Van den Hak op den Tak.
p& vervoer door geheel Servië en tevens vrij ver-
«Oer van bagage. Dew bijzondere welwillendheid
jwc door mij op hoogen prijs gesteld, en uit naam
W 'iet Ned. Roode Kruis verzocht ik den heer
port, onzen hartelijken dank te willen over
men aan de Servische regeering. De moest ver-
.n dat wd dien avond niet verder konden gaan,
noesten wachten tot Dinsdagavond 6 uur. Hoe-
lit een kleine teleurstelling was, stond daax-
nover, dat we nu In do gelegenheid waren Bel-
lo en do verschillende hospitalen te kunnen be-
ks-iitigcn. Een allergezelligste bijeenkomst in het
...uuntend ingerichte Brlstol-hotel vormde het slot
/Van den avond. Wij vernamen velerlei bijzonderhe
den van dcu oorlog, en het werk van onze Holland-
)Khe collega's. Opvallend was dc uiterst kalme
•temming i hoewel er vele militairen in het restau-
Jmnt van het hotel aanwezig waren, bemerkten wij
jiiets van eenig enthousiasme. De Scrven zijn dezsn
oorlog moede, bovendien zijn zij uiterst verbitterd
'Op Oostenrijk, dat volgens hunne meening er steeds
Xïp bedacht is om Servië te vernederen en te plagen.
Dinsdagmorgen kwamen dr. Van Tienhovon en
Iltfr. Vermeulen ons bezoekendr. Vermeulen voerde
ons door Belgrado, waar wij een eigenaardig men
gelmoes van Oostersche en "Westersche menschen
'Aanschouwden. Het oude Turksche fort werd be
zichtigd, en van daar genoten wij van het prachtige
OitzicliL over de Sava en de Donau, met Semlin In
het verschiet. Ons eerste doel was nu het militair
hospitaalgelegen in een der buitenwijken, i9 dit
toaviljoensgewijze gebouwde ziekenhuis, zeker een
bezoek overwaardzes jaar geleden werd het ge
heel naar de laatste eischen gebouwd. Het chirur
gische paviljoen was aan prof. üischkn toegewezen
deze hooglecraar uit Praag heeft alles op uitmun
tende wijze georganiseerd. De zalen zagen er netjes
en ordelijk uit, vrijwillige verpleegsters, onder wie
Vele dames uit de beste standen uit Belgrado, ver
pleegden de gewonden. Tal van belangwekkende
gc vonden w erden door ons bezocht. In de gangen
«tonden een aantal brancards gereed Yoor het ver
voer der geworden, en in den tuin bevond zich een
Roode Kruis-automobielaan alles kon men bespeu-
ïen dat leze oorlog reeds jaren was voorbereid.
Na een hartelijk afscheid Aan onze collega's en
Van den heer Ropaport, die ons uitgeleide deden,
«toomden wij om 5.5 uur uit Belgrado weg. Het
Was geheel donker geworden en vinnig koud onze
overigens goed ingerichte le kl. wagen was helaas
door een defect aan de leiding met verwarmd, zoo
dat wij in een hoekje samenkleumden Dc trein was
o\ervol, bijna allen militairen; overigens was er
Van den oorlogstoestand niets te merken. Ingedom
meld bereikten wij om ongeveer 2 uur in don nacht
Niscb, waar wij wakker schrikten door een gewel
dig geschreeuw en gelier van talrijke soldaten, die
een plaatsje trachtten te veroveren in onzen reeds
overvoUcn treinruim een uur lang duurde dit
tumult, herhaaldelijk werd onze coupé bestormd,
maar dank zij de goede nfsluiting kon niemand bin
nendringen. Ten langenleste zette de locomotief
zich in beweging, alle zijgangen stonden volgepropt.
Ik kreeg medelij len met ccn gewond Bnlgaarsch
officier en bood hem een plaatsje aan, waarvan hij
gaarne gebruik maakte. Tegen den morgen begon
hij los te komen, en geraakte hij geheel in vuur,
toen hij de geweldige gevechten beschreef van Kir-
kilissehoe ontzettend Is daar geleden en gestre
den, welk een gruwelen zijn daar gepleegd. Al pra
tende ging de lijd 9nel voorbij, wij kwamen nu in
de omgeving van Kunianova; afgebrande dorpen,
tijken van paarden en honden, met wagensporen
doonploegde velden en armzalige troepjes vluchte
lingen deden een gevoel van afgrijzen opwekken
met wanhoop schijnt hier gestreden te zijn. "Wij
•passeerden groote trocpenafdeelingen en lange rijen
ossenwagensvan afstand tot afstand stonden mili
taire posten langs de spoorlijn. In Ueskjoeb, waar
Wij moesten overstappen, heerschte een verschrik
kelijke wanordehet kostte mij de grootste moeite
onze bagage overgeladen te krijgen, dit gelukte mij
met geld en gebaren. Nu moesten wij zelf nog een
plaatsje zien te krijgenalles was echter overvol
Inet soldaten en officierentijd om eten in te
liaan had ik niet meer j trouwens er was ook niets
meer te krijgen en voorraad had fle tot mijn spijt
Öiet medegenomen. Zoo stonden wij daar In een
Vrij benarden toestand. Tot ons geluk zagen we
ten wagen met Servische zusters van bet Roode
Kruiseen dezer dames had de bijzondere vriende
lijkheid om uit de coupé te stappen en on» uit te
Doodigen bij haar te komen, indien wij ons tevre
den wilden stellen met een zeer beperkte ruimte.
