DE E EM LAN DER". Dinsdag 28 Januari 1913. BUITENLAND. FEUILLETON. Jonge Liefde. W 2IÖ Bureau: UTRECHTSCH ESTRAAT 1. Intercomtn. Telefoonnummer 66. Politiek Overzicht. De kiesrecbthervorining in Engeland. ll',e Jaargang* Hoofdredacteur: Mr. D.J. VAN SCHAARDENBURG. ABONNEMENTSPRIJS: Per 3 maanden voor Amersfoort f l.OO* Idem franco per post l.ÖO. Por woek (mot gratis verzekering tegen ongelukken) - 0.10. Afzonderlijke nummers - 0.05. Dezo Courant verschijnt dagelijks, bohalvo op Zon- en Feestdagen. Advortentiën gelieve men liefst vóór 11 uur, familie- advertenties en berichten vóór 2 uur in te zenden. PRIJS DER ADVERT EN TIËNt Van 15 regels f O.BO* Elko regol moorO.IO» Dionstaanbiodingon 25 ocn(8 bij vooruitbetaling. Groote lettors naar plaatsruimte. Voor hamlol on bodryt bestaan zoer voordooligo bopalingoa tot het herhaald advortooron in dit Blad, b\j abonnonient Eeno oiroulairo, bovattoudo de voorwaarden, wordt op aunvraag toegozondon. Boe lang nog? Nadat men In onie goede stad langen tijd geleden afgewacht had, of 'n breede schare van gegoede burgers zich hier zou willen ko men vestigen, begint men thans mevr en meer in le zrieri, dat men er zelf op uit moet om hen, diic mon zoo gaarne in de gemeente zien zou, hierheen to lokken. Ondankbaar kaai die taak niet zijn. De mistige ligginig, de prachtige omgeving wer ken mee om vestiging te kunnen aanbevelen. Boy'ndien is het volstrekt geen onherberg zaam oord, waarheen wij de -menschen noo- den; liet begin voor 'n villa-stad is al gelegd vn de eerste schapen zijn reeds ovor den dam. Het lokken alleen is echter niet voldoende. Met het opsommen van alle voordeden, die Amersfoort biedt, komt men er nog niet. Het is geen goede moedor, die den beclen dag aan de fleur staat om do voorbijgangers tol 'n be zoek aan haar finaal ingerichte woning te n nodigen, en intussclien hare kinderen in het turfhok opge9loton lioudt. "Wij kunnen er stellig van op aan, dat do vreemdeling, na onze lofrede op do Ligging en omstreken aangehoord te hebben, ons dc vraag zal stellen: „En de stad zelf?'' Dan zullen wij ons haasten te antwoorden. ..O, er zijn vele goeicle winkels, men kan er van alles krijgen en 's winters zijn er goecie concerten, het onderwijs is uitstekend...." ,,.Tn maar ik bedoel valt de vreemdeling ons 'in de rede is het 'n mooie, nette, fris- ;c.l;e stad?" Nu, dan zitten we wel wat met oais ant woord verlegen. Mooi, ja mooi is Amersfoort wel, men heeft er zeer schilderachtige kijK- i' n. interessante oude stadsgedeelten. M-aaa- als ren eenmaal ergons woont, hebben dc moes ten daar geen oog meor voor. Dwaal echter niet van dc hoofdstraten af, kom niet in <ie buurteai waar 'n chauvinistisch Aancrsfoortei maar liever niet over praat. Raakt de vreem deling bij z'n eerste bezoek in die wijken ver zeild, wij geloovcn, dat de lust licm vergaan zou om zich te vestigen in 'n stad, waar zoo veel armoede on ellende moet zijn. De krot ten. de krotteiLstraten, die Amersfoort nog tel!, w-erken inderdaad afschrikkend. Het bergkwarlier moge zich steeds verfraaien, de gedachte, dat er bijina in de onmiddellijke na bijheid zooveel armoede in krotten woont, zal <i-2 Icgcrtslelilingen nog -schriller doen gevoe len cn hel beeld dat wij zouden getracht heb ben le schilderen van Amersfoort als vclva rende stad, voorgoed wegvagen. En toch zal Amersfoort zticii den naam van welvarende stad moeien verwerven, óóid-it wij 'n trek van gegoede burgers hierheen ver- vachten kunnen. „Eeai welvarende stad," zeggen wij, als wij ergens -komen, waar ons ruime goed gepla veide