„de N° 23Q If* Jaargang, Maandag 17 Februari 1913. EMLAN BUITENLAND. FEUILLETON. Jonge Lierde. Bureau: UTRECHTSCH EST RAAT 1. Intercomm. Telefoonnummer 65. PRIJS DER AD VERTENTltèNi Van 15 repels.. f O.fMK F.lko rogol moerO.ltK Dienstaanbiedingen 25 cenls bjj vooruitbetaling. Groote loltors naar pl latsruimte. Voor handel on bodrijt bestaan zoor voordoolige bopalingei tot het herhaald advorteoron in dit Blad, bi| abonnement» Eeno circulaire, bovattonde de voorwaarden, wordt op aanvraag toegozondon. Hoofdredacteur: Mr. D.J. VAN SCHAARDENBURG. ABONNEMENTSPRIJS: Por 8 maanden voor Amersfoort f 1*0©« Ideió franco per post1*50. Per week (met gratis verzekering tegen ongelukken) - O.UK Afzonderlijke nummers O «O5» Dezo Courant verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen. Advertentiön gelieve men liefst vóór 11 uur, familie- advertenties en beriohten vóór 2 uur in te zenden. Aan de lezers. Getrouw aan onze toezegging, in het eer ste nummer van het Amersloortsch Dagblad de Eemlander gedaan, dat wij niet voortdu rend zelf in ons blad aan het woord zouden willen zijn, doch gaarne gastvrijheid zullen verleenen aan alle vrijzinnigen, die zLch ge roepen mochten gevoelen hun medeburgers van voorhek ting, zij het zelfs van de onze afwijkend, te dienen, hebben wij thans de eer aan onze lezers te presenteeren Oom Joachim, o-p wiens ongetwijfeld belangwek kende brieven wij uwe bijzondere aandacht vestigen. Natuurlijk zal aan Oom Joachim volle vrij heid geladen worden naar z ij n overtui ging te schrijven oolk over onderwerpen, waaromtrent wij met hem van opinie ver schillen en al is zulks niet de eerste keer reeds het geval, in het vervolg zal hij mis schien meermalen 'n ander standpunt inne men als wij; anders toch zou hij weinig re den hebben gebruik te maken van onze vrije tribune. Dit is niet het geval met best onderwerp van dezen eersten brief. Alleen spijt het ons i zoover, dat hij z'n brievenreeks begint löt te schrijven over de csanclidaluur-Gerrit sen, omdat hij aldus den schijn zou kunnen op zich laden, alsof hij ons de verdediging daarvan niet beelemaal toevertrouwt. Wij willen echter geen spijkers op laag water Deken en liever aannemen, dat hij dit on- orwenp slechts gekozen heeft om het emi nente belang van de actualiteit van de zaak. Red. Dagblad. Brieven van Oom Joachim* I. 't Is een droevig stemmend feit, dat hier in Amersfoort geen verkiezingen kun nen worden gehouden, zonder dat het per soonlijk element sterk op den voorgrond treedt Al wat klein is in den mensch, haat, af gunst, wok, eigenbelang, gekwetste ijdel- ueid, komt bij zoo'n gelegenheid boven en terwijl in het geheele land- gestreefd wordt naar concentratie van alle vrijzinnige par tijen, levert Amersfoort het treurig voor beeld van verdeeldheid tegenover een vast taneengasloten coalitie. Dat waren gedachten, die bij ons opkwa men, toen wij het berichtje lazen, dat de kicsvereeniging „Amersfoortsoh Belang" heeft geweigerd saam te werken mert „Ge meentebelang", zoolang deze de candida- tuur-Gerritsen handhaaft. Nu zou men na tuurlijk denken, dat er iets vreeselijks ge beurd moet zijn, als men iemand, die bijna een kwart eeiuw lid van den Gemeenteraad is geweest, die al dien tijd zijn beste krach ten en vaak ook geld, en veel geld heeft gegeven voor de publieke zaak; die destijds schier alleen stond, de vrijzinnige belangen verdedigend tegenover een oer-conservaticf gezelschap; aan wiens drijfkracht het voor namelijk te danken is, dat voor de arbeiders hier redelijke toestanden zijn geboren al zijn ze nog niet ideaal als men zoo iemand niet langer een zetel in den Raad waardig keurt. Maar ails men dan gaat