Wet graagte gingen wij op haar voorstel in. Onze
Bervische epr«k uitmuntend Duitsch, zoodat aan
conversatie geen gebrek was; gezeten hisschen
etenswaren en bagage, ging 't nn verder. De zus-
Iers haalden spoedig de eetwaren te voorschijn on
groot was onze vreugde, toen ons met gulheid werd
aangeboden toe te tasten. Sedert den vorigen mid
dag hadden wij niets meer te eten of te drinken
'gehad en nergens had ik mij vnn voorraad kunnen
doorzien j eenige hompen brood met varkensworst
werden als het ware door ons verslonden.
De vreugde steeg toen het bleek dat er ook wijn
Was medegenomen. "Wij hebben werkelijk veel aan
deze zusters te danken gehad, niet alleen dat zij
toor den inwendigen rnensch zorgden, maar wij ver
namen talrijke interessante bijzonderheden omtrent
den oorlog, en omtrent hare diensten bij do verschil-,
lende ambulances.
De ellende, door haar aanschouwd, was ontzettend.
Een dezer zusters, Saveta Andjelkowix, zorgde
Iteeds op de meest beminnelijke wijze voor on«j
•dj trad als tolk op waar dit noodig was. Den groot-
Iten dienst bewees rij ons te Gumenye, de tegen
woordige grensplaats tusschen Servië en Grieken
land. Hier was het gedrang der militairen ver-
ichrikkelljk en heerschte de grootst mogelijke ver-
Warring. Door bemiddeling van onze ruster kon ik
eindelijk den chef van het vervoer te spreken krij
gen, die ons namens de Grieksche Regeering vrij
kaarten le klasse aanbood tot Saloniki, en vrij ver-
Toer van al onze b3gage. Onderwijl ik met deze
Autoriteit in onderhandeling wa9, zorgde zuster
Andjelkowix met mijne beide flinke verplegers voor
de bagage; alles werd geteld en in ordo bevonden,
*n met een gerust hart konden wij na ruim een uur
heen en weer draven van de eene autoriteit naar
de ander, ten 6lotte plaats nemen.
Om elf uur werd ten langen leste Saloniki be
reikt, waar wij reeds om 6 uur hadden moeten
lankomen.
De heer Lehmann had op zorgvuldige wijze
overal voor gezorgd. Niet alleen stond er een rij-
hDg voor ons gereed, maar tevens had de heer
t/ehra-ann den heer Messala, den chef van de Inten
dance en vervoer, van onze komst verwittigd.
Ongeveer half twaalf des nachts konden wij onze
intrede doen in Papafi, het paleis-achtige weeshuis,
dat gedeeltelijk aan onze ambulance is toegewezen.
"Wij werden hartelijk verwelkomd, en onder het ge
not van eenige warme spijzen waren de vermoeie-
fcs?en van de reis spoedig vergeten.
Zondagmorgen werd ik aan de leden der ambu
lance voorgesteld, en werd de geheele inrichting
bezichtigd, alles maakte op mij een voortreffelijken
indruk. De zalen zijn mm en niet overvuld met
riekenverbandstoffen en medicijnen zijn in ruime
tnate aanwezig; de operatiekamer is uitmuntend
ingericht, in één woord, de lof die van zooveel
lijd als ook van de hoogsten aan onze ambu
lant is toegekend, is ten volle verdiend. Op zeer
Doelmatige wijze is de dienst geregeld geworden
flreel ;i hard is er gewerkt voordat alles op zulk
leen uitstekende wijze tot stand ia gekomen. Dr.
Jttmann heeft het interne* gedeelte op rich geno-
pien, terwijl ik het chirurgische gedeelte zal behan
delen.
Een buitengewoon groote steun voor onze ambu
lance is de he-er Lehmann, die ons op alle moge
lijke wijze van dienst is; geen moeite as hem te
Door zijne bekendheid met aöe mogelijke autori-
JWuax «a met het KaniaMiüa Huis. bewijst hij onze
ambulance onschatbare diensten j mevrouw Leh
mann is onvermoeid werkzaam voor don bukhou-
delijken dienst.
Vervroegde, iwdnikelslui-
tlnfl. De ajdeeliug 'sGravenhage vaat liet
Nationaal Comité voor vervroegde winkel
sluiting had gisterenavond In hotel Du Nord
te Sdheveninqen eene vergadering bijeenge-
roeoen voor winkeliers-voorstanders van
wettelijke winkelsluiting uit Scheveningen
en omgeving.
