BINNENLAND.
KOLONIËN.
programma voor de Midjdellandsche zee op
te stellen. Daarentegen houdt men 't voor
ïnogelijk, dat in de nieuwe begrooting op
grond van den door Churchill gestelden regel
voor de verhouding tusschen de Engelsche en
de Duilsche vloot Ader nieuwe dreadnoughts
Verlangd zullen worden.
De eerste minister heeft de gelegenheid aan
gegrepen om de volledige eensgezindheid van
het kabinet met minister Churchill en zijne
eigen verantwoordelijkheid voor het vloot-
bouw-programma duidelijk te maken.
Zweden.
Stockholm, 21 Dee. De minister
Staalf heeft in Karlskrona eene rede gehou
den, waarin hij de hoofdpunten van het re-
geeringspro gram ma betreffende de landsver
dediging uiteenzette en het belang deed uit
komen om aan het neutraliteitsbeginsel vast
te houden en met alle stalen gelijkelijk, vriend
schap to onderhouden.
Voor de infanterie is men voornemens win-
teroefeningen te houden; de middelen daar
voor zij<n aanwezig. Verder zijn er plannen
tot het bouwen van oorlogsschepen, tot ver
zwaring van de kuslversterkingen en tot ver
lenging van den dienstplicht bij de speciale
wapens. De kosten hiervan zullen worden ge
dekt door stijgende inkomsten van den staat
uit eene progressieve weerhaarheicLsbelasting
naar Duitsch model.
Italië.
Rome, 2Q Dec. Bij de discussie over het
antwoord-adres op de troonrede verklaarde
(minister San Giuliano, sprekende over Lybiè,
dat deze onderneming uil internationaal oog
punt een van de grootste vraagstukken voor
Italië heeft geregeld. De bihnenlandsche paci
ficatie van de kolonie blijft nog be regelen.
Wanneer men de actie van Italië vergelijkt
met die van de andere koloniseerende slateD,
dan heeft men reden om tevreden te zijai, want
Italië heeft in korteren lijd het beoogde doel
bereikt.
De Senaat heeft met algemeene stemmen
eene motie lot goedkeuring van het adres aan
genomen. De senatoren stonden op, roepende:
Leve de koningl Leve Savoyel Leve de monar
chie'
Rome, 20 Dec. In de Kamer gaf de
minister der schatkist zijn financieel overzicht
Rij releveerde de oorzaken van de versnelde
beweging der openbare uitgaven.
De beg rooting, die sluit op 30 Juni 1913, laat
een overscho-t van 111 millioen, het hoogste
cijfer, dat tot dusver is voorgekomen. Voor
bel loopende dienstjaar wordt, na alle ge
wone en buitengewone uitgaven, waaronder
fifi millioen voor Lybië, een overschot van 35
millioen geraamd. De begrooting van 1914/15
voorziet, met inbegrip van 45 millioen voor
Lybië, een overschot van 2C} millioen.
De internationale handel van Italië bereikte
in de eerste elf maanden van 1913 551mil
lioen, de productie van erts voor de staalgie-
terijen in 1912 320 millioen. De ontvangsten
van de staatsspoorwegen in 1912/13 overtrof
fen met 26 millioen die van 1911/12. De be
leggingen in de spaarbank bedroegen op 30
Juni 1913 7221 millioen. De wisselkoers, die
hi het laatst van 1911 1 pet bereikte en in
Juli 1913 tot 2.97 pet. was gestegen, daalde
bi de loopende maand tot 35 centimes. De
reserven van de emissiebanken bedroegen 1340
millioen, vertegenwoordigende 70.12 pet van
de in omloop zijnde biljetten.
De uitgaven vermeerderden in tien jaren
met 771 millioen, die gedekt worden door
eene vermeering vam de ontvangsten. Voor
openbare werken zullen 900 millioen worden
gebracht op de begrootingen van de eerstvol
gende zes jaren.
Dt minister eindigde met het aankondigen
van maatregelen ten behoeve van het mid
delbaar onderwijs, de openbare werken, de
landbouw-, en nijverheids-productie en de
versterking van de nationale verdediging.
Rusland.
