BINNENLAND.
KOLONIËN.
i De Mooibefiegrijn&che regeeaing heeft aan
He vertegeowoordigers der mogendheden de
volgende flintwoord-jbodJa doen toekomen:
„De Koniitnklijtke Monteaiegrijnsche regec-
riaig behoudt zich, znodra tussehen de groote
nogendflieden eene overeenkomst over de ge-
Kunenlijke Noord- eo Noordoo«stgrens zal zijn
txreiikt, bet recht voor hare bondgenooten
tc raadplegen. Wat aangaat de mede dee ling
|der mogendheden betreffende de staking der
[vijandelijkheden om Skut-ari benevens in dc
bezette gebieden, -welke de groote mogend
heden verklaarden voor Albanië te hebben
bestemd, en betreffiemde het ontruimen van
ÜezJe streken, zoo kon de regeeitiing tot haar
jecdwezen «net deze wensahen der mogend
heden geen rekening houden en wel met
pet oog hierop dort: d!e oorlogstoestand lus-
palien Turkije en de verbondenen voorl-
damm-t, en wijil de mogendheden reeds
)>ij bet begin van den oorlog de plech
tige verrekening hel>ben gegeven- jegens
tie geallieerden, dot re op geenerlei wijze
fle mili'liai-re operaties der verbondenen zou-
jjïen verhinderen en de neutraliteit in acht
pouden nemen. Wat betreft den eisch, dat
dringende maatregelen zullen getroffen wor
den, teneinde de feitelijke bescherming der
Muzelmanscke en k-ailholieko Albaneesche be
volking in de aan Montenegro afgestane ge-
fcfreden te waarborgen, veroorlooft de Ko-
rd/nklijiko regcering zich te doen uitkomen
dat de cenige flltel voor de verwerving van
gebieden, zoowel wait Montenegro als wal
zijne bondgenJoobon betreft, slechts het vre
desverdrag met liet Ottomaanschc rijk zijn
ban. Wat de Muzebwanschc on de katholiie-
loo Albaneesche bevolking betreft, deze staan
onder de bescherming der Mo-ntien'egrijnsche
wetten, welke haar de meest daadwerkelijke
waarborgen voor godsdienstige en burger
lijke vrijheid, zonder onderscheid vam nati
onaliteit verzekeren.'*
Londen, 2 A p r i 1. Beuter verneemt, dat
een overeenkomst tussehen de mogendheden.
Bulgarije en Turkije betreffende de grens
regeling. zoo goed als verkregen is, zij het
nog niet officieel.
Sofia, 2 April. De bondgenooten gaven
het verlangen te kennen in de tekst van het
antwoord aan de mogendheden eene redactie
wijziging aan te brengen. Zoodoende is de af
zending der nota aan de mogendheden op
nieuw vertraagd.
Londen, 2 April. Op het laatste
oogenblik besloten de ambassadeurs, gelet op
de onzekerheid van den toestand, het ont
breken van een antwoord der Balkanboud-
genooten en de weinig bevredigende tijdin
gen uit Albanië, heden geen zitting te hou
den. Niettemin hebben de gezanten gedach
ten wisselingen met minister Grey gehad'.
De nota, die door de mogendheden in Kon-
stantinopel is ingediend, heeft den volgenden
tekst
De ondergeteekende ambassadeurs hebben
uie eer ter kennis van de keizerlijke Tunksche
regeering te brengen, dat de mogendheden,
welker bemiddeling Turkije heeft aangeno
men, zijn overeengekomen om aan de oorlog-
Voerende staten de volgende grondslagen
Voor de vredespreliminairen voor te stellen:
1. De grens van het Turksche rijik in Euro
pa zal eene rechte lijn volgen, die tussehen
Enos en Midia wordt getrokken. Al het ten
westen van dezen lijn gelegen gebied wordt
door Turkije aan de bondgenooten afgestaan,
met uitzondering van Albanië, welks grensbe
paling en constitutie nan de bepaling door de
mogendheden blijft voorbehouden.
2 De regeling van de kwestie der eilanden
van de Egeisohe zee wordt aan de beslissing
ran de mogendheden overgelaten.
