STADSNIEUWS.
Ktaarssen. In eene gisterenavond alhier
E ouden vergadering, die nit verschillende
itsen van het district bezocht -was, is be
en tot oprichting van eene vcreeniging,
genaamd „de Liberale Unie voor het district
Breukelen*4. De vereeniging, die zich zal aan
sluiten bij de algemeene vereeniging „de Li
berale Unie", zal werkzaam zijn bij verkie
zingen voor de Tweede Kamer der Statcn-
Generaal en voor de Provinciale Statenzij
i>esloot biji de aanstaande verkiezingen hande-
fend op te treden.
Tot candidaat voor de Tweede Kamer werd
gesteld mr. J. A. van Hamel, hoogleeraar
aan de universiteit te Amsterdam en ingeze
tene van het district, die zich bereid had ver
klaard eventueel de candidatuur te aanvaar
den.
Voor de Provinciale Staten wordt besloten
aan het aftredend lid baron F. L. S. F. van
Tuyll van Serooskerken van Zuilen de vraag
te stellen of hij zich vereenigt met het con
centratie-program van de drie vrijzinnige
partijen. Voor de andere plaatsen, die te ver
vullen zijn, werden als voorloopige can did a-
ten genoemd prof. dr. C. M. Kan, te Maars-
sen; mr. W. B. Westermann, te Maarsscvcen;
Jos. van Doorn, te MaarsseveenG. van Ar-
kel. te Abcoude, en J. F. Heuvellnk, te Ab
coude.
Raadsvergadering.
Heden morgen was een spoedeischende
raadsvergadering belegd, daar van Gcdep.
Staten bericht ontvangen was, dat zij hun
goedkeuring aan de Raadsbesluiten van 22 en
29 April tot het aangaan eener geldleening
niet konden verleenen. De bezwaren van Ged.
Staten kwamen hierop neer, dat bedoelde be
sluiten strekken tot aangaan eener leening
van f 1 000.000, terwijl slechts een bedrag van
l 700.000 benoodigd zou zijn en het restant
moest dienen tot dekking van onzekere toe
komstige uitgaven. Ged. Staten noodigden B.
en W. daarom uit te willen bevorderen, dat
bedoelde besluiten werden ingetrokken, ter
wijl zij er prijs op stelden, dat in een even
tueel opnieuw ter goedkeuring in te zenden
raadsbesluit tot aangaan eener kening van
f 700.000 tevens werd vastgelegd het juiste
bedrag, waarmede elk der gemeentebedrijven,
ten behoeve waarvan geleend wordt, zal wor
den bezwaard.
B. en W. waren van meening, dat er geen
aanleiding bestond om aan de wenschen van
Ged. Staten niet tegemoet te komen; op deze
Wijze zou ten spoedigste de mogelijkheid tot
uitgifte der leening geopend worden. Te
vens stelden zij voor eenlge wijzigingen van
minder belang in het plan der geldleening op
te nemen in verband met het verkrijgen der
noteering op de Amsterdamsche Beurs.
Zonder hoofdelijke stemming vcreenlgde de
Raad zich hiermede.
Wegens lichte ongesteldheid van den Bur
gemeester, werd de vergadering geleid door
den oudsten wethouderde heer H. W. Yan
Esveld.
Centr. R.-K. Kiesverccniging.
De Centrale R. K. kiesvereeniging in het
hoofdkiesdistrict Amersfoort zal Maandag 12
Mei, tweeden Pinksterdag, ten 4 uur, verga
deren voor het stellen van candidaten voor
'de Prov. Staten en voor de Tweede Kamer.
Vrijz. Landdag op Birkhoven.
Onmiddellijk na het bekend worden van
het verbod van den Minister van Oorlog be
treffende de medewerking van de stafmuziek
van het le reg. huzaren op den Vrijzinnigen
Landdag op tweeden Pinksterdag, heeft het
Verkiczings-comité zich telegrafisch tot den
minister van oorlog gewend met nader ver
zoek om desnoods toestemming te verleenen
tot medewerking der militaire muziek in bur-
gerkleeding.
