BINNENLAND.
Over de in Weenen heerschende stemming
(Wordt bericht, dat op gnomd van officieuse
{Verklaringen, het buiten twijfel is te achten,
itfat Oostenrijk-Ho ngari je zich bij dit verdrag
jbiet zal neerleggen, omdat het Bulgarije meer
jdan behoorlijk is vernedert en Servië boven-
jmate bevoordeeld. Het Neue Wiener Tage-
platt noemt deze voorloopige vrode een nieu
wen vrede van San Stefano. Voor zijn ln
fcraoht treden is do eenstemmigheid van de
proote mogendheden noodig. Wanneer die
Ontbreekt, dan is geene mogendheid genood
zaakt het overeengokomene te erkennen. Wan-
Doer echter geene eenstemmigheid kan wor
den bereikt, dan heeft, iedere groote mogend
heid de handen vrij oan voor zijn belangeD
Iteflstandig op te kometn.
'De Wiener Allgomeme Zcitung meent, dat
de voorloopige vrede in strijd is met de bei
de door Oostenrijk-Hongarije reeds voor het
begin van de onderhandelingen als den door
slag gevende voor zijne erkenning van de
nieuwe regeling kenbaar gemaakte beginse
len, dat Bulgarije niet mag worden verne
derd en niet uit Mlddeiv-Macedonië verdron
gen. Het zal nu de taak van Oostenrijk-Hon-
garije en van andere op hetzelfde standpunt
staande mogendheden zijn^ deze beginselen
te doen eerbiedigen.
Do Brltsche gezant te BuTcarest heeft de
fcota Ingetrokken, waarin werd gezegd, dat
fijne regeering zich het recht voorbehield,
le herziening van het verdrag te verlangen
Dit wordt, volgens den correspondent van de
Temps te Bukarest, daar beschouwd als het
einde van het herzieningsplan.
Weenen, 10 Aug. Uit Sofia wordt van
den 8en bericht, dat dc Gricksche voorpos
ten herhaalde malen bij Elridh de demar
catielijn moeten hebben overschreden en de
Bulgaren hebben uitgedaagd. Er heeft eene
fusillade plaats gehad, waarbij aan beide zij
den verscheidene slachtoffers zijn gevallen.
Do regeering heeft een protest bij de groote
mogendheden ingediend.
Weenen, 9 Aug. Men blijft hier in af
wachting. De bladen, die in de laatste dagen
met warmte pleitten voor de herziening van
het verdrag van Bukarest, bepalen zich he
den tot korte beschouwingen over den toe
stand. A'ndere bladen, zooals de Neue Fre'ic
Presse en het Neue Wiener Tageblatt, raden
de regeering omzichtigheid aan en vragen
zich af, of werkelijk Oostenrijk belang zou
hebben bij de herziening. De Neue Freic
Presse drukt de meening uit, dat de Ruraeen-
Bche regeering bij het «onderteekenen van
den vrede van Bukarest, zeker overtuigd is,
dat deze vrede het evenwicht der krachten
ln de Balkanlanden vestigt Nu zou Oosten
rijk, door de herziening te vragen, een be
wijs van wantrouwen geven aan Rumenië,
terwijl bet integendeel er belang bij heeft dc
vriendschap van dien staat te behouden.
De aandacht is inmiddels gevestigd op
Tscflil, waar graaf Berchtold thans in betrek
king is met den Keizer.
Saloniki,9Aug. De Turken moeten
Soufli bezet hebben. Een deel van de Grie
ken is terug gebracht naar Demirhissar.
Sofia, 9 Aug. Met het oog op het bericht
uit Athene, over een rapport van eene Griek-
sche parlementaire commissie lover wreed
heden, die de Bulgaren in Dedeagatsch en
Gumuldjina zouden hebben gepleegd, ver
klaart de Agence Bul gare, dat de in dit be
richt voorkomende mededeel in gen over ge
beurtenissen in de genoemde plaatsen, die
door de Bulgaarsche autoriteiten in volko
men orde zijn ontruimd, afkomstig zijn van
lieden, die belang hebben bij het verspreiden
van zulke voorstellingen en dus elke waarde
missen. Als eonig middel om de onpartijdige
waarheid vast te stellen blijft slechts over dc
door Bulgarije voorgestelde internationale
oommissie, die echter door Griekenland on
der nietige vorwendsels is afgewezen.
