996.
lO" «iMaegang.
Vrijdag 31 Mei 1912.
BUITENLAND.
ERSFOORTSCH DAGBLAD.
ABONNEMENTSPRIJS:
r 8 mftandon voor Araorsfoort f l.OO.
Idem franco per post- 1.50.
Wonderlijke nummers- 0.05.
tze Courant versshycit dagelijks, behalve op Zoi.- en Feest-
ftagon.
|vertent»»n. mededeel "ogen enz., gelieve men róór 11 uur
's morgens by de Uitgevers in te zenden.
Uitgeversi VALKHOFF C«.
Utrechtschestraat l. lntercomm. Telephoonnummer 66.
PRUS DEK ADVEKTENTIËN:
Van 15 regels f 0.50.
Elko regel moer - O.IO.
Dienstaanbiedingen en aanvragon 35 cents by vooruitbetaling.
Qroote lettors naar plaatsruimte.
Voor handel en bodrijf bestaan zeer voordoelige bepalingen tot
het herhaald odvortoeron in dit Blad, by abonnement. Eene
circulairebevattonde de voorwaarden, wordt op aanvraag
toegezonden.
Kennisgevingen.
Burgemeester van Amersfoort,
aicn artikel 41 der gemeentewet,
•engt ter kennis van de ingezetenen, dat de
il dezer gemeente zal vergaderen op Dinsdag,
4. Juni aanstaande, des namiddags te 14 ure.
rsfoort, den 30. Mei 1912
De Burgemeester voornoemd,
WUUT1ERS.
Politiek Overzicht
RormteeUenen in Marokko.
let gaal den Franschen in Marokko biijk-
r niel voor den wind. Het verdra,dat
i 31). Maart te Fez is onder teekend, waarbij
protectoraat van Frankrijk over Marokko
^evesiigci, schijnt door de Marokkanen te
opgevat als hel sein lot een algemecnen
(tand tegen de l'ramclien, die zich als
ine beschenpers willen opdringen. Gene-
il Lyautoy, dé nieuwe resident-generaal,
ift vóór zijn vertrek uil Parijs tol aanvaar-
van rij» ambt, van de regeering de utt
el ing van nieuwe vers.vikingen bedongen,
irdoor de s'tcrkt-e van de in Marokko aan-
ige strijdmacht op 47,000 man is gebracjjt.
nood g deze uil voorzorg genonv n mnat-
is. hebben de eerste dagen van het ver-
f van Lyautoy te Fez bewezen. L)c stad is
looneel geweest van een hevigen strijd,
is meer geweest dan een bloot oproer
de sjerifische troepen, waartegen de
ische strijdmacht is moeten optreden;
was een aanval van buiten, die tegen Fez
d ondernomen, en die aanval was zoo
g. dat de opstandelingen tijdelijk ge de ei-
van de stad bezet konden houden. Dit
wijst, dat de Berbers tot het uiterste he
il zijn om hun binnendringen in de stad
or te zeilen Hel is waarlijk geen wonder,
aan sultan Moeley Hafid de last der rc-
•ing le zwaar gaat drukken, llij is meer
n oo.t besloten om af le treden en is doof
or de raadgevingen, die hem van dat plan
ug willen brengen.
iven slecht als in de hoofd>tad, is dc toc-
uid elders in hel land. Volgens de iniich-
gen van den correspondent van de Times
fanger is de toestand bedenkelijk niet al
ii in liet zuiden, waar een tegensullan is
tgeroepen, maar ook in het noorden. De
jandigheid van de inboorlingen tegen de
'iuiseiien is stijgende. Zij werd hierdoor
Ingewakkerd, dat dc Fran-cbe opperbevcl-
bber, om de stad Fez le straiten voor liet
iroer en voor de plunderingen, haar eene
halting van een millioen francs heeft opge
ld, ofschoon de boosdoeners slechts leden
ui stammen en muitende soldaten zijn, ler-
iji de stedelijke bevolking zelf hel oproer
u-oordeelde en de Europeanen beschermde,
ik wij Is hoort men ook de klacht, dat de
ranschen onrechtmatig landbezit ontnemen,
m inboorlingen, dat het voor inboorlingen
•eielijk is zich tegenover Franschen recht
verschaffen en dal men hen paait met het
ooruitzicht op nieuwe wetten, die eerst over
en paar jaren lol stand zuilen komen.
