Premie voor onze Lozers.
Dinsdag 18 November 1913.
BUITENLAND.
FEUILLETON.
DOKTER JOOST
12"* Jaargang.
ABONNEMENTSPRIJS:
Per 8 maanden voor Amersfoort f l.OO*
Idem franco per post 1.50»
Per week (met gratis verzekering tegen ongelukken) - 0.10.
Afzonderlijke nummers - 0.05.
Deze Courant verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en
Feestdagen.
Advertentiön gelieve men liefst vóór 11 uur, familie-
advertenties en berichten vóór 2 uur in te zenden.
Bureau: UTRECHTSCH ESTRAAT 1.
Intercomm. Telefoonnummer 66.
PRIJS DER AD VERTENTIËN:
Van 15 regels f 0.50.
Elke regel meer O.lOj
Dienstaanbiedingen 25 cents by vooruitbetaling.
Groote letters naar plaatsruimte.
Voor handol en bedrijf bestaan zeer voordeelige bepalingen
tot het herhaald adverteoren in dit Blad, bij abonnoment.
Eene ciroulairo, bevattende do voorwaarden, wordt op
aanvraag toegozondon.
Hoofdredacteur: Mr. D.J. VAN SCHAARDENBURG. „D E EEMLANDER'. Uitgevers: VALKHOFF 6 Cc,
N°. 122
Door een overeenkomst met een
bekende firma te Amsterdam,
zijn wij in staat gesteld, onzen
lezers eene fraaie premie tegen
zeer lagen prijs te kunnen aan
bieden, n.l. zes prachtige repro
duction in orgineele kleuren naar
OuduHollandsclie meesters, voor
den prijs van 12.90 (Franco thuis).
Tegen inlevering van onder
staanden Don kan men na betaling
van genoemd bedrag, deze repro-
ductiën. in een keurige porteieoil-
le vervat, aait ons burean ver
krijgen.
De reproducties, welke een ai-
meting hebben van 40 bij 50 cM.,
zijn naar de volgende meesters
A, van Ostade „Hariiigvrouwtje".
Frans liais„De vrooiijke drin
ker". (J..G. Dreukelenkam: „Ver
trouwelijk gesprek". U. Metzn
,,Het ontbijt". J. 1L Molenaar
ame aan't Klavier", Joh. Ver
i - ..Ëiet Melkmeisje".
De Administratie.
A#e ondergeteekende verzoekt
te mogen ontvangen, tegen beta,
ling van i 2.S10 (Franco thuis;,
de preiuie-uitgave van het Amersi.
Dagóiad, zes reproducties in
origineele kleuren naar Ond-Holl.
meesters.
Naam: Woonplaats:
Dezen bon in te zenden: Bureau
Amersi. Dagblad, Utr. Str. l
Amersfoort.
Een belangrijke
beslissing
17 November 1913, de datum, waarop wij
herdachten onze honderdjarige onafhanke
lijkheid, een eeuw van reusachtige ontwik
keling on vooruitgang, die datum zal ook m
de geschiedenis van Amersfoort een belang
rijke blijven.
Gedeputeerde Stalen van Utrecht hebben
hun goedkeuring gehecht aan het rtaadsbe-
>Luil van 28 Januari tot aankoop van gronden
Lusschen den Utr. Weg en den Ouden Utr.
Weg ter grootte van 35.34.70 H.A. voor de
som van f 110.000 en aan het raadsbesluit
van 29 April lot aankoop van gronden tor
grootte van 86.73.38 H.A. geleren tusschen
Kalk weg, Leusderweg en Doodonweg voor
f 57.200.
Vlug zijn Gedep. Staten er niet bij, geweest
met hun goedkeuring, maar wie zich herin
nert hoe lang het destijds met het raadsbe
sluit in zake Nimmerdor geduurd heeft, zal
zich daarover ndel verwonderen. Trouwens
dient ook in aanmerking genomen te wor
den, dat goedkeuring van genoemde raads
besluiten moest voorafgegaan wonden door de
goedkeuring van de verordening op het
gronidbodrijif, welke eerst eenige weken gele
den afgekomen is.