De vertegenwoordiger van de Times op
den Balkan schrijft, dal in de districten Samb-
kow, Doebnitza en Radomir de toestand wer
kelijk troosteloos is. Overal stuit men op groo
te, geheel hulpelooze schare vluchtelingen,
die slechts in zeldzame gevallen een weinig
vee voor de Grieksdhe troepen hebben gered.
H-unnc schilderingen van de gruweldaden der
Grieksche troepen zijn hartverscheurend en
eouden ongelooflijk schijnen, als zij niet van
alle kanten door overeenstemmende getuige
nissen bevestigd worden. De Bulgaarsche be
volking is in massa's afgemaakt, in vele ge
vallen gemarteld en verminkt.
Deze zegsman van de Times woont meer
dan 30 jaren op het Ba lk an-schiereiland. Hij
is geen vijand van de Grieken, veeleer hei
tegendeel.
Konstan11 nopo 1, 9 Aug. Dc Italiaan-
■che ambassadeur heteft verklaard, dat Itali.6
Ban geen enkele groote mogendheid hel recht
Wekent tussdhenbetijcfe te komen in de kwes
tie van de Egeïsche eilanden.
Duïtschland.
Berlijn, 9 Aug. Het door den rijksdag
eartgoirornen wetsontwerp Hot' wijziging van
(het mftiibaSre strafwetboek, dat door den
frotnKfchaad naar eene commissie verwezen
was, is, nadait inmiddels alle bondsregeerin-
ri hadden verklaard met d$t wetsontwerp
te süemmen, gisteren door den Keizer be
krachtigd. De we»t zal in het heden uitgege
ven nummer van het ReichsgeaetzbD.tt wor
den opgenomen
B e r 1 ij n, 9 Aug. Het keizerlijke besluit
tot vermindering van straffen naar aanlei
ding van het regeerings-jubileum is thans
ten uitvoer gelegd. 24.000 menschen hebben
bewijzon van 's keizers gratie ondervon-
ten.
De Nordd. Allg. Zeitung schrijft over den
mtslag van hel Ivrupp-proces: In de beschou-
Jtóhgen van de burgerlijke 61aden over het
Vonnis van den krijgsraad in de zaak tegen
Tilian c. s. komt de voldoening tot zijtn recht
|over de openlijke opheldering, die van het
gebeurde gegeven is, voor zoover dat in dit
proces mogelijk was. Aan de werkelijke be-
teekenfo van het gebemirde, dat niet was te
jtesrontsrhiikligen, is voor de rechtbank niet
VerzWakt, niets vergoelijkt Juist daardoor
Jwordt de grond onttrokken aan de overdrij
vingen, waarmee de afgevaardigde Lieb-
knedht die openbare behandeling van de zaak
heeft ino^eid. Hot verloop tot dusver van de
maatregelen van overheidswege tot ophelde
ring van agitatorisch vergroote misstanden,
is voor de sociaal-democratie eene teleurstel
ling. Een ^Panama" van het Duitsche leger
bestuur bestaat niet. Dat hebben, na ingrij
pende bewijsvoering, de openbare aanklager
en de leider van de debatten vastgesteld, en
ln de onbevooroordeelde besprekingen van
het vonnis wordt dit resultaat tegenover alle
pogingen om de zaak op te blazen in het
juiste licht gesteld. Aan dit resultaat kan ook
door het tweede proces, dat nog te wachten
is en waarvan overigens moet worden afge
wacht wat het zal opleveren, niets veranderd
worden
België.
Brussel, 9 Aug. Trein 1647, komende
van Charleroi, die om 11.46 ln hel zuider-
stafïon kwam, reed met groote herigheid
tegen het stootblok. 30 reizigers zijn licht ge
wond; de noodige hulp werd hun verleend.
De marterieele schade is belangrijk.
Oostenrijk.
"Weenen, 9 Aug. De Neue Freie Presse
bericht uit Bukarest, dat de Oostenrijksche
gezant en minister-president Pasics in de
laatste dagen gelegenheid hebben gehad be
sprekingen aan te knoopen over de econo
mische toenadering tusschen Oostenrijk en
Servië.
Rusland.
Petersburg, 9 Aug. De rijksbank heeft
millioen beschikbaar gesteld voor de op
richting van graanelevators ln verschillende
plaatsen van Rusland.
