perceel werd een prijs gevraagd, welke li
en W. v< 1 te hoog voorkomt
Voor eveirtueele verruiming van den ver
keersweg is reoodig de medewerking van de
eigenaars van het terrein op den zélfden
hoek gelegen, aan den kant van den Utreoht-
fldiewcg, n, i, de Besturen van de R. IC
kerken aan het Zand en de Langegradht.
Deze medewerking is in beginsel verkre
gen; de onderhandelingen; noipens de overna
me van dea benoodiigden grond zijn nog
hangende.
B. en W. stellen voor, hen voor den tijd
van ten hoogste 3 jaren te machtigen tot on-
derhandsohe vorhuning van het aan te koo-
pen perceel voor een. minimum-huurprijs
van f 275.—.
Garnizoen.
Naar wij vernemen, zal onze oud-stad
genoot H. B. J. Maas Gecsteranus, thans rit
meester adjudant bij het 3e regiment huza
ren te 'sHage, bij eventueele pensionneering
van den commandant van het 4e regiment
huzaren, tot majoor worden benoemd.
Ook de le luitenant de rart. A. M. Gec-
rink zal tegen 1 April bevorderd worden tot
kapitein.
Zilveren medaille.
O.p 26 Febr. zal aan den heer D. van Buu-
ren, schrijver bij de hoofd-administratie van
het le reg. huzaren de zilveren medaille voor
C4-jarigen trouwen dienst worden uitge
reikt
Personalia.
Aan den brieven- en telegrambesteller R.
van Bennekom is- een pensioen verkend van
f 456 per jaar.
Amersfoort in ,,D i e W o c he."
De heer Alfred George Hartmann schrijft in
Die Woche van 18 Januari o. in. over Amers
foort en omstreken, in een artikel, getiteld:
„Wanderfahrten in Holland."
Tusschen den tekst, die van veel waardee
ring voor het stads- en natuurschoon alhier
getuigt, zijn mooie foto's opgenomen, o. a.
van den Mariatoren (het onderschrift luidt
foutief Die Kirche), van de Koppelpoort (bui
tenzijde) en van een boschweg.
Nutslezing.
Op Dinsdag 11 Maart zal do heer mr. A.
"W. Kamp, uat Den Haag, een voordracht
avond geven voor het Nuts-departement,
aihie.r.
Voetbal.
Morgen moet II. V. C. te Apeldoorn spelen
legen Robur el Velocitas.
Gemeentel ij ke
Waterleiding.
Naar wij vernemen zijn de werkzaamhe
den van de gemeente-waterleiding thans zoo
ver gevorderd, dat men onlangs gereed is ge
komen met het vullen van het reservoir op
den Amersfoortsclien Berg met water uit de
prise d'eaiu; thans geschiedt -de vulling van
de buisleidingen in de stad. Dit laatste moet
met groote omzichtigheid en beleid geschie
den, om de in die leidingen opgesloten lucht
langzaam doch volkomen door de brandkra-
tien te doen uitwijken; overhaasting zou ge
makkelijk aanleiding tot 'buisbreuken kunnen
feven.
Is het buizennet over eenige dagen, waar
schijnlijk togen 1 Maart as. met water re-
vuld, dan moet het op dichtheid beproefd
worden, (een beproeving van twee drie
dagen) en blijkt het daarbij aan de gestelde
eischen te voldoen, -dan kan met kracht het
buizennet schoongespoeld worden, waarna
het water drinkbaar aan de verbruikers kan
wonden afgeleverd. Naar mate het schoon-
spcelen der buizen vordert, kunnen achter
eenvolgens reeds nieuwe verbruikers worden
aangeslotenin de eerste plaats zal daarbij
rekening worden gehouden met hen die vóór
I Maar* hun abonnement «bij -de Utrechtsche
Waterleiding tegen 1 April a.s. hebben opge
legd. De thans reeds aangesloten bronnen
kunnen 50 M. water per uur leveren, zoodat
In 10 uren -per dag 500 M3. water kan worden
opgepompt, welke hoeveelheid in den eersten
tijd ruim voldoende zal zijn voor de behoefte.
Aan alle aanvragen om met 1 April a.s. aan
gesloten te worden aan de Gemeentewaterlei
ding. kan derhalve worden voldaan.
