N° 301
ll,le Jaargang.
DE E EM LAN DER".
Hoofdredacteur: Mr. D.J. VAN SCHAARDENBURG.
V
Uitgevers: VALKHOFF 6* Co.
POWN.RMJ. N US P.T? TJ S;
A r\ i«
A f\ A O
Voorzitter, U hebt zoo straks gesproken over
het te laat komen van enkele stukken. Ook ik
heb van enkele zijden gehoord, dat het wel
wenschelijk was, dat de stukken wat vroeger
inkwamen. Daar wil ik echter niet verder
over spreken, maar wel wil ik er op wijzen,
dat het hier m. i. op zijn plaats is, den ambte
naren, die op zulk een krachtige, eenvoudige
en mooie wiize het grondbedrijf in elkaar
hebben gezet, zoodat het aan duidelijkheid
niets te wenschen overlaat, bij dezen onzen
dank te brengen.
De Voorzitter: Mijnheer v. d. "Wal! Mag
ik U er aan indachtig maken, dat wij nog bij
het circus zijn?
De heer Oosterveen: Mijnheer de Voor
zitter I Ik heb niet goed gehoord of de Zon
dag ermede gemoeid is. Ik zou daar niet voor
zijn, al zou de kerkdienst er ook geen hinder
van ondervinden. Zouden de voorstellingen
niet uitsluitend door de week kunnen worden
gegeven?
De Voorzitten De Zondag is voor den
ondernemer de voordeeligste dag. Ik begrijp
"wel dat verschillende heeren daar bezwaar
tegen hebben. Wilt U aanteekening in de no
tulen dat U er tegen is?
De heer Oosterveen: Het spijt mij,
maar ik kan er niet voor zijn.
De heeren Oosterveen, Ruijs, Kroes en Veis
Heijn verzoeken en verkrijgen aanteekening
in de notulen dat ze tegen dit besluit zijn.
Het voorstel wordt goedgekeurd zonder
hoofdelijke stemming.
Rondvraag.
De Voorzitter: Heeft een van de Hee
ren nog iets op te merken in het belang van
de gemeente?
De heer Jorlssen: Mijnheer de Voorzit-
terl Op gevaar af, dat ik uilen naar Athene
draag, wil ik even wijzen op de drie be
langrijke voorstellen die vandaag door den
Raad zijn aangenomen. Vooreerst het voor
stel tot instelling van een Grondbedrijf. Ver
volgens de wijziging van het Raadsbesluit
van 28 Januari en tenslotte de aankoop van
gebouwen en gronden onder Leusden. Ik ben
zeker niet de eenige in dezen Raad, integen
deel ik meen dat de geheele Raad het mij
eens zal zijn, wanneer ik wijs niet alleen op
het groote gewicht van deze besluiten, maar
ook zeg te gevoelen hoe het gemeente-belang
direct verbonden is aan het aannemen van
de voorstellen die ik zooeven heb genoemd.
