DE EEMLANDER'
Woensdag 19 Februari 1913.
ti° 232
li"* Jaargang,
Uitgevers: VALKHOFF Co.
Hoofdredacteur: Mr. D.J. VAN SCHAARDENBURG.
ABONNEMENTSPRIJS:
P.r A jnaiinden jtoot-Amersfoort
PRIJS DER ADVERTENTIEN:
Van l5 repels.. f 0.50»
"^'ko rogol moorO.IO«
ienstjinnbiodinRen 25 cents b\j vooruitbotnling.
roote lettors muir pl latsrunnto.
éor handel on bedryt bestaan toor voordooliga bepalingen
tot het herhaald udvortoeren in dit Blad, bij abounomoni
De no circulaire, bevattende do voorwaarden, wordt op
nauvraag toegezondon.
in don vi'labouw. Fn n zoudt willen, dat er
iubr i kssotioorstc non Kramen of kroegen?
De heer Oosterveen: U begrijpt me
niet. Dnt h' b ik niet 'oweoid.
De heer Kroes: Ik geloof dat il> hem
gord begrijp.
De Voorzitter. Als de hoer OoFtei veen
meent, dat hij niet g«>ed begrepen is, dan kan
bij straks het woord kiijgeu.
De heer Van Achterbergh: Mijnheer
de Voorzitter I lk ben irg blij, dat alle lu eren
niinstei s een uur hebben geboomd en niemand
heeft me i« ts bewezen. Er is absoluut niet
bewezen, dat deze giond een waarde heeft van
30 cent. Ook niet dat de gemeente zich zoo
uitbreidt, dal die grond in do toekomst noo-
dig zal zijn. Kortom do heeren hebben or
precies omheen gedraaid, want zo wisten mijn
argumenten niet aan te vallen. Op de aange
voerde gronden is er niet een van de heeren
die, wanneer hij werkelijk consequent was,
voor het voorstel van B. en W. zou kunuen
stemmen. En nu zou ik alle verschillende
dingen gemoedelijk ter zijde kunnen leggen,
maar ik zal het niet doen. Ik meen bewezen
te hebben, dat niemand aan mijn argumenten
is gekomen en dat ik geheel vrij sta.
Toch wil ik enkele heeren even beantwoorden.
De heer Van der Wal heeft gezegd dat bij in
1909 de bekende verkluriDg heeft geteekend
en hij trekt ze nu heel gemoedelijk v,eer in,
ook in naam van den heer Van Duinen. Het
is nu drie jaar geleden, dat hij die verklaring
geteekend heeft. Laat bij zeggen hoeveel hui
zen er in dien tijd gebouwd zijn. Op welken
grond kan de heer Van der Wal staven dat
deze grond 30 cent waard is, terwijl, toen hft
ging over het leggen vau de Barcbman Wuij-
tierslaan bij gezegd heeft„Wfcar eer het
besluit genomen werd tot aanleg van den weg,
„de grond de waarde van f 1200 per H.A.
„niet had, daar is het, naar onze meening,
„duidelijk, dat de thans gevraagde prijzen. die
„veel te hoog zijn, weer zullen dalen zoodra
„de Raad besluitde oorzaak weg te nemen,
„d. i. den weg niet aan te leggen. Natuurlijk
„zouden de gronden voor den wegdoor het
„plan-Van Achterbergh aargeduid, evenmin
„op dit oogonblik voor f 1200 per H.A. zijn
„te verkrijgen, doch de aankoop daarvau
„zou geleidelijk moeten geschieden nu eens
„een gedeelte en dan weer wat, totdat de Go-
„meente haar doel zou hebben bereikt. Waar
„de grond een waarde wan f 1200 per H A.
„niet heeft, zou naar ouzo meening, het niet
„zoo heel lang duren, voordat hij in het b< zit
„der Gemeente was, mits de zaak met den
„noodigen tact werd tot stand gebracht."
[De Voorzitter: Welke pagina is
dat
Do verklaring van 26 April 1909, juist mid
den in.
En dien zoo noodigen tact miesen wo hier.