„Dikwijls genoeg zegt deze correspon-
■nt werden de Fransche autoriteiten ge-
narschuwd, maan* altijd te vergeefs; een
eest van booz.i- onrust is merkbaar, die tot
pen lij ken opstand kan leiden, en gelijk in Fez
de uitbarsting ook nu anti-Fransc.h en
iel anti-Europeesch zijn. De voortzetting van
le tegenwoordige politiek kan slechts onheil
irengen. Dc Fransche regeering hoeft zich,
ichalve in de Chauja, niet bekommerd om
le welvaart van de bevolking, maar om hel
naghzen, en het moet nog blijken of de tra
gische waarschuwing van Fez voldoende is
jewcesl en of verdere treurige gebeurtenis-
moeten intreden, voordat de Fransche
regeering inziet, dal zij op een verkeerden
weg is.'"
De in het zuiden uilgeroepen sultan is een
zoon van den in liet vorige jaar overleden
Mal Anim, die in dc Sahara als wonderman
een grootcn naam had. Hij is van fanatieke
gezindheid en moet een grootcn toeloop onder
dc stammen van het zuiden hebben.
Anatole France, die eene reis in Marokko
heeft gedaan, heeft bij zijne terugkomst over
zijne indrukken gezegd: „Het moet een zeer
vruchtbaar land zijn, maar het is voorloopig
nog voor elke doordringing gesloten. Ik ben
niet zeer ver in het land gekomen, want wij
zijn in de buurt van de Algerijnschc grens
gebleven; maar ik heb den indruk, alsof de
best ingelichte bestuursambtenaren bijna niets
weten van wat Marokko en de Marokkanen
zijn. Dc berichten over den afstand van de
sleden en over de gezindheid der bewoners
zijn tegenstrijdig; men weet niets over de
breedte van eene naburige rivier; inen weel
evenmin waar de eene of andere berg is ge
legen; men weet nicls. Wij bevinden ons daar
ginds dn het eerste tijdperk van ccnc mili
taire bezetting, en wat wij bezet hebben is
niet veelIk ben geen pessimist, maar ik
betwijfel of wij een volk zijn, dat verstaat le
kolonisccren. De Romeinen verstonden te ver
overen en tc kolonisccren. Wij staan blijkbaar
bij hen achter".
Op do vraag of er een l>olcr vcroverings-
middcl was dan de wapenen, antwoordde hij:
„Misschien, zoo niet om te veroveren, dan toch
om le kolonisccren. Wanneer de Franschman
in deze streken doordringt, waar het individu
door eene godsdienstige traditie van vele
eeuwen is gevormd, brengt hij zijne eigen tra
dition mee en wil heerschcn".
„Ziel gij eene oplossing?" werd verder ge
vraagd. Het antwoord van Anatole France
was:
,.De Arabieren en de Marokkanen zijn in
hoofdzaak nomaden. Steeds zijn zij in bewe
ging. De geloovigc, die naar Mekka gaat, be
geeft zich niet slechts daarheen om gebeden
te verrichten, maar ook ter wille van den
handel, llij koopt en verkoopt. Laat ons tege
moet komen aan dc rcisgewoonten van den
Arabier, die plaatsverwisseling noodig heef»
en wien een spoorweg meer ontzag inboezemt
dan een leger. Laat ons zoo vlug mogelijk de'
spoorwegen organiseeren en den handel en
het reizen begunstigen. Ik zie geen heter en
zekerder middel om rust tc verkrijgen. Ove
rigensin werkelijkheid weet ik niets en
weet niemand iets. Wij slaan aan den drem
pel van een misschien zeer vruchtbaar en zeer
schoon, misschien onvruchtbaar en gevaarlijk
land, dat men evenmin met Algerië als met
Tunis kan vergelijken, en dat nog een geheim
Italië en Turkije.
