Premie voor onze Lozers. „DE EEMLANDER". Dinsdag 11 November 1913. FEUILLETON. DOKTER JOOST I2de Jaargang. fi#. 116 Hoofdredacteur: Mr. D.J. VAN SCHAARDENBURG. ABONNEMENTSPRIJS: Per 8 maanden voor Amersfoort l.OO. Idem franco per post1.50. Per week (met gratis verzekering tegen ongelukken) - 0.10. Afzonderlijke nummers - 0.05. Deze Courant verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen. Advertentiön gelieve men liefst vóór 11 uur, familie- advertenties en berichten vóór 2 uur in to zenden. Bureau: UTRECHTSCH ESTRAAT 1. Intercomm. Telefoonnummer 66. Uitgevers: VALKHOFF Co. PRIJS DER ADVERTENTIËN: Van 15 regels f 0.5C, Elko regol meer O.IO, Dienstaanbiedingen 25 cents bjj vooruitbetaling. Grooto letters naar plaatsruimte. Voor handel en bedrijf bestaan zoor voordeoligo bepaling©* tot hot herhaald advorteoren in dit Blad, bij abonnoment. Een© circulaire, bevattendo do voorwaarden, wordt of aanvraag toegezonden. Door een overeenkomst met een bekende firma te Amsterdam, zijn wij in staat gesteld, onzen lezers eene traaie premie tegen zeer lagen prijs te kunnen aan bieden,' n. 1. zes prnchtige repro duction in orgineele kleuren naar OudsHoiiandsclie meesters, voor den prijs van 12.110 (Franco thuis). Tegen inlevering van onder- staanden Bon kan men na betaling van genoemd bedrag, deze repro duction, in een keurige porteteuil le vervat, aan ons bureau ver krijgen. De reproducties, welke cou at- meiing liebbeu van 40 bij 5M c3ï., zijn naar de volgende meesters A, van Ustade „llaringvrouwije". Frans Hals„Ue vroolijkc drin ker''.^. tx. Breukelcnkam: „Ver trouwelijk gesprek", ti. Jletzit „liet ontbijt". J. Jü. Molenaar „Dame aan't Klavier", Joli. Ver meer„liet Melkmeisje". De Administratie. De ondergeteekende verzoekt te mogen ontvangen, tegen beta, ling van t Ü.UO (Franco thuis1, de premie-uitgave van liet Amerst. Dagblad, zes reproducties in origineelekleuren naar Ond-Holl. meesters. Naam: Woonplaats: Dezen bon in te zenden: Bnrean Amerst. Dagblad, Ftr. Str. X Amersfoort. Kennisgevingen. BEKENDMAKING. SCHIETOEFENING. De Burgemeester van Amersfoort biengt Ier openbare kennis, dat op Donderdag 13 Novem ber 1913, door het 3de Regiment Vesting-Artil lerie eene schietoefening zal worden gehouden op het Schiet- of Oefeningsterrcin op de Leus- derheide. De kanonnen worden opgesteld Zuidelijk van den Rijksstraatweg Amersfoort—Utrecht, ter hoogte van M.P. 846. Eh wordt geschoten in de richting van de Treekcr Duinen, op schijven opgesteld op de Leusder Heide. Het geheele terrein in de Schootsi ichting tot aan den Treekerweg moet gedurende de oefening als onbegaanbaar worden beschouwd; het zal tijdig in de rondte met roode vlaggen en posten worden afgezet. De oefening zal aanvangen te ongeveer elf uur v.m., het einde zal aangegeven worden door het strijken der vlaggen. Met toestemming van de betrokken Autoritei ten wordt gedurende de Schietoefening het ver keer gestremd op het -gedeelte van den Provin cialen Grindweg van Doorn naar Leusden, ge legen tusschen de K.M. Palen 6£ en 9, en op den Treekerweg. Waarschuwingsborden zullen de afsluiting van het verkeer nader aangeven. Een ieder hoede zich voor het aanraken van een niet gesprongen projectiel wegens het ge vaar voor ontploffing. Zulk een projectiel is op de ware grootte hiernevens afgebeeld. Van het vinden van zulk een projectiel wordt bericht in gewacht bij den Commandant der Vesting-Artil lerie, Kazerne der Vesting-Artillerie te Utrecht, waarna het door diens zorg onschadelijk zal worden gemaakt. De schijven, vlaggen, telefoongeleidingen, enz., zijn