„DE EEMLAN DER". Dinsdag 3 Februari 1914. BUITENLAND. FEUILLETON. Op den Terpenberg. N°. 285 12"* Jaargang; Hoofdredacteur: Mr. D.J. VAN SCHAARDENBURa ABONNEMENTSPRIJS: Per 8 maanden voor Amersfoort M f 1.0O» Idem franco per post- 1.50. Per week (met gratis verzekering tegen ongelukken) - O.IO, Afzonderlijke nummers - 0.05. Deze Courant verschijnt dagelijks, behalve op Zon- eo Feestdagen. Advertcntiön gelieve men liefst vóór 11 uur, familie- advertenties en borichton vóór 2 uur in te zenden. Bureau: UTRECHTSCHESTRAAT L Intercomm. Telefoonnummer 66. Uitgever»: VALKHOFF Co. PRIJS DER ADVERTENTIËN: Van 15 regelsf 0.5<H Elke regel meer O. ÏO, Dienstaanbiedingen 25 cents by vooruitbetaling. Groote letters naar plaatsruimte. Voor handel en bedrijf bestaan zeer voordeelige bepalingen tot het herhaald adverteeron in dit Blad, by abonnement. - Eene circulaire, bevattende do voorwaarden, wordt op. aanvraag toegezonden. Politiek Overzicht De pa; iemeatsk:»isis in Oostenrijk. In de door zoo vele volksstammen bewoon de monarchie Oostenrijk beslaat de hoofdtaak der centrale regeering in de zorg, dat de vrede tn -alien dc heterogene elementen der bevol king bew. ;rd blijit. Al hare scherpzinnigheid moet zij aanwenden om te bewerken, dat de verrchillende volleen in vrede met elkaar le ven en regelen vast te stellen, die moeten vei hoeden, dat het eene volk door het andere wc rdt onderdrukt. Ir. dc vorige week is op dit gebied een re sultaat verkregen, dat ,voor den naGonalen yrc le in het kroonland Galicie van groote bcteckcais is. De minister-president graaf Sfürgkh cu de stadhouder van Galicie zijn er in "eslaagd dc vertegenwoordigers van de Polen en de Ruthenen, de beide volksstam men die dit kroonland bewonen, tot overeen stemming te brengen over eene wijziging van "Tiet organieke statuut en van de kieswet, die de bestuursinrichting van Galicie regelen. Nog aan een derde komt een deel van de ver dienste daarvan toe; de metropoliet van de Grieksch-katholieke kerk in Lemberg, aarts bisschop graaf Szeplicki, heeft er toe mede gewerkt om de laatste bezwaren uit den weg te ruimen. Aan hem is het te danken, dat men het volledig eens is geworden over eene sa menstelling van den landdag en van den „Landesaiisschuss" (het college van dagelijksch bestuur), die voldoening schenkt aan de wen- sclien, waarvoor de Ruthenen jarenlang heb ban gestreden. Ook de Rutheensche universi teit ^kwestie had tot bezwaren aanleiding ge geven. Daarover is men hcengekomen door bef opmaken van een protokol, waarin wordt verklaard, dat de onderhandelingen over de oprichting van eene Rutheensche Universiteit ten spoedigste weder zullen worden opgevat en dat men beieid is, deze zaak langs con s' itioneelen weg tot afdoening te brengen in d^n te Weeneu zelclcnden rijksraad. De land de^ van Galicie zal voortaan bestaan uit 228 afgevaardigden, en wel 1G6 Polen en 62 Ru ikenen. iiiermee is een strijd ten einde gebracht, die sedert jaren een ongunsligen invloed had uit geoefend niet alleen op de toestanden in Galicië, maar ook op den politieken en par lementairen toestand van Oostenrijk. De on derhandelingen, die in de laatste maanden werden gevoerd in Lemberg, hebben een ver- lanimenden invloed uitgeoefend op den gang der werkzaamheden in de vergaderzaal van den rijksraad le Wecnen. De groep der Ru theensche leder, voerde obstructie in het huis van afgevaardigden j^ls middel oin dwang uit le oefenen op de centrale regeering tot aan wending van haren invloed ten gunste van de Rutheensche wenschen, en al was zij klein in getal, zij was sterk genoeg om een spaak in hel wiel van de parlementaire machine te steken. Nu is die spaak weggenomen en dc Riilhenen zijn geen beletsel meer om de ma chine te doen loopen Maar helaas! nauwelijks was dit bezwaar