De Porto heeft aan dc mogendheden eene
mededeeling over de uitzetting van dc Italia
nen uit Turkije doen toekomen. Dit is niet
het eerste van de Turkschc regecring uitge
gane stuk, dal zieli met deze zaak bezig
houdt. Reeds in het laatst van October, toen
er berichten kwamen, dat Italië voornemens
was zijne militaire actie uit le breiden tot dc
kusten en eilanden van de F'gcïsche zee, kon
digde Turkije aan alle mogendheden aan, dat
het in dit geval zich genoodzaakt zou zien
tol uitzetting van dc Italianen uil hel gebied
van den Turkschen staat. Deze mededeeling
werd in het laatst van Februari van dit jaar
herhaald. Toen maakte Turkije de mogend-
Inden er opmerkzaam op, dat het, als Italië
zijuie dreigementen verwezenlijkte, ondpr den
drang der feiten de Dardanellen zou moeten
sluiten en ernst maken met de uitzetting van
de Italianen.
De mededeeling, die thans aan dc mogend
heden worn, gedaan, is dus dc derde over
hetzelfde onderwerp. Deze nota heeft eene
motiveering van de Turkschc handelwijze lot
inhoud. Zij houdt ccne aanklacht in tegen de
Italianen, dat zij herhaalde malen het vol
kenrecht hebben geschonden. De volgende
feilen worü-.i punt voor punt vermeld: het
bloedbad in de oase van Tripoli van 23 tot
2(> October; hel wegvoeren van gebecle ge
zinnen uit iripoli in Italiaansehe gevangen
schap; hel bombardccren van open steden
aan de Turkschc kust; het in beslag nemen
van een Turksch hospitaalschip in do Roode
zee. dat hulp zou brengen aan de gewonden
in Jemen en dat werd weggenomen ofschoon
eerst vergunning lol de doorvaart was ver
leend; de gevangenneming van het genees
kundige personeel van dit schip; de gevan
genneming van Turksch© burgerpersonen op
onzijdige schepen; hel werpen van bommen
uit vliegtuigen; dc beschieting van handels
karavanen. zooals onlangs nog bij Buchamez;
bet verbod aan de mohnmmedaansche bevol
king op de eilanden in de Egeïsche zee om
hunne woonplaatsen te verlaten; hel wegvoe
ren van rechterlijke ambtenaren op deze
eilanden in krijgsgevangenschap.
Na de opsomming van deze punten betoogt
de nota verder, dat deze handelwijze van
Italië zulk eene verbittering onder de Turken
heeft teweeg gebracht, dat de Porte ten slotte
heeft moeten overgaan tot de uitzetting van
de Italianen, waarmee zij meermalen had
gedreigd.
Dc A.gerzin Slefani bericht, dat dc Ita
liaansehe regeening heeft bedoten de in Tur
kije levende Italiaansehe Werklieden, die
door de Portc zijn uitgezonderd van de uit
zetting, omdat zij werkzaam zijn bij aange
nomen werken, uit te noodigen naar Italië
te komen. De verzekering zal hun gegeven
worden, dat gepaste maatregelen zullen wor
den genomen om hun werk in Italië te ver
schaffen.
Odcssa,30Mei. Het beurscomité heeft
den eisëh van de vreemde stoomschepen aan
de hier gevestigde importeurs, dat zij een deel
van de door de sluiting van de Dardanellen
veroorzaakte schade zullen dragen, gerecht
vaardigd verklaard, omdat de gezagvoerders
van hel aan allen, behalve de Hollanders, toe
komende recht om in het geval Van oorlog
de vrachten in andere havens te lossen, geen
gebruik hebben gemaakt en daardoor aan dc
ontvangers van de vracht groote onkosten
hebben bespaard.
Duitschland.
II a n n o v e r. 3 0 Mc i. Dc Deutsche
Volkszeitung bericht, dat prins Ernst August
van Cumberland hedenavond uit Gmunden is
vertrokken, om zich naar Herlijn te begeven,
ten einde den Keizer den dank van den her
tog, zijn vader, over te brengen voor de bij
het overlijden van zijn broeder betoonde
deelneming.
Berlijn, 3 0 Mei. In Brandenburg had
heden in tegenwoordigheid des Keizers de
onthulling plaats van het door prof. Manzei
vervaardigde monument voor keurvorst Frc-
derik den eerste. I)c Keizer herinnerde in
een toast aan de aan afwisseling rijrfce ge
schiedenis van Duitschland, speciaal van de
provincie Brandenburg, welke vaak (le kamp
plaats van vreemde rijken en meesters is
geweest, totdat de groote keurvor.sl on groote
koning eens voor altijd de vreemde volkeren
heeft verdreven.