Petersburg, 20 Dec. De rijks doem a
hield heden hare laatste zitting voor Kerst
mis en nam in derde lezing eone voordracht
aan betreffende de verplichting van handels
schepen om in het geval van oorlog zich ter
beschikking te stellen van het militaire be
stuur. Er werd gewezen op de noodzakelijk
heid om deze verplichting uit te breiden tot
de in de Finsche havens ingeschreven Fin-
iche reedcrijen en schippers om de samen
stelling van oen daartoe strekkend wetsont
werp te bespoedigen.
Petersburg, 19 Dec. (Telegra a fa gent
schap). De minister van handel heeft aan den
ministerraad de volgende wetsontwerpen
voorgelegd:
1. Tot het leggen van een recht van buiten-
landsch graan, dat naar Finland wordt inge
voerd, en wel van 4.30 mark per 100 K.G. bru
to op rogge, gerst, haver, tarwe, boekweit in
korrels, behalve rijst, erwten en boonen, die
naar Rusland ingevoerd worden, en wel tot
een bedrag van 30 kopeken per poed bruto.
De onverwijlde invoering van deze maat
regelen is wenschelijk, want het stelsel van
bedekte uitvoerpremiën, zooais in Duitsch-
land gebruikelijk is, belemmert de ontwikke
ling van den Russischen landbouw. De toe
stand zal nog erger worden, zoodra Rusland
de voor graanbouw bestemde oppervlakte ver-
groet en in de cultuur betere methodes zal
toepassen.
Peters burg, 21 Dec. De Handels- und
Industrie-Zeitung bericht, dat de stand van
het graan in Rusland den 28 November (oude
Stijl) aldus was: Wintergraan over 't algemeen
goed middelmatig. Goed in het zuidwest
rayon, in Klein -Rusland, het Dongebied, het
Koebangebied, de verschillende gouvernemen
ten van Polen, de Oostzee-provihciën, hier en
daar in het noord-west-ravon, het centrale
rayon en aan de Boven-Wolga. Onbevredi
gend is een gedeelte van het Wolga-Kama
rayon, hier en daar in het gebied achter de
Wolga, in eenige districten van het centrale
rayon en van het noordwest-rayon. In de
overige streken bevredigend, in Siberië met
weinige uitzonderingen t*-n volle bevredigend.
Turklle.
Konstantinopel, '2 0 Dec. De Fran-
Bche ambassadeur en de grootvizier hebben
eene regeling onderteek end. waarbij voor de
toefkomst voordeelige voorwaarden worden
bepaald betref tonde het régime van de scho
len en andera Jtransche instellingen in Tur
kije. De toestand van de reeds bestaande in
richtingen wordt onder dezelfde omstandig
heden geregeld. De regeling heeft ook betrek
king op de kwestie der aanhouding van de
vervolgde of veroordeelde Franschen. De Por
ie aanvaardt de volledige gelijkstelling van
hare onderdanen met de Franschen in Noord-
Afrika, bij gevolg het protectoraat van Frank
rijk over Tunesië en Marokko, dat nog niet
was erkend.
De Fransche ambassadeur en de grootvi
zier hebben ook een algemeen compromis van
arbitrage onderteekend voor de regeling van
de Fransche reclames uit d"en tijd. vooraf
gaande aan de afkondiging van de grondwet.
Konstantinopel, 20 Dec. De onder
handelingen over het vredesverdrag tusschen
Turkije en Servië zijn"' geëiindigd. De onder-
teekc-ning zal plaats h'ebbcn in de volgende
zitting van de commissie van gevolmachtig
den der beide lan^n.
Mex co
Mexico, 21 Dec. Volgjns officieele be-
rihten hebben de rebellen heden namiddag
den aanval op de Tampico hervat.
Tweede telegram. Volgens officiee
le berichten is thans een strijd om Tampico
aan den gang. Twee rebellen-legers vallen de
stad aan van de noord- en de zuidzijde.
Griekenland.
Uit Athene wordt bericht, dat de Grieksche
regeering op raad van Frankrijk en Rusland
zich bereid heeft verklaard de gevangen
komitadji's vrij te laten, wanneer tegen hen
geen rechterlijke vonnissen wegens errstige
misdrijven bestaan.
