STADSNIEUWS.
Uit den omtrek.
rëStèrelaan t« Haarlem een dienstbode aonge-
Joden door een auto. Haar rijwiel werd totaal
yernield en de dienstbode werd in hopeloo*
$ën toestand naar het ziekenhuis gebracht
De ontsporing bij Beekbergen.
|4en meldt aan de N. R. Ct., dat in verband
inet het spoorwegongeluk tusschen Beekber
gen en Apeldoorn de politie vier dwarsliggers
iii beslag genomen heeft.
i Men schijnt te vermoeden, dat de ontspo
ring te wijten is aan den slechten toestand van
'den weg.
1 Verkeersstremming. Te Am-
Herd am is op den Zeeburger dijk Donderdag
Qvond het tramverkeer circa' uur ge-
Uremd geweest tengevolge van den hevigen
fegen, zulks omdat in de tunnel aan genoem-
flen dijk het water niet wegzakte.
Wegens vermoeden van g e-
vaarlijke lading is Vrijdag te Buiten
huizen een onderzoek ingesteld naar den in
houd van 320 kisten, bestemd voor overlading
in het stoomschip Fauna, van den Kon. Holl.
fytoombootdienst, gecharterd naar West-Indië
door den Kon. West-Indischen Maildienst. Het
onderzoek heeft uilgewezen, dat de kisten ge
vuld zijn met geladen kanon-ammunilie, even
wel zonder z.g. buizen en zonder ontstekings
middelen, zoodat hel vervoer niet meer ge
vaar oplevert, dan dat van andere ontplofbare
doffen. Na liet onderzoek had onmiddellijk de
overlading plaats.
Onweer. Boven Zu.id-Limburg woed-
de Donderdag namiddag een hevig onweer
met veel regen. Te Stcin bij Sittard sloeg de
bliksem in 2 huizen, die lot den grond toe
afbrandden. Een schoenmaker aldaar werd
door 'het hemelvuur getroffen en bekwam
orandwonden.
Men schrijft uit Culembcrg:
Bij het hevig onweer, dat Donderdag avond
circa 6 uur hier losbarstte, sloeg de bliksem
op verschillende gedeelten der stad In, o.a.
in eene schuur in de Achterstraat, waarin
een smederij wordt uitgeoefend, zonder on
gelukken oef brand te veroorzaken.
In eene weide nabij „Jericho" in het Cu-
lemborgsclm veld evenwel werd een paard
toebehoorende aan den landbouwer J. 't Lam
te Zij'dervelfl (Z -II.) doodelijik door het he
melvuur getroffen.
voorstel daarop zonder hoofdelijke stemming
aangenomen.
De vergadering werd vervolgens gesloten.
B .en W. stellen den Raad voor, ten be
hoeve van de gemeente aan te koopen 6 H.A.
grond ten Noordoosten van den Amsterdam-
schen Straatweg voor f 133.000, en daarvan
4.34.39 H.A. voor 75 jaar in erfpacht te geven
aan de woningbouwvereniging Zuilen tegen
een jaarlijkschen erfpachtcanon van f 10.125
in totaal of van 23 cent per C.A. en voorts aan
genoemde vereeniging door de gemeente een
voorschot te verstrekken van f 800.000 tegen
4l/i pet. rente en af te lossen in 75 jaren in
75 gelijke annuïteiten.
In de gevangenis te Utrecht is Donder
dagmiddag een trouwplechtigheid voltrokken.
Wat er niet alle dagen voorkomt.
Eon gevangene, die nog eenigen tijd voor
de borrt heeft, wenschle in het huwelijk te
treden. Vermoedelijk om de zekerheid te heb
ben, dat zijn bruid niet zou worden inge
palmd door een ander in den tijd, dat hij
nog in eenzame afsluiting zal moeten door
brengen. Vandaar de trouwerij in de gevan
genis.
De ambtenaar van de Burgerlijke Stand
ging naar de gevangenis aan het Wolven
plein, waar ook de bruid verscheen. De ge
vangene werd voorgeleid, teekende, grootte
z'n- cchtgenoote en ging weer terug -naar de
cel. De bruid mocht dc deur voor zich ontslo
ten zien en ging naar de nieuwe woning.
