KonaI
Cacao
Van Houten s
BINNENLAND.
-0.80Ufo.. -0.18
Uit den omtrek.
Dilly aangekomen met drie bergstukken. Met
het oog op dc moeilijkheden oin meer Euro-
peesche troepen naar Timor te zenden (het
animo daartoe was hier maar flauwtjes, corr.)
heeft de gouverneur zijr laatste aanvraag om
tsvee compagnieën Europecsche troepen in
dien zin gewijzigd, dat er nu één compagnie
wordt aangevraagd. Hij staat echter op het
zenden van veel materiaal, speciaal karabij
nen en ammunitie, waaraan veel gebrek is!
KamwovanJchL
Tweede Hamer.
Bij dc verdere behandeling op Vrijdag van
de Bakkerswet verwierp de Kamer met 33
teg«n 24 stemmen een amendement-De Geer
bedoelend® voor ondernemingen van mii^
stens 10 man een vijlde van het personeel
één uur vroeger te doen opkomen, in bet
belang van het deegmaken.
De amendementen-Schaper en Van Hamel
tot wijziging van de regeling voor de Israë-
ttetischc ondernemingen werden verworpen.
Maandag half twee voortzetting.
Berichten.
Dc Staatscourant van Zaterdag 11 Mei
bevat o. m. de volgende Koninklijke beslui
ten:
erkend cn toegelaten als vice-consul voor
Zweden te Padang E. W. PownaO;
benoemd tot lector in dc faculteit der ge
neeskunde aan de Rijks-Universiteit te Lei
den voor onderwijs in de histologie dr. A. B.
Drooglever Forluyn, privaat-docent aan de
Gemeentelijke Universiteit te Amsterdam;
benoemd tot vertegenwoordiger van de re-
gcering op het van af 23 tot 28 September te
Washington te houden 15e internationaal con
gres voor hygiëne enz. dr.'M. W. Pijnappel,
hoofdinspecteur van de volksgezondheid te
Zwolle
op verzoek mei töekenning van pensioen
eervol ontslagen kapitein P. E. v- Andel,
van de artillerie, thans op non-activiteit, niet
gelijktijdige benoeming tot reserve-kapitein
bij het 1c regiment veld-artilleric
in denze'.fden rang overgeplaatst bij de
grenadiers en jagers dc le luitenant C. E. W.
t.Haan, bij 't 3e regiment infanterie.
benoon itot burgemeester der gemeente Ree*
wijk, A. L. Feuten, secretaris dier gemeente
tot burgemeester der gemeente Zefhetn, J. J.
Kcmpcnaer. aocretaris dier gemeente;
tot burgemeester der gemeente St. Odiliénberg,
A. Reynder»
eervol ontalag verleend uit zjjne betrekking tot dc
landmaelit, aan den reserve-officier van gezondheid
der 2i- klasse J. W. P. Fransen, die als zoodanig
voor den t(jd van vijf jaren benoemd was;
benoemd bij het reserve-personeel der landmacht,
met bestemming voor den dienst b\j de landweer,
bij de infanterie der landweer, tot reserve-luitenant-
kolonel, commandant in het 7de landweerdistrict,
gepensionneerde luitenant-kolonel der infanterie van
het le^er m Xcd.-Indic. G. J. H. Bruynis
benoemd bij het reacrve-personel der landmacht,
bij dc infanterie der landweer, tot reserve-luitenant-
kolonel in zijn tegenwoordig district, de reserve-
majoor T. L. van Wagtcndonk, commandant in het
21ste Isndweerdistrict.
Prins Hendrik te Münc he
Reuter bericht ons uit München, dat daar
naar aanleiding van de voorstelling van de
bruid van prins Franz van Beieren, prinses
Isabella van Croy, een hofdincr heeft plaats
gehad, waaraan ook Z. K. H. prins Hendrik
der Nederlanden deelnam. De prins-regent
bracht hartelijke dronken uit op de Koningin
der Nederlanden en prins Hendrik en op het
bruidspaar. Prins Hendrik antwoordde mot
een hartelijkcn dronk op den prins-regent.
