Uit den omtrel
STADSNIEUWS.
Verdronken. Woensdag werd een 3-
Jarig dochtertje -van H. de Kok, wonende aan
den 'sHeer Hendrikskinderendijk te Goes, in
een sloot achter de ouderlijke woning ver
dronken gevonden. Vermoedelijk is hei kind
In een onbewaakt oogenblik te water geraakt.
De waterstand. Men meldt
nit Grave:
De ambtenaren bij den waterstaat zijin giste
ren weer naar hunne standplaatsen vertrok
ken. De voorloopige riviercorrespondentie is
opgeheven.
School- en Kerknieuws.
Leerstoel in de paedagogiek.
Omtrent den aan de Groningsche Universiteit
te vestigen leerstoel in de paedagogiek deelt de
N. R. Ct. mede, dot het hoofdbestuur der Maat
schappij tot Nut van 't Algemeen voornemens
fs met den te benoemen bijzonderen hoogleeraar
een overeenkomst te sluiten voor tien achtereen
volgende jaren. Voor langeren tijd durft de
maatschappij zich niet verbinden. Zij vertrouwt
evenwel, dat binnen deze 10 jaren óf de regee
ring een gewonen leerstoel voor de paedagogiek
aan een of meer rijksuniversiteiten zal openen
öf de te vestigen bijzondere leerstoel reeds zoo
vele goede vruchten zal hebben afgeworpen, dat
voortzetting, hetzij vanwege de maatschappij,
hetzij op andere wijze niet moeilijk zal blijken.
De maatschappij kan gedurende 10 jaren een
bedrag van f 3000 per jaar voor het doel be
schikbaar stellen. Het departement Groningen
der maatschappij heeft f 1500 en het Groninger
Univcrsiteiisfonds f 500 per jaar gedurende 10
achtereenvolgende jaren toegezegd. Het hoofd
bestuur rekent dooreengenomen f 6000 per jaar
voor het doel noodig te hebben, zoodat het,
wanneer de gemeente Groningen f 500 per jaar
geeft, nog f 500 per jcar tekort komt. Dot be
drag hoopt men te ontvangen van de provincie
Groningen.
Men stelt zich voor, dat de te benoemen hoog
leeraar door het geven van afzonderlijke cur
sussen ook aan het lager onderwijs te Groningen
en aan hen, die daarbij werkzaam zijn of willen
komen, belangrijke diensten kan bewijzen.
Bij beschikking van den Minister van Bin-
nenlandsche Zaken is dr. B. D. Eerdmans, hoog
leeraar aan de Rijksuniversiteit te Leiden, lid
v-n de Tweede Kamer der Staten-Generaal, tot
wederopzegging toegelaten als privaat docent
in de faculteit der godgeleerdheid oon de Rijks
universiteit te Leiden, om onderwijs te geven
in de geschiedenis van den Israëlielischen gods
dienst.
J. M. E 1 s h o u t. f Te Gorinchem fs op
67-jarrgen leeftiid overleden de heer J. M. Els-
hout, sedert 1869 onderwijzer, gedurende de laat
ste jaren hoofd der Burgerschool en Directeur
der Rijksnormaolschool aldaar. De overledene
had tegen 1 September ontsleg als zoodanig
gevraagd. Vele leerboeken op het gebied van
het onderwijs zijn door hem uitgegeven.
De heer Elshout was vooral in liberale krin
gen een zeer geziene persoonlijkheid. De over
ledene wgs ridder in de Oranje Nassou-orde.
Het Ned. Zendelinggenootschap heeft door
mevr. de wed. M. Moll van Charante, te Rotter
dam, van het Vrouwen Hulp-Genootschap f 1000
ontvangen.
berg am Lech" (van 1893) het meest bekend.
Von Hehkomer was ook een bekend sport-
man.
In 1903 stichtte htj den Herikoraerprijs
voor automobilisten, die later tot de Prinz-
Heinrich Fahrt aanleiding gaf.
Kunst en Wetenschap.
Aan „Die Kaghe-speters" is voor Let vol
gend seizoen verbonden mevrouw Marie \V.
Coelingh-Vorderman.
Mevrouw B i s s c h o p-S wilt De
kunstschilder es mevrouw K. Bisschop-Swift.
weduwe van Christoffel Tisschon hoopt 6
April a.s. haar SOsien verjaardag te vieren.