3. Turkije sur eek t zijne volledige belange
loosheid ten opzichte van Kreta uit
4a De mogendheden kunnen niet ingaan op
hot verlangen naar eene oorlogsschadever
goeding, maar kunnen aan de oorlogvoeren
de staten het recht toe, aan de beraadslagin
gen van de In Parijs bijeenkomende interna
tionale commissie deel te nemen, die eene
billijke deelneming van de verbonden staten
zal moeten regelen aan den Turks elven
staatsschuld en aan de financieels lasten van
de landstreken die hen ten deel vallen. j
Mot de aanneming van deze grondslagen I
voor de vredespreliminaires zullen de vijan
delijkheden een einde moeten nemen.
Saloniki,2April. Men bericht uil Elen-
loria, dat daar eene botsing is voorgekomen
lusschen Grieken en Bulgaren. Bijzonderhe
den ontbreken.
S a 1 o n i k i, 2 April. Eene gemengde
Grieksch-Bulgaarsohe militaire commissie is
gisteren naar Nigrita vertrokken om vast te
stclien wie aansprakelijk zijn voor de daar
voorgekomen incidenten. Eene tweede com
missie zal zeer spoedig naar dezelfde plaats
vertrekken om. te bepalen welke rechtsmacht
in hel district Nigrita zal worden toegekend
aan Bulgarije en aan Griekenland om eene
herhaling van zulke incidenten te vermij
den.
De Bussflooje Slowo kenschetst het Russi
sche standpunt omtrent Albanië aldus: Te
genwoordig handhaven alleen de Servische
en Montenegrijnsche troepen in Albanië de
orde- Als rij het land ontruimden, zou er
anarchie ontstaan. De bezetting door een in
ternationaal korps is, blijkens de in Kreta op
gedane ondervinding, onraadzaam. Eene
EuroDeesche opdracht aan Oostcnrijk-Hon-
garije en Italië zou in Engeland en Frankrijk
op bezwaren stuiten. Daarom moeten de Ser-
visCh-Montenegrijnsche troepen zóó lang in
Albanië blijven, totdat daar een autonome
staat, politisch en territoriaal, is gevormd.
Rusland erkent de noodzakelijkheid der auto
nomie van Albanië en ook van dc Turkse be
suzereiniteit. Tot bescherming van de orde
moeten Turksehe troepen in hel land blij
ven, voor Noord-AHbanle kan daarvoor het
tegenwoordige garnizoen van Skutari dienst
doem
België.
Brussel, 2 April. Het gerechtshof
heeft in hooger beroep vonnis gewezen ln
heit proces over de nalatenschap van Koning
Leopold II. Het beroep van de princessen
Louise en Stephanie tegien het vonnis in
censten aanleg is ongegrond verklaard en dat
vonnis is bevestigd behalve wat de stichting
van Ntederfulkbadi, die moet worden be
schouwd als niet bestaand in België. Ieder
van de prinsessen is veroordeeld in de helft
van de kosten van het geding.
De prinsessen vroegen, dat de aan de ver
schillende stichtingen van Leopold II toege
kende waarden zouden worden begrepen in
de erfboedel voor het bedrag, waarmee zij het
beschikbare aandeel te boven gaan.
Frankrijk.
(Het door de Fransche regeering ingedien
de wetsontwerp tot wederinvoering van den
driejarigen diensttijd bij hel leger, wijzigt Kie
bestaande wet, die van 1905 dagteekent, door
de volgende bepalingen: „Iedere Fra'nscbman
die geschikt verklaard wordt voor den
dienst, behoort achtereenvolgens: drie jaar
tot bet actieve leger, elf jaren tot de reserve
van Ihet actieve leger, zeven jaren tot de
lanldweer en zeven jaren tot de reserve van
de landweer. De militaire dienst wordt in
iedere klasse afzonderlijk geregeld. Het ac
tieve leger bevat, afgezien van de jonge man
nen, die niet door oproeping komen, alle
jonge mannen, die beschouwd worden als
geschikt voor den wapenjdienst en den hulp
dienst en tot de Idrie laatste lichtingen be-
hooren."
De rapporteur, de oud-minister Georges
Leygeris, vindt de redhtvaaridiging van hel
wetsontwerp in de toerustingen van Duiitsch-
land- Hij schrijft in zijn rapport: „Op grond
van de wet van 1913, waardoor Duitschland
twee nieuwe legerkorpsen dn 't leven roept,
zal het zijn leger op 850,000 man brengen en
eene massa van 350,000 400.000 man voor
een plotselingen aanval beschikbaar hebben.
Zijne geheele kavallerie en zijne geheele ar
tillerie zullen reedis op den tweeden dag
gereed zijn om ziah in beweging te stellen.
