BINNENLAND.
ET. rs
I2d* Jaargang,
PS! H
fpl JPQ
m
j H Hl B
BH
fH |!JI p Ie*]
KI
Ir** w
Hly
DE EEMLANDF.R".
BIJVOEGSEL
Gemeenteraad
AMERSFOORT.
AmerSIOOrtSCll SJ9Pl!lll. tot dusver gebruikte waterleiding, en ander-
STENOGRAPHISCH VERSLAG.
jfSR; V T
Hoofdredacteu r iJAr. D. 1. V AN _SCHA AP OEN BUR O.
"■tgevers: VALKHOFF ft C«v
VAJI
G e H e e I ïn Het tecïcen van gron'devplofta-
tie stond het jaar 1913 evenwel niet; ik noem
u verder als een zeer belangrijk feit: het in
I bedrijf brengen der gemeentelijke waterlei-
a jp 4 1 Tl 1*11 ding, die eenerzijds booger druk geeft dan de
zijds veel lager prijzen vraagt; de ontwikke
ling van dit bedrijf laat zich zeer gunstig
aandien.
Ten aanzien van dit bedrijf en het gasbe
drijf moet ik u verder noemen bet besluit,
waarbij in beginsel werd vastgesteld, dat par
ticuliere wegen zullen kunnen worden over
genomen en verhard door de gemeente,
waarna levering van gas en water zal kun
nen plaats hebben.
De verhouding der bedrijfsfinanciën tot de
gemccnte-financiën werd op een betere basis
gevestigd; gebroken werd met het -stelsel om
te veel te steurten op de uit den aard wissel
vallige opbrengsten der gasfabriek. Bovendien
werd de gelegenheid geopend aan de bedrij
ven om zich in meer vrijheid te kunnen ont
wikkelen. Verder werden plannen beraamd
tot leverantie in naburige gemeenten.
Eene andere lak van gemeentezorg, n.l. de
Openbare vergaderiug van den Raad der
gemeente Amersfoort op Dinsdag 27 Januari
1914, des namiddags te 8 ure.
Voorzitter de burgemeester de heer
mr. J. C. Graaf van Raudwijck.
Tegenwoordig: de beeren P. van
Acbterbogh, 8. J. van Duinen, H. W. van
Esveld, A. Eysink, D. Gerritsen. F M. liou-
baerJ. W. Jorissen A. H. van Kalken H.
KoningH. KroesA. C. R. O. Leinweber
M. R. N. Oosferveen R. G. Rijkens A. M.
Tromp van Holst, N Veis Hcijn J. van der
Wal Ezn., P. S. R. Wolterbeek; en do secre
taris de heer A. R. Veenstra.
Afwezig wfgens ongesteldheid do
heeren Briët en Hagedoorn.
De notulen van de vorige vergadering
worden gearresteerd.
De Voorzitter: Mijne beeren! In deze
eerste vergadering van bet jaar 1914 wil ik
nwe aandacht vragen voor een terugblik in
het verstreken jaar.
Mochten wij als Nederlanders de herden
king vieren van ons onafhankelijk volksbe
staan, als ingezetenen van Amersfoort zijn
wij getuigen geweest van tal van belangrijke
gebeurtenissen.
In de eerste plaats mag ik wel hieronder
vermelden bet feit, dat de gemeente eigena
res is geworden van een uilgestrekt grondbe
zit. Nadat in bet einde van 1912 op den weg
van grondverwerving de eerste slap was ge
zet door den aankoop van land tusschen de
Barchman Wuytierslaan ter hoogte van de
halte „Vlasakkers" en den Ouden Utrecht-
schen weg, werd in twee tempo's de beschik
king verkregen over een gordel, welke zich
uitstrekt tot een tamelijken afstand ten zui
den van den Leusderweg, en welks bezit der
gemeente eene aanzienlijke macht geeft over
de toekomstige uitbreiding der gemeente, en
de vestiging daarin van bewoners.
Onmiddellijk in verband met deze aankoo-
pen, moet ik u noemen den, door Gedepu
teerde Staten evenwel nog niet goedgekeur-
den aankoop van „den Berg", en de aankoo-
pen van terreinen tusschen den Utrechtschen
weg en den Leusderweg vlak bij de grens der
gemeente, waardoor ook bier op beide even-
genoemde levensbelangen der gemeente een
zeer groote invloed kan worden uitgeoefend.
Dat deze aankoopen zijn tot stand kunnen
komen, is in de allereerste plaats te danken
aan de instelling van bet Grondbedrijf, waar
door immers de gewone inkomsten der ge
meente zijn ontlast van de verplichting tot
betaling van rente en aflossing.