R'jkseigendom, waarvan het ontvreemden starafbaar is volgens de wet. Amersfoort, November 1913. De Burgemeester, VAN RAND WIJ CK. Met nieuwe ministerie en tiet uatiuiiiiiii grondbezit. IV. In onzen lijd is alleen de Staat bij' machte werken van zulk een reusachtigcn omvang als de drooglegging der Zuiderzee tot stand le brengen. De geschiedenis van het Panama- kanaal is een mooie illustratie dezer bewe ring. De Staal toch kan niet slechts, veel ge makkelijker dan particulieren, de beschik king erlangen over de reusachtige kapitalen, welke voor de totstandkoming vereisebt wor den, maar hij heeft bovendien een staf van bekwame ingenieurs in zijn dienst en is daar door ten allen tiide in staat de groote tech nische moeilijkheden het hoofd te bieden. Als een werk van den omvang als het hier be doelde inderdaad kan worden uitgevoerd en wij gelooven dat zulks het geval is - dan heeft het de meeste kans van slagen als de Staat het onderneemt. Maar met de drooglegging en al den aan kleve van dien, als het graven van afvoerka nalen, het leggen van ringdijken en het bou wen van sluizen is de zaak niet klaar. De nieuw gewonnen grond moet in cultuur wor den gebracht en in cultuur worden gehou den. De aard van dit wenk Is een heel andere dan die van dc drooglegging. De laatste is een nauwkeurig begrensde arbeid, waarvan begin en einde zijn aangegeven, dc cullivee- ring, dc voortdurende bebouwing is een werk, dat nooit eindigt en zich gaandeweg hooger ontwikkelt. Bovendien wordt de landbouw in hooge mate beïnvloed door plaatselijke ge steldheid en door dc grilligheden van de markt. Deze eigenaardigheden van het landbouw bedrijf zijn oorzaak, dat centralisatie hoogst nadeclig kan worden, wanneer zij te ver wordt doorgevoerd. Het wil ons voorkomen, dat hel beheer der nationale gronden slechts dan op het voordeeligst kan geschieden, wan neer het aansluit aan de tegenwoordig ge volgde wijze van bebouwing. Voorschriften, van hooger hand gegeven om de soort der te verbouwen gewassen te bepalen, zijn ten allen ■Lijde slechts bij machte geweest het land bouwbedrijf te drukken. Dii bedrijf ontwik kelt zich het best en werpt dientengevolge de meeste voordeden af, wanneer het in volle vrijheid kan worden uitgeoefend. De hoer, die zijn rogge goedkooper kan koopen dan zelf verbouwen, houdjt van zelf op niet dit gewas l© kweeken en zoo is het mot alle produc ten op landbouwkundig gebied. De landbou wer regelt zijn bedrijf naar de bestaande vraag en hij doet dit le gemakkelijker, naarmate hij vrijer is in de uitoefening er van. Hdt spreekt van zelf, dat de stof van land bouwkundige ambtenaren, welke dc Slaat tc- goniwoiordig bezit, ook in de tiotddoansb bij de .cultiveering der nationalegronjden uitste kende diensten kan bewijzen; die staf zal zelfs aanmerkelijk moeten worden uitgebreid. Maar het eigenlijke bedrijf dient in handen te blijven van boeren, evenals het dat thans is op de gronden in particulier bezit. Of nu de pachten, door de boeren betaald, worden gestort in de kassen der te stichten gemeenten, of rechtstreeks in 's rijks schat kist, of dat zij zouden moólen vloeien in een speciaal voor dezen tak van dienst te stichten aparte kas, zijn zaken van minder beteckenis, althans voor het oogenblik. Ons zou het meest toelachen eene regeling/ waarbij de baten, althans voor een belangrijk deel in de ge meentekas zouden vloeien. Voor de bepaling der pachten zouden wij het beslist noodig achten dat plaaltselljike com missies, bestaande uit landbouwers, werden aangesteld. Daardoor toch zou het mogelijk