Zeer zeker, mijnheer de Voorzitter, deze be
sluiten, ik herinner aan dat van 28 Januari,
zijn niet altijd genomen met éénstemmigheid,
maar juist dat vind ik hier een groot voor
deel, omdat het bewijst, dat wij hier in den
Raad niet hebben gezeten om ja en amen te
zeggen op dat ons werd voorgesteld. Het is
een goed bewijs, dat door de leden van den
Raad de voordeelen aan den eenen kant, en
de nadeelen aan den anderen kant terdege
onder de oogen zijn gezien. Dat is juist door
deze discussies bewezen. Maar na deze dis
cussies is toch ook gebleken, dat de over-
groote meerderheid van dezen Raad gaarne
meegaat met B. en W., waar deze wenschen
door gestadige verbetering en vooruitzien
onze gemeente lot bloei te brengen. En wan
neer ik daarover even het woord heb ge
vraagd, dan is het omdat ik op het oogenblik
het onschuldigste lid van den Raad ben. Ik
bedoel daarmee dit, en ik zeg het in alle be
scheidenheid, dat ik op 28 Januari niet ter
vergadering ben geweest, zoodat ik te dien
opzichte eigenlijk geheel vrij sta. Toch heeft
mij het gewicht van dit besluit getroffen, en
ik geloof, dat men goed doet met aan deze
gevoelens uiting te geven. In de eerste plaats
door B. en W. dank te zeggen voor hun acti
viteit. Vervolgens zou ik zulk een uiting van
den Raad belichaamd willen zien en ik heb
daarom de eer de volgende motie voor te
stellen:
„De Raad der Gemeente Amersfoort
gelet op de heden genomen besluiten:
a. tot instelling van een grondbedrijf,
b. tot wijziging van het raadsbesluit van 28
Januari 1913 tot aankoop van terreinen aan
den Utrechtschen Weg,
c. tot aankoop van gebouwen en gronden
onder de gemeente Leusden,
overwegende, H
dat de instelling van een grondbedrijf, op
de gronden door B. en W. aangevoerd in de
Memorie van Toelichting bij hun voorstel van
22 April 1913, van groot belang voor de ge
meente Amersfoort zal blijken te zijn,
overwegende,
dat door de wijziging van het raadsbesluit
van 28 Januari bovenbedoeld, vele bezwaren
zoowel van eenige leden van den Raad als
van eenige ingezetenen, zijn opgeheven,
overwegende,
dat door den aankoop van gebouwen en
gronden onder de gemeente Leusden de ge
meente Amersfoort thans eigenares is gewor
den van een aangesloten geheel van gronden
waarvan in de toekomst zeer zeker groote
voordeelen voor de gemeente zijn te verwach
ten, vooral in verband met de instelling van
een grondbedrijf
besluit,
B. en W. uit te noodigen aan Gedeputeerde
Staten van Utrecht kennis te geven van deze
gevoelens van den Raad."
(Teekenen van instemming.)'
Dit voorstel wordt voldoende onder
steund-
De heer Oosterveen: Mijnheer de Voor
zitter, deze motie overvalt mij. In deze motie
ligt dunkt mij opgesloten, dat de Raad op
nieuw tot Gedeputeerde Staten zal zeggen:
Er waren een paar raadsleden tegen den aan
koop van 28 Januari van gronden aan den
Berg, maar deze leden zijn bekeerd omdat
die servituten er af zijn gegaan. Ik wil U wel
zeggen, dat het mij verheugt, dat vandaag dit
voorstel is gekomen om die servituten weg te
nemen. Ik heb indertijd, toen de gronden ge
kocht zouden worden als edn van mijn hoofd
bezwaren genoemd dat deze servituten niet
aanvaard mochten worden, maar de Raad
wilde daar niet aan. Ik wil uitspreken, dat
hel mij zeer verheugt, dat deze servituten er
nu worden afgenomen, maar de prijs blijft
mij toch nog te hoog. Mijnheer de Voorzitter,
ik wil er niet op doorgaan, maar wanneer ik
voor deze motie stem, dan geef ik daarmee
te kennen: alles bij elkaar genomen, ben ik
blij, dat de gronden toch maar aangekocht
zijn, en dat is voor mij zeer moeilijk. Het spijt
mij, dat de heer Jorissen zoo onverwacht met
deze motie gekomen is, want het lijkt mij een
terugkomen op het besluit van 28 Januari.
Daar is door den heer Van Achterbergh en
den Voorzitter voldoende over gesproken en
ik zal er niet veel meer van zeggen, maar als
ik voor deze motie stem, dan voel ik voor
mijzelf dat ik terugkom op mijn stem. Ik wil
graag stemmen voor verschillende onder
deden van de motie, en in waardeering voor
B. en W. doe ik voor den heer Jorissen niet
onder, maar ik kan niet zeggen, dat het be
sluit van 28 Januari nu goed is gemaakt, al
zijn die servituten er af, wat ik toejuich. Ik
kan dus niet voor deze motie stemmen, omdat
ik dan terug zou moeten komen op mijn een
maal uitgebrachte stem.