Aan de andere zijde gelukte het ons ver-
koopen af te sluiten op Birkhoven, £fan de
Barchman Wuytierslaan en ten slotte een
zeer belangrijken aan de zuidzijde van „den
Berg". Deze grondexploitatie, hoewel in het
begin niet zonder angst van de zijde der bur
gerij bekeken, mag zich evenwel, als ik mij
niet vergis, thans in bare sympathie verbeu
gen.
Als ik bet wel heb, dan ligt in die grond
exploitatie de grondslag voor eene voorspoe
dige verdere ontwikkeling van Amersfoort.
tot ontevredenheid te heHHen gehad.-
Ten aanzien van het bouwwerk valt op te
merken een aanzienlijk meerdere aanbouw
van woningen van boogere huurwaarde.
Wat de andere belastingen betreft, vestig
ik er uwe aandacht op, dat het aantal aan
slagen in de inkomstenbelasting met 9 pet
toenam, en dat de opbrengst vergeleken
bij 1912, en voor eene juiste vergelijking ook
voor dit jaar, naar een heffingspercentage
van 3Y< berekend eene vermeerdering gaf
Yan f 9000, of 7 pc'. Al mogen de sedert eeni-
ge jaren beslaande verbeterde heffing hier
toe voor een groot deel hebben bijgedragen,
zoo mag toch een ander deel der vooruitgang
worden toegeschreven aan ruimere inkomsten
der ingezetenen.
De heffing der inkomstenbelasting en der
schoolgelden voor gymnasium en Hoogerc
Burgerschool werd na^r billijker grondslag
geregeld.
Op onderwijsgebied trekt, hoewel andere,
niet onbelangrijke beslissingen werden geno
men, in de eerste p' lats de aandacht de over
eenkomst met de Ambachtsschool, welke, als
zij door hooger bestuur wordt goedgekeurd,
brandweer, onderging als het ware eer ver- den stoot kan geven tot uitbreiding van het
jongingskuur: het was met 1 Juli, dat in wer
king trad de nieuwe organisatie, steunende
op alarmeering door eleclriciteit, en op eene
in den waren zin des woords, hoogedrukwa-
terleiding.
Nopens het vraagstuk der Volkshuisvesting
valt op te merken, dat uw Raad bevorderde
de toepassing der Woningwet ten aanzien van
den aanbouw door particuliere vereenigingen
zoodat weldra de totstandkoming van een
170-lal woningen mag worden tegemoet ge
zien. De door middel van een woningtelling
verkregen gegevens hebben den tegenwoor-
digen treurigen stand der volkshuisvesting
in een zóó bel licht geplaatst, dat verdere
maatregelen niet kunnen uitblijven. Voor dit
doel werden inmiddels bouwgrond en enkele
krotten aangekocht. Van rijkswege werd voor
een en ander medewerking verkregen.
Een andere maatregel in bet belang der
Volksgezondheid, waarvan, naar ik verwacht,
veel nut zal worden getrokken, is bet besluit
tot oprichting van een keuringsdienst voor
eet- en drinkwaren. Voor dezen dienst en
voor de gemeente-financiën werden commis
sion van Bijstand ingesteld; anderzijds werd
de taak van het college van het dagelijksch
bestuur minder moeilijk gemaakt door eene
verbeterde organisatie der gemeente-secreta
rie.
Als gevolg van de in werklngtreding van
het Werkliedenreglement op 1 Januari 1913
trad weldra op het scheidsgerecht voor de
gemeente-werklieden, welks bijstand ecblcr
niet werd ingeroepen.
Op bescheiden schaal werd een aanvang
gemaakt met veilingen van groenten en fruit;
deze. zoowel als de ingestelde kaasmarkt, ge
ven hoop op uitbreiding. In het belang van
land- en tuinbouw' werden pogingen in het
werk gesteld om alhier een winterschool van
Rijkswege gevestigd te krijgen; helaas mis
lukte zulks; ik hoop echter dat het centraal
proeffokstation voor de pluimveeteelt, waar
voor u een mooi terrein op bijzonder gunsti
ge voorsvaarden beschikbaar steldet, weldra
met Rijk's steun gesticht zal worden, en
Amersfoort zal maken tot het centrum van
deze steeds belangrijker wordende bron van
volksbestaan.
Om thans te komen tot de scheepvaart,
wensch ik u mede te deelen', dat het aantal
schepen, hier binnen gekomen, aanzienlijk is
toegenofnen, n.l. met 167, en dat de tonnen
inhoud met bijna 25,000 ton of bijna 30 ver
meerderde.