zijn, de pachten in overeenstemming te bren gen met de meer of minder gunstige plaatse lijke gesteldheid. De pachten zouden om de vijf of tien jaar moeten worden herzien. Bij het verpachten van een gemeentelijke of staatsboerderij zou als regel moeten gel den, dat een pachter niet van de plaats ver wijderd zou laiDnen worden, zoolang op hem als beoefenaar van het bedrijf geen aanmer kingen kunnen worden gemaakt. Deze regel zou dezelfde voordeeüge gevolgen mcft zich brengen als liet voor dc Groninger boeren zoo li-eiLzajam werkende beklemrecht en alleen met dit onderscheid, dat de beklemde boe ren in Groningen een voor den tegenwoordi- gen tijd veel te laag recht betalen. Ilct zou kunnen zijn, dal de kortzichtigheid van sommige gemeentebesturen, of ook eene neiging der paclitcommissiën tot nepotisme de goede bebouwing van den grond in den weg zouden staan. Daarom zou hel gewenscht zijn, dat beide voortdurend onder controle van provinciale of staatsambtenaren stonden en dat hooger beroep op hunne beslissingen ^erd toegelaten. Iloe nuttig en noodig staats toezicht is op het beleid der gomccntcn in zaken van algemeen beiang, bewijst het on derwijs. Wij hebben in zeer algemeeue trekken aan gegeven, hoe de Slaat of dc gemeente de nieu we gromden op de geschiktste marnier zou kun nen hcheeren, zoodat de opbrengst er van zoo goed mogelijk verzekerd zou zijn en hun ne balen zouden komen ten algcnieencn nut te. In een couranten-artikel kon deze belang rijke zaak niet breedvoeriger worden behan deld. Maar dit is ook niet noodig. Dc hoofd zaak is, dat de gronden, die voor rijksgold worden gewromicn, in liet bezit der gemeen schap behooren le blijven. Zij heeft recht op dc waardevermeerdering, welke in dc toe-» komst deze landerijen zullen ondergaan, om dat zij ook haar ontslaan te danken heeft aan dc gemeenschap. Hierop dc aandacht te vestigen was het doel dezer artikelen. J u 11 i u s. Politiek Overzicht. Ce -taaisgrEep in China. TussJieu de verkiezing van Juausjikai als president van de republiek Cliina en den sU-jtsgrtep, waardeer hij meer dan driehon derd leden va»l de nationale vergadering van hun mandate vervallen, verklaart, liggen slechts enkeie weken. Den lOen October van dit jaar, bij dc a ïvaarding van zijn ambt, las Juansjikai ce te boodschap voor aan de na tionale vergadering, waarin hij beloofde bij de vervulling x zijn ambt met volledige rechtvaardigheid en wettelijkheid te werk te zullen gaan. hij vatte zijee rede samen ïu dc twee teekens, Tao Teh, d. i. reinheid van ze den, en «verkondigde zijn yrogramma in vier vordore teekens: Tat.ung, Hsin, Tu en Tsjing, hetgeen beteekent Trouw, goed geloof, standigheid en t-.rbjkheid. Nog geen maand later ontbindt hij dc Kwoininglang, de op positiepartij in het parlement 13C van do 274 senatoren en 220 van de 596 afgevaardigden zijn tegelijk op de verbanningslijst geplaatst. liet is voor westersche begrippen moeiclijk tusschen die twtc ftiLen verband te vinden. Dal bestaat echter misschien toch wel. In de Temps komt een verhaal voor van ©en cor respondent over de omstandigheden, waar onder de verkiezing van Juansjikai in haar werk is gegaan. Daarin wordt gezegd: Velen zijn hier verbaasd geweest, dat de uitslag met zooveel moeite is verkregen. Men verwachtte eene verkiezing bij eerste stem ming. \olgens ili.ientingen uit ernstige Chi- neescae bron zou dit onverwachte verzet te wijten zijn geweest aan het feit, dat sedert eenigo c lijd Juansjikai zijne kas geheel ge heel gesloten had De buitensporige eischen van dc parlemen'slcden, het vertrouwen