STADSNIEUWS.
Tijdens de opstelling voor het défilé on
derhield de Koningin zich eerst geruime n tijd
met den minister van Oorlog, generaal Bos
boom, en den commandant van het veldleger,
generaal Buhhnann.
De opstelling voor het défilé geschiedde
teer snel. Gedéfileerd werd in flankcolonnes
niet sectiën, waarbij de vaandels buigend een
<ahiut voor de Koningin brachten.
Zoowel bij het verlaten van het Malieveld,
^nder uitgeleide van de generaals, die het
iConfaiklijk rijtuig volgden, als op den terug
weg naar het Paleis werd de persoon der
Koninklijke Majesteit van alle kanten om-
jing door de juichtonen van de duizenden in
dflcEte rijen laags den weg geschaard. En
ook bij terugkomst aan het Paleis was H. M.
het middelpunt van een ovatie vol geestdrift.
Het inrukken der troepen, die den terug-
marsch naar de kazerne door het Vourhout,
den Vijverborg en Parkstraat namen, gaf het
publiek een buitengewone militaire wande
ling ie zien en tevens de gelegenheid de
nieuwe vaandels, wapperend in het midden
der compagnieën, te aanschouwen.
In de infanterie-regimenlen bevonden zich
niet minder dan 4 muziekkorpsen, die afwis
selend de cadenzon van een vroolijke marsch
lieten hooren. Behalve de Koninklijke Mili
taire Kapel munne in dit opricht de muziek
van het 7e uit Amsterdam uit.
De compagndën van de buitengarnizoenen
keerden tagan den avond met volle muziek
naar hun standplaatsen terug.
Door den Minister van Oorlog is aan elk
der compagnies-commandanten een exem
plaar van het verslag der Legercommissie be
treffende de opleiding der militie toegezon
den. Hij heeft daarbij doen weten, dat om
trent dat verslag een rapport moet worden
uitgebracht, dat door den Minister openbaar
zal worden gemaakt.
Door den Minister van Oorlog zijn in
lichtingen gevraagd omtrent het aantal onder
officieren, dat gebruik heeft gemaakt van de
bepaling om een grijs-groen pak van grof la
ken kosteloos van het Rijk te ontvangen. Tot
nu toe hebben slechts weinigen daarvan ge
bruik gemaakt, hoewel de bepaling reeds een
half jaar bestaat.
Blijkens een bij het departement van
Marine ontvangen telegrafisch bericht is Hr.
Ms. panlserschip Koningin Regentes, onder
bevel van den kapitein ter zee J. Albarda, 16
dezer Dnngttie1^ gepasseerd.
Het pantserschip Zeeland is Zaterdag uit
de West naar Nederland vertrokken. Het zal
de Azorcn-eilanden aandoen.
Tramwegpersoneel. In Het Volk
wordt mededeelïng gedaan van een audiën
tie, die het hoofdbestuur van de Nederland
sche Vere«naging van Spoor- en Tramweg
personeel heeft gehad bij den minister van
Waterstaat ter bespreking van de belangen
van het tramwegpersoneel- Door de delegatie
Tan het hoofdbestuur werd de wensch geuit,
dat de minister maatregelen zou treffen, waar-
k»or wordt tegemoet gekomen aan de voor
dellen der enquête-commissie, vier jaar ge
leden bij de regeering ingediend. Vooral werd
gewezen op de gebrekkige pensioneering en
bovenal op het gemis eener rechtspositie.
De minister gaf te kennen, dat plannen om
daaraan te beginnen reeds waren gemaakt,
maar voegde eraan toe, dat voor een wettelijke
regeling lange tijd van voorbereiding noo-
dig is.