Miinchen, 2 April. De schrijver Paul
Heysê is heden namiddag om 5.20 zacht ont
slapen.
P a u 1 II e y s e. -j- De Duitsche schrijver
Paul Heyse, wiens overlijden men onder onze
telegrammen vermeld vindt, was de zoon van
een bekend professor, Karl Wilhelm Ludwig
Ileyse. Ilij zag te Berlijn 'hot levenslicht den
15 an Maart 1830. Ilij bezocht liet Friedrich-
Wilheknsgymnasiiim, liet zich in 1847 inschrij
ven als student in de oude letteren, doch be
paald e zich in 1850 be Bonn bij de Romaan-
solie taal- on letterkunde. Na zijn promotie
in 1852 deed hij een reis door Zwitserland en
Italië, o n in de boekerijen overblijfselen der
Romaanschc letterkunde op te sporen. Inmid
dels had hij reeds door het treurspel ,,Fran-
oesca von Rimini" (1850) een Daar dichterlijke
verhalen: ..Die Briider" (1852) en .,Urioa"
(1852), die later met dc .Idyllen van Sorrent"
en andere verzen in .Hermes' werden opge
nomen, als dichter van zich doen spreken. In
het voorjaar van 1854 riep Koning Ma-ximili-
aan hem naar Münchcn, waarna hij in het
huwelijk trnd en zich in de hoofdstad van
Beieren vestigde, die hij eerst enkele jaren ge
leden verliet, om aan het Gar dame er be gaan
wonen.
Hij schreef tal van novellen en dramatische
werken. Grooter succes had hij met zijn ro
mans, waarvan wij hier noemen: Kinder der
Welt". ..Tm Paradiese", „Merlin" en „Ueber
often Gipfeln".
In 1884 krees hij voer rijn dramatische wer-
ken den Sctóllèrprijs.
Hubert von Herkomcr. f Te
Burlleigh Sallerton (in Devon) is overleden
prof. Hubert von Hcrkomer, de Duitsche
schilder, die 26 Mei 1549 te Wan] In Beleren
geboren werd.
Te Miinchen studeerde hij bij Echter. Zijn
eerste groote succes dateert van de zeven
tiger Jaren, toen hij te Londen doeken van
bijzondere natuurlijkheid en karakteristiek
t*en toon stelde o.a. de „De arrestatie van
den wilddief" en de „Godsdienstoefening
der oude invalieden".
Bekend zijn ook zijn stukken „Miss Grant",
de z.g. dame in 't wit, en het pendant van
fl«8S: de Dame in het Zwart.
In 1885 werd Herkomer lid van de Ber-
Bjnsche Akademie der Kunsten en professor
fte Oxford.
De portretschilderkunst bleef zijn domein
bij uitnemendheid, hoewel ook vele land
schappen en figuren van zijne hand be
staan. Mede als email-schildeo* en etser, maak
te hij naam.
Herkomer, die in 1899 door den prins-
regent ven Beieren in den adelstand was
verheven, schilderde o.m. portretten van
keizer Wilhelm I, de schrijvers Browning,
Tennyson, Ruskin, van graaf Salisbury en
van prln» Luitpold. Als „tafereel" is aijn
doek: „Eerte gemeenteraadszitting in Landa-
7 De gemeenteraad van Utrecht hield
gisteren imiddag een vergadering, onder
voorzitterschap van den burgemeester mr.
J. P. Focikema Andreae.
(Medegedeeld werd, dat in de op 16 dezer
te houden raadszitting zullen worden behan
deld de nieuwe tramplannen.
(Bij tweede stemming werd gekozen tot
weihouder, ter voorziening in de vacature,
ontslaan door de benoeming van mr. Focke-
ma Andreae tot burgemeester, de heer A. II.
Laseur (liberaal) met 19 stemmen tegen 17
op den heer v. d. Kaste el e (liberaal). De heer
Laseur hield de beslissing over aanvaarding
der benoeming in beraad, doch heeft heden
zijn benoeming aangenomen.
In handen van B. en W. om prae-advies
werd gesteld een adres van het kaas-contro-
le-station te Utrecht om toekenning eener
6ubsidie ad f 200.