Klesvereeniein®: Gemeentebelang.
Dinsdagavond 18 Febr. hield de kiesvereeni-
glag Gemeentebelang eene ledenvergadering,
w*lke zeer druk bezocht was. Van de 9 door
Gemeentebelang gecandideerde raadsleden
waren er S aanwezig, terwijl de 9e bericht
tan verhindering gezonden had.
Nadat bij monde van een der bestuursle
den verslag gedaan was over de onderhan
delingen, gevoerd met de besturen van Amers-
Joortsch Belang en de afd. van den Vrijz.
Dem. Bond, kwam aan de orde bespreking
tan den politieken toestand.
Op verzoek van hel bestuur, werd door de
vergadering een lijstje opgemaakt van de
grieven en bezwaren, door de tegenstanders
aangevoerd tegen de candidatuur-Gcrritsen.
Vervolgens werden deze grieven en bezwa
ren successievelijk besproken. In het kort
tullen wij het resultaat der discussies weer
geven.
In het algemeen wordt van zekere zijde
den vrijzinnigen raadsleden verweten, dat zij
het programma van Gemeentebelang niet in
alle deelen uitvoeren.
Al dadelijk wordt opgemerkt, dat art. 2 van
het programma ondersoh rij ving in hoofd
zaak vordert en dit programma is juist op
gemaakt door en met hen, die thans, de ver-
eeniging uitgeloopen zijnde, Gemeentebelang
het luidruchtigst bestrijden. Bij uillichling
van de woorden ,,in hoofdzaak", dus bij ge
biedende algebeele onderschrijving van liet
programma, zouden óf de meest linkschen óf
de meest reohtschen uitgebannen en aldus in
do kaart gespeeld worden van hen, die aan
sturen op splitsing van de vrijzinnigen in 3
groepen van vrij-lib., unie-lib. en vrijz.-dem.,
welke splitsing voor Amersfoort niet wen-
sehelijk geacht wordt.
1. Exploitatie Gasfabriek. Het
wordt der vrijzinnige raadsfractie tot een
grief gemaakt, dat zij niets gedaan heeft tot
verlaging van de gasprijzen, terwijl de gasfa
briek zoo groote winst oplevert.
Bij de besprekingen blijkt, dat in beginsel
alle raadsleden zeer zeker vóór verlaging van
de gasprijzen zijn, doch dat zulks in de prac-
tijk dit ernstige bezwaar meebrengt, dat zelfs
verlaging met i cent per kub. M. noodzake
lijk belastingverhooging ten gevolge zou heb
ben, terwijl bij exploitatie van de gasfabriek
zonder winstbehaling, de inkomstenbelasting
zeker tot 5 6 zou moeten verhoogd wor
den. Een van de raadsleden heeft uitgerekend,
dat de middenstanders, van wie de luidste
klachten vernomen worden, onder de groote
gasverbruikers eerst de 4e plaats innemen.
Waar 95 der bevolking gasverbruiker is,
mag geconstateerd worden, dal deze gas-
belasting, om het zoo eens te noemen, vrij
wel door alle burgers opgebracht wordit, en
dan is hieraan dit groote voordeel verbon
den, dat men in het gebruik en de hoeveel-
.hcid van het gebruik vrij is, terwijl inkom
st enbelasting een dwingend karakter draagt.
2. Grondaankoop Utrechtsche
weg (driepuntje). Het wordt den heer Ger
ritsen lot een grief gemaakt, dat hij dezen
grond aan de gemeente duurder verkocht zou
hebben, dan hij zelf er voor betaald had.
Uit de toelichting bleek, dat de gemeente
dit stukje grond beslist wilde hebben tot
verbetering van de verbinding tusschen Utr.
weg en Westerstraal cn tot voorkoming van
herhaling van de misère van het vroegere
driepunlje, waar nu het Julianaplein geko
men is. De hooge prijs voor dit driepuntje
gevraagd, gaf echter B. en W. niet de vrij
moedigheid met een voorstel tot aankoop
bij den Raad te komen. Toen heeft de heer
Gerritsen uit privé-kas de som van ouizend
gulden bijgestort, tengevolge waarvan de ge
meente dil driepunlje in plaats van voor f 5,
voor f 3^ de M2 kon krijgen.