Men kan het nog niet vergeben zijn, dat er
over de thans goedgekeurde raadsbesluiten
heel wat be doen geweest is. Werd er tegen
den aankoop van de gronden onder Oud-
Leusden weinig in het midden gebracht, de
aankoop van de terreinen tusschen Ulrecht-
schen Weg en Ouden Utr. Weg, d/us juist die
terreinen, welke de middenmoot "vormden
van het complex, waarvan de gemeente in 'n
halve cirkel om de stad heen zich de eigen
dom verzekerd had. bracht heel wat pennen
en tangen in beweging; het pro en hot con
tra werd togen elkaar onbewogen en de een
Mand, dat de schaal doorsloeg naar den pro-
bant, maar de ander meende het precies om
gekeerd te zien.
Dat de voorzichtige heeren Gedeputeerden,
die niet over één nacht ijs zijn gegaan, de
raadsbesluiten, welke zij, gezien hun stand
punt in zake Nimmerdor, wel niet al te wel
gezind onder handen zullen vernomen heb
ben, ten slotte toch goedgekeurd hebben, is
wel 'n zeer krachtige ruggesteun voor de
voorstanders en moot voor hen, die van den
aankoop niets d'an misère verwachtten, wel
'n aansporing zijn om hun oordeel nog eens
te herzien.
Wijze grondpolitdek is zonder durf en zon
der has ard niet denkbaar en hdt is nooit
wiskunstig te berekenen of die politiek in
derdaad slagen zal. Maar wel is het al te vaak
bewezen, dat zij, die al te pessimistisch zijn
en zich al laten afschrikken, zoodra ze één
duister punt opmenken, in den regel achter
het net visschen.
De tijd van over- en weerpraten is thans
voorbij. De deskundigen, de tot oordeel be
voegden hebben hun meeningen en hun ver
wachtingen uitgespioken, wij leekon hebben
hen nagepraat. Maar nu moet het theoreti-
seeren over zoo'n uiterst practische zaak uit
zijn; het is ten slotte de toekomst, welke zal
uitwijzen, wie gelijk had.
Dit mogen wij veilig aannemen, dat, nu de
gewichtige beslissing eenmaal gevallen is en
Amersfoort op geheel nieuw terrein vooruit
gang en ontwikkeling zoekt, allen gelijkelijk
zullen medewerken om de nieuwe lichting
succesvol Ue doen worden. Geen leedver
maak, indien fceleu retelling, geen zelfverhef
fing, indien succes volgt; het gaat er niet
om wie 'h hoogen borst kan opzetten en zeg
gen „zie je wel, dat ik gelijk had", maar het
gaat om het belang, om do toekomst van
Amersfoort
Ons gemeentebestuur zelf heeft zich een
nieuwe, zware taak opgelegd; toane het thans
ook energiek die taak te willen cm kunnen ver
vullen. Gronden aan te koopen is 'n eenvou-
ddire daad, hot grondbedrijf goed bo leklon
stelt de hoogste eisohem van beleid, bedacht
zaamheid en vór-ziendheid.
Politiek Overzicht
De Fransche milliarden-
leening.
De milliardcn-lceiiiiig, die moet dienen om
de Fransche staatshuishouding uit den nood
te helpen en waarmee het plan van den mi
nister van financiën Dumont staat of valt, is
nu bij de Kamer ingediend. Over den inhoud
van het wetsontwerp wordt bericht, dat het
de uiLgifte voorstelt -\an een bedrag van 1300
millioen francs drie pets. perpetueele schuld.
Jaarlijks zal in de staatskas,eene som van 75
millioen firs. gestort worden, die tot betaling
van de interesten en tot delging van de nieu
we schuld zal worden besteed. Deze 75 mil
lioen zullen worden opgebracht door eene
nieuwe successie-belasting, te heffen van het
kapitaal.
De memorie van toelichting rechtvaardigt
in de eerste plaats de keuze van het type van
de 3 pels. perpetueele schuld, die volgens de
opvatting der regeering als het goede werk
tuig voor het crcdiet van den staat is te be-
sakouwren, zoodat mag worden verwacht, dal
de staatsfondsen hunne bevoorrechte stelling
zullen hernemen, wanneer het parlemenl
overeenkomstig het voorstel der regeering zal
hebben besloten, dat de coupons van deze
schuldbewijzen vrij van belasting zullen zijn.
