STADSNIEUWS.
Uit den omtrek/"
met red* mag ook deze 29ste expositie „in
ternationaal" heéten, wamt hel buitenland is
peer goéd ver tegen wo ordigdinzonderheid
Engeland, dsat met praototcolleoties duiven is
Uitgekomen.
De groote zaai is -geheel ingenomen door
de hoenders oorten en de duivenrassen, waar
onder „vliegers" met een maximum van 800
K.M.
In aangrenzende zalen zijn de watervogels,
de kalkoenen en de zang- en siervogels on
dergebracht. Er zijn begrijpelijk zeer zeld
zame exemplaren bij. Er zijn in de yogelzaal
o.a. door den heer De Bas tentoongesteld
witte variëteitenals b.v. een witte lijster,
een witte spreeuw en meer andere vogel-
poorten, die in den regel niet mest witte vee-
ren pronken. Zelwzaam is ook een door den
heer Potvliet ingezonden Russische goud
vink. Onder de watervogels treft men even
eens bijzondere soorten aan, ais daar zijn
Magalan-ganzen, zwarte Indische loopeen
den, Chineesche talingen, en onder de kal
koenen komen ook voor inzendingen z.g.
Amerikaansche reuzemkalkoenen.
In de hoenderafdeel'iuigen is weder een
kamp georganiseerd voor toornen met hoen
ders, waarvoor door het Rijk Staats-eere-
prijzen beschikbaar zijn gesteld.
Br valt voor de liefhebbers dus heel wat te
den. Br zijn prachtexemplaren. Ook onder
de duiven. Br zijn er bij die twee ét driehon
derd gulden moeten opbrenigen.
Behalve de kraaiende, kirrende en kwa
kende zjaalbevolMng, zijh er ook verschil
lende „stands" van bekende handelaren in
rogelvo'eder, enz. enz.
Belangwekkend, ook voor den leek, Is
voorts een uitstalling van pelterijen op het
ïooneed van de groote zaal. Het is een in-
pending van de Nederl. Konijnenfokkerij
„De Pelsproducentf", te Apeldoorn. Prachtige
bontjassen, idem damesmantels, idem moffen
en meer andere bont-artikelen in verschillen
de kleuren zijn daar tentoongesteld. En dege
nen, die 't niet weten, zouden zeer zeker niet
vermoeden, dat.al dat prachtbom t afkomstig
is uitsluitend vankonijnenvelletjes.
In een paar afzonderlijke gebouwen in den
tuin zijn de konijnen tentoongesteld.
Aan de tentoonstelling Is voorts nog ver
bonden een zangwed9tri|d voor kanaries.
Heden wordt de tentoonstelling geopend
voor het publiek.
Gisteren waren Belgische, Dnitsrhe, En-
gelsctoe en Hofllamteche keurmeesters nog
druk in de weer om de dieren te keuren.
Zaterdagavond wordt de publieke veiling
gehouden van kippen, duiven en eenden.
Voor de tentoongestelde dieren zijn weer
lad van prijzen beschikbaar (gesteld, o a. ook
Weder door H. M. de Koningin en Z. K. H.
Een Prins.
De eereprijzen: Een medaille van H. M.
de TConinigin werd toegekend aan den heer
H. E. Rey, te 's Grarvenhage, voor de beste
collectie holle kroppers: en een medaille
Van Z. R. H. den Prins aan den heer dr. W.
C. Kleyn, te 'sGraveiVhage, voor den besten
stum van 4 vogels in den kanarie-zangwed-
ftrijd.
Vossen. Te Halle, gemeente Zellem
fijn twee vossen geschoten.
Een g e v a a r 1 ij k p a s s a g i e r Bij
de lossing van een uit \Yes*-Tndië te Rotter
dam aangekomen bananenboot werd een
slang gevangen, die zich om een bos bananen
gekronkeld had en eerst werd opgemerkt
toen deze bos reeds in den spoorwegwagon
was overgebracht.
'Het dier was prachtig geteekend en had
een lengte van ruim een halve meter en een
dikte van ongeveer 4 c.M. doorsnede. De
slang, die aan de Rotterdamsche diergaarde
ten geschenke is aangeboden, behoort tot een
der niet vergiftige families, waartoe o a. ook
ie boa constrictor behoort.
De spoorwegramp bij Beilen.