Het as onbetwistbaar, dat Duitschland zijne
krachten bijeen pakt en voor een plotsclin-
gen aanval gereed wil zijn, hetzij in het oos
ten, hetzij in het noorden van onze grens tus
sehen Maubeye en Longwy, en dat het zich
van Iden eersten dag af voordeelen wil ver
zekeren, die beslissen over het lot van den
veld/tocht, door onze deMdngsliniën door te
breken, of binnen te dringen door onvol
doend bewaakte gaten en ons door de over
macht te verpletteren. Duitschland, zoo zeg
gen de onvoorwaardelijke optimisten, zal
zijne plannen niet uitvoeren. Dat is moge
lijk. Maar als het ze uitvoert?"
De strengheid van de wet door Iden drie
jarigen diensttijd zal overigens, door ruime
verloven verzacht kunnen worden, die aan
de manschappen in den loop van het derde
jaar worden toegestaan, zoodat de man drie
jaren lang soldaat zal zijn, maar niet 36 ja
ren actieven idienst zal verrichten. Wij willen
de verdediging van het land verzekeren; dat
Is een gebiedende plicht waaraan niemand
zich ikon onttrekken; wij willen echter voor
zoover dat mogelijk is, de daaruit ontslaande
lasten verlichten.
Het rapport eindigt met deze woorden:
„Niemand in Frankrijk wenscht een oorlog
met Duitschland. Maar niemand wil van de
genade van Duitschland afhangen. Ondanks
de incidenten van 1995, 1908 en 1911 heeft
onze rust en koelbloedigheid zich nooit ver
loochend. Wij hebben ons de inferioriteit'van
ons Beqer wat l in-nlal betreft getroost,
zoolang zii dc pperheid van het le
ger en door e ir.ggofdcl kon worden
goed gemaakt. D Du.itsche wet van 1913 be
moeilijkt den toestand zoozeer, dat zij hem
onhoudbaar maakt, en zij brengt tot ons na
deel zulle eene verbreking van het evenwicht
teweeg, dat, als wij niet onverwijld tegen
maatregelen nemen, het beslaan van ons land
zelf zjou zijn bedreigd.
Engeland.
Londen, 2 April De Keizer van
Duitschland heeft de Koning en de Koningin
ufitgenoodScd op d'e bruiloft zijner dochter op
24 Mei, welke uiit.rJood.igin'g door Hunne Ma
jesteiten is aangefnlomeh.
Griekenland.
Athene, 2 April. De uitvaart van wij
len den Koning van Griekenland heeft hier
hedenmorgen plaats gehad in tegenwoordig
heid van den nieuwen Koning, de Koninklijke
familie, vreemde vorsten en 60 aartsbisschop
pen. De metropoliet hield de lijkrede en be
groette Koning Constaratijn als den opvolger
van den laalsten Keizer van Byzantium. F.en
peloton cavalerie, benevens militaire muziek
korpsen openden den stoet daarop volgden
alle militaire, burgerlijke en kerkelijke auto
riteiten. De lijkbaar werd vervoerd op een
affuit, dat door matrozen werd getrokken.
Achter de baar volgde het paard van wijlen
Koning George, waarachter zich aanstaan
de Koning, de kroonprins, de prinsen, de bij
zondere gedelegeerden der vreemde mogend
heden, en de koninginnen en de prinsessen
in rijtuig. Een talrijke en eeroiedig gestemde
menigte liet den :toet voorbij zich heentrek
ken De lijkbaar werd op het station in een
rouwwagon geplaatst, waarmede het lijk naar
Tatou zal worden vervoerd, om daar ter aarde
te worden besteld.
Vereenlgde Staten.
Washington, 2 April. De regeering
besloot de Chinecsche republiek te erken
nen.
Allerlei.
Pierpont Morgan. Wij hebben
onder de telegrammen reeds bet overlijden
gemeld van den grooten spoorweg- en bank
magnaat der Vereenigde Staten John Pier
pont Morgan.
John Pierpont Morgan werd 17 April 1837
bc Hartford in Connecticut geboren en genoot
als zoon van een bankier een goede opvoe
ding. Hij erfde een groot fortuin en een wel
gevestigde bankzaak. In 1895 stichtte hij een
maatschappijl, die zich hoofdzakelijk bezig
hield met de reorganisatie van spoorwegen.
Hij stichtte in 1900 de Steeltrust en in 1912
tot haar ortd vsteuning een reusachtige
scheepvaart Het glanspunt van zijn
macht bereik.. »:gan in 1907, toen hij de
geldcrisis binnen een half uur bezwoer door
zijn milüoenen ter beschikking van de markt
te stellen- Doch voor hij hiertoe overging
moest de president der Republiek Th. Roose
velt hem persoon lijk komen bedoeken.