Met od één na eenparige stemmen ver
klaarde deze vergadering rich vóór het be
ginsel van wettelijke regeling der winkel
sluiting en dientengevolge vóór hetgeen door
hert Nationaal Comité zal worden aangewend
tot ihet doen aannemen door 'den Haagschen
Gemeenteraad van eene verordening in den
geest als die van Amsterdam,
Middenstand of Mldeletand
De redacteur van de R. K. .Middenstander»
De Hanzebode, de (heer A. Kellenaere te Lei
den, heeft rich -tot verschillende taalkundigen
in ons land gewend met de vraag, wat taal
kundig het meest moest heeten: MaddelsAand
of middenstand.
De vraag werd gesteld aan de heeren dr.
J Verdam en dr. C. C. Uhlenbeck, hoogleer-
aren aan de universiteit te Leiden; dr. R. C.
Boer. hoogleeraar aan de universiteit te Am
sterdam: dr. J. Muller en "W. Frantzen, hoog
leeraren aain de universiteit te Utrecht; dr.
J. H. Kern en A. Kluyver, hooigleeraren aan
de universiteit te Groningen; dr. J. -Heinsi-
us en G. J. Boekenoogen, redacteuren van 't
Groot Woordenboek te Leiden; dr. A. Geurts,
professor der scholen voor middelbaar on
derwijs te Rolduc, en dr. H. J. van Swaaij.
directeur der H. B. S. te Roermond.
Van deze elf geleerden hebben er rich
slechts vier verldaard voor middelstand,
terwijl de overige zeven zich verklaarden
voor middenstand of beide vormen taalkun
dig even juist achten.
Er is schrijft dc heer Kellenaers na
dit onderzoek, voor ons dus geen reden het
woord Middenstand in Middelstand ite ver
anderen.
•—De Dam'bebouwing. Naar men
rich herinnert, was ten aanzien van de be
bouwing op den Dam een voorloopige over
eenstemming verkregen mei een combinatie
die daar -ter plaa'ltse een hotel zou doen ver
rijzen. Als erfpacht zou aan de gemeente
jaarlijks 46.000 warden betaald.
Het HbM. verneemt echter, dat de combi
natie er tot dusver niet in geslaagd ds het
benooddgde kapitaal met een dergelijke
onderneming is ongeveer 3 miilioen ""Ide'n
gemoeid hijeen te brengen, zoodat voor het
o ogenblik geen nieuwe onderhandelingen
worden gevoerd en deze wellicht geheel zul'
len afspringen.
-De gestorven orang-oeitang
Wif meldden deze week, Idat in Artis een
orang-oetang gestorven is en wel een kost
baar exemplaar. Naar thans namens de di
rectie aan de Tel. wordt medegedeeld, wordt
het verlies niet door dit genootschap geleden.
De orang-oetang, die aan een hevige darm-
catarh bezweek, was Ide grootste van zijn
soort, die men in den laatst en tijd in onzen
dierentuin kon 'bewonderen en het eigendom
van den Münchener Zoölogisohen tuin „Tier-
parlk Hellabrunn." Wijl de diergaarde te
Mönchen nog niet geheel in orde is, vond zij
Artis alhier bereid, een aantal barer dieren
zoolang logies te verleenen. In den laatst en
tiid zijn reeds eenige dieren derwaarts ver
zonden en ook de orang-oetang zou binnen
kort naar Mönchen zijn overgebracht, ware
de dood niet tusschenbeide gekomen.
Vleermuizen. De bloemist H. Steij-
gaman te Vlaardiingen, trof deze week in een
hollen boom, welke voor brandhout gerooid
werd, een kolonie van 38 vleermuizen aan.
Door kunstmatige warmte bij te brengen
hij zette de foeestejes in een 'kist, bedekt met
glas in rijn bloemscrre ontwaakte ze na
fcien minuten uit hun winterslaap en begonnen
te loopen en po-gibigen aan te wenden om te
▼liegen.
Hieruit blijkt dus, rijt het Hbld., dat behalve
op planten, kunstmatige warmte ook op die
ren invloed oefent
De kolonie wordt nog eenigen tijd bewaard
tot nader waarneming van hun levenswijs.
Overtreding Waardewet.
De 4e kamer der rechtbank te Amsterdam,
heeft veroordeeld tot 3 maanden gevangenis
straf, geëischt was 4 maanden, den schoen
handelaar J. R. S., wegens het overleggen
van valsche facturen aan de douanen, bij het
doen inklaren van een zending van 36 kisten
schoenen uit Neurenberg. In het bezit zijnde
van blanco facturen van den afzender had hij
bij ontvangst van de wezenlijke factuur ad.
M. 8616.95, die op de blanco doen overschrij
ven, doch met 25 ,pCt. korting, zoodat het be
drag valschelijk met M. 2154.25 werd vermin
derd-
Abortus provocates. De recht
bank te Breda, heeft mej v. d. M. en S., ter
zake van abortus provocatus ieder tol li jaar
gevangenisstraf veroordeeld.