Het vuur-, haven- en tongcld bracht circa
f 1600 of ruim 26 meer op dan het vorige
jaar.
Handel en Nijverheid schijnen geen reden
reeds zoo bloeiende vakonö. vwiïs.
Een reglement voor het Burgerlijk Armbe
stuur, steunende op de nieu e armenwet,
werd vastgesteld; andere verbeteringen zul
len hiervan het gevolg kuur en zijn.
Door de gemeente-ambt-.■•naren zal het jaai
1913 niet licht vergeten worden: de wet
ten op de pensionneering van hen en hunne
weduwen en wee/en traden den len Oct.
in werking, terwijl de verschillende regelin
gen, dpor het gemeentebestuur alhier getrof
fen, hunne belangen, naast die der gemeeute,
niet uit het oog verloren.
Ten opzichte van de verfraaiing der stad,
herdenk ik den aanleg van een Rosarium,
aangeboden door „Nos Jungent Rosae"; als
de rozen nu in bloei slaan, zal de stad eene
aantrekkelijkheid te meer bezitten.
In dienzelfden lijd zal, naar te verwachten
is, de tramverbinding met Zeist een feit zijn
gewórden, waarvoor Uw Raad, voorzoo veel
hem aanging, zijne medewerking verleende.
Alles samen genomen, M. II., durf ik gerust
zeggen, dat een belangrijk jaar achter ons
ligt; er is van uwe en van onze werkkracht
veel gevorderd, maar ik zie het oogenblik
nog niet gekomen, waarop van eene kente
ring sprake zal wezen, immers voortdurend
worden, hetzij uit uw midden, hetzij door B.
en W., hetzij ook door de burgerij, zaken aan
de orde gesteld, welke veel arbeid vereischen,
Dit noem ik een gelukkig teeken, want het
streven, dat hieruit spreekt, is een streven
naar verbetering. En niet minder gelukkig is
het, dat u allen bezield zijt met de beste voor
nemens om met waardeering van elkanders
gevoelen, tot die verbetering mede te wer
ken. Moge u allen dan ook de gezondheid en
kracht worden geschonken om de door u ga-
koesterde voornemens ten uitvoer te brengen,
dan zal het nu ingetreden jaar wederom be
langrijke feiten hebben te boeken in het cre
dit van onze geliefde gemeentel (Teeke
nen van instemming).
De Voorzitter deelt mede, dat zijn i n-
gekomen de volgende stukken
a. Koninklijk Besluit, d.d. 5 Ja
nuari 1914, No. 27 waarbij wordt goedge
keurd de hefling van vuur- haven
en tongeld voor het bevaren van de rivier
de Eem door de gemeente Amersfoort tot
1 Januari 1917.
Voor kennisgeving aangenomen.
b. Koninklijk Besluit, <Ld. 5 Ja
nuari 1914, No. 8, waarbij wordt goedge
vonden aan de gemeente Amersfoort een
voorschot uit 's Rijks kas te verleeneD
tot een bedrag van 13 500.voor den aan
koop van grend aan den Liendertschrnweg i
en waarbjj afwjjzend wordt beschikt o)
PRIJS DER ADVERTENTIËN:
Tan 15 regels.. f O.50*
ülke regel meer- O.IO;
)ienstaanbiedingen 25 cents btf vooruitbetaling.
}roote letters naar plaatsruimte.
/oor handel en bedrijt bestaan zeer voordeelige bepalingen
tot het herhaald advertooren in dit Blad, bij abonnement^
Eene circulaire, bevattende de voorwaarden, wordt op
aanvraag toegezonden.
den. Prinses Louise krijgt, behalve de 6 mifc
lioen, die haar reeds in het testament loebe*
deeld zijn, nog 5è millioen, en ziet dan af va^
alle aanspraken op de bedragen en kostbaaia
heden, die de Koning aan verschillende stich^
tingen vermaakt heeft en die aan den staaf
ten deel zijn gevallen. Van deze 5$ millioen
francs krijgt de Prinses slechts één millioes
in handen. De rest wordt door de regeerin§
uitbetaald aan de vertegenwoordigers de*
schuldeischers, die hun eischen in verband
hiermede eenigszins gematigd hebben. Hel
millioentje zal wel weer gauw op zijn!
Zondag heeft een 48-jarige weduwnaar
de leidekker Bheiuhold Merze, te Bfe sla*
zich zelf met zijn beide zoons, zijn dochten
zijne zuster die het huishouden deed en d«
nicht van deze door het openzetten der g3S«
kranen om het leven gebracht.