Marokko.
Madrid, 9 Aug. De onder-staatssecre
taris van buitenlandsdho zaken spreekt tegen,
dart vredesJomderhamw:! -dingen zijn aangeknoopt
met de rebellen in Marokko.
Vereenigde Staten.
Uit Washington wordt eene verklaring van
de commissie van den Senaat voor buiten-
landsckc zaken bericht, waarin wordt ge
zegd, dat de president der Vereenigde Sta
len thans staal tegenover een zeer ernstigen
noodtoestand. De toestand is veel ernstiger
dan indertijd die van Cuba, die slechts een
storm 'in een glas water geweest is, vergele
ken bij datgene wat de Vereenigde Staten
zouden moeten doen om de orde in Mexico
te herstelion en gedurende de eerste paar
memsdhenleeftijden te handhaven.
N e w-Y ork, 10 Aug. Uit Veracruz
wordt van 9 dezer bericht: Limd is heden
namiddag aan land gegaan en heeft zich naar
hdt Amerikaansche consulaat begeven. Inci
denten hebben zich niet voorgedaan.
Washington, 9 Aug. President Wilson
voerde heden hot woord in de oommissie
van den Senaat voor bu-itenlandsche zaken <-n
schetste de politiek, die naar zijne meening
de Vereenigde Staten moeten vodgen tegen
over Mexico. Staatssecretaris Bryan was
hierbij tegenwoordig. De president is van
oordeel, dajt Lind in Veracruz zal wachten
tot morgen en dan zich naar de stad Mexico
zal begeven. Hij zal daar met Huerta. aanra
king zoeken en deze mededeelen, dat do Ver
eenigde Staten slechts vragen, dat de voor-
ïoopdige president van Mexioo de beloften zal
vervullen, die hijs blijkens of fideel e berich
ten, heteft afgelegd, toen hij de regeering op
zich nam bij den dood van Madero. name
lijk de verkiezingen spoedig te doen plaats
hebben en eene constitutioneele regeering ia
Mexico te vestigen
Zuid-Amerika.
Bogota, 10 Aug. Het congres beeft als
vervangers van den president in geval van
noodzakelijkheid aangewezen Suarez Geor
ges en Holguin.
Allerlei.
Madrid. 9 Aug. In Barcelona is de sta
king feitelijk geëindigd. In Sabadell besloten
de stakers Maandag den arbeid te hervatten.
Ar les a/d Rhone,. 9 Aug. Eene ont
ploffing Is voorgekomen in d)e dynomietfa-
briek van St.-Martin de Gix)s. Een voor de
patnonen bestemd gebouw is iln. de lucht ge
vlogen. Drie vrouwen zijn gedood, verschei
dene anderen gewond.
T a u r o g g e n, 9 Aug. Dc vlieger Janoir
is hedenavond 8 uur hier aangekomen. Hij
zal hier overnachten.
Weenen, 9 Aug. In Caltare is een ge
val vnn Aziatische cholera voorgekomen.
Uit de Pers
De S. D. A. P. en de crisis.
Het Volk bespreekt de gevechtspositie
der partij en zegt o. m.
Wat zal de positie van de S. D. A. P. zijn
als, door héér "weigering, een regeering op
treedt die "vrijstaat van de twee groote politieke
eisehen waarom het gaat?
Zy moet van de regeering vervulling van die
zaken eisehen- Het ministerie kan kalm zeg
gen mijne heeren, ziehier wat wij doen zullen,
stoat daar 't geen gij vilt niet bij, 't spijt ons,
maar wij zitten hier niet om te doen wat gij
wilt, maar om te doen wat wij zelf willen.
Dan zal de taak der fractie zijn in de Kamer
hulp te vinden tegen die regeering. Men zal
ons toevoegen, maar hoeren, wat beklaagt gij u?
Hadt gij zelf daar gaan zitten. De vrijzinnigen
zullen zeggenwij, vrijzinnigen, zijn bereid
geweest met u samen een kabinet te vormen,
sinds wanneer heeft degeen die weigert, het
recht iets te verwijten aan den geen die wil?
In de Kamer geen steun vindend zal de partij
zich buiten de Kamer wenden tot de arbeiders,
hen oproopend tot demonstralies tot stryd.
