„Zenuwvoedsel".
Uit den omtrekT
$5 stiemmm aan. De neutralen stemden allen
legen-
iBij het afzenden van dit bericht beraad'
tóaagdon de beuren over 'werkhervatting op
a-s. Vrijdag. (Hbld.)
De staking op de sleepboo-
ten Door den bond van machinisten en
•tokers en dekpersoneel is de Goudsche dienst
cp de booten van de firma's Gebrs. Roelofs en
v. d. Garde dtop gezet. 2 booten van de firma
v. d Garde en een boot van de firma Roe
lofs liggen te Gouda.
Observatiehuis. Te Groningen be
staat het eenige observatiehuis in ons land
van Jeugdige personen, die, of voor het eerst,
óf dreigen met den strafrechter in aanraking
te komen. Het is prof. Sjmon van der Aa.
hoogleeraar in het strafrecht, die vooral met
den geneesheer in de cellulaire gevangenis,
dr Van Mesdag, het initiatief heeft doorgezet
tot oprichting van dit hu:s D exploitatie is
gunstig. Uit verschillende oorden des lands,
zooals uit Den Haag en uit Zwolle, worden
inlichtingen gevraagd, vooral van de zijde
v Pro Juventute, met hel oog op een al
daar eventueel op te richten stichting van ge
lijke strekking.
Zaterdag bezocht een deputatie uit Zwolle
dezo stichting. (St.)
Poging tot doodslag. Door de
rechtbank te Arnhem is uitspraak gedaan in
de zaak van den te Rfienen wonenden, doch
thans te Arnhem in het huis van bewaring
gedetineerden tabaksplanter J. Bdie de vo
rige week Terecht stond, ter zake, dat hij in
den vroegen morgen van 15 Augustus j.l. op
zettelijk heeft getracht te Rhenen Johannes
van O. van het leven te berooven, hebbende
hij opzettelijk met een geweer op dezen v. O.
gescholen, methet gevolg, dat deze daardoor
bloedend werd verwond. De eisch was drie
jaar gevangenisstraf. De rechtbank veroor
deelde hem thans wegens dit misdrijf, het
welk gequalificcerd als strafbare poging tot
doodslag, tot Ccn jaar en zes maanden ge
vangenisstraf, met aftrek der preventieve
hcditcnis.
In noodweer. Het vonnis van
d?e rechtbank to Rotterdam, waarbij acht
maanden gevangenisstraf werd opgelegd aan
E. O. Gr<">!>e, pix>vi)andm©estar aaoi boord
van de „Würzburg" van de Norddeutsche
Lloyd, wegens hdt lossen van revolverschoten
op eenige personen, die hem waren aange
vallen door welke schoten één di)ar aanval
lers in een der boenen werd getroffen en een
anfder in het onderlijf, welke laatste over-
lde d, is door het Hof te 's Graven-ha ge ver-
n^igd wegens vormgebrek, Verwijl de bckl.
opnieuw tolt 8 maanden- gevangenóssLTaf werd
veroordeeld, verminderd evenwel mdt drie
maanden voorloopt ge bcchtenisi.
Op fietsen belust. Voor de 5e
Kamer der rechtbank te Amsterdam heeft te
rechtgestaan een jongmensch. die er bijzon
der behagen in schijnt »e vinden fietsen te
stelen of te verduisteren Hij Is deswege te
Utrecht gedetineerd en nu weder door het
O. M. 3 maanden gevangenisstraf tegen hem
gertquireerd wegens verduistering van een
rijwiel. Na het te Utrecht gehuurde rijwiel
hier te hebben beleend, wist hij ook hier
weer een machtig te worden en te gelde te
maken.
De moord te Amsterdam.
Men meldt uit Amsterdam:
Gisterenmorgen heeft een gewezen mijnwer-
ke thans los werkman mstreeks half vijf
op de Achterburgwal te Amsterdam, een daar
survcillcercnde agent aangesproken en deze
medegedeeld dal hij uit wroeging zich ver
plicht acht, zich aan te melden bij de politie,
daa. hij de moord op het knaapje Hendrik
de Klerk in de Buiksloterp rider heeft bedre
ven. De politieagent geleidde de man naar
het bureau Wannoesstjraat, waar hij zijn be
kentenis herhaalde en daaraan toevoegde,
dat hij geen ontuchtige handelingen met het
knaapje gepleegd heeft. Nada» de commissa
ris proces-verbaal had doen opmaken werd
de man ter beschikking van den Officier van
Justitie gesteld. Naar men verneemt is de
gearresteerde niet door het knaapje, dat met
hem geconfronteerd werd, herkend. De ge
arresteerde, verkeert meestal onder invloed
van sterken drank.