s'raten, flinke winkels en bovenal ook nette arbeiderswoningen opvallen. "Wij v il len hl het midden laten, of de indruk, dien wl] dooi- dat uiterlijk opdoen, ook inderdaad on> oordeel aangaande dc welvaart wettigt; 'n feit is het, dat 'n «stad, waar ook de «rrbci- derswijiken 'n pretli-gen indruk maken, wel varend schijnt en 'n gemeente, die welvarend heet zal eerder op vestiging van nieuwe bur gers mogen hopon, «dan n stad waarvan ge zegd wordt, dat er o zooveel armoede heerscht en dat men, even van de hoofdstraten afwijkend, in 'n kroltenstad terecht komt. A-rmoede ontvliedt men. Wij welen, dat ook de gemeente Amersfoort er op uit is de. oude krotten te doen verdwij nen. Telkens worden reeksen van woningen onbewoonbaar verklaard en elk streven om goede arbeiders woningen te bouwen vindt ten stadhuize op a'.le manieren aanmoediging. Maar méér -dan in andere -gemeenten ge schiedt hier niet. En tooh zou luier zooveel meer da-n -elders gedaan moeten worden, om dat dc toestanden hier zooveel erger zijn. Waarom alleen hel particulier initiatief ge steund en niet zelf het houweel ter hand ge nomen? Binnen betrekkelijk korten tijd zou in Amersfoort geen enkel krot meer -aaai te wijzen zijn, indien een voortvarend gemeen tebestuur bijvoorbeeld ieder jaar één straal wilde zuiveren, de ongezonde, bouwvallige mensohenbergplaalseji deed afbreken en er nette frisschc huisjes voor in de plaats bouw de. De kosten van aankoop of onteigening en van nieuwbouw zijn geen weggegooid geld. Want niel alLeen brengen de nieuwe woningen hun huur op maar met de uitroeiing van het krotwezen is tevens 'n algemeen bela-nig ge diend. Indien men -al niet voelt, da-l de over heid in hel belang der krotbewoners zelf krachtig moei ingrijpen, indien men de „vrij heid" om in H krot met ongedierte te wonen niet aangerand wil zien, overheidsbemoeiing wordt door den verstoktsten reactionair ge oorloofd geacht, zoodra het algemeen belang er mee gemoeid is. En dal toch is hier het geval. Men behoeft zich maar even in te den ken, hoe in tijden van epidemieën de ziekte vooral in deze -krotwoningen voort woe keren zal en hoe de krotbewoners aldus 'ai gevaar zullen worden voor de geheele stad. Nogmaals, met de grootste waardeering voor het particuliere initiatief, er dient meer gedaan: de overheid zelve neme het houweel ter hand. In hel lagerhuis is, nadat do Ilomerulcbill was afgedaan, het wetsontwerp tot herzie ning van de beslaande regeling Yau hel poli tieke kiesrecht ter hand genomen. Ingrijpen de veranderingen zijn daarin door de regee- ring voorgesteld; zij wii het census-kicsrecht afschaffen en aan hel meervoudige stemrecht een einde maken. Het gehecle aantal kiezers zal, als hare voorstellen doorgaan, van 8 tot 10i millioen verhoogd worden. Maar op den voorgrond staat voor 't oogenblik de kwestie van hel vrouwenkiesrecht. Daarom concen treert zicli thans de belangstelling. Art. 1 van het regeeringsontwerp bepaalt, dal als kiezer voor het lagerhuis van het parle ment ieder mannelijk persoon zal worden in geschreven, dio voldoet uan de in de wel ge stelde voorwaarden. De ongewijzigde aan neming van dit artikel zou den strijd, die nu reeds zoo lang over het vrouwenkiesrecht wordt gevoerd, in 't nadeel van de voorstan ders beslissen. Indien zij succes zullen zien van hun strijd, dan moeien zij trachten dat artikel gewijzigd tc krijgen. De regeering is in de kwestie van het vrou wenkiesrecht verdeeld. De eerste minister Asquith is er beslist tegen gekant. Ilij heeft dat meermalen moeten ontgelden, want hij is dikwijls het mikpunt