Zijn overlijden zal voor het oeconomiacbe
en financieels leven in Amerika niet zooveel
beteekenen, als men aanvankelijk meende
daar hij sinds eexrige jaren reeds niet meer
actief aan het beheer der firma deelnam. Zijn
opvolger zal dos eenvoudig in zün plaats tre
den. Het fortuin wordt op ongeveer 120 mil-
lioen doll, geschat, terwijl hij bij niet minder
dan 78 naamlooze vennootschappen voor een
kapitaal van 82 mlllioen doM. betrokken is.
Naast zijn vermaardheid als geldvorst was
Pierpont Morgan voornamelijk bekend als
kunstliefhebber. Hij was hi liet bezit van een
uitgebreide verzameling voorwerpen van
kunst.
Naast zijn verzamelwoede bezat hij nog de
hartstocht voor het reizen, waaraan hij
vooral in het latere deel van zijn leven bot
vierde. Ook voor honden voelde hij veel en
wanneer hij de een of andere rashand \an
buitengewone qualitcit wilde hebben, was hij
desnoods bereid er 50,000 gju'lden voor te laten
uitbetalen.
Ofschoon hij minder geld bezat dan Roche-
feller of Carnegie, waren zijn macht en in
vloed door liet groote vertrouwen, dat hij ge
noot, grooter.
Een vurig bewonderiar heeft eens van
hem gezegd, dal hij een grooter macht in
Europa was dan de meeste koningen.
Een verschil met andere groote geldmagna
ten was, dat hij niet met „niets" is begonnen
en dat hij universitaire opleiding (te Göttin-
gen) heeft genoten. Zijn groote bcteekenis is
o. m. hierin gelegen, dat hij gebruik heeft
weten te maken van de neiging, welke om
streeks 1890-19^ onder de groot-industriee-
lcn en geldmannen der Unie was aan den
dag getreden en welke gericht was op de
vervanging van concurrentie dooT samenwer
king van alle groote belanghebbenden.
Morgan laat 4 kinderen na, drie dochters
en óén zoon, welke laatste weer 4 kinderen
heeft. In 't gelieöl zijn er 10 kle inland eren.
In het dagelijksche leven moet Morgan
iemand zijn geweest van stu.gige manheren.
Zooals men weet vertoefde hij den laagten
tijd in het zuiden van Europa tot herstel
zijner gezondheid.
Keizer Wilhelm heeft aan zijn dochter per
soonlijk een telegram van deelneming ge
zonden. De Koning van Italië, de Paus en de.
leden van het corps diplomatique hebben in
het hotel, waar Morgan woonde, hun kaar
tjes laten afgeven.
De moordgeschiedenis VergoutSa
Men herinnert zich nog wel hoe eenige
maanden geleden gansch Antwerpen, ja voor
een groot deel gansch Europa in spanning
werd gebracht door de mede doel in g, dat een
aanzienlijk Aanlwerpsch diamanthandelaar.
Provo, op gruwelijke wijze vermoord was
worden.
Na lang zoeken werden de broeders Gar-
lon en Richar Vergouts aangehouden wegens
dezen aanslag met diefstal.
Beide beklaagden waren kalm en onder
wierpen zich gewillig aan het verhoor. Gar-
ton was alleen zeer zenuwachtigs, terwijl
Richard een ijzige kalmte bewaarde. Garton
deed zich kennen als een heer, Richard al»
een „getrapte", verbitterd door ontbering en
veel Jijden. De verhouding tussehen beide
broeders was onverzoenlijk. Haatdragend
staarden zij elkander soms aan, en eens, tij
dens het verhoor van Garton, riep Richard
gillend „moordenaar".
Gisteren heeft de jury uitspraak gedaan,
nadat de beklaagden verdedigd waren door
twee der beste advocaten van de Antwerp-
sche baili. Doch evenals de broeders, zoo ook
de advocaten stonden vijandig tegenover el
kaar.
De jury verklaarde Garton en Richard
schuldig aan den diefstal op Provo gepleegd,
maar Richard niet schuldig van den moord.
Dientengevolge werd Garton veroordeeld
tot den dood9traif en Richard tot levenslange
dwangarbeid.