Voordracht raadsheer Hoo-
ge Raad. De Hooge Raad heeft aan de
Tweede Kamer doen toekomen de volgende
Hjst van aanbeveling van zes candidaten, ten
einde daarop te kunnen achtslaan bij het ma
ken der nominatie voor de -vacature van een
.•aadshecrpl-aals. ontstaan door het overlij
den van mr. J. H. van Goor:
1. Jhr. mr. R. Fcdflh, raadsheer in het ge
rechtshof te 's Gravenhage;
2. Mr. H. G Dresse-lhuvs. secretaris-gene
raal bij het dep. van justitie:
3. Mr. dr. L. E. Viseer. viee-nnesidemi van
de arr.-rechtbank te Botterdam:
4 Mr. J Kosters, hoo?leeraa«r in de facul
teit der rechtsgeleerdheid aan de Rijksuni
versiteit te Groningen en rechfer-plaatsver-
vangor in dc nrr -rechtbank te Groningen;
5. Mr. Dr. C. .T. H Schroei ioe-pnesident
?an dc arr.-r^btbonk te Utrecht;
6. Jhr. mr. G. A..H Mich iels van Kcssenich.
advocaat en procureur, rechtcr-olaatsverv. in
de arr.-rechtbank te Roermond
Voor den dienst in Ned.-Tndië is be
stemd om te worden benoemd tot klerk bij den
post-, telegraaf- en telefoondienst E. D. A.
van Duijn, te Breda.
Huldeblijk mr. Stuart. Aan den
keer mr. Th. Stuart, den Nederlandschen Re-
geerinpsr.omniissaris op de wereldtentoonstel
ling tc Gent, zal Zoterdag 22 dezer te Amster
dam een huldeblijk worden aangeboden als
een bewijs van waardeering voor de uitne
mende wijze, waarop hij de belangen der Ne
derlandsche inzenders heeft behartigd.
Mr. F. B. Coninck Liefstlng. f
Gisteren overleed te 's Gravenhage in den
ouderdom van 86 jaar mr. F. B. Coninck Lïef-
sting, oud-president van den Hoogen Raad,
■commandeur in de Orde van den Nederland-
teken Leeuw, ridder Grootkruis der Oranje-
Nassau-orde.
6 October 1827 in Overijssel geboren, zoon
*an den predikant te Heüendoorn, koos hij
zich te Leiden de rechtsgeleerdheid tot stu
dievak; 3 Juli 1852 gepromoveerd, werd hij
advocaat te Rotterdam. Kerstmis 18.56 werd hij
sabstftu ut-officier van justitie bij de recht
bank te Assen en in November 1861 rechter in
ae voormalige rechtbank te Leiden. Den llen
Juli 1871 werd mr. Coninck Liefstlng benoemd
Jot raadsheer foi den Hoogen Raad. in 1878 tot
vice-president en 1897 tot president, welk
aanbt hij 16 September 1908 ncderlegde.
Tijdens zijn rechterlijk ambt te Leiden
jchreef hij zijn standaardwerk over het Bezit.
Tevoren reeds getuigde van zijn kennis menig
tijdsdhrift-opstel; o. d. een reeks vertoogen
**ver de bij de Romeinen als „condlctiëii" be-
rechtsvorderingen in Themis (laat-
ftelijk in 1871), in 1890 vereenigd onder den
Ötei: Algemeens beginselen van de leer der
techtsgd<M*eM van veitüntemssen uit over»
«BOfeoMU
De thans ontslapene wordt geroemd als een
hoogstaand man van wetenschap, tevens van
rijke ervaring in de rechtswetensch..;>pen en
niet het minst als man van karakter-
Zijne verdiensten voor het land en de
rechtspraak werden door de Regeering er
kend door zijne benoeming tot commandeur
in dc orde van den Nederlandschen Leeuw
en riddergrootkruis in de Orde van Oranje-
Nassau.
De overledene werd geroemd als oen echt
beoefenaar der rechtswetenschap. De keurige
vruchten zijner studiën deelde hij telkens aan
hot rechtsgeleerd publiek mede, en dat, zoo
wel op het gebied van het door hem gelief
koosd Romeinsch als van het hedendaagsch
burgerlijk of strafrecht, Ziin in 1869 geschre
ven werk: »J>e al gem eene boriraselen van
het bezitrecht en de Nederlandsche Bezit-
acliën" was een zijner doorwrochte studiën.
Zijn rechtsgeleerde geschriften kenmerkten
zich door helderheid en crondighed'd van be
werking. kennis van taal en bescheiden cri-
tMc. Mr. Conine# Liefsting waarschuwde
steeds voor eene eenzijdige Fransche rechts-
beoefening, omdat hij de Nederlandsche na
tionaliteit op wetenschappelijk cobiod sterk
genoeg achtte. Het rechtskundig tijdschrift
„Thcmis" bezat indertijd in den overledene
een ijverig medewerker.
