BINNENLAND.
'g-
Dinsdagavond werden we onverwachts op-
geschrikt door geweerschoten, vermoedelijk i
in dc stad. Oogenblikkelijk heerschte er bui-
ten een groote drukte. De Duitschers liepen te
hoop, zonder dat ze blijkbaar zelf wisten wat1
er gebeurde. Van de burgers waagde zich nie-
mand op straat. Het geweervuur kwam steeds
nader, tot dat we duidelijk in onze straat
schoten hoorden vallen. Kanonnen reden door
de straten, eenige werden vlak bij ons huis
Opgesteld. Commando's weerklonken en spoe
dig dreunde dc straat van het hevige kanon
vuur. Boven het gebulder van de kanonnen
klonken nu en dan menschelijke kreten. Toen
ik het waagde door een der ramen tc kijken
wat er in de straat voorviel, zag ik reeds ver
schillende huizen in brand staan. Soldaten
sloegen de winkelruiten stuk en stalen alles
wat van hun gading was. Ik zag hen juist bij
sen comestibleshandelaar de ruilen inslaan
en zich aan de in de uitstalkast staande wij
nen te goed doen, terwijl een oogenblik later
een soldaat met een arm vol kistjes sigaren
bij een overbuurman uitkwam. Menschen, die
uit de brandende huizen naar buiten vlucht
ten, werden op straat doodgeschoten door de
met het geweer in den arm loopende solda-
en.
Nadat de persoon in quaestie den gehcelen
nacht in een kelder had doorgebracht, ver
net hij den volgenden morgen zijn schuil-
plaats om zich naar het station te kunnen
hegeven.
„De toehl door de stad was het verschrik
kelijkste wat men zich kan stellen, 't "Was als
een wandeling door de hel. De geheele stad
stond in brand, terwijl vele huizen en groote
gebouwen reeds in puin lagen. Overal in de
stad lagen lijken, terw ijl we uit enkele huizen
nog kreten hoorden. Burgers zagen we ner
gens op straat, alleen soldaten. Met behulp
van onze geleiders, die steeds in de overtui
ging bleven, dat we Duitschers waren, kwa
men we omstreeks halfzes aan het station.
Voortdurend spraken zij over de burgers, die
geschoten hadden, waarin we hen maar ge
lijk gaven, hoewel wij voor ons de overtui
ging hebben, dat het onwaar is. Veeleer meen
Ik dat de buiten Leuven vechtende troepen
enkele soldaten vluchtende in de stad op de
schildwachten zijn gestuit, die op hen, ze voor
Belgen aanziende, hebben geschoten. Zoo is
misschien een misverstand ontstaan. Overal
in de stad waren de parken omgewoeld. Blijk
baar waren daar inderhaast de doodgescho
ten burgers begraven. Althans hier en 'daar
staken meDschelijke llchaamsdeelen boven
den grond uit.
Aan het station moesten we eenige uren
Vachten, voordat de trein vertrok. Wij had-
len toen gelegenheid de verwoesting van onze
mooie stad met haar prachtige gebouwen
gade te slaan. Onbeschrijflijk is het schouw
spel van die vuurzee, dien alles verterenden
vuurgloed. Soldaten met brandbare stoffen en
met bommen liepen rond om, waar de boel
nog niet goed brandde, opnieuw den brand
erin te steken. Buiten ons waren er geen an-
(deze inwoner* aan 't station. Alleen gewonde
'Duitschers werden in den trein gebracht. Na
fecnigen tijd kwamen echter eenige soldaten
^een vijftig menschen voor zich uitdrijvende.
'Aan den hevelvoerenden officier vertelden de
'«oldrrten. dat ze deze menschen hadden ge-
'Vönden in hutzen, van waaruit geschoten was.
Zij bezwoeren handenwringend niet gescho
ten te hebben. Na korten tijd werden alle on-
jgelukkigen neergescboten. Gelukkig vertrok
'eindelijk te 8 uur de trein, die ons wegvoer
de uit deze poel van ellende en kommer."
Een Leuvensch neringdoende, die uit zijn
vaderstad naar Mechelen was gevlucht, toen
de stad in brand werd gestoken deed aan een
verslaggever van De Tij d het volgend ver
haal over de barbaarsche verwoesting:
Van den dag af, 'dat Leuven in handen der
Duitschers was, werden op militair hevel alle
"wapens door de inwoners aan den garni-
•zoens-commandant ingeleverd. De bevolking
fleed haar uiterste best om dit en andere bit-
!ere hevelen zoo stipt mogelijk op rte volgen,
en zij nam ook door de verpleging van Duit-
sche gewonden een waardige en zelfs edel-
noedige houding aan. Niemand dacht er aan,
om op welke wijze ook, den Duitschers aan
leiding te geven tot gruwelen als die. welke
thans zijn gepleegd.