Het onderzoek naar de daders van den
aanslag op een auto bij Henningsdorf, «door
middel van een over den weg gespannen
stalen tros, ihee-ft nog niets opgeleverd. Aan
twee mannen, die (het langst in 'hechtenis zijn
gehouden, heeft men niets anders kiunnen
bewijzen, dan dat zij schuldig staan aan al
lerlei slroopcrijen.
-Maandagmorgen om "half twaalf werd
in een hoofdstraat van Rijssel een (bankloo-
per aangevallen door een persoon, die
trachtte -hem een lasdh te ontrukken, waarin
20,000 fro. waren. Nieltegenstaande zijn wan
hopig verzet, werd de aanrander echter
overmeesterd. Men vond geen enkel papier
in zijn bezat; hij weigerde ook zich bekend
te maken.
Versailles, 2 April. De assistent van
den aviateur Faure heeft een doodelijke val
gedaan.
Amiens, 2 April. De onderofficier
PhaJiroux is heden middag door een \al
met zijn eendekiker om het leven gekomen.
Bij een ontploffing in de droogschuur
van de kruitfabriek van het Britsdhe syn
dicaat voor ontplofbare stoffen in de nabij
heid van Southend, werden -drie peronen
gedood en een groot aantal andere gewond.
De schok werd nog gevoeld op het station
Laindon, dat op 8 K.M. afstands van de
kruitfabriek ligt
Lissabon, 2 April. Volgens de Capi-
tale heeft tijdens een storm op Horta (Azo-
ren) een visschersvaartuig schipbreuk gele
den en zijn 6 personen verdronken. Men is
nog zonder bericht omtrent andere visschers-
vaart ui gen.
Üverstroomingen hebben de laatste da
gen in Zuid-Frankrijk groote verwoestingen
aangericht.
Te La Tresne (Gironde) werd de brug van
de lijn Bordeaux-Eymet weggeslagen op het
o ogenblik, dat een trein aankwam. De ma
chinist remde nog tijdig, maar do trein vloog
door den schok uit de rails en de locomotief
schoof voort tot op enkele meters voor de
brug. Persoonlijke ongelukken kwamen ech
ter niet voor.
Tet Saint-Aine is de brug zoo sterk bescha
digd, dat de treinen niet kunnen passeeren
en de brug te Fourtoirec dreigt eveneens m
te storten.
Ook Corrèze wordt door de overstroomïng
hevig geteisterd; de wegen zijn er onbruik
baar geworden en de bruggen weggeslagen.
De ellende in al de plaatsen in die streek is
groot
De overstroomingen inde V«r-
eenigde Staten. De Londensche Standard
schat de schade, welke Brfische verzekering
maatschappijen door het hoog water in de
Vereenigde Staten lijden op 500,000.
In het dal van de Ohio, dus een telegram
uil New-York aan de Frankf. Ztg. dat het
meeste gevaar loopt te worden overstroomd,
en aan de oevers van de Mississippi zijn de
bewoners gevlucht, wat het aantal dakloozen
in die streken tot 40,000 heeft doen stijgen.
Ontzettende tooneelen speelden zich af,
toen de watermassa's de winterkwarieren van
Hagenbeek en het Wallace-circus overstroom
den. Twaalf olifanten rukten zich los en ge
raakten met elkaar in strijd. Negen werden er
dood teruggevonden. Waarschijnlijk zijn de
anderen naar de bosschen gevlucht, waar
heen men vermoedt dat ook de reuzenslan
gen, beren en tijgers zijn gevlucht, voor zoo
ver deze niet zijn omgekomen; 300 paarden,
van welke eenige zeer hooge waarde hadden,
zijn verloren gegaan.
De gezamenlijke schade in den staat Ohio
wordt op 250,000,000 f 625,000,000) geschat.
Is de materieele sdhade dus niet te over
zien, gelukkig is hel aantal omgekomen men-
schenlevens overdreven geweest. Thans komen
er berichten, die melden dat in Ohio en India
na waarschijnlijk 600 menschen zijn omgeko
men. De doodenlijst te Dayton telt 200, die te
Columbus eveneens 200 namen.
Dit neemt evenwel niet weg, dat er nog heel
wat onheilen te duchten zijn. De daklooze
slachtoffers hebben namelijk gebrek aan
drinkwater, zij moeten het verontreinigde ri
vierwater gebruiken, wat tot het uitbreken
van vreeselijke besmettelijke ziekten aanlei
ding kan geven.
Echter met alle kracht is het ondersteunings-
werk begonnen. Staat- en bondsautoriteiten
werken met particulieren samen, om levens
middelen naar de getroffen streken te zenden.