informeeren, dan merkt men, dat alles terug te brengen is tot de rubriek van kleine-menschen eigen schappen, die ik hierboven noemde. De heer Gerritsen is vóór gemeentelijke grondexploitatie en komt daarmee in bot sing met hen, die meenen, dat grondexploi tatie, waarmee zij dan grond-speculatie bedoelen, hun particuliere liefhebberij moet blijven. Als de gemeente aan grondexploita tie gaat doen, dan. loopt hun grond-spe culatie gevaar. Dat drukt de prijzen van hun grond, die ze natuurlijk lieifst zoo hoog mogelijk houden, al mocht de gemeente daar door ook het nadeel ondervinden dat er weinig gebouwd wordt. Één categorie van tegenstanders. De heer Gerritsen heeft verder de „onge hoorde brutaliteit" gehad om een paar amb tenaren van wie hij als raadslid alles kon weten omdat de zolders ten stadhuize kra ken van de cibssiers van deze heeren op hun nummer te zetten. Een andere categorie van tegenstanders. Verder heeft de heer Gerritsen» de „on vergeeflijke onvoorzichtigheid" begaan, raen- sckeh, die zich kleine koninkjes waanden en erg hoog tegen zich zelf opzien, te ken nen te geven, dat hij n-u juist niet van die mcening was en hen min of meer aan de kaak gesteld. Gevolg.... eerst verbeten woede en daarna uitbazuinen van de meening. dat de heer Gerritsen een ramp (sic) voor Amersfoort moet worden genoemd, welk oor deel dan gebaseerd wordt op allerlei praat jes, die ik niet zal quaiificeeren uit vrees daarmee te kort te doen aan mijn respect En de leden van heel dit troebele gezel voor een bejaarde sexe. schap vinden elkaar bij de verkiezingen nog wel liefst een hall jaar te voren (de ra ven ruiken zelfs al de lijklucht van na twee jaren) in hun haat tegen den heer Gerrit sen. Natuurlijk geven ze dit geen van allen toe; dat spreekt van zelf. De een slaat aan het dichten; behandelt op hoogst ernstige wijze zijn onderwerp in kreupelrijm .Voor den ontwikkelde bewijst hij hiermee niets anders dan dat des rijme laars schooltijd vóór de invoerd'ng der leer plichtwet moet vallen; dat hij althans de lagere school niet met vrucht heeft doorloo- pen. Maar voor de minder ontwikkelden zijn zulke rijmsmeden niet geheel gevaar loos; die zifen nog wel eens met bewondering tegen zulke producten op en zijn dan ook geneigd in de geleerdheid van den schepper te gclooven. Anderen richten een kiesvereniging op, waarvan wel twaalf menschen lid worden. De vrijzinnig-democratie heet de vlag waar onder ze willen varen; de vlag die de eigen lijke lading moert, verbergen. Ze zijn uil Gemeentebedang" gcloopen, zonder daar ooit een poging te hebben ge daan om de zaken daar te doon loopon in het spoor, dat zij het rechte oordeclen. Dat bewijst hoe ernstig die heeren. het meenen. (Wordt vervolgd.) Politiek Overzicht De strijd om Skutari. Wat eigenlijk de bedoeling is van de zen ding waarmee de oud-grootvizier Hakhi Pacha zich van Konstantinopel op weg heeft begeven, is nog niet duidelijk gea orden. Maar wanneer hij moet trachten den afgebro ken draad over de vredesonderhandelingen weder op te nemen, dan voorspelt het lot van de poging, die Tewak Pacha, de Tunkschz ge zant in Londen, op last van zijne regeering heeft ondernomen, daarvoor weinig goeds. Die poging is mislukt. Het is nog ee.is weer gebleken, dat de Balkanslaten, inzonderheid Bulgarije, niet bereid z.jn op den door h t kabinel-Mahmoed Chcfket voorgesteld en yrondslag der vcrdeeling van Adrianopel het zwaard in de schede te doen en de vr d.s- onderhandelingen te hervatten, hetzij recht streeks met Turkije of indirect door bemidde ling van de mogendheden. De oorlog zal dus verder gaan tot aan den val van Adria nopel, die vroeger of later kan pla ts h b- be.n