3. Standenschool. De vrijzinnigheid
van de raadsfractie wordt in twijfel getrok
ken, als zou zij niet voldoende gezorgd heb
ben voor kosteloos onderwijs.
Opgemerkt wordt, dat in de verordening
staat, dat B. en W. gerechtigd zijn leerlin
gen kosteloos toe te laten. Er is hier progres
sief schoolgeld, dat zoo laag begint, dat men
de gemeente in «hét land zoeken moet, waar
voor zoo gering schoolgeld onderwijs geno
ten kan worden.
4. Nimmer dor. Na vernietiging van
het raadsbesluit tot aankoop van Nimmer-
dor, heeft de heer Gerritsen, wien de koop
aanvankelijk zou aangeboden zijn en die
toen de gemeente de voorkeur wilde geven,
niet zelf het landgoed willen koopen.
Deze grief mist allen grond. De 4 oor
spronkelijke koopers, niet de heer Gerritsen
alleen, hebben na de vernietiging van het
raadsbesluit tot aankoop, inderdaad ge-
tiacht het landgoed te koopen, doch de
eigenaar heeft toen kortweg geweigerd.
5. Grondexploitatie. De aankoop
van Nimmerdor en Uhans de aankoop van de
terreinen op den Berg worden roekeloos
genoemd.
De vrijz. raadsfractie is van meening, dat
de gemeente grondbezit moet hebben, waar
over 25 jaar geld uit te halen is. Als de ge
meente de grondexploitatie in handen heeft,
kan zij de prijzen naar beneden halen en
zorgen, dat -de particulieren eigenaars zich
matigen in hun prijzen. Vleutbergen bracht
in publieke veiling 24 cent de M2 op; is dan
dit terrein, waar naar alle waarschijnlijk
heid de tram door zal komen, voor 30 cent
de M* te duur? Door de laksheid van het
voorgeslacht is de gemeente thans wel ge
noodzaakt groote sommen voor grondaan
koop te besteden.
Als sterk staaltje, hoe door grondspecu-
lanten geageerd wordt tegen dezen grond
aankoop, werd gewezen op een advertentie,
voorkomende in een der plaatselijke bladen,
waarin te koop aangeboden werd aan de
Wuijtierslaan op 2 minuten afstand van het
station een bouwterrein, breed ruim 29 M„
diep 60 M., voor f 2500, te bevragen bij een
zekeren aannemer hier ter stede. Bij infor
matie bij dien aannemer bleek, dat deze
van die advertentie niets afwist, doch o
terrein in gemeenschappelijk eigendom had
met een ander, die buiten zijn voorkennis de
advertentie geplaatst had en een prijs gesteld
had, waarmede de aannemer niet kon ac-
coord gaan. Verder bleek, dat de afstand van
het station niet '2, maar 10 minuten was.
Wat de grootte van het terrein betreft, deze
was niet, gelijk men uit de adv. veronder
stellen zou 29 x 60 M. 1740 MJ doch sleahls
1250 M2 door den scheeflhoekigen vorm,
waarvan de langste zijde 60 M. bedroeg. Dit
slukje grond was gekocht voor 25 cent de M2,
terwijl men nu dus nog f 2 per M1 trachtte
le krijgen.
Ongetwijfeld had deze mystificatie ten
doel later tegen den grondaankoop der ge
meente uitgespeeld te worden en misschien
wel als uitknipsel moest dienen om aan Ged.
St. op te zenden, om aldus door valsche in
lichtingen den aankoop door de gemeente
te bestrijden.
6. Subsidie roomss che leeszaal.
Het toestaan van die subsidie wordt de vrijz.
raadsfractie zeer kwalijk genomen.
De vrijz. raadsfractie verklaarde, dat dit
subsidie slechts gegeven zou worden aan
de roomsche o p e n'b are leeszaal.
