BINNENLAND.
Uit Koiistantinopel wordt aan de Franikf.
fltg. bericht, dat de Turksche pers, die in den
GriékscEen strijd tot dusver eene betrekkelijk
ftalmc houdfmg bewaarde, nu den agressieven
toon navolgt, die uit de Atheensclic dagbla
den klinkt. De ondergrond van alle onder
handelingen met Griekenland wordt gevormd
Öoor dc eilandenkwestie. Alle andere punten
tvorden beschouwd als van ondergeschikt be
lang en vatbaar om dadelijk te worden ge-
taigcld. öf echter de eilandenkwestie reeds nu
bij de onderhandelingen op het tapijt zal ko-
inen, sdhijn/t nog onbeslist te zijn, maar dat
.Turkije besloten is haar vroeger of later
jrechtstreéks met Griekenland af te doen,
tyordt als vaststaande beschouwd.
Diplomatieke berichten, uit Athene ko
mende, verzekeren, dat men daar besloten is
dadelijk de onderhandelingen af te breken,
wanneer de Porie do eilandenkwestie bij
fle tegenwoordige vredesonderhandelingen
mocht willen te berde brengeD en er eene
conditio sine qua non van maken. In de toon
gevende kringen van de Porte wordt met alle
kalmte verzekerd, dat eene billijke schikking
in de eilandenkwestie den vrede aan den Bal
kan beteekent, de terugzetting van Turkije
Ccliter den oorlog. Aan het huidige Turkije
mag mot dezelfde maatstaf worden gelegd als
een jaar geleden. Wat toen mogelijk scheen,
Is heden als uitgesloten aan te merken.
De Temps bericht uit Konsfcmtdnopél, dat
In het algemeen de tusschen Turkije en
Griekenland beslaande toestand niet zoo ver
ontrustend is als men wil doen gelooven. Tn
de regeeringsikringen desavoueert men de
agressieve artikelen, die in sommige organen
van de Turksche pers verschijnen tegen Grie
kenland. Men verklaart, dat de militaire toe
bereidselen zijn ingegeven door de voorzich
tigheid, maar geen aanvallend doel hebben.
Belgrado, 6 Oct. Volgens oen bericht
van jongen datum is liet overschot van de
'AlbaTieesche benden geheel vernield. In het
dtaparbement Monaétir is do overheid her
steld on heerscht nu orde. Bij het laatste
gevecht in de omstreken van Prizrend ge
raakte do vijand tusschen twee vuren van
die Servische troopon voor Prizrend en van de
uit Setlovo komende versterkingen. Dc Alba-
noczon werden geheel verslagen bij Vrandsta.
Belgrado, 6 Oct. De Sfeuen hebben
Bitsane, in Albanië bezet en hebben bestuur
ders aangesteld in het arrondissement, waar
van deze stad de hoofdplaats is.
Rome, 6 Oct. Bij 't vermeiden van mede-
id-eesHingon, waarin wordt gezegd, dat het
Turksch^Grieksche geschil op weg zou z n
naar eene gunstige oplossing, verklaart de
Popoio Romano, dat de eilanden-kwestie zeer
zeker ■tusschen Griekenland en Turkije te her-
de kan worden gebracht, maar slechts in een
fto&dcmischen vorm. Daar dit eone kwestie
is, die Europa aangaat, zal zij behandeld wor
den op de Liondensche conferentie.
Het regeeringsorgaan te Cettinje bevat een
koninklijk besluit, waarbij den minister van
oorlog wordt bevolen, wTegens de gebeurte
nissen aan de oostelijke grens naar mate van
de behoefte eene gedeeltelijke mobilisatie van
het Montenegrijnsche leger ten uitvoer te leg
gen.
liet Servische regeeringsblad Samo Upra-
wa begroet eene verklaring van den Servd-
schen minister van builenlandsche zaken
Spalaikowics aan de zaakgelastigden van Oos
tenrijk-Ho ngarije als het begin van een nieuw
tijdperk, waarin Servië en Oostenrijk-IIonga-
rije betrekkingen van goede buurschap zul
len onderhouden, inzonderheid op het gebied
der handelspolitiek. Het blad drukt de hoop
uit, dat ook Oostenrijk-IIongarije tegenover
Servië eene goede gezindheid aan den dag
zal leggen hoe ook de Scrvisch-Albaneesche
kwestie eene oplossing moge vinden, inzon
derheid thans, nu Servië staat voor de af
wering van den Albaneeschén aanval.