De getrouwen, de georganiseerden, zij die reeds
deelnemen aan den stryd, zij zullen komen.
Maar de massa? Men trekt niet met wapperende
banieren en slaande trom op om zaken te ver
overen, die men kort te voren voor het grijpen
had. Om strijd te voeren is tegenstand noodig.
Tegen wie zult gij uw pijlen richten? De de
monstraties, de meetings, wat zullen ze an
ders kunnen worden dan een armzalig gezeur
uver d© vraag wie de schuld heeft?
Maar aangenomen dat uitgemaakt wordt,
aldus gaat het blad verder, dat de vrijzinni
gen de schold alleen dragen, wat wordt het
dan? Een felle strijd van ons tegen hen en
het gevolg zal wezen, dat de cijfers 60—40
van 1909 65—35. misschien wel 70—30 zullen
worden in 1915 of 1916, m. a. w. machtsver-
grooting der coalitie.
"Wat een troost zal bet dan voor ons wezen
als de voorstanders van de weigeringere solutie
ons belezen over het gelukkige feit dat wij het
klasse-karakter der partij zoo zuiver hebben
bewaard. Misschien voegen zfj er dan niet
meer bij dat wij de machtsvorm iing der arbei
dersklasse zoo goed hebben gediend- DAt zou
allicht wat ridikuul klinken op een oogenblik
dat onze macht wie weet waar te zoeken i«, o?
een oogenblik dat de macht die wij hadden,
jammerlijk uil elkaar is geslagen, dank aan bet
?eitj dat wij den moed en het beleid hebben
gemist om ze te gebruiken toen ze er wae.
En het blad besluit:
Ontegenzeggelijk is de stroom reeds in som
mige groote afdeelingen gebleken te z\jn tegen
de aanvaarding. De partij is forsch in die
richting gestuwd. De weigeraars hebben weken
lang den steun gehad van wie het thans niet
meer zijn. Amsterdam III gaf zelfs tegen het
verzoek van het P.-B. in bindend mandaat
wat een weigering tot overleg en overweging
van argumenten beteekent.
Wij weten niet of die groote meerderheden
zich wèl hebben ingedacht in de geweldige
verantwoorde ijkheid die zjj willen laden op
de part\j. Maar w\j wenschen te blijven waar
schuwen tot het uiterste on meenden daarom
nog eens deze gevolgen voor de gevechtspositie
der partij, aan een weigering onherroepelijk
verbonden, onder het oog van allen te moeten
brengen.
De diverse tegenstanders, heuscb, ze zullen
ons niet sparen. De "vrijzinnigen zullen ons
grimmig betaald zotten wat- wij hun bij het
stellen van onze herstemmingseischen hebben
aangedaan. De kerkelljken zullen met zalig
welgevallen de lamgeslagen 6oeiaal-demccratic
roskammen en weldra weer van voren af aan
beginnen met hun politiek van volksverleuge*
ning en volksuitbuiting.
En wjj kunnen weer van voren af aan be
ginnen op te bouwen wat wij nu afbraken, odi
later, als onze machtspositie, na jaren her
steld is weer in dezelfde positie te komen als
thans.
Middelerwijl hebben de rcchteloozen het kies
recht gemist, hebben dc ouden van dagen hun
jammerlijk bestaan voortgesleept, maar wij
hebben. het klassekarakter van de party
gehandhaafd
Het klassekarakter van de partij zit in .uaar
strijd, maar strijd bangt af van haar stryd-
positie. Voor hot klassekarakter is niet» zoo
verzwakkend als die strijdposilie te bederven-
En daaraan zijn wij bezig.
Berichten.
Dc Staatscourant van Zondag 10 en
Maandag 11 Augustus bevat o. m. de volgende
Koninklijke besluiten:
benoemd tot controleur van de grondbe
lasting tc Dordrecht H. Cramer, thans te
Arnhem;
op verzoek eervol ontslagen A. Louwman
als verificateur bij de invoerrechten en ac
cijnzen te Rotterdam; idem P. F. E. Hoefnagel
ai belastinginspecteur te Arnhem;
'benoemd tot belastinginspecteur te Arn
hem P. C. v. d. Vliet, thans te Venlo;
benoemd tot belastinginspecteur te Venlo
L. Kloosterboer, thans te ILarlingen;
benoemd van 1 September 1913 tort ultimo
Augustus 1914 tort leeraar aan de R. H. B. S. te
Tilburg G. E. Opstclten te Leiden;
benoemd tot leeraar aan de R. H. B. S. te
Leeuwarden G. Quast te Utrecht;
benoemd en aangesteld tot tijdelijk mili
tair apotheker 2e klasse bij het Indische le
ger de apotheker II. S. J. de Wijs.
