f Het was in 1863, toen de runderpest zidh
uit Rusland over nagenoeg geheel Europa
had verspreid, dat een Engelsdhe veearts,
John Gaurgee, verkondigde, dat bestrijding
Van die ziekte, welke gansdhe kudden had
vernietigd, alleen bedwongen zou kunnen
worden door internationale maatregelen.
Op zijn initiatief kwam toen te Londen het
perste International Congres van veeartsen
bijeen en verder zijn dergelijke congressen
elke vijf jaar in de een of andere stad van
Ëuropa gehouden. Het negende congres had
in 1909 plaats te Den Haag.
jdfe Stoppelaar, voorzitter, G. S. Xaufmann,
onder-voorzitter, Arthujr R. van Vloten, secre-
ftairis, J. A. Gompertz, penningmeester, jhr. J.
iM. de Bosch Kemper, C. W. Jacoib, H. van "Wijk
iF. de Bruijn, G. van "Wickevoort Crommein,
('commissarissen.
De balans over 1913, sluitende nret een ba-
Jtig valdo van £r. 1001.60 en de begrooting
ivoor 1914, ten bedrage van fr. 10.290, werden
goedgekeurd.
i Het ledental heeft zich weder in t afgeloo-
.pen jaar aanmerkelijk uitgebrteid.
i Een groot aantal personen wendden zlcb
;.weder geregeld tot de Kamer en ook weTd van
haar Inlichtingendienst in het Nederüandscb
(paviljoen op de "Wereldtentoonstelling te Gent
een druk gebruik gemaakt.
Nog blijven er -verschillende belangrijke
jvraagst ukken in Studie, o m. de verlaging der
Nederlandsch-Belgische telefoontarieven tus-
ïchen beide landen.
i Het jaarverslag over 1913 zal in Februari
j.Terschijnen.
Intern. Congres voor Veeart
sen. Men sdhrijft uit Londen aan het Hbld.:
,JEen der belangrijkste van de congressen,
tiic dit jaar te Londen zullen gehouden wor-
)den, is het ..Internationaal Congres van vee
artsen", dat van 3 tot 8 Augustus zal bijeen
komen, in de Central Buildings van West-
minster.
Het is thans voor de eerste maal sedert
1863, dat een dergelijk congres weder te Lon-
)den 'zal plaats hebben en dit tiende congres
cal, dus na vijftig jaar, tevens h-et karakter
dragen Van een huldiging aan den stichter
idezer congressen.
Het congres zal staan onder de auspiciën
Van de ..Kon. Rritsche Vee-artsen-vereeni-
ging'\ die een regelings-commissic heeft ge
vormd. Hoewel de Regeering hiet officieel
het congres bijeenroept, toont zij 'daarvoor
toch haar gnootp belangstelling, te meer om
dat 'de opleiding der veeartsen "hier, hii die
ïn andere Fuiwpèesche landen nog ver ten
larhter is. Het regelincscomité iheeft reeds de
toezegging dat de leden de bekende veesta
pels en stoeterijen des konlngs te Windsor
Brullen mogen bezichtigen. De Board of Agri
culture zal de gelegenheid apenvellen voor
een bezoek aan de Rijks-quarantaine- en on
derzoekingsstations.
Het congres Z2l vergaderen In .tal van
Beetles en in de sectie tuberculose is o a. als
Bpreker ingeschreven prof. 'De Jong te Lel
den.
•Degenen, die aan het congres wiDen 'deel
nemen, 'kunnen bijzonderheden vernemen
7?an den penningmeester van het Tegelings-
comité, 'den heer F. W. Garnebt, 10 Red Lion
Square Londocn W. C'
Ver. tot Behoud van Natuur
monumenten. Dezer dagen heeft de
Vereeniring tot Behoud van Natuurmonumen
ten in Nederland van iemand, die onbekend
wenscht te blijven, een gift ontvangen van
ƒ500.
Kinderherstellings- en V a-
cantiekolonies. Het Centraal Genoot-
ecihap voor Kinderherstellings- en Vacantie-
kolonies, dat jaarlijks 2000 zieke kinderen
."verpleegt in streken, waar zij van ludht, licht
en zonneschijn kunnen genieten, heeft het
voornemen, een kind er-herstellingsoord op
te richten; hiervoor heeft het een boschter-
rein op de Veluwe van 15 H A. beschikbaar.