De Duilsche opvatting van den toestand
vindt men weergegeven in de Nordd. Allg.
Zeitung, die in hare Woclienrundschau
schrijft:
De laatste week heeft voor de verdere be
handeling van de Albanecscli-Servisohe en de
Grieksch-Turksche mocielijkheden eenige ver
lichting gebracht. Aan de groot e mogendhe
den werd door Servië in officieelen vorm de
bepaalde verklaring afgelegd, dat het op de
Londensche besluiten gebaseerde bezit van
!het onafhankelijke Albanië niet zal worden
aangetast. Eene persoonlijke gedachtenvvisse-
ling tussch. 1 den bestuurder van de buiten-
landsehe politiek van Oostenrijk-Hongarije en
den Servischen minister-president heeft, te
oordeelen naar wat van beide kanten ver
luidt over de door graaf Berchtold en den
heer Pasics ontvangen indrukken, een bevre
digend verloop genomen en voor de toekomst
het uitzicht geopend, dat men zich met elkaar
zal verstaan, vooral in economische kwestiën.
Ook voor de onderhandelingen tusschen Tur
kije en Griekenland, die in het begin van deze
week in Athene hervat worden, 9taan de
"Vtoorteekenen niet ongunstig, al eischt ook
het verkrijgen van overeenstemming in bij
zondere punten nog uitvoerige beraadslagin
gen. Het gevaar, dat dezen vredesarbeid kon
dreigen door het voorbarig te berde bren
gen van de eilandenkwestie, schijnt bezwo
ren te zijn. Met de militaire demobilisatie in
Thracie zal worden begonnen.
Frankrijk.
Iru n, 6 Oct. President Poincaré werd bij
zijne komst in deze plaats ontvangen door
dien burgemeester en de leden van de door
de regeering gezonden missie. Troepen bewe
zen hera de mMBteire eer. De train vertrok
om half zeven naar Madrid.
De koning seindJe aan Poincarë een wel-
koimstgrocft, waarin hij opnieuw zijne gevoe
lens van oprechte vriendschap en Levendige
sympathie voor Frankrijk uitdrukt, welke ge-
^Oelens gelukkig van ganscher harte door het
Volk wonden gedoeld. Poincaré antwoordde
met een dankbetuiging; hij voegde daaraan
(boe, dat hij reeds bij zijne komst in Spanje
ondervond hoe oprecht de gevoelens van
het Spaansche volk voor Frankrijk zijn. Uij
drukte de be^Üe wenschen van Frankrijk uit
voor don koning en de edele Spaanschc natie
De ministerraad heeft den minister van
marine Baudin gemachtigd, de door de admi
raliteit voorgestelde veranderingen in de sa-
me nistelling van de zeestrijdkracirten ten uit
voer te leggen. Deze veranderingen geschie
den in hoofdzaak naar de volgende gezichts
punten: Samenstelling van de eskaders uit
acht linieschepen en verhooging van de ka
ders en bemanningen der beide eerste eska
ders tot oorlogssterkte.
Het oerste eskader zal bestaan uil de beide
pantserschepen Jean Bart en Courbet en zes
schepen van de Danton-klassc. Het tweede
eskader zal omvatten de vijf pantsersoliepen
van het type der Pratrie en voorloopig eene
divisie van drie pantserschepen van het Saint-
Louis type, die vroeger tot het derde eskader
behoor^1'. Deze divisie, die voor oefeningen
en manoeuvres onder de bevelen staat van
den commandant van het tweede eskader, zal
in geval van oorlog eene aanvullingsdivisie
vormen. In het midden van het volgende jaar
zal deze divisie zeer waarschijnlijk ontbon
den worden, wanneer de oorlogsvloot zal zijn
aangevuld door twee nieuwe schepen van het
type Jean Bart en door de pantserschepen
France en Paris. Dan zal de samenstelling
van de vloot nogmaals eene wijziging onder
gaan.
Zweden.