Krachtens ziin hoogrechterliik ambt had
mr. Coniinck Liefsting rilling in den Raad
van Voogdii over TT M. de Koningin tijdens
hare minderjarigheid.
Tevens maakte hii vele jaren afls lid deel
uil van hr+ Intern. Hof van Arbitrage.
Het stoffelijk overschot van den oud-pre
sident van den I-Tongen Raad mr F. R Co
ninck Liefsting zal Donderdag a s. op Oud
Eik en Duinen worden ter •->nrde bestekl, om
half twaalf van he*t sterfhuis.
Luitenant-kolonel W. F. Ver
steeg. f Te Amsterdam is in den hooecn
ouderdom van 89 jaar overleden de heer W.
F. Versteeg, gcpensionne.erd luitenant-kolonel
der genie van het Indische leger, een oud-
officier. die zich ook" op wetenschappelijk ge
bied groote verdiensten heeft verworven.
Laatst was hij in Tndië chef van het Topogra-
fisch-Bureau te Batavia.
Gedurende tien jaren als opvolger van pro
fessor P. J. Veth. is overste Versteeg voor
zitter geweest van het Kon. Neder!. Aard
rijkskundig Genootschap, waarvan hij na
zijn aftreden, wogens hoogen leeftijd, eerelid
is geworden. Het meest heeft hij zich bekend
gem a a let door lcartographischen arbeid,
vooral door de samenstelling, te zamen met
baron Melvill van Carnbee, van een atlas van
geheel Nederl.-Indië. verschenen bij Gualth.
Kolff. te Leiden.
De overledene was eerelïd van verschillen
de aardrijkskundige genootschappen in het
buitenland. Hij was ridder van de Militaire
Willemsorde en van den Nederlandschen
Leeuw, officier van de Eikckroon en de
Oranje-Nassau-orde. Voorts was hij begiftigd
met eenige hooge buitenlnndsche decoraties,
waarbij het Legioen van Eer.
N. v. d. D.
P. van Rosse m. t Zondagavond is in
het liaconessenhuis te Arnhem overleden de
heer P. van Rossem, een der oudste leden van
den gemeenteraad van Rotterdam en voorzit
ter van den kerkeraad der Nederduitsch Her
vormde gemeente te Rotterdamt
Vrije liberalen.
Zaterdag j.l. hield bovengonoemden Bond
in American-hotel te Amsterdam een huishou
delijke vergadering, onder leiding van mr.
M. Tydeman Jr., die een rede hield over den
uitslag der verkiezingen.
Daaraan Was ook voor het grootste gedeelte
het jaarverslag gewijd van den algemeenen
secretaris, den heer F. J. W. Drion.
Besloten werd het hoofdbestuur met één lid
uit te breiden.
De periodiek-aftredende leden van het
hoofdbestuur, de hoeren mrs Ter Spill. Stu
art en prof. mr. Visser van. IJzendoorn wer
den bij acclamatie herkozen. In de vacature
Smissaert werd gekozen, de heer D. W. Stork
te Hengelo on voor de nieuwe plaats de heer
Drion, voornoemd.
De voorgestelde statuten-wijzi ingen w er-
dien aangenomen-
Na afloop der vergadering vereenigde men
zich aan een gemeenschappelijk diner.
A. T h. Hartkamp. De bekende Am-
sterdamsche verzamelaar, de heer A. Th.
Hartkamp, heeft in het stedelijk museum te
Amsterdam, ter gelegenheid van den lOOsten
gedenkdag van Neerland's onafhankelijkheid
een tentoonstelling betreffende de heerschap
pij der Franschen in ons land en de bevrijding
daarvan geopend. Tegelijk viert de heer Hart
kamp zijn 50-jarig jubileum als verzamelaar.
Verschillende van zijn verzamelingen zijn ver
maard, zoo zijn Vondel-verzameling, die voor
het Vondelmuseum werd aangekocht, zijn col
lectie over het Tooneel in Nederland, zijn ver
zameling Nederlandsche Dag- en Weekbla
den, en zijn talrijke verzamelingen betreffen
de dc stad Amsterdam en haar geschiedenis.