De houcTïng van den man was van dien
aard dat men twijfelde of hij wel bij zijn vol
le verstand was. Op zichzelf zou dit natuui-
lijk niets bewijzen, daar inderdaad de moord
gelijkt op de daad van een waanzinnige.
We zijn bij de moeder van Franciscus
Dijkman, den man die verdacht wordt van
den moord op het jongetje de Klerk, ge
weest de wed. Dijkman, die in een slop in
de Rozenstraat woont, schrijft hel Hbld. Zij
vertelde ons, dat de 36-jarige Frans de oud
ste is van haar drie ongetrouwde zoons.
Frans had een tijdlang in de mijnen gewerkt
en was eerst sinds een paar weken -weer bij
z'n moeder terug; Vrijdag j.l. vóór drie we
ken was hij teruggekomen.
„Het is niet mogelijk, het kan niet, dat
Frans zoo iets verschrikkelijks zou hebben
gedaan'', zed de moeder. „Hij was altijd een
vroolijke jongen, opgewekt en tevreden en
hij kon zingen als een lijster. En dat deed
hij ook nog in den laatsten tijd".
De jongeman was los werkman; ln vroe
ger jaren had hij verkeering gehad met een
meisje. En juffrouw Dijkman haalde voor
ons een portretje van den muur, waarop
Frans met zijn vroegere „beminde" stond
Of Frans oolc van een borrel hield?
Och ja, hij lustte z'n glaasje wel op z'n
tijd. De moeder had ook in den laatsten tijd
echter niets aan den jongen kunnen mer
ken. En als eens in de gang en in het huis
gezin in de afgeloopen weken over die ake
lige moordzaak werd gesproken of als Frans
z'n moeder daarover nat de krant voorlas,
dan griezelde hij net zoo hard als de oude
vrouw.
De aanwijzingen dat Franciscus Dijkman
inderdaad de dader is van den afschuwelijken
moord aan de overzijde van het IJ nemen
volgens bovengenoemd blad, niettemin toe.
Dijkman heeft eenige dagen nadat de mis
daad plaats had ruzbe gehad met een vlet'
terman over de betaling. Dijkman beweer
de toen steen geld bij rich te hebben, doch
aan het polilieposthuis werd na veel zoeken
een gulden op hem gevonden. Toen hij daar
op genoodzaakt was te betalen, voegde hij
een der politie-agenten bij het verlaten van
het posthuis hoonend toe: „Als jelui wisten
wat ik gedaan had, zou jelui me niet laten
gaanl"
De agenten, die wel meer bij dergelijke
gelegenheden met allerlei nietszeggende uit
drukkingen getreiterd worden, hechtten ook
aan deze uitlating geen waarde. Achteraf
schijnt het toen echter méér te zijn geweest
dan een enkel tergende uitroep.
Gebleken is nu ook dat Dijkman op den
dag dat de misdaad plaats heeft gehad bij
rijn patroon is weggebleven. Aanvankelijk
werd door de familie ontkend dat hij een
vasten patroon heeft gehad. Vast staat ech
ter, dat Dijkman den 22sten Augustus door
bemiddeling van den directeur van de Toe
vlucht voor Onbehirisden, de heer Jonker,
werd aangenomen aan de Stoomwasscherij
„De Nijverheid" in de Bellamystraat.
Daar voldeed Dijkman aanvankelijk goed.
Hij werkte vlijtig door en er viel niets op
hem aan te merken. Maandag 22 September
bleef hij voor het eerst een dag weg. Den
volgenden dag beweerde hij tegenover zijn
patroon op weg naar de wasscherij te zijn
aangereden Inderdaad liep hij een weinig
kreupel, doch die kreupelheid was 's middags
al weder over.
Maandag 29 September, de dag waarop do
moord op den kleinen Hendrik de Klerk is
gepleegd, was Dijkman opnieuw weggeble
ven. De eigenaar van de wasscherij stuurde
een boodschap naalr Dijkmans' huis, doch
zijn moeder zeide dalt Frans op stap was en
gedronken had...