Het Koninklijk bezoek aa
P a r ij s. De Franschc minister van Buiten
landschc Zaken de heer Poincaré heeft aan
den correspondent te Parijs van N. R- Ct. ver
klaard;
„Dc regeering van de r«publiek herinnert
zich met dankbaarheid de hartelijke warme
ontvangst, die president Faillières in Neder
land ontvangen heeft. Wij zijn dus bijzonder
verheugd over de komst van II. M. Koningin
Wilbeimina cn wij bereiden ons voor, haar
met -de levendigste cn cerbicdigstc sympathie
te ontvangen.
„Wij zullen alles doen wat wij kunnen, om
Ilaar het bezoek, dat naar onzen zin te kort
zal zijn, zoo aangenaam mogelijk te maken.
„Deze reis zal de uitstekende betrekkingen
van onze beide landen bezegelen.
„Persoonlijk herinner ik mij zeer hartelijk
ontvangen Ie zijn in Den Haag, nu 18 maan
den geleden, door de Nederlandschc regee
ring, toen ik in Nederland gekomen was om
het internationaal congres der sociale ver
zekering te presideeren, en ik zal zeer geluk
kig zijn. mij ophieuw in betrekking te bevin
den met de staatslieden van een land, voor
hetwelk ik een groote bewondering koesier.
De ontslagaanvrage van Minister
Wentholt.
Dc beer Wentholt heeft thans zijne ontslag
aanvrage als minister van Marine aan II. M.
de Koningin ingezonden.
Departement van Marine. Naar
het Centrum verneer. zou als opvolger van
minister Wentholt, ernstig in aanmerking
komen de schout-bij-nacht Hoekwater.
In de residentie is met verlof aangeko
men jhr. Mich iels van Verduynen, secretaris
van legatie bij ilr Ms. gezantschap aan het
Itaüaansch? Hof le Rome.
Begrafenis van wijlen H. D.
Guyot. Op Eikenduinen to 's Gravenhage
werd onder groote belangstelling ter aarde
besteld het stoffel.,* hulsel van het op zoo
noodlottige wijze overleden oud-Kamerlid H.
L>. Guyot.
Aan de groeve waren deputatiën van het
„Eercteekcn", waarvan hij eerelid en van
het Doofstommen-Instituut „Guyot", waar
aan zijn grootvader oprichter was; voorts
oe oud-ministers Ellis cn Bergsma, vele vlag-
c.. hoofdofficieren van de marine, onder wie
dc kapt.-lult. ter zee Zegers Reijscr, chef der
aldeeling, personeel van het departement van
marine-
Dc kapt. Ier zee hambonnet dankte namens
de weduwe, die ooggetuige was van het on
geluk, inzonderheid hel Instituut „Guyot",
di ook ecu krans had gezonden, voor de be-
tooudc belangstelling.
oasverduiatering van 17 Apr.l j.l.
Prof. A. A. Nijland schrijft aan de N.
R. Ct.:
De tot amateur-fotografen gerichte uitnoo-
diging. die jhr. v. d. Mieden van Opmeer,
directeur der Rotterdamsche Filiaalinrichting'
van het Kon. Meteorologisch Instituut, in dit
blad plaatst, heeft blijkens de talrijke mij toe
gezonden opnamen velen er toe gebracht, een
poging tc doen, om de eklips te fotografee-
ren. In die gevallen, waarin die loffelijke
pogingen, geen of weinig succes hadden, is
dit hoofdzakelijk te wijten aan tc lange be
lichting. Ik ontving foto's, zoo hopeloos over
belicht, dat de zonnesikkoi geheel en al schuil
gaat in een kunstmatige corona, dlc vaak
haast iets van een met stralen en uitloopers
prijkende werkelijke corona heeft. Soms heb
ben zich dan door terugkaatsing tegen of in
de lenzen zwakkere' bijbeelden gevormd, die
den sikkel meer of minder duidelijk te zien
geven. Ook heeft een enkele maal de overbe
lichting een omkeering veroorzaakt, zoodat
de zon op de plaat een positief beeld ver
toont, dat dan^fschoon het er, omhuld door
een negatieven stralenkrans, wat vreemd uit
ziet, toch niet onbruikbaar is. Men heeft her
haalde malen, juist bij eklipsen, om het con
tact van zon en niaan fotografisch te bepalen
met succes tot zeer sterke overbelichting, die
positieve zonnebeelden geeft, zijn toevlucht
genomen.