De heer J orissen: Mijnheer de Voorzit
ter, laat ik dan nog even een kleine toelich
ting geven. Ik geloof, dat de geachte spreker
meer in die motie zoekt dan er in zit Mis
schien zit er ook meer in dan ik denk, dat
kan ook zijn. Maar ik wil er alleen dit van
zeggen: ik heb niet gezegd, dat alle bezwaren
zijn uit den weg geruimd. Ik heb alleen uit
drukkelijk gezegd: „v e 1 e" bezwaren zijn weg
genomen, en zal de laatste zijn om te ont
kennen dat verschillende leden toch nog be
zwaren kunnen hebben. De bedoeling is al
leen, dat, zooals de zaken rra staan, Kef fn Kef
algemeen voor de gemeente op zich zelf niet
schadelijk kan zijn. En nu kan men verschil
van meening hebben over enkele onderdeelen,
in het algemeen kan men gerust met de motie
meegaan zonder daarover te praejudiciëeren
of misschien een meter van dezen grond een
halven cent te duur is, maar daarentegen
eeD meter van den anderen grond weer een
cent goedkooper. Ik geef in het algemeen een
idéé weer, dat de Raad gerust kan aannemen.
De Voorzitter: Ik mag er nog aan toe
voegen, dat ook B. en W. geen bezwaar heb
ben tegen deze motie, zij kunnen er volkomen
mee instemmen. Ik zou den heer Oosterveen
willen doen opmerken, dat het niet is een be
paald terugtreden van het besluit van 28
Januari. De overweging van den heer Joris
sen is juist: „gelet op de heden genomen be
sluiten", die toen aan den Raad niet bekend
konden zijn, al waren zij wel bij B. en "W. in
voorbereiding. Dal het servituut zou vervallen
is pas na dien datum opgekomen, en de aan
koop onder Leusden was destijds den Raad
ook nog onbekend. Het is dus een feit, dal
na die drie overwegende besluiten van heden,
men een geheel anderen kijk op de zaak kan
hebben gekregen. In denzelfden zin heb ik
straks den heeren op hun geweten af ge
vraagd, toen ik met de kaart in de hand wees
op de reeds goedgekeurde koopen, en him
vroeg: durft gij het nu op uw verantwoor-
ding nemen, dat wij de middenmoot, zooals
een van de heeren het schilderachtig heeft
genoemd, niet hebben? Dit zou ons heel wat
moeite en geld kunnen kosten om later die
gronden zoo noodig uit handen van particu
lieren te breken. Dit is het standpunt van
B. en W.
De mofle-Jorlssen wordt in stemming
gebracht en goedgekeurd met 13 tegen
5 stemmen, die van de heeren Houbaer,
Oostervecn, Lcinweber, Ruijs en Van Achter
bergh.
De heer Leinweber: Mijnheer de Vooi*-
zitter! Ik zou van deze gelegenheid gebruik
willen maken om de aandacht te vestigen op
het volgende: Het schrille contrast tusschen
de bordjes die aanwijzen de namen van de
straten en de nieuw-aangebrachte bordjes
van de waterleiding. Wanneer hier een vreenv
deling komt, die zich hier vestigt, dan ziet
hij die bordjes niet eens. In de grootere ste
den heeft men om de straatnamen aan te
geven blauw-geëmailleerde bordjes met witte
letters, en in kleinere plaatsen, zooals in Zeist
Nijkerk en Eist heeft men dergelijke bordjes
ook. Ik zou B. en W. gaarne in overweging
geven ze ook hier aan te schaffen.
In de tweede plaats zou ik de aandacht van
B. en W. willen vestigen op de watergelegen-
hcid in Birkhoven. Nu de leiding is doorge
trokken met het oog op de watervoorziening
en de brandkranen, zou ik B. en W. in over
weging willen geven op verschillende plaatsen
in het bosch gelegenheid te geven tot het be
komen van waterleiding-water. Dat zou een
aardige reclame zijn voor onze waterleiding.