uit den weg geruimd of een ander bezwaar doel zich gelden. De rol, die de RuLhenen hebben vervuld, is nu overgenomen door de Gzeohen. Het is kenschetsend voor dc zonder-1 linge verhoudingen, die in den Oostenrijkschen rijksraad bestaan, dat niet eens de geheele groep der Czeóhische leden aan de nieuwe obstructie heeft meegedaan; de betrekkelijk kleine fraction der radicale en agrarische Czechen waren daarvoor voldoende. Zij be gonnen eene obstructie tegen de credietwet voor het eerste half jaar van 1914, die de re geering gevoteerd wensahte te zien vóór het einde van de maand Januari De staking van de obstructie maakten zij afhankelijk van eene verklaring der regeering, dat een bepaalde termijn zou worden aangegeven voor het uit schrijven der verkiezingen voor een nieuwen landdag in het kroonland Bohemen. Daar de regeering verklaarde, dat zij aan dit verlan gen geen gevolg kon geven, zoolang er geene zekerheid was verkregen, dat de landdag van Bohemen tot werken in staat zou zijn, moest de onderhandeling worden afgebro ken. De rijksraad is nu verdaagd en de cre dietwet is, zonder medewerking van het par lement, afgekondigd bij keizerlijk bestuit, krachtens art. 14 van de grondwet Onder den indruk hiervan wordt uit Weenen aan dc Frankf. Ztg. geschreven: „De stemming, waarin de afgevaardigden de verdaging en de noodverordening van de credietwet hebben begroet, kan men slechts aanduiden als moede neersla chiigheid. Er werden wel eenige kreten van verontwaardi ging gehoord tegen de Czecihische obstruc tie, die het huis heeft vernederd. Maar het geloof aan de levenskracht van het parlement was zoo gering, dat eene uitschakeling haast niet als verlies wordt gevoeld. Wanneer men van alle bijkomende verschijnselen van de krisis afziet, dan is het slechts de Duitsch- Czechische misère, die nu weer op het cen trale parlement is overgeslagen. Op de eene of andere wijze moest de Czcchische verbit tering over het verlies van den landdag van Bohemen en de instelling van de Boheemsche bestuurscommissie zich lucht maken. Ten slole werd de credietwet gekozen als instru ment om het huis en daarmee de regeering te treffen. Maar daarin kunnen de Czechen zich vergissen. De keizer brengt, zooals men uit goede bron weet, zoowel de legerwet als ook de financieele hervorming en het Poolsch-Rutheensche compromis in het cre dit van het kabinet-Stürgkh, ofschoon hier de drang der omstandigheden en andere per sonen veel meer tot het welslagen hebben bijgedragen dan het ministerie. De keizer be schouwt het noodartikel als een deel van de grondwet en laat daarvoor geen kabinet vallen. Naar alle waarschijnlijkheid zal dus het kabinet-Stürgkh in functie blijven terwijl het huis verdaagd is, en zijne krachten be proeven aan het Duitscih-Boheemsche compro mis, dat weder m het middelpunt van alle politieke gebeurtenissen staat De kans, dat het zal tot stand- komen, is intusschen zeer gering, want het verzet van de Duilschers le gen de regeeringsvoorstellen wordt met den dag sterker en dc Czechen kunnen in hunne eischen niet achterblijven bij datgene wat de regcering hun zelf heeft aangeboden." Duitschland* Uit de nadere inlichtingen over de nieuwe mannen, die in de regeering van Elzas-Lotha- ringen rijn geroepen, blijkt, dat niet gezocht is naar ambtenaren van het oud-Pruisische type. Aan de Frankf. Ztg. wordt uit Berlijn geschreven, dat over de keuze van de nieuwe ministers slechts ééne etem wordt vernomen cn dat deze stem bevestigt wat rijkskanselier von Bethmann-Hollweg tot ieder diie wilde hooien, zeide: „Wij hebben geen oogenblik er aan gedacht, zoogenaamde scherpe mannen naar de rijkslanden te zenden. Wij hebben het beste en degelijkste gezocht, ook prijs gesteld op do geschiktheid voor vriendschappelijken omgang en op