fCWjjtr
gedraal staat nog, maar het beroemde klok
kenspel in dezen toren is bdj het bombarde
ment van Donderdagavond vernield.
Gedurende het bombardement beantwoord
den de forten "Walhem, Wavre en St. Catha
rine steeds het vijandelijk vuur. De Dultschers
'trokken Mechelen niet binnen.
Antwerpen, 28 Aug. (Havas). Giste
ren hebben de Duitschers Mechelen, eene
open en niet verdedigde stad, gebombarderd
in strijd met de oorlogswetten. Heden werd
de stad gedeeltelijk bezet door Duitschc in
fanterie en artillerie. In den namiddag trok
de vijand af naar het zuiden. Het bombar
dement werd om 4 uur hervat; in een kwar
tier vielen vier granaten.
De vijand bombardeerde ook Heyst op den
Berg. eene openen niet militair bezette plaats,
op 10 K.M. afstand van Lier. Deze beide ope
ration hadden geen ander doel dan de bur
gerlijke bevolking vrees aan te jagen.
De legerdivisie, die de tusochenruimten van
de forten van Namen bezette, trok in goede
orde terug en hoeft de Fnamschc liniên be
reikt. De Duitschers hebben de forten en de
tusschengelegen ruimten gedurende 48 uren
gebombardeerd. De stad zelve heeft weinig
geleden. De vijand heeft de plaats in het
noorden on oosten ingesloten en de forten
en hunne tusschenruimten in die streek aan
gevallen. Dc Belgische divisie heeft zich in
de tweede verdedigingslinie teruggetrokken,
die op hare beurs hevig werd beschoten. De
Belgische en Fransche troepen hebben tal
rijke tegenaanvallen verricht. De Belgische
divisie heeft zich teruggetrokken door den
sector Sambre—Maas; de beweging werd in
goede orde verricht. Onze troepen vereenig-
den zich met de Fransche liniën.
Verkenningen, die verricht werden in den
omtrek van de stellingen van Antwerpen,
leverden gunstige resultaten op. Zij toonden,
diat de streek niet bezet is; de veiligheid is
(dus volkomen
Londen, 28 Aug. Het Persbureau be
richt, dat de Duitschers Leuven in brand heb
ben gestoken.
Berlijn, 2 8 Aug. (W. B.) Omtrent de
verwoesting van Leu\en naar aanleiding van
het feit, dat de bewoners de Duitschc troe
pen hadden beschoten, bericht de oorlogs
correspondent van de Voss. Zcitung:
Op hetzelfde oogenblik, dat de uitval van
'intwerpen plaats had, opende plotseling de
_<Dt dusverre kalme bevolking van Leuven uit
alle vensters, uit kelders, van de daken af
orja gewees- eh pistoolvuur op de geen kwaad
vermoedende Duilsche schildwachten, colon
ies en doortrekkende troepen. Er ontstond
daarop een vreeselijk handgemeen, waaraan
de geheele burgerbevolking deelnam. Binnen
(korten tijd slaagden -onze soldaten er in
meester van den toestand te worden. Deze
verraderlijke aanval heelt echter bloed ge
kost. De eisch van zelfbehoud vorderde, dot
op de zware schuld, die Leuven op zich had
geladen, dadelijk de straf volgde, zoodat thans
van de stad, die zooveel schatten aan archi
tectuur en kunst bevatte, niet veel meer over
zal zijn.
Er is geen twijfel aan, dat de overval in
Leuven door de overheid georganiseerd was
en moest dienen om den uitval uit Antwer
pen, die gelijktijdig plaats had, te onder
steunen.
De Engelsche legatie te 's Gravenhage meldt:
Het volgende telegram van den Belgischen
minister van builenlandsche zaken aan den
Belgischen gezant in Londen, gedateerd 28
Augustus 1914, is heden aan de Britsche re
geering medegedeeld:
Op Dinsdagavond trok een Duitsch leger
corps na een nederlaag geleden te hebben in
wanorde terug naar de stad Leuven. Duit
schers op wacht aan den ingang van de stad,
die den aard van dezen inval verkeerd op
vatten, vuurden op hun op de vlucht re sir en
landslieden, hen voor Belgen houdende. On
danks alle ontkentenissen van de autoriteiten
beweerden de Duitschers, om hun vergissing
te dekken, dat het de inwoners waren, die op
hen gevuurd hadden, terwijl de inwoners
meer dan een week geleden ontwapend waren,
'roet inbegrip van de politie.