geweest van de aanval len der militante fractie van de suffragettes. Dat lot heeft hij trouwens gedeeld met ver schillende amblgenootcn, die voorstanders zijn van vrouwenkiesrecht, maar niet eenvou dig ja cn amen zeggen op wat de militante suffragettes willen. Als gezworen vijandinnen van alles wat zij als halfheid beschouwen, zien deze dames geen onderscheid tusschen vier kante tegenstanders en halve voorstanders, cn zoo hebben dc ministers Churchill cn Lloyd George eveuzeer onder hare grofheden te lij den geliad als dc eerste minister Asquith. Be halve deze beiden zijn onder de leden der regcering als voorstanders bekend: lord Mor- ley, lord Haldane, lord Beauclianip, mr. Bir- rell, mr. Buxton en mr. Runciman. Aan het hoofd van deze groep van ministers staat de minister van builenlandsche zaken Sir Ed ward Grey. Gisteren zou minister Grey in het lager huis het woord voeren tol verdediging van een amendement, dat van hem is uitgegaan, al is hij niet de eerste onderteekenaar er van. Dit amendement strekt om uit art. 1 het woord „mannelijk" te schrappen. Daarmee zou cenc bcginseluitspraak verkregen zijn. Op zich zelf is de aanneming van dit amen dement nog niet voldoende om aan de voor standers van vrouwenkiesrecht dc verwezen lijking van hunne ivenscken te brengen. Dat zou afhangen van de uitwerking der verdere bepalingen van de wet. Men heeft hier dc keuze tusschen drie ver schillende voorstellen. Het eerste, dat van het lid der arbeidspartij Henderson, is het radi caalste. Het verlangt het algemeene stemrecht voor meerderjarigen van beide geslachten. Daardoor zouden met één slag 13 millioen vrouwelijke kiezers gecreëerd worden, die door hare numerieke meerderheid de 10£ mil lioen mannelijke kiezers zouden overheer- schen. Het tweede voorstel, van den radicaal Henderson, wil het stemrecht vcrlcenen aan de vrouwen, die meer dan 25 jaren oud zijn en óf zelf „householders" (eigenaars of huur ders van woningen) zijn óf met householders getrouwd zijn. Daardoor zou aan 6 millioen vrouwen het kiesrecht verschaft worden. Een derde amendement is van conservatieve zijde voorgesteld. Lytlellon, de gewezen minister van koloniën in het kabinet-Balfour, stelt voor om aan de vrouwen, die thans kiesrecht voor dc graafschaps- en gemeenteraden bezitten, ook het politieke kiesrecht tc verleenen; daar door zouden 1,200,1)00 vrouwen kiezers voor het parlement worden. Wat het lot van deze amendementen zal zijn, als zij in behandeling komen, is geheel on zeker; de voorstanders van vrouwenkiesrecht zelf zijn daarover alles behalve eenstemmig. Maar de eerste vraag zal zijn of zij in behan deling komen, want als liet amondement- Grey, dat de bcginselkwcslic stelt, wordt ver worpen, dan zijn zij alle drie vuil dc baan. Bedenkelijker voor dc zaak van het vrou wenkiesrecht is nog iels anders. Eeno door den Speaker afgelegde verklaring opent het uitzicht, dal als in liet wetsontwerp verande ringen van fundanienleelen aard worden ge bracht, het als niet met dc parlementaire ge bruiken overeenstemmend zal zijn tc beschou wen, dat in deze zitting met de behandeling wordt voortgegaan. Er zal dan een nieuw 'wetsontwerp moeten worden ingediend in de volgende zitting. En dan zou. liet de vraag zijn, of de nieuwe kiesregeling nog tijdig ge noeg kan gereed komen om zonder de toe stemming van het lioogerliuis wet te worden in den tijd, waarin het mandaat van het tegen woordige lagerhuis nog geldt. Men ziet de weg oni tot de invoering van het vrouwenkies recht in Engeland te koraeu, is niet zonder voetangels en klemmen. Het