Of een leeszaal openbaar is. moet uitge
maakt worden door een rijkscommissie,
welke in meerderheid vrijzinnig is. Indien
waar is, wat thans aaogaande de openbaar
heid van de roomsche leeszaal hier ter stede
bekend geworden is, dan kan er geen sprake
van zijn, dat het toegezegde subsidie ver
leend zou worden. Een der raadsleden
meende, dat de roomsche leeszaal zonder
subsidie in nog ongunstiger vorm zou tot
stand komen en dat het dus beter is, door
een luttele subsidie, aan de gemeente eenige
medezeggingschap te verzekeren.
7. Verharding Oude Soesterweg.
Sommige tegenstanders beschouwen dit als
een bewijs van begunstiging van de room-
schen; de verharding zou zijn geschied ter
wille van de roomsche kerk en school.
De gemeentelijke geschiedenis wijst uit,
dat de vrijzinnige raadsleden ook vroeger
reeds voor het meerendcel vóór verharding
van andere wegen (Bisschopsweg) geweest
is, zoo dit in het algemeen belang was, zelfs
al verleenden de aanliggende eigenaren geen
medewerking. Uit een weldra in te dienen
voorstel zal blijken, dat dit standpunt nog
steeds ingenomen blijft. Dat nu toevallig aan
den Ouden Soesterweg een roomsche kerk
gelegen was, mocht toch geen reden zijn om
de bestrating na le laten, welke toch ook van
veel belang is voor de kinderen, die de
openbare school aan de Puntenburgerlaan
bezoeken, terwijl het verkeer steeds druk
ker wordt.
8. Wethoudersbenoeming. Zeer
kwalijk wordt het dc vrijz. raadsfractie ge
nomen, dat enkelen hunner bij de wethou
derskeuze hun stem uitgebracht hadden op
een r. kath. Men beschuldigt hen daarom
van heulen met rechts.
De raadsleden waren van oordeel, dat
ook de minderheid in het college vertegen
woordigd moet zijn, daar zulks van belang is
voor den goeden gang van zaken. Waar
echter de rechtsche groepen het niet eens
konden worden met elkaar, stond het den
vrijz. raadsleden vrij hun 6tcm uit te bren
gen op hem, dien zij het meest geschikt
vonden voor hel wethouderschap. Het
kwam hier dus neer op een quaestie van
appreciatie. Dit staat echter vast, dat de
heer Rijkens in elk geval wethouder van
onderwijs zou zijn gebleven.
9. Pensioen nachtwaker. Den heer
Gerritsen wordt verweten, dat hij een ouden
nachtwaker niet meer pensioen gunde dan
f 3.-.
Dc beer Gerritsen heeft 25 jaar gevoch
ten voor verbetering van loonen en einde
lijk is voornamelijk door zijn volharding
bereikt, dal hier dragelijke loonen zijn. De
heer Gerritsen gunt den ouden nachtwaker
wel f 10 in de week, maar waar nu een
maal met veel moeite een gemeentelijke
pensioenregeling is, dient deze ook gelian<lu
haafd te worden. Werd er telkens van af
geweken, waartoe zou zij dan dienen. Boven
dien heeft het raadslid, dat op verhooging
aandrong, zich er bij neergelegd, toen hij
vernam, dat de oude man met het pensioen
zich tevreden verklaard had.
10. Benoemingen. Geklaagd wordt,
dat in de laatste jaren vaak niel-vrijzinnigen
benoemd zijn bij het openbaar onderwijs.
Over benoemingen, welke bij geheime
stemming geschieden, behoeven raadsleden
geen rekenschap te geven; zij verklaarden
echter de volle verantwoordelijkheid op zich
te nemen, daar zij steeds in de allereerste
plaats gelet hadden op capaciteiten en in
voorkomende gevallen steeds nauwkeurig
onderzocht hadden, of de benoemden be
slist voorstanders van openbaar onderwijs
waren.
Aan het slot van de vergadering werd den
raadsleden dank gebracht voor hun welwil-
lend«heid, om op de verschillende punten de
gevraagde inlichtingen te geven. De avond
wordt zeer vruchtbaar genoemd en de
wenschelijkheid wordt uitgesproken, dat
wat meer van dergelijke vergaderingen ge
houden worden, liefst vóór de behandeling
van belangrijke zaken in den Gemeenteraad.
1813—1913*)
Voor de afdi Amersfoort van den Ned.