Dijkman is sedert niet meer op de was
scherij teruggekeerd.
Zijn dit op zichzelf reeds belangrijke aan
wijzingen, van meer beteekonis worden die
nog door hetgeen op den dag der misdaad
's morgens op den N. Z. Voorburgwal plaats
had. Den bewusten 29cn September werden
een tweetal zetlersjongcns door een mno aan
gesproken. die vroeg of zij wilden medegaan
naar de Entos. Toen de jongens zeiden dat
ze niet konden, omdat ze dan bij hun pa
troon weggejaagd zouden worden, antwoord
de de man: „Oh. dat is niets, dnn kom je bij
mij maar op De Nijverheid" werken
Ook "die verklaring zou, wanneer de zich
in hechtenis bevindende Dijkman heden door
de jongens herkend werd, niet van zóó be
lang ontbloot zijn geweest als de politie-anto-
riteitcn in die dagen gemeend hebben.
Nader verneemt hot Hbld. nog dat dc aan
gehoudene gisteren verklaard heeCt reeds
vijftien jaren in de gevangenis doorgebracht
te hebben. Of dit juist is kon nog niet ge
constateerd worden en voor welk feit wilde
de man niet zeggen. Naar wij reeds mede
deelden heeft Dijkman in Dnltschland in de
mijnen gewerkt, zoodat een en ander bij do
Dnftsche justitie onderzocht zal moeten wor
den.
Aanranding en mishandeling.
Men meldt uit Gilze aau het „D. v. N.":
Toen de 16-jarige zoon van den landbouwer
.T. B. Aarts Maandagavond met kar en paard
van Oosterhout huiswaarts keerde, is hij on
derweg aangevallen en afschuwelijk mishan
deld. De ongunstige toestand van den mis
handelde is gedeeltelijk oorzaak, dat omtrent
het misdrijf nog zoo weinig bekend is.
Te omstreeks kwart over 7 Hoorde de voer
man L. B. een kar met groote vaart het erf
opkomen. Toen zijn vrouw de deur opende,
zag Zij den jongen P. Aarts in deeraiswaar-
digen toestand voor haar staan. Hij was erg
bebloed en zijn kleeren waren totaal stuk ge
sneden. Ofschoon geheel van streek, schijnt
hij nog het besef te hebben gehad, het paard
op het erf van L. Bzijn oom, te sturen, die
aan den ingang van het dorp woont. Op dc
vragen, hem door B en diens vrouw gesteld,
kon hij geen antwoord meer geven. Hij viel
op een stoel neer en verloor het bewustzijn.
Dr. Hoeks, onmiddellijk ontboden, verleende
geneeskundige hulp. Ook geestelijke bijstand
werd ten spoedigste ingeroepen en den ge
wonde het II Oliesel toegediend-
Nader wordt vernomen, dat de toestand
van A. zorgwekkend is. Hij is echter weer tot
bewustzijn gekomen en dezen middag ten
volle bediend. Over de misdaad heeft hij eeni
ge inlichtingen gegeven, maar zeer verward
en onduidelijk, daar de heldere oogcnblikken
door ijlen worden onderbroken. Waarschijn
lijk hebben 4 personen A. aangevallen, lus-
schen het (Rijensche kamp en Gilze. Zij heb
ben hem bij dc keel gegrepen en dat lichaams
deel zoodanig beleedigd. dai het kraakbeen
van luchtpijp of storttenlioofd is gebroken
Verscheidene slagen op den schedel zijn hem
toegebracht, zoodat voor hersenschudding
wordt gevreesd. De kleeren zijn hem tot op
de huid door talrijke sneden in stukken ge
korven, echter zonder belangrijk letsel te ver
oorzaken. De handen waren vol sneden of
diepe krabwonden. A. had bij zijn aankomst
maar een schoen aan. Hij vertelde, dat de on
verlaten met zijn eigen mes den anderen aan
stukken hebben gesneden.
A. had niet meer dan een gulden nnn geld
bij zirh. 't Is dus niet waarschijnlijk, dat de
wandaad om roof is gepleegd.
Door een dief gewekt! Zondag
nacht werd bakker Lekkerker, te Sassen-
heim, wakker door gestommel in de kamer
en ging kijken.