Er wordt bijgevoegd, dat de regeering hare
aanhoudende zorg wijdt niet alleen aan de
militaire voorbereiding van het land voor
den dag waarop het „Te wapen 1" zal weer
klinken, maar ook aan zijne financieele voor
bereiding, en de amortisatie van de staats
schulden als een gebiedenden plicht be
schouwd. Verder wordt betoogd, dat terug
koop van de nieuwe rente aan de beurs de het
budget het minst bezwarende en voor het
staatscrediet gunstigste wijze van schulddel
ging is. Na omstreeks dertig jaren zal van de
voor den dienst van deze leening bestemde 75
millioen frs. het volle bedrag voor schuld
delging besteed kunnen worden, en na nog
jaren meer zal het nominale bedrag van de
perpetueele schuld niet alleen met het bedra
van de nieuwe leening, maar nog met een ver
der bedrag van ruim 2 milliard, dus te zame.
met meer dan 3-j milliard zijn verminderd.
Deze leening is in hoofdzaak bestemd tot
dekking van de buitengewone uitgaven voo
het militaire budget en voor Marokko. Intus
schen zal het geen gemakkelijk werk zijn voo
de regeering, van de Kamer de aam mg
van dit leeningsontwerp te verkrijgen. Aan de
Frankf. 2tg. wordt daarover uit Parijs ge
schreven*
„De heeren Barthou en Dumont hebben aan
dc linkerzijde beloofd, dat de militaire uitga
ven door eene belasting van groote vermogens
zullen worden gedekt. De radicalen en ook d
socialisten kunnen bij goeden wil in de door
de regeering voorgestelde successiebelasting
eene vervulling van deze belofte zien. Zij kun-1
nen zich er ook bij neerleggen, dat dc regee
ring hun voor de verdere behoeften van het
budgot de vaststelling van het inkomstenbe-
lasting-onwcrp belooft, dal nog altijd in de
commissie van den Senaat zit. De radicalen
zouden zich bij dat alles kunnen neerleggen
als zij het noodige vertrouwen in de regee
ring hadhen. Dit vertrouwen hebben zij ech
ter niet in de regeering van Barthou, en daar
ook de goedkeuring van de groote, door de
regcering voorgestelde likwidalieleening tot
op zekere hoogte eene zaak van politiek ver
trouwen is, laat het zich aanzien, dat dc radi
calen reeds in de begrootings-commissie de
behandeling zullen bemoeielijken en zooveel
mogelijk vertragen. liet is daarom zeer moeie
lijk te bepalen, of en wanneer de heer Bar
thou er toe zal komen in de openbare zitting
een beroep te doen op de beslissing van dc
meerderheid, die de wederinvoering van den
driejarigen diensttijd heeft goedgekeurd. Dc
beraadslagingen over de leeningsvoordrachl
zullen reeds in de begrotingscommissie voor
de regeering doornenvol en gevaarlijk zijn.cn
het is onmogelijk heden reeds te voorspellen,
wanneer de voordraeiit in de openbare zit
ting aan de orde zal worden gesteld cn of het
minislerie-Barthou haar dan nog zal verde
digen."
Duïtschland.
B e r 1 ijn, 17 Nov. De Russische minister
president en zijne echlgenoote zijn heden
voormiddag om half acht hier aangekomen.
Kokoktzow bracht heden voormiddag een be
zoek aan den rijkskanselier en had een lang
durig onderhoud met hem.
De commissie tot onderzoek van de leve-
rantién voor oorlogstoerustingen heeft in hare
beide eerste zittingen kennis genomen van
eene reeks referaten, die door vertegenwoor
digen der regeering werden uitgebracht over
verschillende onderdeden van het onder
werp, waarover het onderzoek der commissie
licht zal moeten verspreiden. Deze referaten
zullen worden gedrukt en door de leden be
studeerd worden, om hen in staat te stellen
zich in het onderwerp in te werken, en met
kennis van zaken nadere voorlichting om op
heldering te vragen, wanneer de commissie na
nieuwjaar weder bijeenkomt. Wat over het
werkprogramma van de commissie is bekend
gemaakt, geeft alle reden om aan te nemen,
dat de commissie grondig zal werken. De
Vossische Ztg. meent zelfs, dat zij dit wat al
te grondig zal doen; zij schrijft, dat er alle
kans bestaat, dat de commissie even grondig
zal zijn en even vlug met haar werk gereed
zal komen als de reeds onder Bülow ingestel
de, inmiddels legendair geworden „Immediat-
commission" tot reorganisatie van het Prui
sische bestuur.