Verduistering. Voor de 4e Ka
mer der rechtbank te Amsterdam is door
het O. M. li gevangenisstraf geëisaht tegen
een kassier van de naaml. venn. P. v. d. Brul
Co., wegens verduistering van ƒ40.36, het
bedrag van twee costumes- Hij bekende trou
wens diverse bedragen, samen ongeveer
ƒ1500, zich te hebben toegeëigend.
Tegen een 18-jarig kantoorbediende van de
firma Matthias Elias werd 6 maanden ge-
eischt wegens verduistering va<n een postwis
sel groot 5.40. Hij had dien uit de brieven*
bus van zijn patroon genomen en het bedrag
geïnd.
Dierenmishandeling. Voor
do 4e Kamer der rechtbank te Amsterdam
ia door het O. M. 25 boete subs. 10 dagen
hechtenis geëischt tegen een water- en vuur-
vrouw aan de Lindengracht, die, toen een
aan toevallen lijdende hond haar voorhuis
was ingestormd, het dier den halven inhoud
van een emmer kokend water over het
lichaam had geworpen en toen het dier ker
mend in een hoek kroop, nog eens de an
dere helft.
Tegen de mollenvan gere.
Bet kantongerecht te Tl el heeft het eerste
vonnis gewezen in zake het delven van mo
len op verboden grond en deswege M. van
N. te Kesteren veroordeeld tot 3 subs. 3
dagen hechtenis.
Ontduiking der ongevallen
wet. Voor het kantongerecht te Amsterdam,
stond gasteren terecht een aannemer aldaar,
die op zijn loonlijst voor het eerste halfjaar
van 1912, de loonen van verschillende werk
lieden te laag had opgegeven en andere in het
geheel niet vermeid. Het betreffende werk
was het weer opbouwen van de verbrande
loods dei- stoomvaartmaatschappij „Oceaan",
aande IJkade. Daar beklaagde ook vroegen
reieds een dergelijke fraude- bad gepleegd,
werd de hoogste boette, n.l. f 300 tegen hem ge-
Valsche munter is. Men meldt ons
uit Amsterdam:
Het was der recherche reeds geruimen tijd
bekend, dat zich in onze stad een paar indi-
vdduën ophielden, die zich aan het vervaar
digen van valsch geld schuldig maakten.
Eenige rechercheurs van het Bureau St. Pie-
fershal werd opdracht gegeven het onder
zoek in deze zaak ter hand te nemen, teneinde
zoo spoedig mogelijk de verdachten te kun
nen knippen. Opmerkelijk is zeker wel dat
tot voor eenige weken veel valsch geld in
omloop was gebracht, dat, zooals gewoon
lijk, voornamelijk aan personeel der ge
meentetram in betaling werd gegeven. Op
ren dag werden zelfs vier valsche rijksdaal
ders, een valsche gulden, vijf valsche kwartjes
en acht valsche dubbeltjes bij de politie ge
deponeerd. Enkele dagen later weer een val
sche gulden. Het onderzoek in deze zaak
werd dan ook met den groolsten spoed,
maar met nog grootere omzichtigheid door
deze rechercheurs aangevangen. Het duurde
niet lang of de recherche ontdekte dat de
werkplaats der valsche munters in een per
ceel aan de Dollebagijnensteeg in de nabij
heid van het Oudekerksplcin gevestigd was.
Een verder onderzoek wees uit, dal van uit
een onbewoonbaar verklaard perceel in de
St. Annadwarsslraat het „werk" der ver
dachten kon worden gadegeslagen. Daartoe
verschaften de rechercheurs zich toegang
tot genoemd perceel, waardoor zij in de ge
legenheid kwamen eenige kecren te bespie
den, wat in liet perceel in de Dollebagijnen
steeg gebeurde. De rechercheurs deden dit
natuurlijk met de grootste voorzichtigheid
om zelf niet de kans te loopen gezien te wor
den. Op deze wijze konden, zooals gezegd,
de politiemannen dc booswichten bij hun
luguber bedrijf bespieden. Het mocht de
recherche, ondanks haar ijverige nasporin
gen echter niet gelukken de hand op deze
individuen te leggen. Op onverklaarbare
wijze werden zij waarschijnlijk door hand
langers gewaarschuwd. De booswichten kre
gen er „de lucht" van, dat de recherche van
hun bedrijf op de hoogte was. Dezer dagen
hebben zij hun werkplaats verlaten en zijn
daar tot nu toe niet in teruggekeerd. Naar
ons ter oore kwam, moet de ontsnapping
dezer valsche munters voornamelijk haar
oorzaak vinden in het feit, dot eenige buurt
bewoners die van het onderzoek der recher
che op de hoogte waren, hier ruchtbaarheid
aan gaven.
Het kind en de school,
XLIIL
Coëducatie*
Het !s pas in den lateren tijd, dat er in op
voedkunde over coëducatïe gesproken wordt.