Daar bemerkte hij *n l7-jarig jongmensch,
die er met een geldkistje, inhoudende onge
veer f 400. van door wildel
Door den schrik Het hij het kistje vallen en
ging aan den haal.
Later werd hij door den veldwachter
Postbumes in den tuin ontdekt en ln de cel
ondergebracht.
Door den trein gedood. Gis
terennacht is den 18-jarigen kantoorbedien
de P. B. te Dordrecht, door een trein het
hoofd afgereden.
Het lijk is gevonden aan een landelijken
overweg. Zijn fiets stond in de buurt
('s BePtogenb. CL)
Door den trein gedood. Gisteren
ia bdj de spoorwegbrug He "Weert door den
trein ovdnrêdon en gedood de voerman L. T„
wantende aldaar.
Het ongeluk te Weert heeft zich, blijkens
de Maasbode, als volgt toegedragen:
Gisteren middag circa 1 uur viel een schip
persknecht overboord in de Zuid-Willems
vaart .bij Weert. Door spoedig toegeschoten
hulp was de man weldra op het droge ge
bracht- Een zekere L. Tulleraans, die hij de
redding behulpzaam was geweest, wilde over
de spoorbrug weder naar zijn even onder
broken arbeid terugkeeren, maar werd door
den trein in de richting Antwerpen, welk n
hij niet tijdig genoeg had zien aankomen, ge
grepen en vermorzeld.
Overreden. De dames van Paaslo uit
Steenwijk zijn, toen zij zich per fiets naar
Frederiksoord begaven, door een zandtrein
gegrepen. Een der dames viel achterover,
v,aardoor zij zich zoodanig aan het hoofd
verwondde, dat de ontboden geneesheer, na
dat de dame in een woning was binnenge
bracht. verder vervoer ontraadde. Haar zus
ter bekwam een vrij ernstige schouderwonde.
Verdronken. Dinsdagavond viel een
man doordat de vaarboom uitsdhoot, van een
s&huit in het water van dc WHttcnbnrger-
vaart tc Amsterdam en verdween onmiddel
lijk in de diepte. Ongeveer 5 minuten daarna
werd hij in be\vustek>ozcn toestand opge
haald. Na in het zittingslokaal vjn den Ge-
meefiielijken Geneeskundigen dienst op Wit-
tenburg te zijn behandeld, is de man per
autoziekenwagen naar het Binnengasthuis
vervoerd, alwaar bij aankomst bleek dat hij
overleden was.
Van het gisterenmorgen tc Zaandam aan
gekomen Duitsch s.s. Rostock is op de reede
van Nerva de gezagvoerder en ooi» matroos
bij het aam boord gaan verdronken door het
omslaan van eten scheepsboot. Poging tot
redding misluld'e.
Ken schadepost. Te Amsterdam
had Dinsdag een collectant van de diaconie
het ongeluk zijn collect eb as in de Keizers
gracht te laten vallen, juist toen hij zich be
vond op de brug tusschen de Huiden- en
Runstraat. De bus zonk natuurlijk dadelijk
naar de diepte. Naar gissing bevindt zich on
geveer f 15in de bus. Hbl.
Dc ramp van de Volturno.
-- Van de ramp aan boord gaf de Fransch
man Binaut uit Calais aan een verslaggever
der N.. R. Ct. het volgende samenhangende
relaas: „De brand brak tegen zes uur in den
ochtend in hei voorschip uit, om acht uu<*
hoorde men een vervaarlijke ontploffing ir
dc machine-kamer. De vlammen sloegen nu
ook uit het midden van het schip op. Het
wer.l een algemeen sauve qui peut. Tachtig
land verhuizen; wilden "rar het brandende
tusschendek terug, om hun armzalige Iiave te
redden. De officieren moesten hen met de
revolver in de vui9t terugdrijven. Er waren
intusschcn enkele reddingboolen in de woe
lige zee neergelaten. Anderen sprongen te
water, om ze na te zwemmen Maar weldra
was het daar in het water een hopeloos ge
spartel van reddeloos verloren menschen. Een
paar booten waren door de torenhooge gol
ven tegen den romp van het schip geslingerd
en aan stukken geslagen. Op het achterdek
liepen jammerende kinderen en half geklee-
de menschen rond.