En het departement van oorlog zond reeds
tal van tenten en bedden en noodratioiis naar
Dayton, waar de afneming van den vloed
thans 'het reddingswerk mogelijk maakt. Troe
pen werden gezonden met alle beschikbare
bootjes en sloepen der marine. En te New-
York was in 24 uur niet minder dan 100,000
dollars voor de noodlijdenden gecollecteerd,
terwijl het Roode Kruis daar nog 150.000 dol
lar toegezonden kreeg.
In een hoofdartikel verwijt de Times den
Amerikanen al te groot optimisme. Het is
noodzakelijk dat de waterwerken eens ge
ducht worden herzien. liet blad meent, dat de
onlbossching van waterscheidingen en rivier-
bekkens den fysieken toestand van het geheele
stroomgebied zeer heeft gewijzigd en dat de
toeneming der overstroomingen daarvan het
gevolg is.
Volgens den bekenden Franschcn astronoom
en directeur van het observatorium van Ju-
visy, zijn de overstroomingen, die de staten
Ohio en Indiana hebben geteisterd, te wijten
aan dc gesteldheid van den bodem, zoowel
als aan de meterologisohe omstandigheden.
Hij verklaart o.a. dat bet geheele weste
lijke gedeelte van het merengebied langzaam
maar zeker in zuid-westelijke richting zinkt.
Indien het zoo voortgaat, zal over vijf eeuwen
het Michiganmeer in de Mississippi stroomen
door de Desplainesrivier en over den staat Il
linois.
Konstantinopel, 2 April. Twee ge
vallen van cholera zijn in de stad geconsta--
teerd, alsmede twee gevallen, waarin vermoe
den van cholera bestaat.
Oost-Incllë.
De dood van den kroonprins
van Djokja.
Uit nadere berichten blijkt', dat dit overlijden
onder zeer eigenaardige verschijnselen heeft plaats
gehad.
Dc Kroonprins leed aan dysenterie, doch er was
reeds, onder behandeling van dr. Wagener aanmer
kelijk verbetering ingetreden.
Het verloop der ziekte was nitslekend, echrijft
hel Soer. Hbld., alle verschijnselen wezen op een
algeheel herstel. Sinds meerdere dagen verloor de
Zieke geen bloed meer, zijn phys'.eke toestand mocht
uitstekend genoemd, het hers lel leek een quaeste
van dagen.
Doch in den avond van 20 Februari vond de ge
neesheer den kranke in slechten toestand, in «ulk
een toestand als bij het normaal verloop van zulk
een ziekte-proces geheel en al is buitenges^ten.
Er deden zich verschijnselen voor, ik weet hel van
een ooggetuige, die absoluut buitengesloten zjjn bjj
een patiënt in den toestand en in omstandigheden
als deze kranke.
Met hevige krampen worstelend eerst «n daarna
met de uiterlijke verschijnselen van iemand, die aan
een klem bezwijkt, lag hij daar.
Het «inde volgde weldra onuitwijkba&r.
Naast dr. "Wagener was ook de inlandsch® arts
Waidin aanwezig. En naar ik van denzeifden zeer
vertrouwbaren getuige vernemen mocht, wareD
beide geneesheeren pijnlijk verbaasd over hetgeen xe
hier constateerden.
Er moest op de een of andere manier stoornis
gebracht zijn in het verloop dezer z:ektej de weten
schap, volkomen bekend met dysenterie en wal daar
aan vast is, stond hier voor een raadsel.
En een raadsel zal bet wel blijven.
Toch behoeft hier niet uitsluitend aan moedwil
lige vergiftiging te worden gedacht.
Genoemde correspondent oppert de veronderstel
ling dat men den lijder tegelijk met het door den
dokter voorgeschrevene, zoogenaamde inlandsöhe
medicijnen heeft toegediend, die misschien een nood
lottige werking hebben gehad.
Voor den ouden Sultan is dit overlijden weder een
groote slag.
De heengegane is de derde die kroonprins geweest
is. De eerste stierf aan eene zoogeuaamdc hart
kwaal, nommer twee is krankzinnig geworden en
leeft als zoodanig verpleegd in het huis van Prins
Mangkoeboemi, broeder de« Sultans.
Een doodenfeest te Tanah Hllerah.