Stockholm, 6 Oct. De kom. heeft in
den nacht van Zondag op Maandag go 2d ge
slapen. De pijnen zijn geringer, de ene
toestand Is lieden iets beter. De geneesheer,
die den koning behandelt, verklaarde aan het
dagblad Aftonbladct, dat niet het geringste
verschijnsel aanduidt, dat de koning aan kan
ker zou lijden. Alle geruchten, die hierop be
trekking hebben, missen eiken grondslag.
Spanje.
Madrid, 6 Ocl. Hel congres voor inter-
nationaal recht heeft de opportuniteit in stu
die genomen van het toetreden van alle sta
ten tot de Haagsche conventie.
De gedelegeerde uit Amsterdam, prof. Jit-
ta, heeft een rapport uitgebracht over het
internationale privaatrecht.
Tweede telegram. Het congres heeft
besloten, dat zijne volgende bijeenkomst zal
worden gehouden in den Haag onder voor
zitterschap van den Nederlandsohen staats
raad Jitta.
Rusland.
Petersburg, G Oct. Bij de rijksdoema
is de marine-begrooling ingediend. De uitga
ven zijn geraamd op 250.397.540 roebel, het
geen 22.225,127 roebel meer is dan het vorige
jaar. De helft van de grootere uitgaven komt
neer op de verhooging van liet crediet tot
voortzetting van den aanbouw van nieuwe
schepen voor de Zwartezee-vloot
Butearijë.
S o f i a, 6 O c t. In den loop van den kroon
raad verklaarde de koning, dat hel in deze
moeielijke tijden een troost voor hem was,
dat hij als raadslieden had mannen, die werk
zaam waren aan de oplossing van uiterst
moeielijke kwestiën, en daarbij eene schoone
geestdrift en zelfverloochening aan den dag
wisten te leggen. In bevoegde kringen wordt
verklaard, dat de kroonraad het aantal mi
nisters heeft aangevuld. De ontbinding van
de sobranje is bepaald op Donderdag a.s. en
de verkiezingsdag voor de nieuwe sobranje op
9 December. De kroonraad heeft besloten de
werkzaamheden voor eene lijn HaskeiGu-
nruldjina—Porto Lagis te laten beginnen en
over te gaan tot een onderzoek in te riellen
naar de wijze, waarop de dienst van de in
tendance en van de rekwisitiën gedurende
den laatsten oorlog heeft gewerkt
Sofia, 6 October. De pogingen van
Bulgarije bij de banken te Weenon en te
Budapest om een voorschot van 30 millioen
te krijgen, zij-n mislukt, omdat de Ooslenrijk-
scke regeering voor hare industrie bestellin
gen voor een gelijk bedrag eischt.
Servië.
Belgrado, 6 Oct. De skoepschlina zal,
wanneer zij den 8cn bijeenkomt, in de eerste
plaats een voorstel hebban goed te keuren
tdt heit sluiten van eene leening va.n 250 mil-
lioert in het buitenband. De regeering zal da
delijk een voorschot op deze leendng opne
men. De zitting zal daarna waarschijnlijk
voor oonige weken verdaagd worden, om
dat de begrooting tengevolge vuin die gebleds-
venmoerderdng nog 'niet gereed is.
Turkije.
Londen, 6 Oct. Reuter verneemt, dat te
legrammen, die heden nacht van twee zijden
in Londen ontvangen zijn, (bevestigen, dat ka
pitein Reoef, de commandant van de Hami-
dieli, uit Konstantinopei is vertrokken naar
Rome en naar Londen, om oorlogsschepen
aan te koopen en officieren en manschappen
in dienst te nemen, ten einde de Turksche
vloot op een krachtige basis tie stellen.
Marokko.
Madrid, 6 Oct. Het geruclit loopt, dat
generaal Marina, de opperbevelhebber van de
Spaansche troepen in Marokko, le Tetuan is
overleden.
Tweede telegram. De minister van
oorlog spreekt nadrukkelijk het gerucht te
gen van den dood van generaal Marina.
China.
Peking, 6 Oei. Na drie stemmingen is
Juansjikai gekozen tot president van de re
publiek China met 507 stemmen. Op Lijuan-
heng werd 179 stemmen uitgebracht.
De verkondiging van den uitslag der stem
ming verwekte groote geestfdirilt in de Kamer.