Reclame.
Allerlei.
VLIEGEN.
Olieslagers.
De Antwerp&che vlieger schijnt het nieu
we vliegprogramma al geheel meester.
Boven het aerodroom te Buc is hij eiken
dag flink aan het buitelingen maken, soms 10
maal achtereen.
P g o u d.
Er worden pogingen gedaan om Pégoud
het Legioen van Eer te doen uitreiken.
Een drie stroomen vlucht
De Belgische luchtvaarftvereeniging over
weegt voor 1914 een „drie-stroomen-vlucht".
Het is nog nieL met zekerheid te zeggen hoe
precies de weg van de rondvlucht zal zijn (mis
schien in groote trekken ongeveer aldus:
Brussel, Nijmegen, Duisburg, Luik, Venlo, Rot
terdam, Brussel.)
Legagneux heeft op een Nieuporl te Vil
la cowblay getracht het hoogterecord van Per-
reyon (5800 M.) te verbeteren.
Legagneux steeg 5700 M., toen de koude 20
graden onder nul, en een sneeuwstorm hem
tot landen noodzaakten.
Posen, 20 Dec. Heden morgen om drie
uur heeft zich in het slot Dakowymakre bij
Graelz een echtelijk drama afgespeeld. Het
lid van den rijksdag graaf Mielczynski hoorde
een gedruisch. Hij dacht, dat er werd inge-
broken, wapende zich met een jachtgeweer
en begaf zich naar de eerste verdieping, waar
hij in <Le slaapkamer zijne vrouw met zijn
neef, graaf Mielczynski van Bendlewo, ver
raste. Hij schoot bedden dood. Heden morgen
heeft hij het Openbaar Ministerie van het ge
beurde in kennis gesteld en om een onderzoek
verzocht.
Straatsburg, 21 Dec. Heden nacht
heeft een nog onbekende dader eene aan den
weg naar Mibtelhaus en Bergen in de voor
stad Kronenburg gelegen zeepfabriek door
dynamiet in de lucht doen vliegen. Het ge
bouw is geheel vernield. Menschen zijp niet
gedeerd
Dortmund, 20 Dec. Heden avond om
nengen uur is bij Loeltringhausen een perso
nentrein ontspoord. Een locomotief is van
den spoorwegdam naar beneden gevallen. Een
andere personentrein reed iin den ontspoor
den trein. Er zijn vele personen zwaar ge
wond. Een ziekenwagen en een hulptrein met
geneesheeren is onderweg.
Tweede telegram. Acht passagiers
zijn gewond bij het spoorwegongeluk bij Loel
tringhausen. Een machinist én een stoker zijn
levensgevaarlijk gebrand
Brussel, 21 Dec. Tengevolge van de
ontploffing van den gashouder in den post
wagen van den trein uit Parijs van 4.30
's morgens is een brand uitgebroken, waar
door talrijke brieven werden vernield.
Londen, 20 Doe Tn de. dokken te Ports
mouth is éen ernstige brand uitgebroken, die
groote afmetingen aannam, omdat het vuur
zich uilbreidde tol voorraden brandbare stof
fen. De marine-autoriteiten helpen de brand
weer om de vlammen te doven.
Konstantinopel, 20 Dec. De vali
van Erzeroera seint, dat eene aardbeving het
dorp Chevrik Soefla heeft vernield. E'eaiige
personen zijn gedood, anderen gewond. In
Tsitak is ernstige schade aangericht. Bijzon
derheden ontbreken.
Oost-Bndië.
Mr. J. Schoutendorp. f
De correspondent te Batavia van het
Hbld. meldt het overlijden van mr. J. Schou-
tendorp, die sedert 16 April 1895 de functiên
van lands, dvocaat te Bncavia bekleedde.
Het blad teekent hierbij aan:
De overledene was, evenals zijn onlangs te
Soerabaja overleden ambtgenoot Paets tot
Gansoyen, een man van veelzijdige bekwaam
heid en werkzaamheid.