maar onvermijdelijk, is, of totdat een op ander gebied behaald wapensucces van den Balkanbond hel de Porte g-makkelijker zal maken op de van die zijde gestelde vredes- voorvzaarden in te gaan. Wanneer Bulgarije onverzettelijk is op het punt van Adrianopel, dan houdt Montenegro met niet minder volharding er aan vast, dat Skutari aan zijn gebied zal worden toege voegd. De strijd om Skutari wordt, sedert de oorlog weder is uitgebarsten, mei verdubbel de verbittering gevoerd. Het afbreken van de onderhandelingen heeft aan Montenegro de mogelijkheid geopend de pogi gen tot ver overing van Skutari met nieuwe kracht en be tere kans op sucees weder te beginnen. Met woeste hartstochtelijkheid worden de hoog ten, waarop de verdedigers zich hebben ver schanst, weder berend en beschoten. In de vorige week kwamen bnichLn van door de belegeraars behaalde overwinningen; de zegelrompet klonk zoo luid, d t nun dacht, dat de val van de fel b stookte vesting on .nd- dellij.k te verwachten was. De tijding daarvan is echter tot dusver uitgeblev n. Let ve.z t van Skutari is des te hardnekkiger, o dat de strijders aan Turksche zijde groolendecls Albaneezen zijn. De Turken str.jden vo r hanne wapeneer, de Albaneezen voor hun zelf standig volksbestaan, voor den autonomen staat Albanië, die aan de kust van Adrati- sche zee aiit dc puinhoopen van het Turksche rijk in Europa zal worden opgebouwd. Volgens de berichten uit Cettinje heerscht daar eene gedrukte stemming. De Neuc Freic Presse zegt daarvan: „De aanvallen van de vereenigde Servische en Moutencgrijnsche troepen hebben verliezen gebracht, die met de bereikte uitkomsten niet in overeenstemming zijn. De uit het buitenland komende berich ten, dat de mogendheden Skutari 'bij het auto nome Albanië willen voegen, hebben onge rustheid verwekt. In de hofkringen wordt de Skutari-kwestie als eene toekomstvraag voor de dynastie Njcgos voorgesteld. Het is ni t te zeggen, in hoever deze van Montenegrijnsche zijde verspreide voorstelling, dal de dynastie gevaai' loopt, op juistheid berust of slechts moet dienen om stemming te maken in het buitenland." Men ziet hieruit in ieder geval van hoeveel gewicht de uilslag van den strijd om Skutari geacht wordt voor Mo tenegro te zijn. Van niet minder gewicht echter is die uit lag voor het lot van den in wording zijnden staat Al banië. Uit Berlijn wordt daarover aan de Frankf. Zlg. geschreven „De vraag van de bepaling der grenzen van het nieuwe ALbanie, waarmee de gezantm- conferentic in Londen bezig is, schijnt in den iaatslen lijd geene vorderingen te hebben ge maakt. Zij houdt de aandacht bezig van de mogendheden, ofschoon de zakelijke verschil len tusschcn dc Oostcnrijkschc cn de Russi sche opvatting als niet van ve l be teek nis zijn voorgesteld. Van verschillende diploma tieke zijden w-ordt bericht, dat Rusland over deze grensbepaling een nieuw voorstel heeft gedaan en dat van andere zijden voorstellen werden gedaan, die in staat kunnen zijn ver zoenend te werken in den nog niet be ëindigden strijd. Of dat gelukt, zal wel spoe dig worden beslist. Het langzame vei oop van dc, naar 't schijnt, mo elijke onderhan delingen over de grensbepa ing sluit, evenals het tegen de verwachting langzame verloop van de militaire operaliën, vele gevaren in zich. Wanneer het b.v. aan de Montenegrijnen en Serven mocht gelukken Skutari in te ïèe- men, voordat de mogendheden het er over eens zijn geworden, dat deze stad tot Al banië zal bëhooren, dan zou deze bijzondere kwestie nieuwe moeielijkhedcn berokkenen, want het zou niet gemakkelijk zijn de Monte negrijnen en Serven uit dc veroverde stad te verwijderen, ofschoon tot dusver de