Met de uitsluiting van dr. Licbknccht heeft
de commissie zich niet bemoeid, omdat het
hier eene zaak betreft, die tusschen de regee
ring en den rijksdag moet wordfen uitgemaakt
en niet binnen de competentie van de com
missie valt.
Frankrijk.
P a r ij s17 Nov. De koning en de ko
ningin van Spanje zijn heden avond hier aan
gekomen. De militaire eerbewijzen werdt n
hun gebracht. De president der republiek was
vertegenwoordigd bij de aankomst van den
trein.
P a r ij s, 17 Nov. Dc Kamer heeft met 351
tegen 215 stemmen art. 2 van het ontwerp der
nieuwe kieswet aangenomen, bepalende daf
ieder departement een kiesdistrict uitmaak^
uitgezonderd de Seine cn de Nord, die in
eenige districten zullen worden verdeeld.
Op art 3 is voorgesteld ten amendement-
Maginot, dat aldus luidt: Het aantal zetels,
aan een kiesdistrict toegekend, wordU bere
kend naar het getal der ingeschreven kiezers.
Dit getal is dat van dc (kiezers, die zijn go-|
plaatst op de kiezerslijsten van het vooraf
gaande jaar. Bij de vernieuwing van de Ka-,
mer kiest ieder district één afgevaardigde op;
de 22,500 ingeschreven kiezers en op een sup
plementair gedeelte, dat grooter i$ dan 11250.
Do commissie stelt voor daaraan toe tc voe
gen: Intusschen kiest geen departement min
der dan drie afgevaardigden, uitgezonderd
het gebied Belfort
Het gehcele amendement is aangenomen
met 325 tegen 223 stemmen.
Volgens ccn bericht uit Ilaiffa is het eerste
Fransche Middellandsche zee-eskader daar
aangekomen. De Frères des écolcs chrétien-
nes hebben groote feestelijkheden georgani
seerd ter ecre van het eskader.
Generaal Fauric, die wegens zijn open bric/
aan den minister van oorlog schuldig is be
vonden aan vergrijp tegen de militaire tucht
en daarvoor ambtshalve is gepensioneerd,
heeft zich daardoor niet laten afschrikken. In
een tweede brief beklaagt hij zich, dat licra
niet is toegestaan zich voor den raad van
tucht te verdedigen, toon aan den raad de on
gunstige adviezen, hein betreffende, van do-
generaals Joffre en Chorncs werden overge
legd. Iiij behoudt zich voor, eene uitdrukke
lijke aanklacht tegen deze beide generaals aan
den minister te doen toekomen.
Engeland.
Londen, 17 Nov. Aartshertog Frans
Ferdinand cn zijne gemalin hebben zich heden
naar Windsor begeven om H.H. M.M. te be
zoeken. Sir Edward Grey komt heden avond
in hel kasteel en zal er verscheidene dagen
verblijf houden.
Portugal.
Lissabon, 17 Nov. Van de 37 zetels in.
de Kamer, die waren te vervullen, zijn 34 be
zet door ministerieelen cn democraten.
Oostenrijk.
Koburg, 17 Nov. De koning van Bulga
rije kwam heden met een extra-trein hier uan.
Hij heeft zijn intrek genomen in het Bujglas-
paleis.
Rusland.
In conservatieve doemakringen wordt ver
zekerd, dal binnen kort Docrnowo, die ccn<
uitnoodiging naar Livadia heeft ontvangen,
tot minister-president zal worden benoemd.
Tegelijk zal de rijks.doema ontbonden worden.
Docrnowo is ccn steunpilaar van dc reactie,
Ais minister van binneiilandsche zaken in hot
kabinet-Witt heeft hij de revolutie bloedig
onderdrukt.
Griekenland.
Athene, 17 Nov. Zavitzianos, een aan
hanger van de regeering, is met 119 tegen
21 stemmon bot voorzitter van de Kamer ge»
kozon.
EN ZIJN ZEVEN ZORGEN.
17 DOOS
MARIE DIERS.