Zonder onderzoek en zonder naar eenie
protest te luisteren, kondigde de Duitsche be
velhebber aan. dat de stad onmiddelijk rou
Worden verwoest. Den inwoners werd brvo-
len, hun woningen te verlaten; een deel der
mannen werd gevangen genomen, vrouwen
cn kinderen werden in treinen gezet, waar
van de bestemming onbekend isSoldaten,
voorzien van bommen, slaken alle deelen van
de stad in brand. De prachtige St. Pieters
kerk, de universiteitsgebouwen, de bibliotheek
en wetenschappelijke instellingen werden aan
de vlammen overgeleverd. Verscheidene no
tabelen werden doodgeschoten.
Zoo is deze stad van 45,000 inwoners, de
Jntellcctueele hoofdplaats van de zuide^.jke
Nederlanden sinds de 15de eeuw, thans niet
meer dan een hoop asch. Dit vcrgri*> aan de
rechten der menschheid is zonder precedent
lA de geschiedenis.
P ar ijs2 9 Aug. (R.) De ministerraad
^heeft gisterenavond den tokst van oen mani
fest vastgesteld, waarin gezegd wordt: Het
land kan op de waakzaamheid van de reree-
ring rekenen. Al hare geestkracht, hare ge
heele ziel wordt gegeven aan de verdediging
van het land. De regeering weet, dat zij kan
'rekenen op het land.
Het manifest eindigt met te zeggen: Wij heb
ben het gelaat naar de grens gericht. Wij heb
ben de methode en den wil Wij zullen de
overwinning hebben.
Petersburg, 28 Aug. (R.) Het tclegraaf-
i agentschap brengt het volgende officieeie be
richt: Gedurende den 25en ontwikkelde ons
offensief In Oost-Pruisen en Galirie zich met
bet grootste sucoes. De Duitschers trekken zich
ln Oost-Pruisen overal haastig terug op Ko
ningsbergen en Allenstein. In Galicië rukken
onze troepen krachtig op naar Lemberg en
-rukken snel op de stad aan. Onze cavalleric
Verjaagt overal den vijand voor haar front;
if» de gevechten, die zij levert, worden dc Oos
tenrijkers telkens geslagen en verstrooid.
Het persbureau Björnson te Berlijn bericht
het volgende:
Dc in Berlijn aangekomen vluchtelingen uit
^Oost-Pruisen, die huis en hof verlaten hebben
tom de ruwheden der Russische oorlogsvoe
ring ic ontgaan, hebben door verspreiding van
niet te coatroleeren geruchten zekere onrust
onder rfe bevolking aebracht. die mteschiei}
ook in het buitenland is doorgedrongen.
Een vertegenwoordiger van den generalen staf
heeft aan de pers opnieuw de stellige ver
zekering gegeven, dat de militaire toestand in
het westen en ook in het oosten reden geeft
tot tevredenheid, en daar men zich intusschen
in binnen- en buitenland overtuigen kan, dat
een verklaring van de Duitsche militaire over
heden zich steeds door feiten dekt, zal men
deze verzekering kunnen vertrouwen. Vermoe
delijk zuller. op het oostelijOce oorlogsterrein
gebeurtenissen van beslissende beteekenis nog
voor bet eind van deze maand plaats vinden.
Petersburg, 28 Aug. (Telegraafagent-
schap). Onze troepen naderen de vesting Ko
ningsbergen; zij dringen de voorhoeden van
het garnizoen terug. Er wordt bericht, dat de
Russische troepen talrijke overgangen over de
Alle') hebben bezet.
De Russische troepen zijn in nauwe voe
ling met de Oostenrijksche legers. Den 26en
leverden de Russische troepen goed geslaag
de gevechten bij Tomaszow en Monastyzka.**)
De Alle is eene rivier, die in Oost-
Pruisen dicht bij de Russische grens ont
springt en, na een groot deel van Oost-Prui
sen te hebben doorloopen, wordt opgenomen
in de Pregel.
Tomaszow ligt in het Russische gou
vernement Lublin, dicht bij de grens van Ga
licië. Monastyzska is op onze kaart niet te
vinden. Wel hebben wij, diep in het oostelijk
deel van Galicië, eene plaats gevonden, die
Monasterryska heet.
Riga, 28 Aug. (R.) Er is eene geregelde
postgemeenschap ingesteld met de stedeD in
Oost-Pruisen, die door het Russische leger be
zet zijn, o. a. met Insterburg. Uit die steden zijn
postpakketten, aangekomen met Russische
postzegels.