„Tn den namiddag waren, op de draadlooze
seiner om hulp, drie groote stoomschepen io
de nabijhjefiid van de Volturno verschenen,
maar zij konden wegens de ruwe zee geen
hulp bieden.
..Onder de door paniek bevangen landver
huizers kon niemand orde houden, temeer
daar de bemanning de handen vol had met
het overigens hopelooze vechten tegen de
steeds maar voortkruip mde vlammen. Den
heeler dag brachten de ongelukkige schip
breukelingen op het dek door met wat brood
als eenig voedsel. Toen de avond viel, had
men geen ander licht dan de gloed van de
fel omhoog slaande vlammen. Traag kropen
de uren in bange afwachting om Er waren
nu nog meer schepen tot hulpverleening ko
men opdagen.
„Eindelijk tegen drie uur in den ochtend
was de zee zoover bedaard, dat de redding
beginnen kon. Van alle kanten zagen de schip
breukelingen nu dc reddingbooten aankomen.
Opnieuw ontstond nu een groote verwarring.
Binaut zag hoe zijn jongetje in een boot werd
geworpen en door behendige handen werd
opgevangen. Maar zoodra het kind in de boot
was, begon Het vervaarlijk om zijn ouders te
schreeuwen Binaut volgde hem nu, maar zijn
vrouw en dochtertje had hij intusschen uit
het oog verloren De boot verliet het schio
en de echtgenooten waren gescheiden. Hij
hoop' nu bericht van haar te krijgen uit een
andere havenstad, als z«j ten minste onder
de geredden is...
s Ochtends om acht uur was er geen ster
veling meer aan boord van het in lichter
laaie staande schip achter gebleven."
Een onzer correspondenten heeft aan den
kapitein der „Cznr" -de vraag gedaan, of de
kapitein meende, dat inderdaad aan hoos op
zet de oorzaak van de ramp zou kunnen
worden toegeschreven. Zooals men weet ver
scheer Dinsdag morgen de New-Yorksche
Tribune met een dergelijke beschuldiging aan
het adres van het ontevreden personeel. De
kapitein maakte een afwerend gebaar en zei,
dat zulks z i. geheel buitengesloten was. We'-
scbieef hij 3e oorzaak "van de ramp toe
aan onvoorzichtigheid. De Bussen en Polen,
di° zich aan boord van dergelijke landver-
huizerssehepen bevinden, rooken veel, ja zij
rooken eigenlijk den geheelen dag sigaretten
en de wijze, waarop zij met hun rookerij om
gaan laat wel eens veel ie wcnschen over.
Ach'teloos werpen zij de eindjes brandende
sigaretten weg, a het gebeurt zelfs dat zij
die brandende tabak door de luchtgaten der
kokers werpen, welke uitkomen op dc met al
lerlei. goederen gevulde scheepsruimen. En
nu kan dc mogelijkheid niet uitgesloten zijn
dat er ontplofbare stoffen aan boord waren,
noodzakelijk is dit daarom niet. Fr kunnen
lichtontvlambare stoffen aan boord zijn ge
weest welke op deze wijze den brand hebben
veroorzaakt. Hot personeel vaart onder En-
gelsche vlag en geniet fc'ugelsche gage.
Men schrijft uit Rotterdam over de huis
vesting der schipbreukelingen in de Montefi-
orestichting aldaar<
Ter ontvangst waren den avond van aan
komst aanwezig het bestuur van Montefiorc
en het damescomité dot dc verzorging der
ongelukkigen had op zich genomen. Voorts
de heer Tinsley, de vertegenwoordiger der
UYanium, dc leden der Staatscommissie
voor toezicht op dc landverhuizers de hee-
rcu Rijken en Croockewit.
Het bleek dat rich onder de geredden van
alle landaarden bevonden als Franschen,
Russen, Italianen, Oostenrijkers, Hongaren,
Serviërs, Dukschers enz. en van verschillen
de religies. Daar wordt echter in dergelijke
omstandigheden door Montefiore niet naag*
gevraagd. De dames waren dadelijk in de
weer om hen een degelijk maal te bereiden.
Door de doctoren van dc Uranium dr. van
Sclms en van Montefiore dr. Voorzanger,
werd nu een inspectie onder de mannen ge
houden en verder den toestand van allen na
gegaan .Het bleek, dat twee kinderen ma
zelen hadden waarom deze geïsoleerd wer
den. Dc overigen waren allen gezond, wat
met het oog op de doorgestane angsten wol
een wonder genoemd mag worden.