De Raad hechtte ziine goedkeuring aan
den aankoop van een terrein naast het slacht
huis ad f 20.000 en van de hofstede „Rood
en Noot" ad f 81.600. Ook werd goedgekeurd
een voordracht om ongeveer f 100 te besle
den voor werken ter voorbereiding van de
aanvaarding van een monument bij de Tol-
steegbrug, als herinnering aan den uittpocht
der Franschen in 1S13 uit Utrecht
welk monument door eene commissie wel
ke zich voor dat doel heeft gevormd, aan de
gemeente is aangeboden.
Voorts werd goedgekeurd de verkoop van
een strook grond aan de Nachtegaalstraat
aan de dames Van Pesdh, voor f 24.187.50.
Tot tijdelijk leerares in de Staatsinrich
ting enz. aan de II. B. S. voor meisjes werd!
benoemd mej. A. de Louter te Hilversum;
tot schoolartsen dr. E H,. B. van Lier, dr. A,
'Ai. Th. Sedee, dr. P. Smit, arts W. F. Ver-'
hoeff en arts J. IT. G. Carstens; tot gemeen
te-genees- en heelkundigen arts P. C. Vin-»
■cent, N. L. van Woerden, dr. C. de Haan,
dr. C. Bax, C. J. Idenburg en J. A. Vrijheid;
tot gemeente-geneeskundige, arts L. van
Duin: tot leden van het vaccinatiebureau dr.
C. de Haan ,arts E. S. M. van Lier, arts W. F.
Verhocff en arts J. A. Vrijheid.
Ten slotte werd' de behandeling vervolgd
van het adres van R. van Gaasheek, een
onderwijzer, die zich beklaagt niet in aan->
meriting te komen voor benoeming to-t on--
derwijzer met verplichte akte Fransch, wijl
men bij de beoordecling van zijn sollicitatie
rekening houdt met zijn optreden builen de
schóól en ziin politieke overtuiging.
Na langdurige besprekingen werd verwor
pen een voorstel van dr. J. van Leeuwen-,
om B. en W. uit te noodigen den Raad ter
zake een schriftelijke nota van toelichting
te doen toekomen.
Wegens het vergevorderd uur werden die
besprekingen hierover verdaagd tot éen vol
gende zitting.
Naar aanleiding van de gehouden be
schouwingen in de TNveede Kamer bij de be
handeling van de Staatsbegrooting en het
geen daar gezegd is over de bestaande pen
sioenwetten. zal, naar aan het Kuisgez.
wordt gemeld, op den tweeden Paasohdag
te Utrecht op aanstichting van den Ned. R.-K.
Gemeentewerkliedenbond St Paulus, een
vergadering plaats hebben van de hoofd
besturen van R. K. Onderwijzersbonden,
R. K. Gcmcenteambtenaarsbonden, enz. Op
deze vergadering zal het lid der Tweede
Kamer, de heer A. N. Fleskens, tegenwoor
dig zijn.
Electrisch licht.
B. en W. zenden aan den Raad het Rap
port betreffende de Electrificatie der ge
meente Amersfoort. Zij voegen daarbij eene
ontwerp-overeenkomst met de N. V. Holland
sche Electririteits Maatschappij te Hilver
sum, een concept-besluit van. den volgenden
inhoud':
1. B. en W. te machtigen:
a. hij de daartoe bevoegde autoriteit of
autoriteiten de noodige vergunning of ver
gunningen aan te vragen tot het leggen en
hebben van kabels, dienende tot het leve
ren van electrische energie, in de Rijkswegen
en hot kruisen der spoorwegen binnen de
gemeente en verder tot het uitvoeren of
daarslellen van die werken, we&e in ver
hand met die stroomlevering op die wegen
of plaatsen noodig mocht blijken:
b. met de N. V. Hollandsche Electriciteit
.Maatschappij gevestigd te Hilversum, de
overeenkomst aan te gaan, waarvan het ont
werp aan dit 'besluit is gehecht;
2. De begrooting voor den dienst 1914 te
wijzigen en aan te vullen als volgt:
te verhoogen:
'Hoofdstuk VH ,art. 3, volgn. 67: Opbrengst
van geldleeningen met f 125000
en in te stellen onder hoofdstuk XV, art.
19, volgn. 257: „Kosten van aanleg van een
kabelnet met bijbehoorende werken tot leve
ring van electrische energie" f 125000.
Uit het Rapport van den heer E. F. Surin-
gar, wenktuigk. en electro, ingenieur nemen
wij de volgende conclusie over:
Onze becijferingen toonen aan, dat een
trendeerend electrisch bedrijf voor de ge
meente Amersfoort mogelijk is, zoowel voor
het geval, dat de stroom In eigen beheer
wordt opgetwek/t, als voor het geval van
stroomaankoop van een naburige centrale.