Een trouw met 'n droefgeestig karakter
Zonder zon en zonder myrrlie.
Het tzijn gelukkig zelden \oorkomende ge
beurtenissen.
School- en Kerknieuws.
Eeuwfeest Nederlandse
B ij belgenootschap. Ter gelegenheid
van het eeuw f'-est zijn de volgende geschriften
verschenen ..De eerste eeuw van het Neder-
landsch Bijbelgenootschap", „Een bezoek aan
het Bijbelhuis" door ds. L. C. Schuller tot Peur-
sum, en „Eeuwfeest" door Aletta Hoog.
Naar men verneemt, heeft de oud-minister
van Landbouw, Nijverheid en Handel, de heer
Talma, het beroep naar Bennebroek aangeno
men.
Gistermiddag om 1 uur werd in de Vlucht
heuvelkerk te Zetten het gedenkalbum aange
boden no eon toespraak van den heer West-
strate, directeur der Christelijke Normaalschool
aldaar. Daarna werden den jubilaris door de
verpleegden der gestichten eeruge liederen toe
gezongen.
Vanavond wordt Ds. Pierson op het terras
van de Vluchtheuvelkerk een serenade gebracht
door het muziekgezelschap aldaar, onder leiding
van den heer Daniels.
Gok werd den 80-jarige de teekening overhan
digd van het kerkraam, dat waarschijnlijk bij
bet afscheid van Ds. Pierson in Augustus a. s,
in de kerk geplaatst zal worden.
Cunst en Wetenschap,
De ikunslschildfer dc hear C. Schermer
te 's Graven hag e werd gisfcren 90 jaar. Het be
stuur van hel Schilderkundig Genootschap
„Pukhri Studio' maaikle bij deze gelegen
heid zijn opwachting^ten huize van den voor
zijn leeftijd en naar omstandigheden nog vrij
Icrasscn man en bood hem een lauwerkrans
aan. De heer WdWy Martens, voorzitter van
het Bestuur van „Pulchri". sprak den jarige
toe, die overigens ook nog van andere zijden
vele blijiken van belangstelling mocht ont
vangen.
In de voortgezette raadsvergadering van
Donderdagavond is, na eenige besprekingen,
het voorstel goedgekeurd om aan B. en W.
de noodige gelden voor dit jaar vermoede
lijk bedragende f 785 toe te staan voor uit
breiding van het personeel aan het Centraal
Bureau van het brandwezen op Zon- en feest
dagen en tevens voor dit jaar f 414 ter hun
ner beschikking te stellen ten einde een
machinebankwerker te kunnen aanstellen.
Aangenomen werd het voorstel van B. cn
iW. lot overneming van een strook grond aan
hét Willemsplanlsoen en uitgifte in erfpacht
jan gemeentegrond aldaar.
De Raad vereenigde zich voorts, zonder
eenige bespreking, met het in dit blad reeds
vermelde prae-advies van B. en W. op het
adres van het Hoofdbestuur van de Vereeni
ging van Hoofden van Scholen in Nederland
betreffende maatregelen in bet belang van de
opvoeding der tuchtelooze jeugd.
De heer Rosenveldt lichtte vervolgens zijn
voorstel toe, om van gemeentewege een over
dekte bad- en zweminrichting op te richten
voor mingegoeden in de wijk aan weerszijden
Van den Vleutcnschen weg. Hij wees op het
jgroote belang van een dergelijke inrichting
voor minvermogenden, en betoogde, dat deze
inrichting het beste van hare bestemming
beantwoorden zal, als zij geplaatst wordt in
'den omtrek van den Vleutenschen weg een
,wijk, waar zich vele industrieën vestigen en
.waar dus vele arbeiders hun woning hebben.
Op voorstel van den Voorzitter werd beslo
ten dit voorstel op een nader te bepalen dag
te behandelen.