In de „Berichten der Utr. Zend. Ver." vertelt
zendeling J. van Muylwijk ovc^ een doodenfeest te
Tauah-Merah aan de Mac Cluergolf. Er zijn diverse
plaatsen van dien naam (naar de roode aarde deer
voorkomt). Deze ligt halverwege Kokos en Idoor op
een vooruitstekende landpunt. Men had van uit
deze plaats om een goeroe gevraagd. En dan ver
telt Van Muylwijk daarvan
Toen wij er per prauw kwamen, was bet zoowat
twaalf uur, op het heetst van. den dag en erg warm.
Het scheen wel alsof die geelroode, vooruitstekende
rots ons had zien komen lang vooruit, en alle zonne
stralen en warmte had opgegaard, om ze iru op ons
te werpen. Mijn roeiers puften wat en roeiden lang
zaam. Onder het afdakje der prauw had ik het zelf
ook verre van koeL Doch nog een paar krachtige
slagen en wij zouden er djn en onder de schaduw
der boo men, die tot dicht aan den oever stonden,
wat koelie kunnen vinden. Doch die paar slagen
—5—S
bleven uit. Plotseling staakten ellen het roeien. Hé I
wat was dat? Geluid van trom en gong Tegelijk
komen van achter de rots een viertal vers ervJe prau
wen te voorschijn. Het was een feestelijk goz-cht,
al die bonte Ylaggen en wimpels in het felle zonlicht
trillend door de schokkende beweging, waarmede
de prauwen voorlechoten onder den kraebtigen stag
der roeiers. Ook een oude Prinsenvlag, een Oranje*
blanje-bleu, droeg het hare bij tot verhooging van
het' feesteljjk aanzien. De mannen, die niet. roeiden,
brachten op tifa (trom) en gong slaande een een
tonig, rhythmisch geluid voort, waarop de vrouwen
op een soort platvorm, gelegd over het midden der
prauw, dansten. Ook werd er gezongen door de
vrouwen, doch het was meer een op hoogen toon
uitgillen van een lang gerekt chïïl I êhooooi!, onder
broken soms door het basgcluid der mannen, waar
uit wjj zoo Iets maakten als earcrareheba, hetgeen
na nog eenmaal herhaald te zijn, weer een poos wetvi
nagelaten.
Doch wat beteekende dit olies? Gold het mogelijk
ons? „Neeu, misschien maken zij een korwars?"
,,'k Weet niet", was het bescheid, „misschien is er
een dood."
Niet lang dnurde het of de versierde prauwen
gingen aan wal en wij deden hetzelfde. Door het
Mohammedaansche deel der bevolking werden w$
ontvangen en terwijl men mij uitnoodigde onder een
afdakje op een matje plaats te nemen, werd met
zekere minachting en schamper lachen verteld, dot
het heidensche deel der bevolking een doodenfeest
vierde. Het was begrijpelijk dat ik nu wel wat onge
legen kwam.
Ja, ik was gekomen om over de plaatsing van
een goeroe te «preken, maar het feestvierende deel
was hiervoor nu niet in de rechte stemming. „Moes!
het feestvieren misschien maar gestaakt wonden?"
zoo vroeg men mij. „Och neen, laat maar." We
zullen hier, al« we te Fak-Fak zijn geweest, nog wel
eens terugkomen om over de komst van een goeroe
te spreken. En Is die er eenmaal, dan hopen wij. dat
de menschen zoo onder den invloed van het Evan
gelie zullen komen, dat alle behoefte aan zulke fees
ten verdwijnt. Toen later te Seritoe gevraagd werd,
of zulke feesten verboden waren, als er een goeroe
kwam, zeide Jonathan van Windessl zoo terecht i
..Als wij God liefhebben en weten, dot God ons lief
heeft, dan vreezen wjj niet meer voor duivel of
satans en zjfn zulke feesten niet meer nood>g. Die
Christen werd, zou dat ondervinden."
Van een bespreking kwam dus niets en het feest
vieren ging ongestoord verder. Dicht bij het afdakje,
waar ik had plaats genomen, was het graf, waarin
de doode lag, wien al deze feestelijkheden golden.
Er was niet meer te zien dan een afdakje, misschien
een meter van den grond, rustend op vier stokken.
En daar omheen trok men al dansende in eeax «oort
optocht. De vrouwen waren gekleed in de korte
rokjes van een soort gras vervaard'gd, die h'er feeot-
kleeding zijn, doch in de Birnslreek het dagelijksch
tenue uitmaken. liet bovcnljjf was opgesierd met
een menigte koralen. Ook ontbraken de bekende
koralen dansschortjes niet. Velen hadden pennen
door het middenschot van den neus. De mannen
waren wal meer gemoderniseerd in hun kleed:ng.