Omtrent den toestand van de ernstig gewon
de mej. de Boer, lezen wij in de N. Gron. Ct.
De toes band van mej. de Boor is voortdu
rend goed te noemen. Een gerucht dat door
de stad ging als zou mej*. De Boer spoedig
bet R.-R. Ziekenhuis kunnen verlaten, werd
door dr. Van den Berg tegenspreken. Hij
meende, dat het nog wel geruimen tijd zal
duren voor het zoover is. Een bepaalden tijd
kon de geneesheer ons vooreerst nog niet
noemen.
Demelkoorlog, welke te Hengelo
reeds e enige maanden geduurd heeft, is nog
ndet ten einde. Het laat rich n.L niet aan
zien, dat de meMnridhtiusg. die den prijs der
melk vam 8 op 9 ote. per liter bracht, zal toe
geven, daar zij haar producten n.l. boter
voor export, op voordeelige wijze van de
hand kan doen. De actie wordt Jn hoofdzaak
van vrij-socdaItotisohe zijde gevoerd, terwijl
de venters der inrichting vaak tot In de hui
len der afnemers worden vergezeld.
De ouderdomsrente. Den ouden
verpleegden in het arm en werkhuis te Finsler-
wolde (Gr.), die ouderdomsrente ontvangen
en weigeren daarvan wekelijks f'1.50 af te
staan aan h!ct Burgerlijk Armbestuur, is Dins
dag, toen ze de gelden weder van den brie
vengaarder hadden (gehaald, de toegang tot
het wcrichuds geweigerd. Ecrsft nadat ze f 1,50
\adden betaald, werden ze weder binnenge
laten. Eén hunner bleef weigerachtig en be
loofde het anmenwerkhuis eerstdaags te zul
len verlaten.
Actie in desleepvaart. De reeders
van 240 sleepbooten hebben zi-dh, naar de
„Bord. Grt." meldt, verbonden, om, als het
personeel zich niet bereid verklaart het con
tract in zake het staangeld te onderteeksnen,
het raa adht dagen te ontslaan. Bedoeld con
tract luidt:
„Ondengeteekende verklaart genoegen te ne
men, dat vanaf heden wekelijks van zijn loon
1 gulden wordt ingehouden, tot en met een
bedrag, gelijk staande met 1 weekloon.
Bat het Ingehouden bedrag aan hiem moet
worden uitgekeerd, wanneer hij den dienst
verlaat na den behoorlijken opzeggingstermijn
Van 8 dagen.
Dat hij evenwel dat bedrag vert>eurt ten be
hoeve van den werkgever, wanneer hij door
onbehoorlijk gedrag of zonder opgpiggingrter-
^aiin den dfeu* vertaal/*
Het aantal werkloozen in de
diamantindustrie is thans tot over
de 5000 gestegen en bedraagt nu 5092.
Bij referendum heeft de A. N. D. B. tot een
extra-werkloozen uitkeering besloten.
Dehoedenpennen. Te beginnen met
vandaag zullen de conducteurs van de ge
meentelijke clectrische tram te Arnhem ver
plicht zijn, tegen dames, die met onbescherm
de hoedenpennen ki de tramwagens plaats
nemen, proces-verbaal op te maken. Den 19en
December is de nieuwe politieverordening in
werking getreden, waarbij, het gebruiken van
onbeschermde hoedenpennen verboden wordt;
daar vele dames zich hieraan nog maar niet
stoorden, en vooral in de tram bij het passee-
ren deze pennen groot gevaar opleveren,
hoopt men door dezen maatregel beter de hand
aan de verordening te houden,
Afpersing. Vcor de rechtbank te
Tiel stonden gisteren terecht: B. M. Aupers
te Amsterdam, huisvrouw van W. C. Fiege Jr.
te Tiel; J. Berg, 38 jaar, koopman te Amster
dam; en J. Oostindiën, 35 jaar, koopman te
Amsterdam. Den beiden eerstgenoemden be
klaagden werd ten laste gelegd, dat zij een
inwoner van Tiel tusschen 8 en 23 Augustus
j.l. hebben afgeperst een som van f 6700, on
der voorgeven, dat hij in ongeoorloofde be
trekking had gestaan tot eerstgenoemde
vrouw en aan alle drie beklaagden, dat zij
een hernieuwde poging tot afdreiging heb
ben gedaan op 5 September j 1.. toen laatst
genoemde beklaagde zich tegenover de wo
ning van het slachtoffer had opgesteld met
een bord, waarop de woorden stonden: Mor-
geen onthullingen van het zedenschandaal ge
pleegd door een der geachtste ingezetenen
van Tiel.