Frankrijk.
liet ministerie van arbei/d ©n sociale voor
zorg hci-fl een o bc volki ngssta lie tiek van
Frankrijk voor 1911 btkend gemaakt, volgens
Welke hot getal geboorten 712.111 ©n dat
dirt sterfgevallen 776.983 bedraagt. Daaruit
blijkt, dat dc bevolking in hc4 vorige jaar
met 3-1,809 ziele» is Afgenomen. De geboorte
cijfers van 1911 zijn de laagsten, die cfe sta
tistiek ooit tc vermelden heeft gehad. Bijzon
der sterk was de sterfte, gelijk vroeger, zoo
ook thans, in de departementen van Nor-
mandië .en in cenige streken van Bi'elagn©
en van Provence.
Engeland.
De Daily Mail bericht uil Malta, (lat lord
Kitchener eeiierzijds en dc eerste minister
en de minister van marine anderzijds daar
Woensdagavond zouden aankomen, om tot
minstens Vrijdagavond te blijven. In Malta
hccrscht algemeen de opvatting, dat het een
groote fout geweest is hel daar g&vestigd
vlootslation te verzwakken. Men h<>opt, (lal
de naar elders verplaatste oorlogsschepen
zullen worden teruggezonden en dat het gar
nizoen versterkt zal woriden.
L o n d e n, 3 0 Me i. Het bestuur van dc
haven van Londen heeft geweigerd aan de
conferentie van morgen deel tc nemen.
Een klein aantal dokwerkers heeft den ar
beid hervat in de West India en de Royal
Albert Docks. Het lossen van een groot
stoomschip uit Australië is begonnen. Het
aantal wagens voor het vervoer van de goe
deren uil de dokken is belangrijk vermeer
derd. Groote konvooien voedingsmiddelen
zijn in den loop van dezen morgen vervoerd.
Londen, 30 Mei. Het slakingscomité
heeft hel nationale uitvoerend bestuur van
de transporlwerkers verzocht ten spoedigste
bijeen te komen, ten einde eene nationale
staking uil te rocjwni en op le komen voor
de beginselen van de vakverceniging.
Over den loop van de nu onder dc trans
portarbeiders in Londen hcerschcndc sta
king wordt IjcrieJit, dat hel vervoer van
eene groote lading vlcescli uit Argentinië in
liet Albcrtdok onder sterk politiegeleide naar
de vlecschmarkl in Smithfield aan de gemoe
deren eene groote verlichting heeft ver
schaft, des le 'grootcr omdat onder de hand
verluidt, dat van overheidswege niets zal
worden verzuimd om de veilige aflevering
van levensmiddelen voor mensch en dier,
alsmede van kolen en petroleum le verzeke
ren. Er wordt thans gewerkt met eene groote
politiemacht, en daarbij wordt verzekerd,
dal slechts in hel geval van den uitersten
nood troepen zullen worden ontboden om
dc orde le handhaven. Intusschen verluidt,
dat de voor schietoefeningen uitgerukte gar-
de-bataillons en de drie regimenten kavalle-
rie in het naburige ïloufislow bevel hebben
ontvangen om zich ieder oogenblik marsch-
vaardig te houden. De regimenten ruiterij
zullen, als dat noodig blijkt te zijn naar
Woolwich, dus in de nabijheid van de dok
ken, overgeplaatst worden. Ook in het kamp
van Aldershol zijn uitgebreide toebereidselen
gemaakt. Daar staan, naast kavallcrie, de ge-
hcclc trein met paarden en motorwagens ter
beschikking, zoodat, als de nood dwingt, er
ruimschoots middelen aanwezig zijn om de
verzorging van de groote stad met levens
middelen in gang te houden.