levert een eigenaardig schouwspel Sir Edward Grey een amendement tc zien voor stellen, dat door den eersten minister bestre den werd. Het kabinet is over do kwestie ver deeld. De voorstanders van vrouwenkiesrecht onder de ministers noemden wij reeds; aan de zijde van den eersten minister staan als tegenstanders dc ministers Mac Kcnna, Pease, Harcourt, Samuel, Crewe, Hobhouse en See- ly. De anders gebruikelijke partijindceling valt bij den strijd voor of tegen vrouwenkies recht geheel weg; in alle partijen stemmen de leden naar hunne individueele opvatting. Dat heelt het voordcel, dat het geene politieke gevolgen zal hebben, hoe ook deze strijd uit valt; het kabinet zal in zijn geheel kunnen aau- blijven, hetzij de meerderheid van het huis zich verklaart voor of tegen vrouwenkiesrecht. Gisteren is bij het lagerhuis van de regce ring dc mededecling ingekomen, dat zij haar wetsontwerp introk. Onder de omstandighe den, die hierboven zijn geschetst, kan het geen verwondering wekken, dat de regeering tot dit besluit gekomen is. De Balkan-oorlog. Konstantinopel, 27 Jan. Volgens de bladen zijn de invloedrijkste leden van het Jong-Turksohc comité gisteren vergaderd ge weest. Zij moeten besloten hebben, dat Adria- nopel en de eilanden, zullen worden afge staan. Athene, 27 Jan. Alle bladen zien mogelijkheid ouder de oogeu van de hervat ting der vijandelijkheden. Zij doen de fout^ uitkomen, die de bondgcnooLen hebben be-, gaan, door den wapenstilstand te sluiten en de Turken toe tc slaan, groote versterkingen naar hun liniën te brengen, hetgeen hunne stoutmoedigheid heeft doen toenemen. Jntus- sehen zijn ide bondgenooten besloten, niet toe le geven op de kwestie van Adrianopel; zij zijn bereid den strijd tc hervatten. Konstantinopel, 26 Jan. Er heerseht ccne volmaakte rust. De minister raad overweegt het antwoord op de nota van de mogendheden, dat waarschijnlijk zal worden gegeven na dc benoeming van een minister van buitenlaiulschc zaken. Volgens' dc verklaring van den grootvizier van diplo maten zal liet antwoord verzoenend* zijn, want dc rogecring verwacht hel contact to handhaven en zich de mogelijkheid voor to behouden van latere onderhandelingen met de mogendheden. Konstantinopel, 27 Jan. De grooh vizier verklaarde aan de ambassadeurs, da', hel antwoord van Turkije op dc nota van do mogendheden in den loop van dc week zal worden overhandigd. Konstantinopel, 27 Jan. Dc waar-, nemende minister van builenlandsche zaken heeft aan deu vertegenwoordiger van Reu ter medegedeeld, dal de regeering geene be vestiging had ontvangen, dat de bondgenoo- ten hadden besloten den wapenstilstand op te zeggen. Als dal zoo was, dan zou dat slechts een nieuw voorbeeld zijn van dc methodes van vrcesaanjaging cn overbluffing, waaraan men gewoon was geraakt. De minis ter zeide, dal dc Turksche regeering zich daardoor niet van haar stuk zou laten bren gen. liet is niet te verwachten, dal liet ant-, woord aan dc mogendheden eerder zal wor-. den gezonden dan Donderdag of Vrijdag. Twecfio telegram. De ministerraad hoeft opnieuw beraadslaagd over het ont werp-antwoord aan dc Poi'le, dal morgen of overmorgen zal worden overhandigd. Kous f n (lino .p e J, 27 Ja n. Men verklaart do in hel buitenland verspreide geruchten over het bedanken van dc*» sul-; lau en de uitroeping van de republiek voor, ongegrond. Om 2.30 namiddags is een hade vorsche-' nen, waarbij Halim benoemd is lot mlinisterl van buiitcnlundsche zaken. Een doel van <lc verrichte arreslatiën is er kend onrechtmatig le zijn geschied, met na me die van Ali