Prot. Bond trad gisteren avond in de Remon-
trantsohe kerk als spreker op dr. H. L. Oort
van Utrecht met het onderwerp: Het eeuw
feest onzer onafhankelijkheid.
Spreker herinnerde aan de feesten van 1663
en wees er daarna op, dat reu we hel eeuw
feest zullen vieren er niemand meer is, die
Napoleon heeft geleend, noch Prins Willem I,
noch iemand, die uit ervaring over de Fran-
sche onderdrukking weet mee te pralen, of
oveT de vreugde van de herkregen vrijheid.
"Wel zijn er nog families, die eerbiedig be
waren het eerekmris, dat grootvader van den
keizer heeft gekregen, maar alles is voorbij
gegaan, alles behoort aan een vorig geslacht.
Ook ondervinden we niet meer «de sidderende
aandoening ibij een bezoëk aan Waterloo; het
Is een stuk gescthiedenis geworden.
En toch is het niet spoorloos voorbijgegaan.
Gelijk huiselijke feestdagen weldadig en goed
zijn, zoo geldt dat ook in het leven der vol
keren. De gedenkdagen van volks groote ge
beurtenissen zijn rustpunten op den weg, waar
op men tering- en vooruitzieft. In (het verleden
ligt het 'heden, is een vaak te groote, verge
ten waarheid. Men kan een volk niet ver
staan. zonder zijn verleden te kennen. Soms
schijnt het of elke tijd op zich zelf 6*taat en
uit zich zelf is te verstaan, maar wie juist
beoord'eelen wil, moet trekken de groote lijn,
welke door alle menschelijlke ontwikkeling
loopt
Daarom zijn nationale gedenkdagen van
zoo groote beteekenis en deze hier is een bij
zonder schoone. Weldadig is het ons den
spiegel va«n het verleden voor te hooiden,
waarin de vrijheidsgedachte heel ons volk be
zielde. Want groot is een volk, dat de betee
kenis zijner onafhankelijkheid verstaat
Er is gezegd: „De wereldgeschiedenis is het
wereldgericht", dw.z. een volk neemt die
plaats in, die het verdient. In de bevrijding
van 1813 is gebleken, dat ons volk, krachtens
eigen wezen, steunend op eigen dapperheid
en steunend op het onuitroeibaar geloof aan
God een plaats in de rij der volkeren waard
was. Dat doet de gedenkdag van groote be-
1 eekenis z-ijn, dat door eigen kracht, eigen
bloed en uit eigen geloof de vrijheid werd;
herkregen. Het oude geuzenbloed was nog niet
opgedroogd in de eeuwen, die ons van Span
je scheidden.
De bevrijding Is niet te verstaan zonder den
aard der verdrukking te kennen en deze is
weer niet te verstaan, zonder te weten, waar
op re volgde en waaruit ze voortkwam. We
zouden dus terug moeten gaan tot den ram-
spood van 1812, tot Napoleon In zijn kracht,
tot Lodewijk Napoleon, Hollands koning bij
de gratie van den keizerlijken broeder. Nog
verder kunnen we gaan en een greep doen
In de Bataafsche republiek, maar het begin
Is redelijkerwijs te zoeken hij de inlijving van
Holland bij Frankrijk.
Aan de welwillende maar slappe regeering
van Lodewijk Napoleon maakte zijn broeder
een eind, daar bij, zooals N. reide, meer
dacht aan zijn eigen holangen, dan aan die
van het groote keizerrijk. Lodewijk Napoleon
was benepen in al zijn gedragingen, welwil
lend maar klein. Deze slappe monarch paste
niet in het regeeringsbeleid van den verove
raar en werd dan ook op zijde geschoven.
Op den 9 Juli van het jaar 1810 werd de pro
clamatie geteekend, waarvan art 1 luidde:
„La Ilollarede est rèunie h l'emjïire*. De In
lijving was niet anders dan de afzondering
van Frankrijk. Bogaers, dien men wel eens
een dichter hoeft genoemd, zei:
O, gruwel, Holland werd tol slij*k,
En toegevoegd aan 't groote rijk.
't Eerste wat Holland trof was de tlercee-
rlng. om de uitgeputte kas te herstellen. Reeds
onn Sc.liimmelpenninek was deze maatregel
aangeraden en bij Lock Napoleon was er op
aangedrongen maar hoewel niet onverwacht
dus. toch trof deze slag geweldig en bracht
verdragende ellende met zich, daar de volks
welvaart er een gevoelige knak door kreeg.