Toen hij bij het bed kwam, maakte een
groote moede, de beroepswoede, zich van hem
meester. „Waarom heb je niet overal naar me
gezocht? Je had me wel gevonden 1" 6prak hij
gejaagd tot den man, die aidderênd naast hem
stond.
„Hoeveel kinderen heb je al?"
„Vier. 'Uit is het vijfde, dokter."
Geen mensch had ooit den dokier zoo opge
wonden gezien. Dominee Moritz lichtte hem
bij liet onderzoek bij met de lamp, die men
ondanks het feit, dat het zomeravond was, in
allerijl aangestoken had. Zijn oude handen
trilden niet zoo, als die van (dokter Joost. De
vrouw bloedde hem onder de handen dood, er
was niets meer aan te doen.
Als de dokter zijn rijf zinnen bij elkaar had
gehad had hij moeten weten, dat alle moeite
vergeefsch was, maar Mj had ze niet bij elkaar.
Het scheen hem het vreeselijkste toe, wat er op
aarde igebeuren kon, als deze moeder ter wille
van zijn kussen zou moeten sterven.
De oude, gebogen dominee sprak geen
woord. Hij liet den man met zijn wanhopige
handen doen, wat hij wilde. Hij had het nog
nooit meegemaakt, dat hij de mensdhen zoo
woest bevelen toesnauwde, dat hij ze zoo
heen en weer joeg, ,dat hij zijn zieken met
zulke wild rollende oogen aankeek.
„Dadelijk slaat hiji tegen den grond-I" dacht
de oude Moritz.
Och, het was geen goedé zomer geweest. Hij,
de tachtigjarige, had eigenlijk zijn emeritaat
willen aanvragen, want wat moest „zulk een
harkige, oude man op den kansel van onzen
Lieven Heer?" Maar toen had onverhoeds
.Toost hern in den steek gelalen. Wat voor een
demon was er eensklaps in dien man gevaren?
Men kon hem immers nergens meer vinden,
waar het op het eind ging! En als hij hem
ontmoette en aansprak, dan had hij zijn oogen
cn zijn gedachten ergens anders. Toen had de
oude Moritz niet kunnen weggaan, zekerlijk
niet Maar de ontrouw van dokter Joost deed
zijn hart pijn. En meer (kon hij ook niet, dan
zijn oude, trouwe lichtjes lalen branden. Den
dokter vervangen kon bij ook niet.
Nu dacht hij': „Dat is Gods hand. Vrouw
Weber moet sten-en, oepdat de dokter zichzelf
terugvindt. Zij moet sterven ter wille der an
deren."
Toen hij niet meer behoefde bij te lichten,
ging hij aan het hoofdeinde der legerstede
zitten, legde de hand op liet klamme voor
hoofd der stervende vrouw en bad met zulk
een machtige, pleahtige stem, dat bet leed en
de ellende en de dood ap aarde nietig en
klein schenen. De doffe bitterheid van den
echtgenoot gaf zich eindelijk lucht in een
smartelijk gesnik, de baker zat er droevig
schreiend bij, en de dokter ,ing weg van het
bed, wiesch zijn handen en staarde stom naar
buiten in den donkeren, regenachtigen nacht
Hij bleef hier, bleef werkeloos kijken naar
het wegsterven van het leven, terwijl hij niets
tot verlichting kon doen. Vervolgens ging bij
stil, stil huiswaarts. Tot aan den hoek der
eerste straat moest hij denzelfden weg als do
mmee Moritz.
Geen van beiden sprak een woord. Maar
toen zij van elkaar gingen, nam Moritz de
koortsige hand van den dokter met een vas
tenrustigen greep een oogonblik in de zijne
Eberhard Joost ging verder. Hij, was er zich
nauwelijks van bewust, dat een oogenblik ge
leden de dominee naast hem had geloopen en
nu van hem was weggegaan, doch de hand
druk was als een drank geweest, dien men in
koortshitte drinkt, waarvan men nauwelijks
be&eft, dat men hem drinlkt, en die toch helpt.