Bij de behandeling van het voorstel van B.
en "W. tot opheffing van het Militair Logement
en tot bestemming van het voormalig Catha-
rijne-Convent tot Museum van Kunstnijver
heid antwoordde wethouder Laseur naar aan
leiding van een opmerking van den heer
Everwijn, dat met aanneming van dit voorstel
niets beslist wordt omtrent de bestemming
van het gebouw buiten "Wittevrouwen, waar
thans het Museum van Kunstnijverheid ge
vestigd Na eau korte besprekina werd het^
Gem. E1 e c t r. B)e dr ij f.
B. en W. bieden den gemeenteraad aan
een concept-verordening, regelende de voor
waarden voor de levering van clcctrische
stroom doo»r de gemeente Amersfoort.
Wij ontleen en er het volgende -aan:
De aanvraag om aansluiting geschiedt door
invulling en onderteekening van een ten kan
tore van het Gemeentelijk Electrisoh Bedrijf
kosteloos verkrijgbaar formulier.
De aansluiting wordt geweigerd indien:
le. dc straatleiding naar het o-ordeel van
de directie te ver van het aan te sluiten per
ceel verwijderd is;
2e. de straal! ei ding naar het oordeel van
de directie niet zwaar genoeg is;
3e. de aansluiting liaan* het oordeel van
de directie hinder in het net zou veroorza
ken;
4e. de aansluiting verlangd wórdt voor tij
delijke doeleinden, zooals voor illuminaties,
verlichting van tenten, enz.;
5e. de aansluiting blijkbaar moet dienen
als aanvulling of reserve van een bestaande
elect rische inrichting;
6e. de (binnenleiding kleiner is dan 0.5 K.W.
tenzij een jaariijkseh stroomverbruik van
f 15 wordt gewaarborgd.
7e. voor de aansluiting .vergunning van
derden noodig is en dde vergunning naar het
oordeel der directie niet op voor het Gemeen
telijk Electrisoh Bedrijf aannemelijke voor
waarden kan worden verkregen.
Burgemeester en "Wethouders zijn bevoegd
van deze bepaling voor bijzondere getvallen,
op voor ieder ,ge*vajl vast te stellen voor-
Waarden en tarieven, ontheffing te verke
nen.
Het maken en onderhouden van de aan
sluiting van af de straatlcidjing tot en met
den meter, geschiedt door en voor rekening
van 'het Gem. Bedrijf, behoudens de voor
(ten meier verschuldigde huur, voor zoover
de perceelen niet verder zijn terug gebouwd
dan volgens plaatselijk voorschrift.
Hert maken van de 'binnenleiding, waaron
der wordt verstaan de aanleg achter den
meter, geschiedt van wége den aanvrager.
Een binnenleiding wordt slechts aangeslo
ten, indien zij voldoet aan door 'B. en W. vast
te stellen voorschriften.
De prijs voor den stroom bedraagt per een
heM (K.W.U.) voor verlichting 20 -cent.
Voor verlichting, beweegkracht en andere
doeleinden, echter uitsluitend voor percee
len, waarin een industrie wordt ruitgooefend
en miïtfs aldaar alle henoodïede energie van
de gemeente wordt 'betrokken
in den bezetten tijd 20 cent
tn den vrijen tijd 5 cent
De bezette tijden worden automatisch
door een dulHbeltajïefmcteir gecontroleerd en
loopen van 4 A 8 uur (naar gelang jaarge-
tot m "»i"
jeersfce plaatfi den dteun behoeven van het
Bestuur der Gemeente,
dait zij in eene bijeenkomst, Vrijdag 22 Mei
j.L gehouden, een 7CMal adbaesle-betuigingen
uit alle kringen- der Gemeentenaren hebben
Ontvangen, waaruit" zij de conclusie raeenen
te mogen trekken, dat bun plan de volle sym
pathie van de inwoners van Amersfoort heeft,
redenen waarom requestranben zich tot
den Raad wenden meft het beleefd verzoek,
wel te willen bevordenen, dat hun een terrein,
geschikt tot het inrichten van een speelter
rein, in bruikleen worde afgestaan tegen
door Uw Collego te isfeHen voorwaarden.
*t Wolk doende, enz.
jhr. dr. E TEIXEIRA DE MATTOS, Voorz.
kapitein II. BIBEALVN, Secretaris.