De beklaagde J. Berg was niet verschenen;
hij vertoeft in het buitenland. De eerste be
klaagde werd verdedigd door irir. Fr. A.
Kokoskv te Amsterdam.
Nadat de eerste getuige in gesloten zitting
mot de beklaagden was gehoord, had het ver
volg van deze zaak in openbare zitting plaats.
Pe zitting duurde met een kleine onder
breking van 10 tot 5 uur.
Het O. M. eischte tegen de eerste beklaag
de 2 jaren, tegen dpn tweeden 3 jaren cn
tegen den derden 2 jaren.
Preventieve hechtenis Over
dit onderwerp schrijft mr. F. S M. Rits, ad
vocaat te Amsterdam, irn het „Weekblad voor
het Recht'", het volgende
Naar aanleiding van de thans geëindigde
algemeene beschouwingen over het vierde
Hoofdstuk der Siaatsbecrooting (Justitie) is
het misschien wensoheiiik nog eens te wijzen
op een recent geval van m. i. ongegronde toe
passing van preventieve hechtenis. Het be
treft den 76-jarigen vader, die, bevreesd
voor zijn eigen leven, op zijn zoon schoot en
deze zoo zwaar verwondde, d<at hij na en
kele oogenblikken stierf. Het O. M. gaf bi] de
behandeling ter terechtzitting toe. dat het ge
val grensde aan noodweer en eischte, reke
ning houdende met de uitstekende reputatie
van den beklaagde, zes maanden gevange
nisstraf. Toch v/os deze beklaagde, ten aan
zien van wien geen sprake kan zijn van vrees
voor Herhaling, terwijl ook geen gegronde
vrees voor de vlucht van den 76-jarigen ar
beider kan hebben bestaan, niet alleen in
preventieve hechtenis gesteld, maar werd
zelfs het namens beklaagde gedaan verzoek
om ontslag uit de preventieve hechtenis door
de Rechtbank geweigerd. Ik acht het In het
algemeen wenscheliiker dat, wanneer een be
klaagde op een tijdstip van dc behandeling
Ier terechtzitting zich in voorarrest bevind*
en eene veroordeeling tot gevangenisstraf za)
moéten volgen, bij die veroordeeling de tijd
van dal voorarrest in mindering wordt ge
bracht, dan diat beklaagde eerst daaruit
wordt ontslagen en kort daarna opnieuw van
zijn vrijheid wordt beroofd. In dit reval ech
ter. nu toch reeds voor preventieve hech
tenis geen gronden waren, en namens be-
klaagd'e uitdrukkelijk in vrijheidsstelling
werd verzocht, had dit ver-zoek niet mogeD
worden van de hand gewezen.
Gevolg van een vechtpartij.
Op de Willemsbrug te Rotterdam had giste
renavond een vechtpartij plaats tusschen ze
keren G. v. d. H. en A' B. De eerste gaf B.
daarbij een zoogenaamd „kopje", waardoor
hij viel en onder een juist passeerenden mo
torwagen van lijn 6 der electrischc tram ge
raakte. Een wiel ging hem over den rechter
voet. Ernstig verwond is hij per brancard
naar het ziekenhuis vervoerd- De dader is ge
arresteerd
Een vergiftigingsgevaar in
de huishouding. De heeren dr. Van
Hamel Roos en Harmens schrijven in het
„Maandblad tegen de vervalschingen":
Waar wij zoo menigmaal gelegenheid heb
ben te wijzen op schadelijke stoffen in vne-
dings- en genotmiddelen, achtem wij het van
niet minder gewicht uit een hygiënisch oog
punt de aandacht van het pubiilek te vestigen
op de nieuwste ervaringen aangaande de aan
wezigheid van vergiftige bestanddeelen, die
in tegensteling met voedingsmiddelen, zonder
eendg opziet, in ons voornaamste en onontbeer-
lijikste levenmiddiel, n.l. de lucht, maar al te
dikwijls voorkomen. Wij bedoelen de aanwe
zigheid van hert zich bij onvolkomen verbrai>
ding vormende, zoo hoogst vergiftige kool-
oxyde.