Uitstekend slaagde in de opname van de
gedeeltelijke zonsverduistering de heer v. Ant
werpen te Utrecht, die twaalf zeer mooie
scherpe zonnebeeldjes op één plaat verkreeg,
waaronder een fijne connesikkel, vrijwel ge
nomen op het oogenblik der grootste ver
duistering, de middellijn is iets meer dan 3.5
m.m. Iets kleiner (3 ra.ui.) maar overigens ook
zeer goed zijn de foto's van den heer v. Wae-
geningh te Breda. Maar >'e eerepalm komt
in. i. toe aan den heer G. Verbeet te Rotter
dam, die na een 47-jarige werkzaamheid, het
laatst als ketelmakersbaas, te Feijenoord, zich
nu blijkbaar met succes op de fotografie heeft
toegelegd. Hij heeft het uitstekende denkbeeld
gehad, één en dezelfde plaat met tusschenpoo-
7en van vijf minuten zeer kort te belichten, en
verkreeg zoodoenue een mooie reeks van 31
zonnebeelden (middellijn 1.5 m.m.), die het
verloop van het verschijnsel, o. a. het interes
sante draaien van den sikkel van Oost over
Noor i naar West, voortreffelijk weergeven.
Naar ik verneem is zijn opname als prent
briefkaart door den boekhanderaar P. M. Ba
zendijk te Rotterdam in den handel gebracht.
Al dc besproken foto's werden genomen
ten Noorden der centrale lijn. Er hebben zich
ook liefhebbers-fotografen in Limburg op de
centrale lijn opgesteld en zij hebben zonder
uitzondering wil van hun werk gehad.
De mooiste foto, juist op het oogenblik van
centrale eclips genomen, verkreeg de heer v.
d. Pol, student te Utrecht, die in het kamp
bij Maastricht de verduistering fotografeerde
met een aan de Eklipscommfssie toebehoo-
rende camera, voorzien van „tcle"-stelsel, en
die een in „kralen" verdeelen zonsrand op
zijn plaat afbeeldde van 20 m.m. middellijn.
Ook de heer Veencnbos, ontvanger te Eind
hoven, die zich ten Zuiden van Sittard op de
centrale lijn had opgesteld, verkreeg een vol-
ledigen kring. Hoewel zijn zonnebeeldje maar
1 m.m. meet, cn bovendien ongelukkigerwijs
tijdens dc korte belichting nog sterk heeft be
wogen, heeft toch zijn plaat wetenschappelijke
waarde cn dat is wel de hoogste lof dien men
er aan geven kan. Hetzelfde kan gezegd wor
den van de voortreffelijke opname van den
heer Thijs te Breda, voortreffelijk, ondanks
het leit. dat ook dit beeld bewogen heeft tij
dens de belichting; hij verkreeg met een
brilieglas van 1 dioptrie een „kralensnoer"
bijna over drievierden van den zonsrand; de
middellijn van het beeld is 10 c.M.
Laat ik ten slotte nog de eenige foto ver
melden, die voor zoover i.v weet in Nederland
ten Zuiden van de centrale lijn is genomen,
n.l. die van den heer Sprenger, rijkstuinbouw-
leeraar to Maastricht, die op den Pietersberg
li seconde na het oogenblik van centrale ver
duistering een zonnering van 1.5 m.m. mid
dellijn fotografeerde, welke rcchts-onder een
sterke sikkelvormige verbrceding vertoont,
eindigende in een afzonderlijke „kraal".
Een kunst ij sbaan. Men meldt uit
Nijmegen
Na sluiting van dc tijdelijke bloementen
toonstelling, die van 1 tot en met 3 Juli a.s.
in de Kroonzaal op het Heidclbergerslotter-
rein wordt gehouden, zal in genoemde zaal
ten kunstijsbaan worden aangelegd.
Deze ijsbaan, waarvan op het oogenblik een
proef baan in Amsierdam te zien is, wordt
volgens een geheel nieuw systeem, uitvinding
van een Engelschnian, aangelegd.
Niet oplettend. Een vrouw te
Haarlem heeft aangifte gedaan, dat ze in een
oud peluw, dat met de schoonmaak is op
geruimd, f 110 aan bankbiljetten had laten
zitten, die aan haar dochter toebehoorden.
Bij onderzoek aan de gemeente-reiniging
bleek, dat het peluw was uitgestort en de
inhoud in een schuit weggebracht.