Vredesprijs voor de jeugd.
De propaganda-commissie van den Alg. Ned.
Bond „Vrede door Recht" en de Ned. R.-K.
Vereen, tot Bev. van den wereldvrede, hebben
besloten ook voor 1914 weder gezamenlijk een
vredesprijs v-oor de jeugd uit te schrijven.
Besloten is tot restauratie van den ouden
toren te Hilvarenbeek. wanneea- rijk en pro
vincie bereid worden gevonden bij te dragen
in de kosten, die op ƒ40,000 zijn geschat
VLIEGEN.
Zondagnamiddag, den tweeden dag der
vliegdeanonstrnties van den aviarteur M van
Meel te Wam el, bij Tiel, werden door hem
drie vluchten gemaakt De wind was weder
hevi". terwijl regenbuien afwisselden. Vooral
de tweede vlucht wekte, de bewondering door
de scherpe zwenkingen, waarbij het toestel
soms coheeJ op zijde lag
Chevillard in ons land.
Naar de „Msb." uit goede bron verneemt,
zal Chevillard, die vliegt met een tweedek
ker en ongeveer dezelfde toeren maakt als
Pégoud, maar dan niet vastgebonden, in ons
land komen vliegen. De heer Reese te Rotter
dam heeft rich met hem in verbinding ge
steld en hoopt dat Chevillard begin Decem
ber te Rotterdam, Den Haag en Amsterdam
rijn prestaties zal vertoonen.
Werkstaking. Te Winschoten brak
gisteren een workstaking onder de grondar-
beiders der in aanbouw zijnde cartonfabriek
.Jrteiderland" uit. De staking omvat 200 man.
De eisch Is een loonsverhooging van 20 tot
23 cent
Het vliegongeluk van 1911. De
rechtbank te Leeuwarden heeft vonnis gewe
zen in de bekende zaak van mej. J. A. Groot
huis, echtgenoote van J. C. Winkel, kantoor
bediende te Besoyen, tegen het vliegcomité
en John Max Olieslagers.
De eisch tegen het vliegcomité was inmid
dels ingetrokken, omdat de zaak door de be
trokken assurantie-maatschappij schijnt ge
schikt te zijn. Olieslagers was niet versche
nen en is aldus bij verstek veroordeeld, en
wel om aan mej. Winckel, die, naar men weet,
met een drietal andere dames ernstig letsel
bekwam bij het ongeluk tijdens de vliegdemon-
stratie op den 13en Juli 1911, te betalen de
helft der kosten op hun geneeskundige behan
deling en verpleging gevallen, benevens haar
te vergoeden alle schade, die zij tengevolge
van de verkregen blessuren en verminkingen
heeft geleden on nog zal lijden, welk bedrag
bij nadere procedure zal worden vastgesteld.
Mishandeling van een veld
wachter. De Haagsche rechtbank veroor
deelde gisteren H. Wolwijs, arbeider te Sas-
senheim, tot 3 jaar gevangenisstraf wegens,
mishandeling met voorbedachten rade en be-
leediging van een veldwachter te Sassenheim.
De eisch was 4 jaar en 1 maand gevangenis
straf.
Een aanklacht. Naar men ons uit
's Gravenhage meldt, heeft de Amsterdamsehe
advocaat mr. L. W, van Gigch, die heden
voor den Hoogen Raad pleitte, heden middag
aan het departement van Justitie een onder
houd gehad met den Minister, mr. Ort, om
zich te beklagen .over de bejegening, welke hij
Zaterdag j.l. ter terechtzitting van het ge
rechtshof te Amsterdam in de zaak der uior-
phinevergifliging te Abbenbrock heeft onder
vonden van den rdvoeaat-genemal bij dat
Ilof. mr. De Josscüd de Jong.
De kerkdiefstal te 'sHertogen-
bosch. De twee te Amsterdam aangehouden
en te Den Bosch geconfronteerde personen
zijn niet herkend als een van dc heden, die
in den laten avond, den nacht vooraf gaande
waarin de inbraak is gepleegd, op ecnigszins
verdachte wijze, is gezien in den omlrek der
k,crk.
Direct na de confrontatie zijn Vrijdagmor
gen beide personen nog op vrije voeten ge
steld.