Allerlei.
De plek, waar vroeger de vermaarde abdij
van Port-Royal-d es- Oh amps heeft gestaan, die
op Bevel van Lodewijk XIV werd gesloopt,
heeft gevaar geloopen door eene fabriek, die
daar zou worden gebouwd, te worden ver
stoord. Dit gevaar is afgewend door een be
sluit van den prefect van Seme-et-Oisc, dat
verbiedt den voorgenomen bouw in de buurt
van de overblijfselen van Port-Royal uit te
voeren.
Uit Buc wordt gemeld, dat Pégoud gis
teren één minuut lang met het hoofd om
laag vloog, zich toen weer omdraaide en bij
het dalen zesmaal een looping the loop uit
voerde.
Londen, 6 Oct. De onderhandelingen in
Dublin zijn afgebroken. Een voorstel van den
Board of trade tot benoeming van. verzoe-
ningscommissiën, samengesteld uit patroons
en werklieden, werd door do werklieden
aangenomen, maar door de patroons afge
wezen.
Moskou, 6 Oct. 14.695 werklieden van 50
ondernemingen, waaronder 22 drukkerijen,
nemen deel aan ©ene proteststaking. Dit getal
maakt minder dan 10 pet. van het gezamen
lijke getal arbeiders van Moskau uit.
Op één punt vielen werklieden een tram
wagen aan, waarbij een werkman een politie
officier zwaar verwondde. Zes werklieden
werden gevangen genomen. Daar het tram
personeel bevreesd was voor verdere aanval*
len, werd om drie uur 's namiddags het tram
verkeer, dat tot dien tijd onder politie-bewa-
king plaats had, gestaakt
Limoges, 6 Oct (Door het voorbarig
springen van een dynnmiét-pa/troon in Mar-
cillot bij Jonchères, werden, twee mijnwer
kers gedood cn een opzichter ernstig gewond.
De lijken waren verschrikkelijk verminkt.
Dünaburg, 6 Oct. Bij heit binnenkomen
van heit station is de sneltrein uit Kiew in
botsing gekomen meit een van den posttrein
losgekoppelde locomotiel. 14 personen wer
den gcdlood, 17 zwaar en 11 licht gewond.
Staten-Generaal.
Begrooting van Curasao
voor 1914.
De uitgaven zijn geraamd op 1,075,774, de
raming der ontvangsten bedraagt f 711,254, zoo
dat gerekend wordt op eene bijdrage uit 's Rijks
schatkist van 364,540, tot dekking van het na-
deelig verschil.
Voor 1913 waren de uitgaven en ontvangsten
geraamd op resp. 1,252,401 en 677,752voor
1914 is de raming der uitgaven dus 176,627
lager, die der ontvangsten daarentegen f 33,482
hooger dan die voor het loopend jaar. Het sub
sidie-cijfer is daardoor f 210,109 lager kunnen
worden geraamd.
Berichten.
De Staatscourant van Dinsdag 7 October
bevat o.a. de volgende Kon. besluiten:
benoemd tot commissarissen van het pen
sioenfonds voor gemeente-ambtenaren dr. J. C.
Kluijver, hoogleeraar te Leiden; jhr. mr. C.
II. lïeelaerts van Blokland, gemeente-ontvan
ger te Den Iiaag; A. N. Fleskens, Tweede
Kamerlid cn burgemeester van Geldrop; mr.
J: B. Kan, secretaris-generaal bij het departe
ment van binnenlandsche zaken, en H. J-
"Wiohers, burgemeester van Dordrecht;
benoemd Lot ridder in de Oranje-Nassau-
orde W. Schutte, opperbrandmeester der ge
meente Zwolle;
op verzoek eervol ontslagen wegens lang-
durigen dienst de kapitein ter zee J. F.
Guépdn, met pensioen en dankzegging;
bevorderd tot kapitein ter zee de kapitein-
luitenant ter zee S. F. Nolst Trenité, lid van
het Hoog Militair Gerechtshof en F. C. W.
Moorrees; tot kapt.-luitenant ter zee de lui
tenant ter zee le klasse A. G. Visser, en tot
luitenant ter zee le klasse die der 2e klasse
H. A. Romswinckel
de titulaire rang van vice-admiraal ver
leend aan den sohout-bij-nacht-titulair C. J.