Amersfoort, 8 Juni 1914.
MEMORIE VAN TOELICHTING,
behoorende bij het verzoekschrift
in zake een in te richten speelter
rein te Amersfoort.
Het ls bekend, dat Airaersfoort onder de
Gemeenten in ons land, waar voldoende zorg
wordt besteied aan de intellectueole opvoeding
van jeugd en jongelingschap, eene voorname
plaats bekleedt. Alom .wordt -met welverdien
den lof gewaagd van de uitnemende inrich
tingen van onderwijs en gewezen op gunstige
resultaten, met dat onderwijs verkregen.
Een schril contrast met dien gezonden toe
stand maakt het verschijnsel, dat aan de
lichamelijke opvoeding buiten en in de school
nog niet die zorg wordt besteed, welke wen-
schelijk, ja noodig is.
Daar waar de gelegenheid zoo schitterend
aanwezig is om dien toestand te verbeteren,
mag naar onze meening niet langer geaarzeld
worden, deze leemte aan te vullen en het is
dan ook de diepgevoelde behoefte, evenwicht
te brengen tusschen de intcllectueele en de
lichamelijke opvoeding onzer jeugd, die eene
commissie deed ontstaan, welke thans door
dit verzoekschrift een eersten stap in deze
(richting wensóht te doen.
•Deze voorioopige commissie bestaat uit: me
vrouw C. Cremer—Martin, jhr. dr. E. Teixeira
de Majttos, Th .T. II. Bianchi, P. J. Frederiks,
ds.. A. F. L. van Hengel, dr. J. W. Jorissen
A. Veen en kapitein II. Bierman, waarbij de
zer diagen nog enkele heeren ui/l dc arbeiders-
vereenigingen en van het onderwijs zullen
toetreden
De bedoeling iis om hier ter stede te komen
tot een Bond voor lichamelijke opvoeding
weikei zich ten doel stelt de volksgezondheid,
kracht levensgereedheid en lucht te bevor
deren door, voor zooveel noodig, de bevolking
van Amersfoort, en In het bijzonder de jeugd,
te wennen aan lichaamsoefening, beweging
en spel en haar daartoe gelegenheid, aan
moediging en leiding te verschaffen.
Dit doel bevat dus tlwee hoofdzaken, n.l. het
verschaffen van gelegenheid tot spelen, en
het geven van leiding aan dat spel.
Indien men den rijkdom van bosch en hei.
water cn wei, waarop Amersfoort met trots
kan wijzen, ziet, Ls men zoo licht geneigd,
te igelooven, dat de gelegenheid tot spelen
hier waarlijk te ever is en toch ziet de toe
stand er, op de (keiper beschouwd, minder
rooskleurig uit.
In tegenstelling -met hetgeen onlangs op
eene vergadering werd meegedeeld omtrent
Dordredht, ls Voor ëéne oategbrie een speel-
terrein hier overbodig, althans niet in de
eerste plaats noodig, namelijk voor de kleine
kleuters, die hier zandhoopen in overvloed
vinden, waar zij zich kunnen bezig houden.
Doch voor kinderen van den schoolplichti-
gen leeftijd en ouderen- zijn de plaatsen om
kosteloos, de zoo hoogst nuttige gereglemen
teerde spelen te beoefenen, uiterst moeilijk te
vinden.
een igeschikjö terrein, zooals hiervoren om
schreven.
tijde) tot 10 uur *s avonds.
'De huur van een meter voor licht en
kitaicht bedraagt per maand voor een me
ter van 1 K.W. f 0.2), van 3 KL W. f 0.30, van
6 K. W. f .1, Man 7 K. W. f 1.25, enz.
Aan de Installatievoorschriften ontlefenen
wij:
Dioor de gemeente wordt geleverd één-
phasen- en driephasen- wisselstroom met
100 po-oJwisseliogen af 50 perioden per se-
ounde.
De installatie^ kunnen warden aangeslo
ten op: i
een hoogsnanningskabelnet met eene
«spanning van lOOOO Volt,
b. een laagspanmixgsQcabelnet piet eene
spanning van 380 Volt tusschen de drie pha-
sfen onderilng en eene spanning van 220 Volt
tusschen iedere phase en den nulleider.