Zoo was de overledene president van den
raad van commissarissen- der Javasche Bank;
gedelegeerde in Indië van den raad van com
missarissen van de Ned.-Ind. Landb. Mij. en
van tal van andere industrieele ondernemin
gen.
Verder maakte de heer Schoutendorp nog
deel uit van het Centraal Comité van het
Roode Kruis en van heit afdeelingsbestuur van
Nederl.-Indiê van het Generaal van Heutsz-
fonds.
De overledene was begiftigd met het offi
cierskruis der Orde van Oranje-Nassau en
van den Witten Olifant van Siam.
Kameroverzicht.
Tweede Kamer.
Zaterdag werd de behandeling der land-
bouw-begrooling voortgezet bij de afdeeling
vLssoherijen.
Aan de liceren Hugemhoiltz en Duijmaer,
die scherpere bepalingen wenschten voor de
instandhouding der Zuiderzec-ris6cherij,
merkte de Minister op, dat bij de uitvoe
ring der Vissclierijwet natuurlijk rekening
dient te worden gehouden met de ten vorigeu
ja<re aangenomen motie, inzake de zegenvis-
scherij. doch dnit geleidelijk dient te worden
te werk gegaan en van hem niet te wachten
is een algeheel verbod van visschon met de
wonderkuil, zonder een goede overgangsbe
paling. De Minister beloofde aan de heeren
Schaper en Visser van IJzendoorn het advies
van het college voor visseberijen te zullen in
winnen over de verlangde scheiding tusschen
de rivier- en binnen wot or-visscberij en om
trent de qua es tie van het verbod om 's nachts
te visschen. De Minister oordeelde, dat naast
de maatregelen in belang van het behoud.van
den vischstand, anderszijds risscherijibopa-
lingen niet strenger moeten zijn dan strik*
noodig is.
Regeling werkzaamheden: behalve de be
grooting van Binnonlan-dsohe Zaken en Mari
ne, zal ook de begrooting van Financiën eerst
in Januari worden behandeld.
Bij de afd. Scheepvaart drong de heer
Spiekman voot zeelieden o.a. aan oip be
tere rechtsTKvsilie on on gevallenverzekering.
De heer Rutgers hooote ook, dat de on
gevallenverzekering spoedig tot de zeelieden
zat worden uitgebreid. Hij. was echter om
trent deze Regeering te dezer zake minder
optimistisch gestemd dan de heer Spiekman.
De Minister verwees voor de quaestie
de<r rechtspositie naar don Minister van Ju
stitie. die, naar hii hoopte, het zeerecht zal
herzien. Zoo spoedig mogelijk zal de Minister
de ongevallen-verzekering voor zeelieden in
studie nemun
De heer Schaper (S. D) klaagt, dat uit
de verslagen van de arbeidsinspectie biij«f,
dat de arbeidsduur nog steeds veel te lang is
het met de kinderarbeid ook nog er treurig
is gestrid. Vaak blijft de arbeidswet onuit
gevoerd.
De medewerking van de "RüksoohHe schiint
voldoende, die van de gem e ent en nb He echter
niet. Een groot euvel is nog alh'id, dat de
vonnissen veel te zacht zijn. Het voordeel,
dat men behaalt met overtreding van de ar
beidswet is veel groot er dan het nadeel van
de veroordeeling. G°en hnefp moet worden
gegeven, maar gevangenisstraf.
Een misverstand van de ouders fs co1' dat
zij er Belang bij hebben met de werkgevers
samen te werken. Wordt er geen kinderar
beid geleverd, dan mori van zelf het loon der
oudors wel worden verhoogd.
Hii hoopt, dat het door den minister be
loofde voorstri tot bespreking van arbeids
duur niet wordt gedaan om het verder strek
kende van de socialisten den wind uit de
zeilen te nrmen.
Hij bepleit voorziening in de schandelüke
toestanden in het havenbedrijf. Werktijden
van 46 uur komen voor. Hel moet van staats
wege ge«cbiedr<n
De brer Spiekman (S. DA vangt ecu o1-
gemeene beschouwing aan van de arbeids
wetgeving, waarbii hii opmerkte, dat men
nogsteeds bii de aTheidsVsr-herming stuit op
bcrinselhrzwaren van velen.