In Frankrijk werden niet minder dan 35 ge
vallen van langzame vergiftiging door kool-
oxyde officieel geconstateerd door drie be
kende geneeskundigen, de heeren drs. Cour-
mond, Morel en Monriquand. De verschijnse
len, die zich jarenlang in meerdere of min
dere mate bij de patiënten openbaarden, wa
ren o.a. voortdurende hoofdpijn, neurasthe
nie, neuralgie, albuminuric en suikerziekte.
In aansluiting met deze ervaringen achten
wij het van gewicht, de zeer interessante
proefnemingen mede te deelen, welke een an
dere deskundige, dr. Geo. A- Burrell, betref
fende het kooloxyde publiceerde, en wel spe
ciaal naar aanleiding van de zoo herhaal
delijk geconstateerde kooloxyde-vergiftigin-
gen in mijnwerken. Zooals bekend is. laten
zich betrekkelijk geringe, doch reeds cfbode-
lijke hoeveelheden van koolexyde in de
mijnen, noch door een vlamverandering in
de mijnwerkerslamp herkennen.
Dtr. B. meent nu een praotwche herkerv-
Ota)g geroadea la heitel dn het medevoeren
in ruimten met (kooloxyde bezwangerd, van
kleinere dieren, zooals muizen en vogels.
Zeer eigenaardig was het, dat bij zijn proe
ven kanarievogels het (gevoeligst voor het
vergiftige gas bleken te zijh en veel vroéger
dan mensahan vergiftigingsverschijnselen
vertoonden, daar zij bij een hoeveelheid van
slechts 0.15 kooloxyde reecis beklemde
ademhaling en zwakte vertoonden, en van
het zirtstokje in de hokjes afvielen. Ook mui
zen bleven uiterst gevoelig bij deze proefne
mingen te zijn. Voor het herkennen 'langs
chemischen weg (geeft dr. B. de volgende
methode aan. Men schu-dt in een gesloten
flesch tien minuten lang de verdachte lucht
met 100 gram (gedistilleerd water, waarbij 1
2 druppels mensdhelijk bloed gevoegd zijn.
De aanwezigheid van kooloxyde wordt her
kend door een verandering van de kleur
van geel in rose, doordien zich haemoglo
bin*» var mt-
Waar het nemen van dergelijke proeven
door lecken steeds bezwaarlijk is, achten wij
het béter uit een practisch oogpunt voor de
huishouding zich aan het volgend beproefd
advies te houden: zorg dat uw kachels er
haarden goed trekken en geen gelegenheid
geven tot het ontsnappen van gassen, in uw
vertrekken, cn bedenk da't lichtgas én kolen
in komforen enz. bij onvolkomen verbran
ding, het kooloxyde doen ontstaan, etrv daar
door een hron van langzame, doch zekere
vergiftiging opleveren.
Poging tot doen ontsporen. Te
Emmer Compaisouum is gearresteerd de ar
beider II., verdacht van hét plaatsen van blok
ken hout op d'e rails vam de Dedemsvaart-
sche Stoomtramwegmaatschappij rle Muïister-
sohcveld, met het oogmerk de tram te doen
ontsporen.
Een half bankbiljet. Te Amster
dam vervoegden zich, naar de Tel. meldl, gis
terenmiddag aan de cassa van de Nederlaud-
sche Bank een tweetal mannen, waarvan één
hunner de helft van een bankbiljet van tien
gulden ter ruiling aanbood.
In gewone gevallen wordt zoo'n beschadigd
biljet door den kassier ingewisseld. Ditmaal
vermoedden de employé's, dat de andere
helft van liet briefje het Vorige jaar eveneens
ter ruiling was aangekken, in welk geval de
mannen natuurlijk het dubbele voor hun
bankje hadden ontvangen.
T>e politie werd gewaarschuwd en de man
nen werden 'door ©enige rechercheurs naar
het hoofdbureau van politie geleid. Daar werd
huu een verhoor afgenomen, waaruit bleek,
dat zij kellners waren aan een der groote
cafés hier Her stede. Eén hunner vertelde het
halve biljet te hebben gekocht; beiden ontken
den evenwel de andere helft het vorig jaar
reeds ter wisseling te hebben aangeboden.