De neutrale of nulleider van het laagspan-'
nJpgsvendeelnet is geïsoleerd en .alleen op
de «centrale punten met de aarde verbon
den.
"Wij bedoelen niet een plaats, waar hij naar
eigen willekeur kan draven en springen, want
daar ontslaat hert regellooze spel, dat inder
daad de tuclil bij kinderen uitwischt.
Indien men de opvoedende kracht van het
gemeenschappelijk spel erkent en dat doet
toch ieder moet men tevens toegeven, dat
Openbaar Speel- en Sportterrein.
Aan den Raad der Gemeente Amersfoort
is verzonden een adres van dien vodgenden
inhoudt
Gaven imet verschuldigden eerbied to ken-
;n
jhr. dr. E Tedixeira de Mattos en kapitein
H. Bierman, respectievelijk Voorzitter en
Secretaris van eenen hietr ter st«ede op te rich
ten Bond ter bevordering van de lichamelijke
opvoeding,
dat zij op verzoek van Edelachtbare heeren
Burgemeester en Wethouder van Onderwijs
hebben fitting genomen in eene voorioo
pige commiissie lot het oprichten van een
speel- en sportterrein,
dat zii tot heit uitvaerein van dit Dlan in de
het ongebonden spel slechts zeer zelden eene
opvoedende kracht ten goode zal geven.
Wil dezo kracht van de spelen uitgaan, en
zal men daarbij dc wetten der hygiëne be
trachten dan moet een speelterrein aan zeke
re eischen van inrichting voldoen, waar orde
en tuchi kunnen heer9chen zonder de vroo-
lijke, van gezondheid getuigende kinderna-
luur te kunnen schaden.
Eene eenvoudige afsluiting, een aantal toe
stellen en gereedschappen- met eene primi
tieve bergruimte, op zoo'n terrein aangebracht
zijn voldoende, maar ook beslist moodig om
de zekerheid te geven, dat de kinderen orde
lijk en met genoegen spelen en met graagte
telkenmale terugkomen op de plaats, waar zij
eens dat genot hebben gesmaakt.
Doch het is ook onómstootelijk waar, dat
de (kinderen moeten leer en spelen, en dit
sluit in zich den eisch, dat hun door der zake
kundigen die leiding verschaft moet worden
Overtuigd van dezq waarheid meent de
commiissie naast de gelegenheid tot spelen,
ook voor goede leiding te moeten zorgen
Ten eiinde dit tweeledig doel te kunnen be
reiken, 6telt de- commissie zich voor:
lo. aan de sdhoolgaande jeugd buiten de
schooluren, dus ook in de vacanties, de gele
genheid te geven,, onder leiding te spelen;
2o. oan vereenigm^en, die een of meer
openlucht-spelen beoefen er^, het terrein tegen
nader te bepalen voorwaarden af te staan?
3a schoolfeest en aldaar te organise eren
bijv. op nationale feestdagen of bij bijzondere
gelegenheden;
4o. wedstrijden te doen houden, onder be
ding, dat deze niet op Zondag zullen worden
uitgeschreven;
5o. zoodanige bijeenkomsten aldaar te or-
ganlseeren als nuttig en noodig worden ge
acht voor de lichamelijke ontwikkeling, en
6o. cursugsem te houldën tot het vormen van
spelleiders.
Wij willen ons niet ontveinzen^ dat de taak,
welke de commissie tzidh op de schouders wil
leggen» xeer moeilijk zal zljh; doch waar reeds
velen zich bereid -ferklaard hebben, hunne
krachten aan dit schoon e doel te geven, is de
oammissde overtuigd, da/t uw College gaarne
den eersten stoot aan deze nieuwe beweging
zal (geven door het beschikbar stellen van
Namens de Commissie,
jhr. dj\ E. TEIXEIRA DE MATTOS, Voorz.
kapitein HL BIERMAN, Secretaris.
Geldersohe
Va 11 e i - Kaïn aal.
De gömeenteraa-'d wees Man de Band
een Verzoek om eene bijdrage ln de kosten
van het maken van een plan voor 't kanaal
door dei G'eldersche Vallei
Ironie?