Riga, 2 8 Aug. (Petersburgsch telegraaf-
agentschap). Er wordt bericht, dat de Rus
sische troepen Tilsit hebben bezet en daar
een grooten buit hebben gemaakt. Het garni
zoen en de bevolking vluchtten.
Londen, 29 Aug. (R.) De Russische am
bassade bericht, dat de Russen de gewichtige
stad Allenstein in Oost-Pruisen hebben bezet,
nadat de als versterkingen gezonden Duitse ie
troepen waren teruggedreven.
W e e n e n2 8 Aug. (W. B.) Het oorlogs-
perskwarlier bericht: Sedert den 26en ontwik
kelen zioh tusschen de Oostcnrijksch-IIon-
gaarsche en dc Russische troepen gevechten,
die thans in het geheele gebied tusschen de
Weichsel en de Djnester plaats vinden. De
Oostenrijksche linkervleugel is tot den aan
val overgegaan en dringt zegevierend voor
waarts.
Londen, 29 Aug. (R.) De Russische am
bassade bericht, dat de voorwaartsche bewe
ging in Galicië voortduurt Een Oostenrijkse]*
regiment is gedecimeerd.
B e tr 1 ij n, 2 8 Aug. (W. B.) De oorlogscor
respondent van het Neue Wiener Abendblatt
meldt uit het oorlogspersbureau:
Tegelijkertijd met den aanval op Oost-Prui
sen ondernamen de Russen een uitval tegen
Brody (Gallicië) en de rivier Zbruc. Andere
Russische troepen tusschen de Weichsel en
de Bug werden bij Krasnik door de Oosten
rijkers verslagen. Een vijandelijke hoofdgroep
drong op naar de linie Rawaruska-Zloczow
(ten noorden van Lemberg). Zoowel hier als
bij de Zbrucz zijn verbitterde gevechten aan
den gang. De linkervleugel van onze middel-
groep ZolkiewT-Rawaruska dringt zegevie
rend vooruit tusschen de Weichsel en de Bug.
Aan den rechtervleugel worden voortdurend
gevechten geleverd. Het slagfront bedraagt
vierhonderd kilometer. Ondanks den gunsti-
gen toestand van de Oostenrijksche troepen
is een lange duur van den slag te voorzien.
Londen, 28 Aug. (R.) Een te Parijs te
kwart voor drie uitgegeven bulletin meldt, dat
de Russen een krachtig offensief nemen in
Galicië. Generaal Ronaanow -ukt na met suc
ces geleverde gevechten op Lemberg aan; hij
is er nog slechts 20 mijlen v.ndaan.
Berlijn, 27 Aug. (Part.) De bewering,
dat Engeland geene zeemijnen heeft gelegd, is
juist wat de Duitsche kusten betreft, maar niet
voor de Noordzee. De Duitsche vloot heeft
slechts aan de Engelsche kust mijnen uitgezet;
Engeland daarentegen heeft drijvende mijnen
uitgezet.
Petersburg, 27 Aug. (R.) Het Peters-
burgsche telegraafagaatschap bericht: ln den
nacht van den 26en heeft de Duitsche kruiser
Magdèburg bij de Russische kust schipbreuk
geleden. De pogingen om den kruiser weer
vlot te maken mislukten geheel, ofschoon Duit
sche torpedobooten hulp verleenden. Toen des
morgens de mist optrok, openden onze beide
kruisers, die waren uitgezonden om de Magde
burg op te zoeken, het vuur. De Duitsche krui
ser antwoordde, maar moest spoedig met
vuren ophouden. De Russische kanonnen ver
nielden de schoorsteenen en veroorzaakten
eene ontploffing, die het schip vernielde van
den voorsteven tot de commandobrug. De com
mandant van den kruiser en een gedeelte van
de officieren en de bemamiing zijn krijgsge
vangen gemaakt.
Londen, 28 Aug. (R.) Een communiqué
van het persbureau houdt in, dat een kruiser
bericht, dat zij 97 Duitsche gevangenen thuis
brengt, waaronder 9 officieren, "elen zijn ge
wond. Er is reden om te hopen, dat dit niet
de eenige overlevenden zijn van de duitsche
schepen.