dat hem de vernietiging van den Sudistischen opstand verschafte, en vooral de zekerheid die hij bezat van len slotte toch gekozen te zullen worden, hadden hem bewogen dien maatregel te nemen. De toestand werd, naai 't schijnt, onmogelijk. Zijne aanhangers zelf begonnen eischen t«* stellen. Vergramd omdat zij zagen dat de kwomingtangs werden ge' kocht, beklaagden zij zich, dat zij werden op« geofferd, en vroegen op hunne beurt geld liet eenige middel om aan al deze aan» zoeken een eii.de te maken, die nog ondra gelijker werden, omdat de geldmiddelen snel verminderden, as niels meer aau iemand te geven. „Het geval van de nict-verkiezing was ove rigens voorzien. Juansjikai zou dan, zoo ver», zekert men, eene reis naar zijne bezittingen in lloiian voorgewmd hebben, en twee regir menten werden gereed gehouden om hem to beletten te vertrekken en hem mei geweld naar zijn palcis terug te brengen. Ik weet niel wat or jiust is in dil 13-Brumairc-plon, maas behalve dat cit wordt gezegd in zeer goed ingelichte kringen, was het werkelijk do etnige logische of lossing van de geheele politiek van ivan sederl het begin van dc re volutie. Hij heeft inlusschen die houding var brutale openhartigheid niet behoeven aan tt nemen." Deze mcdedeciingen over 't geen is omge gaan op den dag der presidentsverkiezing werpen een eigenaardig licht op dc nu ont vangen berichten over den staatsgreep, dit sedert heeft plaats gehad en waardoor nicf alleen de oppositie van de kwoininglangparlij is gemuilband, inuar feitelijk hel geheele parlement wordt vernietigd. Het krachtig optreden van den president, waarin de Euro peanen in Peking algemeen het begin van eene dictatuur willen zien, schijnt het gevolg te zijn van het optreden van eene parlemen taire commissie, die belast was met het ont werpen van eene nieuwe grondwet. Daarin was eene beperking opgenomen van dc macht van het uitvoerend gezag, om aan hot parle ment beslissenden invloed te verzekeren, ook over de loopendo rcgecringshandelingcn. Daarop schijnen de drie door president Juansjikai uilgevaardigdc decreten een ant woord le zijn. Men moet erkennen, dat h(* kias is uitgevallen- Wat zegt Europa lot deze dingen? Voors hands worden zij nogal berustend opgeno men. Zoo schrijft dc Temps: „Het komt nicT aan de westerlingen toe parti, le kiezen in dit op zijn Gkineesch gevoerde duel. China is klaarblijkelijk slechts eene republiek in naam, en dc maeklsovcrschrijdingen zijn er regel. In afwachting van den nog ver afzijn- den dag, waarop het ^ezag van de wot zijne rechten zal hebben herwonnen, is alles wat Europa gerechtigd is te wenschen, dat China een vast cn duurzaam bewind heeft. In dat opzicht zal de dictatuur van Juansjikai mis schien bevredigende uitkomsten kunnen heb ben." In gelijken zin schrijft dc Times: „Het repu blicanisme was In China nooit eene lastbare werkelijkheid. Iicien is het nog slechts dc schaduw van een droom. Ilct patriarchale stelsel, dat de president als dictator heden weder in eere brengt, is datgene wat, men moge zeggen wat men wil, altijd nog liet bestf geschikt is voor een volk met eene zoo diep ingewortelde veieering voor het vcrlcden- Juansjikai, de meest begaafde van de vaders en moeders van het volk, brengt slectys de overtuiging tot uitdrukking, dat alle in stincten en tradition van zijne landslieden Iedere onthulling van een geheim is de schuld van hem, die het heeft toevertrouwd. EN ZIJN ZEVEN ZORGEN. 