De heer Van der Wal zegt, dat de grond
niet te duur is voor 30 cent, maar het blijkt
mij, dat de laatste, aankoop is geweest... ik
zal het den heeren even voorlezen. Ik heb zelf
eenige recherches gemaakt op het hypotheek-
kantoor. Ik heb hier het authentieko stuk
dat is precies tien dagen geleden
„Bij akte overgeschreven te Amersfoort 18
„Januari 1913 verkoopen Gerardus Schimmel,
„landbouwer, en Anna Dorothea Schimmel,
„zonder beroep, beiden te Hoogland,
„aan Jacoba Ottolina Adriana Lingeman, te
„Abcoudeweduwe Christiaan Louis Roos
„V lasman
„Eenige perceelen dennenboschhoide en
„houtwas, gelegen in de gemeente Amersfoort,
„aan den straatweg naar Utrecht voor het
„eigendom van de koopster Kadastraal be-
„kend als gemeente Amersfoort sectie C nr.
„269, 270, 271, 410, 411, 412. 416, 425, 1795
„en 1796 te zamen groot 8 hectaren 17 aren
„50 centiaren alsmede dat gedeelte van bet
„Kadastrale perceel gemeente Amersfoort sec-
„tie C nr. 262, hetwelk is gelegen ten oosten
„van de denkbeeldige lijn, getrokken van de
„noordwestelijke punt van voormeld perceel
„nummer 269 naar de Zuidwestelijke punt van
„voormeld perceel nummer 416, voor do som
„van f 12000.—".
Dat terrein is diep 100 M. Daar achter
ligt een terrein van Movr. Roos Vlasman,
zonder u'tweg. Th us bogrjjpt u ook het
voorsr» 1 van B. en W om aan den zijkant een
uitweg te krijgen. Deze mevrouw geeft 14
cent per meter uit om baar daarachter gelegen
tern in op waarde te brengen. U hebt ver
teld, dat die grond zou Komen op 72 cent.
Maar dat cijfer was foutief, daar heeft men u
verkeerd mee ingelicht.
[Do Voo rzitter: Dit is een ander stuk.
Aan den tol
Dat zal dun een stuk van een vierkanten
meter zijn. We weten allemaal heel goed
Als men on terrein koopt van 550 M. diepte,
dan komen er de kosten van de wegen bij.
Dut zien de bceien allemaal over het hoofd.
Alleen voor het terrein hier moeten we
f 181.0(0 fournoi ren voor het leggen van
wegen. Mevrouw Roos YJasman koopt voor
14 cent en ze kan dat onmiddellijk exploitee-
ren. Ze weet heel goed dat de waarde op het
oogenblik niet nieor is. De pereoon, die voor
die mevrouw zaken doet, kunt ge best eeu
boodschap sturen. Op twee ruinuteu afstand
neemt ze een terrein van 14 cent, maar ze
verkoopt een terrein voor 30 cent. Maar dat
is nog g en bewjjs dat wij als raadsleden zoo
veel te duur moeton betalen
De heer Van der Wal heeft het een en
ander uit zijn brochure aangehaold, maar dat
bewijst absoluut niet dat de grond die hier te
koop wordt aangeboden duect in aanmerking
komt. Volgens mijn berekening zou het nog
375 jaar duren. Geen der heeren kan mij
bewijzen dat wij hem over 100 jaar geëxploi
teerd krijgen. Ik had verwacht, dat B. on W.
of een van de raadsleden mij zonden hebben
gezegd We kunnen met eeDige zekerheid
verwoebten, dat die grond binnen een aantal
jaren kan worden geëxploiteerd.
De lieer Van Kalken zegt....
[De heer Kroes: Krijgen we allemaal een
beurt
Natuurlijk. Zoolang ik praten kan, zal ik
spreken. De heer Van Kalken rekent uit dat
het opvoedingsgesticht heeft gegeven 261/, cent.
De heer De Kempenaer het is misschien
niet prettig voor de meDSchen dat ik de namen
noem; maar het gaat nu eenmaal niet anders,
beeft in April 1910 voor terrein K 15 cent
per Ms gegeven. In December 1910 geeft hij
voor een terrein daar naast 16 cent. We
moeten niet vergeten, dat die beide terreinen
zijn bezet met hoog opgaand geboomte. B. en
W. rekeien er voor f 3700, in de bijeenkomst
was het f 5000, maar ik beg.ijp dat B. en W.
een zuivere rekening willen hebben. Het was
werkelijk bekend dat het Rijk den grond voor
het opvoedingsgesticht te Amersfoort zou koo
pen, ongoveor bij den Berg, en de groot grond
bezitters hebben van 'dat oogenblik af alle
moeite gedaan om te weten te komen waar
het zou zijn en om te trachten zooveel mogelijk
te kr|jgen. Daar hebben ze natuurlijk groot
gelijk in.