Allen werden nu van onderkleederen voor
zien, gelegenheid gegeven om zich 'te reini
gen, terwijl de dames zich met de reiniging
der kinderen belastten.
Daarna konden zij zich ter ruste begeven.
Voor allen waren heerlijke bedden aanwezig
en de nacht werd zeer rustig doorge
bracht.
Gisteren morgen namen de dames de kin
deren weder voor hunne rekening, terwijl
bestuursleden zich belastten met het uitdoe-
Ion van Sovenklecding, zoodat zij er na een
paar uren heel wat beter uitzagen dan giste
ren avond
Andere bestuursleden belastten er zich
mede inlichtingen in te winnen omtrent fa
milie-aangelegenheden en naar heinde en
ver werden aan familieleden telegrammen
gezonden om deze omtrent de aanwezigheid
der geredden in te lichten
Een vrouw ontving reeds een telegram van
haar man dat hij gered was en naar Ame
rika was gebracht waar hij haar wachtte.
Anderen zijn natuurlijk nog in groote onze
kerheid omtrent de familieleden waarvan zij
geseheiden werden
Onder de schipbreukelingen bevindt zich
een moeder met 4 kinderen .terwijl rij drie
kinderen verloor. Twee daarvan waren met
de stukgeslagen reddingbooten vergaan. Het
andere dat werd toegeworpen kon niet ge
grepen worden en verdween mede in de diep
te
Een vrouw Clrl Tepper genaamd, afkom
stig uit Mich aio wick in Rusland, had alleen
een dochter bij zich. Zij is overtuigd dat
haar man met drie andere kinderen op een
ander schip gered is.
liet treurigst zijn er zeker aan toe de vier
kindertjes welke zonder ouders zijn. Deze
zullen voorloopig in de Monlcfiore stichting
blijven totdat omtrent dezen nader beschikt
zal zijn.
Heden zal een deel der schipbreukelingen
me* de Campanello van de Uranium steam
ship Company die reis weder aanvaarden
Wie dit verlangen moeten zich daartoe he
den opgeven- Ofschoon de Uranium Steam
ship Company voor verblijfkosten, kleeding
en passage zorg*, spreekt het natuurlijk van
zelf, dat ook de Montefloreatichting in deze
voor groote kosten komt te staan.
Van tal van zijden werd het bestuur reeds
hulp aangeboden, doch heeft het daarom
trent nog geen beslissing genomen, zoolang
met de Uranium de zaak niet geregeld is.
Dat het bestuur echter me* dankbaarheid
liefdegaven voor de ongelukkigen die van
alles beroofd zijn in ontvangst zal nemen be
hoeft wel niet gezegd te worden. Daartoe
verklaren zich gaarne bereid de heeren M.
Kattenburg, voorzitter, Mattencsscrlaan 248
er T van Cleeff, thesaurier, Nieuwe Binnen
weg 166.
De con sul-gen era al van Rusland hier te
lande, dc Heer De Peterson, bezocht giste
ren middag de schipbreukelingen der „Vol
turno") en verstrekte de noodige hulpmidde-
len en versnaperingen
Een commissie uit beursbezoekers stelde
500 gulden ter hand aan het bestuur der
Montefiore-verecniging ter voorloopige ver
deeling onder de landverhuizers, die aange
bracht zijn per stoomschip „Czar".
Naar aanleiding van een oproep in de
bladen om steun voor de te Rotterdam bin
nengekomen schipbreukelingen van de Vol
turno .die hij de ramp alles verloren hebben,
had de dokter van Montefiore, arts J- Voor
zanger, gisteren avond om elf uur reeds meer
dan drieduizend gulden aan g'ften ontvan
gen»
Aan boord van de Volturno bevonden zich
dc volgende Hoïlandschc eerste klasse pas
sagiers "\nna Gertrude dc Groot; Johanna
Groencveld; Floris Groenevcld; Gerard Groe-
ncveld; Willem Groenevcld en Johan Groene-
veld.
De eerste, Anna Gertrude de Groot, bevindt
zich aan boord van de Kroonland. Van de
familie Groenevcld de N. R. Ct. vernam,
dat het mevrouw Groenevcld, geb d^ Groot,
uit den Haag is is nog niets bekend.