Zonder de vrouwenbeweging zou dat, wat
men onder het woord verstaat, niet naar den
voorgrond gebracht zijn. Toen toch door de
veranderde omstandigheden, die meisje en
vrouw veel huisarbeid uit de hand namen,
als vanzelf haar beider werk naar maat
schappelijk terrein werd overgebracht, en
een andere opvoeding voor het meisje nood
zakelijk werd, kwam daardoor het vraagstuk
der coëducatie aan de orde. Het meisje had
kennis noodig, die vóór die veranderde om
standigheden de jongen zich slechts eigen
hoefde te maken, omdat hij den strijd om
het bestaan had te voeren en niet zij. De
jongensscholen werden voor haar opengezet.
Ook voor de grootere jongens en meisjes
kwamen er de gemengde scholen, die er
eerst slechts voor het kind .onder de twaalf
jaar waren geweest.
En met deze verandering, die een gevolg
was van de veranderde omstandigheden,
werd het denkbeeld der gezamenlijke opvoe
ding van jongens en meisjes door de paeda-
gogen van alle kanten bekeken. Er werd na
gegaan welken goeden invloed jongens en
meisjes op elkander konden uitoefenen, wan
neer zij in elkander zoo lang mogelijk goede
kameraden zouden zien en het sekseverschil
zoo laat mogelijk zich zou doen gevoelen,
omdat door de gescheiden opvoeding jongens
en meisjes al vroeg tot het besef kwamen, dat
zij van verschillend geslacht waren.
Als alle beweging op geestelijk en maat
schappelijk gebied heeft het begrip coëduca
tie tot overdrijving geleid. Gelijk de vrou
wenbeweging in het begin soms een strijd
van de wouw tegen den man leek, en in
sommige ijveraarsters nog niet die phase uit
is gestreden, zoo heeft men gemeend, dat
meisjes en jongens geheel als volkomen ge
lijke individu's konden opgevoed worden.
Van die meening begint men langzaam
maar zeker terug te komen. Onderzoekingen
en ervaringen bewijzen, dat óók niet naar het
zieleleven man en vrouw dezelfde wezens
zijn. Zij vullen elkander aan, hebben beiden
eigenschappen, die niet gemist kunnen wor
den. Op het eene gebied zijn mannelijke
eigenschappen noodzakelijk, op het andere
vrouwelijke. Hier is de man superieur, daar
de vrouw.
Men kan dus jongen en meisje niet zóó op
voeden, alsof gemiddeld hij en zij dezelfden
zouden zijn. Uit beiden groeit een andere
mensch. Die opvoeding is dus de beste, die
zich naar beider individualiteit richt.
Er is dus geen sprake van coëducatie, als
men den ouderen jongen precies dezelfde vor
ming geeft als het oudere meisje. In het kind
doet zich de psyche nog niet gelden. Een
sekselooze opvoeding kan dus alleen den
kleineren jongen en het kleinere meisje ten
fioeda komen.
Het oudere meisje komt lets van groote be-
teekenis te kort, wanneer zij een opvoeding
ontvangt, die zich naar den jongen richt en
er in het geheel geen rekening wordt gehou
den met haar intellect, haar zieleleven, haar
vrouw-zijn. En dat geschiedt toch op alle
middelbare scholen, waar slechts mannen les
geven en geen enkel vak onderwezen wordt,
waarin het vrouwelijke zich kan doen gelden.
Coëducatie aldus toegepast, is een verbasterd
iels. Allen nadruk laat men aldus vallen op
het cohet samenzijn, maar de educatie,
de opvoeding, raakt in het gedrang.
Ida Heyermans,
Rotterdam.
(Wordt yervolgd.)
GEMEENTE AMERSFOORT.
Opgave van personen, die de Gemeente hebben
verlaten van den 15. Januari 1913 tot en
met den 2L Januari 1913.
Bartiw Pleter van Ouwerkerk, van "Weversaingel
22 naar Putten.
Metje van Koot, van K. Bergstraat 4 naar Bussrum.
"Willempje Lubbereen, van Arnhemscheweg 44
naar Hoogland.
Jan Johannes Sleeking, van "Weverssingcl 39 naar
Leusden.
Janna Louisa J-ochems, van So est er weg 1694 naar
Utrecht.
Aloisiua "Wilhelmus Lebuinus Voortman, van St.
Andriesstraal 15 naar Maastricht.
Arie Yan Essen, van Soeslerweg 309 naar Haar
lemmermeer.
Jacobus Krol, van P. Pijpersstraat 17 naar Am-
«terdam.
Johanna Arnoklina Imrnink, wed. Johs. v. Wijn
gaarden, van P. Pijpersstraat 17 naar Amsterdam.
Cornells Louwersc, van Lengcgracht 6 naar
Serooskerke.
Antonia Meyer, (woonwagen), naar Kansweert,
gem. Kruiningen.
Maria Johanna Jacoba Miarin, van v. Oldenbarne-
veldiaan 30 naar 's-Gnvvenhagc.
Willem Rljndcrs, van Weltevreden 7 naar Utrecht.