Im de benoodigde gelden voor den bouw in
te zamelen, heeft zich een dames-comité ge
vormd, dat den naam heeft aangenomen van
het Hoefij^er-verbon-d. Dit comité doet een
oproep, opdat het schoone doel, dat het ge
nootschap zich gesteld heeft, verwezenlijkt
kan worden. Penningmeesteresse van het
Hoefijzer-verbond is mejonkvr. J. v. d. Sant-
heuvel, te '6-Gravenhage.
Electriciteitstentoonstelllng
fe Deventer zal dit jaar een electriciteitsten-
toonstelling gehouden worden. Dit houdt ver
band met de in dit najaar in werking treden
de IJsselcentrale. Het departement Deventer
van de Mij. van Nijverheid met enkele andere
verecnigingen namen in dezen het initiatief.
Militaire aviatiek. Luitenant Co-
blijn heeft te Tilburg een voordracht gehou
den over de vliegkunst uit een militair oog
punt beschouwd.
Daarbij behandelde hij ook de voor Neder
land bereikbare organisatie, waarvoor hij
volgens een verslag in hel Hbld., wenscht:
een centrum van 35 toestellen te Soesterberg;
een voorbereidend vliegkamp aan de Hem-
hrug met hangars voor 45 toestellen; een
eigen fabriek binnen de stelling van Amster
dam al of niet met licence»; de constructie der
machines overlaten aan particulier initiatief;
zooveel mogelijk eenheid van maleriaal; 7
escadri les van 5 toestellen ter beschikking
van: I chef van de gen. staf; 1 per divisie, dus
4; I voocr de stelling Amsterdam; I reserve
(eventueel voor de cavalerie-brigade), zoodal
Br in het geheel 80 toestellen zouden zijn.
Hiervoor is noodig een personeel van: 35
bfficiers-bestiiuröers; 50 mecaniciens en
chauffeurs, 100 hangarhelpers, ongeveer 30
man onderofficieren en corvee, dus totaal on-
jeveer 220 man materieel in vredestijd; per
Escadrille I werkplaatswagen met veldsmidse,
draaibank, dynamo, 2 pL m. 40 P.K. char
yanc auto's, 1 proion ge voor gebroken toestel
5 hangar-partatief; vaste hangars en landings
plaatsen zouden zeker moeten verrijzen te
Maastricht, Venlo, Gilze-Rijen, Arnhem, 's-Her
logenhosch, Ede, Den Haag, Amsterdam, Den
peWer, Assen, Enschede, Groningen en Leeu
warden.
Voordeelen hiervan zijn, dat bestuurders en
ferkenners den weg in Nederland leer en ken
nen. dat er fiecnakkeliflt oefeningen mat troe
pen gehoudien kunnen worden, dat er flinke
overt And-vluchten kunnen ondernomen wor
den; de vliegers voor de Marine en voor onze
koloniën zouden te Soesterheng opgeleid kun
nen worden.
Spr. acht dit alks noodig wil onze vlieg-
dienst de taak kunnen vervullen, die men van
hem in oorlogstijd mag verwachten. Weldra
zal een circulaire de regimenten bereiken,
waarbij 4 Nederlandsche officieren zal ver
zocht worden zich voor den vliegdienst op te
gpven. Spr. hoopt, da't het aanbod de vraag
verre zal overtreffen en dat vele officieren
het, evenals hij, als een eer zullen beschouwen,
bij de luchtvaartafdeeling te mogen dienen.
Onb'eVoegd uitoefle'nen van de
artsenij-ber ei dik u nst. Ga. Ja. B., dro-
giste te Goor, heeft indertijd terechtgestaan
voor het katongerecht te Goor, wegens hot
onbevoegd uitoefenen van de artsenij-bereid-
kun-de, subs, het op 25- Sept. 1912 verkoopen
van een mengsel van verschillende stoffen
(lepelblad-spiritiLs, aathantiae-tinctuur en
phenol) voorkomende op de lijst van stoffen
welke beneden een zkere hoeveelheid niet
mogen worden afgeleverd anders dan 'door
apothekers en geneeskundigen. Het was een
reoept van een tandarts voor een dienstbode
en moest dienen als mondspoeling. Deze
zaak heeft groote proporties aangenomen.