Overleden- Een der twee arbeiders
der gemeentereiniging te Amsterdam, M. W.
Bimink, die Vrijdagavond 31 October bij het
ledigen van een beorkuil door een gerangeerd
wordenden spoorwagen werden aangereden,
is Zondagmiddag overleden. B. was gehuwd.
Zooals men weet is de andere werkman kort
na het ongeval gestorven.
Noodlottige vaL Zaterdagmiddag
is de vrouw van den landbouwer B. T. te
Wachtum (gem. Dalen) bij het schoonmaken
van een stoel gevallen en zoo ongelukkig op
een emmer terecht gekomen, dat ze bijna on
middellijk een lijk was-
Door eigen schuld. Maandagmor
gen werd te Coevorden door de Dcdemvaart-
sche stoomtram een zekere Zuidesma, wonen
de tc Dalerveen, do eene voet afgereden en de
andere voet zwaar gekneusd, doordat hij uit
de trant sprong, terwijl deze nog in beweging
was
Door den trein gedood- Zaterdag
avond is de 36-jarige veedrijver G V., vader
van vier kinderen, nabij Alkmaar, door den
laatsten sneltrein AlkmaarHaarlem overre
den en gedood.
Hoog water. Het water der Zuider
zee steeg Zondag op het Pampus tot 1.20 M.
boven A.P. Daardoor zijn de JJdoorn-, Nes- en
EempokJers geheel overstroomd.
School- en Kerknieuws.
s-G raven h age, 17 November.
Examen M. O. Staatsinrichting, K XI.
Opgeroepen en geëxamineerd 4 candidaten;
toegelaten de heeren E. L. A. M. van Leeuwen,
Den HaagA. Wagner, Stad a/h Haringvliet
J. Witkop, Rheden.
Kunst en Wetenschap.
H. M. de Koningin heeft den heer H. J.
van der Wcele, benoemd tot lid der cominia-
sie voor de Koninklijke subsidiön aan jeug
dige kunstscliilders, ter vervanging van wij
len den heer John F. Hulk.
Het nieuwe vaandel.
Voor de plechtigheid van de uitreiking der
nieuwe vaandels verwijzen wij naar de ru
briek Binnenland.
Gelijk wij reeds meesdeelden, voert het nieu
we vaandel van het 16e rcg. inf. het opschrift:
Citadel van Antwerpen 1832.
Het nieuwe vaandel van het 16e arriveer
de gisterenavond aan het station alhier. Om
stuwd door een groote menigte en met de
muziek van het 5e vooro^ ging het met een
korten omweg naar de kazerne. (Morgenoch
tend woa-dt het vaandel aan het regiment ge
presenteerd. Op de Vlasakkers zal een buiten
gewone parade gehouden worden, waaraan
alle troepen van het garnizoen iin groot tenue,
onder commando van luit.-kol. Indewey deel
nemen.
De troepen zullen dcfileeron langs het vaan
del, waarvan die voorstelling geschiedt door
luit. kol. P. W. Webesr, waarna temggemar-
cheerd wordt lang Barchman Wuytierslaan,
Berkeaweg, Utr. Weg, Utr. Straat, Lange-
stirant, ICamperhinnenpoort, Zuidsingel, Arrih.
Str„ Arabia, Weg. Kazerne.
Garnizoen.
Tot regimenteadjudant bij het 16e rog. inf.
is benoemd de le luit G. G. Zonnevylle.
Personalia.
De klerk der posterijen on telegrafie 2do
Idas J. van. Zalingen Is verplaatst van Am
sterdam naar Amersfoort.
iTe Zwolle slaagde gisteren voor het
examen vrije- en ordooefeitingen mej. A. A.
J. M. Benedic.
De heen* W. C. de Blécourt, onderwijzer
aan school C alhier, is benoemd tot onder
wijzer aan de M. U. L. O.-school i*et de
daaraan verbonden handelsklasse te Veen-
dam.
De heer A. Ritsma, onderwijzer aan
school A alhier, staat no. 1 op do voordracht
ter benoeming van een onderwijzer aan een
openbare school te Arnhem.
Grondaankoop.