Door Z. K. H. den Prins der Nederlan
den werd aan de Regelings-commissie voor
den grootcn te Arnhem op 21 Augustus a.s.
te houden Landdag der Chr. Jongelingsver-
eenigingen bericht, tot zijn leedwezen niet
daarbij te kunnen tegenwoordig zijn wegens
zdjn verblijf alsdan in het buitenland.
Tot bijdrage in de aan dien Landdag ver
bonden kosten deed Z. K. H. dit schrijven van
een bedrag van f 50 vergezeld gaan
Reuter bericht uit Rostock, dat Pri is
Hendrik der Nederlanden heden namiddag
om 5.6 uur met gevolg daar is aangekomen.
De heer Col ij n naar China.
De Nieuwe Courant verneemt omtrent 's hee-
ren Colijns voornemen het volgende:
De heer Colijn zal deze reis gedeeltelijk
voor genoegen en gedeeltelijk voor particu
liere aangelegenheden maken. Hij zal ver
trekken zeer spoedig na het atreden van het
tegenwoordige Kabinet en de route per Sibe-
rischen spoorweg nemen. Na een verblijf van
ongeveer 3 maanden te Poking, denkt de heer
Colijn dan tegen den winter, dus ongeveer ln
de maand November, over zee naar het va
derland terug te keeren.
De crisis.
Van een zijde, welke kan worden ge
acht, volkomen op de hoogte te worden ge
houden van de vordering welke de pogingen
tot oplossing der crisis wordt ons verzekerd
dat men er zich van overtuigd houdt dat mr.
Gort van der Linden slagen zal in de samen
stelling van een kabinet. Hieraan werd toe
gevoegd dat nu reeds kan worden verklaard,
dat het te vormen kabinet niet zal behoeven
te aarzelen, ontwerpen van algemeen kies
recht en het staatspensioen tot welke de his
torische evolutie van de maatschappij ons
thans brengt, in te dienen.
Kamerverkiezing Groninge n.
De minister van Birmenlandsche Zaken, over
wegende, dart blijkens bericht van den burge
meester der gemeente Groningen bij de ver
kiezing op 4 Augustus j.l. voor een lid van
de Tweede Kamer der Slaten-Generaal in het
kiesdistrict Groningen niemand op de lijst
der candidaten is gebracht en dientengevolge
niemand benoemd is verklaard; heeft goed
gevonden le bepalen, dat de nieuwe verkie
zing zal plaats hebben op Vrijdag 15 Augus
tus e. k., de stemming, zoo noodig, op Don
derdag 28 Augustus d. a. v., do herstemming,
zoo noodig, op Woensdag 10 September d.
a. v.
Deze verkiezing (thans voor de derde maal
uitgeschreven) betreft de vacature in de oude
Kamer, ontstaan door de benoeming van den
heer mr. Drucker tot lid van de Eerste Ka
mer,
Openbare gez o ndheidsr eg e-
ling. Hert 18e Nexlterl. congres voor open
bare gozoindhteklsnegeding zal gehouden wor
den op Zaterdag 6 Sept. a-s. in de Theater
zaal van het Kinüiiafus te Scher»"di5ngcin>.
II. P. B e r 1 a g e. De architect H. P.
Berlage gaat Amsterdam metterwoon verla
ten. De heer Berlage, die bij de firma Wm.
H. Muller en Co. is aangesteld als vast archi
tect voor de uitvoering van groote werken,
zal zich in den loop van het volgend jaar
in Den Iiaag gaan vestigen, waar thans reeds
een atelier voor hem wordt ingericht, dat in
September door den architect zal worden in
gebruik genomen. Het atelier in de Beurs-
passage te Amsterdam zal door den heer Ber
lage in gebruik worden gehouden, totdat hij
uit de hoofdstad vertrekt.
Hbld.