De Britsche torpedojagers en pantserkrui
sers komen in goede orde terug van dc baai
van Helgoland, waar zij twee Duitsche krui
sers in den grond geboord en een derde in
brand gestoken hebben, die met ernstige
averij is gevlucht.
Londen, 28 Aug. (R.) Het Persbureau
heeft het volgende communiqué uitgegeven:
Hedenmorgen in de vroegte is een operatie
van eenige beteekenis uitgevoerd in de baai
van Helgoland.
Een sterke afdeeling torpedoboot jagers, on
dersteund door lichte en gepantserde kruisers,
cn in samenwerking mei onderzceboolen, on
dernam een aanval op Duitsche kruisers cn
torpedobootjagers, die de toegangen tot de
Dilsche kust bewaakten.
De berichten, bij de Admiraliteit tot nog toe
ingekomen, geven aanwijzingen, dat de ont
moeting gelukkig en voordeelig is geweest.
De Britsche Jproedojagers kwanwm in
scherpe botsing met de Duitsche. De Britsche
jagers kwamen in goede orde terug. Er moet
er geen één gezonken zijn. Twee Duitsche tor
pedobootjagers zijn gezonken en een groot
aantal beschadigd.
Britsche lichte en pantserkruisers vielen de
Duitsche kruisers aan.
Ilel eerste eskader lichte kruisers bracht,
zonder zelf groote averij op te loopen, den
DuiLschen kruiser Mainz tot zinken, en het
eerste eskader pantserkruisers deed een
Duitschen kruiser van het type-Köln zinken.
Een andere kruiser verdween in den mist,
het schip was in vlammen gehuld en scheen
het zinken nabij. Alle aangevallen Duitsche
kruisers zijn dus geslagen.
Het Britsche eskader pantserkruisers ont
kwam gelukkig zonder averij aan de bedrei
gingen van onderzeeërs en drijvende mijnen.
Het ccrkader lichte kruisers had geen ver
lies, maar de lichte kruiser Amethyst en dc
tori>edobootjagcr Laertes zijn beschadigd.
Geen enkel ander schip heeft belangrijke avcrli
gekregen.
De verliezen aan menschenleveus moeten
niet belangrijk zijn.
Londen, 2 8 Aug. (R.) Een telegram uit
Libreville bericlit, dat de Duitschers Belgisch
Congo hebben aangevallen, uo. Belgische re
geering heeft verdedigingsmaatregelen geno
men in overeenstemming met de Engelsche
regeering en heeft Frankrijk hiervan in ken
nis gesteld.
Londen, 28 Aug. (R.) De Japansche ad
miraliteit kondigt de blokkade aan van de
geheele kust van* hel Duitsche gebied van
Kiaulsjoe.
B e r 1 ij n, 2 8 Aug. (W. B.) Uit het groote
hoofdkwartier is de volgende verklaring ont
vangen: Het Duitsche legerbestuur protesteert
tegen de door onze tegenstanders verspreide
berichten over de wreedheid van de Duitsche
oorlogvoering Wanneer er hardheden en
zeer strenge maatregelen noodig zijn gewor
den, dan zijn zij uitgelokt door de deelne
ming van de burgerlijke bevolking, vrouwen
daaronder begrepen, aan de arglistige over
vallen op onze troepen en door de beestachtige
wreedheden, dde aan de gewonden zijn ge
pleegd. De verantwoordelijkheid voor de
scherpte, die in de oorlogvoering is gebracht,
dragen alleen de regeeringen en de overhe
den van het door ons beaelte lamd, die de
burgers van wapenen hebben voorzien en tot
deelneming aan den oorlog ophitsten. Overal,
waar de bevolking zich van vijandelijke han
delingen onthield, hebben mensohen en goed
geen nadeel ondervonden. De Duitsche sol
daat is geen moordenaar en plunderaar, hij
voert slechts oorlog tegen het vijandelijke le
ger. Het in buitcnlanösche bladen voorko
mende bericht, dat de Duitschers de bevol
king van het land in het geveaht voor zich
uitdreven, is een leugen, die aanduidt op welk
een laag peil de verspreider» staan. Ieder,
die de hooge ontwikkeling der beschaving
van ons volk kent, zal die berichten dadelijk
als leugens doen kennen.
(geteekend) VON MOLTKE.
Berlijn,28 Aug. (W. B.) Volgens dienst
rapporten zijn zoowel bij de Franschen als bij
de Engelschen in de zakken van gevallen of
gewonde soldaten talrijke dumdum-kogels ge
vonden. Wij zullen genoodzaakt zijn, tegen het
gebruiken* van deze met het volkenrecht strij
dige projectielen met tegenmaatregelen van
den allerecherpsten aard op te treden.