Do heer Van Kalken heeft gesproken over
de tram. Dat is heel aardig, maar de trams
hebben altijd bezwaar gemaakt tegen de hel
ling vau den Berg. Ik weet niet of de heeren
den toestand hebben opgenomen maar de hel
ling aan de noordzijde is steiler dan aan de
bergzijde. Men zal dus oen omtrekkenden
weg moeten maken mot het oog op het vraebt-
goederenverkcer, waarvoor de tram in hoofd
zaak wordt gelegd. Afgescheiden daarvan, of
we mogen gaan koopen voor een reusachtig
duren prijs, of we de tram zullen krijgen, of
de tram genegen zal zijn door woesteu grond,
hei en loge struiken te gaan rijden en er niet
de voorkeur aan zal geven, een bewoond ge
deelte te nemen, waar men kans heeft meer
passagiers voor de stad te krijgen. Het zal
ra.i ook in het belang van de stad zijn dat
de tram dat doet. Maar daar wil ik nu niet
over spreken.
De heer Veis Heijn vindt dat het terrein
niet to duur is en hij heeft gewezen op „Nim
merdor". Ik wil ook eens wijzen op „Nim-
merdor". Ik ben werkelijk tegen den aankoop
van „Nimmerdor" geweest, en hoewel ik toen
niets te zeggen had, heb ik niet stilgezeten en
heb ik het mijne er van gezegd. Het is wer
kelijk gelukkig voor de gemeente dat de zaak
is afgewezen, maar fk zou veel Tlerer wülen,
dat we „Nimmerdor" in eigendom haddea
verkregen dan dit stuk grond.
De heer Veis Heijn heeft er op gewezen,
dat do grond aan den Berg in poblieke veiling
veel duurder is. Maar ik wil hem dan even
verwjjzen naar terrein F op mijn teekening,
dat. verkocht is op 27 September 1911, een jaar
geleden, en toen opgebracht heelt gemiddeld
45 cont. Er staan twee woonhuizen op. Die
zijn buitengosloten. Hot terrein E is in massa
verkocht voor 8 cent. Dat is de hooggeroemde
Wuijtierslaan. Maar er is nog niemand die oï
heeft gebouwd en het kost toch maar 45 cont
De heer Vols Heijn zegt: Bij het station zijn
ze nog duurder l Ja, wanneer er enkele heeren
zijn die daar hun broodwinning van maken of
daarom tegenover het station den loop willei
hebben, dan kunnen die wel f 10 geven. Ik
heb op het Laantje ook f 10 betaald. Maai
wat ik geven wil voor een extra zitje zegt
niets over de verkoopswaarde. Men moet de
verkoopswaarde nemen van de openbare vei
ling en de grond-exploilatie. Wij koopen on
er in de toekomst aan te verdienen en zeker
niet om 6chado te lijden.
En uu is mijnheer Kroes aan de beurt. Die
heeft mij eigenlijk uitgemaakt, zoo kalmpje;
weg
[De Voorzitter: Voorzichtig zijn
Och, Mijnheer de Voorzitter, ik zal werkelijk
niet hard zijn, dat ligt heusch niet in mijn aard.
Ik heb hem gevraagd, of bij mij niet zou vra
gen of ik niet wel bij 't hoofd was en toen
heeft hij gezegd, dat het een zotte streek vau
mij was, het terrein G te koopen
[De heer K r o e sIk heb alleen gezegd,
dat ik die vraag zou willen stellen. Ik
hob niet gezegd dat u niet goed bij ?t
hoofd was. Ik ben op het oogenblik heel
best bij mijn positieven.