De kantonrechter hoorde niet lalleen een
groot aantal getuigen, maar zelfs schriftkun
digen, zoodat de rapporteur in zijn rapport
Zet, dat het leek alsof het een groote moord-
zaak was. In 5 zittingen van het kantonge
recht werd de zaak behandeld en bekL ver
klaarde ten slotte niet meer voor den kan
tonrechter te willen verschijnen. Zij werd
veroordeeld wegens 't primair ten laste ge
legd tot f 10 of 5 dagen hechtenis. De recht
bank te Almelo heeft vervolgens in drie zit
tingen de zaak uitgeplozen en bekl. veroor
deeld wegens het. sugsidiair ten laste gelegde
tot 2 geldboeten van f 25 of 2 maal 10 dagen.
De Hooge Raad verwees de zaak naar het
Arnhemsche Hof. Bij het besluit van den
Iloogen Raad werd de nietigverklaring van
het vonnis van het kantongerecht in stand
gehouden, zoodat het Hof alleen over het
subs, ten laste gelegde zal hebben te oordee-
len. De tadv.-gen. wees er in de zitting van
het Hof van Vrijdag op, dal art. 30 van de
wet op de artsenij-bereidkunde is overtre
den, waarhij het absoluut verbod is gegeven
van den verkoop van geneesmiddelen, voor
komende op lijst C. De verkoop is ook in den
vorm van mengsels verboden, uitgezonderd
alleen als het mengsel niet als geneesmiddel
moest dienen. Bekl. ontkent alles, zoodat zij
ook geen beroep kon doen op het bestaan al
of njet van deze uitzondering. De easoh luid
de: vernietiging van het vonnis van het kan
tongerecht en veroordeeling wegens het
subs, ten laste gelegde tot 2 geldboeten ,van
f 25 pf 2 maal 10 dagen hechtenis.
Wievliegt déér in? In een te Am
sterdam verschijnend blad komt een adver
tentie voor, welke een aardig licht werpt op
de snuggerheid, die door sommigen onder
steld wordt bij onze hedendaagsdhe vrouwen
en meisjes. Met weglating van het adres luidt
zij:
,J)ameis tusschen 30 en 40 jaar.
Gefortuneerd Weduwn.,
40 jaar, gepensionneerd kapt., wenscht ern
stig passend huwelijk- Fortuin onnoodig. Le
venslust en karakter vereischten. Stipte ge-
heimh. verz. Ook geneigd aanvankelijk onder
initialen via Kiosk of Boekhandel te corrctsp.
Geen tusschenpersonen. S. v. pl. om grappen
en nieuwsgierigheid te voorkomen, zal alleen
worden gereflecteerd op fco\, waarin als blijk
van ernst fl aan postz. is ingesL, welk be>-
drag bij event terugz. van coriespond., worek
geretourn."
De steller dezer invitatie had er, als blijk
van ernst, aan moeten toevoegen, wat hij mot
de guldens aan postzegels zal doen bij even-
tueele niet-terugzending van correspondentie
aan de dames tusschen 30 en 40 jaar. Toch
zullen ze er in vliegen! zegt De Tijd.
Een nieuwe oplichtersstreek.
Het N. v. d. D. verhaalt van een nieuwen op
lichtersstreek.
De politie van het bureau "Warmoesstraat
had dezer dagen de eer en het genoegen, ken
nis te maken met een oplichterstruc, die tot
nu toe in haar sectie oiog niet bekend was
Aan (het bagagedepot op het eerste perron
van hot Centraal-Station -kwam een man, die
er een doos in bewaring gaf; hij kreeg een
repu, genummerd 420, en datzelfde nummer
kreeg de colli natuurlijk ook. De doos bleef
kalm staan, maar intusschen -werd colli 422
een goede leeren tasch met kleermakersgar
nituren, weggehaald. De bewaarder heeft ai-
leen maar niet gezien wat den man natuur
lijk niet kwalijk is te nemen dat de me
neer, die straks No. 420 bracht, dezelfde was-
die No. 422 meenam. Maar toen den volgen
den dag de eigenaar van No. 422 zijn tasch
kwam opeischen, werd natuurlijk het geheele
bedrog ontdekt. En toen bleek ook, dat het
repu, waarop de colli was afgegeven, netjes
vervaïscht was; het nulletje van 420 was weg
gemaakt en vervangen door een twee in het
zelfde type drukletter.
De truc is heel eenvoudig eigenlijk een
wonder dat niemand er eerder op is geko
men. De oplichter brengt iets absoluut -waar
deloos in depot, «en t is nu maar ..change",
wat hij terug zal krijgen; winnen doet hij er
in ieder geval op.