Dan zou ik nog de aandacht willen vesti
gen op de urinoirs. Daar zou ik heel graag de
waterleiding door willen hebben. Ze geven
veel stank, en als de waterleiding daardoor
liep zouden de klachten van de omwonenden
zeker verminderen. Ook is het aantal urinoir»
verminderd; die voorbij de Arnhemsche
Poorlbrug is vervallen. Ik zon meenen, dat het
aantal juist uitgebreid moet worden.
De Voorzitter: B. en W. nemen hef,
gaarne in overweging.
Niets meer aan de orde zijnde, wordt dc
vergadering gesloten.
Electrischc Drukk
cr ij
E. BOSCH ZOON
PRIJS DER ADVERT EN TIEN:
Van 1—5 rogols..f O.ÖO.
Elko regol moor
Dienstaanbiedingen cents bij vooruitbetaling.
Grooto lottors naar plaatsruimte.
Voor handel on bodrijt bestaan zoor voordoeligo bopalingot
tot het herhaald advortooren in dit Blad, bij abonnomont
Eene circulairo, bovattendo do voorwaarden, wordt op
aanvraag toegezonden.
tpagnic aan
roepen. liet
roces-verbaal,
lakt, heeft de
dc Gricksche
zijn.
irgekonicn in
n Pravischsa
,'uur openden
bezetten. De
ikend.
loop van dc
Bulgaren, die
plaats gehad,
en 32 ge won
gewonden,
kien hun wc-
amen overeen
icnoepien, om
en einde cenc
1 verhinderen.
,'bbcn gisteren
a bevolen.
de Russische
iedsverdeeling
srover aan dc
heeft dit gc-
at dc scheids-
en voltrokken
dsverdrag. Of
gemaakt, weet
wanneer dc
t het doei zal
in de vcront-
izag in Servië.
B troonsopvol-
ict vaarwater
den. Iloe ver
ring over liet
;t te bepalen,
verklaard, dat
Zulle een of-
loor de wapc-
klcgd kunnen
usland in staat
loend sterken
jvaar van een
t in hoever de
h ontvankelijk
•rwegingen.
i. Ztg. bericht,
i arbitrale uil-
ndigheden dc
overeenkomst
p zou kunnen
sreenkomst als
oek, noch aan
irworpen. De
uitsluitend bc-
c in geschil is,
Tetowo (Kal-
jvo omvat. Het
strook, dat do
islir en Weles
overeenkomst
blijft daarom
cslissing.
egro heeft den
jreic Pressc te
aarmaking van
et mij aan den
en en Skutari
rvië tegen mijn
land in deze zware krisis heeft ons een zware
wond geslagen, die lang open zal blijven.
Onze smart over hel verlies van Skutari,
welks inneming zooveel bloed heeft gekost, is
ongeneeslijk. Ik heb aan den algemeenen
vrede een groot offer gebracht, dat mij en
mijn zwaar beproefd en diep gegriefd volk
zeer zal'belemmeren in den vrcedzamen cul-
tuurarbcid, die ons nu wacht.
We en en, 10 Mei. liet Ncuc Wiener
Abendblatt bericht, dat de overgave van Sku-
taric aan dc mogendheden SVocnsdag zal
plaats hebben.
Rome, 12 Mei Men bericht uil Skutari
aan de Tribuna dal verscheidene detache
menten matrozen van de eskaders der mo
gendheden gisteren avond in Giovanni di Me-
dua aan land zijn gegaan. Zij worden heden
avond of morgen vroeg in Skutari verwacht.
Cei 11 i n j c12 Mei. Volgens liet officieelc
rapport zijn 171 winkels verbrand bij den
brand in dc bazar van Skutari. Verscheidene
verdachte personen zijn gevangen genomen,
anderen worden gezocht.