Tengevolge van den uitval, door het Belgi
sche leger uit Antwerpen beproefd, vluchtte
een afdeeling Duitschers, welke door een pa
niek bevangen was, van Mechelen terug in de
richting van Leuven. De uitgezette Duitsche
wachtposten, door de duisternis van den in-
'evallen aVond en verkeerd begrepen hevelen
risleid, schoten op de terugkeerenden, die zij
oor vijanden hielden.
Dadelijk werd voor den dood van enkele ge-
fallenen de bevolking van Leuven aanspra
kelijk gesteld, nadat de Duitsche wachtposten,
om hun fout te bedekken, burgers hadden
aangeklaagd. Met volslagen minachting van
menschenlevens en van hetgeen een weten
schappelijke stad als Leuven beteekent, ren
den toen soldaten uit het groote Duitsche
kamp van den achterkant van het station
naar de Stationstraat, waarvan de gebouwen
met petroleum werden begoten en in brand
werden gestoken. Met geweren en machine
geweren werden de muren in puin gescho
ten. Hetzelfde geschiedde met enkele gebou
wen der Katholieke Hoogeschool, waarvan
de prachtige bibliotheek vernield werd. En
kele professoren men zegt ook de onder
rector, evenals dc deken, de burgemeester
en enkele nolabelen, die als gijzelaars waren
gehouden, werden gefusilleerd. Dit is te
schandelijker, daar de katholieke geestelijk
heid met bewonderenswaardige naastenliefde
vaan de verzorging der gewonden had deel
genomen.
Het stadhuis is slechts beschadigd, doch
niet geheel verbrand. Van den Caesarsberg
waren uit het Benedictijnenklooster kanonnen
op de stad gericht.
Een bijzondere correspondent van het H b 1.
«einde uit Maastricht:
Van Leuvensche studenten, die naar Maas
tricht zijn gevlucht, verneem ik, dat de voor
geschiedenis van de verwoesting van Leuven
zich aldus heeft toegedragen:
Dinsdagavond trokken Duitsche troepen,
die wegens het voortschrijden der Russen
naar Duitschland waren teruggeroepen uit
«de richting Brussel op Leuven aan. De uiter
ste posten der Leuvensche bezetting, meenen-
de, dat vijandelijke troepen naderden, begon
nen te schieten; daarop zijn de terugkomen
de Duitschers, die meenden dat zij door
franc-lireurs bestookt werden, fel te werk ge
gaan. Zij hebben het klooster Mont-César en
de kathedraal St. Pierre in brand gestoken,
en als gevolg van dit alles is een algemeene
moord- en brandpartij ontstaan, wTaarnan
door de heelc bezetting met ijver is deelge
nomen. "Woensdagmorgen is toen den bewo
ners aangezegd, dat zij moesten vertrekken,
omdat de stad „officieel" zou worden ver
brand. Zeer zeker zijn daarbij verwoest dc
groote hallen, waarin dc beroemde univer
siteitsbibliotheek is gevestigd.
Naar de Duitschers vertellen, was Leuven
verbrand, omdat er weer geschoten was door
de burgers. Zij meenden evenwel, dat dit ge
schied was in overleg met de Fransche of
Engelsche officieren, daar uit het optreden
der burgers strategisch overleg bleek. Som-
mige gevangenen zouden hebben verzekerd
dat de geestelijken tot schieten hadden aan
gespoord. In sommige huizen waren machi
negeweren gevonden.
Weer andere berichten vermelden, dat al
leen Fransche en Russische studenten zou
den hebben gevuurd.
Dc beer H. W. Rutgers, directeur der wa
terleiding te Leuven, doch die zich thans met
zijn vrouw en twee kinderen te Tiel bevindt,
vertelde aan correspondenten van eenige bla
den omtrent zijn wedervaren in de laatste da
gen:
Bij het vertrek van een convooi moet e? vol
gens Duitsche lezing geschoten zijn door de
Leuvensche burgerij. „Mij", zei de heer A. „is
dit niet bekend. Maar even voor acht hoorde
ik op de Stationsstraat, waar ik woonde, een
ontzettend lawaai. Ik snel naar buiten en zie
paarden zonder bestuurders, met de convooi-
karren achter zich, de straat doorhollen, hot
sende tegen elkander, tegen de lantaarnpa
len, tegen de huizen. In de richting achter
dezen warboel, naar de stad toe dus, wordt
een hevig geweervuur onderhouden. Ik snel
naar boven, waar mijn kinderen van resp.