Hij wiist soeciaal op de ellende van de
buisindustrie, die dóórrvm zoo treurig is. om
dat zij is verstoken qehleven van de zege-
ninfTen van dp arbriVersbeweging.
Om 6 uur 20 wordt de vergadering ver
daagd tot Maandag half twee.
De Staatscourant van Zondag 21 en
Maandag 22 December bevat o.a. de volgende
Konn. besluiten:
bevorderd bij het departement van water-
staat tot adjunct-commies J. J. van Trerht, C.
Hekkema, J. de Regt, G. Zittersteijn en R. v. d.
Pol, allen klerk;
benoemd tot directeur van het telegraaf
kantoor te Schiedam J. Sehaafsma, thans te
Eindhoven;
op verzoek eervol ontslagen wegens ge
zondheidsredenen W. Falter, schrijver bij de
Rijksverzekeringsbank.
Een Indische vorstenzoon op
audiëntie. Men meldt uit 'sGraven-
ha ge:
De ontvangst Zaterdag door de Koningin
van den Pangeran Sangabehi van Soerakar-
ta. onderscheide zich. behoudens eenige ge
ring reremonaëel, weinig van een gewone
audiëntie.
De Indische vor«ft werd door den ceremo
niemeester bij II. M. in de kleine danszaal
binnengeleid in tegenwoord&gjieid van enkele
hof dignitarissen en was vergezeld door den
zeeofficier Voute, hem toegevoegd.
De Koningin beantwoordde een korte toe
spraak, die deze zoon van den Soeaoohoenan
van Soerakoirta in hot Nederlandsch hield tot
overbrenging van den eerbiedigen groet zijns
vaders aan Hare M-desteit.
Onze gezant te Brussel jhr. Van Weede
vertoeft voor korten tijd hier te lande even-
als onze gezant te Rome, baron Rengers, die
in Friesl-and verblijft.
Staatscommissie onderwijs-
vraagstuk. Het Nbld. v. Ned. verneemt,
dat de heer Nolens, voorzitter van de Kalh.
Kamerfractie, vóór de officieuze weigering
van de fractie om zitting te nemen in de
Staatscommissie inzake het onderwijs-vraag-
stuk, was aangezocht om hiervan deel uit te
maken. De heer Nolens had, nog afgezien van
de weigering der fractie, eenig ebezwaren, die
echter wel 4e overwinnen waren. Nu de Ka
merfractie teruggekomen is op haar weige
ring en de heer Cort van der Linden zich
tot de voorzitters der verschillende Kamer
fracties heeft gewend om zitting te nemen in
bedoelde commissie, zal het niet onwaar
schijnlijk zijn, dat de heer Nolens namens de
katholieken lid van de commissie zal wor
den.
Staatscommissie i. z. militair
o n d o r w ij s De Staatscommissie ter voor
bereiding ecner reorganisatie van het militaire
onderwijs is bij Koninklijk besluit ontbonden.
Het Tweede Kamerlid van Wassenaar
van Catwijek is om gezondheidsredenen voor
geruimen tijd naar het buitenland vertrekken.
Kamerverkiezing Rotterdam
III. Door de afdeeling Rotterdam 171 der S.
D A. P. wordt in de vacature-Lasonder can
did aat gesteld voor de Tweede Kamer de heer
A. B. de Zeeuw.
I>s Koningin ontving Zaterdag minister
Loudon in conferentie,
De Koningin-Moeder ontving Vrijdag
avond de gezanten van Argentinië en Rume-
mé.
De nieuwbenoemde hoofdcommissaris
van politie te Amsterdam, de heer Roest van
Limburg, is Zaterdag door den minister van
Justitie in audiëntie ontvangen.
Jhr. m r. H. Smissaert gehul-
d i g d. De Nederlandsche Vereeniging van
Werkgevers hield Zaterdagmiddag in Odeon
te Amsterdam een buitengewone leder verga
dering ter huldiging van jhr. mr. H. Smis
saert, die sinds de oprichting van dc Ver-
ceniging in 1899 haar seeretaris was maar
thans dit secretariaat heeft neergelegd om
met 1 Januari a.s. op te treden als mede
directeur der Algemeene Maatschappij van
Levensverzekering en Lijfrente.