Tennis van Roekei, van Soesterweg 3021 naar
Weespercarspel.
Lconaraa Jacoba van Eykelenburg, van Oude Die-
ver. weg 19 naar Enschedé.
Evert van Breukelen, Yan Koningstraat 139 naar
Stoutenburg.
Barta van Hoeven, van Arnhemscheweg 136 naar
Baarn.
Johannes Postma, yan Bloklandatraat 4 naar Nutv-
speel. gem. Ermclo.
•Heintje van Wiksclaar, wed. A. Sraink, van Kran-
keledenstraat 20 naar Hof Yan Delft.
Henriet te Hyacinthe de Kome, van v. Asoh v
Wijckstraat 1 naar 's-Gravenhage.
Opgave van personen, die zich in de Gemeente
hebben gevestigd van den 15. Januari
1913 tot en met den 21. Januari 1913.
Geertje Davelaar, van Zeist naar Wilhelm ra-
straat 5.
L.unberliis Antonius Kaspers, van Leusden naar
Bisschopsweg 17.
Elisabeth Snijders, yan Veenendaal naar Kleine
Nachtsleeg 35.
Hermanus Antonius Johannes Hermsen, van Arn
hem naar Langestraat 20.
Mathi 1de Bolder, van Emmerik naar Langestr. 20.
Antonius Wilhelmus Helmerhoiut, van Tiel naar
Krommeslraat 19.
Christiaan Guillaume Hoentjes, van Rotterdam
naar Nicasiusdwarsstraat 27.
Gerarda Al ij da Wilhelmina Steenbeek, van Utrecht
naar Havik 2.
Adrianus Martinus den Hcyer, yan Groningen naar
Langestraat 94.
Dirk Cornelia Baikenes, van Hoevelaken naor
Schimmelpenninckkade 11.
Johanna Hendr'ka de Goede, van Amsterdam naar
Utreehtschepoortweg 13.
Willem Krijkamp, van Nijkerk naar P. Pijpers-
straat 17.
Gerrit Visser, van Barneveld naar Arnh.weg 139.
Cornells Gcrandue Engelfriet, van Rotterdam naar
Langestraat 91.
Hermanna Everdina Hoogeveen, van Nijkerk naar
Berken weg 6.
Agnes Maria Kruysse, van Arnhem naar Lange
straat 40.
Aüda Everdina van Schaik, van Utrecht naar L.
Vrouwekerkhof 4.
(Weekpraatje).
Een bord warme erwtensoep met een flink stuk
worst, of, wat bescheidener, eenige dobbelsteentjes
spek er in, ia nu met bet koude weer een heerlijk,
door velen begeerd kostje. En daar is gelukkig voor
de meeaten wel aan te komen. Ander3 was dat in de
17e eeuw, toen waren de groene erwten wegens den
buitensporig hoogen prijs een kostje voor slechts
einige monden.
De erwten go'den als een buitengewone lekkernij
in de 17e eeuw in Frankrijk. Speciaal in Parijs
heerschte een ware groene-erwten-manie. In een
tooneelspel, dat onder den merkwaardigen titel „La
Cornédie des gateaux aux des friands marquis" in
1665 te Parijs werd opgevoerd, verklaart een der
hoofdpersonen, dat baar middelen haar e'echts dan
veroorloofden groene erwten te eten, als een litron
(nog geen liter) niet meer kostte dan FX) francs.
In „Het leven van Colbert", een in 1695 versche
nen boek, wordt zelfs verteld, dat eenige bu'tenge-
woue gastronomisch aangelegde personen zich het
genoegen een litron jonge groene erwten te eten,
voor den prijs van 65 gulden, verschaften.
Een jaar later schreef over hetzelfde thema ma
dame De Maintcnon„Het erwten-thema duurt nog
steeds voorthet ongeduld en het genoegen ze te
eten, de onverzadigbaarheid, het steeds nog meer
daarvan begeeren, dat zijn de hoofdpunten, waar
over 't hof sedert vier dagen «preekt.
Was en is erwtensoep met wat er bij behoort
een geliefkoosd gerecht, de eigenaardige drank, wel
ke volgens do beschrijving van Gebbs en Angeaoli
In het „Philippine Journal of Science" door de in
boorlingen van het eiland Luzon met graagte wordt
gedronken, zou bij ons zeker minder in den smaak
vallen. De „sa-fu-eng". zooals de inheemsche 1.1am
lui£t, wordt op de volgende manier bereid t
Men kookt apart rijst, camoten- (een soort vruch
ten), sprinkhanen, varkensvleesch en men giet deze
ingrediënten in ec-n aarden pot, half gevuld met
koud water, terwijl men er gekookte verbrijzelde
beenderen bijvoegt. Dit mengelmoes laat men gedu
rende een tiental dagen staan en krijgt aldus een
zuren gistenden drank, waarvan de lucht een Euro
peaan op de vhicht zou jagen. De inboorlingen ech
ter drinken dit sprinkhanen-bier met grootcn smaak
en bij verschillende stammen ls het de eenige drank,
die gedurende de maaltijden gedronken wordt.