2% jaar en 6 weken, sliepen, en vlucht met
hen en mijn vrouw in den kelder onder ons
huis. Spoedig voegen zich daar enkele kinde
ren onzer buren hij ons.
Om tien uur 's avonds waagde ik even een
kijkje in mijn tuin te nemen, van waar uit
ik het gezicht over de straat en de stad had.
In de omgeving van het station en op de
Groote Markt brandde het geweldig. En nog
steeds een regen van kogels en een regen van
vuur uit de lucht. Ik ben niet lang gebleven,
maar zocht dadelijk weer het beschuttende
keldergewelf op. Tegen elf uur kwam een
oude dienstbode uit een achter ons gelegen
heerenhuls mijn hulp inroepen.
De 58-jarige trouwe had twee tuinmuren
moeten overklimmen. Het huis van haar
meester stond in brand; alle kamers vol vuur
en rookWij waren onmachtig hulp te ver-
leenen; ieder die buitenkwam werd onmid
dellijk gedood. Met moeite dwongen wij de
dienstbode hij ons te blijven; haar meester
van 86 jaar, diens zoon van 46 jaar en twee
andere dienstboden zijn levend verbrand.
Nog anderen kwamen; tusscben twaalven
en half één waren wij met ons dertienen in
-den kelder.
De angst, dien wij uitstonden, is onzeg
baar. Het geloei der vlammen, het geknetter
van niet onderbroken geweervuur, het was
om er wanhopig onder te worden.
Om twee uur werden alle ruiten bij ons in
geslagen en ons huis, dat evenals alle huizen
van boven tot beneden op Duitsch bevel ver
licht moest zijn, werd doorzeefd van kogels,
stellig om mogelijke vluchtelingen, die er in
konden zijn, te dooden of verdrijven.
Te vier uur 's morgens werd een huis naast
ons in brand geschoten. De wind dreef den
rook in den kelder en wilden wij niet stik
ken, dan moesten wij dezen verlaten. In de
straat viel nog schot op schot; wij moesten
ze echter over om in een stal achter een ook
al verbrand heerenhuis beschutting te vinden.
Ongedeerd bereikten wij allen deze toevlucht.
Daar troffen wij nog een dertigtal vluchte
lingen, meest bewoners van de Stationsstraat
die voor en na hun eigendommen in de vlam
men hadden zien opgaan of later zagen opgaan
Op het oogenblik. dat wij er kwamen, stond
een groot klooster, bewoond door paters uit
Portugal verdreven en waar tal van Leuven
sche studenten gehuisvest waren, in lichte
laaie. In de naaste omgeving stonden vier
groote huizen in brand, waaronder dat van
advocaat Sterckmans en van den officier van
gezondheid Vanbellingen, die op 't oogenblik
in Antwerpen is, maar wiens vrouw en kinde
ren te Leuven waren achtergebleven.
Zoo wachtten wij den loop der gebeurte
nissen af. Tegen 9 uur "Woensdagmorgen
werd de toestand in ons verblijf zoo ernstig,
dat de mannen beraadslaagden, wat te zullen
doen. Overal, voor, achter, aan weerszijden
van ons, vuur, vuur.... Plotseling werden wij
opgeschrikt door slagen van geweerkolven
op de deuren; een Duitsch sergeant met twee
soldaten komt onderzoeken, of en welke men
schen er zich in den stal bevinden.
Na dit onderzoek, waarbij bleek, dat er zich
geen Belgische soldaten onder bevonden, wer
den wij. zooals wij waren, geleid naar het
station, dat op ongeveer vijf minuten afstapds
lag. De weg voerde tusschen ruïnen en over
brandend hout heen. Op het stationsplein was
van de twintig café's en hotels, die daar wa
ren, geen stuk meer over. Toen wij er kwa
men, viel van een der grootste de voorgevel
met donderend geweld op straat. Vóór het
sintion had men een zorgvuldig onderhouden
plantsoen. Nu zagen wij er tal van lijken van
burgers rusten, met hun gelaat voorover in
de bloemen. Dood en leven, in verschrikke
lijke tegenstelling. Vermoedelijk waren deze
dooden uit de straten der stad hierheen ge
voerd.