Jassen en broeken, hoeden of hoofddoek of beide
tegelijk en dan versierd met veeren en takjes groen.
Er was ernst bij wat men deed. De vrouwe
plaatsten met zorg de voeten, makend kleine pasjes
het oog steeds naar beneden gericht. Hoofdzaak
waren echter de heupbeweg'ngen, waardoor do rok
jes van gras rich sierlijk bewogen.
De mannen sprongen wilder en maakten wat meer
vertooning. Zij zorgden nog steeds voor de begelei
ding van den zang der vrouwen. Tifa en gong, Ja,
alles wat leven maakte, werd hiertoe benut, o. a.
ook een wekkerklokje, dat het "Wilhelmus kon «pe
len. Doch boven alles uit klonk «teeds maar het
lang gerekt gillend geirang der vrouwen, ohilii
ehoooo, dat lang nog on« naklonk over het water,
toen wij wegroeiden in de richting van Kokas. Toen
wij na een kleine veertien dagen weer op Tanah-
Merah terug waren, was het feestvieren gedaan, doch
in enkele kampongs liepen de vrouwen nog gedeel
telijk ln feestgewaad. Maar er kon nu ten minste
gesproken worden over het doel mijner komst.
Een goeroe wilde men gaarne hebben, dat wilden
allen, zoowel Heidenen als Mohammedanen. De
plaats zelve leen tz;ch er hijzonder toe om den ge-
heelen stam, nu verspreid over vjjf verschillende
kampongs, te verzamelen. Men beloofde mij dit te
zullen doen, zoomede om een goerocwonlng en een
schooltje te bouwen. Was dit alles gereed, dan zou
ik zorgen, dat er een goeroe kwam.
Kameroverzicht.
Tweede Kamer.
De behandeling der Ziektewet werd "Woens
dag aangevangen. Bij artikel 1 trok de heer
R ood h u ij ze n (U. L.) de destijds door hem
overgenomen a/mc<ndementen-reeks van den
heer Lohman in, vooral omdat tengevolge van
de door de Regeering in het ontwerp aange
brachte prinicipieelewijzigingen de bijzon
dere (ziekenkassen meer vrijheid hebben ver
kregen op het stuk der premie, zoodat het
particulier initiatief zich than® (beter zal kun
nen ontplooien.
Bij de artikelen 1 en 2 trokken ook de hec-
ren Aalberse (V. L.), van Lennep (C. H.),
Wijkerslooth (R.-K.) en Kooien (R.-K.) hunne
amendementen in.
Bij het verder debat constateerde de heer
T ij d e m a n (V. L.) dat door de Regeerings-
wijziging van 20 Maart de positie van de Ra
den van Arbeid en van den Verzekeringsraad
geheel is veranderd; laatstgenoemde is vrij
wel overbodig geworden voor de ziektever
zekering; dit zou ook leiden tot vereenvou
diging.
De heer D u y s (S. D.) protesteerde er te
gen, dat de Minister door die nota van wijzi
ging bij plotselinge overrompeling hel ont
werp op tal van punten heeft verslechterd
onder den drang van de meest reactionnaire
rechtsche groep en van leden van de linksohe
concentratie. Onder dien drang is aan de
Raden van Arbeid, de vcrordeningsbevoegd-
beidontnomen. Sprekers partij zal een poging
doen om althans aan die Raden te laten de
vaststelling van de premie en uitkeering.
De heer S c h a p e r (S. D.) critiseerde even
eens 's Ministers zwakke houding.
De Minister verdedigde zijn houding en
verklaarde, dait hij het verordeningsrecht voor
de Raden van Arbeid niet gehandhaafd heeft,
omdat 'hij het ontwerp niet in gevaar wilde
brengen. Aan dit standpunt zal de Minister
eventueele amendementen, om de oorspronr
kelijke lezing van het ontwerp te herstellen',
toetsen.
Dc heer Nolens (R.-K.) oordeelde '«Mi
nister's standpunt alleszins verdedigbaar. Met
40—14 6temmen werd verworpen het amen-
dement-Patijn, om arbeiders en werkgever»
een termijn van minstens 24 uren te laten voor
bet verstrekken van. door ambtenaren van heo
verlangde inlichtingen.
Bij verder debat lichtte de heer P at ij n (U.
L.) een amendement toe, om in de ziektever*
zekering ook op te nemen het recht op geneff».
kundige hulp.