De politie zal het zaakje nader onderzoe
ken. Na hun verhoor werdén de lieden op
vrije voelen gesteld.
Zelfver wonding. "Woensdagnacht
heeft een jongeman in de Nieuwe Spiegel
straat te Amsterdam zich licht rrtet een re
volver verwond. Hij werd naar het politie
bureau geleid, waa.r hij Zéfcbe, zijn gewezen
meisje schrik te hebben willen a-amjagen. De
revolver, die nog met 4 schérpe patronen ge
laden was, is in beslag genomen.
Door de stoomtram overre
den. Gisteren middag is eene bejaarde dame,
wonende aan den Brediusweg te Bussüm,
door den tramtrein der H. IJ. S. M., die te
ongeveer 4 uur van Huizen vertrekt, overre
den.
De ongelukkige, die stokdoof was, hield,
om zich tegen de regenvlagen te bescher
men, de parapluie voor haar gezicht, en werd,
van een zijweg komende, door de tram ge
grepen. Zij was terstond dood.
Aan brandwonden overleden.
Een kind van den arbeider >H. te Odoorn, dat
voor cenige dag«en m hlet vuur viel en ern
stige brandwonden kreeg, is thans aan de
wonden overleden.
Ongeluk met een dorschma-
chine. Woensdag is op de hoeve van den
heer C. Verplanke te Hoofdplaat de werk
man Scherbeijn in aanraking met de dorsch-
machine gekomen, tengevolge waarvan hij is
overleden.
Mijnongeluk. De 16-jarige Hub.
Kreemers uit Geleen is Woensdag in de mijn
Laura te Eijzelshoven in een diepe schacht
gevallen. De jongen was ormudd-muv dood.
Doodgevallen. In de Bata
vierstraat te Amsterdam viel gisterenmiddag
half twee een gehuwd glazenwasscher ach
terover van de ladder. De man was op slag
dood.
Een droevig ongeluk. De klom
penmaker D. te Wpert was Woensdag bezig
met het laden van boomen op een kar. Een
der boomen geraakte van de kar en verplet
terde hel hoofd van den 16-jnrigen zoon van
D., die ziin vader behulpzaam was. De dood
trad onmiddellijk in.
Aan brandwonden overleden.
Een 6-jarig dochtertje van den sej-geamt B. te
Nijmegen, dat Woensdag ernstige brandwon
den had gekregen, doordat hare kleeren aan
een gloeiende kachel vlam vatten, is in het
hospitaal der koloniale reserve overleden.
Verdronken. Gisterennacht is in de
Binnenhaven te Werkendam een vrouw ver
dronken.
Hevige brand. Woensdagavond brak
te Velp in een graanpakhuis aan de Kerkal-
lee hevige brand uit. In het pakhuis bevond
zich veel vee, dat voor een groot deel gered
kon worden. 30.000 kilo hooi werd met een
groot deel van het pakhuis een prooi der
vlammen. De brand ontstond door het om
vallen van een lantaarn.
Verzekering dekt de schade.
School- en Kerknieuws.
Prijsvragen Technische Hoo-
g e s c h o o 1." Op de door de afdeelïng Weg
en Waterbouwkunde uitgeschreven twee prijs
vragen is slechts op één van beide, n.1. die be
treffende opheffing van de bezwaren voor den
geregelden gang van het onderwijs aan de T. H.
verbonden aan het veelvuldig en langen tijd ach
tereen geopend zijn van de bruggen over de
Provinciale Vaart te Delft, een antwoord inge
komen. Dit antwoord heeft voice*» het oor
deel van de afdeeling wel verdiensten; maar
toch anderzijds vertoont het gebreken van te
ernstigen aard om voor bekroning met een gou
den eerepenning in aanmerking te komen.
Ingenieurs-diploma. Gedurende
den cursus 19121913 werden aan de Techni
sche Hoogeschool de volgende ingenieurs-diplo
ma's uitgereikt
voor civ. ing. 47 5 voor bouwk. ing. 8voor
werkt. ing. 36voor scheepsb. ing. 5 voor
eleclTot. ing. 26 voor scheik. ing. 22voor mijn
ingenieur 6. Totaal 145.