Dezen nacht begaf hij zi-ch hoelemaal niet
ter ruste. Hij liep veel in zijn Immer op en
neer. ging in zelfonderzoek zijn leven door
en schudde bitter en verwonderd het hooid
Was dan in zijn leven altijd alles zóó, dat het
een net andere in den weg stond? Kon hij
niet zingenot cn kracht Vereenigen? Werd
hem, den plompstappenden Eberhard Joost,
den eenzijdigen man, den man uit één stuk, al?
zonde aangerekend, wal voor andoren slechts
zich ontplooiend leven was? En was tiet bij
hem: óf het een öf het ander? Je kunt niet
uit twee glazen tegelijk drinken. Eén v«jd
beide moet stuk gaan
Hel had opgehouden te regenen. Langza
merhand drong de vaalblceke schemering door
de ruiten. In huis en straat was nog geen le
ven te bespeuren. Het was nauwelijks half vier.
Toen stond de man op, die den gehodeo
afgedoopen nadht in wanhopig zelfonderzoek
had doorgebracht, wiens leven onder zijn
eigen handen danste als een bootje in den
storm en hij ging den tudn in. De paden en
boschjes waren nat, maar een zoele wind
streek er oyer heen en in de twiigen beproef
den reeds de vogels hun morgenlied aan te
heffen.
Hij kwam hier bijna nooit. Nu ging hij door
de paden en zag de bloemen, die zijn kinde
ren geplant hadden en waarnaar hij nooit
omgekeken had. Frisoh woei de morgenwind
c zijn vermoeid, heet hoofd.
Toen begon hij gericht te houden over wat
rechts en wat links stond in zijn leven. Met
groote oogen staarde hij naar de vervlogen
uren zijner liefde. En een rilling voer hem
docr de leden.
Hildegard, Hildegard, wij kunnen niet
van droomen leven. Ben je werkelijkheid voor
m" toon mij dat dan!
Wat is er overgebleven van alles, wat ik van
je had? Wie ben je? Ken ik je idan? Ken
je mij?
In plotselinge ontroering hief hij bedde han
den op en bedekte zijn voorhoofd. Vrouw
wat weet ik van je zelf, van je leven? Ik
w.-.t weinig of niets van je kunst En heb je
ook maar ééns naar mijn kinderen .gevraagd?
De boom, waarender hij stond, schudde
druppels ap hem neer. Hij werd ér door op
geschrikt en ging langzaam verder. Voor hem
opende zich een gapende afgrond.
Wat was het dan toch gerweest busschen- hen
beiden? Muziek'zonder inhoud, een roes, wat
bloemengeur het heden, niets dan het phan-
tastisdhe heden. Denkt men in dat heden aan
rechts en links en vroeger en later? Jou zien
wilde deze man, in jè schoonheid gelooven,
als in het leven, je kussen. DaJt was zfljn
eeuwigheid.
Daar staat hij in den morgenwind en
blikt terug. Ja, terug. En het heden vioeit
zachtjes af in de groote zee van het verleden.
Toen de zon hooger aan den horizon reet
*_n hel leven en dc arbeid hun rechten her
namen, was hij niet bcgecjig naar den ont
beerden slaap, toen was hij slechts mat, als
iemand, wiens ziel veel slagen hoeft door
staan. Dit: „Geef het goede op iter wüle van
het betere," is een der groote steenen op den
akker onzer arme aarde, waarop reeds me
nige ploegschaar gebroken is, als zij ea* moei
dig op los wilde. Men heeft ook nog andew
diingen noodig dan moed en goeden wil; ook
verstand en wijsheid en een ijzersterke krach!
moet men hebben, om zijn leven in zulike ba
nen te leiden, als God en ons geweten ons
voorschrijven.
De menschen, die op dozen dag bij den
dokter kwamen, konfden natuurlijk met aan
zijn gezicht zien, dat hel barmhartig ware
geweest, hem op dien zwaarst en van alle
zware dagen met rust üe laten. Maar daaren
tegen is het ook een oude, goede waarheid,
dat een zware last beter gedragen kan wor
den, als men or nog een bij neemt.
Buiten stond hot bruine paard op de straat-
steenen te trappelen. Dat zei ook tot zijn mees
ter: Altijd maai; moedig verder! Achmfed heett*
het Peterehen ötoad er naast en hielld den
teugel vast, daar de stalknecht naar de apo*
theek was gezonden. Er trilde iets dn de oogen
van (het kind; zij wist, dat haar vader dien
nacht niet te bed was geweest
Wordt fmvolffS»