Gevaarlijke honden. Vermoedelijk
door een tweetal honden is onder een koppel
schapen, loopende achter Beekhuizen, duchtig
huisgehouden; een der dieren werd, volgens
de Arnh. Ot, doodgevonden. terwijl een ze
vental zoodanig was verwond, dat de veearts
de afmaking noodzakelijk aJchflte. Een drietal
Jtioopt men in höt leven te kunnen behouden.
School- en Kerknieuws.
Gehuwde onderwijzeressen.
Men meldt udt Rotterdam
In 1907 sprak de gemeenteraad bij motie de
meening uit dat het als reral niet crawenscht ia,
dat onderwijzeressen na haar huwelijk bij het
onderwijs werkzaam blijven en sedert dien komt
af en toe op 'sRaads agenda een voorstel van
B. en W. voor om aan een in het huwelijk ge
treden onderwijzeres eervol ontslag te verlee-
nen. Een dergelijk voorstel op de agenda van
Donderdagmiddag gaf den heer Van Aalten aan
leiding die motie van 1907 die hij kenschetste
als een „revolutionair bedrijf", omdat ze het
middel was om te bereiken wat om wettige be
zwaren niet met een raadsbesluit te bereiken
viel nader ter sprake te brengen. De heer
Van Aalten wees op het feit, dat een door den
minister Heemskerk ingediend wetsontwerp in
zake getrouwde vrouwelijke ambtenaren en on
derwijzeressen, dat van hetzelfde beginsel uit
ging als de befaamde motie, door den tegen-
woordigen minister van Binnenlandsche Zaken
is ingetrokken, en wilde met het oog daarop
door B. en W. doen praeadviseeren over de
vraag, of de motie van 1907 nog gehandhaafd
diende te blijven. Inmiddels zou het op de
agenda geplaatste voorstel tot ontslag opge
schort blijven. Na bestrijding van dit voorstel
door wethouder Van der Molen werd het met
17 tegen 16 stemmen aangenomen.
Studiefonds Vr ij zinnige the
ologen. Ds. J. N. Pattist deelt in het
Weekblad voor de Vrijzinnige Hervormden
het een en ander mede over het Studiefonds
voor vrijzinnige theologen. De 1197 contribuan
ten brengen jaarlijks bijeen f 4541.20 waarbij in
begrepen de f 1000, die het ontvangt uit het Stu
diefonds Racer-Tak, en de f 400, die door zijn
bemiddeling uit een ander fonds geschonken
worden aan twee studenten. De uitkeeringen
aan studenten zijn betrekkelijk gering; hier
eens honderd en daar twee hoogstens driehon
derd gulden per jaar. Maar onder de gymna
siasten en die voor het staatsexamen werken
zijn er die veel meer zullen noodig hebben, als
ze eenmaal student zijn. En die zijn door het Stu
diefonds aangemoedigd. De inkomsten, nu be
vredigend, zullen dus over een paar jaar aan
merkelijk gestegen moeten zijn.
Ned. Herv. Kerk.
Door ds. Joh. Vinke, predikant bij de Ned.
Herv. Kerk te Gramsbergen, is tegen 1 April
a.s. emeritaat aangevraagd.
Eeuwfeest Ned. Bijbelgenoot-
schap. De commissie, die de voorbereiding
van de gedachtenisviering van het eeuwfeest
van het Ned. Bijbelgenootschap in Juni a.s. in
handen heeft, besloot ook enkele kleine geschrif
ten uit te geven en heeft aan een sub-commissie
de zorg daarvoor overgedragen. Deze, bestaan
de uit dr. E. Barger, voorzitter, mevr. Gun
ningDe Vries, en de heeren H. J. Emous,
Jan Ligthart, ds. J. van Noort en ds. L. C. Schul-
ler tot Peursum, heeft, op het initiatief van de
hoofdcommissie voortbouwende, de wenschelijk-
heid uitgesproken, dat er een leidraad zou op
gesteld worden voor sprekers op den uit te
schrijven Bijbeldag. Dit boekje, een beknopte
geschiedenis van het Genootschap, is door ds.
C F. Gronemeijer, secretaris van het Ned. Bij
belgenootschap, reeds in manuscript gegeven en
zal onder predikanten en onderwijzers van Chris
telijke en Zondagsscholen verspreid worden.
Ook voor de kinderen dezer scholen zal een
boekje, te schrijven door mej. Aletta Hoog, gra
tis verkrijgbaar gesteld worden, waarvoor een
oplage van pl.m. 300.000 exemplaren noodig zal
zijn. Nog bestaat er plan tot het doen drukken
van enkele kleine schetsen over nader te be
palen onderwerpen.