Dc brand in de bazar van Skutari heeft ge
duurd tol in den avond van den 9en. Vijf
bazarwijken zijn vernield. De schade wordt
op 20 milliocn geschal. Er zijn onder de be
nadeelden ook Oostenrijks: lie en Italiaansche
fabrikanten. Naar de schuldigen wordt ijve
rig gezocht; twaalf personen bevinden zich
in voorloopigc hechtenis.
De bazar van Skutari is gelegen aan den
voet van den slotberg cn reikt tot aan' de
Bojana. Zij beslaat uil eene lange hoofdstraat
met talrijke, voor de afzonderlijke bedrijven
en neringen bestemde zijstraten, die zieli
weder in een nest van steegjes en pleintjes ver-
lakken. Zij beslaat uil honderden stccnen hui
zen, gedeeltelijk gelijkvloers, gedeeltelijk met
eene verdieping gebouwd, waarin dc hand
werkslieden en dc kooplieden in open winkels,
die tegelijk als werkplaats dienen, hunne
waren uitstallen. De meest waardige goederen
worden in eene bijzondere markthal binnen
de bazar verkocht, waarom zich de winkels
cn kantoren van de groote kooplieden groc-
peeren. Ook eene medresse, ecr.c theologische
onderwijsinrichting met verschillende bijge
bouwen, waaronder het graf van Baba Moesta-
fa, een plaatselijken heilige, bevindt zich in de
bazar. Vroeger was de bazar van Skutari nog
van grooler bcleckenis dan thans; na hei ope
nen van nieuwe handelswegen is deze bclec
kenis afgenomen tegelijk met den welstand
van de stad.
Skutari telde vóór den oorlog omstreeks
35,01)0 inwoners, waarvan omstreeks 22,000
mohammedanen zijn, 12,000 katholieken cn
1000 orthodoxen; voorts zijn er een aantal
Zigeuners, die in cenc groep hutten aan het
einde van de bazar wonen.
liet middelpunt van de stad is hel tusschen
dc bazar cn liet rcgccringspalcis gelegen
kleine, maar zeer drukke plein Parulza, waan
aan de hoofdmoskec gebouwd is. De voor
naamste stralen komen samen op dc bazar. Zij
leveren een nuchter gezicht, want de woon
huizen staan meest in tuinen, die door muren
van de buitenwereld afgesloten zijn. De
schoonheid van deze tuinen cn de weelderige
plantengroei, die men cr vindt, worden zeer
geroemd in dc beschrijvingen van de stad. Do
moskeeën zijn van kleine pleinen omgeven, dtc
ook als begraafplaatsen dienen; maar dooden
moge zijn meesiai evon Kortsronaig is ais
herfstdraden. Slechts als werk is liet resul
taat van een groote liefde en levendige sym
pathie voor anderen, kan hel blijven duren
en zijn invloed behouden. Nu hebben wij ge-
noeg gesproken over al deze theorieën, die
niet belangrijk zijn voor iemand, die niet
voorbereid is ze te aanvaarden zullen wij
naar het dek gaan?"
Wij stonden allen dadelijk op; Santoris
schoof een kistje sigaren naar dc mannen,
opdat zij zich zelf zouden bedienen. Cathe
rine en ik gingen hen voor, de salontrap op
•aar het dek, dat nu als een veld van zilver
bij haar neder.
„Ja!" zeide ik, en ik voelde de trilling van
tranen in mijn stem.,,Ja voor vrouwen schijnt
de dood dikwijls heel vriendelijk 1 Als er geen
liefde is en geen hoop op liefde als de
wereld grijs wordt cn de schaduwen dieper
worden legen hel vallen van den nachl,
als zij, die wij het meest liefhebben ons wan
trouwen en verkeerd beoordeelen, en hun
hart gesloten is voor onze teederheid, dan
lijkt de dood dc grootste god van allen!
een voor wien wij wel mogen knielen cn
onzo gebeden offeren! "Wie zou kunnen, wie
zou willen leven altijd geheel alleen in een
ik genoeg vacantic heb gehad. Ik zou graag"
ik Jceck naar haar op van de plaats waar
ik knielde „ik zou graag dat wij afscheid
namen, terwijl wij nog goede vrienden zijn
en ik verbeeld mij, dat wij het misschien
niet meer zoo eens zullen zijn als wij elkaar
beter leeren kennen."