De redenen voor deze wanhopsdaad zijfl
onbekend.
Parijs,27Jan_ De Excelsior bericht uit
San Francisco, dat zich tengevolge van eene
vloedgolf overstroomingen hebben voorgedaan»
San Barbird is sedert 2-1 uren van dc buitci*
wereld afgesloten. Men verkeert in ongerust*
beid over verscheidene duizenden bewoners.
P a r ij s, 2 8 Jan. Uit San Francisco wordt
aan de Excelsior bericht, dal de kocriertrein
van Chicago is verongelukt in de overstroom
de streek van Santa Barbara. Dc trein ver
voerde een honderdtal reizigers.
e verzetten
elfs indien
geven aan
eene kleine
rkscke con-
lat, dan is
de rust zal
verbetering
Albanië te
op het ge-
•d werden,
1 eens kri-
Allg. Zei-
t, dat Oos-
ire toebe-
«ecle inter-
at daartoe
berichten
cLlend lui-
n Itaiiaan-
anië, maar
jentschap.)
achtigt het
reglement
imissie tot
commissie
;identen, 2
folie, Tibet
ïenen Chi-
leden. Tot
len slechts
sen tocgc-
itlers van
i gekozen,
jn onder-
den pre-
ent "Wilson
commissi?
in Senaat,
s dagblad-
icliLig had
ver dragen
i. Ook had
doen ken-
,5 tollen in
gerde aan
zijne hou-
les Débats
ixico: Men
usver niet
zich heeff
ïxico, het
:ngte van
i telegram
:ld in het
opgestaan
:Iallien is
bericht,
ueht heb-
jche krui-
bgonnen.
Duitschc
Iker. een
veroor-
af en 25
d gevan-
uitgeven
rike He-
kingheb-
•spreiden
ing heeft
iiders en
leportee-
*s van de
ader een
atal ver.
op eeD
zal ver-
dag en
;t Enge-
genomen
laalrege-
dat deze
verugkee-
popinarre"Wijze" niét' èftijd onjuiste" criliek
oefende op de „verordening, regelende de
wijze, waarop de gemeente de in het grond
bedrijf gebrachte gronden zal looopen,- als
mede de voorwaarden van verkoop", terwijl
eerstgenoemde voortdurend zeer druk deed
en *n beetje voorzittertje speelde. Dat is wel
zoo t'n gewoonte, maar het valt nu meer
op sands hij na de volksverhuizing in dc
raadszaal vlak bij de „perstribune" terecht
gekomen is.
Stratennamen, huisnummering en boom en
rooien, rictdaar in de meeste gemeenteraden
n zeer dankbaar onderwerp voor de mindere
goden onder A# raadsleden. Maar in onzen
(lèiï groólsten naam voor de eer van het va
derland." De Autorité, het hoofdorgaan van
de partij, vergelijkt zelfs den jonggeborene
met een Messias, die aan Frankrijk verschijnt
als de hoop van zijne toekomst, juist in een
lijd, waarop de hcerscliende partij hare on
bekwaamheid om te regecren doet kennen.
Voor den gelukkige nvader is er nog een
bijzonderen reden tot blijdschap, omdat zich
nu voor hem het vooruitzicht opent, dat hij het
groote vermogen zal erven van zijne tante, de
ex-keizerin Eugenie, die 't van het voortleven
der Napoleoniden in den mannenstam afhan
kelijk had gemaakt of hare bezittingen op de
familie zouden overgaan.
De jonggeborene is een achterkleinzoon van
Jéróme Bonaparte, den jongsten broeder van
keizer Napoleon L Bii riin <1ood zullen nrins
in den afstand van de meeste eilanden van de
Dodekanesos aan Griekenland. De reden voor
deze plotselinge Turksche toegevendheid
wordt gevonden in de gereserveerde houding
van de Fransche geldmarkt en van de Fran-
sche regeerirg tegenover de voorgenomen
Turksche leening.
Volgens de Times bevat het Engelsche ant
woord op de nota's van Duitschland, Oosten-
riik en Italic het voorstel, dat alle mogend
heden gelijktijdig aan Turkije en Grieken
land de Europeesche beslissingen betreffende
Zuid-ALbanië en de Egeïsche eilanden zullen
mededeelen. Deze stap moet verderen strijd
od den Balkan verhoeden, want de Griek-
sche regeering heeft in Epirus aan ernstige
moeieliikheden het hoofd te bieden. De goed
Allerlei.