School- en Kerknieuws.
's-G rovenhage, 15 October.
Exomens Wiskunde, L .O. (art. 86).
Opgeroepen, opgekomen en afgewezen 3 can
didates
Zondag j.l. is, naar de Stand, meldt, in
de Geref. kerk B, te Maassluis, in de gewone col
lecte voor de kerk, gecollecteerd een gift van
f TOOO, als bijdrage in de bouwkosten van een
nieuw gebouw der Vrije Universiteit.
Religieus socialisme. Over
de religieus socialistische Zondagochtendbijeen
komsten te Amsterdam schrijft men aan de „N.
R. Ct." o. a. het volgende
„Het is een heugelijk teeken dat steeds meer
deren met de aanvaarding van het socialisme
niet de religie verwerpen, en dat het godsdien
stig reveil van onzen tijd ook werkt onder hen,
die eens in den triumph van het socialisme de
nederlaag der religie zagen. Wat deze bijeen
komsten eigenlijk willen, Is niet makkelijk vast
te stellen. De bezoekers zijn zeker geen men
schen, voor wie het socialisme als voor mevr.
Holst een nieuwe religie is, waaraan zij genoeg
hebben. Hoezeer het socialisme ook hun hart
leven vervult, het kan den eeuwi 'eng,
het religieus gevoel in hen niet bc\.<rii- o. Maar
waarom gaan zij dan niet naar een van de vele
kerken onzer hoofdstad? Door kunnen zij toch
het reb'gieuse woord hooren en de religieus#
stemming vinden, waarnaar zij verlangen. Het
antwoord is, dat van do kansels der orthodoxie
het socialisme, dat hun lief is, vaak op ten
domme, boosaardige wijze wordt aangevallen
en bestreden, en dat in de vrijzinnige godsdienst-
prediking het besef van een taak tegenover het
maatschappelijk leven, de oproep tot strijd tegen
sociale ongerechtigheid en het profeteoren van
een nieuwe samenleving, te zeer ontbreken. Er
zullen er ook wel zijn, die nleuwo godsdienstige
taal en vormen verlangen en zich ergeren non
het traditioneele in woord, gebaar en de geheel#
wijze van optreden, het kerksche en dominees-
ochtige. Men zou deze menschen daklooze zie
len kunnen noemen en zij vinden in Odeon een
tehuis. Zij hebben ernstige grieven en zeker ook
wel vooroordeelen tegen de kerk, nu zoeken zij
in deze onkerksche samenkomsten stichting.
„Of deze „rooie kerk" een toekomst heeft? Er
komen geregeld een drie, vierhonderd socialis
ten. Dour zullen wel eenige nieuwsgierigen ver
dwijnen, maar ook onderen bijkomen, die nog
een zekeren schroom moeten overwinnen om
nnar een plaats te gaan, waar gebeden en gepre
dikt wordt, al ontbreken don wel de stovenzet-
ster, het kerkezakje en de witte bef. In Engeland
is de poging von John Trevor, om een Arbeids-
kerk (Labour Church) te stichten, mislukt.
„Als er één band is, die de Odeonbezoekerl
bindt, dan is het de begeerte om een godsdienst-
prediking te hooren, die zich niet uitsluitend
bezig houdt met persoonlijke nooden, zonden,
idealen en dus ook een sociaal karakter draagt.
En daor de godsdienstprediking in de kerk, tot
welke richting dc prediker ook behoort, bijna
altijd streng individualistisch is, kunnen de reli
gieus-socialistische Zondogmorgenhijeenkomslen
in een door velen gevoelde behoefte voorzien.
Zij vinden hun reden van bestaan in het conser
vatisme der kerk, die zich tot het Godsvcrlnngcn
der moderne ziel nog altijd richt met middel-
eeuwsche vormen en gedachten en in haar indi
vidualisme het uitsluitend wijzen op de verhou
ding van God en den mensch. terwijl de reli-
gieuse socialist daarbij ook Mnzzini's leuze
God en het volk' wil hooren en Gods wil en
geest ook in de maatschappelijke beweging,
striid en idealen wil zien aangetoond.
„Een klasse-kerk moet deze „rooie kerk" ech
ter niet zijn, zoo min als socialisme alleen een
zaak is van de arbeidende klasse. Tegen een
klasse-kerk zouden wij ernstige bezworen heb
ben."