G. de B#oij, lid van het Hoog Militair Ge
rechtshof
eervol ontheven van het bevel over het
wachtschip te Willemsoord de kapitein ter
zee A. H. C. Heydenvan en het bevel opge
dragen aan den kapitein ter zee W. H. C.
Hoog.
De Minister van Binnenlandsche Zaken,
mr. Cort van der Linden, is Zondag mét ver
lof voor een paar weken naar het buitenland
vertrokken.
Minister Treub. De minister van
Landbouw, Nijverheid en Handel, de heer
TreuB, is van builcnlandsch verlof te 's Gra-
venhage teruggekeerd en heeft gisteren zijn
werkzaamheden aan hei departement hervat.
De gewone audiëntie van den minister
van marine zal op Vrijdag 10 October niét
plaats hebben.
De nieuwe Amerikaansche
gezant. Gisteren namiddag 4£ uur is uit
Parijs le s Gravenhage aangekomen de heer
Henri van Dijke, nieuw benoemd gezant van
de Vereenigde Staten van Noord-Amerika,
vergezeld van zijne echtgenooie, mevrouw
van Dijke, en zijne twee kinderen.
De gezant werd in het llollandsche spoor
station verwelkomd door dien heer Baily,
secretaris van het gezantschap, tijdelijk zaak
gelastigde, alsmede door den heer Heisdon
Rix, hoofd der kanselarij.
De heer van Dij'ke droeg het lintje van
de orde van den Nederlandschen Leeuw
welke onderscheiding hem vroeger, in zijne
hoedanigheid van president der Holland So
ciety in Amerika, is verleend, in het knoops
gat.
Ned. officieren naar Alba
nië. Men schrijft uit Weenen aan de N. R.
Crt.:
De overwegingen, waarop men het wen-
scKelijk heeft geacht, dat de Albaneesche
gendarmerie door Nederlandsche officieren
zal worden gecommandeerd, zijn voor onze
natie zeer eervol, omdat men hier van de
veronderstelling uitgaat, dat juist de Neder
landsche officier karaktereigenschappen be
zit, die hem voor dat werk geschikt maken,
te" weten: bekwaamheid, strengheid, gepaard
met rechtvaardigheid en eerlijkheid.
Uw landgenoot-en, zoo werd gezegd, hebben
In Indië de bewijzen geleverd van met na
tuurvolken te kunnen omgaan, en het is op
die ervaring, dat men hier rekent en waar
van men goede vruchten verwacht.
Mijns inziens zal de omstandigheid, dat de
Prins Von Wied door zijn moeder een halve
Hollander is, misschien ook niet vreemd zijn
aan dit besluit.
Toelage voor rijwielen. Aan de
compagnies-commandanten van het wapen
infanterie zal worden vergund om bij aan te
duiden oefeningen gebruik le maken van een
eigen rijwiel.
Aan Een zal dan voor het gebruik van een
rijwiel een toelage worden toegekend, zegt
de Avp.
Een regitnentsfeest. In het be
gin van het volgend jaar zal het Se regiment
infante"*» te Arnhem zijn 100-jarig bestaan
herdenken. Er is een commissie benoemd tot
hel oni#£*fc.en van een voor die fee.,»
viering.
Evenredige vertegenwoor
diging. Naar Het Volk uït Den Haag
verneemt, is het mirdsterie voornemens een
Staatscommissie in te stellen, ter uitwerking
van hel beginsel der evenredige vertegen
woordiging.
Het Zaandamscke werklie
den-reglement. De gemeenteraad van
Zaandam heeft gisteren de behandeling van
het reglement voortgezet. Bestoten werd, dat
de arbeiders met dag- en nachtdienst 52 vrije
dagen per jaar zullen hebben en dat onder
die vrije dagen minstens zullen zijn 13 Zon
dagen, waarvan hoogstens 3 wissel-Zondagen
mogen zijn. Voorts werd aan alle werklieden
een verlof van 10 dagen toegekend onder uit
betaling van 10 gulden, om van hun vacantie
mJecr profijt té kunnen trekken.