Gelijk wij gist erna middag reeds per bulletin
bekend maakten, hebben Gedeputeerde Sta
ten goedgekeurd de raadsbesluiten van 28
Januari tot aankoop van grom' n tusschen
den Utr. Weg on den Ouden Utr. Weg ter
grootte van 35.3-1.70 1LA. van mevr. de Roos
Vlasman voor de som vam 110.000, en van
29 Ad ril tot aankoop van gronden tusschen
den ICalkweg, Lousderwog en Doodenweg ter
grootte van 86.73.38 H.A. Yoor 57.200.
Voordracht de heer en mevr.
MansfeldtD e Witt Huberts.
De Amersfoortsche afdeclmg van do Ver.
voor Vrouwenkiesrecht stelt zich voor Vrij
dag 21 November in hot Valkje een openbare
vergadering le beleggen, waarin de heer en
mevrouw Mansfeldt—De Wilt Huberts uit
Utrecht hunne gecombineerde voordracht
„Vrouwenkiesrecht en mannenplicht" ten ge-
hoore zullen brengen. Zij deden, dit reeds in
meer dan vijftig groote en kleine plaatsen
iai ons land en werden overal roet sympathie
begroeit, niet hot minst door den eigenaar-
digen tot nu toe weinig gokondion vorm,
waarin zij hunne denkbeelden uiteen zetten.
De heer Mansfeldt verdedigt od historische
elliische on sociale gronden het good recht
der vrouw en óók op maatschap pel ijlk en po
litiek gebied aks met den man gelijkwaardig
le worden behandeld, en geeft aan welke
voordeelen daardoor aan de gemeenschap
moeten toevallen.
Mevr. Mansfeldt illustreert dit dsoor het ver
tolken van verzen en prozastukken van Mul-
tatuli. Henriëllc Roland ITolst e. a., geheel lm
aansluiting mot de zakelijke beschouwing van
haar man en dit dus niet als sluitstuk vam
den avond, maar steeds als aanvulsel of toe
lichting van een dool zijner rede. Daardoor
ontstaat eene aangename afwisseling.
Onze Vloof.
De propaganda-feestavond van „Onze
Vloot", gisteravond in de Arend gehouden,
Is schitterend geslaagd. Dc met groen en pla
ten versderde zaal was tjok-vol, geen plaatsje
onbezet en de laatkomers moesten huiswaarts
keeren zonder een voet in d'e zaal gohnd te
hebben.
De burgemeester, graaf van Randwijck,
voorzitter van het plaatselijk comité, opende
de bijeenkomst. Dat deze samenkomst juist
viel op den Onafhankelijkheidsdag was voor
spr. aanleiding om de aanwezigen voor tc
houden, dait onze vrijheid, waarvan het
eeuwfeest met zooveel blijdschap herdacht
wordt, ook gehandhaafd dient te worden.
Wat de beide sprekers van den avond zullen
zeggen, zal juist betrekking hebben op die
handhaving van onze vrijheid en dus op
dezen avond onze bizondere aandacht ver
dienen.
De heer H. M. van Bemmelen, oud-zeeoffi
cier, verkreeg daarna het woord en had tot
onderwerp: a. Indië en onze Dreadnought,
b. Doel dér Vereen. Onze Vloot
Spr. begon te veronderstelen, dat het be
staan van de Vereen, aan velen nog onbc
kend was, voordat zij de om mime schaal
verspreide brochures ontvingen. Dit jaar was
Amersfoort een der eerste gemeenten, welke
het H. B. in het plan de campagne opgeno
men had en zoo is deze avond belegd, om
het doel der vereen, bekend te maken. Spr.
brengt dank aan het comité, bij wie de voor
bereiding in goede handen gebleken was, en
spreekt zijn groote voldoening uit, dat de
burgemeester het voorzitterschap van het
comité heeft willen aanvaarden.
Onze Marine maakt een crisis door. Daai-
van is thans ieder overtuigd en spr. hoopt,
dat het der nieuwe regeering gegeven mag
zijn de zeemacht udt haar verval op te hef
fen. De marine is geen maritiem belang maar
een Staatsbelang. Het is dus niet alleen de
marine, het is ons Vaderland, dat een crisis
doormaakt.