Daarbij kwam, dat voor En.gelsche goederen,
die reeds op het vasteland waren een invoer
recht van 50 pet. werd geheven en het Conti
nentaal stelsel nog strenger werd doorgevoerd.
En als derde maatregel trof ons volk de ge
dwongen dienstplicht.
De vermeerdering van het leger met 32 000
man in 3 jaar tijds bracht veel verbittering
hij het volk. Vooral de Celles staat te boek
als een «man dde met weerzinwekkende on
barmhartigheid de teerste familiebanden met
boosaardige bedoelingen verscheurde.
En naast de Ce-Hes moeten we noemen dc
Stassart en vooral Lebrun, hertog de la Plai-
sance.
En aan Napoleon, die Europa in vuur en
vlam zette, totdat hij het ontstoken vuur niet
meer meester kon worden en er in onder
ging. Weinigen zijn zoo vervloekt als Napo
leon. maar weinigen hebben ook zoo'n aan
hankelijke vcreering weten te wekkan. Ge-
tioffen wordt men door zijn grenzenlooze eer
zucht, maar ook door de kracht zijns pcr-
soons. Er ging een bctooverireg van hem uit,
waaraan men zich niet kon onttrekken. Van
waar die botoovering? Was 'het zijn fabelach
tig igeluk, dat hij immer had? Ilij was een
man van een gewéldige strakheid, maar als
bij glimlachte, had hij direct aller harten ge
wonnen. Overal waar hij zidh vertoonde
kwam men onder zijn invloed; men hoog zich
voor het genie, voor den held van Austerlitz
en Marengo.
Maar hij liet zich niet bedriegen, en wist
hoe weinig het geiujeh der massa betcokende.
Hit wist echter de personen, die hij noodig
had. aan zich te verbinden.
De stemming, na de inlijving, was in Hol
land zeer ongelukkig. Er waren <er, die er zich
bij neerlegden en hot Frnnsoh als de toekom
stige taal beschouwden. Er waren er ook, ge
lukkig was hun aantal Wein, die (hun best de
den in blakende gunst hij den vreemdeling le
komen. Maar dc kern der natie bleef zich
hardnekkig verzetten, en paste een krachtig
en lijdelijk verzet toe in het geloof aan een
nieuwen tijd. Dat gezamenlijk lijden en ge
zamenldjk «hopen, deed de partijschappen ver
geten en bracht de rangen en standen tot el
kaar.
In die dagen zong Helmcrs zijn Hoïland-
sche Natie, wel is waar een gezwollen ge
dicht. waarom we wel eens lachen, maar in
hel licht van dien tijd toöh een heerlijk ge
dicht. Van Hall en Tollens zongen hun ver
troostende liederen en zelfs Bilderdijk, eerst
verblind door de keiz-erlijke gunst, stemde
weldra zijn lier voor vaderlandsche zangen.
Er was veel ellende en leed onder de gro
ve onderdrukking. Zoolang Napoleon nog leef
de viel echter na«n geen opstand te denken.
Hij stond op het toppunt zijner macht. A-Ileen
Rusland cn Engeland waren nog ongenaak
baar. Maar ook deze rijken zouden vallen.
Ook Alexander zou buigen, er zou sleclïts éón
rijk zijn.
..L'avcnir est moi", sprak Napoleon, maar
een kimer (hovelingen zei: „Non, Sise, l'avcnir
est Dieu".
Wij schrijven 1812, het vaar, dat Rusland s
keizer aan de voeten van Napoleon -zou zien.
De adelaar zou geplant worden on het Krem
lin te Moscou en als men zich dan nog niet
onderwerpen wilde, o-p het winterpaleis te
Petersburg. Achter den modernen Xerxes
schaarden zich honderd duizenden en men
moet tot dc oudlheid teruggaan om zoo'n le
germacht weer te vinden. En zie juist hier
begint zijn val. Dc vaste greep was ditmaal
minder vast en de voorbereiding slechter. Het
troetelkind reken-de te veel op zijn geluk, en
*t viel hem kletterend uit de 'hand. De sma
delijke terugtocht, langs een weg. bezaaid
met lijken, bracht ontzetting in heel F.uropa.