Waar de uitgaven voor rente en afechrij-
vlng, vooral in de eerste be drijf s jaren, xoo'n
Integreerend deel van de totale prochictie-
kosten uitmaken, zal echter de exploitatie
rekening bii stroomaankoop van derden eer
der een winst-saldo opleveren dan bij eigen
beheer.
Wat betreft de vraag welk systeem voor
ée gemeente het meest verkieselijk is, mer
ken wij het volgende op:
Indien het) bedrijf rendeert, Is stichting
van een eigen Centrale aanbevelenswaardig,
aangezien men dan baas in eigen huis is,
de winst niet met een ander behoeft te doe
len en in de toepassing van de tarieven over
een veel grooter vrijheid kan beschikken.
Dit laatste is, vooral voor de industrie,
van groot belang.
Bij stroomaankoop van derden, tegen een
taricfstelsel als thans door de Hollandsche
Electriciteit» Maatschappij wordt aangebo
den, speelt toch de maximaal optredende be
lasting een overwegende rol.
Weliswaar hebben wij dezen invloed mo
gen beperken tot de avonduren in de winter-
'mk'anden, maar toch valt het niet te ont
kennen, dat hij bij onderhandelingen om
trent stroomlevering voor krachtd-ocleinden,
in het bijzonder aan de groot-industrie veel
last zal veroorzaken.
Kan de klein-industrieel n l. zijn bedrijf al
zóó inrichten, dat hij s winters, wanneer
het donker wordt, geen motorische kracht
meer noodig heeft; bij grootcre fabrieken is
dit onmogelijk. Dientengevolge is men ver-
jpTJjht om bij die bedrijven, welke in de
maanden December, Januari en Februari, ook
na des middags 4 uur, stroom voor kracht
doeleinden verlangen,, een zoodanigen prijs
te bedingen ,dat fabrieken van grootcren
omvang hun benoonigdc energie gocdkcoper
zelf kunnen opwekken
Aansluiting van groot-industrie is bij dit
taricfstelsel dus niet le verwachten. Even
min zal een electrisch trambedrijf mogelijk
zijn.
Niettemin kunnen wij met gerustheid ad-
iviseeren op de offerte der Hollandsche
Electriciteits -Maatschappij in le gaan.
Het aangeboden tarief kan men, bij verge
lijking van de prijzen, welke elders onder
overeenkomstige omstandigheden worden
aangeboden, billijk noemen. Bovendien bezit
de voorgestelde overeenkomst het groote
voordcel, dat zij eventueel na korten tijd
kan worden opgezegd; Amersfoort is dus in
de gelegenheid om rustig de ontwikkeling
van haar electriciteitsbedrijf af te wachten
en kan dan nog altijd beslissen of zij tot op
richting van een eigen Centrale wenscm
over te gaan.
Verder is dit onder de tegenwoordige om
standigheden. bij de onzekerheid omtrent
de totstandkoming der zoogenaamde Elek
triciteitswet, het cenige middel om reeds dit
jaar de beschikking over electriciteit te ver
krijgen, zonder dart Amersfoort zich reed®
thans voor langen tijd verbindt.
Garnizoen.
De kapitein ,T. W. vorx Henning, van het I6e
rcg. inf., ds aangewezen om van 15 tot 29
dezer deel to nemen aan de laktische kader-
oefening in de omstrek on van Barneveld.
Bij Kon. besluit van 1 dezer is, met
ingang van 1 dezer aan den eerste luitenant
L. A. M. Otterihoff, van het 5e regiment in
fanterie, gedetacheerd bij de Topographi-
sche Inrichting, op zijn verzoek een eervol
ontslag uit den militairen dienst verleend en
is hij (benoemd tot corrector bij -de Topogra-
phische Inrichting.
De lste luitenant der infanterie J. T.
Heins, adjudant van den commandant der
'4e divisie wordt binnenkort bevorderd tot
kapitein.
R e vo luti e-Bru llo f f.
iWij herinneren nog oven aan Revolu
tie-Bruiloft, heden avond door de N. V. Too-1
neelvereeniging in Amicitia te geven. De
voorstelling vangt ree^S om half acht aan.