De heer J. W. H H. Spoorenbcrg, te Tiel,
heeft een gift von f IOOO geschonken aan het
R.-K. Jongenspatronaat „St. Petrus", aldaar.
■Reclame.
Vroeger lag do waarde van don monaoh in
zjjn spierkracht en liohamol(jk uithoudingsver
mogen. Thans komt het aan op oen krachtig
en gezond zenuwstelsel. En dat bezitten talloozo
menschen helaas nietzij lijden aan nervositeit
en gebrok aan zenuwenergie.
Volgons beroomdo zcnuwspooialisten, als prof.
ZIEHEN on BINSWANGER, moet men do rich
openbarende zwakte op rekening stellen van
een onvoldoende voeding van het zenuwstelsel
de toevoer van die s'offon, die do zenuwen
tor verrichting hunner functies noodjg hobbon,
ia niet evenredig aan het verbruik. Hot middol
tegen zenuwzwakte Ie dus krachtiger zenuw-
voeding.
Voor die vooding gebruikt men hot door 18.000
medici sohriftolijk aanbevolon Sanatogen, Sana-
togen is eiwit en phosphor in zoodanigen vorm,
dat z\i snel en volkomen in het organismo
worden opgenomen. Het wordt door iedereen
goed verdragen, is absoluut zuiver en bevat
geen prikkelende hestanddeelen.
De heroemde Borlijnsche psychiater prof. dr.
EULENBURG, die volgons zijn verklaring
Sanatogen jarenlang heeft gobruikt. sohrljft
„Onder de vele ooncurrecrendo voedingspropn-
raten geef ik aan Sanatogen do voorkeur, omdat
het zonder uitzondering ook op den duur goed
wordt verdragon en snel en zeker tot het her
stel van krachton en algemoeno botorscbap
bijdraagt".
Sanatopon is btf alle apothekers en drogisten
in verpakkingen vanaf f 1.verkrijgbaar.
Kunst en Wetenschap.
Het conflict in den „Frascali"-
schouwburg. Het conflict in den Axn-
sterdamschen „Frascati -schouwburg wordt,
volgens de Tel., ingewikkelder dan ooit. De
nriisten zijn Maandag wel betaald, doch niet
door do combinatie Chrispijn en Van Bienc.
't Is de heer Chrispijn geweest, die voor dc
betaling zorgde. De combinatie had niet het
benoodigde geld voor de betaling der week-
salarisscn.
De heer Chrispijn en zijn artisten hebben
thans aan de e o m b i n a t i e-Chrispijn en
v. Biene den dienst opgezegd wegens niet-
belalen. In antwoord daarop heeft mr. B.
Cohcn, voor de combinatie dc décors en rc-
quisieten uit den schouwburg doen halen.
De vooraHeDing is Dinsdagavond toch door
gegaan.
Het Frascati-onsemble. Gisteren
avond werd wederom aan het talrijke pu
bliek dat in den schouwburg Frascati te Am
sterdam aanwezig was medegedeeld, dat de
voorstelling niet doorging. Het geld werd
teruggegeven en de schouwburg gesloten.
Hedenavond wordt ook niet gespeeld.
Verkade naar Indië. Uit goedo
bron vemeamt de N. C., dat höt gezelschap
„Die Ilatghospeldrs" in de maanden. Juli en
Augustus van 1914 in Indië gaat spelen dn dat
de hoer Vorkorde als leider en toonaelspeler
médegaat.
Rcfeds is voor deze twee maiuidon de
schouwburg te Batavia gehuurd.
Baaro. In de Woensdagmorgen alhier
gehouden raadsvergadering werd de verorde
ning tot regeling van hot herhalings-onder
wijs tn dier voege gewijzigd, dat in plaat$
van teekenonderwijs aan de jongens voortaa-n
zal worden gegeven aardrijkskunde.
To* het geven van herhalings-ondcrwij#
aan den cursus te Baam werden aangewezen
de heeren Verdam en Van Raalten e»n de da
mes Bastiaans en Nokken, en aan den cur
sus te Vuursche de heer Jantzen.
Aan mevr. Jantzen—Sonnenscheln, tijdelijk
onderwijzeres in de handwerken, werd op
haar verzoek met he* oog op opnatpe ln