Ingenieurs voor Indië. De door
den Minister van Koloniën genomen maatrege
len om studie-toelögen toe te kennen aan de
te Delft voor de studie van cdviel-ingenieur in
geschrevenen, die een verbintenis voor Indië
wenschen aan te gaan, heeft tengevolge gehad,
dat bestemd worden voor den Indischen dienst
2 studenten, die In het prop. examen slaag
den in 190010 stud., die slaagden in 19101
10 stud., die slaagden in 1911 10 stud., die
slaagden in 1912.
Omtrent de studentetn die in 1913 het getuig
schrift van met goed gevolg afgelegd prop.
examen verwierven en zich voor den Indischen
dienst wenschten te verbinden, is nog geen be
slissing genomen. Voor de 12 beschikbaar ge
stelde plaatsen hebben zich 25 personen aange
meld. Dit laatste stemt hoopval voor de toe
komst.
Fröbelonderwijs. In een adres
aan den Minister van Binnenlandsche Zaken
wijst de Bond van onderwijzeressen bij het frö
belonderwijs er op, dat tengevolge van het ge
heel ontbreken van eenige wettelijke regeling
var», het bewaarschool-, fröbel- of voorbereidend
onderwijs dc toestand, waarin dit ondenvijs ver
keert, over het algemeen zeer ongunstig is te
noemendat toch in vele gevallen hetgeen in
inrichtingen, die zich bewaarscholen of fröbel-
inrichtingen noemen, onder den naam van boven
gemeld onderwijs wordt gegeven, niet beant
woordt aan eischen, die aan het voorbereidend
onderwijs gesteld kunnen worden.
Adr. wijst op verschillende gebreken ten bliike,
dat noch het gemeentelijk, noch het particulier
initiatief er in geslaagd is, overal en in alle
opzichten voldoende regeling van het voorbe
reidend onderwijs tot stand te brengen, zoodat
adressant van oordeel is, dat een regeling bij
rijkswet noodzakelijk is.
Naar de meening van adress. zou volgens
deze wet de opleiding voor akten A. en B. vol
gens een geliikluidend progTamma slechts moe
ten kunnen geschieden aan de volgens wette
lijk voorschrift ingerichte kweekscholen, terwijl
van staatswege toezicht bij het afleggen der
examens zou moeten worden gehouden.
Voorts vraagt adress. dat een wettelijk sala-
risminimum worde vastgesteld en bepaald, dat
aanstaande onderwiizeressen slechts in de school
onder leiding van bevoegd personeel werkzaam
mogen zijn, om zich voor haar toekomstige taak
te bekwamen, doch nimmer zelfstandig ter ver
vanging van bevoegde leerkrachten en verder een
voortdurend toezicht op de inrichtingen, waar
in het voorbereidend onderwijs wordt gegeven
en opneming bij een aanstaande grondwetsher
ziening van het voorbereidend onderwijs in art.
192 der Grondwet.
Het voorbereidend ondenvijs behoort naar de
meening van adressant in karakter zoo te wor
den omschreven dat het geheel wordt ingericht
in den geest van Frederfk Fröbel.
Er worde namelijk getracht het kind harmo
nisch te ontwikkelende inrichtingen beliooren
niet gebruikt te worden om het kind pasklaar
te maken voor het gewoon lager onderwijs, maar
om het kind lichamelijk, verstandelijk en gees
telijk zich te doen ontplooien, welke ontplooi
ing voor het verder leven van de hoogste waarde
is.
Om het onderwijs in dezen geest te doen
plaats hebben, moet het worden gegeven door
goede leerkrachten die een alleszins voldoende
opleiding hebben gehad. Bè opvoeding van het
jonge kind eischt zooveel kinderstudie, zooveel
toewijding en ervaring, dat adr. het in ieder
opzicht gevaarlijk acnt, dit toe te vertrouwen
aan meisjes van 13 h 14 raar.
Kunst en Wetenschap.
N. V. Tooneelvereenigitig. De
N. V. Tooneelvereeniging de©lt medé, dat de
repetities Ya n,,Saul en David" van. Is. Queri-
do, die begin December begonnen zijn, thans
reeds zoover zijn gevorderd, <Lat de première
tegen half Januari te verwachten is.
De heer Th. Molkertboer heeft de ontwer
pen voor de décors en de teekening der kos
tuums op zich genomen. OnrniddéüQijk na „Paul
en David" heeft de vertooning van. Van Riems-
dijk's „Pro Domo", waarin Louis Bouwmees
ter de hoofdrol vervult, plaats.