Zoo zien we alweer, dat dc smaken verschillen
en dat geldt zoowel in letterlijken als figuurlijken
zin. Wat verschil is er ook In zeden en gewoonten
bij de verschillende volkeren. Wat zonderüngo ge
woonten b.v. bestaan, volgens ons oordeel ,bij de
lijfstraffelijke rechtspleging van de gestaarte bewo
ners van bet Hemelsche rijk. Om iets te noemen 1
Als een misdadiger ter dood is veroordeeld, wordt
hem dit doorgaans «poedig medegedeeld en de te
rechtstelling op den volgenden dag vastgesteld.
Daartoe begeeft zich de rechter, die het doodvonnis
■uitsorak, naar de cel van den veroordeelde en
overhandigt hem een geschenk van 400 koperen
muntstukken, een handdoek, een parapluie en eejj
lantaarn, waarbij bij och onder de hoffcUJkste be-
woordingen voor den delinquent verontschuldigt en
zijn leedwezen uitdrukt, dat hij, de wellen des lands
volgend, hem heeft moeten véroordeelenHij zelf
heeft natuurlijk niets anders dan vriendscbappeüjko
en welwillende gevoelens Jegens hem gekoesterd
en komt hem daarom deze geschenken overhandl-
gn, die hem den weg naar de doodenwereld minder
moeilijk zullen maken.
Klinkt dat alles niet als een bittere bespotting,
als gruwelijk comcdiespel? De scherprechter behatt»
delt den veroordeelde den volgenden dag don ook
minder zachtzinnig, want nauwelijks is het hoofd
van den veroordeelde gevallen, of hij opent, m«d«
op wettelijk voorschrift, het. lichaam van den te
rechtgestelde, haalt de lever er nit en verdeelt die
stuksgewijze onder zijne helpers. De lever toch van
veroordeelden, die onder de handen van den bent
het leven laten, bevat volgens Chineesche begrippen
een universeel middel tegen alle kwalen.
Dc verschillende gewoonten spreken allerduide
lijkst ook bij de t a f el geb ed en.
De negers zullen van geen enkele *plj* Iets gaan
gebruiken zonder eerst een deel er van aan de goden
te offeren.
De Indianen en de volksstammen in Siberië zij®
gewoon het eerste stuk van hun maaltijd in het vuur
te werpen, om daarna den zegen hunner goden over
het andere in te roepen.
De Chinees gebruikt niets voordat hij de spijze
op het huisaltaar heeft neder gezet, waardoor hij
ze als 't ware eerst zijn God aanbiedten eer hij
de schotels ucgncemt, verricht hij een korten huis-
dienst voor zijn afgodsbeeld.
De Brahmanen nemen voor het eten een stuk
gewijde kool en roepen, terwijl zij daarmede het
hoofd aanraken, luide den naam huns Gods aan.
Dc oude Romeinen en Grieken plengden voor de
maaltijden den goden een dankoffer.
Dc heidensche bewoners van de Sandwicheilan
den beffen voor den maaltijd een lofzang aan.
De Nubiërs spreken voor en na het eten een
gebed uit.
De bewoners van Madagascar buigen zich diep al
zij van talel opstaan en begroeten hun geesten.
De Laplanders klappen in de handen en roepen j
„Goede God, zij geloofd voor de spijze."
De Muzelmannen zetten zich neder om te eten
onder het zeggin „In den naam des genadigen en
barmhartigen Gods."
Van de negers vertelt de Franscbe arts Merab veel
Interessants, die langen tijd aan bet hof van Mc-
nclik vertoefde. Waar hij het heeft over geneeskunde
en hygiëne in Aethiopië, schrijft hij
De neger laat zich gauw imponeeran door d©
uiterlijke verschijningen, zoowel als door de voor
schriften van den geneeskundige.
Komt de volgeling van Aesculapus op een prachtig
ros aangesprongen, dan heeft hij al gauw een wit
voetje bij. de voornaamste Aethiopiêre.
De voorgeschreven medicamenten moeten vooral
sterk de zintuigen aandoen, door een sterken smaak,
een scherpen geur, een opvallende kleur of iels der
gelijks.
Veel geneeskracht schrijft men de hitte toe.
OndaiKg hun liefde voor vuur zijn de Aethiopiêre
bang voor de zon, vooral wanneer zij ziek rijn. Ze
sluiten zich in hun kamer op en bedekken icdeie
opening, opdat niet een straaltje binnenkom® en
hun lijden erger make. Ze laten zich ook niet bij
daglicht in de keel zien, wel bij kunstlicht, want olk
binnendringen van een zonnestraal in hun inwend g
lichaam zou volceris hen, de ergste ontsteking ten
gevolge kunnen hebben.
Dc Aethioplsche schoonen zijn ook deze meening
toegedaan, want zij weten, dat de zon haar teint
al is deze ook nog zoo zwart, beschadigt.