Weenen, 28 Aug. (Gorr.-bureau). Het
door Let Oostemrijksch-Hongaarscho leger-
comruando bevolen onderzoek naar Servische
wreedheden en schendingen van het volken
recht houdt aan. Behalve de reeds bekend ge
maakte resultaten is nog het volgende te ver
melden: Servische troepen vermoorden en
verminken gevangenen en gewonden; zij heb
ben onze verba ndplaatsen beschoten. Servi-
vische geregelde troepen hebben de parle
mentaire vlag uitgestoken en na de sla
king van het vuur arglistig de Oosten
rijksche troepen beschoten. Soldaten van
de 2e en 3e categorie, alsmede korai-
tadji's, ontdoen zich bij dreigend gevaar van
hunne wapenen en trachten zich voor te doen
als vreedzame burgers. Bij gedoode komitadji's
zijn met spijkers en stukken kopervitriool ge
laden patronen gevonden. De Servische bur
gerlijke bevolking, ook vrouwen en kinderen,
werpt met bommen en schiet achter den rug
van de soldaten. Spionnen, burgers en komi-
tadji's, die zich op deze wijze hebben vergre
pen, zijn naar de krijgswet terecht ges'eld.
In Kosnco, waar de bevolking Yijandelijlihe-
den pleegde, zijn tot straf boeten geheven.
Berlijn, 27 Aug. (Part.) De berichten
van een aanstaanden hongersnood zijn verzin
sels. Duilschland is integendeel beter verzorgd
dan de andere staten. Het laatste Yergelijkings-
jaar der officieeie statistiek wijst uit, dat de
grootere invoerwaarde (overschot van den in
voer boven den uitvoer) bij tarwe bedraagt in
Duilschland 332 millioen maik, in Groot-Brit-
lannië 939 millioen mark, in Italië 320 mil
lioen mark.
Rogge, de graansoort die het meest voor
de broodberelding wordt gebruikt, wordt se
dert jaren in aanzienlijke hoeveelheden door
Duitsohlaind uitgevoerd, dat daarin zelfs Rus
land overtreft. Duilschland voert voor iuecr
dan 80 millioen mark rogge uit, Rusland
slechts voor 50 millioen. Duilschland voerde
Voor 65 millioen mark meel uit; Groot-Brit-
tannië moet voor meer dan 100 millioen mark
invoeren.
Geen land der aarde heeft eene zoo groote
reserve van voedingsmiddelen. De aardappel
oogst is in Dultschland meer dan 5-1 millioen
tonnen, in Rusland slechts 35 millioen, in
Frankrijk 15 millioen, in Groot-BritUumië niet
eens 3 millioen.
Londen, 28 Aug. (R.) In antwoord op
een vraag in het Lagerhuis omtrent de ver
scheping van kolen van Immingham naar Ne
derland verklaarde Runciman, de minister
van handel, dat deze verscheping geschiedde,
omdat Nederland dringend behoefte heeft aan
kolen. De regeoring neemt aan, dat deze ko
len bestemd zijn voor onzijjdigen en derhalve'
geen contrabande zijn.
Mocht er eenige mogelijkheid bestaan, dat/
zij voor Duitsche schepen bestemd worden,
dan zou de regeering tusschenbeide treden.
Bellijn, 2 7 Aug. (Part.) Via Christiania
wordt vernomen, dat in Tunis dc staat van
beleg is verklaard. Men vreest daar voor Ara-
btsch^onlusteiU De ppdubare gebouwen wor
den dag en nacht door militairen bewaakt;
aan dc Europeanen zijn wapenen verstrekt,
lialië.
De N. R. Ct publiceert een telegram van
den correspondent van de Temps te Rome,
meldende dat er op oogenblik een algeraee-
nc neiging zou beslaan om een paus te kiezen,
•die niet van een markant karakter is, maar
veeleer iemand met een verzoenenden geest.
Ook zou hij een goed administrateur moeten
zijn. Desnoods mag hel iemand van zeer
hoogen leeftijd -wezen. Men noemt dan ook
Agliardi, oud 82 jaar en Serafino Vannutelli,
oud 80 jaar. liet schijnt ook wel zeker te zijn,
volgens eenige ItaLiaansche bladen, dat de
Oostenrijksche en Duilsche kardinalen bij de
eerste stemming kardinaal Van Rossum hun
stem zullen geven, omdat deze zeer sterke
DuiLsche sympathieën moet koesteren. Echter
zou kardinaal Van Rossum geen enkele kans
hebben om Paus te worden.