Oe Ulrechtsche Hof beer*
In oude tijden had de stad Utrecht een ver
drag gesloten met Holland, waarbij, tegen be
taling van een jaarlijksche opbrengst, aan
zienlijke voordeelen ten opzichte der tolrech
ten in Holland werden toegestaan aan de
Utredhtsche burgers. Ten einde zich des te
heter van eene welwillende behandeling der
burgers te verzekeren aldus vinden we in
het Tijdschrift voor de Geschiedenis, Oudhe
den en Statistiek van Utrecht (jaargang 1842)
opgeteckend deed de Magistraat van
Utrecht de betaling dier pensie dikwijls, ja
doorgaans, vergezeld gaan van een vrijwillig
geschenk. De eene helft werd in den slagttijd
betaalt, (namelijk op St. Maarten (II Nov.), en
dan werd als geschenk uitgekozen een bij
zonder vet en zwaar varken. Uit het besten
dig in acht nemen van dit gebruik is een soort
van gewoonterecht ontstaan ein in dien zin
werd Utrecht geacht verplicht te zijn en
schreef het zichzelf ook de verplichting toe,
tot het zenden van het varken, schoon het bij
het sluiten der overeenkomst niet was bedon
gen.
De oudste melding van dit varken, gewoon
lijk beer getiteld (het moest een mannetjes
varken zijn), vindt men in 1441, in de Kame
raars-rekening der stad Utrecht.
Wat nu de benaming Hofbeer betreft, de
jaarlijksche pensie, benevens het geschenk,
werd gezonden aan de Grafelijkheid van Hol
land, en daar later de Staten van Holland de
regeering des lands voorstelden, kwam het bij
hen terecht; het was voor den Hove, en het
geschenk werd onder de Heeren van den Ho
ve verdeeld; de Raadsleden, de Griffier, de
Procureur-Generaal, de Advocaat, de Secreta
ris, de Rentmeester, kregen e lk één stuk,
de President twee stukken, en de Stad
houder 't hooft.
In de Pleegzoon van Mr. J. van Lennep
vindt men ook eenig gewag gemaakt van den
Hofbeer, hij staat of ligt aan een ijzeren
ketting aan een paal verzekerd te pronk en
is het mikpunt van de baldadigheid van het
Haagsche gemeen.
De geschiedenis bevestigt de waarheid de
zer voorstelling, ja, er werd zoo op Utrecht
en de Utrechters gescholden, dat de Afge
vaardigden van dat gewest alsdan verplicht
waren de straten, waar de B e er doortrok en
het Binnenhof, waar hij aan den paal verze
kerd was, te mijden.
De Utrechters klaagden in. het jaar 1612
aan 's lands Advokaat, den heere Johan van
Oldenbarneveldt: „dat men hunnen beer aaD
een kaak lag en dat de jongens daarmede tot
hunner schimp en spot vele insolentiën en
baldadigheden bedreven, verzoekende derhal
ve daarinne mogt worden voorzien".
Dit verzoek niet naar wensoh zijnde ge
slaagd, vernieuwden zij, na verloop van twee
jaren, hunne begeerte, zeer ernstig verzoe
kende „dat de beer zonder aan den paal ten
toon te staan, direct uit de schuit naar den
slagter mogt worden gebragt."
Het Hof deed na gehouden deliberatie op
den 20sten November 1614 aan den Rent
meester-Generaal van Noord-Holland, Pieter
Christiaansz. Bos die wegens de Utrecht-
sche regeering de voormelde propositie had
gedaan, antwoorden: „dat het aan hun
niet 6tond, daarover te kunnen disponeeren,
als rakende het recht van den Souverein,
maar dat zij wel moglen lijden, dat de beer
slechts voor een korten tijd, al was het maar
voor een half uur, aan den paal wierdt ge-
legt
De heer werd in 17 stukken verdeeld en de
kop kreeg de stadhouder.