Na de premières van deze beide werken zal
Sn het Grand Theatre te Amsberdam voor het
eersrt in Holland een draaibaar tooneel in
werking worden gesteld, waarvan de bouw
door omstandigheden te zeer vertraagd werd
om dit tooneeltoestel bijtijds te doen fimotion-
nteeren.
Deze draaischijf heeft een middellijn van 11
Meter, waardoor het mogegelijk wordt, altijd
3 bedrijven tegelijk gereed te maken, zoodat
de enire-actes tot beden noodzakelijk voor hel
changement van decor en meubelen in de
naaste toekomst vervallen.
De bouw van dit draaibaar tooneel geschiedt
in navolging van de draaibare toorceelen in
Beo-lijn. De Amsterdamsche brandweer beeft
reeds haar voorloopige goedkeuring aan het
ontwerp gehecht.
De duurste schouwburg van Europa zal
het Londensche Shakespeare-theater worden.
Het terrein alleen kost bijna een roillioen
guldn, terwijl de bouwkosten geraamd wor
den op ruim 7.000 000 gulden. De geheelc som
moet door inzameling bijeen worden gebracht
doch de giften schijnen overvloedig binnen
te komen. De bedoeling is in dezen schouw
burg vooral Shakespeare's stukken tegen po
pulaire prijzen te geven.
Aan het gisteren in de Militaire Gymna-
stiekschool te Utrecht gehouden herexamen
voorgeoefendheid, hebben volgens de N. R. Ct.
47 candidaten deelgenomen, van wie er 29 zijn
geslaagd.
De malversatiën te Doorn
spijk. Door den heer B. S. Rambonnet te
Doornspijk, oud-burgemeester dier gemeente,
is appél awigeteekend tecen het van nis den
rechtbank te Zwolle, waarbij hij wegens on
regelmatigheden in de gemeente-administra*
tie werd veroordeeld tot een maand gevangen
nisstraf
Honderdjarig bestaan van het
le Reg. Veld-Art.
Het le Reg. Vrld-Art. herdenkt heden
zijn honderdjarig bestaan. Het jubileum
scheen te laat ondekt te zijn, dan dat er nog
feestelijkheden konden plaats hebben. Van de
kazenie der veld-artillerie wapperde heden
de vaderlandsche driekleur en om half 12
werd door majoor Alewijn de regiments
order voorgelezen.
Aan het Utr. Dagbl. schrijft mem
Op morgen 9 Januari 1914 zal het juist
100 jaar geleden zijin dat bij besluit van den
Souvcreinen Vorst, later Koning Willem
eene nieuwe organisatie voor het Nederland-
sche leger vastgesteld, en daarbij de oprich
ting van 1 bataljons artillerie werd bevolen
Herhaaldelijk heeft deze organisatie weder
wijziging ondergaan.
Aanvankelijk met de vesting-artillerie vor-
eenigd, werd in lS4&*tot oprichting van een
regiment veld-artillerie besloten; dit ééne re
giment veranderde in 1876 in twee, in 1881
in drie, in 1905 in vier regimenten veld-ar
tillerie.
In dc jaren 1815, 1830 en 1831 hebben vel
schillende on-derdeeien der Nederlandsche
artillerie zich In den krilg onderscheiden;
o-- de slagvelden van die dagen liet menig
Nederlandsch artillerist met eere het leven.
In verschillende ranporten over die ge
vechten wordt met lof melding gemaakt van
het uitmuntend gedrag van de artillerie en
van de wiizr* waarop zij haar ouden roem
wist te- handhaven.
Het le regiment veld-artillerie. dat het
oudste der bestaande regimenten is en in 'to
eerste plaats dus afstamt van dc bataljons in
1814 ongertoht. heeft altijd een goeden naam
in ons leger gehad
De opriohtin««dag zal on een later te bepa
len datum fecsteliik worden gevierd
Leve het le regimen* veld-artilleriel
S d ha a k-m a t c li.
De schaakmatch 'hissriien 10 spelers uit
Apeldoorn en 10 Amcrsfoortcrs, waarvan wij
gisteren melding maakten heeft Zaterdag
avond plaats in hotel Schwemmer.