Verspreide Berichten.
Hoe generaal Leman zijn degen
overgaf.
Een Duitsche officier, d-ie rechtstreeksche
relaties had met den generalen staf van den
bevelhebber over het Maasleger, generaal
Vont Emmich. deelde aan een bijzonderen
correspondent van De Tijd te Maastricht, over
dezë gevangenneming bet volgende mede,
over de waarheid waarvan mijn zegsman in
staat
Er zijn bij de beschieting en bestorming
der forten van Luik heldhaftige maar ook tra
gische tooneelen afgespeeld. Van een fort
werd de commandant in een ontzettenden
krijgsnood krankzinnig, en woest huilend be
gon hij op zijn eigen soldaten te schieten, die
hem moesten ontwapenen en binden. Van een
ander werd de koppeling vernield door Zep
pelin-bommen, weer andere werden als een
door kinderen gebouwd zandheuveltje in el
kaar geschoten door het enorm zware bele
geringsgeschut, het zwaarste, dat (foor Krupp
ooit werd afgeleverd en waaraan zeer in het
geheim zijn fabrieken de laatste vijf jaar ge
arbeid hebben. Slechts aan enkele gehalveer
de afdeelingen van de Belgische fortenverde
diging gelukte het, onder de meest avontuur
lijke omstandigheden te ontkomen.
Zoo lang het nog doenlijk was, had gene
raal Leman eiken dag de meest bij Luik gele
gen forten geïnspecteerd, en naar den eisch
van eiken dag doen versterken. Nog een uur
vóór dat de onderlinge communicatie der
vestingwerken onmogelijk was geworden, had
hij in een auto, waarin hij zich liet vervoeren,
nadat zijn beide beenen gekneusd waren,
het fort Chaudfontaine bezocht, kort nadien
met ziin bemanning zoo gruwelijk in de lucht
gevlogen, nadat een Duitsche shrapnell het
kruitmagazijn had weten te bereiken.
Op het sterke fort Lovoin, boven Ans, had
de generaal zich teruggetrokken, vast beslo
ten daar de Duitschers te keeren of te ster
ven. Toen de welgemikte schoten der Duitsche
artillerie meer dan drie kwart zijner kanon
niers had weggeschoten ln verwoede gevech
ten, hielp hij zelf de resten van het geschut
bedienen, en dag en nacht ging hij zijn hand
vol manschappen voor. Maar tegen den laat-
stcn stormloop der belegeraars was niets be
stand. In de uiterste uur deed hij de laatste
drie kanonnen, welke nog bruikbaar waren,
vernagelen, en gaf toen last den brand in de
kruitkamer te werpen op een methodische
wijze. Te voren waren in zijn commandants
cel kaarten en papieren betreffende de ver
dediging vernield, en ook kon nog in de ka
zematten een deel der proviandcering, waar
van het fort zeer ruim was voorzien, onbruik
baar worden gemaakt. Terwijl o, een af
stand van nog geen twaalf kilometer het
Duitsche geschut voortging te vuren op het
fort, wilde generaal Leman met de ruim hon
derd man, die nog strijdvaardig waren, trach
ten zich vechtende terug te trekken. Hij wist
dat het een zoo goed als hopelooze poging
was, want door de omsingeling der Duitsche
troepen was elke terugtochtsweg afgesneden,
en het verlaten van het fort geleek dan ook
meer een overhaaste vlucht dan een geregel
de aftocht. Door de bres, welke het zware
Duitsche belegeringsgeschut had aangericht,
vielen nu en dan de uiteenslaande kogels,
waarvan een den sergeant doodde, dde be
vel had ontvangen de Belgische vlag uit de
officierenkamer te halen.
Op het oogenblik, dat generaal Leman zich
gereed maakte om zich als een der laatste
fortverdedigers bij zijn mannen te voegen,
die over het rotsachtige en heuvelachtige
terrein reeds een stelling trachtten te for-
meeren, op dit oogenblik drong een der
zware Duitsche 42 c.M. schoten door de be
ton- en pantserbcklceding, deed de kruitla-
ding van de kleine voorraadskamer ontploffen
en onder een helsch gedonder stortten muren
over muren. Duitsche deelnemers aan de be
storming vertelden, hoe ontploffingen binnen
in van zóó groote kracht waren, dat een
betonblok van wel 25 kubieke meter inhoud
eenige meters omhoog werd geslingerd en
toen op de geruïneerde koepelbedaking te
rugviel, nieuwe verwoestingen aanrichtend.