Inmiddels toonen de voerlieden voor een
groot deel nog geenc gezindheid om gevolg
tc geven aan het bevel van de lenders der
slaking. Zoodra met stelligheid is gebleken,
dat de regeering werkelijk van zins is de tot
werken gezinden te beschermen, kan met
tamelijke zekerheid worden aangenomen,
dat deze slaking zal vcrloopcn. De leiders,
die de staking bijna zonder geld hebben on
dernomen, hebben op de zwakheid van de
regeering gerekond en gemeend, dat zij
Londen konden uithongeren. Zoodra deze
mogelijkheid echter is uitgeschakeld en bo
vendien de sympathie van het groote pu
bliek verloren is, schijnt de gansche bewe
ging hopeloos. Middelerwijl wordt er wel
gebluft en gedreigd naar alle zijden, maar
feitelijk is builen Londen nog gecne noe
menswaardige uitbreiding van de beweging
tot eene nationale staking tc bespeuren.
Italië.
Bij de Kamer zijn wetsontwerpen inge
diend, die voor het leger een buitengewoon
crcdiet van 60 millioen lire verlangen tot
verbetering van de uitrusting en tot bewa
pening met een nieuw geweer. Verder wordt
vi»or de marine 21J millioen aangevraagd, en
wel 15 millioen voor het bouwen van tor
pedobooten en 64 millioen voor de vermeer
dering van de bemanning van 31,000 tot
33,000 man.
Hongarije.
In den rijksdag 6chijnt men nu werkelijk
lot het afdoen van zaken tc willen koincn.
Dc U gerwet, waartegen maandenlang dc
technische obstructie is aangewend, is nu in
behandeling genomen en er bestaat hoop de
discussie op normale wijze ten einde te
brengen. Wat de herziening van de kieswet
Wlreft, ondenhandelen de verschillende
fraction der'oppositie over een ontwerp, dat
zij gezamenlijk aan de regeering zullen kun
nen overleggen om als grondslag le kunnen
dienen voor het overleg met de regeering,
om 't ook over dez© zaak eens tc worden.
Naar verluidt, hebben ook dc leiders van de
«socialisten hunn© eischen veel verminderd
en hebben zij verklaard zich te willen tevre
den stellen nu-t eene uitbreiding van het
aantal kiezers tot 2.4 millioen, opdat over
eenstemming met de regecring zal kunnen
verkregen worden.
Met 1 Juli houdt op de IIon|aarsohe spoor
wegen bet zone-tarief op le gelden; de vroe
ger cindelooze zone van 101 KM. af ver
dwijnt. liet nieuwe tarief, dat wordt inge
voerd, is een soort schaaltarief,. De prijz©n
vermeerderen telkens als de afstand met 10
K.M. toeneemt, edhter niet gelijkmatig, want
met den toenemend en afstand wordt de
prijsverhooging geringer. Dc kring van het
lokale verkeer wordt van 20 tot 30 Kilome
ter uitgebreid.
Rusland.
Peters b u r g, 3 0 M c i. (Pctcrsburgsch
lelcgraafagentschap). Met het oog op het veel
vuldig voorkomen van overtredingen van de
wet over het tijdelijk verblijf van Joden bui
ten hun gdbicd van vestiging, heeft het mi
nisterie van binnenlandschc zaken nieuwe,
strengere bepalingen over de inschrijving van
Joodsche kooplieden vastgesteld.
Turkije.
De minister yan de vakoop (vrome stich
tingen) Hairi Bcy, heeft op hit voetspoor
van 'den minister van financiën Nail Pacha
zijn ontslag gevraagd. De ministers van bin-
nonlandische zaken en van oorlog Talaat e'1
Mahmoed Cheffcet hebben geruimen tijd ge
confereerd met den gewetzen grootvizier
Hussein Ililmi, die doorgaat voor den ko
menden man.
Uit Saloniki wordt bcrich^ dal Fadil Pa
cha nogmaals heeft gewaarschuwd, niet lan
ger de militaire maatregelen tegen de Ar-
nautcn uit te stellen ©n niet te vertrouwen
op het scliij'nhare tot rust komen van dezen.
Hij beschouwt de reeds voorbereide militaire
demonstratie als onvermijdelijk en belooft
zich daarvan hel beste succes.
Marokko.