Wij waren in het station met ongeveer 60
personen. Hier volgde een nauwkeurig onder
zoek van de bescheiden, waarover wij be
schikten en toen kregen wij door de zorgen
van een Duitsch officier, die ons uitermate
beleefd en voorkomend behandelde, een plaats
in den trein in een veewagen, waarin ban
ken waren geplaatst. De gewone 20 wagens
van dien trein waren vol Duitsche gewonden.
Voor de trein vertrok, verzocht ik den of
ficier verlof nog enkele bescheiden uit mijn
huis te mogen halen. Dit werd mjj geweigerd.
ik moest met dezen trein mee, anders kon
hij voor mijn leven, al was ik dan ook Hol
lander, niet instaan.
Uit den trein zagen wij heel de stad in
brand. „Wat vandaag nog gebleven is wordt
morgen in brand en plat geschoten," zei een
officier.
Ten slotte laten wij hier nog volgen het uit
een journalistiek oogpunt bijzonder mooie
hoofdartikel, dat Zaterdagavond de N. R. Ct
aan de verwoesting van Leuven wijdde:
„Over de verwoesting van Leuven, waar
toe volgens de berichten van Duitsche zijde
is overgegaan.... meldt de Vossische Zeitung"
aldus de aanvang van het eerste telegram,
dat ons hedennacht bereikte, alsof het nadere
bijzonderheden bevatte over een reeds bekend
feit. Het Duitsche telegraaf-agentschap ha'di
ons het feit zelf niet medegedeeld. Om begrij
pelijke redenen; deze gebeurtenis is ontzet
tend.
Er is tweeërlei lezing. Volgens de mede-
dceling, hedennacht door de Engelsche lega
tie te 'sGravenhage verstrekt, heeft hier een
vreeselljk misverstand plaats gehad. Duitsche
troepen zouden op elkaar hebben geschoten,
en in de verwarring onder den* indruk ge
raakt zijn, dat zij door de bevolking vaa Leu
ven aangevallen werden.
De Duitsche lezing staat hier recht tegen
over. Volgens haar zouden de Leuvensche in
gezetenen een georganiseerden overval op de
Duitsche troepen hebben gewaagd.
Wat er werkelijk is gebeurd zullen wij wel
licht nooit te weten komen. Wat doet het tot
het gebeurde af? Het feit van de verwoes
ting van Leuven blijft bestaan, en dit feit is,
wat ook de aanleiding ertoe moge geweest
zijn. zoo verschrikkelijk, dat de gansche we
reld er met de grootste verslagenheid van
moet hebben kennis genomen.
De verwoesting is, naar de Duitsche lezing
van het gebeurde, bedoeld als straf tegenover
de bevolking van de aloude, vermaarde stad.
Het is eene straf, die verre en verre over de
bevolking van Leuven, verre over het ge
teisterde België heen gaat. Het is eene kas
tijding, die al wat er op aarde aan Wester-
sche beschaving bestaat heeft getroffen. We
reldberoemde monumenten van geschiedenis,
wetenschap en kunst van eeuwen en ecuwen
ter zijn in enkele uren vernietigd. Daarmede
is niet slechts het vijandelijke land, neeD,
daarmede moet een ieder, die in het oude
en nieuwe werelddeel meeleeft met de cul
tuur, verpletterd zijn. Het Duitsche volk staat
in de werken des vredes zeer hoog. Schier
op alle gebied van wetenschap en beschaving
staan Duitsche coryfeeën'Yooraan. Zij ook, en
zij niet in de laatste plaats, moeten de straf,
die op de Leuvensche bevolking is "toegepast,
voelen als ware 'die straf hun zeiven aange
daan. Zij evenzeer als alle andere, neutralen
en oorlogvoerenden van beide partijen, moe
ten ontsteld zijn, en de wonde, die hun is
toegebracht, zal ten eeuwigen dage blijven
schrijnen.
Wij treden niet in eene beoordeeling van
het gebeurde, uit krijgsmans oogpunt be
schouwd. Wij bcoordeelen niet of er recht
was of niet, noch ook of het eene juiste* tak-
tiek is, de bevolking van een vijandelijken
staat door zulke straffen, als er nu eene i«
voltrokken, tot wanhoop te drijven.
Maar België heeft nog een aantal steden,
die als monumenten van geschiedenis, kunst
en beschaving gelden. Men weent bij de ge
dachte wat, door een misverstand, door een
vergrijp van een aantal burgers misschien,
ook hun lot zou kunnen worden. En men
vraagt zich af, of er dan geen middel zou
zijn, om zelfs in gevallen, waarin het dan
misschien naar streng oorlogsrecht geoor
loofd mocht zijn, met één slag te vernietigen
hetgeen den roem uitmaakt van lange eeuwen
niettemin in het belang van dc gansche
menschheid genade te iaten gelden boven
recht.