De Voorzitter: Doorgaan heeren,
anders komen we nooit tot een eind I]
Ja, Mijnheer de Voorzit'er, de koop is vau
zoo ernstigen aard, dat hij in lengte en breedte
moet worden hekeken. Ik heb den tijd. Van
terrein G werd beweerd, dat hot geen uitweg
had en dat het onderhavige terrein zooveel
dichter bij de stad lag. Het terrein aan den
Leusder weg ligt op een afetand van 250 M.,
is 8 H.A. groot on kost 10 cent per meter.
Waar heeft het terrein van Burgemeester en
Wethouders een uitwog? Alleen op den Zand
weg en op den Utrechtechen weg aan de
achterzjjdo, evenals het terrein G aan het Zeister
spoor, Die terreinen wegen precies tegen elkaar
op en de opraerkiüg van den heer Kroes is
dus niet geheel en al juist.
Dan heeft de heer Kroes gesproken over het
servituut. Ik vind, als we als gemeentebestuur
een terrein koopen, dan zijn we ook verplicht,
ons te regelen naar den tijd en de plaatselijke
omstandigheden. Ik heb beweerd dat het 375
jaar zal duren voordat het terrein in exploitatie
komt. Misschien is er dan wel staata-exploitatie
van bierhuizen enz.maar wjj als Gemeente
moeten ons niet aan banden laten leggen en
ons niet laten zeggenGo moogt er alleen
maar hoerenhuizen laten bouwen tegen dien
en dien prijs. Veronderstel, we krijgen hier
villa-bouw. Dan zullen er natuurlijk ook win
kels moeten verrijzen. Maar op een half uur
afstands mag jc pas arbeiders-woniDgen laten
zeiton. In die winkels moeten toch ook men-
8chen wonen, maar dat wordt hier uitgesloten.
(De V oorzitter: Waar staat dat.
Goed, dan zijn ze niet uitgesloten. Ik heb
zooveel argumenten, dat het mij absolautniet
kan schelen. Er moeten ook arbeiders wonen.
Die menBchen moeten dan maar naar de stad
toe, doch het is onmogelijk d >t die menschen
hier hun bestaan kunnen vinden. We mogen
ons niet de wet laten stellen door een groot
grondbezitster. We moeten de macht aan ons
zelf houden. Wij moeten den grond exploitee-
ren en niet Mevrouw. Laat ons eens zoggen,
dat de gemeente hier een Centrale wil zetten.
Dan kan mevrouw zeggenGe hebt de clausule
verbroken, nu moet ge den grond koopen to
gen mijn prijs. Die voorwaarde mogen we niet
acceptoeren.
Verder heeft de heer Kroes gezegd dat in
de arbeiderswijk f 1.75 wordt betaald. Ik be-
oorlog was
de veldslag
i dc bcsüs-
oilog, want
kracht uit
zijn slechts
e eigen on-
epen nu om
Ic Bulgaren
Adrianopcl
we spel ziju.
fan Turkije
Frankf. Ztg.
(re toestand
unslig voor
le olficieelc
e te geven,
de verdere
5n te gaan.
en afgezon-
udicli heeft
dfs weer te
in bedenke-
i dienst, die
aar oplcve-
U. ienlijk© lc-
^sjarkeui te
mee schuld
minder ge
niet in slaat
brengen en
penafdeelin-
jïsoleerd en
.stander bc-
aan Turk-
lienwcrking
Dat is ook
jebleken.
tegenover
luiden ope-
t men met
ier uit zijne
lat hel ver
heven Porie
ér Bey dui-
ien ook te
wegen zich
verder dan
chterhoedc,
t overwicht
it Turksdbe
tot Tsjorloe
zal kunnen
wen maakt
ening. Het
slaat door
iten zich te
achterwege
i hongeren,
r teruglrek-
Turken hen
a slccuts in
•stelling van
ïen eenigen
ijing kunnen
gesneden te
itige weder
lechts lang-
lune nieuwe
ndcr de of-
Izzel l'uad
n de kavai-
en andere
officieren weigeren dc bevelen van Mahmoed
Cliefket uit te voeren. Men heeft zich gen «><i*
zaakt gezien, eenige officieren van het froal
gevangen te nemen.
Dat zijn weinig hoopvolle verschijnselen
op het tegenwoordige tijdstip. Dc grootvizier
geeft zich er ten volle rekenschap van, dat
deze strijd geen kans van slagen heeft; maai
cic binncnlandschc locstand maakt hét heat
moeiclijk een vrede aan 4e nemen, zooaii
door dc grootc mogendheden werd voorgc»
stcld. Hiertoe zal wel eerst ccne andere re
gecring in de gelegenheid zijn.