Staking van voegers. Te Lei
den is een staking onder dc voegers ontstaan,
omdat de werkbazen zich niet willen aanslui
ten bij de organisatie; die uit andere gemeen
ten overgekomen arbeiders zijn niet aan het
werk gegaan uit vrees voor aanranding en
molestatie door de stakers, die alle middelen
aanwenden om hun het werk te beletten.
De enkelen die aan het werk zijn gebleven
worden door dc politl? beschermd, gaande
naar of komende van het werk, waarbij tot
dusverre geen wanordelijkheden hebben
plaats gehad.
Staking van glazenwas-
s c h c r s. Gistermorgen zijn de glazenwas-
sehers te Amsterdam in staking gegaan, wijl
de patroons op de gevraagde loonsverhooging
niet zijn ingegaan.
De staking staat onder leiding van de gla-
zenwasschcrsvcrccniging „Nieuw Leven", ter
wijl het aantal stakers ruim 300 bedraagt.
Enkele kleine bazen werken, doch volgens
verstrekte medcdeeling van het stakerscomité
staat nagenoeg het geheelc glazenwasschers-
bedrijf in dc stad stop.
Door de arbeiders wordt gepost.
Reclame.
KOOP VANDAAG BIJ
lUW WINKELIER EEN
1 BUS
|l Kg. 1.501Kg. - 0.42f
De firma Spiegel heeft de volgende kennis
geving doen aanplakken;
„Aan het vaste personeel wordt medege
deeld dat degenen onder hen, welke heden
niet hun arbeid hebben hervat, ontslagen zijn
op grond van dienstweigering, tengevolge
waarvan uitbetaling van weekloonen, dat an
ders op Zaterdag plaats heeft, niet kan ge
schieden en ik mij het recht van schadeloos
stelling voorbehoudt".
Bij informatie bij sommige groote firma's,
0. a. Ileinekens' glazenwasscherij, werd de be
vestiging verkregen, dat bij beu het bedrijf
stilstaat.
V r ij gesproken. Voor de reentbank
tc Amsterdam werd vrijgesproken J. G.,
rangeerder der S S., tegen wien 2 maanden
was geëischt wegens schuld misdrijf op lb
Maart jl. Hij had aan den overweg bij den
Over-Amsteistraat bij het rangeeren van een
1.chteruitrijetende trein met zijn hoorn ge
seind voor dat dc hoornen gesloten waren,
met het gevolg dal een twaalfjarig knaapje
dat naasil den bestuurder op een mestwagen
zat, welke door den trein werd aangereden,
van den bok viel, aangereden werd en kort
daarop overleed.
Eveneens werd door de rechtbank te Am
sterdam vrijgesproken de loodgieter F. S.
tegen wien 3 maanden was geëischt wegens
het openlijk met v.reende krachten plegen
van geweld op 20 Febr. aan de Nieuwe Kei*
zersgracht, op zijn collega H. v. V. Doch
zonder gevolg, daar de aangevallene met
een hamer zijn tegenstanders zich van het
:ij hield-
,,L o t i s i c o" t e g e n ,,d e C o n t r o-
1 e u r". De civiele kaïner van het hof te Am
sterdam wees gisteren vonnis in de zaak van
dm directeur van Lotisico, die een actie tot
schadevergoeding instelde tegen den hoofd
redacteur van de Controleur te Utrecht. Het
Hof verklaarde de gepfleegde daad beleedi-
gend en wees den eisch toe tot een bedrag
van f 300 en bovendien tot betaling van f 300
als kosten van het proces.
Te laag vetgehalte. De Middel-
burgsche rechtbank veroordeelde tot f 100
boete sub6. 25 dagen hechtenis de boterfabri-
kanten R- en V. aldaar, wegens het ten ver
koop voorhanden hebben van boter met te
laag vetgehalte en gelastte de bekendmaking
van het vonnis in verschillende couranten.
Diefstal van meel. Tc Wormer
(N.-H.) werd in den laatstcn tijd herhaaldelijk
in een der fabrieken aan den Ringdijk meel
gestolen. Ondanks scherp politietoezicht
mocht men er lot nog toe niet in slagen, de
daders te betrappen.