Emmabloem
Ten bate van de Vereenigang tot be
strijding der Tuberculose zal ook dit jaar
de EmmaBloem op straat worden verkocht.
Dames en jonge meisjes, die genegen zijn
deze bloem op Dinsdag 21 April te helpen
verkoopen, lezen de advertentie in dit num
mer.
Kaasmarkt.
Door de oommissie voor de (kaasmarkt
te Amersfoort is in hare laatstgehouden ver
gadering besloten, Burgemeester en Wet
houders van Amersfoort dn overweging te
geven, de kaasmarkt dit jaar te doen hou-»
den op 6 en 20 April, 4 en IS Mei en vervol
gens des Maandags van iedere week, aan te
vangen op 25 Mei 1914, telkens des voormid
dags ten half negen uur, tegen welke rege
ling bij Burgemeester en Wethouders van
Amersfoort geen bezwaren bestaan.
Tot dusver ving de markt aan om hall tien.
Zij is dus op verzoek van de belanghebben
den een uur vervroegd.
Politiek overzicht.
Over bovenstaand onderwerp sprak giste
ren avond Air. Th. Heemskerk in Amicitia
in een openbare vergadering, luitgcschroven
door die anti-rev. pnopagandadulb „Groen van
Prinslerer".
Do vergadering werd op de gebruikelijke
wijze igeop«cnd door den beer Gocte, waarna
Mr. Heemskerk meedeelde, dat het tijd wordt,
dart hij eens ophoudt met het houden der pro
paganda!^vergaderingen1, daar hij, gocn actief
deel neemt aani de poli'tiök. iVoor het houden
van een politiek overzicht, acht hij zich ech
ter wol geroepen. Door zijin buiten dè politiek
slaan kan dart juist aneor objectief zijn.
Van of 1901 loopt er door öe politieke hoofd
vragen een draad; getrokken door de rech
terzijde, en waarop de invloed dier linkerzijde
mot anders dan storend heeft gewerkt. Het
ministerie-Kuypor trad toen op met deze twee
hoofdvragen: do sociale verzekering en ihet
geven van een hestere plaats aan bet bijzonder
onderwijs. Kuyper's program was niet in 4
jaar af te werken ren hij a ah t to daarvoor zelf
dan ook 8 jaar noodig. Jn de eerste periode
zou do sociale verzekering (met de tariefwet
her /.k-ning worden' afgewerkt en in de tweede
periode het bijzonder onderwijs. Maar de
drang van vrienden in eigen kring om nu men
aan het roer was, de onderwijswet te herzien
was te groot. .De hoogcre subsidies zijn ver-
•kregen en in de sociale verzekering is stoor
nis gekomen.
Jti 1905 is rechts -gevaPren en ikwam hei
minnsterie-De Meester, steunende -op een
zwakke tliiTkereiide met een stevise redhter-1
zijde tegenover ziah. Dit icabdnot had het
denkbeeld verzekering nog niot prijsgegeven
zoodat de storing feitelijk nog niot was van
zoo ernst: gen aard. .Maar loclh moest de so
ciale verzekering op den achtergrond raken,
döar bet kabiudt wild'o grondweis-verzeke
ring om te komen lol ihiat blanoo artikel. Deze
zou dn het laatste jaar tott stand komen en
het was to voorzienJ dat de sociale verzeke
ring dan niet klaar zou zijin; zoodal het daar
mee een blok voor het beon (kreeg.
De inkrimping van hot blifvea*! gedeelte
waaidoor men i-jevaiarlijk wend voor
defensie, was oorzaak, dat hel (ministerie zijn
levensdraad zag ok: ncd-n. Dk rechterzijde
wilde slechts een einlde maken aan deze w'tze
van beheer van hot departement van oorlog,
maan aiu het kabinet aftrad kon bet nieuwe-
kafrihtet do draad, door dr. ïCuypor (getrokken,
weer opnemen. De omstandigheid dat de so-
oinlo verzekering nog moest worden afge
werkt bepaalde nöluurliilk bet program van
het kabiitet. Ook militaire vragen -moesten
worden afgewerkt en minister Colijn h^eft
dat, voorloopig althans, zeer tot genoegen
gedaan.