mogend heden er mee instemden haar aan Albanië toe te wijzen." De Bntknn-oorlo*;. Konstantinopel, 15 Febr. liet offi- ricelc bulletin over den oorlog zegt, dat voor Adrianopel de dag rustig voorbijging. Er is volstrekt geen verandering in Gallipoli cn Boelair. Aan dc zijde van Tsjataldja versterk ten de Turken het dorp Ormanli en de vijand de heuvelkammen, gelegen ten westen van Karadjakeui en Altaian. Geen enkel ander feit verdient te worden vermeld. Sofia, 16 Febr. Plet Turksche pantser- schip Assari TeWfik, onder welks bescher ming de Turkscne poging tot landing bij Go- dina werd uitgevoerd, is gestooten op eene Builgaarsahe mijn; het kreeg daardoor be langrijke averij en leed schipbreuk. Een de tachement mijmenplaatsers en eene kustbat- tciij vernielden het scliip geheel en brach ten het tot zinken». Een Turkscli transportschip, dat deel had- genomen aan de ontscheping te Tsjarlceui, is met dc bemanning tot zinken gebracht dooi dc Bulgaarschc artillerie, twee KM. ten zuk den vam dio plaats. Konstantinopel, 15 Febr. Me* zegt, dat sedert hedenmorgen een belangrijk gevecht in gang is in de streek van Boelair. (Konstantinopel, 16 Febr. Ec» officieel rapport over dc oorlogsoperatiën, dat gisteren is bekend gemankt, bericht, dael dc vijand, van wieo detachementen verjaagd werden door de Turksche troepen van <te hoogten ten westen- van Ilnlfakeui, in dea nacht van eergisteren een bajonetaanvaJ heeft gedaan tegcu dc Turk cbe trotpcn»dig wakker antwoordden en den vijand terug sloegen. P a r ij s, 15 F e b r. Dc Temps -bericht uil Konstantinopel, dat ide kruis r Asisidi Tcw- fi-lc, die bij Mid'iah .schipbreuk heeft geleden^ gehecfl verloren is. Dc bemanning 1b in lwo- ten opgehaald. Volgens de Berliner Lokal-Anzciger trek ken aan de Tsjataldja-linie do Turkseha troepen langzaam maar zeker vooruit tegen <U Bulgaren, die teruggaan. Tegenover dc Turk sche legerkorpsen nos. 2 en 3 bevindt zich eene Bulga-ursche divisie, die reeds reusach tig 'verliezen .heeft geleden. Aan den linker vleugel zijn dc gevochten zeer moordtdadij Y-oor -de Turken geweest. De correspondent van de New-York Herald schrijft, dat de Turken zeer langzaam .voor uitgaan omdat zij een valstrik vreezen. Hij schrijft: „Veie majinen, die gisteren voorwaart* waren gegaan, zijn dieden terug gekoerd; zij verklaren, dal hel slijk hel voor de artil lerie onmogelijk maakt voorwaarts te -gaan- in Yoldo«endc sterkte >om hel oprukken van de infanterie te beschermen. Dc algemeene in druk is, dat hel achteruitgaan van de Bulga ren eene schijnbeweging is om dc Turken buiten de bescherming van hunne forten t# lokken. Het is zeer onwaarschijnlijk, dal A-boek Ailwiied Pacha don slag iza-1 aanbie den". Sofia, 16 Febr. De Bulgaarsclic regee ring heeft voldoening (geschonken aan het verz-ock van Frankrijk. De (besprekingen over 'het vert-rek van de vreemdelingen zullen he den beginnen aan de Turksche en Bulgaaiw sche voorposten. Alle vreemdelingen zuillen, als zij dal wenschen, van dezen maatregel kunnen genrelon. De vreemde onderdanen^ dile dc stad wenschen te verlaten, zullen dal mogen doen (terstond nadat eene lijst is over gelegd, <je namen bevallende van dc perso nen, die het reolil hebben om te vertrekken Konstantinopel, 16 Febr. Ten aan» zien van hel Bulgaarsche voorstel om aan de vreemdelingen toe te staan uit Adriainopd te vertrekken op voorwaarde, dat zij zich vestigenb in de voorstal Karagatsch binDca dc Bulgaarsche linicn, word-l in de wel inge lichte kringen gereleveerd, dat de Porte on redenen van militairen aard niet gezind zon zijn te aanvaarden, dat de vreemdelingen naar de Bulgaren kunnen gaan; zij zouden de voorkeur geven