De Eembode schrijft over dc Salaris-actie
van de openbare onderwijzers:
„Bij den Raad, die in den laatsten tijd zich
bewust schijnt, dat de gemeente hare diena
ren flink dient te betalen, en daarvoor even
tueel zelfs belastingverhooging aandurft, kan
er, wil hij logisch handelen, geen bezwaar zijn
tegen inwilliging van het verzoek der onder
wijzers.
Ook kan thij geen afwerende houding aan
nemen tegen de wenschen door onze polltic-
agenten kenbaar gemaakt en verder dient hij
billijkheidshalve te overwegen of de ambtena
ren, die niet vragen voor verhooging in aan
merking komen."
Garnizoen.
De Te luitenant W. F. K. iBischoff van
Heemskerck,, van de mitrailleursafdeeling te
Amersfoort, wordt van 15 Juni tot en met 5
Juli gedetacheerd bij de artillerie-inrichting
aan de Hembrug tort het volgen van een cur
sus voor officier van- wapening.
Volksgezondheid.
De minister van binnenlandsohe zaken
heeft de gemeente Amersfoort nader tot I
Mei 1915 aajngowiezen als standplaats van
den inspecteur van de volksgezondheid R.
Ta Poole.
Personalia.
De heer G. dc Vries is benoemd tot femeen
te-veearts te Oldenbrock.
Opening van het Rozenpark.
Heden middag had de openstelling plaats
van het Rosarium aan den Parallelweg, nadat
het door den voorzitter van de Vereeniging
Nos jungunt rosae, jhr. L. Mock, overgedra'
gen was aan het gemeentebestuur.
De Burgemeester aanvaardde het fraaio
park voor de gemeente met hartelijke woor-
den van dank.
Na afloop der plechtigheid, waarover ln
ons volgend nummer uitvoeriger, bood de
Burgemeester het bestuur te zijnen huize een
thee aan.
Tuin co nc er ten Amlcltlai.
Het bestuur van Amicitia doat wel alles
om het -bezoek aan de zomerconcerten aan
moedigen. Gelijk men reeds weet, .worden dc
concerten voortaan eiken Donderdag gege
ven. Vroeger was er geen vaste dag voor en
zoo gebeurde het vaak, dat men het concert
heelemaal vergeten was.
Nog een andere maatregel, welke toe te
juichen valt, is deze, dat de concerten in de
groote zaal gegeven zullen wiorden, indien
het weer een rtuinconcert op het terras niet
toelaat.
Neder! Proilestian t enband.
Het bestuur vam de afd. Amersfoort
van den Nederl. Protestantenbond heeft be
sloten, den volgenden ■winter vijf lezingen
te doen houden, Nvaapvoor onderstaande
dubbeltallen van sprekers zijn opgemaakt:
1. Prof. dr. B. D, Eerdmans te Leiden en
ds. J'. L. N. (Zi'llinger Molenaar rte 'Dordrecht.
2. Ds. H. J. Toxopeüs te Amersfoort en
ds. W. Bjax Jr. te Maastricht.
3. Prof. Fh. Kohnstamm te Amsterdam en
prof. W. iB. Kristensen te 'Leiden.
4. G. "Westmeij&ze te Leiden en d& A. Q.
Schade van "Westrum te Haarlem.
5. Dr. "W. Haverkamp te Nijmegen en dr.
G. H. van Senden te TJhorst de "Wijk.
In reserve worden gehouden: ds. I. Hooy-
kiatas te Amersfoort, ds. M. van Kleeff te Be-
'verwijk en ds. F. Dijkema te Rotterdam.
Apotheek.
Morgen is alleen geopend de apotheek
Van den heer Ittma-n-n, Langestraat 9.
Waterpolo.
Voor de -competitie speelt Zondag a.s.
twee iutlt in de Bad- en Zweminrichting Nep-
tumis (A^oort) tegen U. Z. <C. (Utrecht).