De Utrechters hadden meer dan eens
vergeefsche pogingen gedaan, om van het
zenden des Beers vrij te komen; maar de
Hollanders lieten niet los. Werd de Beer
vergeten, dan kwam er een maanbrief. In
1604 was de gezonden Beer gortig ende
v u y 1 bevonden; maar toen kwam er eene
ernstige recommandatie om voortaan beter op
te passen. De poging om het zenden van den
Beer af te koopen-, was ook mislukt. Maar in
1615 werd er een commissie van drie leden
uit Utrecht aan de Staten van Holland
gezonden, met verzoek om het zenden van
den beer met f 5000 tot f 6000 te mogen af-
koopen. Deze commissie slaagde gelukkig. De
Staten besloten nar dj p beraad van lè uur,
gedurende 't welk de tegenspraak van som
mige leden door Huig de Groot, met de
hem eigen gevatheid, werd to<t zwijgen ge
bracht, met die van Utrecht over den gemel-
den Beer niet te marchan/deeren of in eenige
afkooping te treden, maar dit servitnut
liberalyck en absolutelyck aan
hunne goede naburen kwijt te schelden. Van
dit besluit werd behoorlijk acte verleend, wel
ke in Utrecht werd geregistreerd en zorgvul
dig bewaard, terwijl de Staten van Holland
en de Heer Advokaat Barneveld hij beleefde
missive bedankt werden.
Hoe vrijgevig de Stalen van Holland in de
zen zich ook omtrent hunne goede vrun-
d e n van Utrecht beloonden, zorgden zij toch.
dat rij zelve er geen schade bij leden.
Bij Besluit van 16 en 17 Juli 1615 werd aan
elk der Raadsleden wekelijks een koppel ko
nijnen, te vinden uit het comptoir der exploi
ter bij voorbaat als schadeloosstelling toege
legd. Deze werd naderhand veranderd in het
zoogenaamde Beeregeld, *t welk nog m
1730. en waarschijnlijk ook nog veel later,
jaarlijks uit het comptoir van den Rentmees
ter van Noord-Holland werd betaald, te we
ten f 30 aan den President, en f 15 aan. iedert
Raad, mitsgaders den Griffier, Procureur-Ge
neraal en eiken Secretaris.
Van den Hak op den Tak.
fW eekpraatje).
Tin. Van al de uitvindingen, waarmee we
de laatste tientallen van jaren zoo al gezegend
zijn geworden, vind ik die van de fiets wel een
van de mooiste en nuttigste. Top, omdat heel het
menschdom hiervan profiteert.
Top. Dat zeg je goed, want wie maakt er te
genwoordig geen gebruik van de fiets? Ieder
heeft er een rijken en armen, jongen en ouden,
mannen en vrouwen, alles zit op de fiets. Denk
je de fiets weg, we zouden meen en. dat de we
reld met meer Von bestaan.
Tip. We zaten tenminste leeliïk met de han
den in het haar en menigeen zou er in zijn be
roep, werk of bedrijf groot ongerief en nadeel
van ondervindendenk aan den dokter op het
platteland, aan den veearts, den slager en den
veekoopman, der. kruidenier en den ambachts
man, ze zaten allemaal in de misère.
Top. Jammer, dat de fiets nog verre van vol
maakt isl Die gedurige lekkage aan de ban
den, het onbeschut zijn tegen het weer, den
regen en, niet het minst, tegen dien groot en
vijand van den fietserden wind, die be
zwaren moesten ze nog eens weten op te heffen.
Tip. Dat komt wel jongen, dat wou ik juist
opmerken. Ten eerste heb je laatst toch ook ge
lezen van die mooie Amerikaansche uitvinding,
waarmee ook al in ons land met succes een
proef is genomen, die de bezwaren voor auto's
om met lekke banden te riiden, geheel en al
opheft. Ik voorzie, dat we de toepassing er van
na korteren of langeren tijd ook bij de fiets
zullen krijgen.
T o p. Daar les ik van, ja, mogelijk krijg je
gelijk ,maar dan blijft nog de strijd tegen de
elementen. De fiets der toekomst. Tip, moet er
een zijn waarop je zit als onder een parapluie,
met uitkijkglaasjes naar alle zijden, waaronder je
geen wind voelt, gemakkelijk rijdt en je dus, ge
noeglijk en kalmpjes peddelend, je sigaartie roo-
ken kunt.
Tip. Dat is geen droombeeld meer, mijn
waarde, dat is reeds werkelijkheid.
Top. Och komIs een Amerikaan weer aan
het uitvinden geweestP
Tip. Ditmaal is het een Franschman, die de
wereld, naar het schijnt, aan zich zal verplich
ten door de vinding aan zijn vernuftde „over
huifde" fiets, of, zooals hij zelf zijn samenstel
noemtde torpedofiets.
Top. Je maakt me nieuwsgierighoe kan
het dien genie gelukt zijn den tegenstand van
den wind op zoo'n overhuifde fiets te breken?