In deze vergadering, die buitengewoon tal
rijk bezocht was, trad de heer Smissaert voor
de laatste maal in zijn qu2liteat van secretaris
als spreker op, waarbij hij een overzicht gaf
van het afgelegde tijdperk en van den nuttigen
invloed, door de Nederlandsche Vereeniging
'op de socoaLe weigering en op de ontwikke
ling der vaderlandsche nijverheid geoefend.
De spreker zette daarbij de beginselen der
Vereeniging uiteen, betoogende, hoezeer deze
in hel belang zijn van werkgevers en werkne
mers beiden.
Daarna werd mr. Smissaert door den voor
zitter, den heer D. W. Stork, in een van zeer
bijzondere waardeering getuigende rede ge
huldigd, waarbij den scheidenden secretaris
namens de leden der Vereeniging een in
oud-Hollandschen stijl uitgevoerd studeer
kamer-ameublement ten geschenke werd aan
geboden.
Nadat mr. Smissaert dank had gebracht,
werd mr. Terpstra als zijn opvolger geïnstal
leerd.
Na afloop der vergadering vereenigde zich
een zeer groot gezelschap van leden en ge-
noodiigden, 120 personen sterk, in den huize
Trianon, waar mr. Smissaert een feestmaal
tijd werd aangeboden. N. C.
A. Colvn. f Men meldt uit Haarlem
mermeer aan dc anti-rev. Rotterdammer:
Woensdagavond is alhier in den ouderdom
van bijna 81 jajren overleden de heer A
Colijn, vader van onzen oud-Minister vau
Oorlog.
De oude heer Colijn, die nog zeer kra® en
kerngezond was riiü maakte li Dinsdag nog
een rijtoer) is al pratende in zijm stoel Plotse
ling doodgebleven.
De overledene een man met een builen-
gewoon .gezond oordeel" en die geheel met
zijn tijd meeleefde was tot voor korten tijd
lid van het burgerlijk armbestuur en tot op
gisteren ouderling der Geref. kerk.
Gedurende een paar jaren had hij zich uit
het landbouwbedrijf teruggetrokken en leef
de nu stil op zijn boerderij aan den Aals-
meerderweg.
Met hem is een der oudste wvoortrekkers"
uit onzen polder heengegaan.
Schipper Jansen. Te Stellendam
overleed de uit de dagen der 3erlin-ramp be
kende oud-schipper der stoomreddingboot G.
Jansen.
Liberale Unie.
Zaterdag is in „Krasnapelsky" te Amster
dam de jaarvergadering van de Liberale Unie
gehouden. De vergadering werd geleid door
den waarnemenden voorzitter prof. mr. C. A.
van Hamel, die in zijn openingswoord aller-
eerst een woord van hulde bracht aan mr.
Goeman Borgesdus, den afgetreden voorzit
ter.
„Wat de Liberale Unie hem te danken heeft
gehad aldus prof. van Hamel jn de da
gen van leven en voorspoed en miskenning,
daarvan zal ieder onzer die zich zijn werk
zaamheid in dezen kring herinneren kan, een
sterken indruk hebben behouden.''
Spreker bracht mr. Borgcsius onder luid
applaus een eerbiedigen groeft en warmen
dank.
De voorzitter riep vervolgens de laatste
politieke gebeurtenissen in de herinnering te
rug. De uilslag der verkiezingen was in zoo
ver gunstig als heft rechtsrhe coalitieleger dat
het regeerkasleel bezette en waartegen vóór
alles de strijd gericht was zware verliezen
leed, en 2icli tot den aftocht bereid moest
houden.
Het leger der concentratie stond als over
winnaar niet alleen, want het concentratie-
leger en het leger der S. D. A. P. hadden als
bondgenooten tegen den gemeenschappelijken
vijand op hetzelfde gevechtsparool den beslis-
senden slag geleverd
Zoo bleken, toen de uitslag kon worden
overzien, de voorgeschreven stellingen, die
vóór het regeerkasteel lagen, door de troe
pen van beide legers bezet te zijn, ofschoon
in ongelijke verhouding, met een aanzienlijk
sterkere macht aan de zijde der concentra
tie.