Een zonderling gebruik van de Aelhlopiërs bestaal
in het nuttigen van de rauwe maag van een dier
na een overvloedigen maaltijd, d:e bestond uit de
overige lichaamsdeelen van dal dier. Zij meenep,
dat de toevoer van de sappen van een andere mang
de werking van hun eigen maag bevordert.
Dat alles vinden wij, beschaafde (I) menacheu,
bij den eersten oogopslag erg zonderliug, maar
staan wij werkelijk zoover van die dingen af. Ee'
men ten onzent ook geen rauw yleesch, rauwe ham.
hal/rauwe biofsluk, geen rauwe oesters en mosse
len, enz. Zijn er onder ons ook nog geen mensehen
te over, die alle zonlicht als 't ware uit hun hirzcn
wzran die de waarde van den drank, van de medi
cijn, beoordeelen naar zijn kleur en geur en smaak"'
Laten wij dus heusch „die domme negers" niet zoo
gauw bespotten. Wat voor malligheid haalt men in
toonaangevende kringen van de Nieuwe Wereld b.\.
niet uit! Zoo hebben daar de dames nu weer be
dacht, om haar horloge niet meer In haar armband
te dragen, maar op den neus van haar schoen.
Waarom niet op haar eigen neus. mag men vragen
dan was het uurwerk vlak onder de oogen. De
nieuwe mode stelt de draagsters zoo heet het
in staat onmiddellijk te weten hoe laat het islegi
men eeo bezoek af, dan behoeft men niet op de
pendule te kijken, noch het horloge uit den zak te
halen, noch zijn pols om te draaien. Men slaat de
oogen slechts zedig neer, en zonder dat iemand cr
een oogeubük vermoeden van heeft dat men tegen
de regelen der welvoegelijkheid zondigt, kan men
zich van den stand der zon op de hoogte stellen.
Voor bijziende menschen en langbeenen kan deze
mode wel wat bezwaarlijk zijn, maar geen groote
revolutie heeft het geheele menschdom bevredigd
Ook wanneer men op straat rijn uurwerk gelijk wi'
zetten met de torenklok, zal men in eenigszins
moeilijken toestand geraken. Maar alles went, in
Amerika verwacht men van de nieuwe mode uit
stekende resultaten voor de alhletlck. wel om den
acrobitenloer, die men heeft te volvoeren indien
men het horloge aan zijn oor wil brengen, teneinde
zich er van te overtuigen of het nog loopt.
Nu, een beetje gvmnast'ek. wat meer en krach
tiger lichaamsbeweging, zon voor die dames waar
schijnlijk niet kwaad zijndat zou lichaam en
geest wat frisscher maken en uit heur hoofd die
dwaze malligheden verdriiven. De sport-professor
aan de Universiteit van Minnesotte, Richard G -ant,
moest die dames eens onder handen hebben. De
professor is in 'l bezit van een wonderkind,
dank rij zijn systeem. De kleine Margaretha zoo
heet zijn dochtertje die thans ruim twee Jaar is.
zal, volgens zijn berekeningen, eerst in het Jaar 2010
sterven. Dien hoogen ouderdom zal de kleine te
danken hebben aan den uitstekenden invloed van
de sport. In de oogen van haar vader is n.l Ie
sport de eenige weg om steeds gezond te blijven
en heel lang te leven en daarom is het sport-ouder-
richt bij de lieve Maraifnretha reeds begonnen toen
rij den tecderen leeftijd liad van drie weken. Spe
lenderwijs greep het kind naar do vingers van haai
vader. Hij tilde het daaraan op en binnen enkele
weken had hij haar zoo goed geoefend, dat Marga
retha aan zijn vingers hangen bleef, terwijl hij de
trappen van zijn woning op en af liep. Men behoeft
er zich bij een zoo ongewoon begaafd kind niet ovet
te verwonderen, dat het reeds in haar eerste badje
zwembewegingen maakte en voor haar achtste
maand de zwemkunst inderdaad machtig was. Op
dien leeftijd kon het meisje ook reeds loopen, en
dank rij dergelijke oefeningen is rij thans een won
der van *.Y)imaaktheid on een volmaakt wonder.
Professor Grant vertelt t haar lichaam is A-rij Yan
overdadig vet, men kan al haar spieren zien. als rij
zich beweegt. Haar borslwijdte bedraagt 45.6 e.M.
en zet zich bij het inademen 4.2 c M. nit. Het kind
ziet er niet uit alsof hel 2 jaar oud ls en ledereen,
die niet beter weet, schat het op 4. Thai® volvoert
Margaretha de ongelooflijkste toeren. Zij turnt aan
den rekstok, doet aan hardloopen en beoefent de
meest verscheidene takken van sport. Haar vader
draagt er evenwel zorg voor, dat de kleine zich nooit
bovenmatig vermoeit. "Volgens rijn beweringen tl
het kind nog nooit riek geweest. Zij zal eens een
„volmaakte vrouw" zijn, zegt haar vader. Ah zfl
dan maar een „volmaakten man" weet te vindeoJ
tfEUVEL.VAIk