Met 10 tegen 6 stemmen werd de loonrege
ling, voorgesteld door den heer -Duys, aange
nomen, waardoor deze gelijk wordt aan die
te Amsterdam. Zoo worden dc minimum- en
maximum-loonch van een reiniger ƒ13,50 en
16,20; vah een belt- en compostarbeider
14 04 ƒ16,74; van een schuïtenhersteller
ƒ15,12 en 17^2; van een bloemist ƒ16,20
en IS,90; van een motorschipper 14,58 en
17,29; van een stoomstoker 15,66 en 19,36;
van een machinist 16,74 dn 19.44 en van
een onderbaas 17,28 en 19,98. Alleen de
sociaal-democraten hebben voor deze loonre
geling gestemd.
Surnumerairs der grondbe
lasting. Naar Het Hbld. verneemt, ligt
het in de bedoeling om de surnumerairs dér
grondbelasting gedurende het eerste jaar van
hun diensttijd werkzaam te stéllen op oen
ontvangkantoor der directe belastingen en
accijnzen. In de eerste drié maanden van he*
tweede dienstjaar zal de surnumerair werk
zaam zijn op een controle der grondbelas
ting. Na dion tijd kan hij zich geheel wijden
aan zijn theoretische studie, in afwachting
dat hij door dén /Minister gedetacheerd
wordt tot het volgen van een cursus in land-,
tuin- en bosolibouw en eenvoudige metingen.
Om ook in de ocrsite vijftien maanden voldoen
den tijid te hebben voor studie, aal hij slechts
halve dagen behoeven te zijn op het ontvang
kantoor of de controle. Zonder machtiging
van hét hoofdbestuur wordt een surnumerair
niét belast met dc tijdelijke waarneming van
betrekkingen en behoeft hij dan ook geen
zekerheid te stellen.
Mr. L. Ch. B e si er. De benoeming van
mr. L. Ch. Besier, subst.-officicr van justitie
bij de rechtbank te Amsterdam, tot advocaat-
generaal bij den Hoogen Raad der Nederlan
den, is schrijft het Nieuws v. d. D. wel
een zeer groote sprong op de hiëarchiséhe
ladder. Toch komt de benoeming in zooverre
niet onverwacht, daar mr. Besier vroeger el
tweemaal gestaan had op de voordracht ter
benoeming van een lid van den Hoogen Baad,
een onderscheiding waarop zijn juridische
bekwaamheden hem ongetwijfeld aanspraak
deden maken.
Mr. Besier was de oudste in dienstjaren
va-n d" substituten bij het parket te Amster
dam, waarbij hij op 1 Januari 1904 benoemd
werd. Gedurende bijna tien jaren is hij dus
hier werkzaam geweest en heeft hij menig
maal hi] g- behandeling van groote en inge
wikkelde procedures het openbaar ministerie
vertegenwoordigd, zooals in de strafzaak be
treffende de malversaties bij de HolL Hypo
theekbank en d'e Maatsoh. voor Zekerheid
stelling.
Van de Vcreeniging Pro Juventute Is mr.
Besier jarenlang een ijverig bestuurslid ge
weest.
Vóór zijn benoeming te Amsterdam was de
heer Besier, ambtenaar van het O. M. bij het
kantongerecht te Amsterdam.
-—Jhr. Victor deStuers, In de onder
voorzitterschap van mr. W. F. N. Kolkman,
burgemeester van Weert, gehouden "vergade
ring van burgemeesters in het kamerdistrict
W eert is besloten d en k arn eraf geva ardigd e
op zijn 70en verjaardag, den 20en October
a.s., een album aan te bieden,
Bij Kon. besluit is toegekend de aan de
orde van Oranje-Nassau verbonden eere-me-
daiUe in 'brons aan: J. Hubberts, boekbinder
hij dé firma M. Alberts, drukkerij en uitgeef
ster te Gulpen; D. J. Drug gem am, arbeider
tn dienst van J. P. de Jong, to Olst
.1' o u;rnajli st ilek. Den heer O. A.
van Tricht is, met ingang van 1 November
op zijn verzoek, eervol ontslag verleend als
hoofdredacteur van De N. Ct. De heer van
Tricht zal als correspondent te Parijs optre
den.