vatbaarheid om voor de Zuid- duitscho eigenaardigheid te voelen." De nieuwe staatssecretaris graaf von Rö- dern, is nog 'betrekkelijk jong, 44 jaren oud, maar stond sints lang bekend als een man, die eene schitterende looj-baan had te wachten. De Vossische Ztg. noemt hem, op grond van inlichtingen uit kringen, die met hem in dienst in nauwe aanraking zijn geweest, een volko men zelfstandig man, die redht op zijn doel afgaat, daarbij van beminnelijken en tegemoet- komenden aard; de „sterke man" naar het hart van den Preussenbund is hij geenszins, want daartoe is hij in zijn hart veel te weinig reactionair. De hoop van de reactionairen op eene vergcldingspoJdtiek zal zich in geen ge val vervullen. De onderstaatssecretaris baron von Stein behoort tot een in de Palts geves tigd protestantsch geslacht; hij is uit den Beierschen staatsdienst voortgekomen, al is hij de laatste tien jaren in rijksdienst. Zijn schoon vader is de gewezen staatssecretaris van het rijksdepartement van binnenlandsche zaken graaf Posadowsky. Kolonel von Reuter en luitenant von Forst- ner komen door hunne overplaatsing bij re gimenten, die in het land beoosten de Elbe in garnizoen liggen. De keizer heeft verleden Zondag do beide nieuw benoemde hoofden van het burgerlijke bestuur van het rijks V nd in het Berlijnsche slot in eene audiëntie ontvangen, die ander hall uur duurde. Stratsburg, 2 Febr. Het bericht van de Lokalanzeiger over de overplaatsing van kolonel von Reuter en luitenant von Forstner wordt bevestigd. Kreisdirector Malil is van Zabern naar Thann (Opper-Elzas), kreisdirector Beyerlein van Thann naar Zabern overgeplaatst. De onhandigheden, waaraan de Preussen bund zich onlangs in zijne openbare verga dering heeft schuldig gemaakt, hebben nog aanleiding gegeven tot een protest in de Eerste Kamer van het koninkrijk Beiereu, de Kamer der rijksraden. De gewezen minister-president graaf Crailsheim heeft namens die vergade ring de volgende verklaring afgelegd: Gelijk wij nooit hebben vergeten, dat voor honderd jaren de herleving van het germanendom van Pruisen is uitgegaan, erkennen wij' gaarne en bereidwillig, dat de stichting van het rijk, die Duitschlanu tot macht, eer en aanzien heeft ge bracht, in de eerste plaats aan Pruisen is te dauken. Wij hebben ook nooit getracht le tor nen aan de leidersrol, die aan Pruisen uil den aard der zaak toekomt; maar wij laten ook ndet toe, dat de plaats, die aan Beieren toe komt als de tweede in grootte van de bonds staten, en wij zijn niet van zins afstand te doen van den invloed, die ons ingevolge de rijksgrondwet is aangewezen. Als trouwe aan hangers van de rijks gedachte handhaven wij altijd dit standpunt, omdat wij overtuigd zijn, dat in de eerbiediging van de bondsstaten de eenige waarborg voor de stevigheid en voor hot bestaan van het rijk gelegen is. In de poging een scheidsmuur tusschen Noord en Zuid op te trekken en in het nadruk leecen op contrasten tusschen Pruisen en de andere dee- len van het rijk zouden wij een ernstig gevaar voor het rijk zien. B r u n s w ij k, 2 Febr. Gisteren werden sociaal-democratische vergaderingen gehou den. Toen de menigte naar de stad terug keerde, werd zij door de politie van het slot afgesloten. Do politie ging daarbij met knup pels te werk. Aan de zijde van de betoogers viel een schot Een van de betoogers werd licht gewond; van de politie werd niemand gewond. Over het verblijf van den Griekschen minis ter-president Venizelos in Berlijn bericht dc Nordd. Allg. Zeitung, dat hij gedurende zijn onder gunstige indrukken verloopen bezoek gelegenheid heeft gevonden, in herhaalde ge sprekken met Duilsche staatslieden de vredes politiek van Griekenland uiteen te zetten. In de Duitsche politieke kringen is daardoor de overtuiging versterkt, dat