11 DOOR MARIE DIERS. Er waren bijna volwassen meisjes, en de achttienjarige Regna behoorde daa'rtoe, die er wal voor gegeven zouden hebben, als ze Peter- :hen eens hadden ikunnen uitvragen. Men zou t de verontwaardigde moeders gaarne ge gund hebben, dat ze eens zagen, hoe haar tecderlijk behoede dochters met begeerige, leelijkc, onwaardige nieuwsgierigheid om een kind heen stonden, dat ze met haar heldere, onschuldige, een klein beetje onstemde, Ver baasde oogen aanzag, en hoegenaamd niet ratte, wat ze eigenlijk van haar wilden, dat al lat geheimzinnige gegichel en de opgeschroef de onrust niet begreep, omdat de werkelijk heid en de groote waarheid haar het hart niet onrein, doch rein en sterk hadden gemaakt, zoodat er geen voeling bestond tusschen haar m de nieuwsgierigen. »>Ja, ja," zeide dominee Moritz in zijn pas torie met de armzalige houten boekenplank- ies» >»de dokter doet alles verkeerd. En toch is iet waar, dat de goede God steeds naast hem ttaat en alles weer in 't reine brengt. Jullie kunt zeggen, wat je wilt, Joost is toch een kind van Gods genade. En dezulken brengen alles tot een goed einde. Maar dat is o.ok waar: hij doet alles verkeerd!" Inge en Peter zaten op de houten banken te wachten. Inge z^t met de lappen stof op haar schoot. Vrouw Grolman verbaasde er.zich over, dat de dokterskinderen hier gingen zit ten, waar ook de a'rmen zalen. Doch Peter wast, dat dit een consult zou worden, waarop men zou hebben te wachten, deze kwestie kon niet zoo maar even terloops behandeld wor den. -Baas Lücke met de zeere oogen walweg; toen wachtte de vrouw, om de kinderen van den dokter te laten voorgaan,'doch Peterchen gaf haar een wenk, want zc wist hoe het hoorde. Inge kreeg het er benauwd bij, doch telkens, als ze naar de afschuwelijke stoffen keek, werd haar moed weer groöler. Dat was wel een strijd waard I „Wel, wel!" zeide dokter Joost, toen hij twee zijner dochters hand in hand op den dïempel zag slaan. Het was in <le herfstva- canlie, de dag was koel en bewolkt, doch het bloed was hem naar 't hoofd gestegen, daar hij reeds van den vroegen morgen af hard ge werkt had. Toeh was hij bijna nooit ATOolij- ver gestemd dan in zijn spreekuren. „Vade'r, Inge wilde u iets over haar jur ken zeggen," zoo begon 'Peterchen het moei lijke onderhoud, en hielp haar zuster over den eersten steen heen. De vader keek van het roode en lichtblauwe goed naar zijn rood- lokkig kind, wier wangen begonnen te gloeien en wier groenblauwe oogen schitterden. „Laat Peter los," beval hij. „Kom eens hier." Er tlrilde iels in zijn jzezicht, toen hij haar aanzag. Er was een groote vreugde in hem. „Daar komt weer een vogel aangevlogen om op mijn hand te gaan zitten zoo iets ging hem door zijn brein. Doch hij was bang, den vogel schuw te maken, als hij zich op dc een of andere wijze le heftig bewoog of hem nog verder aansprak. Deze gedachte maakte hem heel stil, deed hem zwijgen cn was oorzaak, dat hij er zoo kwaadaardig uitzag als een beer, en 'dat hij weer, om met dominee Moritz te spreken, alles zo.o ontzettend ve'rkecrd deed, dat het niet Veel scheelde, of Inge had haar herboren moed weer jverioren. Doch gelukkigerwijze vond ze de stoffen zoo vreeselijk, en vielen haar blikken er juist op, toen ze de oogen angstig neersloeg, dat dokter Joost, als de kwestie nog op dc een of andere manier tot een goede oplossing kwam, niet zich zelf, doch deze toevallige bijomstan digheden dankbaar meest zijn. „Vader, wees niet boos ik ik geloof dat ik deze kleuren niet kan dragen Eensklaps keek hij op, een onaangenaam beeld kwam hem voor den geest, Iiij dacht aan Regna, aan wier hart hij geklopt had en wier antwoord vol was geweest van blouses en