Woensdag nacht hadden een paar agenten
zich verdekt opgesteld en thans gelukte het
twee personen, arbeiders van de rijstpellerij
De Unie, aan te houden, in het bezit van
zakken meel, op den weg van dc fabriek naar
hun woning.
Na verhoor erkenden zij zich dc laatste
maandfcn reeds meer aan diefstal van meel
en rijst te hebben schuldig gemaakt. Bij den
officier van justitie tc Haarlem hebben zij
een 'volledige bekentenis afgelegd; waarna
ze voorloopig op vrije voeten zijn gesteld.
Vergiftiging.' Bij kinderen van twee
gezinnen in de Oostenburgervoorstraat te
Amsterdam hebben zich vergiftigingsverschijn
selen voorgedaan. Twee meisjes van de fa
milie Alberts op nr 8<J zijn ongesteld gewor
den; brakingen cn diarrhee deden zich gel
den. Een van haar, een achtjarig kindje,
moest naar het gasthuis worden vervoerd; het
ander was niet gevaarlijk ongesteld en mocht
thuis blijven
Een twee-en-halfjarig jongetje der familie
Van den Berg, een van dc buren, kreeg de
zelfde verschijnselen, maar insgelijks in min
der erge mate dan het eerstgenoemde meisje.
Men vermoedde eerst nog, dat de ziekte
zou zijn opgetreden, doordat de kinderen
wonderolie-boontjes hadden gegeten, maar
de genceshoeren, die deze boontjes onder
zochten, vonden ze volkomen onschuldig.
Nader meldt men ons, da.' de toestand van
het naar het gasthuis, hel Emma-kinder-zie-
kenhuis, vervoerde meisje, niet ernstig is.
Ilet a u t o-g e v a a r. Te Alkmaar is
Donderdag, naar dc „Alkm. Courant" mede
deelt, de ongèveer zestig-jarige scharenslij
per Beeidman door een auto overreden cn
onmiddellijk gedood.
In deze auto zaten, aldus de „Alkm. Ct.",
behalve dc chauffeur die stuurde, de eige
naar. de heer Geerkcn uit den Haag, cn als
gasten dc heeren H. Bosman en J. Bossert uit
Alkmaar.
Daar Beeldman, naar we vernamen, meer
aan den linkerkant dan aan dc rechterzijde
van den weg moet hebben gereden, week de
auto in dc buurt van Schoonoord had het
ongeval plaats in strijd met de wettelijke
voorschriften, doch noodgedwongen rechts
af, zoodat dc buitenste wielen reeds op het
rijwielpad reden. De daar achterbleven spo
ren toonden uat er toen al sterk geremd
werd.
Beeldman scheen toen links ruimte te wil-
en geven opuit de auto daar zou kunnen
passeeren, doen te laat
De auto kwam blijkbaar daardoor met de
kar, waarop B. gezeten was in botsing. De
wagen slingerde in de rondte en kwam aan
den berm van den weg terecht. In deernis-
waardigen toestand vond men Beeldraan aan
de andere zijde. Zijn hoofd was gespleten en
hij overleed onmiddellijk, na vreeselijk veel
bloedverlies.
De auto heeft schijrba- we' spoedig ge
stopt, doch daarmee scheen het ongeluk niet
te kunnen v,.rden voorkomen. Zij kwam nog
met kracht tegen eva tweetal boomen, die be
schadigd werden.
Een tweetal mannen, even verder met een
rijtuig staande, het ongeval bemerkende, keer
de direct terug en bracht het lijk naar het
politiebureau ie Alkmaar, vanwaar het naar
het lijkenhuis op do algemccne begraafplaats
werd vervoerd.
Toevalligerwijze kwam de rechter van in
structie, mr. Quintus, van een wandeling van
Heilo, zoodat deze spoedig ter plaatse aan
wezig was en met den burgemeester van Hei
lo een onderzoek kou instellen
Vc rd ronken. Donderdag is de 17-ja-
rige dekknecht G. L. werkzaam op een der
sleepbooten van de Wiltonscheepswerf, een
machinefabriek te Oud-Delftshaven, te wa
ter geraakt. Daar zulks niet opgemerkt werd
kon geen hulp worden verleend en is de an
jammerlijk verdronken.
Kind v e r d ip o ii k c n. Tc St. Pan-
cras is Woensdagmiddag het tweejarige
zoontje van den heer K. D. Cz. in een onbe
waakt oogenblik te water geraakt en ver
dronken.