Het telegrafisch antwoord luidde:
Verzoek kan niet worden toegestaan, om
trent deelneming van militaire muziekkorp
sen aan zuiver politieke vergaderingen be
staat algemeen verbod.
Voor Minister van Oorlog,
Secr.-gen. Doorman.
Natuurlijk zal er in elk geval voor gezorgd
Worden, dat er muziek op het terrein aanwe
zig Is.
Waarschijnlijk de muziek van Euypers uit
Utrecht.
Tegen de Tariefwet
Gelijk bekend is, hebben eenige duizen
den hoofden van handelsondernemingen in
Nederland adhaesie betuigd aan het adres van
eenige groote handelsmaatschappijen aan de
Tweede Kamer, met het dringende verzoek
dc voorgestelde Tariefwet, welke in de hoog
ste mate heiemmerend zou zijn voor de alge
meene welvaart en de economische ontwik
keling van het Nederlandsche Volk, niet aan
te nemen.
Een onzer lezers heeft uit die lijst van dui
tenden namen de Amersfoortsche ondertee
kenaars opgediept: Het zijn de volgende:
Agenten en commissionairs (import en ex
port): M. de Haas.
Bierbrouwerijen: H. Meursing cn J. Kort
hals Altes, directeuren der Phoenix-brouwe-
tij.
Boek-, Steen- en Lichtdrukkers en Uitge
vers: Snelpersdrukkerij Patrla, S. W. Melchior,
dl Valkhoff, G. J. Slothouwer, G. J. van Ame-
tongen, A. L. Versluis.
Brood-, beschuit-, koek- en meelfabrikan
ten: W. H. Meursing, firma J. G. de Jager en
In., A. J. van Zalingen en G. Wessels.
Distilleerderijen enz.: OBrandsen en Zonen.
Fotografen: J. W. Wentzel.
Glas- en verffabrieken: N.V. Farbwerk
Amersfoort
Goud- en zilversmeden: G. v. Duin.
Gra-an- en Fouragehandoi: J. v. Vollenho-
H. Gerritsen, v. Haselen en Boom.
Handelaren In koloniale- en grotterewaren:
M. R. N. Oosterveen, J. v. Vollenhoven, B. van
*1 Eind, Greeve en Co.
Lood- en Zinkwerkers: J. N. v. Hoogevest
Handelaren in mode-artikelen: M. de Pool,
B. Kraal.
Rijwielhandelaren, enz.: Gebr. Nefkens.
Schoenenfabrikanten: Amersf. Stoomschoen-
fabriek de Eenhoorn.
Schilders: L. v. Wijngaarden.
Tabak- en Sigarenfabrikanten: F. M. Hou-
baer.
Wijnhandelaren: S. ter Schuur.
IJzcr- en Staalhandelaren: H. A. de Vries,
Joh. H. v. d. Meiden.
Zadel- en koffermakers: S. J. v. Duinen.
Concert in het Plantsoen.
Dinsdag 13 Mei zal door de Amersfoort
sche muziekverecniging, directeur de heer
J. A. Jochems het 2e concert gegeven worden
in het Plantsoen.
Aanvang 8 uur.
Programma:
1. Confraternité Pas-redoublé, K. van der
Berg.
2. Le Réveil du Prfntemps, ouverture, H
Hilgers.
3. Si tu savals; wals, L. E. Koogerstein.
4. La Baya, Polka Chinoise, Q. Wegener.
5. Kermesse Wallonne, Scènes-Champêtres,
H. Holtzager.
Pauze.
6. Ouverture Les Ménestrels, J. Steenebru*
gen.
7. Aspirations, Suite de Valses, C. Tieberg-
hien.
8. a. Bonne Humeur, Polka de Concert, C.
Faust.
b. lm Zigeunerlager, marsch, H. Carpantje.
9. Caprice sur l'opéra Norma, J. Bellini.
10. Marsch, finale.
T u i n-c oncert.
Concert „Amicitia" 11 Mei 1913 8 uur
Strfmuziek 5e reg. Infanterie, directeur G.
Bikkers.
Programma:
1. Saint au Drapeau, Marche, Bikkers.
2. Ouverture „Le Barbier de Seville", Ros*
sini.