Het beheer der II. IJ. S. M. Vol
gens „de Ingenieur" zal het beheer der Hol-
landsche IJzeren Spoorwegmaatschappij, tot
dusver opgedragen aan een „Raad van Ad
ministratie," ingevolge aangebrachte wijzi
ging in de statuten der Maatschappij, voortaan
gevoerd worden door een „Directie."
Deze direcrtiie beslaat uit de heeren jhr. mr.
W. F. van der Wijck en J. A. Kalff c. i., vroe
ger leden van den Rb ad van Administratie.
J. H. C. Heyse.f Op de algemeene
begraafplaats te Middelburg had Zaterdag de
teraardebestelling plaats van het stoffelijk
overschot van wijlen den heer J. H. C. Ileijse,
in leven lid eter Provinciale Staten van Zee
land en van den gemeenteraad van Middel
burg.
Op het kerkhof waren o. m. aanwezig de
oommissaris der Koningin, de griffier en ver
schillende leden der Staten, de burgemeester
en de secretaris van Middelburg, leden van
den Raad enz.
Op verzoek van de familie werd aan het
graf niet gesproken.
Het buitengewoon congres der
S. D. A. P.
Zwolle, Zaterdagavond.
Zaterdagavond en Zondag werd in de
Buiten-Societcit te Zwolle in verband met de
crisis Eet buitengewoon congres der S. D.
A. P. gehouden, waarop beslist zou worden
of door de sociaal-democraten al dan niet
ministerportefeuilles zouden worden aange
nomen. Geruimen tijd voor den aanvang vulde
de ruime zaal zich met afgevaardigden en
belangstellenden.
Te acht uur opent de voorzitter van het
partijbestuur, de heer W. II. V1 i e g e n, het
congres. Dit congres, zegt Spr., wordt thans
gehouden in een voor dc partij historische
plaats, nd. de plaats waar 19 jaar geleden de
partij werd opgericht Dit congres is een ge
volg van de schitterende overwinningen, dit»
de partij behaald Eeeftdoch zij hebben de
partij geplaatst voor moeilijkheden, die vrij
groot zijn. Wij zijn liet eerste land waar men
die groote moeilijkheden voor zich krijgt.
Dat is een eer voor de partij en zij moet
thans bewijzen, dat ze weet te besluiten zon
der dat -de groei wordrt belemmerd en zon
der dat de arbeiders er schade van onder
vinden. Niet meening dient tegenover mee
ning te worden gesteld zonder meer, want
dat zou schade brengen aan den groei der
partij. Op 31 Maart had de partij 17.431 en
op 30 Juni 20.623 (applaus), terwijl er 82
nieuwe afdeelingen bij kwamen. In het ver
leden is een groot werk tot stand gebracht,
thans mogen geen struikelblokken in den
weg worden gelegd om dit werk voort te
zetten.
Spr. deelt mede, dat Eduard Anseele
uit België namens het Internationaal bureau
aanwezig is en besluit met den wensch uit te
spreken, dat het congres de beste oplossing
zal zoeken, opdat de partij er niet door zal
worden geschaad. (Applaus).
Eduard Anseele bracht de groeten
over van de Belgische Partij en riep het
congres toe om de eenheid te bewaren, daar
zij de groote kracht is der sociaal-demoera
ten. Spr. wijst op de eenheid, die in België
bestond bij de arbeiders tijdens de jongste
algemeene werkstaking. Bewaart gij de een
heid, dan hebt gij niets te vreezen, hoe gij
ook besluit. (Luid applaus).
De Voorzitter deelt o.a. mede, dat
door een delegatie van Amsterdam III een
motie is ingediend, eveneons over de porte
feuillekwestie. Voorts deelt Spr. mede, dat
alleen deze kwestie wordt behandeld en
geen andere zaken, daar die op het Paasch-
congres aan de orde kunnen komen.
Spr. deelt mede, dat het partijbestuur
voorstelt om, als er twijfel bestaat of de aan
neming der meerderheidsresolutie met een
groote meerderheid is aangenomen, men
daarover zal stemmen.
Th. v. d. Waerden, uit Amsterdam, stelt
voor om der stemmen als maatstaf te ne
men, hetgeen door den voorzitter ontraden
wordt.
Het voorstel van het partijbestuur werd
aangenomen.
Spr. geeft thans het woord aan het Tweede
Kamerlid J. H. Schaper, die de meerder-
heidsresolutie zou inleiden.