Kennml, hoofd redacteur van de Ikdam, de oud-afgevaardigden Ismail en Rizanur, den brigade-generaal AriTen gene raal Fcrjd, cx-vali van Saloniki. liet iradé tot benoeming van Said Halim lot minister Yan buitenlandsche zaken is af gekondigd. Men zegt, dat het comité „Eendracht en vooruitgang" op alle andere comités en poli tieke partijen een beroep lot samenwerking heeft gedaan. De Ikdam -en de Jen! Gazeta hebben veiv gunning gekregeu morgen weder te verschij nen. De concessie voor den Métropolitain Stam* boel—Pcra is onderteckend. Alle sedert Donderdag gevangen genomen personen zijn in vrijheid gesteld, met name' Strooi de woorden v-an licht cn liefde links en rechts om u heen; 't zijn zaden, .waarvan wel iets zal opkomen, hetzij gij het .zelf be speurt of niet. ROMAN \AN RUDOLF HERZOG 27 naar het Hoogduitsch door J. L. VAN DER MOER. iZe zaten nu zwijgend bij elkaar en keken naar builen, in den schuonen zomeravond, due ais de weerspiegeling van een andere, gelukkige wereld boven de aarde hing. Ze hoorden eensklaps de slem van den beei Meinard, «toen deze iemand goeden avond wcnschle. Eemgszina verschrikt sprong Yilrna op. „Lieve hemel," sprak zij, „ik zou heele- maaJ vergelen, dat ik nog 'n uur zangles moet geven." 0,p dit oogenblik werd de deur geopend, en Meinard noodiigde een danie uit, binnen te gaan. Met een korten uitroep van verwon- ering bleef deze op den drempel staan. ,<0! Heeft u bezoek?" „'n Jongen vriend, juffrouw," antwoordde de oudere heer. „Maar wat praat ik toch? 't Is iemand, dien u -zeker kennen moet. Hoe dom van me, dat ik daaraan niet dadelijk fiedacht heb!" üeimtich had oogenblikkelijk juffrouw Friedrich herkend. Met een beleefde buiging trad bij liaar te gemoet. „Meneer PfaauorfWef, wel, hop komil u zoo hier?" „ik had meneer Meinard n bezoek be- loofd, juffrouw Friedrich." „En aan de juffrouw toch zeker ook? Kijk eens aan! Dal kent elkaar, on mijn gestrenge leerares laat er geen woor.dje van los, dat, behalve ik, hier nog iemand anders uit dc Witte Zwaan aan huis komt?" „Meneer Pfalzdorf schonk ons vandaag voor de eerste maal 't genoegen van zijn te genwoordigheid," antwoordde Vilma. „In 't vervolg hopen we hem hier meer te zien." „Dat wil ik gaarne gelooven," verklaarde Lisa, en zij keek de beide jongelui beurte lings aan, zoodat deze er verlegen onder werden. „Dót geloof ik!" 'Nu scheen Vilma toch een beelije ontstemd. „De vader van meneer Pfalzdorf was 'n vriend' van den mijnen. Daarom doet 't mij heel veel genoegen, dat meneer Pfalzdorf zoo goed. wil zijn, vader wat gezelschap te houden! Willen we de les beginnen?" Heinrich greep naar zijn hoed en wilde afscheid nemen. Maar Lisa wilde hiervan niets welen. „Nee, nee! 't Zou wat moois zijn, dat ik u hier zou wegjagen. Dan zoudtt u waarlijk alle drie boos op mij zijn. Laten we liever aanne men, dat mijn les algeloopen is, en sta mij toe 'n poosje in uw gezelligen, huiselijken kring te blijven. Mag ik? Of is u boos op me, luffro-uw Vilma, omdat ik zoo dom ben ge weest, u 'n beetje te plagen?" „O, nee, juffrouw Friedrich, ik ben er te zeer van overtuigd,, dal u niet met opzet iemand onaangenaam kunt ziin." „Dus mag ik -blijven?" „Dit meent u zeker niet?" „Maar ik geef u dc verzekering, dal 't me heel veel genoegen zal doen." „Als u ons eenvoudig avondeten voor lief wilt nemen? Ziet u, dit is 't nu eigenlijk Meneer Pfalzdorf zit mee aan, voor hem ge- nceren we ons niet." Heinrich gevoelde zich zeer gestreeld door deze woorden. „We hebben niets dan rn boterham en 'n glas bier,' 'vervolgde Vilma. „Men geeft wat men heeft," bromde