Aan de hoofdredactie is, met ingang van
13 October, verbonden de heer J. J. Bruna,
vroeger de correspondent te Berlijn van dat
blad, sedert het laatste half jaar belast met
de waarneming van het correspondentschap
te Parijs.
Dr. Vermeulen. De toestand van
het Eerste Kamerlid dr. Vermeulen was gis
teren namiddag zeer achteruitgaande. Er
hebben zich nieuwe complication voorge
daan.
J. J. van Nieukerken. f Men meldt
ons uit 's Gravenhage t
In den ouderdom van 59 jaar is in „Bro-
novo" overleden de heer J. J. v. Nieukerken,
architect alhier; vooral bekend door zijn
groote bouwwerken in Nederland, o.a. „Duin
cn Kruitberg" bij Velsen en het Academisch
Ziekenhuis te Groningen, voor welks bouw
de regeering hem beloonde met het officiers
kruis van de Oranje-Nassau-orde.
De heer Nieukerken was tal van jaren voor
zitter en bestuurslid van de vereeniging
„Xrfr et Indusfriae" alKier, terwijl hij als lid
van de verf ra adi mgscorramssie steeds de be
langen tot behoud van het stadsschoon, o.a.
dé Hofvijver en de Schouwburg warm verde
digde.
De teraardebestelling van het stoffelijk
overschot zal geschieden Woensdag a.s., ten
1 uur op de begraafplaats Oud Eik cn Dui
nen.
Eerbiedwaardige leeftijd. Naar
de ..Grondwet" verneemt is Vrijdag in het
R K. gasthuis „Gharitas" te Steenbergen*
"leden de oudste inwoner dier gemeente
Antonius de Mooij, tot het laatste genoot hij
eene goede gezondheid en was slechts drie
dagen ziek. Het gezichtsvermogen was totaal
•weg sinds king.
Hij werd te Steenbergen geboren 6 Januari
1808.
Vereenig Eng voor Staathuishoud
kunde en Statistiek.
Onder voorzitterschap van mr. D. P. f>
Fabius uit Amsterdam, hield bovengenoemde
vereeniging Zaterdag haar algemeene verga^
dering in de Stadsgehoorzaal te Lelden.
Aan het jaarverslag ontleenen wij het vol
gende: Het ledental steeg van 718 tot 731. De
fïnancieele toestand is zeer bevredigend. In
verband met den gunstigen stand der geld
middelen stelt het bestuur voor een geschenk
van f 2500 te geven aan het Internationaal
Statistisch Bureau. Dit voorstel wordt aange
nomen.
Verkiezing van twee bestuursleden in plaats
van de aftredende leden mr. Fabius en mr.
J. Kruseman (niet herkiesbaar). Gekozen F.
M. Wibaut en mr. P. J. AL Aalberse. Besloten
wordt de volgende vergadering te honden te
Rotter dam.
Daarna worden 38 nieuwe leden benoemd.
Aan de orde is thans de behandeling der
praeadviezen, uitgebracht door de heeren
prof. I. D. J. Aengenent, mr. S. v. Houten en
F. M. Wibaut, over het onderwerp: „Welke
behoort de algemeene grondslag te zijn der
loonbepaling".
Prof. Verrijn Stuart begint met de
praeadviezen van den heer Wibaut en prof.
Aengenent, aan nadere beschouwingen te
onderwerpen. Het praeadvies van den heer
Wibaut handelt volgens spr. "niet over den
„algemeenen grondslag", doch over loonpoli
tiek. De grondslag van de loonbepaling is óf
„de verkeerswaarde van arbeidsprestatie" öf
„de behoefte van het arbeidersgezinbe
hoort althans dit laatste te zijn. Dit laatste
beginsel vinden wij herhaaldelijk in de socia
listische litteratuur terug, in ons land uitvoe
rig verdedigd door Frank v. d. Goes en Tak
Dat loonbeginsel is volgens spr. niet uitvoer
baar en niet wenschelijk.
Het arbeidsloon is altijd een prijs, tegen
prestatie gegeven in ruil voor arbeid; daarbij
staan steeds *wee behoeften tegenover elkaar.
Loon naar behoefte is dus, meent spr., in de
praktijk steeds onuitvoerbaar.