Spreker sloot zich aan bij de woorden
van Kautsky en Vliegen, dat de partij zich
in oen zeer moeilijke situatie bevindt. Dat
dient ernstig onder de oogen te worden ge
zien, vooral ook omdat er partijgenooten
zijn die meenen dat men maar door kan
gaan met overwinningen te behalen zonder
dat men voor uitzonderingstoestanden kan
komen te staan. Een partij als de S. D. A. P.
kan niet alleen zijn een agitatiepartij. De
groote kracht er van is juist dat wij de ar
beiders er op wijizen, dat wij pogen de eco
nomische positie der arbeiders te verbete
ren en dat wijl willen zijn de stuwkracht voor
verbeteringen. Het gaat thans niet voor of
tegen het revisionisme. We staan op het in
ternationaal standpunt, ingenomen door het
Panijsche congres, waarvan de meerderheid
uit Marxisten bestond. Kautsky erkende, dat
we iu de internationale lijn blijven, hoe
ook het besluit vallen zal, omdat de S. D.
A. P. alles gedaan heeft wat mogelijk was in
de 'beslaande omstandigheden. Deze zaak
dient dus onpartijdig beoordeeld te worden.
De verkiezingscampagne is door de S. D.
A. P. voornamelijk gevoerd onder de leus
v<wa het aleemeen kiesrecht en het Staats
pensioen, waarbij steeds den kiezers voorge
houden werd voorzichtig tc zajm met de libe
ralen in deze. Niet alle 144.000 kiezers, die
op ons stemden, zijn sociaal-democraten, 3
doch een deel er van wilde deze regeering
weg hebben om het algemeen kiesrecht en j
het Staatspensioen mogelijk te maken. Wan-
neer er meer vrijzinnigen gekozen waren en 5
minder sodaal-demokraten, dan had men
ook een vrijzinnig ministerie gekregen, waar. fj
bij wij op de wip zouden zitten. Ook dan i\
zouden wc algemeen kiesrecht en staatspen-
sioen gekregesn hebben, en als we nu nicl t:
meedoen dan zal men ons toewerpen: een
raeerderhdd is er en nu krijgen wij niets.
Men smaalt thans op de vrijzinnigen, doch r
moeten zij dan meer liefde hebben voor liet I
algemeen kiesrecht dan wij? Met welk H
recht, zegt Spr., vraagt gij van hen opoffe-
ringen en niet van ons zelf?
Zij antwoorden thans zeer terecht; Als gij
er niets voor over hebt, dan wij ook niei. S
Tegenover de vrijzinnigen zijn we misschien I
verantwoord met onze houding, doch tegen- j|
over onze kiezers niet. En het resultaat zal I
zijn, dat zij ons in den steek laten. (Geroep: 1
Zeer juist I) Spr. gaat vervolgens dc bekende 9
feiten na omtrent de gehouden partijconfe- 1
renties en het ontstaan van dit congres toen I
de zekerheid bestond dat de vrijzinnigen I
geen ministerie meer willen vormen. Nu I
hebben we Cort van der Linden, die vrij ze-
ker steun zal zoeken bij rechts. Hij is de man I
uil de Hogerhuiszaak en van de wet tegen I
het posten, en wie verzekert ons dat hij voor
onze kiesrochteisch is. Door zijn steun zoe* I
ken bij rechts zal de vrouw er in de eerste I
plaats de dupe van worden bij het kiesrecht
en het staatspensioen. Voor onze beweging I
zal het niet slecht zijin als we kritiek kun-
nen oefenen op de liberalen als zij het alge- I
meen kiesrecht niet brengen, doch moreel I
st3an we met een mond vol tanden als men R
ons het verwijt doet dat wij er voor hadden I
kunnen zorgen als we maar gewild hadden, j
(GeroepZeer juist 1) Bij elke kritiek zal men I
ons dat toevoegenzelfs bij optreden tijdens I
stakingen en bij de begrootingen. Door dr I
Bos werd ln uitzicht gesteld verbetering der I
positie van de onderwijzers, bij een zaken- f
kabinet behoeft men met dergelijke dingen
niet aan te komen. Men zal ons den mond
snoeren. (Beweging). Spr. kan niets voor-
spellen, doch wat zal er van het 10 uren-
ontwerp terecht komen? Met dr. Bos had I
men daarover kunnen onderhandelen. Wat I
zal het zakenkabinet ermee doen? Laat men
deze positie eens indenken en er zich niet
eenvoudig met een groot gebaar van afma
ken.