De correspondent van de Köln. Ztg. be
richt uit Konslanlinopel: Ofschoon de offi-
cicele berichten aanhoudend van overwin
ningen spreken ,is nergens een doortastend
succes te vermelden. De militaire kringen
stemmen veeleer openlijk loc, dat bij Boelair
du nederlaag volkomen is geweest. De bij
Tsjarxeui geiande divisie van Enver Bey werd
geslagen en letterlijk in zee geworpen. Over
liet lol van dc verblijfplaats van Lnvcr Boy
ontbreken nadere berichten. Bij het tiende
korps is liij siuds zijne nederlaag bij Tsjar-
keui niet meer. Volgens sommige berichten
moet hij bezig zijn in Tsjanalc Kalch hij de
Dardanellon cic overblijfselen van zijne divi
sie te verzamelen en weder slagvaardig te
maken, volgens anderen moet hij gevallen
zijn. De bij Kodosto en Ercgli gelande Tuf»
ken zijn eveneens teruggeslagen.
Konslanlinopel, 17 F e b r. Men vct-
zekert in dc welingelichte kringen, dat de
Porte niet dc hoop verliest om te komen tol
de heropening van de viedcsondcrhamleliiv
gen.
Haleki adha vertoeft sindls den avond van
16 deze in Londen. Officieel wordt ver»
klaard, -dat zijne zending in verband staat mex
onderhandelingen over den spoorweg Bagdad
Basra; algemeen beslaat echter -de meening
dat hij do mogelijkheden tot beëindiging val
den oorlog moet bestudeoren en bevorderen
Rome, 18 F e b r. Dc Massagero bericht
uil Londen: Sedert eenige dagen heeft Oos
tenrijk op de gczantenconferentic een b slist
vijandige houding aangenomen. Alle verzoe
ningsvoorstellen, die tot heden zijn gedaan,
zijn door Oostenrijk afgewezen. Met name
verzet Oostenrijk zich tegen den afstand vaa
Janina aan Griekenland en van Ipek, Dilra
en Prizrend aan Servië, terwijl het niets wil
toestaan aan Montenegro.
Bukarcst, 1 F e b r. De Bulgaarsche
tegenvoorstellen, die aan den gezant Ghika
ter hand zijn gesteld, moeten uit territoriaal
oogpunt de volgende zijn: Afstand door Bul
garije van de vesting Medjidie Baba, grens-
verbelering waardoor twee in hel Rumeen-
schc gebied dringende driehoeken zuilen ver
dwijnen, ontmanteling van Silistria en afstand
van een gebiedsstreck, begrensd door een<
lijn, uitgaande op ongeveer 4(J K.M. oostcliji
in Silistria en uitkomende te Saiblia, ten nooj
den van Baltjik, aan de Zwarte zee.
Wecnen, 1 7 F e b r. Ten aanzien van helr
Bulgaarsch-Rumeensche geschil verneemt d«
Neue Freie Prcssc, dat Rumenië als laalstf
voorwaarde aan Bulgarije stelde den afstand
van Silistria en Ballsjlk en geene concessiéa
meer zal doen.
I zal te sla-
laar dit zou
igslige span-
zich niet.
Val zoudt u
rcnfeld ver-
de, dat zijm
mocet ver-
•oept u hem
ion. „Schrijf
Meneer Ba-
lot karakter.
i"
Tevergeefs
(an de doch-
5n, meneer
[rich einde-
ouken even
(m
i irffre crtfiari a li ivc-
lijkheid. Er had een volmaakte ommekeer
in dien jo-ngen plaats gehad, en wel zooda
nig, dat Dorus liem voortaan allerlei werk-
zaamhieiden mei het grootste vertrouwen kon
opdragen. Hij durfde hem zelfs gerust naar
het tolkantoor zenden, wanneer er een (be
zending Tokaicr of andere zoeKe medicinale
wijm was aangekomen, zonder dat hij de ge
ringste vrees behoefde te koestieren, dal de
jongewi het vluchtige onderzoek van de be
lastingambtenaren naar den inhoud van die
vaten nog eens grondig z'u herhalen met be-
Tred^n vast oesiolCn, "in -de huiskamer. Mis-
vrouw Friedrich verzocht hem vriendeLijik
plaats te nemen, en Lisa zat tegenover hem,
leunend tegen de piar.o.