R. K. kerk uitgebrand. Gisteren
morgen is de R. K. kerk 'te Eede (Zeeuwsch-
Vlaanderen bij dc Belgische grens) vermoe
delijk doordat deze door den bliksem getrof
fen werd, totaal uitgebrand.
T!i» oi
Niet alleen in dc leerstof, ook in de 1 e« rerzeke
gang komt die kwasi-wetenschappelikheii jaarloo
aan de dag. De leerboeken der onderwijzer jaar V<
geven hoog op van dc voordelen, die de it week-
ductieve gang heeft boven de deductieve q de gcl<
onze onderwijzers verbeelden zich werkeQ gevalle
dat ze erg inductief te werk gaan, als ze d A
kinderen uit eenige, met een bepaald doel ge n.~
kozen voorbeelden, een vooraf vastgesteld; DinXIT
regel zogenaamd laten vinden.
En waren dit nu maar onschuldige aardij
heden, dan zou men er eens om lachen; mai
de hele richting van ons onderwijs wordt
door bedorven en dit heeft natuurlik
ge gevolgen. Men begint geregeld met
likheden inplaats van met de zaak zelf. Op
lagere school komt men niet verder, zot
vrijwel alle leerlingen en ook een heel gr
deel der onderwijzers in die uiterlikhec
blijven hangen. Zo wordt de vorm boven de gczini
inhoud geplaatst; zo krijgt men schijn voo delijk
wezen en zo wordt ten slotte een mens beoor lijke
deeld, niet naar wat hij is, maar naar wi is-ee
hij s c h ij n t J patië
Een tweede gevolg is, dat middel en doj besla
worden verward en dat men herhaaldelijk tc Be
doel maakt, wat slechts middel is. Wiskund
is hulpwetenschap voor sterrekunde, natuui
kunde, enz.; maar ze wordt vaak om zichze
onderwezen n.l. om haar vormende waarde
Schrijven is een noodzakclik hulpmiddel vooi
alle verdere studie, maar zelfs dat vak word
onderwezen, alsof het op zich zelf vormendi
waarde heeft en men kwelt de kinderen vi
5 zes jaar met staand schrift en laat ze or
derhand bij taalwerk enz. een lopend schril
gebruiken, dat zc nooit geleerd hebben 1 E
den v£
heette
heden
den, d
den in
gezoni
perlo;
1 e n.
School- en Kerknieuws.
A1 g. N e ad. Synodale Commissie,
la de tweede zitting van de Alg. Synodale Com
missie der Ned. Herv, Kerk lieeit de lieer Zoete
voorgesteld, dat aan de Alg. Synode het volgende
voorstel zal worden ingediend
Krachtens besluit der algemeens Synode van 21
Juii 1895 (band. 1896 bl. 31 en bijl. bl. 103) zijn de
voorwaarden vastgesteld voor het verieenen van
subsidie voor het bouwen van kerk en pastorièn,
waarvan de tweede aldus luidt
2e. Dat de buitenmuren ter volle hoogte van ker
ken en pastorieën moeten zijn ter waarde van min
stens anderhalven steen met halve steemnurne, waar-
tusschen een spouw van minstens 10 c.M."
Deze voorwaarden werden vervangen door de
volgende
2e. Dat de buitenmuren ter volle hoogte van
kerken en pastorieën moeten zijn ter zwaarte van
imnstens anderhalven steen, en wel, indien zulks
oodig wordt geoordeeld door den bouwkundigen ad-
viseui. steen met heiven steensmuur waartusscheu
een spouw van minstens 10 c.M."
Uit de toelichting van het voorstel, dat door de
Alg. Syn. commissie is overgenomen, blijkt, dat
in de meeste gevallen een niet inbelangrijke be
sparing van kosten zal worden verkregen, indien
het aanbrengen van spouwmuren niet voor elk bouw
werk bjj het verieenen van subsidie als voorwaarde
wordt gesteld.
Het Kind en de School.
XVI.
Wetenschappclik
'k Heb de eer U voor te stellen even met me
binnen te gaan in dit schoollokaal. De onder
wijzer is bezig met een rekenles en overhoort,
wat thuis geleerd is. „Wat is een macht?"