Aan het Sporlbureau Utrechtscheslraat 44
wordt lederen dag des morgens 8 uur cn des
middags 1 uur de temperatuur va® het water
van de Ba'd- en Zweminrichting bekend ge
maakt. Tevens zijn aldaar aangegeven de ver
schillende uren, waarop Ide Badinrichting
toegankelijk is voor dames of heeren.
LUkverbranding;.
De Antl-Rev. Propagandaclub „Groen VüB
Prinsterer" hield gistorenavond in Amicltta,
een openbaro vergadering, waarin als spreken
optrad dr. G. Wisse met bovenstaand onder
werp.
De vergadering werd door den heer A. Jk
M. Goote met gebed geopend, waarna dr. Wisse
het woord verkreeg, aan wiens rede we hèt
volgende ontleenen:
Het vraagstuk der lijkverbranding, een tee-
der onderwerp, is door do jongste crematie
op Westerveld weder meer dan ooit in ons
land op den voorgrond getreden. Een veertig-'
tal jaren geleden was het eveneens aan do
orde. Over het onderwerp „lijkverbranding'*
Is zeer zeker nog niet hert laatste woord ge
sproken. Het is een onderwerp dat van
velerlei standpunt kan worden beschouwd.
Daar is het staasrechtelijke standpunt, docli
daarnaast kan het beschouwd worden uit het
oogpunt van hygiëne, poëzie, enz.
Spreker gaat na wat de Heilige Sahrift om«
trent dit vraagstuk leert. Dan wordt wel aller<
eerst de indruk ervaren, dat moge er al cev
enkel geval van verbranding genoemd wori
den bij Israël, toch de ter aardebcstelling, da
begraving regel waren. Spreker wijst er op
dat, waar er van verbranding sprake is, ln
sommige teksten, men deze dikwijls buiteu
het verband licht, niet in aanmerking nemen*
de dat dikwerf er slechts sprake is van h<*
verbranden van welriekende specerijen.
Staatsrechtelijke inmenging vinden we eerst
in 785, in welk jaar Karei de Groote den Sab-
sers verbood hunne dooden te verbranden. In
Zweden duurde de lijkverbranding hot langst
voort, n.l. tot In de 19de eeuw na Christus.
Van Italië uit woel de lijkverbranding als
nieuwe idee uit over de meeste landen van
Europa, ja ook naar Amerika. Ook ln ons land
heeft het denkbeeld van lijkverbranding ver*
schillende aanhangers gevonden.
Spreker stelt voorop dat, van de zijde Gods
beschouwd, de wederopstanding der dooden»
geheel onafhankelijk staat van de wijze waar
op de bezorging der dooden geschiedt. Mat
intusschen de idee zelf betreft, erkent Spre
ker dat de begraving verre te verkiezen is
boven de verbranding. Prof. Max Muller stolde
zich op het standpunt, dat het begraven meer
bevorderlijk was aan de idee van de "weder
opstanding, dan de verbranding. Max Muller
bedbe&de intusschen eene vergeestelijking va®
de idee van wederopstanding. Het nieuwe
grijpt menigeen aan en velen toonen zich aaö-
hangers van nieuwe denkbeelden, alleen roeaf
omdat 't het nieuwe is. Niet alle conservatisme
is goed, maar zeker is er een conservatisme,
dat we moeten waardecren als een goed, het
welk we tegen geen prijs kunnen ol mogen
afstaan. Spreker wijst er op, dat de rin voott1
lijkverbranding intusschen niet een nieuwe
idee ls, doch veeleer haar oorsprong vindt in
de heidensche dogmatiek.
Van uit Christelijk standpunt acht Spreker
de lijikbegraving de eenig waarlijk gods*
dienstige, positief-christelijke wijze van lijk
bezorging, daar het de demonstratie U van
het denkbeeld, dat men ziel en lichaam nle*
gescheiden wenscht te denkem Dit in
stelling met de Platonische idee, v elke hrt
lichaam als een kerker voor dc ziel beschouwt
zooals we dat denkbeeld ook vinden bij bd
Boeddhisme, de Theosofie en het spirltisnj
Voor Spreker ligt er diepe beteekenis in de
woorden: „de bezoldiging der zonden is do
dood."