Eerste hulp bit Bedrijfs
ongevallen.
Blijkens advertentie in dit nummer zal
het Groene Kruis een cursus doen geven in
het verleenen van eerste hulp bij bedrijfson
gevallen.
Voor dc Poort.
De eerste der „Sociale Lozing em" werd gis
teren avond in Amioitia gehouden door mevr
v. Itoillie—van Embden, die tot onderwerp
gekozen had: „Voor de Poort".
Namens de commissie voor do lezingen
sprak dr. Toxopeüs een welkomstwoord, ter
wijl hij er op wees, dat er no/hiuallijk geen
sprake Is van sociialistisdhie lezingen, maai
dot bedoeld wordt met deze lozingen: eci
oriënlcerén in het maatschaj>pelijk leven.
Mevrouw v. Itallic, daarna het woord vei -
krijgende, wees or op, dat zij haar onder
werp Diet nader heeft aangediend. Zij wil
schotsen hoe door den loop dor eeuwen d<
vrouw zioh bewogen heeft voor de poort va
het leven en hoe zij daax moot binnenin'
detK.
In die oudheid leefde de vrouw als eei
minderwaardige van den man, zij gold mir
der dan de man, omdat zij physiek minde
was en dat was de kracht in het levon. Mas
In. het licht van hot Christendom richtte ziel
de vrouw op. De navolgers van Jezus ston
den echter niet op het standpunt van Ilem
en Zijn waardeorLng van de vrouw. Later
verduisterde zelfs het oorspronkelijk licht en
bij kerkvaders vindt men uitspraken die van
niet meer waardeering voor de vrouw getui
gen als bij dc ouden. Toen kwam de Renais
sance en brak een gulden tijd aan voor de
wouw. Zelfs de studie werd voor haar open
gesteld, maar het duurde niet heel lang.
want in 1377 vaardigde de Universiteit van
Bologna een besluit uit, waarbij de vrouw
van de hoogeschool werd geweerd. Dit drong
door ook in de gilden en de duistere tijden
kwamen weer. Toch bleef het oog op hei
ontluikend licht gericht. In ons land kennen
we uit dien tijd Anna Maria van Schuur
man, de parel van haar eeuw, die im zooveel
takken van kunst en wetenschap was be
gaafd. Zij schreef z>elfs een werk, waarin ze
het recht van studie voor de vrouw opeischte.
hoewel ze dat later herriep.
Dam komt door de eeuwen heen de Fran-
solie revolutie, die de rechten van den mensch
wilde. Het scheen, of ze de vrouw zou mee
voeren. Er waren vrouwen, die spraken en
gingen door het land en in het begin werden
de vrouwen met dankbare vreugde in de
manrnenclubs op gein omen. Maar hét duurde
niét lang. Er moest zooveel nieuws worden
opgebouwd, dat ze vreesden voor het aller
nieuwste, aan de vrouwen haar rechten te
verschaffen. De vrouwen werdén uit de
clubs gedrongen in haar oude leven. Toen
kwam de reactie. Napoleon had. veto zonen
noodig voor zijn leger. Toen hij dan ook eern
nieuw wetboek noodig had, ging hij tot ook
een. krijgsvolk, tot de Romeinen. Hij zag
door ai die eeuwen heen, de vrouw nriiet, die
het eigendom was van den man. Hij wilde
dam ook geen gelijkheid voor man en vrouw
en bracht zelfs den toestand een stap "erug,
daar vroeger althans noe een soort van mo
reel gewoonterecht bestond. In somimdge ge-
va&ten. had de vrouw zeifis kiesrecht, zij mocht
voogdes zijn over andermans kinderen, en
dat alles werd ingetrokken. Ook het onder-
Zoek naar het vaderschap werd verboden.
En de sterke vuist van Napoleon drukte p
bijna geheel Europa en deed nog lamg na
zijn dood zijn invloed voelen. In verschil
lende landen is eeTöt langzamerhand een be
tere wetgeving ingjewoerd, ais zijnde de oode
wet niet meer van dezen tijd- Nederland be
zit nog vele wetten zooals Napoleon ze gaf.
Bij de Kinderwetten eerst Is ingevoerd, dM
de vrouw wieer als voogdes mag optreden.
Ato «etuÜ5e bii huwelijk, doodaaögi*» n»#