„Wat is een factor?" „Wat is een enkelvoudi
ge deler?" „Wat leert de optelling?" „Wat is
een verhoudingsdeling?" „En wat is een ver
delingsdeling?" enz. enz. Daarna komt een
nieuwe les. Vroeger is bewezen, dat 2 maal 3
gelijk is aan 3 maal 2; nu moeten de kinderen
leeren bewijzen, dat 2 maal 3 maal 5 evenveel
is als 3 maal 2 maal 5 en ook als 5 maal 2
2 maal 3 enz. Een gewoon sterveling zou zeg
gen: dat is heel eenvoudig, want 2 maal 3
maal 5 is 30 en 3 maal 2 maal 5 is ook 30; ja
5 maal 2 maal 3 is ook al 30, dus is het even
veel. Vcrmoedelik zou een professor in de
hoogere wiskunde daar ook mee tevreden
zijn, maar alzo niet de onderwijzer in de la
gere school, die voorbereidt voor H. B. S. en
Gymnasium. Het bord komt vol cijfers en dan
mogen de kinderen beproeven, of ze nu ook
wel kunnen bewijzen, dat 3 maal 4 maal 5
gelijk is aan 4 maal 3 maal 5 en aan 5 maal 3
maal 4. Wat heeft dat meisje van 12 jaar het
kranig gedaan! De onderwijzer is volkomen
tevreden en wij ook, maar alleen over haar
geheugen, want als ze naar haar plaats wil
teruggaan, vraag ik even, terwijl ik op een
groep cijfers wijs: „En wat is dit nu: 3 maal 4
maal 5 of 4 maal 3 maal 5 of wel 5 maal 3
maal 4?" En het lieve kind antwoordt glad
verkeerd, zodat blijkt, dat ze het bewijs wel
onthouden, maar niet begrepen heeftl Ze was
er in mijn ogen geen haar minder om.
Zulk onderwijs heet wetenschappelik. Zou
kwasi-wetenschappelik geen betere naam er
voor zijn?
Het tekenen is langzamerhand geheel op
meetkundige grondslag gekomen met het
heerlik gevolg, dat de kindertjes op school
komen met grote drang tot tekenen en op
twaalfjarigen leeftijd de school verlaten met
min of meer tegenzin in het tekenen.
En dan natuurkennis! Tot in dc leesboeken
toe laat men de kindertjes bij het zien van
een bloem, de meeldraden tellen en de stam
pers bekijken. Ja, op moeders verjaardag ko
men er bloemen, en die wordenontleed!
Meer rechtstreeks komt de kwasi-weten-
schappelikheid uit bij het taalonderwijs. In de
nieuwste uitgave der taalboekjes van Klein-
bentink cn de Vries die nu verschenen zijn
onder de titel „De Woordvorm" heeft men
tien boekjes zegge „tien" boekjes nodig om
aan de kinderen der gewone lagere school te
leren, wat ze aan grammatica in dit leven
moeten gebruiken... naar het oordeel der sa
menstellers; want, let wel, als die boekjes
hebben betrekking op den vorm, niet op den
inhoud, niet op het wezen der taal! Alles
wordt saamgevat in twintig bladzijden taal
regels, waarbij o.a. negen soorten bijwoorde
lijke bijzinnen worden onderscheiden. Dit
heet volgens dc schrijvers zelf „een zeer be
knopte spraakkunst" voor kinderen van elf
jaar.
voert
gezi<
oorz
dan verwondert men zich nog, dat de kinde
ren slecht schrijven, terwijl juist die verwar
ring het krijgen van een goede schrijfhan
belette.
I Die verwarring van denkbeelden ontmoe
men in de school bij alle vakken: Men zej
het kind, dat het dit of dat in vragenden too
moet lezen, omdat er een vraagteken achte
staat! En bij het zingen zegt de onderwijze
„heel zacht, jongens, want er staat pp. bo
ven!" Wie even nadenkt, gevoelt, dat het juist
omgekeerd is: er staat een vraagteken, omda
men met een vraag te doen heeft en er staa
p.p. omdat de woorden zacht zingen eisen;
de aanduiding is dus alleen voor het gemak
van de lezer cn de oude Hêbi'éërs maakten
het hun lezers nog gemakkeliker, want die
zeiten het vraagteken vóór de vraag.