Zeker er zijn bezwaren, doch mag dat cl
reden zijn om ons er aan te onttrekken. Men 1
zegt onze mannen zullen gevangenen zijn in
een ministerie, doch het kon ook wel eens
anders zijn.
Bovendien ons congres kan immers uit-
spraak doen, dat zij moeten uittreden, als
het niet gaat. Een volkomen zelfstandigheid
als minister zooals Zaandam wil is onmo
gelijk, doch zij bestaat in groote mate, zoo
dat vrees daarvoor ongegrond is. Staatspen
sioen en algemeen kiesrecht zijin bovendien
sociaal-democratische daden, al hebben de
vrijzinnigen ze overgenomen. Men denkt te
veel onze organisatie weg, die aan de kie
zers wel duidelijk zal maken dat drie mi
nisteries in een vrijzinnig kabinet geen zui
ver socialistische zaken kunnen tot stand
brengen. Onze belofte om voor oorlogsbegroo-
tingen te stemmen is toch zeker geen socia- j
listische daad, die daad doen wc alleen voor
het algemeen kiesrecht. (Applaus). Zijn onze
eisehen ingewilligd, dan uit het ministerie,
en als een onzer er in zou willen blijven,
royeer hem dan uit de parbij, zegt spreker.
Bezwaren zonder ministers zijn er ook.
want dan zullen we dingen moeten steunen
waarop we vooraf geen invloed hebben kun
nen uitoefenen. Daarom raadt Spr. aan do
meerderheidsresolutie aan te nemen. Do
mogelijkheid is er nog, al vreest Spr. er wel
voor, dat er dan ee»n vrijzinnig ministerie
komt, want de eerlijke liberalen zullen dan
wel niet anders kunnen. Dan hebben we, als
zij niet willen, ons recht van kritiek ten
minste weer terug.
Hoogezand en Rotterdam zijn verloren,
van 18 zijn we 16 geworden. Spr. wil geen
conclusie trekken, doch vreest dat de dé-
Bacle komen zal, dat de menschen zullen zeg
gen er komt toch niets.
Ook dc vakbewegingsmannen hebben te
veel vreeswaaruit ongetwijfeld zal voort
komen een moedeloosheid als blijkt dat er
in de toekomst niets tot stand komt. Spr.
spoort Eet congres ten slotte aan ernstig het
hoor en wederhoor toe te passen om daarna
te oordeelen. (Luid applaus).
Vervolgens Is het woord aan den heer F.
M. "W i b a u t, om de minderheidsresolutie te
verdedigen.
Spreker begint met vast te stellen, dat niet
door de minderheid is gezegd, dat nooit mi
nisterzetels mogen worden aangenomen. Van
een dogma is dan ook absoluut geen sprake.
Onze menschen zullen in een ministerie dc
verantwoordelijkheid moeten dragen voor de
daden der vrijzinnigen, want over de verant
woordelijkheid omtrent het algemeen kies
recht en het staatspensioen denken meerder
heid en minderheid gelijk.
Conflicten zullen in een ministerie niet
kimnen uitblijven. Het kapitalisme zal zijn
gang gaan, al zitten ei' drie sociaal-democra
ten in het ministerie. Als er conflicten ko-^
men in de havens bijv., zullen de sociaal-de
mocraten moeten handelen zooals het kapita
lisme verlangt
Geroep: Dam gaan ze er uit!
Voortgaande zegt Spr., dart men dan beter
lean zeggen: ze moeten er niet in. (Applaus).
Proefnemingen kunnen we op dat gebied niet.
doem. Het zal leiden lot groote vertroebeling
van het inzicht dei' arbeidersklasse, dat wij
jarenlang hebben gekweekt.
Wii zien als zekerheid dc verzwakking van,
dien klassenstrijd, als onze mannen hl een,
ministerie optreden, zegt spreker.
Stel dat het algemeen kiesrecht en het
staatspensioen klaar liggen, dan zal de be*
teekenis er van des te grooter zijn, naarmate
de eensgezindheid en de strijdbaarheid der
arbeiders het hechtste is. Aannemende dot
men door deelname aan de regeering het air
nameen kiesrecht Vwoe of dria_i«ar_höefL