Hoe ziet zoo'n ding er uit?
T i p. Het bestaat uit een gewoon rijwiel, wear-
op bevestigd is een „torpedo" van doek, dat over
lichte houten ribben gesponnen is. De berijder
zit er heelemaal in, alleen het onderste gedeelte
van zijn beenen met zijn voeten komt er bij
eiken pedaaltrap onder uit. Door strooken cel
luloid kan hij uitkijken.
Top. Dat is allemaal eenvoudig>en duidelijk,
maar zoon stelletje weegt natuurlijk heel wat
meer dan een gewone fiets, hoe gaat het nu
met het trappen?
Tip. Best, 't gaat zelfs gemakkelijker dan
bij een gewone fiets, het moet wel een derde
of vierde arbeidskracht minder vorderen. Zie
Top, 't geheim zit hem hier in: de torpedofiets
is van voren sterk afgeplat, maar loopt van ach
teren zeer puntig toe en steeks een eind voorbij
het achterwiel uit.
Top. Daar snap ik niks van, kameraadpun
tig van achteren, dat moest omgekeerd zijn, naar
mijn leekenverstand
Tip. Zoo zullen er meer oordeelen, maar zie
eens naar de moderne bestuurbare luchtschepen I
Die zijn ook van achteren veel puntiger dan
van voren. Waarom P De oppervlakkige be
schouwer zal meenen, dat de tegenstand voor
namelijk komt van de lucht van voren, die op
zii moet worden geduwd. Gedeeltelijk is dit
waar, een véél grooter wederstand wordt ech
ter veroorzaakt door de zuiging achter het voort
bewogen voorwerp.
Top. Hoe zoo?
Tip. Wel, achter het in beweging zijnde
lichaam ontstaat telkens, voor een oogenblilr
maar, een luchtledig. Dat snap je, is 't niet?
Waar het voorwerp is, is de lucht weggeduwd,
maar bij verplaatsing neemt de lucht direct
weer de plaats van het ontstaande luchtledig in
dat geeft zuiging, die tegenwerkt, vooral bij
een snelle beweging.
Top. Daar gaat me een licht opdat heb
ik zoowaar nooit gesnapt.
T i p. En meer met jou niet, Top. De natuur
kundigen en onderzoekers van den laatsten tijd
hebben er eerst de aandacht op gevestigd. Nu
begrijp je ook, waarom de uitvinder der torpe
dofiets zijn toestel puntig naar achteren liet
toeloopen.
Top. Dat geeft een kleiner luchtledig, dus een
geringer zuiging. Te deksel, wat kan dat een
mooie aanwinst wordenbeschut tegen weer en
wind en nog sneller vooruitkomen. We leven
toch in een mooien tijd. Tip. De eene uitvin
ding volgt op de anderewat zal ons de toe
komst nog te zien geven? Als we tijd van leven
hebben, dan varen we met groote snelheid in
schepen, gedreven door de werking van de ge
heimzinnige, wonderbare stof radium en electri-
sche vonken.
Tip. Wie voorspelt dat?
Top. De geleerde M. C. E. Philips, die dezer
dagen te Londen een reeks verrassende proef
nemingen met radium deed. Om iets te noemen
een oplossing van radium in zuiver water brengt
ontvlambare gassen voort. Philips bracht zulke
gassen in aanraking met electrische vonken, en
toen ontstonden er ontploffingen, die een lucht
verplaatsing veroorzaakten, waardoor een klein
luchtververschingstoestel in beweging werd ge
bracht.
T i p. En verwacht die geleerde daar werkelijk
die toepassing van in de praktijk, welke je daar
noemde? Dat zou van beteekenis zijn, want ik
heb wel eens gelezen, dat de aardbol nog maar
voor omtrent 200 jaar kolen zou bevatten.
Top. Dat zegt hij ook, en dan beweert hij
„Ik meen te mogen zeggen, dat de wetenschap
een grooten stap heeft gedaan en wij niet ver
verwijderd zijn van het oogenblik, waarop de
schepen bijvoorbeeld zullen voortbewogen wor
den door de gecombineerde werking van radium
met electrische vonken, 't Is inderdaad weten
schappelijk bewezen zegt hij verder dat de
Betastralen de ruimte doorklieven met een snel
heid van 180.000 mijlen per seconde; dat de
alpha-stralen of helium 18.000 mijlen per secon
de afleggendat de oceanen 20.000 ton radium
bevattendat een ton radium beantwoordt aan
anderhalf mfilioen ton kolen, ten opzichte van
radium-graphische energie....