Ons volk ziet niet in of wil niet inzien, hoe
kritiek de toestand zou zijn, indien onze kolo
niën eens in ernstig gevaar waren. En dat ge
vaar is niet denkbeeldig, de kans, dat wij
onze koloniën kwijt raken, wordt met den
dag grooter.
Spr. zal achtereenvolgens op punten
wijzen.
1. Onze welvaart.
2. De afhankelijkheid van onze welvaart
van het koloniaal bezit.
3. De economische gevolgen, indien wij
onze koloniën kwijt raakten.
4. Hoe het bezit der koloniën In gevaar kan
komen.
5. Wat wij er tegen kunnen doen.
Over onze welvaart is niet veel te spre
ken. Entos is een schitterend bewijs geweest
van onzen vooruitgang op het gebied van
handel en scheepvaart. Wat betreft den ton
neninhoud van de koopvaardijschepen is
Nederland thans de 8e, weldra de 7e natie
der wereld.
Mot tal van cijfers toonde spreker aan, hoe
groot onze welvaart was, hiermee wijzende
naar hetgeen op het spel stond, wanneer wij
niet in staat waren onze neutraliteit zeiven
te handhaven. Kunnen wij dit niet, dan wor
den wij meegesleept en ons koloniaal bezit,
zelfe onze onafhankelijkheid kan er mee ge
moeid zijn. Een strijd tusschen Frankrijk en
Engeland, daarvan is geen kwestie, maar
Frankrijk—Duitschlarid wek In 70 was in
Nederland vloot en legeT gerootóiiseerd,
Diritsehland of beter gezegd PruUen bat!
toen nog geen scheepsmacht.
En vooral is wel wiskundig zeker een
strijd Engeland—DuitschiamL Engeland zfef
zich in alles door Duitschland voorbijgegaan}
zoo kan het ook worden in overmacht te?
zoe.
De politiek van Engeland is, Duitschland
mot eeti anderen staat in oorlog te brongoQ
en aldus te rzwakken. Gelukt dit niet, dan
zal Engeland zolf er toe moeten ovorgnatt
Wachten brengt het grooteT gevaar. En daij
zitten wij er leelijk tusschen. Voor DnitscJW
land is Nederland als neutraal land betep
dan als bondgenoot. Het kan dan veel over
ons land betrekken. Deze periode van ge*
eertnedigde neutraliteit kan echter slechts
kort duren. Dan zal de andere strijdende
macht onze neutraliteit willen schend on en
moeten wij dn staat zijn deze te handhaven.
En ook voor Indië is die schending dor
neutraliteit niet denkbeeldig. In den strijd!
'Japan-Rusland is het nog goed afgeloopen.
De Russische vloot passeerde dc straat van
Malahka. Wij hadden een eakadér^ van acht
schepen op de punten waar voor schending
der neutraliteit gevaar was tc duchten.
Bij een strijd van zeemogendheden is voor
treffen in onze Indië zeer groote knns.
Zoo'n eskader zal echter met nog meer
zekerheid noodig zijn voor Iets andere: een
overval vam hc>t gele gevaar.
China en Japan zijn overbevolkt; uitbrei
ding van grondgebied wordt vooral door
Japan gezocht Daar ook is bij de regeering
expanric-politiek. Onze koloniën zijn over
stroomd door Japanners. Spionnen overal: b£
de cultures, in de steden, In dc hotels, zelfs
in ondergeschil;te betrekkingen. Voor dit
laatste achten dc hoogstgcplnntstc officieren
rich niet te goed en zij kunnen zich er in
voegen, want een Japanner heeft weinig be
hoefte.
Hoe de Japanners optreden in onze Oost,
daarvan geeft spreker twee staaltjes, voor
welker waar-zijn hij instond.
Zooals gewoonlijk bezocht een Japansch
sehoolerionder Indië ook in 1912. 't Bestond
uit schepen op de Russen veroverd.
Bij landing werden de Inlanders op ver
schillende wijzen er toe gebracht, een kijkjo
te gaan nemen op die bodems.
Op het eene schip viel direct in het oog een
zwart bord, waarop geschreven: „Deze sche
pen zijn eer»s op Europeanen veroverd." En
bij een tweeden bodem stond er- „IRor woed
eens een Europeesche vlag." 't Was om stem
ming te wekken tegen de Europeanen.