Als loannorm moet naar spr. worden aange
nomen „de volle Arbeiterstrag", dat deel, dat
aan den arbeider worde vergoed het volle
deel van zijn medewerking. Onder rechtvaar
dig loon zou zijn te verstaan de volle vergoe
ding van den arbeider van zijne medewerkin
aan de totstandkoming van het product.
De heer R. K u i p e r is het in hoofdzaal-,
eens met den heer Wibaut.
Prof. v. E m b d e n meent dat „loon naar
waarde" zonder nadere toevoeging niet als
bepalings-principe 'te aanvaarden is, vooral
wanneer men het oog slaat op aangename:
en minder aangenamen arbeid. De loongron
slag „loon naar waarde" is van ethisc
standpunt niet houdbaar en verdient nog aan
vulling, weiite spr. wil zoeken in de richting
van het praeadvies van den heer Wibaut, hoe
wel hij het met de loontheorie van dezei
heer niet geheel eens is. Praktisch staat spi
aan "de zijde van den heer Wibaut, uit alge
meen maatschappelijk oogpunt is het dringend
noodzakelijk dat door ingrijpen (regeling mi
nimum loon) de loonstandaard en wel spe
ciaal het snellere omhooggaan van den loon
standaard moét worden bevorderd. Zoolang
er voor ruil geproduceerd wordt en dit zal,
aldus spreker., wel altijd het geval zijn, zal
de productiviteit van den arbeider worden
gebaat, al klinkt 't paradoxaal, door liooge-
ren loonstandaard, waardoor de koopkrach I
der arbeiders toeneemt.
Mr. J. A. Levie vindt in het praeadvies
van prof. Aengenent een beschuldiging aan
het adres van de liberale economie, alleen
rekening houdend met de arbeidskracht, niet
met den persoon van dén arbeider, missend
den ethischen factor. De term arbeidskraclil
is gebezigd omdat men in het recht niet eer
stap kan doen zonder te komen In de abstrac
tie. Het gansche zakenrecht is een en a
abstractie, het erfrecht evenzoo en zoo tref
fen wij deze abstractie op het geheel-e terreir.
van het recht.
Alet den heer Wibaut wil spr. aandringen
op wettelijk vastgesteld loonminimum, doch
vindt onjuist als dat minimum aan te nemen
de levensbehoefte.
In de middagvergadering werd tn de eerste
plaats het woord gevoerd door mr. S. Ger-
brandy.
Als uitgangspunt behoort z. L te worden ge
nomen: „Het loon vloeit voort uit eon dubbe
len plicht en Berust op een daaruit voort
vloeiend recht". De behoefte vormt inder
daad een stuk van de loonsbepaling. doch
daaruit vloeit niet voort, daft deze behoefte
een minimum moet zijn. Bij de loonsbepaling
behoort mede te spreken de opbrengst van
de onderneming, dit is een enger beperking
van het begrip loon naar verdienste. Alleen
langs oordeelkundige samenwerking koïrtt
men tot zuivere waardebepaling en daaroi#
stelt spr. de collectieve arbeidsovereenkomst
op den voorgrond, leidend tot opstelling v3n
speciale minima.
Dr. Van der Waarden begint met de
verklaring, dat als onsociali9tisch moet wor
den gequalificeerd de hem opgedrongen op
vatting, dat de gehecle opbrengst van den ar
beid aan den arbeider moet komen. Even*
eens is volslagen onsocialistisch te noemen
„loon naar behoefte1', omdat de socialisten
ond'er behoefte heel iets anders verstaan dan
hun tegenstanders.
Pater A. W e ij e r s noemt als grondslag
voor den loonstandaard, niet alleen het bé»
ginsel der rechtvaardigheid, maar in de eer
ste plaats het beginsel der liefde; de werkge
ver moet zich afvragen: welk loon zou ik
wenschen uitgekeerd te krijgen, indien ik ar
beider was
Mr. dr. H. J. Tasman zoekt de bron,
waaruit geput moet worden, in het z.g. pre
mie-inkomen van het bedrijf. Voor de duur
zame productiviteit van den arbeid zal hét
op die wijze geen bezwaar opleveren, dat d0
arbeider zich niet zal behoeven te vergenoe
gen met het uiterste minimum. Van een wet*»
teliik vastgesteld minimum behoeft men zichl