3. „Wcin, Weib und Gesang", walzer, Strauss.
4 Grande Fantaisie sur les motifs de l'opéra
„Les Dragons de Villars", Maillart—v. Aken.
5. Ouverture „Mannschaft an Bord", Suppé.
6. „Des Negers traum" Amerikaanschc Fan
tasie, Nfyddleton.
7. „Blumenlied", Lange—Bikkers.
8. „Musikalischcs Aktien-Untcrnehmen'',
Grosses Potpourri, Conradi.
Bioscoop Langestraat.
Het programma van hel bioscoop-thea
ter op de Langestraat telt deze week maar
vier nummers, omdat er een bij is van een
reusachtige lengte „De strijd om een troon",
is n.l. een film van ongeveer 1500 M. lengte,
zoodat men er een 1$ uur naar kan kijken,
voor de geschiedenis is afgeloopen. Het geeft
een zeer interessante geschiedenis weer uit de
allerhoogste kringen in buitengewoon mooie
platen en scènes. Vooral het optreden van de
danseres Thais in de spiegelzaal is wonder
fraai en wekt dan ook groote bewondering
Wie iets moois wil zien op dit gebied, ver-
zuime dan ook niet deze week een bezoek
aan dc bioscoop op de Langestraat te bren
gen.
De andere nummers zijn eveneens weer zeer
bezienswaard.
Middelbaar Technische School.
Gisterenavond hield de vereeniging .Am
bachtsschool voor Amersfoort en omstreken"
een buitengewone ledenvergadering in de
sociëteit „Vereeniging", waarin de voorzitter,
dc heer G. J. Buys, een voordracht hield over
de oprichting van een Middelbare Technische
School met 3-jarigen cursus voor Werktuig
bouwkunde en Elcctrotechniek te Amersfoort.
Onder de aanwezigen merkten we o.a. op
de wethouders Rijkens en van Duinen, den
gemeente-secretaris, de raadsleden de hee-
ren Tromp v. Holst, v. d. Wal, Briët en Ach
terbergt
De heer Buys heette allen hartelijk wel
kom en deelde mede, dat hij de ontworpen
plannen zal uiteenzetten, waarna de buiten
gewone vergadering in een gewone zal wor
den veranderd ten einde een en ander nader
te bespreken. Tevens wekt hij op, te teekenen
op de lijsten om lid te worden en voor parti
culiere bijdragen, daar het geld uit de kas
der Ambachtsschool niet gemist kan worden.
Aan deze zaak is een voorgeschiedenis ver
bonden. De groote toeloop van leerlingen,
vooral voor machinebankwerker, heeft het
noodig gemaakt de klassen te splitsen. De
school wordt zoo langzamerhand te klein,
terwijl ook meer gegeven kan worden, o.a.
electro-teehniek en ontwikkelend onderwijs.
Het sociaal peil der leerlingen is steeds stij
gende, zoodat ook in dat opzicht het ondei-
wij's meer kan omvatten.
Komt de M. T. school er niet, dan wordt
toch de Amb. school te klein en moet er
een nieuw gebouw komen. Dank zij de mede
werking der gemeente-autoriteiten zal dat
niet zoo'n groot bezwaar opleveren. De ge
meente zou dan het oude gebouw overnemen
en steun verleenen voor het nieuwe gebouw.
Daarbij staat de directeur der Amb. school
zoo hoog, dat het directoraat der beide
6cholen aan hem kan worden opgedragen.
De M. T. School stelt zich ten doel jonge
lieden op te leiden tot Werktuigbouwkundige
en Electrotechnicus. Zij is bestemd voor hen,
die in de industrie der metalen of bij de
electrotechniek leiding en toezicht aan den
arbeid zullen geven. Terwijl de Technische
Hoogeschool te Delft de wetenschappelijke
opleiding geeft voor den ingenieur, den aan
staanden leider en organisator van indu-
striéele ondernemingen, zal dc M. T. S. al
degenen opleiden, die als rechtstreckschc
medewerkers van den bedrijfsleider optreden,
waken voor de richtige uitvoering van den
arbeid, en dus den onmisbaren schakel vor
men tusschen ingenieur en werklieden.