Wel was de drang der vrienklen groot om
de -onderwijskwestie op te lossen, maar daar
voor was grondwetsberziieniing ntoodig, zoo
dat deze oak achter het program lag. Maar
deze zou komen in de volgen-ad periods, als
al dc andere werkzaalmheden waren afgeloo-
pon. Nu is in. 1913 weer een storing ingetre
den. Wel waren de. verzekeringswetten aan
genomen, maar hert tarief was blijven liggen,
wat wel voor een <groot deel de oorzaak zal
zijn van den val van rechts. Veiliger ware bot
geweest als de tariefwet was gevoteerd .voor
de verzekeringswetten, dan was de behande
ling daarvan mogelijk ook vlugger afgeloopen.
-Het prog-xim der 'linkerzijde ds ondertus-
schen duurder dan van rechts, zoodat er ook
veel geld noodig zal zijn.
De slaig is in. ,1913 verloren en mogeHik
't metest omdat de rechterzijde niet In goede
slagorde is opgetreden. Er waren verschillen-
tusschen christ.-h&t. en anü-rev., terwijl ar
beiders zich hebben laten verlokken door
staatspensioen. Dan was 'er rechts afbrokke
ling door oprichting van een nieuw -partijtje:
de Christ, sociale partij. Verder waren er
velen, die bed-ucht waren voor hot lot dor
H-co-vormde Kerlk en die -cjejdtrevo'n werden
doop* anti-pap isme. iZondeiüinjge drljfveeren
toch. Het -lot een-er kerk ha.ngt toch niot a.f
van een politieke partij maar van het gezonde
geloofsleven in die kerk. En (hot antt-papisme
ds een zuiver politiek riaktevors>dhijn.sel. Dor
gel ijk© leuzen zijn niets anders dan een on
gezonde wijze van mengen van den godsdienst
in de poiitidk. Tegen een gezonde menging
komen de vrijteinrigen juist op.
(Dergelijke stroomlngen bebben omdertus-
echen veel invloed en veroorzaken een gees-
tesYerwa-rring, zoodiat men van 1915 gerust
kan zeggen: alle booze geesten waren. Oos.
Totdat men weer wat gezonder gaat redo
neeiren.
Ook 'de kwestie der benoemingen was een
dor voorname factoren voor de felheid der
linkerzijdO, terwijl daaifbiï nog kwam de
steeds wassende invloed der socialisten
Homogeen is ondertusschen de linkerzijde
niet -Met mme de vrij-h'beralen zullen wel
met izoo warm zijn voor staatspensioen en
«fgemeen Mesredhl, 'dtfe op den voorgrond
zijn geschoven.
Logisch zou (het rijn geweest <sis een minis
terie was opgetreden <udt de concentratie -en
de sociahsïen, raaatr deze wensdhten nlkit o-p
te trieden. Gezamenlijk hadden ze de rechter
zijde ten val igebrachT en hert gemeenschap
pelijk program iag ook voor de hand,
Maar ^3e socialisten wilden niet, want die vor
men ook ten deole eem revolutionaire partij.
Toen w3de de concentratie ook niet, en die
«chool daarmee eveneens te (kort. Was nu
niet M-r. Cort van der Linden gekomen als
redder in den nood dan had het vorig kabi
net moeten aanblijven. Mr. 'Cort van dor -Lin
den -was de redder in den nood ook voor het
Vorig kabinet, want aanlokkelijk om aan te
blijven, was bet niet.
Atn. .Coift van der linden waa de 'eenige
man en 'die heeft dan ook geformeerd een
exüra-parlementajr (kabinet. Spreker eriht
Mr. Cort van der LSnden zeer (hoog, maar
toch is de kabmeftsvormlng niet correct, daar
hij rechts ook had moeten vragen. Ook had
staatspensioen niet -op het programma mo
gen staan, daar dfo wetten-Talma waren aan
genomen en eem e&sch van continuïteit in de
wetgeving edscht doorvoering. Logischer wa-
ro liet ook geweest afls rom&ter Treub riiei
met staatspensioen was gekomen, want juist
daarom was hij uit db concentratie getreden.
Rationeel is wel d'e kiosrochtherziening,
vooral als daarbij opgenomen wordt, zooals
in de bedoeling schijnt te Eggen, -de evenre
dige vertegenwoord&ging. Maar bedenkelijk
blijft toch dit program, te meer daar Air.
Cort v. d. Linden een beroep deed' op een
volkswil, waardoor de verantwoordelijkheid
der partijen wordt weggenomen.