Het tweede staaltje was in verband met het
bezoek van een Japansch oorlogsschip aan
Makassar. Als beleefdheid wordt dan steeds
een IïolkindsChe bodem ter ontvangst uitge
zonden, zoo ook hier. Deze bevond zich ech
ter drie dagen voor den fjcnoaldicin datum op
de reede van Makassar. Twee uur later is het
Japansche schip in zicht, 't Kwam drie dagen
vroeger dan van Japansche zijde was opge
geven, drie dagen vrij spfonneeren.
Bij die gelegenheid trad een eerste officier
van dit schip een kweekschool binnen voor
Inlandsche onderwijzers. Ilij ziet een kaart
van Ned.-Indië, trekt met eon stok een cir
kel om ons bezit en zegt: „Binnen tien jaar
fs dat alles Japansch grondgebied."
Wat moet gedaan om onze koloniën niet
te verliezen?
Spreker zal niet de technische zijde behan
delen, hij acht zich onbevoegd voor een oor
deel daarover. Bovendien is er een staats
commissie waarin de grootste autoriteiten
van leger, marine, regeering en finantie-
"wezon zitting hebben. Na langdurig overleg
is het rapport ingediend, waarvan men ge
rust mag aannemen, dat het goed zal zijn, en
dus moot worden uitgevoerd.
Tegon dit rapport is uil politiek dadelijk
weer stemming gemaakt onder deskundigen
en vooral onder on-deskundigen zijn er die
zich geroepen gevoelen roet in 't eten to
gooien).
Laat ons hopen dat 't bij het behandelen
hier zal gaan als in het buitenland in Duitsch
land, in Frankrijk, in Belgic, dat ook Neder
land de goede richting zal uitgaan en voor
de defensiie ook van onze koloniën allen
schouder aan schouder zullen staan.
Hierna somt spreker op, wat het rapport
vraagt: 9 dreadnoughts van 21000 ton, bewa-
pdnd met 8 kanonnen van 34 c.M., 16 van 17
c.M. en 12 van 10fc c.M.
Verder nog 88 bodems, waarvan 44 torpe
dobooten en 32 onderzeeërs. Een dreadnought
kost 25 millioon gulden, 't Is veel, maar er
staat veel op het spel, milliarden; aan bezit
en aan .schade van den. handel, 't Zal een
jaariijksche uitgave zijn voor Nederland van
5.35 miMioen, voor koloniën van 8,75 miltioen.
Voor Indië zijn gedacht 4 dreadnoughts en
1 als reserve; voor Holland zijn de andere 4
aangewezen.
Wat kunnen vier doen tegenover de Japan
sche scheepsmacht?
Minister Colijn heeft hierover gezegd:
„Japan durft zijn grootste schepen niet weg
te zenden, hij stuurt de schepen van 11 tot
16000 ton. Daartegenover zijn onze tegen
woordige schepen niet meer dan kartonnen
doozeru" De stand verandert ate wij ze heb
ben van 21000 ton. Dan zijn d'e Japanscho
schepen voor ons kartonnen doozen.
Er is nog iets.
't Is eon publiek geheim dat er onderhan
delingen zijn tusschen Washington en Den
Haag, een verbond tegenover bedreiging van
de Filippijnen en onze Oost. En hiermee fn
verband zijn ook de dreadnoughts noodig.
Spreker wijst op Denemarken, met zljix
meerondeels soc.-dem. bevolking. Ook die par
tij begreep bet belang van weerbaar zijn. De
Deensche vrouwen gaven een pantserschip
oadieau.
Een enkd man in Griekenland schonk een
dreadnought.
Ook in Nederland is patriotdsme, maar bet
toont zich eerst als het water aan de lipped
is gostegen.
Vroeger kon persoonlijke moed van door*
slaand gewicht zijn. Thans is dat anders.
Voorbereiden in tijd van. vrede is heb thans.
Niet mopperen om die vijf milüoen.
Hoe de menschen van den handel er over
denken, moge blijken uit do woorden van
mr. Venster, voorzitter van het o rrti-tarief-
comité, waar deze in het rapport over de wer
king van dit oomité zegt: „Moge In de alter*
eerste plaats een eind komen aan de treurige.