Ook soldaten, die zich reeds buiten het fort
bevonden, werden door de uiteen geslagen
steenbrokken gedood.
Toen de wervelwind van stof cn damp was
opgetrokken, stormde de Duitsche Infanterie
vooruit van de zijde van Aris tot den top der
vesting. De versperringen waren reeds lang
vernield, en de stormloop geschiedde Slechts
over lijken. Er hadden nog enkele worstelin
gen van man tegen man plaats, maar het over
schotje der bezetting was een haveloos, half
vorbrand, totaal uitgeput troepje, tot een
ernstigen aanval n-iet meer in slaat. Velen
hadden het hoofd met zwachtels verbonden,
een korporaal trachtte nog met de rechter
hand, dc eenige die hem gebleven was, een
geweer te hanteeren.
Niet zonder het wegruimen van een me
nigte puin konden de Duitsche infanteristen
zich een toegang banen lot den forteningang,
waar generaal Leman half bedolven werd
gevonden onder stukken beton, terwijl zijn
hoofd in het schuin gevallen houtwerk van
een raampje bekneld zat. Zijn trouwe adju
dant, die hem geen oogenblik verlaten had en
die bij de laatste ontploffing voorover sloeg,
was bezig hem zoo goed cn kwaad het ging
te bevrijden. „Respectez le général, 11 est
mort", riep bij bij cle eerste verschijning der
co Walen. j
Inderdaad meende men aanvankelijk dat
de bevelhebber gesneuveld was. Zijn gelaat
was heelemaal zwart, hij hield de oogen ge
sloten en reageerde ook niet meer op de prik
kels, die hem werden toegediend. Nadat de
houtsplinters, dc brokken ingevallen muur
en stukken beton verwijderd waren, droegen
Duitsche infanteristen hem zoo voorzichtig
mogelijk naar beneden. Nog vóór hij in het
naaste Duitsche kampement werd gebracht,
ojpende hij de oogen, wees eerst op zijn lin
kerbeen, dat deerlijk gehavend was, en toen,
zich plotseling van den toestand bewust wor
dend, zcide hij -: „Het is zooals het is. De
jongens hebben dapper gevochten. Zet in het
protocol, dat ik bedusteloos was".
De ambulancedienst bracht hem spoedig
weer bij, en nadat een officier hem en zijn
adjudant in ontvangst had genomen, werd on
middellijk per veldtelefoon aan generaal von
Emmich kennis gegeven van het gebeurde bij
d inneming van het fort. Tegenover eenige
officieren, die hem met vriendelijke woorden
trachtten te naderen, nam de verdediger van
Luik een zeer gereserveerde houding in acht
en ook jegens dezen betoonde hij zich ,,de
zwijgende generaal'', welke niet voor niets
dez reputatie heeft verdiend. Alleen drong
hij er nogmaals op aan, dat in het protocol
•der overgave zijn bewusteloosheid zou ver
meld worden.
Nadat eenige toiletzorgen aan den gevan
gene waren besteed cn hem eenige verver-
schingen waren toegediend, werd hem ver
zocht in een auto te stappen, hetwelk niet
zonder de hulp van zijn adjudant geschieden
kon. In het hoofdkwartier werd hij opge
wacht door generaal von Emmich en enkele
stafofficieren, die gereed stonden om Luik
te verlaten voor de krijgsoperaties, die inmid
dels zuidelijker in België waren verplaatst.
Het was een aandoenlijk, historisch oogen
blik overwinnaar en overwonnene bijeen te
zien. Zij begroetten elkander op militaire
wijze, waarna de bevelhebber van het Duit
sche leger op zijn gevangene toetrad en hem
de hand reikte, zeggende
Gij hebt u dapper gehouden, mijn gene
raal, waarop generaal Leman antwoordde
Ik dank u. Onze troepen he >ben hun
krijgsmanseer bewaard. Maar de krijg is toch
iets anders dan de manoeuvres, nietwaar? Dit
was een zinspeling op het féit, dat de leger -
manoeuvres twee jaar geleden, door de beid»
bevelhebbers (de eene als gast) werden bij
gewoond.