Naast een zekere mate van wetenschappe
lijke kennis en ontwikkeling zooveel als
noodzakelijk is voor het juiste begrip van de
theoretische beginselen, die bij de industrie
toepassing vinden eischt de bedoelde
werkkring mede het bezit van practische
vaardigheid en kennis, alsook voldoend be
grip van den aard en eischen van den arbeid
der werklieden, opdat behoorlijk controle
daarop kan worden uitgeoefend.
Uit het bovenstaande volgt, dat ook de
patroons van de klein-lndustrie, zullen zij
hun bedrijf aan de eischen van den tijd doen
beantwoorden, mede behoefte hebben aan de
theoretische en practische vorming, dio hand
aan hand behooren te gaan bij de regelingen
der M. T. School. Ten slotte zullen de leer
lingen, die het einddiploma verkregen heb
ben met goeden kans van slagen kunnen me
dedingen naar vele betrekkingen in den
Staats-, Provincialen- of Gemeentedienst, ol
bij Spoorweg- en Stoomvaartmaatschappijen.
Thans verkeert het NL T. onderwijs in ons
land nog in een toestand van wording. Min.
Kuyper deed de eerste poging om een cen
trale M. T. School van Rijkswege te Haarlem
in het leven te roepen, maar tot uitvoering is
het ontwerp niet gekomen. Het particulier
initiatief, gesteund door Rijk, Provincie en
Gemeente, heeft in verschillende gemeenten
reeds enkele M. T. Scholen gesticht, in Am
sterdam, Rotterdam, Utrecht, Dordrecht. Op
verscheidene andere plaatsen in ons land
worden thans plannen gemaakt om een M. T.
School op te richten.
Ter aanvulling van de bestaande M. T.
School te Amsterdam, de vroegere Machi-
nistenschool, die in hoofdzaak de „metaalbe
werking" omvat, wordt te Haarlem een M. T.
School ontworpen voor de „algemeene bouw
ambachten", d. w. z. de bouwkunde. Pogin
gen, een zestal jaren geleden alhier aange
wend, om te Amersfoort een M. T. School in
het leven te roepen, hoewel aanvankelijk
goeden kans van slagen aanbiedende, zijn
echter ten slotte mislukt, na de oprichting
der M. T. School te Utrecht, door den Aan-
ncmersbond. Naar die school werd Amers
foort toen verwezen.
Doch de school omvat uitsluitend de bur
gerlijke en waterbouwkunde.
Intusschen zijn de „werkplaatsen" der H.
IJ. S. M. van Haarlem naar Amersfoort over
gebracht en is gebleken, dat de aanmelding
van leerlingen voor Machinebankwerker aaii
de Ambachtschool alhier snel is toegeno
men. Gegeven ook dat Amersfoort een ge
wichtig knooppunt van spoorweglijnen voor
stelt, lag het voor de hand, dat bij de nood
zakelijk geworden uitbreiding der Ambachts
school alhier niet alleen de school op de
hoogte van den lijd gehouden moest worden
door uitbreiding te geven aan het theoretisch
gedeelte van het onderwijs en door de toe
voeging van een leergang voor electrotech
niek, waarin andere ambachtsscholen reeds
voorgegaan waren, maar ook, om in de me
taalbewerking aan de leerlingen een breeder
arbeidsveld in de toekomst te verschaffen,
door twee eenjarige „vervolgcursussen" voor
werktuigbouwkunde en voor electrotechniek
aan de school te verbinden. Deze zouden dan
volgen op de gelijknamige leergangen aan
dc Ambachtsschool, die op eenvoudige wijze
in werking te stellen zijn, nu de noodza
kelijkheid gebleken is tot volledige splitsing
over te gaan der drie jaarklassen voor sme
den-bank werken.