Parijs, 30 Mei. Generaal Liautey seint
uil Fez van gisteren:
Aanzienlijke contingenten hebben de stad
gisterenmiddag en avond aan de noord
en oostzijde aangevallen, doch zij werden
'teruggedreven!, innige honderden Berbers
slaagden er in de stad aan de oostzijde bin
nen te dringen. Tegen 10 uur wérd de toe
stand wat beter, daar de aanvallers zeer
groote verliezen geleden hadden. In vorige
gevechten nadden zij de voeling met elkan
der verloren. In den afgeloopen nacht en
ochtend werd lut aanvallend optreden her
val door een mobiel detachement der 8e com
pagnie ten Noorden van Fez. Bij de 's avonds
plaats gehad hebbende gevechten kregen de
Franschen 5 dooden en 8 gekwetsten.
F e z, 30 Me i, 6.05 namiddags. Per draad-
loozc telegrafie is uil Casablanca bericht,
dat de Ailyoussi en dc Aitlsegrouchen he
den Sefroe hebben aangevallen. De aanval
duurde vier uren; de rebellen werden terug
geslagen. Zes soldaten werden gewond; de
rebellen leden aanzienlijke vlrliezon.
Tang er, 30 Mei, 8.20 namiddag^. Een
telegram bericht, dal de Berbers Sefroe heb
ben aangevallen.
Fez, 26 Mei, 8 uur namiddags. (Dit te
legram is door het draadlooze telegraaf
station geweigerd ©n le Tangcr aangebracht
nut versnelden gewonen dienst,) De namid
dag was rustig. Onze verliezen in het ge
vecht van 25/26 dezer zouden, volgens eene
schatting van het eerste oogenblik, nog niet
gecontroleerd, zijn 42 dooden. waaronder één
officier, en 75 gewonden. Men bereidt zich
voor op het terugslaan van een nieuwen
nachtelijkcn aanval.
Parijs, 31 Mei. Een© nota van het mi
nisterie van buitenlandschc zaken verklaart,
dat daar neg volstrekt gecne opgaven ont
vangen zijn over dc verliezen in bel gevecht
van 25/26 Mei. Alleen is bericht ontvangen,
dat (le Franschen in het gevecht van 27/28
Mei 5 dooden en 8 gewonden hebben ver
loren.
In de laatste vergadering van den Fran
schen ministerraad heeft de minister van
oorlog medegedeeld, dat boven en behalve
do versterkingen, die reeds in den loop van
de maand Mei naar Marokko zijn gezonden,
op verzoek van generaal Lyautev nog zullen
worden uitgezonden twee bataillons" kolo
niale infanterie, een bataillon tirailleuns,
twee escadrons ©pahis en twee batterijen
bcrgartillcrie. Het totale effectief van de
Fransche troepen in Marokko wordt daar
door gebracht op 47,000 man.
Boven dit getal wil men blijkbaar niet
gaan. lid Journal des Débats waarschuwt
in een artikel van officieus©» oorsprong de
openbare mecning, rich niet le laten opwin
den door lenden Lieu se alarmberichten, die
van tijd tot tijd wel zullen terugkeeren, ©n de
regecring niet ieder oogenbliik aan te sporen
tot het zenden van •versterkingen. Er staan
reeds 17,000 man en dat getal kan niet be
langrijk overschreden worden, omdat an
dere de verdediging van het moederland in
gevaar zou kunnen worde» gebracht.
Volgens 'de laatste uit Fez ontvangen be
richten is de toestand daar nog altijd hoogst
onzeker en zelfs verontrustend. Een uil Fe®,
via Tangcr, le Parijs ontvangen draadloos
telegram bericht, dat de Berbers weder on
der de muren van Fez zijn en dat het ge
weervuur tusschen hen ©n de Fransche be
zetting niet ophoudt. Géneraal Lyautay heeft
in een aan den minister van buitenland-
sohe zaken gericht telegram tot kenschet
sing van den tooetand gezegd, dat hij zich
bevindt in een vijandelijk land en alle uit
doften toestand voortkomende gevolgen ©n
v( rpliiehtingèn in het oog houdt.