Als de natuurlijke consequentie van de
overwinning door vrijzinnigen en socialisten
samen behaald, sprak de concentratie aan
stonds, zonder eenige aarzeling en met volle
eenstemmigheid haar bereidheid uit, om met
de socialisten te vormen een ministerie, met
loyale verdeeling der portefeuilles.
Deze stap is niet gezet; de socialisten heb
ben dit niet gewild. Toen overwoog de con
centratie de mogelijkheid van den tweeden
stap, een kabinet der concentratie alleen, voor
hetzelfde begrensde hervormingsdoel. Even
eerlijk als de Kamerleden der concentratie
hun eenstemmingheid hadden beleden tot het
zetten van den eersten stap, met dezelfde
eerlijkheid bekenden zij aan elkander de on
derling afwijkende gevoelens over den twee
den stap. Voor het pracftisch slagen was een
stemmigheid onmisbaar en daarom is de
stap niet gezet Maar het blijft bij
mij nog alt ij d in gelukkige her
innering, dat bijna alle Kamer
leden van de club der Liberale
Unie, tot het zetten van dezen
stap hebben geraden, allereerst ter
wille van wat zij voelden als een zedelijiken
plicht tegenover het program en de kie
zers.
Intusschen, ook die stap, kon, gelijk ik zei-
de. niet worden gezet. En zoo is het logisch
tot den derden stap gekomen. De hervor
mingsplannen van den verkiezingsstrijd zijn
daarbij in veiligheid gebleven en de algemee
ne bevrediging, is een gelukkig feit.
Maar dan is het toch geen overmoed, wan
neer wij, belijders der vrijzinnige beginselen,
het met fierheid gevoelen, dat zulk een be
vredigende staat van zaken niet alleen door
een kabinet van vrijzinnige richting gevestigd
is, maar ook alleen door een ka
binet van vrij|zinnig[e richting
gevestigd worden kan. Dit kan niet
worden weersproken.
Aldus gesterkt in ons vertrouwen op de le
venskracht der vrijzinnige beginselen, welke
voor het Nederlandsche Volk het beste past,
hebben wij nu voort te gaan met het verrich
ten ook van onze -taak als politieke partij, om
mee te werken aan de staatkundige ontwik
keling der natie, een taak, die bij het aan
breken der phase van het algemeen kies
recht en van het vrouwenkiesrecht aan moei
lijkheid toeneemt, maar ook aan aantrekke
lijkheid wint. De beproefde liberale begin
selen blijven een weldadige kracht voor de
ontwikkeling van de twee groote hervormin
gen waarvoor ook door ons de sltrijd was ge
voerd.
Spreker wijst voorts op de vertrouwen wek
kende rustigheid in het uitsteken van de
hand der verzoening, die het netelig
onderwijsvraagstuk uit den po-
litieken strijd der hartstochten
wil terugbrengen naar de pae-
dagogische arena, waar naar ver
scheidenheid van inziht en methode, gestreefd
wordt naar eenzelfde doel, om de
volksjeugd rijp te maken voor het leven.
De politieke atmosfeer, is een andere ge
worden, en over de geheele lijn van ons
staatsleven heerscht een rustig vertrouwen,
dat bij de linksche geestverwanten notuurlijk
het diepst wordt gevoeld maar dat ook bij
de rechtsche oppositie niet gdheel ontbreekt
en bij de belangrijke groep der socialisten als
een gevoel van bevrediging zich teekent.
Op het voornemen om met de beproefde
samenwerking der vrijzinnigen en concen
tratie voort 4c gaan, vraagt het hoofdbestuur
uwe instemming. De behoefte aan die mach
tiging is "van deze bijeenroeping het hoofd-
docL
In de Beide andere vrijzinnige groepen
gelijke machtiging reeds verleend. Wij ver
wachten van u hetzelfde.
Bij geconcentreerde samenwerking behoud
en eerbiediging van ied^r stilstandigheid»