Zij keek mij aan met een half versohrikte
uitdrukking in haar oogen.
„Wat vreemd, dat gij zoo iets denkt!" flui
sterde zij. „Ik lieb hetzelfde gevoeld cn
toch houd ik werkelijk veel van u ik heb
altijd van u gehouden ik wilde dat gij mij
celoofdeU"
,het dient ner-
voor het feit,
antrekt cr ook
kunnen er niet
'seeren. Zulke
en zij liggen
Dgen
de rede, „wij
door deze ge-
vvij dezen man
ik stond op,
jzeld door den
ocht bij maan-
Verlrekt," zeide
rwording voor
Jigheden. Het
one beleekenis,
r te zeilen bij
Is een deel van
l iels oorspron-
teeken aan een
ïijuci mmiacli vue nader trad om zijn bevelen
le ontvangen, die echter zoo zacht werden ge
geven, dat wij het niet konden vertsaan. Ge
makkelijke deksloclen werden voor allen
neergezet, wij zalen spoedig in een groep,
eerst wat stilzwijgend daar onze aandacht
geheel in beslag werd genomen door dc won
dervolle bijna- geruischloozc wijze, waarop
de zeilen van de „Droom" werden ontplooid.
Er was geen wind, de avond was warm
en intens stil, de zee volmaakt kalm. Als
breede, witte vleugels spreidde hel zeil zich
onder de handige vlugge vingers van de zee
lieden, die er mede bezig waren, het anker
werd gelicht od dezelfde snelle cu stillo ma
nier daarna volgde een oogenblik stille,
De heer Ilarland nam zijn sigaar uit den
mond en keek evenals wij allen verbaasd op,
over de geheimzinnige manier, waarop de
zeilen zwollen, waardoor hel touwwerk zoq
strak gespannen werd, dat het ijzeren ban
den leken en geen onzer kon een onwillo
kcurigen kreet van verbazing cn bewondering
weerhouden, toen de witheid der zeilen be
gon te glinsteren als rijp, cn een steeds die
per glans begon te verspreiden, totdat het
leek alsof hel geheele zeil van het eene einde
van den prachligen schoener naar liet andere
een groot juwclierswerk was, schitterende in
het maanlioht.
„Wel, hoezeer ik ook verschil met uw lc«
venstheorieën, Santoris," zeide dc heer Har-
land, „voor dit buitengewone jacht hebt gij
mijn vollen lof! IIcl is liet wonderbaarste
ding, dat ik ooit zag, cn gij zijt een wonder
lijke kerel, dat gij de wetenschap zoo prachtig
hebt weten toe te passen. Gij behoordet uw'
geheim aan de wereld te openbaren."
Santoris lachte even. „En dc wereld zou
honderd jaar of misschien nog meer noodig
hebben om er over te praten, het te beschou
wen en hel ten slotte aan te nemen," zeide hij.
„Neen! hel is vervelend, de wereld le vra
gen of ze wijs of gelukkig wil zijn. Zij kiest
haar eigen weg evenals ik den mijnen
kies. Zij zal ontdekken op welke wijze men
zonder wind kan zeilen en ze zal op haar
tijd leeren allerlei uitvindingen op hel gebied
der werktuigkunde tc doen zonder de hulp
van sloom maar niet gedurende ons leven
en ik voor mij kan niet wachten terwijl zij
lang bezig is het A B G te leeren even als
een groot kind, onder protest. Gij ziet, dat
wij gaan."
Wordt vervolgd.