onder de leiding van den heer Venizelos Griekenland zich in zijne huitenlandsche betrekkingen door den wensch naar het verkrijgen van eene veilige en rustige verhouding tot zijne buren en tot de groote mogendheden laat leiden. Frankrijk. De Fransche regeering neeft bij de Kamer eene credietaanvrage van 2 millioen Irs. inge diend ten behoeve van de deelneming van Frankrijk aan de tentoonstelling te San Fran cisco in 1915. Daarvan zullen 1.285.C00 frs. komen op den dienst van 1914. Frankrijk neemt hier eene andere houding aan dan Duitschland en Engeland, die beiden geweigerd hebben officieel deel te nemen aan deze tentoonstelling. Portugal. Madrid, 2 Febr. Verscheidene bladen brengen een telegram uit Vigo, waarin ver klaringen vermeld worden van uitgeweken Porlugeesohe monarchalen dat het sein tot een opstand van de republikeinsche garde gis teren in Lissabon zou worden gegeven. Parijs, 2 Febr. De Temps bericht uit Vigo, dat naar het zeggen van de Portugee- sche royalisten de republi'keinsohe garde voor hunne zaak zou zijn gewonnen en de beweging zou leiden onder den kreet: Leve de koning! Uit dezelfde bron verneemt de Temps, dat op dit oogenblik bloed in Lissabon moet vloeien. Rusland. Petersburg, 2 Febr. De Griekschemi nister-president Venizelos is heden legen den middag hier aangekomen. Servië, Belgrado, -2 Febr. De uitkomsten van do gemeenteraadsverkiezingen van gisteren verschaffen eene groote meerderheid aan de regeering. De totale uitslag is, voor zoover ih^|_ bekend is, zeer gunstig voor haar. Bulgarijë. Sofia,2 Febr. Eene Bulgaarscfc-Rumeene sche commissie zal worden benoemd tot re gel ling van de kwestie van de overplaatsing van Bulgaarschc benden in het aan Rumenié afge stane gebied en tot regeling van de klachten van particulieren wegens schade, geleden bjj den inval van het Rumeensche leger in Buk garije. Sofia, 2 Febr. De Bulgaarsche regeering heeft de benoeming gevraagd van een BelgW schen officier om ais scheidsrechter op tn treden in het Grieksch-Bulgaarsche geschil bo» treffende Oselan. Turkije. De Excelsior bericht uit Konstantlnopcl: D«j grootvizier deelde den onderdirecteur van dn Banque ottomane mede, dat hij de hoop had opgegeven, eene leening in Frankrijk te kuiW nen opnemen. De Turksche regeering zou zicÜ daarom genoodzaakt zien, voor de behoeften van de verdediging en van het bestuur df geldmiddelen te besteden, die zij op zijde had gelegd voor de betaling der renten van de be*j staande staatsschulden. Konstantinopel, 2 Febr. Volgen* een verklaring van den minister van buiten^ landsche zaken kan men uit do- gesprekken die de Grieksche minister-president Venize? los in Londen en Weenen met de Turkscha ambassadeurs heeft gehad, niet opmaken op/ welke grondslagen het mogeïijk zou zijn rechï streeksche besprekingen tusschen Griekenland en Turkije aan te knoopen over de eilanden] Zulke onderhandelingen mogen dus ihanj :als onmogelijk beschouwd worden. In AlbaniS* Over de reisplannen van prins Wilhelm Wied wordt bericht, dat rijn opperhofmaai^ schalk, de heer von Trotha, zich den 7en Fe* bruari van Triest naar Durazzo zal begeven^ om daar de toebereidselen te maken voor dc/ aankomst van den prins. De prins zelf tak dan, al naar de berichten van zij-n holm aar* schalk, acht of veertien dagen later met zijtf gezin en het gevolg naar Durazzo reizen. Van de Ilaliaansah-Alibaneesche koloniën, heeft de prins als eeregeschenk een kistje onb*j vangon met eenige reliquieën van den groo» ten Aihaneezenvorst Skanderbeg. De Agenzia Stefani bericht uit Durazzo, dat ingevolge eene overeenkomst, door de DuiU sche en Engelsche leden van de in ter nationale! controle commissie met hem gesloten, Essad Pacha zijne bcstuursfuncliën heeft nederge-( legd. Daartoe door de commissie gemachtigd* zal