aan Wecnen. Konstanti nopel of een ander punt van het Turkscbn Sloopen kunnen ook de domsten; maar slechts de wijzen bouwen. ROMAN AH RUDOLF 11ERZOG 42 naar het Hoogduitsoh door J. L. VAN DER MOER. Met een uitdrukking van ontzettinig op he* igelaat kwamen de dames de -trappen afstor men. Heinrich hep ze dadehjk tegemoet. „Dames, gaat u -gauw naar voren, naar de apotheek, en komt vooral niet op de plaats l" Lisa trad naar voren. „Laai me dioor, m-eneer Pfaladorll" beval zaj. „Waar is vader?" „Ik* vrees agelukt, juffrouw Lisa. Er heeft 'n ontploffing plaats geba-d in den kel der, waarin de benzine bewaard w-ordt Tere, gaat u terug, 't is hier gevaarlijk! De brand weer zal dadelijk aanrukken." „Ik zal toch zelf wel weten wat ik te doen heb!" En zij wilde hem voorbijgaan. Maar Pfalzdorf naan haar zacht bij iden arm. „Uw plicht is op 't oogenibli'k: uw moeder bij te staan, die in onmacht ligt. en -haar met de hulp van J-ertte in de apotheek te brengen* Mc zeg u, dat u dit in de eerste plaats te doen heUl Moet dan door uw eigenzinnigheid steeds a lies verkeerd gaan? Kan dat "trotsche hoofd dan nooit eens buigen?" Zij iriohtte zioh fier op; maar voor zijn vlam- men-den blik moest zij de oogen neerslaan. Z>ij gehoorzaamde. Pfalzdorf liep terug naar Doms, die niet in spanning van alle krachten bezig was een brandende massa in een groote ton met water te dompelen. Het was Ilannus. Door d-en ge weldigen '1-uctdruk bij de ontploffing, was hij> met brandende kleeren uit den kelder geslün- gend en midden op de trap neergeploft, waar Do-rus als een tijger op hem was toegespron gen, om em vervolgens haastig op de plaats te dragen. Hier tractie hij de vlammen te dooven door den jongen over de natte slee- nen te rollen; maar inziende dat deze poging niet gelukken zou, besloot -hij onverwijld -het eenige radicale middel toe te passen, dat in» deze omstandigheden helpen kon: den onge lukkige in de volle regenton te sloppen. Tot zijn eer moet gezegd worden, da.t hij op -dit oogenblik al het kwaad vergat, dat hij van den jongen meermalen had ondervondefl, en dat zrijn eenig doel was, hem te redde-n. De brandwonden, welke zijn ihan-den over dekten, niet tellende, hield Dorus den bewus- telooze stevig vast en legde hem voorzichtig neer op een paar linnen zakken, welke hij in der haast ergens vandaan had gehaald. „Dorus", riep Heinrich, terwijl hij in -de nctin-g van den kelder liep, „we moeten me neer Friediriah redden!" Ma<ar -de knecht hield hem terug. „Hier blij-ven, meneer Pfalzdorf. Dat moeten we aam dein goeden God overlaten." De brandweer kwam aanrukken. Er weer klonken enkele kor be bevolen, waarna de brandwachbs door de poort naar binnen bra den, om weldra het vuur in den kelder niet krachtige waterstralen aan te tasten. Het duurde idan ook niet lang of -de kelder geleek een groot bassin. Toen daalde Heinrich met «enige stoutmoedige mannen de trap af. Nau welijks waren ze goed en wel biiunen, of »o fioorden bet geluid van nog een enkele zwakke ontploffing. Gelukkig konden ze hot gevaar ontwijken -door aan de tegenovergestelde zijde door een luik naar builen te klimmen. De brandweer begon op nieuw te spuiten, en korten tijd daarna baande Heinrich zich an dermaal een weg door den chaos van kisten en vaten, die -daar half versplinterd of ver brand door elkaar gesmeten lagen. Eindelijk ontdekte hij den patroon onder een omgeval len sluk muur. Met volharding werd nu aan het opruimingswerk begonnen, -err na verloop van oenigen tijd kon men het lijk van den apotheker te voorschijn halen en naar boven brengen. Nadat .men zich overtuigd had, dat verder gevaar niet meer te duchten was, droeg men den doode