Doordat de stammen van dc Oeled Djama
zich hebben verecnigd met de overige stam
men, is Fez nu van drie zijden door vijan
dige stammen ingesloten. I)e bevol
king van Fee heeft zich echter tot dusver
rustig gehouden. Men bereidt zich voor op
Con nieuwen aanval van de ©lammen. De
Fransche bezetting in Fez, die uit vijf ba
taillons, drie" artillerie- en twee maóhine-
geweeraMerlingen bestaat, is versterkt door
een bataillon koloniale infanterie uit Mcflti-
nes, verder door schutters uit Senegal en
eene macJuinegeweer-afdeeling. Uil Mekines
wordt nog ecu bataillon verwacht. Verder
zijn nog voor de verdediging van Fez be
schikbaar eene vliegende colonne van zes
compagnieën, ccne batterij berggesehut en
een escadron Sahara ruiters.
VereenIgde Staten.
Hei boiulsgercchtshof van de Vcreenigdc
Staten heeft het besluit tot inbeslagneming
.van de Braziliaansche koffie opgeheven. Dit
betcekent.eeno nederlaag voor de regecring.
Mexico.
N c w-Y o r k, 3 0 Me i. Een telegram uit
Mexico City bericht, dat de regecring van
Mexico bij Speyer en Co. te New-York en
Spcyer Brothers te Londen de lecning in
goud van 10 millioen dollar ad 4J pet. heeft
geplaatst, waarvoor zij onlangs maehitiiging
heeft gekregen.
Allerlei.
Dc toestand van generaa.1 Bootih, die pc*1
oogoperatic moest ondergaan, is minder gun
stig. Het oog is ontstoken en die ontsteking
wordt ©rger, zoodal er gevaar bestaat, dat
de 84-jarige het gezicht zal verlicaen.
Day on (staat Ohio). De avialeur NVibur
Wright is hedenmorgen overleden.
Een onherstelbaar verlies heeft heden de
beoefening cler vliegtechniek getroffen door
het overlijden van een der meest bekende
voormannen op het gebied der aviatiek Wit-
bur Wright, wiens overlijden ons zooeven
werd bericht. Geen doodeiijk ongeval met zijn
machine di'lmaal, dat de doodenlijst met den
naam van dezen zoo beroemden vliegenier
komt verrijken. Eene ernstige ziekte, die hem
roede geruimen tijd in levensgevaar had doen
vorkeeren, heeft Wilbur Wright ten grave
doen dalen.
Een korte herinnering aan Wright als
vliegtuigbouwer en aviatcur moge hier vol
gen
Sinds 1900 reeds dateëïcn de proefnemin
gen en studiën der vliegtechniek van de ge
broeders Wright (Orville en Wilbur). Zij wijd
den zich daaraan, aangemoedigd door de
succesvolle resultaten, die Lilienthal en Cha-
nute van hunne proeven beleefden.
Allereerst hebben zij zich toegelegd op de
vervaardiging van een zweeftoestel, waarmee
zij in de jaren 1900—1902 prachtige resulta
ten herijkten, hetgeen voor hen de grond
slag vormde voor den bouw hunner tegen
woordige vliegmachine. Het eerste hunner
toestellen vertoonde twee schroeven achter
de l>eide draagvlakken, welke schroeven in
tegengestelde richting werden rondgedraaid.
Dc proeven, die er mee gedaan werden,
slaagden wel, doch de stabiliteit in de breed-
lerichting van het toestel bleek nog niet naar
wensch. De broeders hebben destijds echter
zeer in hot geheim gewerkt, hetgeen ten ge
volge had, dat inen toen weinig geloof is gaan
hechten aan de waarheid hunner verrichtin
gen, le meer daar ze na dc eerste vluchten
oen paar jaar niets van zich hebben laten
hooren. In werkelijkheid echter brach
ten de Wrights in dien tusschentijd de
noodige verbeteringen aan hun toestel
aan en zijn toen (circa 4i Jaar geleden)
in eens voor den dag gekomon met een ma
chine, die tot heden geen ingrijpende ver
anderingen meer heeft ondergaan. De
Wrights-machine, ook thans nog van hei-
zelfdc tweedekker-type als de eerste, stond
reeds dadelijk op een hooge trap van vol
maaktheid.
Waren de eerste vliegmachines, die door
de Wrights zelve gebouwd werden, tot in
alle ondordcelcn toe eenigszins primitief, te
genwoordig worden ze in serie vervaardigd
in dc moderne Fransche, EngclsChe en Duit-
schc fabrieken en geheel technisch zuiver af
geleverd.