Essad als vertegenwoordiger van de wen schen van het Aübaneesdhe volk den prins zu Wied tegemoet reizen en met den prins naajJ Albanië terugkeeren. Dit is op te vatten als een compromis, waais bij beide partijen hun zin hebben gekregen^ Essad is voor 't oogenblik -uil de Albauecschw regeeringsmachine uitgeschakeld, maar heeft,' zooals hij verlaagd heelt, de zending gekregen, den toekomsligeu vorst naar zijn staat tc ge-^ leiden. Dal zal ten goede komen aan EssadW moreelen invloed op den vorst en op de bo* volking. De menschen zijn eerder geneigd over hun zwakheden en hun ijdelijk gedoe zich te schamen dan over hun verkeerdheden. oorspronkelijke roman 28 door H. WITTE. De ander keek voor alle veiligheid eens tusschen de sparren door, waarvan hij een paar takken op rij hield; hij kon echter Jan Toet niet zien liggen, daar deze te laag en tc dicht onder 't groen lag. Neen, ik zie geen mensch, maar een beetje zachter was toah niet kwaad. Je spreekt van inbreken, maar dit is hecleniaal niet noodig. Het raam dat ik be doel is van de provisiekamer en slaat nacht en dag half open. Ga nu eens na. Meneer is In Duitschland, dit weet ik zeker; die andere woon! een heel eind hier vandaan en de boojen slapen aan den anderen kant van 't huis boven de keuken. Ik weet dat zoo pre cies. omdat ik verscheidene keeren geholpen heb aan het schoonmaken van de schoor- stcencn. Om een uur of elf. of, als je wilt een be clje later, is er hier in de heele buurt geen mensch meer wakker en een hond hebben ze niet. Begrijp nu eens hoe gemakkelijk het is. Niet ver van het huis in een boschje is ceü schuur en daar hangen ladders tegen aan, die je maar voor 't wegpakken hebt. Nu klim ik naar binnen: die kamer komt op de boven gang uit en aan 't einde van die gang is de aamer van den heer Wermann; daar zal. mei goed zoeken, wel wat le vinden wezen. Is üie kamer gesloten of valt er niet genoeg iD te palmen, dan is er in den salon wel wat le halen. In elk geval genoeg voor de kleine moeite. Durf jij niet meè naar binnen te gaan, dan hou je beneden de wacht en we dcelcD toch samen. Nou, wat zeg je? De andere scheen besluiteloos en maakte nog wat tegenwerpingen; maar het einde was toch dat hij beloofde te zullen helpen; hoe. dat wist hij nog niet. Dat Jan Toet onder dit gesprek zijn ooren gespitst had, is te begrijpen, maar hij was doodsbang dat hij door eenige beweging zijn tegenwoordigheid zou ver racen. Daar dachten die twee, die zich volkomen veilig waanden, in 't minst niet aan, en zi stonden op, nadat de twijfelaar nog eens ver zekerd had dat hij zijn woord zou houden. Zoo, zoo, zei de muzikant tot zichzelven, nadat de beide mannen vertrokken waren, ben jelui dat van plan. 't Is mooi verzonnen, en het zou denkelijk ook wel lukken, als ik niet toevallig op dat stille plekje een middag dutje had willen doen. Maar we zullen eens zien, en 't zou mij niet verwonderen als deze grap, want een grap zal het wel worden, voor mij niet een buitenkansje opleverde. Had hij zich het genot van een verkwik kend middagdutje voorgesteld, hieraan dacht hij nu niet meer. Ilij wachtte tot de beide mannen, die gelukkig de tegenovergestelde richting ©p waren gegaan, zich ver genoeg zouden verwijderd hebben, om niet door hen ook bij toevallig omkijken, gezien te worden, waar hij, toen zij de straks genoemde krom ming van tien weg voorbij waren, zeker van was. Daarna ging hij, met knapzak en trom pet gewapend den weg naar den nabijgelegen Terpenberg op. Aan het heerenhuis gekomen, waar hij ge woon was zijn komst niet een fanfare aan te kondigen, trok hij aan de schel. Toen de werkmeid de deur opende en hem cr vóór zag staan, sloeg zij van verbazing de handen inéón. Mijn hemel, Jan Toet, ben jij daar? En hoe kom je er toe te bellen? Ik kan vandaag niet