„•t Doet me cel veel leed.," zoo begon hij
aarzelend, „U te moeten lasfig vallen met
mededeelingen betreffende de zaak. Maar,
diames
„Wat noodzakelijk is, dat moet geschie
den," vul-dc Lisa zijn zin aan. „Deel ons. alles
maar mede, meneer Pfalzdorf, en verzwijg
ons niets, 't Gaat daar bencdfcn niet goed, ik
begrijp 't wel."
niaanuim sierK a-cmcrimgegaan, eai'ix "ïrou
't mij tod plicht gerekend hierop uw aan
dacht te vestigen."
„Beste meiuor Pfakdorf," sprak Mevrouw
Friedrich met haar gewone gelatenheid,
„mijm dochter en ik weiten dat onze belan
gen u zeer ter harte gaan. Maar ik weet niet
hoe ik me «uit de moeilijkheden redden moet.
Eerlijike, onzelfzuchtige menschen, die de
zaken van anderen als de hunne behartigen,
en zooals ze ook verlangt, moet men met
'n lantaarntje zoeken."
Heinrich wierp een blik op Li6«a, die nog
uiige ever-
daan.
hem dicht-
lit d-cn toe
stand van verdooving, waarin "zij scheen tu
hebben verkeerd. Langzaam wendde zij zich
tot haar moeder en vroeg deze zachta
„Welnu, moeder, hoe denkt u over 't voor-
srtel van Pfalzdorf?"
Mevrouw Friedrich zag haar dochter mei
een beklemd hart aan. De aanleiding tol
Baren-feld's vertrek stond haar nog te dui
delijk voor den geest, en de rol, welke bier
bij aan Lisa was toebedeeld geworden, was
lusschen beiden nog te weinig besproken,
dan dat zij het gewaagd zou hebben haar
meening op den voorgrond te jrtellen.
„tK ik zuu mijn besuil. l liefst vai
H jouwe afhankelijk willen maken, kind/
bracht zij er met veel moeite uit. ,,'t Is mei
rle zaak zoo treurig gesteld, dal ik werkelijk
niets betel's zou kunuen wenschen dan
Zij zweeg pJolseling. De dochter moesl
maar beslissen.
„Schrijft u dan maar aan meneer Barcn-
fcld," besliste Lisa. „Er blijflt oins geen andere
keuize over. 't Komt er op 'n vernedering
meer of minder -niet op aan, wanneer de
toekomst van 't huis op 't spel slaat."
„Kind!" snikte haar moeder, a.-w^l zjj
haar bij de hand nam.
Lisa kromp in-een. Zij had dien uitroep
begrepen. „Ja, 't is waar, ik heb hem diep
gekrenkt. Ik zou hem mijn verontschuldiging
kunnen aanbieden en ka.Lm hier in huis mei
hom kunnen samenwonen, misschien wet
zonder met hem in aanraking te komen. Maar
moeder, 't gaal niell De zaak eischt 'n
offer. Welnu, dan zal ik heengaan"
„Lisal"
„Kalm, moeder, kalm. Zoudit u don mce-
nen, dat ik 't zou kunnen dragen, te zien dal
de anderen om mijnentwille moesten lijden!
Nee, moedrljc, zóóveel vertrouwen stelt u wei
in me, dat weet ik. Maar u weel ook wel, dat
ik ai lang 't plan gevormd heb, om te trach
ten 'n zelfstandige betrekking te krijgen
Mijn besluit kan u dus niet al te zeer verras
sen, en voor ons beiden kan 't dus ook niet
zoo buitengewoon verdrietelijk zijn. Onder
leiding van Barcnfekl zal de zaak weer spoe
dig opbloeien, en dan kunt u haar immers
verkoopen? We kunnen elkaar dan zoo dik-
wijte ontmoeten als we zelf maar willen,
Hensch, moeder, die regeling zal werkelijk
dc ibestc zijn. Sahrijk u nu maar zoo gauw
mogelijk."
Wordt vcrvolod.