Van het voornemen om deze vervolgklassen
aan de Ambachtsschool te verbinden moest
ten slotte echter worden afgezien en wel op
zeer goede gronden. Immers, al mochten deze
cursussen rechtstreeks en in de naaste toe
komst groot nut opleveren voor hen, die in
alle opzichten zouden verdienen opgeleid tc
worden voor een betere plaatsing in de
„metaalbewerking" dan in den regel wegge
legd voor leerlingen eener ambachtsschool,
toch zou die voorsprong aan bedoelde elilea
weldra komen te ontvallen, wanneer in de
naaste toekomst op de arbeidsmarkt zouden
verschijnen, zij die een veel hooger staande
opleiding hadden genoten aan een M. T.
School; en het staat buiten twijfel, dat de
M. T. Scholen binnen enkele jaren in bedui
dend aantal zullen opgericht worden in ons
land. Het zou daarom getuigen van kortzich
tigheid, indien men alhier, door het oprich
ten van zulke „vervolgklassen" feitelijk half
werk ging doen. Beter is daarom, het oog te
richten, niet uitsluitend op de naaste toe
komst, doch ook en vooral op de volgende
jaren, waarin steeds hooger eischen gesteld
zullen worden aan hen, die in de industrie
vooruit willen komen. Kennis is macht. Op
geen enkel gebied bezit deze waarheid zoo
doordringende kracht als bij het productie
proces der techniek, naast handel en ver
keer.
En de statistiek wijst uit, dat ongeveer
30 van ons volk bij dat proces betrokken
is. Verder mag niet uit het oog verloren wor
den, dat, hoe heilzaam onze verschillende
„sociale wetten" ook zullen werken, ten be
hoeve van hen, die door ziekte of ongeval ge
troffen worden of door ouderdom of invali
diteit builen staat zijn aan den arbeid deel
te nemen, enz. er toch ook nog bestaat
gelukkig in grooten getale de bekwame
werkman, die niet ziek is, niet invalide, niet
oud, enz., maar die hartgrondig verlangt,
met ijver en inspanning, zijn capaciteiten
voor den industrieelen arbeid aan te wen
den ten nutte van zijn gezin, en om vooruit
te komen in de wereld.
Ten slotte is het ook voor den Staat van
het grootste belang, dat de intellectueele en
geestelijke krachten, dc verstandelijke aanleg
en de energie, die in onze volkslagen sluime
ren, ook op dit.gebicd, door behoorlijk onder
wijs gelegenheid te geven zich te ontwikke
len.
Beperken wij nu onzen gezichtskring weder
tot.stad en omgeving, dan moet erkend wor
den, dat in het laatste tiental jaren heel wat
alhier tot stand is gebracht op het gebied
van het vakonderwijs, naast het vele, dat
reed6 gedaan werd voor het algemeen ont
wikkelend onderwijs in al zijin vertakkingen.
Het ligt niet in mijn bedoeling er hier op te
wijzen, hoeveel financieele offers de gemeen
tekas jaarlijks zich moet getroosten ten be
hoeve van de laatstbedoelde inrichtingen van
onderwijs.
Doch het is mij telkens gebleken, dat het
juist de financieele bezwaren zijn, die men
veelal aanstonds hoorde opperen, wanneer
alhier pogingen gedaan wei-den om tot de
oprichting van een vakschool te geraken.
Daarom zij hier nog eens in het licht ge
steld, in welke gunstige positie de gemeente
kas zich bevindt ten opzichte van het vak
onderwijs, in vergelijking met de bedoelde
Inrichtingen van openbaar onderwijs.
In de oersto plaats z(j er op gewezen, dat
het vakonderwijs geen bijzondere financieele
offers von dc gemeentekas vergt ton behoeve
van de schoolgebouwen, doch dat de uitga
ven voor lokaliteit cn inrichting begrepen
zijin in de jaarlijkscho exploitatiekosten van
Iedere vakschool, die gedragen wordeu door
RiiJc, provincie, gemeente, ouders der leer
lingen en belangstellende particulieren.
Hier ter stede bestaan in wigorde der op
richting genoemd, de Ambachtsschool, De
Huishoud- en Industrieschool, de avondtee-
kencursus Voor ambachtslieden en dc Mid
delbare Handelsdagschool met 4-jarigen cur
sus.
Het totaal der jaarlijksche exploitatiekos
ten dezer inrichtingen bedraagt te samen
thans ongeveer 60,000 gld., waarvan bijna
12,000, dus minder dan 1/5 deel door de go-
meentekas gedragen wordt.