Daarom is voor spreker het begraven
eene door en door godsdienstige handelintf.
In de verbranding spreekt zidh de idee uit
van de hopeloosheid en in de begraving de
idee van de hope voor het lichaam. Spreker
wijst nog op het gevaar van aanbidding van
den urn met het handjevol asch.
Wat de aesthetische zijde van het vraagstuï
betreft, onUtcnt Spreker dat het poëtisch rat
zijn het lijk toe te vertrouwen aan de reij#
gende vlam. Het is niet een reinigende vbB*
doch de verschrompelende vmirgloed ««p
600—1000 graden Celsius van den Siemenccn
verbrandingsoven.
Tegenover de mogelijke vcrschid.klngeü
van wat daar plaats vindt in het graf, stalt
Spreker bet idee dat zij, die immer en ta-
nier het woord natuur op de linnen hebben
toch ook in de ontbinding in het graf een nar
tuurproccs hebben te er kennen. De opstanr
dingshope, welke spreekt uit de begraving, is
voor spreker veel meer poëtisch als do ver-
nletigingsidee, welke in de lijkverbranding
besloten ligt.
Wat de verbranding van het lijk betreft,
ceeft Spreker een schets van de vcrschijitso-
len welke zich daarbij voordoen, zoo veiM
schikkelijk, dat zeker wel niemand de ver
branding zijner geliefden, door een ver,sten
glas zou wenschen to aanschouwen. Dat lid
eene besparing van kosten met zich zou bren-
gen. meent Spreker te moeten betwijfclen.
Ten aanzien van het hygiënisch standpurj
merkt Spreker op, dat het nog nimmer streng
bewezen is, dat kerkhoven een oorzaak zo&
den zijn van ernstige ziekten en epideme
Verder merkt spreker op, dat doodgrajfi»
gewoonlijk zeer oud worden. Wat het brcfl»
Am-erafoortsche Bad!- en Zwem
inrichting.
De temperatuur van het water was he
den morgen 7 uur 66 graden Fahrenheit.
De Amersfoortsche veilingen.
Zwartziende profeten ten spijt, blijkt hel
veilingwezen wel degelijk ingeslagen te zijn.
Met de elerveiling gaat het, gelijk men weet,
volkomen naar wensch; en wat de groenten-
veüing betreft, daarvan vernamen wij juist
hedenmorgen, dat de laatste weken de aanvoer
zóó groot is, dat er meermalen plaats te kort
kwam. Het bestuur heeft zich dan ook ge
wend tot Burgemeester en Wethouders era
uitbreiding der inrichting.
ater betreft, een in 1865 gehouden onderzont
an bronwater nabij de kerkhoven van Berl^fc
beeft Ie® aanzien van den toestand van mf
water zeer gunstige resultaten oDgelevu*
Prof. dr. Har ting, een man van vrijzmnMl
beginselen, verklaarde in 1875, als natuurkiöK
dige legen lijkverbranding rte zijn, aangezid
bij deze wijze van doodenbezorging zot$
veel ammoniak aan den kringloop des levei^
onttrokken wordt, omdat het verrottingspnï*
ces juist zeer veel ammoniak doet vrijkomen
Prof. Harting meende daarom, dat bij de lijk»
verbranding „diefstal wordt gepleegd aan: de
nakomelingschap". Andere geleerden deelden
deze meening niet, terwijl er weer anderen,
o.m. dr. L. L. Plantenga, bovenbedoeld euvel
meende te kunnen opheffen door eene vooraf*
gaande chemische bewerking van het te vetf
branden lijk.
De allernieuwste wetenschap, „het occultis
me", leert ons voorzichtig te zijn ten aanzieö
van de vraag wanneer of nu inderdaad hel
contract tusschen ziel cn lichaam voi^
komen is verbroken. De nieuwrte vondste®
dezer wetenschap zeggen ons, dat er me#
schen zijn die bewust de ziel van hert lichaa#
kunnen scheiden, terwijl ook Hoeermalw|
reeds geconstateerd werd dat hij eene lijkvói^
branding in Indiê bleek dat, hoewel oog«ö||
sehiinliik de dood volkomen was ingetjCCOO