Eén troost hebben wc: het was vroeger nog
veel slimmer dan nu. Er is een tijd geweest,
dat men de kinderen leerde de additio, sub-
stractio, multiplicatio ende divisio"; dat men:
sprak van „het verbum in de plusquamper-
fectum", enz. enz. Nu is er een ernstig zoeken
naar de „Methodische gang", die, In tegenstel
ling met de „wetenschappelijke", de enig goe
de voor de lagere school is en m. i. ook voor
de lagere klassen van II. B. S. en Gymnasium.
We zouden in dat zoeken vlugger opschieten,
wanneer in ons goede vaderland de ouders
zich wat meer met de school bemoeiden,
vooral de meer ontwikkelde ouders. Onze
school staat voor een groot deel buiten de
maatschappij en de onderwijzers vormen een
tamelik afgesloten kaste. Daarom hebben we
de hulp nodig van het Nederlandsche volk om
tot enigszins betekenende schoolhervorming
te komen. 'kWil echter de belangstellende
ouders vooraf waarschuwen, dat ze mijn raad
alleen moeten opvolgen, als ze niet bang zijn
voor aanvankelike teleurstelling. De Neder
landse onderwijzer is niet gewoon, dat een
buitenstaander zich met het eigenlike onder
wijs bemoeit; zelfs de leden der plaatselike
schoolcommissiën moeten vaak horen, dat ze
geen „deskundigen" zijn. Op den duur echter
zal het corps wel gaan begrijpen, dat ook de
ouders recht hebben zich te bemoeien met
h e t kind en met hun kind.
J. C. WIRTZ Cz.
Schoolopziener in het
district Winschoten.
Hi
bra
heer
te B
vele
cms
vuur
O
scha
Bij Koninklijk besluit zijn benoemd in
de provincie Utrecht: tot voorzitter van den
eersten militie-keuringsraad W. A. E. Mans-
veldt, luitenant-kolonel, provinciaal adjudant
in Utrecht; tot zijn plaatsvervanger L. Noest,
majoor bij het 9e regiment infanterie; tot
voorzitter van den tweeden militie keurings-
raad D. J. van Bosveld Heinsius, gepens.
luitenant-kolonel; tot zijn plaatsvervanger D.
W. de Jager, luitenant-kolonel bij het 5e regi
ment infanterie.
De Utrechtsche Landbouw-
Onderlinge.
Utrecht. In hotel de 1 Europe te Utrecht
werd heden de algemeene vergadering ge
souden van de Utrechtsche Landbouw On
derlinge, onder leiding van den heer mr. H.
J. Doude van Troostwijk.
Uit het jaarverslag over 1911 blijkt, dat op
31 December waren aangesloten 241 land
bouwers. Er hadden in 1911 plaats 37 onge
vallen, waarvan 32 binnen 2 maanden aflie
pen 5 duurden langer dan 2 maanden.
Als oorzaken van de ongevallen worden
genoemd: voertuigen 2, paarden 1, hoorn
vee 4, landbouwmachines 2, val van den ar
beider 6, val van een voorwerp 3, beknelling
8, (klachtsoverspanning 1, snijdende werktui
gen 9. andere oorzaken 1.
Twee ongevallen gaven aanleiding tot blij
vende uitkeering. C. AL werkzaam bij den
heer D. E. II. D. te de Meerm, viel doordat
het paard onverwacht aantrok, met zijn hand
in een pen van een wagen. Voor dit ongeval
is uitgetrokken f 913.
Het andere geval had plaats bij den heer
D. C. te Abcoude, bij wien A. V. werkzaam
is, die uitgleed op glade sneeuw en daardoor
op een broodtrommel viel. De getroffenen
werkman ontvangt nu 65 cent per dag gedu
rende het geheelc leven, waarvoor is uitge
trokken een contante waarde van f 1512.
De 37 ongevallen, die door de Utrechtsche
Landbouw Onderlinge zijn behandeld, hebben
bewezen, dat het landbouwbedrijf lang niet
gevaarloos is. De 37 getroffen knechts zijn,
doordat hun patroons lid van de Landbouw
Onderlinge zijn, geholpen. Zij hebben van de
Landbouw Onderlinge den steun gekregen,
die hun anders niet zou zijn verleend, omdat
voor de landbouwongevallenverzekering nog
geen wet bestaat.