Terloops zij opgemerkt, dat ongeveer 500
leerlingen van het vakonderwijs alhier ge
bruik maken; alzoo kost iedere leerling per
Jaar do ore en ge nomen 120, dus aan do ge
meentekas ƒ24.
De voorgenomen uitbreiding der Ambachts
school zal, met inbegrip van rente en aflos
sing ton behoeve van het nieuwe schoolge-
bouw de janrlijfksche exploitatie met bijna
11 duizend gulden verh'oogen, van welke ver
hooging ƒ2500 ten laste van de gemeente zou
komen.
Bij de eventueele oprichting der M. T.
school alhier, in eenzelfde gebouw met de
Ambachtsschool, beide inrichtingen ondert
de leiding van conzelfden directeur, verhoo-
gen de jaarlijkscïie uitgaven met 14,000 gld.,
ten laste der M. T. school.
Komen deze plannen tot uitvoering, met in
begrip van een S-jarigen theorctlschen avond
cursus, die de theoretische voorbereiding
voor een M. T. school geeft aan de leerlin
gen der ambachtsschool, of ann hen, die in
de „practijk" werkzaam zijn, dan zullen de
exploitatiekosten stijgen tot ongeveer 48,000
gld., waarvan 10,000 gld. gedragen zou wor
den door dc gemeentekas. Het geheele „vak
onderwijs" alhier zou dan jaarlijks een uit
gave van ongeveer 85,000 gld. vorderen, waar
van ruim 17,000 te dragen door de gemeente
kas.
Dit alles, wat betreft de financieele zijde
der zaak, gezien van het standpunt der ge
meentekas.
Thans nog het eon en ander over de M. T.
school zelve. Amersfoort zou daarmede
Utrecht aanvullen, op dezelfde wijze als
Haarlem dc M. T. school te Amsterdam wil
aanvullen, met dit verschil, dat de M. T.
school alhier op betrekkelijk uiterst goed-
koope wijze lot stand zou komen, mede ten
gevolge der beoogde combinatie met de
Ambachtschool.
De Amersfoortsche leerlingen der am
bachtsschool voor de „algemeene bouw-am-
bachten" kunnen door middel van do „the
oretische avondcursus" voorbereid worden
voor dc „bouwkundige M. T. S." te Utrecht,
en dio per spoor dagelijks bezoeken.
En omgekeerd zou de M. T. S. te Amers
foort bezocht worden door allen die opgeleid
wenschen te worden tot werktuigbouwkun
dige of Electcotechnicus, 't zij alhier verblij
vende, *t zij per spoor van uit do omstreken,
ook uit Utrecht dagelijks heen en terug rei
zende naar Amersfoort.
Het schooljaar der M. T. S. alhier, in Sep
tember aanvangende, wordt verdeeld in een
zomer- en een wintersemester, in dier voege,
dat gedurende het derde schooljaar het on
derwijs onafgebroken gevolgd moet worden,
doch in de overige schooljaren de leerling,
zoo noodig, voor een of meer semesters, de
school tijdelijk kan verlaten om in de prac
tijk te gaan werken. Hierdoor ook zal hot
mogelijk worden, dat leerlingen met be
perkte middelen nu en dan hun studie af
breken, om die te hervatten, wanneer zij tij
dens hun practische werkzaamheden een
spaarpotje hebben weten te maken. Overi
gens zal aan hen, die daarvoor het meest in
aanmerking komen, geldelijke steun gege
ven kunnen worden, om hen in staat te stel
len dc M. T. school te bezoeken, mede door
verminderld schoolgeld, enz.