blazen, want mijn vrouw is gestorven. Is je vrouw dood? Willem! tot den huisknecht die achter in de gang stond Z'n vrouw is gestorven. Tegelijk kwam ook de keukenmeid en bijna gelijktijdig de linnenmeid voor den dag, zoo dat het geheele personeel compleet was. Arme kerel, zei Willem, is je vrouw dood, en heb je daarom een zwarte doek om je trompet gedaan? En wanneer? Gisteren, terwijl ik aan 't muziek ma ken was. Ik was er dus niet bij; zij sukkelde al lang, maar ze is toch nog onverwacht ge storven. Ze moet het erg benauwd gehad hebben en ze heeft onophoudelijk naar mij gevraagd; die goeje ziel! Zijn stem beefde terwijl hij dit zeide. En ga je er dan toch op uit? Och, wat zal ik je zeggen; ik moet wel, maar spelen kan ik niet, heusch niet. Ik wil 't waarachtig wel gelooven. Toe Ka, geef den tobber een borrel; dat zal hem wat opknappen. Neen, dank je; ik moet noodig dien heer daar ginder spreken; hij zou het ruiken en er misschien verkeerd over denken. Maar een glas bier of anders een glas water, dat wil ik heel graag hebben. Dit kwam spoeuig, en toen zei Willem: Ilij moet wat extra's hebben. Jammer dat mijnheer niet thuis is. Ik geef een dubbeltje, wat jelui? Van dubbeltjes stappen dienstboden niet gemakkelijk af, maar de oogst was toch meer tian dubbel zoo groot als gewoonlijk. Had hij den huisknecht alleen gesproken, dan zou liij dien wel deelgenoot gemaakt hebben van heigeen hij daar straks had ge hoord; maar hij repte er nu niet van, wijl hij de mogelijkheid inzag, dat die meiden haar mond voorbij zouden praten, als ze maar een gelegenheid vonden, die ze allicht zouden zoeken, om het over le vertellen; in welk ge val men niet kon weten hoe het misschien aan de betrokken personen ter oore zou komen. Het beste w as dat niemand er iets van wist, behalve die mijnheer, die hier nu de hoofd persoon was, en die wel zou weten welke maatregelen hij moest nemen. Hij sloeg dus, na herhaald bedanken voor de welgemeende wenschen die hem nagezon den werden, het hem welbekende pad naar het huis van Dubbelman in, waar bij door de huishoudster en Margo met dezelfde ver wondering werd ontvangen, en die het mede niet aan betuigingen van deelneming lieten ontbreken, nadat hij haar had verteld waar om zijn trompet zweeg en in de rouw was. Op zijn vraag of mijnheer thuis was en hij hem kon spreken, antwoordde Mina, die be greep dat daar wel geen haast meê zou zijn, dat meneer wel thuis was, maar op het oogenblik rustte, want dat hij den heeleir voormiddag op 't pad was geweest Langei dan een half uur zou dat wel niet meer dm ren. Als hij in het prieel wilde wachten, zoif zij meneer waarschuwen zoodra zij bemerkt* dat buy te spreken was. Toen Dubbelman hoorde dat Jan Toet hem wilde spreken, en Mina er bijvoegde dat diens vrouw gisteren gestorven was, zei hij: geel hem maar een dubbeltje extra, want daar zal T toch om le doen wezen. Maar hierom bleek het hem niet, althaus niet in de eerste plaats, le doen te zijn, want Mina kwam terug met, de boodschap, dat hij vriendelijk liet bedan» ken, maar dat hij verzocht meneer even al leen te spreken, omdat hij hem iets belang» rijks had te zeggen. Nu was Dubbelman er de man niet naai om iemand, wie dat ook mocht wezen, ruw af te stooten; hij ging dus naar beneden, nieuwsgierig naar wat die landlooper hem le vertellen had. Deze echter scheen de plek in dat dichte prieel niet goed te vertrouwen; wat hij had mede te deelen, mocht vooral niet door een derde gehoord worden. Daar begreep Dub belman niets van, maar de zaak begon hem te interessceren, en, hoewel hij het nooit ge raden achtte dergelijke gasten in huis toe te laten* verzocht hij dezen toch dan maar meé naar zijn kamer te komen. Wordt vervolgd*

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1914 | | pagina 1