naar de slaapkamer -en legde hem daar op zijn bed neer. Maar na tuurlijk heerschbe hel geheele huiis door, nog de grootste verwarring. De provisor, die liet gewaagd had terug te komen, sloot dc apotheek maar met geheel andere gevoe lens dan daags te voren.. Met behulp van Jette had Lasa haar moeder naar boven ge bracht. Volgens de aanwijzingen van een dokter, bracht Dorus den loopjongen tot bewustzijn. Deze had eenige kwelsuren en brandwonden bekomen, maar toch was voor hem het ongeluk beter algeloopen dan men aanwainkeliik zou vermoed hebb«» Pfalzdorf had een onderhoud mot den com missaris va-nc politie, die verplicht was een onderzoek in te stellen en van het gebeurde proces-verbaal op te maken. En op de bin nenplaats liep een brandwacht met afgeme ten, zware passen op en neer. Het duurde tot laat in den avond, alvorens er in huis eenige kalmte en rust intraden. Toen was men da-n eindelijk, door de mede- deelingen van dien loopjongen, eenigszins op de hoogte gekomen van dc oorzaak der ont ploffing. Volgens de verklaring vaiv Hannus, had de apotheker, bij de opname van de vaten en kruiken, ergens onder een plank verborgen eenige likeurflesschen ontdekt. Vermoedende, dat cr een dief in huis was, had hij zijn on derzoek ijverig voortgezet. De vondst had den vrekkigen man zóózeer opgewonden, da.t hij van het gevaarlijke van de plaats; waar hij zich bevond, zich niet meer bewust was. Hij werd blijkbaar alleen nog maar bezig gehou den door de gedachte, zoo mogelijk nog meer te ontdekken. En toen verloor hij on begrijpe lijk e,r wijze alle voorzichtigheid uit hel oog en streek een lucifer -af. waardoor de in de kelder hangende benzinegassen oogenblik- kclijk ontbrandden. Op luLzelfde an-oment had de geweldige ontploffing plaats en werd de loopjongen, d»ie uit angst voor de woede des aipoi'Jhokers, en -misschien ook wel omdat zijn geweten nidt volmaakt zuiver was zich tot nabij den ingang (teruggetrokken had., naar buiten geslingeird, tenwdjl de pa troon onde.r het neervaiflend sluk muur te recht ikwara. Heinrich liad zijn kleeren nog niet kunnen reinigen van de sporen, welke er on achter gebleven waren tijdens zijn moedig reddin-gs» wenk, toen hij, -nadat vrflenden en kennissen vertrokken waTen, de huiskamer van de fa« milie FriedriöJi binnentrad. Hij vond de vrouw (des huizes kalm en gelaten op de sofa liggen. Het araie schepsel had zich, gedu rende haar allies behalve geJuJdkig huwelijks leven, zóó zeer aan allerlei onaangenaam heden en teleurstellingen leuren onderwer pen, dial zij ook dezen onverwaohten slag van het n-oodlol deemoedig cn met gelaten heid onderging. Met engelengeduld had zij steeds haar leed gedragen. Misschien w-a* het gebeurde voor haar veeleer een verlos sing dan een ramp. Toen Jctlte zag dat haar mevrouw de oogen sloot, verdween zij stik» lotjes naar de keuken. Op het oogenblik, waarop Heinrich bin nentrad, zag hij hij het vensiea* een gestalte zioh bewegen. ILij ilnad er op toe en sprali zachtjes: „juffrouw Lisa Zij gaf 'hem een wenk, om stil te zijn. ..Moeder slaapt. Kom met me mee." En nadat zij .ktiu tcrugg'roepeh had, ging zij den jongen man voor naar haar slaap kamer. Hij zag hierin niets -buitengewoons. Onder de fheer.sch-en&e o nis band ii&heden kwamen convenlioneeile overwegingen en ni a altschaipp elijke vooroordeel en niet te pas. 'Doodsbleek, maar met droge oogen, stond Lrsa tegenover hem. „Meneer Pfalzdorf, ls overbodig, dat n ons «uw deelneming betuigt. Ik weet dat n met ons mede gevoelt." •Hij boog zich over haar band( die koud als van een lijk In de zijne lag. Wordt vervolgd*

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1913 | | pagina 1