Het onderwijs zal de navolgende vakken
omvatten: verdeeld- in drie jaren, van welke
het eerste in hoofdzaak bestemd is voor het
verkrijgen van algemeene theoretische ken
nis. het laatste uitsluitend gewijd is aan vak
studie; en in het tweede leerjaar de leerstof
van gemengden a-ard is.
a. Stelkunde, vlakke meetkunde, goniometrie
en trigonometrie, beschrijvende meetkunde,
stereometrie, elementaire analytische meet
kunde, alleen voor zoover noodiv met het
oog op de practische vakken.
b. Beginselen der toegepaste en theoreti
sche mechanica, der graphostatita en der
hydraulica.
c. Natuur- en scheikunde en haar toepas
singen in de practijk.
d. Werktuigbouwkunde en werktuigbouw
kundig teekencn.
e. Kennis van werktuigen.
f. Mechanische technologie.
g. IJzerconstructie.
h. Electrotechniek en electrotechnisch tee
kenen.
i. Nederlandsch, Duitsch en Engelsch.
j. Staathuishoudkunde en de kennis van de
wetten, die voor den technicus van belang
zijn.
k. Fabriekshygiënc en eenige kennis van
de verschaffing van eerste hulp bij ongeluk
ken.
L Boekhouden en fabrieksadministratie.
m. Practische oefeningen in de laborato
ria, op den uitslagzolder en in de werkplaat
sen der ambachtschool.
In een alsnog te ontwerpen program van
onderwijs zal worden vastgesteld op welke
wijze de leerstof over do verschillende klas
sen wordt verdeeld, voor de cursussen in
werktuigbouwkunde en electrotechniek. In
het eerste jaar yallen de lessen voor de
beide cursussen samen, in het tweede jaar
gaan zij voor een deel uiteen, en eerst in
het derde leerjaar loopt het onderwijs voor
de beide cursussen grootendcels uiteen. Aan
het einde van het derde leerjaar wordt een
eind-examen afgenomen, waarbij zoowel
theoretische als practische eischen gesteld
zullen worden. Voor lederen cursus wordt,
bij volbrachte studie, een einddiploma der
school aan dc leerlingen uitgereikt.
Voor de toelating tot de school oioelfii
roowel theoretische als practische etschcil
gesteld worden, die nader vastgesteld zullod
worden.
Om tot die school toegelaten te kuimen
worden, zal de candidaat-lccrling bij don
aanvang van het wintersemester door hot af
leggen van een examen en het overleggen
van getuigschriften, of gewaarmerkte toeko
ningen de bewijzen moeten geven, dat hij
zoowel practisch als theoretisch voMoendc
onderlegd is om het onderwijs aan de bei do
cursussen te kunnen volgen. Geheole of ge
deeltelijke vrijstelling van het examen kan
in bepaalde gevallen verleend worden, af
hankelijk van de door de candidaten geno
ten vooropleiding. Op grond'van hunne voor
opleiding kJunneft de candidaten in vijf ver
schillende groepen verdeeld worden.
a. Candidaten, die het diploma smid en
bankwerker eener ambachtsschool met drie
jarigen cursus behanld hebben, en met vol
doenden uitslag het onderwijs gevolgd heb
ben van een avond-cursus voor theoretisch on
derwijs, of eener Burgeravondschool met
uitgebreid leerplan, mits zij gedurende ton
minste een jaar in een fabriek of werkplaats
practisch werkzaam geweest zijn.
b. Candidaten, die gedurende ton minste
vijf jaren in een fabriek of werkplaats prac
tisch werkzaam geweest zijn, mits zij vol
doende theoretisch orfderwi; genoten heb
ben aan een der in a. genoemde avondcur
sussen, gedurende ten minste drie leerjaren,
cn zich bekwaamd hebben in liet vakteeke-
nen.
c. Candidaten, die de langste drie klassen
eener hoogere burgerschool met goed ge
volg doorloopcn hebben, of in het bezit zijn
van het M. U. L. O.-dpiloma, mits zij gedu
rende ten minste twee jaren in een fabriek
of werkplaats practisch werkzaam zijn ge
weest, met <lien verstande dat één dier jaren
aan een ambachtsschool kan doorgebracht
zijn.
d. Candidaten in het bezit van het getuig
schrift van voldoend afgelegd eindexamen
eener hoogere burgerschool met vijfjarigen
cursus kunnen in de tweede klasse der M. T.
school toegelaten worden, mits zij voldoen
aan den ciseh der practijk genoemd in e.