danslessen. Hij vergat, hoe angstig fladde rend deze jonge vogol op zijn hand zat, en dat hij zijn adem ingehouden had, om hem niet te verjagen. „Wat wil je dan anders?" zei hij barsch. Inge wist niet, wat voor kwaad ze gedaan had, ze wist niet, dat niels op aarde haar va der erger pijn deed, dan bedrogen te worden in zijn plotseling opbloeiende hoop ten op zichte van zijn kinderen. Ze had nauwelijks een ander antwoord verwacht. Ze wist, dat het iets gewichtigs en vermetels was, wat ze ondernomen had, en nu ze reeds midden in het vuur stond, voelde ze, dat haar moed eer der toe- dan afnam. „Als U me slechts toestaan wilt, naar den svinkel te gaan cn ze le ruilen," zeide Inge. „Ik wil niets beters of duurders, doch slechts een kleur, waarbij ik pas." Dokter Joost begon te spotten. „Bij welke kleur meen je dan te passen?" Inge bloosde hevig, doch meer van opge wondenheid dan van schaamte. „Vader, zie toch eens en ze hield de blauwe stof bij het groene laken van de schrijftafel. „Niemand zou dit bij elkaar willen zien. Zulke dingen voel ik zoo scherp, Vader, zoo iels kan me zoo ongelukkig maken, maar ook zoo gelukkig! Ik ben bleek cn heb rood haar, zou U me niet willen toestaan, de kleuren zelf te kiezen? U zou me zoo blij maken." „Sta je dan altijd voor* den spiegel om te besludeeren, of dc kleuren bij elkaar hooren?" vroeg de dokter. Doch het feit, dat Inge zoo vurig cn geestdriftig voor haar ideeën ijverde, maakte de teleurstelling, die hij gevoeld had, reeds weer wat kleiner.. Hij zelf had minder dan wie dan ook verstand van kleuren. Hij zag slechts vaag in een van zijn kinderen weer een golf komen aanrollen, die allerlei gehei men, waarvan hij niets had geweten, met zich bracht „Ik weet het van zelf," antwoordde Inge eenvoudig weg. „Ja, daar ben je zeker heel trotsch op. klein ding?" zei de dokter. „Doch ben je dan zoo zeker van je zaak? Verbeeld je je, dat je zulk een oneindig veel beteren smaak hebt dan je vader, die ziah veroorloofde, deze kleuren te kiezen?" Inge antwoordde niet dadelijk. Ze keek beurtelinizs naar de stoffen en naar baas y** der. Op haar ernstig, door den strijd voor haar overtuiging hooger gekleurd gezichtje \erschcen een klein, klein guitig glimlachje. Het was, alsof een schalksche straal, die door haar oogen gleed, tot den dokter sprak: „En jij durft nog wat zeggen jij, die dit goed hebt uitgezocht?" Toen echter Ebcrhard Joost dit schalksche glimlachje zag, had ze zijn hart heclemaal veroverd. Het was hem plotseling te moede, alsof hij Annemaric in 't gelaat keek. Die was ook ccn vriendin geweest van kaboutertjes cn kobol den. De dokter had zich met al zijn geleerd heid nog zoo hoog verheven kunnen wanen boven dergelijke nietige dingen als kleuren en stoffen, zulk een guitige blik joeg zijn heele verwaandheid op do vlucht en maakte hem weer tot een heel nederig mensch. Hij stond op. Iiij haalde zoo ruim adem, als of hij een heet, nauw buis uitgetrokken had. „Inge," zei hij, terwijl hij haar bij de schou ders pakte, „breng dan in Gods naam zoo gauw als je kunt, dit leelijke, bonte goed uit mijn huis weg. En als je dan zoo knap bent, als je je aan me voordoet, dan kun je ook heel goed voor de andere meisjes de passende kleuren uitzoeken. Maar geen geld verkwis ten, verstaan? Jij, dwaas kind! Geen mcnsch kaa er zich een flauw begrip van vormen, op wat voor gedachten jullie meisjes allemaal komt! Daar korat er zoowaar eerttje, voor wie 't geluk van een paar kleuren afhangt l" *rjn V Wordt vervolgd.

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1913 | | pagina 1