Tip. Wat een ongelooflijk wonderbaar goed
je is dat radium toch. Top, dat laatste Is sterk.
Top. Ja, en ook dit„geen gram radium
verliest maar de helft van zijn gewicht na een
gebruik van 1750 jaareen gram radium ontwik
kelt gedurende die 17 eeuwen een kracht, ge
lijk aan een paardenkracht gedurende 3600
uren
Tip. Een gewoon menschenverstand staat er
bij stil. vriend. Je moet toch respect hebben,
diep respect, voor die mannen der wetenschap,
die steeds dieper weten door te dringen tot de
geheimen van Gods wonderbare schepping roet
haar goeddeels nog verborgen krachten en ga
ven.
Top. Dat is zoo, maar nu wat anders. Er zim
ook andere dingen, die onze bewondering af
dwingen. Heb je de nieuwe beurs te Amster
dam al gezien, de effectenbeurs van Joseph Cuv-
pers? Dia zal wel weer critiek uitlokken.
Tip. Evenals de vorige „nieuwe" beurs van
Berlage, wil je zeggen. De een noemde ze een
monstrueuze moderniteit, een ander de heraut
van een nieuwen tijd, een meesterwerk van
groote architectonische waarde.
Top. Nu, dat was het voorzeker, maar het
was of is al te zeer nuttigheidsgebouw, zoodat
er in de ruimten een zékere kilheid heerscht.
Tip. Precies, en dat moet met de schepping
van Joseph Cuypers althans niet het geval we
zen een zekere behaaglijkheid moet heel het
inwendige kenmerken, de enorme ruimte der
eigenlijke beurszaal moet goed verlicht zijn en
de oogen streelende kleuren van rijke marmer
soorten moeten er zelfs iets feestelijks aeo\ ge
ven.
Top. 't Was dunkt me, long niet gemakkeüik
om op die plaats, tusschen de eertijds def
tige Warmoesstraat eenerzijds en de Dam, die
aan den jongen tijd doet denken, anderzijds,
een beursgebouw te stichten, dat met zijn om
geving harmonieert
T i p. Nu, dat is hem, naar mijn oordeel
ik zeg het gebouw van buiten goed gehikt.
Maar je weet, de vader van den bouwheer /Ir.
P. J. H. Cuypers,. had reeds tot richtsnoer
Bestudeert het oude.
Opdat men 't onthoud©.
Doch laat het bezinnen.
Om 't nieuwe te winnen I
Top. Daar heeft de zoon dan zeker ook zijn
voordeel mee gedaan. Met den oud-Holland-
schen geest dier omgeving moest hij wel reke
ning houden. In de buitenwijken, bijv. achter
het Museum, waar een stadswijk van onzen
tijd verrijst, is een bouwmeester vrijer. Ik hoor
de anders ook el op- en aanmerkingen over het
uitwendige van het gebouw.
T i p. Zooals altijd. Top. De smaken verschil
len. ten eerste. En dande beste stuurlui staan
aan wal. Zij kennen niet de omstandigheden,
waarmee al rekening moest worden gehouden,
zooalsde noodwendigheid om den voorgevel
zoo hoog mogelijk op te voeren ter verhuring
van lokalende beperktheid, die de bouwver*
ordening oplegt in de hoogte aan de zijde der
Warmoesstraat c.a.
T op. We moeten ons praatje staken. Tip, we
zouden onzen kostelijken tijd verbabbelen.
Tip. Dat mag niet. Bouwheer Cuypers heeft
de bezoekers van zijn stichting ook op de waar
de van den tiid willen wijzen. In de bestuurs
kamer vindt men als randschrift onder de klok
het volgende uit Vondel's „rei der uren"i
Wij passen op ons ronde
Geduurlijk op de wacht
Verzuimen geene stonde
Voltrekken dagh en nacht
Het ampt ons hoog bevolen
Wat dwaelt of nimmer dwael^
Dat uurwerk mag niet dooien
Niet zonnewijzer faalt
In 't werken van zijn streeken
Al hoort men klok noch klank
Ons stomme tongen spreken
En roepen„gaat uw ganck
Verzuimt geen oogenblikken
Het leven rent voorbij*
O menschen kost ge wieken
En wegen uw getij
Dat nimmer weer zal keer«V
Gij zoudt den tijdt waordeerett»
KEuv&AAftc