Wie kan beschrijven de ontroering, die door
het land ging, toen de berichten vasten voran
kregen en gingen van stad tot dorp? In tien
duizenden families iheerschte vertwijfeling en
leed, maar door allen werd gevoeld, dat dit
het «begin was van het einde. Het rijk viel
uiteen. De terugtodhft was het sein voor den
opstand in Pruisen en in breede stroomen
golfde deze voort en sleepte de wankelmoe
digen mede tot een nieuwen oorlog. In de
laatste dagen van Febr. 1813 verbond Prui
sen zich met Rusland en 15 Maart ontving
Wilhelm keizer Alexander te Breslau.
Binnen weinig tijd echter had Napoleon
weer een leger bijeen en trok hij tegen de
bondgenoofen op. Bij Luizen en Bout zen over
won hij, waarna de wapenstilstand, bewerkt
door v. Melternich tot stand kwam. Bij Leip
zig had daarna de groote slag, dc volkeren-
slag plaats. 14 October kwam Napoleon te
Leipzig aan, 15 October nam zijn leger de
stellingen in, 16 Oct dreunde het eerste schot
uit een Oostenrijksoh -kanon over de vlakte
*n eerst 18 Oct bracht de beslissing. Voor de
tweede maal moest Napoleon vluchten, Napo-
leon's troon stond op het wankelen.
Hoe zag hot er In Holland uit? Ifier wag
men nog niet zoo ver als in Duitsdhland. Dal
kon ook niet. Ons land stond onder Ijzer be
stuur en elke opstand werd dadelijk onder
drukt Wel kwamen hier cn daar oproertjes
voor, terwijl de geest van verzot zich ook
openbaarde in geheime blaadjes en spotvers
jes cn spotprenten. De aangewezen leiders
hielden zich echter nog terreg. Wol verheug
den zij zich over den geest van verzet, maar
ze onthielden zich van een gezamenlijk© po
ging van ©enig optreden.
Do tijd was daarvoor nog niet rijp. Do
groote gave Is altijd van staatslieden en her
vormers, dat ze hun tijd weten, omdat ze hun
tijd kennen.
Staatsgrepen van groote morenen kenmer
ken zich altiid door de zekerheid, waarmede
het juiste tijdstip is afgewacht. Dat kenmerkt
ook dc mannen van 1813 zij kwamen niet te
vroftg, maar ook peen dag te laat.
Een feit Is het, dot ze daarmee de onafhan
kelijkheid hebben veroverd. Zij konden wacht
ten, maar waren oerecd. Toen Napoleon naar
Rusland trok. werkte Gijsbert Karei van Ho*
pendorp aan de grondwet Onmiddellijk na
den slag bij Leio/ig kwam het plan tot uit
voering. Van Hogend orp, v. d. Duyn van
Maasdam, v. Limburg Stirum, Repelaar van
Driel e.a. hadden een verbond gesloten cm
ieder hod weer 4 vrienden in t geheim ge
nomen om op hel eerste sein gereed te zijn.
Zoo was oen vast 'bondgenootschap igevormd,
bezield met den geest der vrijheid. Het rech
te tijdstip naderdp met rassche schreden. Be
gin Nov. 13 ging in den Haag het gorucht,
dat Hamburg door de Franschen was ont
ruimd en dat de Ruisen en Pruisen ons land
naderden. 11 Nov. werd een onechte Frmi-
®che courant verspreid waarin stond, dat
de keizer was gedood. Het voTk liep toen te
hoop «voor hes' stadhuis, maar dc bewoging
werd onderdrukt. De da-g naderde maar waj
reog niet aangebroken De sloot moot wor
den gegeven door Amsterdam. 14 Nov. was
{Monitor naar Utrecht vertrokken; 16 Nov.
fcdhreef Lebrun: .Sire de opstand Is in Am
sterdam uit «"ebroken. Ik bevind me in Utrecht;
alles is verloren
Krachtig trad de nationale garde te Am
sterdam on en wist den opstand te onderdruk
ken. en stelde een tirssrben-regeering in, nog
"zonder zich voor Oranje te verklaren. Offi
cieel bleef hol tiis^oK^nhoshvur de bevelen af
wachten van d^n Fmn^ohen bevelhebber. Tn
den Haai? stond het anders. Daar was geen
orvrewonden bende dio den sloot ,gaf, maar
deden dc leiders het zelve.