de oude aan de deur. „Mag ik ook mee-eten?" riep Lisa verrukt. „Maar dat vind ik heerlijk! Pas maar op, want nu raakt u me niet gauw kwijt." Zij deed voile en hoed af, en legde deze op een sloe! en sloeg den anti vertrouwelijk om Vilma's middel. „Toe, mag ik mee gaan naar de keuken en 'n beetje helpen? U weel niet hoe .prettig ik dat vind." Ondertussclien had Meinard een kisLje si garen te voorschijn gehaald,. „Als er toch niet gezongen wordt, dan kun nen wc er den brand wel eens insteken." Hij hield Heinrich 't kistje voor. Ze staken beiden een sigaar op en zaten weldra, stevig dampend, gezclig -voor het open raam te praten. Van tijd tot ti}d luisterden ze ook aandachtig, wanneer de vroolijkc stemmen van de meisjes uit de keuken tot hen door drongen. Op zeker oogenblik zag Heinrich. door de openstaande gangdeur, Vilma met een paar kruiken in die ihand voorbijgaan Dadelijk sprong hij op en liep haar achterna. „Waar wilt u heengaan, juffrouw?" „Wel, even bier halen, 't Is hier maar 'n oaar huizen van daaq, «p 'p dienstbod® houden wij er niet op na." „Nu nog mooier! Dacht u dan, dat ik u met d'.e kruiken zou laten sjouwen? Nee, nee, daar komt heclcmaal niets van in! Geef mij die kruiken inaar eens gauw over, daarvoor zal ik zorgen." Hij nam haar de kruiken uit- de handen. „Maar meneer Pfalzdorf, dat is nu toch ól te veel van u gevergd. Nee, dat staat toch niet. „,En waarvoor hebt u dan nu 'Q broer?" Thans gaf zij hem het geld, wees hem hei bierhuis en liet hem begaan. Toen hij terugkwam, zat hel kleine gezel schap reeds aan tafel. >Met twee volle krui ken in elke hand slofte hij, onder het alge- mee gelach, warm en puffend naar binnen. „Prosit!" sprak hij, terwijl hij zijn vracht op de tafel deponeerde. „Zoo 'n boodschap moest men den volon tair in d-e Wille Zwaan eens opdragen," riep Lisa vroolijk. „Als 't voor u was," antwoordde Heinrich o,p denzelfd'en toon, „dan kond-t u er zeker van zijn, dal ik 't doen zou. Misschien zouden nog wel heel wat betere menschen dan ik zich daarvoor laten vind-en." „Z-o-o?" zei Lisa, terwijl -zij de wenkbrau wen hoog optrok- Toen nam zij haar glas op, en zioh weer tot opgewektheid dwin gend, sprak zij: „Ik drink -de gezondheid van gastvrouw en gastheer. Zij leven!" „Uw welzijn!" riep Heinrich, met allen aan- stoolcnd. En met vreugde in de oogen voeg de Vilma hem toe: ,Jk drink op alle brave menschen!" „Op alle brave menschen!" herhaalde Heinrich, terwijl hij met Lisa klonk. Weder keolc zij den jongen man even. met oen onderzoekenden Wik. in hel open gelaat. Toen het maal afgeloopen was, wilde Lisa* spoedig naar huis. „O, jcoljcl 't is bijna'negen uur, en nu moei ik de stad nog door! Is dil wc] zoo aU t 'behoor!? Gaat u missohicn ook dien kant uit, meneer Pfalzdori?" Hcinnch zou gaarne nog een pooaje go- bleven zijn; maar dit indirecte verzoek kon hij toch moeilijk weigeren. Hij aninvoorddo dus bevestigend en nam harlelijk afscheid van den heer Meinard cn van diens dochter. „t Was 'n heerlijke dag, meneer Meinard, Ik ben er u recht dankbaar voor." En hetzelfde herhaalde hij tegenover Vilma, „Komt u maar eens spoedig terug, neer Pfalzdorf," aei ze vriendelijk. „IJ zuMi hier altijd' welkom zijn." „Woensdagavond ben ik vrij." Zij knikte hem toe. Toen volgden nod eenige warme handdrukken, en daarna beJ geleidde Heinrich <le dochter van lijn tr^on door -den stillen, zachten avond'. Zijn viool had hij maar laten staan. Dat heen en weer loopen er mee» was zoo ver velend! Wordt vervolgd*

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1913 | | pagina 1