Parijs, 2 7 Jan. net aardrijkskundig ge-
na atschap ontving heden den majoor Evans,
den overlevende van de Scott-expedilie. 1 re
sident Poincaié kende hem het officierskruis
van het legioen van eer toe.
Londen, 27 Jan. De Allan, de Cana
dian Pacific en andere Canadeesche stoom-
vaatrlijnen berichten, dat zij de vrachtprijzen
hebben verlaagd om aan de mededinging van
de Hamburg-Amerika-lijn het hoofd te bie
den.
De overeenkomst tusschen de Belgische
regeering en Prinses Louise is thans tot stand
gekomen en de schulden dezer verkwistende
dochter van Leopold II zuilen gedelgd wor-1
Kameroverzicht
'lireeüe Hamer.
Nadat de vergadering van Dinsdag wegens
onvoldoend aantal leden korten tijd was uit
gesteld, werd ze ora half twaalf geopend en
zette de Kamer de behandeling voort van de
begrooling van binncnlandsche zaken.
De heer Scheurer (A.-R.) protesteert
ertegen, dat de heer Schaper generaliseerde
ten aanzien van slechte behandeling van ver
pleegsters. Hem, spreker, is niets anders be
kend dan dat de verpleegsters in het alge
meen uistekend worden verzorgd, wanneer
zij zelve ziek zijn, met name ook in de chris-
'elijke gestichten.
De Minister van Binnenlandsche Zaken, de
heer Cort van der Linden Leant,
woordfc de verschillende sprekers en het eersi
den heer de Wijkerslooth, wien hij betwist-
dat krachtig vollcsvoedsel alleen in vleesch
moet worden gezocht. Evenmin kan liij toe
geven, dat het vleesch duurder wordt door
den invoer van Argentijnsch vleesch. Of dc
invoer zonder de aangehechte ingewan
den voor de volksgezondheid schadelijk is
acht hij nog een open vraag.
Er zijn autoriteiten, die het beweren, maar
het oordeel van andere autoriteiten staat
daar weer tegenover. Het is dan ook bekend,
dat de keuring in Engeland, die zeer nauw
gezet is, het vleesch toelaat en de veestapel
in Argentinië in uitmuntenden toestand ver
keert, misschien wel in den besten toestand
van heel de wereld. Prof. Calmette te Parijs
zegt, dat de (keuring van ingewanden niet
noodig is.
Het Koninklijk besluit, dat de heer De Wij
kerslooth wenschte om Argentijnsch vleesch
te bemoeilijken, kan volgens de wet alleen
worden genomen, wanneer er in een bepaald
land besmettelijke veeziekte is. Dit is in Ar
gentinië niet heb geval. Paardevlcesch heeft
niet zoo groote voedingswaarde, als men be
denkt, dat de hier ingevoerde slachlpaarden
gewoonlijk afgebeulde mijnpaarden zijn.
Gaarne zal hij in overeenstemming met den
wensch van den heer van Nispen (Rheden)
het viscliverbruik als volksvoedsel bevorde
ren, maar verplichte keuring voor visch hetzij
door 't rijk, hetzij door de gemeente in le voe
ren, zou groote bezwaren met zich l>: engen.
Wat den verkoop van vergif aangaat, in
derdaad acht de minister dezen thans niet
voldoende geregeld en hij is dan ook reeds
doende met een wetsontwerp oin daarin t*
voorzien.
Gaarne geeft hij toe, dat het een ernstige
grief is, dat juist voor de allerarmsten de wo
ningwet vaak geen voordeel brengt en deze
grief zal bij dc herziening van de Woningwet
ernstig onder de oogen worden ezim. Da
gemeenten le dwingen voor deze lieden wo
ningen te bouwen, brengt bezwaren mee.
De quaestie van het artsen-monopolie moet
nauwkeurig worden onderzocht. Evenwel: al
leen de wetenschappelijk gevormde kan on
derscheiden tusschen wat mogelijk is en wat
onmogelijk is, vandaar het aanvragen van een
oordeel aan den Centralen Gezondheidsraad.
Het is de vraag, of door het vervallen van het
monopolie der artsen niet de-volksgezond-;
heid in het algemeen schade zal lijden er om
der. Deze vraag zou de minister niet zoo da*-
delijk in den een of den anderen zin beant
woorden. Maar zoo ja, dan moet het artsen
monopolie worden gehanhaafd. Die quaestie
nu zal worden behandeld door den CentraJcn
Gezondheidsraad, maar ook door anderen.
N<og wekt hij ten aanzien van het met name