Verkeerd is het. dat de koloniën thans een
onderwerp zijn van politieken strijd. De rech
terzijde kon zich zeer goed vereenigen met t
koloniaal (beleid -der laatste jaren, vanaf mi
nister Cremer. Die gedwongen kerstening
ran Mdiö moest ophouden, manr na d'e ver
kiezingen is (gebleken, dat daarvan niets aan
is. Do N. R. (Ct. schreef (Jan ook, dat dö heer
Tderihurg wel zou worden teruggeroepen,
maar dat is niet rebourd. minister C v. d. L
woel veel te goed hoe het hoort.
Elr kan wel verschil rijn in kolondaal be
leid, bijv. ten opzichte van hert onderwijs. Azië
ontwaakt en er is tekort aan scholen. Het
gouvernement moet dus scholen oprichten,
tnaar het meert dolblij zijn als er ook zendings
scholen komen. Een dwang van kerstening
kan daarin niet liggen, daar men de ouders,
die gr-en god-vdienstendcrwijr, verlangen voor
hun kinderen, «d&arvau vrijgesteld kunnen
worden. Een voorliefde voor neutraal ouder
wijs kan er tooli niet zijn, w-ani niemand tod\
weet eigenlijk wart neutraal is. Van eenig
conflict Uusschen de l egeering cn den gou
verneur-generaal is dan ook niets gebleken.
Als die partijstrijd zou uitbreken, zon dat zeer
cooaloltiig kunnen werken voor onze kolo
niën.
Ten aanzien van 'slands verdediging ver
dien* dit kabinet vertrouwen. De ministers
van oorlog on marine willen het werk van hol
Vorig kabinet vonrtoertten
Merkwaardig is de houding van dit kabinet
ten opzichte van die opvoering van liet peil van
onderwijs en van de onderwijzerssalariöseï*,
\erlioogiaig van -den leerplichtigen leeftijd, met
«sen jaar en verhooging der salarissen kosten
niilliooncn en een bevrediging van die wen-
c-rii»:ai zal men wel niet krijgen vóór gelijk-
slell.ng van bijzonder en openbaar onderwijs
er is.
Nu is men bij Cort van der Lindan gekomen
en cli-e heeft gezegd: ik wil wel, maar cr is
gcon geld. En de Tweede Kamer licelt heel
heldhaftig de motie-Ter Laan aangeno. ïen,
maar wat hebben de onderwijzers nu aan die
motie?
Het kiesrechtvoorslel dezer re gee ring aal
niet veel onder result aal hebben dan hot >or-
stel-Heemskerk. Wat het vrouwenkiesrecht
betreft, hert voorstel luidt slechts, dat de grond
wet 'het niet verbied t. Spreker gcaft eeni ge
mdditalics over -vrouwenkiesrecht<lie een
lachsucces zonder meer hebben, en zegt te
gelooven, dat, zoo het komt, het slechts zal
zijn een geleidelijke invoering van het vrou-
wenlacsrechit. De houding dor rcgecrlng in
zake staatspensioen komt spreker zeen* beden
kelijk voor. Ilij vergelijkt de invaliditeitswet-
Taliiia mot dc wel-Treub en berekeut, dat
wait bij Talm a 10 miliLiccn zou kosten, bij
Trerib zad komen op 6 miüioen plus 13 mii-
liocn 8 ton.
Bij Treuib zijn de uilkeeringen niet hoogcr
dan f2, terwijl bij Talma ultkceringen wa
ren tot 4 en 5. De arbeiders zulten er
dus sic older van worden. A Daar ook het be
ginsel van staatspensioen, men kan niet an
ders dan zich er tegen verklaren. Hert is ge
bouwd op de behoefIi-gen en bedeelden, die
toch zeker behoeft! gen zijp, worden uitgeslo
ten. terwijl pensioen zonder premie toch fei
telijk niets anders is dan bedeeling.
Alen moot dit kabinet steunen in ei wat
goed is, maar bestrijden in wat verkeerd is,
ihaar vooral de voorsielten-Treiib zijn beslist
onaannemelijk.
Ton aanzien vam de financiën kan men een
gevoel van bezorgdheid niet onderdrukken-
Voel geld zal er noodig zijn, oolk voor d<-
defensie van Inidöë en voor onderwiijs. Als
hert tarief niet tot stand komt; moet het geld
toch van iets anders komen. Als het tarief
met -talent geheven wordt, kan het economi
sche -voordeeten hebben. Het kan gebeuren,
d-ait hot (buitenland heit betaalt, het lean ooi;
gebeuren, -dat een binnenlandsdho industri
er door gevormd wordt. Naast nadeelen heef'
hot tarief dus ongetwijfeld voord celen. Man
elke anctere belasting heeft slechts economi
sche nadeelen.