Er bleef een oogenblik een pijnlijke stilte
hecrschen.
Het oogenblik was nu gekomen, dat ge
neraal Leman zijn degen moest overgeven.
Dien van den adjudant had men reeds bij
den eersten wachtpost afgenomen. Niet zon
der ontroering gespte de verdediger van Luik
het wapen af en wilde het zijn overwinnaar
aanbieden. Maar deze voorkwam hem en zei-
de met een afwerend handgebaar:
„Gij hebt gelijk, dat de krijgsmanseer be
houden werd. Blijf daarom den degen dra
gen, dde haar niet geschonden heeft. Het is
voor mij een onderscheiding geweest, hem te
mogen kruisen, mijn generaal. Gij zijt een
mant"
De adjudant van den koelen, ijzerharden
„zwijgenden generaal" vertelde, dat hij
VOT het eerst van zijn leven in diens oogen
tranen heeft gezien.
Graaf Zeppelin.
Graaf Zeppelin is op reis gegaan naar he'j
oorlogsterrein; otp zijm doorreis te Ulm ver
klaarde hij, dat hij zich. als vrijwilliger had
opgegeven, maar niet wa6 aangenomen ,,weü
er ja schon ein alter Herr sei". Desniettegen
staande wilde hij naar het oorlogsterrein.
Het westelijk front.
De Tel. bevat de volgende melding uit Pa
rijs:
Het schijnt, dat de Fransche generale s!
binnen eenige dagen dc totale afsluiting v
Parijs verwacht. De verbinding met Londen
wordt op het oogenblik nog via Boulogne o..
derhouden. Ook de verbinding met Nederla.i
vindt thans nog via Boulogne en Folkeston-
plaats, maar men meent uit bet resultaat de;
Duitsche operalies in Noord-Frankrijk te mo
gen afleiden, dat al zeer spoedig deze weg af
gesloten zal worden door de oprukkende Duit
schc troepen. Zij, die in den toestand zijn in
gewijd, weten, dat het hoogst kritiek kan wor
den. Zoodra dc Pui'schérs tot Amiens zijn ge
naderd, ls de afsluiting van Parijs aan d(
noordzijde een voldongen feit.
Te Parijs zelf h het volmaakt rustig. De bla
den verbloemen het ernstige van den toestand
en doen het voorkomen, alsof aan liet voort
rukken der Duitschers geen al te groote betee
kenis moet worden gehecht uit een strategisch
oogpunt. De officieeie communiqué's luider
ook onveranderd zeer geruststellend, maar ii
stilte is men" bezig Parijs voor te bereiden oi
een beleg. Zooveel mogelijk worden de arm
lastige bewoners in staat gesteld, Zuidelijkei
te trekken. De consuls der bevriende mogend
heden stellen alles in het werk, om hun land
genootcn te doen vertrekken. Men vergemak
kelijkt^© formaliteiten, geeft desverlangd zelfs
vrije reisbiljetten, indien men zijn heengaan
maar bespoedigt. De Nederlandsche consul
deelde mede, dat uiterlijk Zaterdag de laatste
gelegenheid werd geboden, om naar Boulogne
te gaan. Men moest er op rekenen, dat plotse
ling de dienst ondcihroken kon worden.
Er wordt druk gewerkt aan dc verdedigings
werken van Parijs. Loopgraven zijn aange
legd en verschansingen worden opgeworpen
Parijs is zoo weerbaar mogelijk gemaakt er
zal, indien het beleg plaats vindt, bet zeei
lang kunen uithouden. Naar mon hoopt, lahg
genoeg om de Russchen intusschen lrun op
marsch te doen voltooien.
Zooals gezegd, Parijs weet nog niet, dat het
gevaar zoo nabij is. Men weet er nog niet te
lezen tusschen de regelen van de niets zeg
gende mededeelingen, die de pers verstrekt
worden. Te wreder zal het voor de Parijze-
naars zijn als zij aanstonds plotseling vpor het
droeve feit gesteld worden, dat hun fraaie stad
bedreigd wordt en die dag is meer nabij dón
menigeen daar wel vermoedt.
De belegering van Namen.
Van Ostende naar de Fransche grens të*
rugkeerende, ontmoette de „Daily MalT'-cor-
respondent te Nicuwpoort twee auto'9 met
Belgische soldaten, die via Frankrijk uit Na
men waren gevlucht. Zij waren vrijwilligers
van goede familie. Hun auto's hadden ^ij Jg