0,p 17 Nov. vertoonden van Limburg Sti
rum en dc zonen vm van TToeendorr» zieh met
dc Oranie rororde vr»t een prooten indruk
maakte. De besloot heem te gaan en
werd een voorde-»'* *v»«rtinjr ingesteld. 30 No
vember kwam de Prins te Scheven in een aan
met ..The Warrior" Oranie was ook hier liet
zinnebeeld van 's lands redding en 's kinds
eenffiefd.
Nederlaml en Oranie behooren bij elkaar.
Oranje was de k?rmr. waarmee dc dappere
islTüd voor volks vrijheid was begonnen. De
«eenheid van ons votk lirt In de hand van
Oranje. De Prirw nam de teugels met vjkslc
igrecp in handen. Misschien Is hij niet «Jfiid
dankbaar -«eweest f<vp»nover de oude regen
ten vooral tegenover van Hogendorp.
Maar de vrijheid was nieuwgeboren; geen
grooter gedachte voor #»en volk dot prije slelt
op zijn zelfstandigheid
We weten n'ot wat ons nog wacht. Indien
ons strijdt wnHht b"bben we deze troost: Vol-
7<en gaan niet onder, die niet willen. Hand
haven zullen we onze vriaheid handhaven orzp
taal en handhaven onze vriiberd van gods
dienst. Als wc e.en din? hebben, waarom we
liefhebben het land onzer vaderen, dan is het,
omdat dc vrïihefd van geweten door hen be
vochten hoog is en hoog zal blijven-
Door bijzondere ormtnrdigheden morst dit ver
slag tot lieden blijven l'ggcn.
Predikbeurten.
DOOPSGEZ KRING.
Geen dienst.
REMONSTR KERTC.
Voorm. 10J uur. Dr II. L. Oort te Utrecht
EVANG. LUTH. KERK
Voorm. 10i mv: dr II J. Toxopëus.
GEREF. KERK.
fLangegracht).
Voorna. 10 uur. Ds Dormer.
's Avonds 5$ uur Ds. Donner.
Woeifsdag 26 Februari,
's Av. uur. de heer W. Sluijter, van Drie
bergen. Voor de Ver. 4er behartiging van
de belangen onzer zeevissschers.
Gemeenschappelijke dienst.
GFRFF. KFRK.
(Zuidsingel).
Voorm. 10 uur: Ds. Tcerink.
Nam. 5J uur: Ds Teerink
Woensdag 26 Februari.
Nam. 121 uur, Ds Teerink.
Huwelijksbevestiging.
*sAv. 7\ uur, zie Gcref. Kerk. Langegracht.
VRIJE GEREF. GEM
Voorm. 9J uur: Godsdienstoefening.
Nam. 5 uur: Godsdienstoefening.
CIIR. GEREF. GEM.
(Lokaal de Zaaier).
Voorm. 9$ uur: Godsdienstoefening.
Nam. 5J uur: Godsdienstoefening.
HERSTELD A POST. GEM.
In de Eenheid der Apostelen.
Geb. Eben-IIaczer, Muurhuizen 113,
Voorm. 10 uur: Godsdienstoefening
Nam. 5 uur: Godsdienstoefening^
OUD-KATH. GEM^
Vfoorm. 10 uur: H. Dhensl.
6 Av. 6 uur, Meditatie.
LEUSDEN.
NED. HERV. KERK.
Voorm. 10 uur, ds. Scballenberg,
ÏIOOGLANL».
NED. HERV. KERK,
Voorm. 9i uur: Ds. Th om soa»
AGENDA.
Dagelijks: Bh, de Arend.
Dagelijks: Biosi- Lnngestraai
20 Februari: Lezing Protestantenbond.
22 Febr. Uitvoering leerlingen der Mu-
iekschool, in Amicitia.
24 Februari: Gen. rep. Toonkunst ([Yolkl»
®v«nd) In Amicitia. v