Deze eischen zijn slechts te beschouwen
als een poging om voor de toelating een
maatstaf aan te geven. De ervaring in dezen
nog te verkrijgen zal verder den weg moe
ten aanwijzen, op welke wijze de beste voor
bereiding voor het volgen eener M. T. S. kan
verkregen worden. In ieder geval staat op
den voorgrond, dat goeden aanleg voor dc
studie cn gebleken geschiktheid voor d
practijk onmisbaar zijn oin profijt tc hebber,
van hot M. T. onderwijs, cn inderdaad de
bekwaamheden te verkrijgen om met eere
den moeilijken werkkring te vervullen, die de
schakel vormt tusschen den ingenieur en dc
werklieden.
Uit al het aangevoerde laat zich voorzien,
dat niet aanstonds een groot aantal leerlin
gen aan de M. T. verwacht kan worden, maar
zeker is dat de tijd weldra zal leeren, dat
dc M. T. S. verwacht kan worden, maar ze
ker is dat de tijd weldra zal leeren, (lat de
M. T. S. ook in ons land dc aangewezen in
richting is voor allen die vooruit willen ko
men in techniek en industrie. Reeds nu heef
de ervaring geleerd, dat het kiezen der on
derofficieren" uit het leger der werklie
zeiven, op grond alleen van hun pracli
sclie bekwaamheid gelijk tot heden ii
den regel geschiedde, in de toekomst ni<
langer zal kunnen plaats hebben, wil de in
dustrie in ons land op de hoogte van de
lijd blijven.
Naast den uitsluitend wetenschappelijk c
vormden Delftschcn ingenieur zal er g-ev
plaats bestaan voor den uitsluitend langs de
practischen weg voortgekomen „werkmeis
ter."
Het moeilijk vraagstuk, dat door de M. T
scholen op bevredigende wijze opgelost mor'
worden, langs den eenigen weg der „proef
nemingen", is daarom voorgelegen in de juis
te combinatie van theorie en practijk.
Laat ons hopen dat de M. T.-school alhier
ontworpen, en bij welslagen der plannen b
het najaar van 1914 te openen, het hare z
weten bij te dragen om dat vraagstuk nader
tot oplossing te brengen, in het belang van
Amersfoort en omstreken.
De heer v. d. M e ij d c n gelooft, dat de in
leider te veel het oog heeft geslagen op dé
groot industrie. Hij heeft althans gemist de
breede schaar van werklieden, welke men
kan Brengen onder de metaalbewerkers. Het
bouwen van een huis eischt tegenwoordig van
die menschen veel meer dan vroeger. In ons
land nu missen zij elke gelegenheid tot theo
retische en practische ontwikkeling en als de
school voor die menschen kon voorbereiden
zouden de kosten niet zooveel grooter wor
den.
De heer Buys verzekert, dat in die rich
ting altijd gewerkt wordt om te verbeteren
aan dc school. Maar verschillende pogingen
zijin al mislukt; de behoefte moet dan ook
gevoeld worden en een simpele brief van dr
vakvereeniging is dan voldoende om hel be
stuur er op attent te maken.
De heer "W o 11 e r deelt nog mede, daf wel
meerdere malen er over gedacht is, die vak
ken aan de school op te nemen, maar er zijn
te beperkte middelen. Al de grondstoffen voor
de vakken door den heei* v. d. M. genoemd,
zijn duur, zoodat die al een groote hinderpaal
vormen om die vakken aan de school op te
nemen.
De heer v. d. Melden is het er volkomen
mee eens, dat het niet goedkoop zal zijn. Maar
als aan de M. T. school een cursus wordt op-;
gericht, speciaal voor dat doel, dan durft hij!
voorspellen, dat alle patroons uit ons land
bun zonen hierheen zullen zenden, omdat het
de eenige gelegenheid is.
Dc heer v. S c h a i k wijst er op, dat als er
Iets gedaan moet worden ter verbetering van
de toestanden der werklieden dit een kwestie
is der ambachtsschool.
Verder heeft hij niei goed begrepen, hoo
Amersfoort de school te Utrecht zal aanvul'
len?
En danis or werkelijk behoefte aan de op
richting van een NL T.-school? Dc jongens der
ambachtsschool komen uit den wer!:end«a