Intusschcn: geld moet er wezen. De minis
ter van financiën becijfert, dat in 1915 min
stens een werkelijk tekort zal zijn van ruin
20 millio&n gulden. Tn dat werkelijk lékoi i
zijn begrepen de 6 millioen van minister TreuJ
en de 3.9 mLllioon van de invalidrtteitsrenle
Treub. Het vorig kabinet zou dus een tokcr'
hebben gehad van 10 millioen en fondsen tot
dekking heeft d;it kabmet nog niert
Uit de inkomstenbelasting wil deze minis
ter 8 millioen halen. Voorts wil hij den bier-
ajocims verhoogen met 1.4 ml'llioen en de suc
cessie uitzetten 4 millioen. Verder een ta
baksbelasting 2 millioen en dan het .suiker
potje", dat gevormd is om te zien of men
den suikeraccijns ook kan vertogenDal zal
in 1915 -ongeveer 3 mUlioen zijn en ook dat
wil de minister aanwenden om het te kort te
dekken.
Ter zake van de belastingen moesten dc
politieke partijen elkaar nkrt zoo bestoken,
maar laat men de ptonnen-Treub toten varen,
dat scheelt ten minste al 10 millioen.
En eindelijk het onderwijs Jaren ls tegen
het bijzonder onderwijs gestreden en nu komt
een vrijzinnig ma-n en erkent het recht der
gelijkstelling. Als de bedkollng van Oort v. d
Linden wordt verwezenlijkt, krijgt dus eigen
lijk de rechterzijde gelijk.
Er zijn ook nog wel andere vrijzinnigen, die
een gelijkstelling op grond van het recht voor
staan, maar er zijn ook vele tegenstand.*i^
Cort v. d. Linden is echter thans do man. hii
ferschJeen als een redder in den nood, en als
hij heengaat, Ls er weer nood. Alen zal he>
(hem links dus wel ntert te tostig maken. Maar
of het hem gelukken zal een oplossing te krij
gen en of dart zal instemming vinden in de
partijen, is te bezien.
De rechterzijde moot daarom toonen een
mocht te rijn, die men nkrt tien onder treedt
Eendracht maakt machten daarom zorge men
zijfn kruit droog te houden, om te zijner tijd
met God® hnlo voor het welzijn van het land
werkzaam te zijn.
Daarna werd de vergadering gesloten.
AGENDA:
Dagelijks: Bioscocp Langestrnat.
Zaterdag en Zondag P.ioscoon dt». Arend.
S April. N. V .Tooneehercenlging Revolu-
tie-Bruiloft in Amicitia.
17—20 April. Circus Allhoff.
21 April. Concert HckkinR-Kerrebijn In
Amicitia.
23 April. Lezing H. F Kernkamp -y er
Schumann's Fnnst-scéncn in Hotel Beirh--
mann.
28 April. Volksavond Toonkunst (Faust-
scènen van Schumann.4
29. ApriL Uitvoering Toonkunst (Foust-
seènen van Schumann
Dagelijks: Ooenhnre Leeszaal en biblio
theek (Beukenlaan 2). geopend 10-12) en
2;10 Zondag en Maandag 21.—10.
(Lezingen, uitvoeringen, vergaderingen enz.
die In het Dagblad geadverteerd worden,
worden gratis onder onze agenda opgenomen.
Burgerlijke Stand.
3 April 1914.
Geboren: Gerard, zoon van Cornells Rijn
en Geertruida van den Belt; Jeanndtte Pl ro-
nella Luberta, Jdochtter van Johannes Jacobu®
Bbes en Jansjfe Voorhof; A'dirtemis' Jozeoh:
zoen van Mv'.rtinus Woeatitman. en E verarde;
Maria Brouwer.
Ondertrouwd: J. J. Dongerink en J. JL
S'ruve.
Overleden: Elbarta Wiihelmina de
Bree, 78 jaar, weduwe van Lammert Koenefl.
Eieren v eling.
Aangevoerd 25440 sluiks. Prijken: kippsp*
eieren' f4—f4.70, eendeneieren f 4.05 pW):
100 stuk*.