De Staatscourant van Zondag 30 en
Maandag 31 Augustus bevat oit. de volgende
Kon. besluiten:
benoemd tot consul van Nederland te
Grand-Rapids J. Steketee, vice-consul;
tot adjunct-tolk bij het gezantschap te Pe
king J. J. L. Duijvendak. leerling-tolk;
benoemd tot aalmoezenier hij het leger tc
velde F. J. H. Evers, lid van den Raad van
Defensie te Duivendrecht, F. A. R. Padberg,
te Arnhem, G. Huijs. te Ginneken en B. H.
Som, te Utrecht; tot veldprediker bij het le
ger te velde ds. J. C. H. Scholten, hervormd
predikant te Rotterdam; ds. W. J. Meiners,
idem te Amersfoort; ds. S. K. Bakker, idem
te Zwolle: ds. A. L. Th. v. d. Ven, idem te
Moordrecht; dis. Y. S. Duraina, doopsgezind
predikant te Oost- en West Grafdijk; ds. Th.
J. Hagen, gereformeerd predikant te Nieuwe-
Pekela, ds. H. Janssen, chr. geref. predikant
te Leiden; dr. L. Schutte, luthersch-predikanl
te Amsterdam;
op verzoek eervol ontslagen G. F. C Zaal
berg, le observator bij het MetereoL Instituut
te De Bilt.
eervol ontr' ig uit den militairen dienst ver
leend aan den reserve-eerste-luitenant L. J. T.
Hohmann, van het 47ste bataljon landweer-in-
fanterie, ter zake van ongeschiktheid voor de
verdere waarneming van den militairen dienst,
wegens lichaamsgebreken;
tijdelijk benoemd bij het reserve-personeel
der landmacht, met bestemming voor den dienst
bij de landweer, bij de infanterie der landweer,
tot reserve-tweede-luitenant, de met den titidai-
ren rang van tweede-luitenant ge^ensionneerde
onder-luitenant der infanterie P. H Bollen van
het leger in Ned.-Indië.
De Konfingin^Moeder ontving Zaterdagna
middag de gezanten van China, Japan cn den
tdjdelijken gezant van Frankrijk.
Het Huis ten Bosch wordt in gereedheid
gebracht voor een eventueel verblijf van het
Hof aldaar in September.
De Minister van Oorlog, genera al-ma
joor Bosboom, braciht Vrijdag een bezoek aan
het infanterie-depot te Alkmaar en woonde
aldaar de oefeningen bij.
Nederland en de oorlog.
De Ministerraad.
'De ministerraad vergaderde Vrijdag en
Zaterdag buitengewoon.
Onze zuidgrens in staat van beleg.
Bdj Koninklijk besluit van Zaterdag zijn in
staat van beleg verklaard de navolgende ge
meenten:
In Zeeuwsch-Vlaanderen: Sas van Gent,
Westdorpe, Zuiddorpe, Koewacht, Overslag,
Axel, St. Janssteen, Graauw, Langendam,
Hulst, Clinge.
In Noord-Brabant: Putte, Ossendrecht,
Woensdrecht, Huibergen, Bergen op Zoom,
Wouw, Roosendaal en Nispen, Rucphen, Vo
renseinde, Zundent, Rijsbergen.
In Limburg: Amby, Bemeten; Berg en Terblijl
Ogholz, Cadier en Keer, Eijgclshoven, Eijsden,
St. Geertruid, Vroensveld, Gulpen, Heer,
Heerlen, Honthem, Hulsberg, Kerkrado, Klim
men, Maastricht, Margraten, Meerssen, Mescb,
Cheer, Noordbeek, Oud-Valkenburg, Oud-
Vrocnhoven, St. Pieter, Rijckholt, Schaepberg,
Schin op Gculle, Slmpelveld, Slcnaken, Vaals,
Valkenburg. Voerendaal.
Huldegave op den verjaardag van
H. M. de Koningin.
Door meerderen in den lande is het denk
beeld geopperd om op 31 Augustus, don ver-
Jaardag van H. M. de Koningin, te herden
ken door een extra-gave aan het Kon. Nat
Steuncomité.
Wij vernemen, dat het comité, vooral om
den arbeid der plaatselijke comité's niet te
belemmeren, er van afgezien heeft om col
lectes te houden of circulaires rond te zen
den. Dit behoeft echter niemand le weerhou
den om op den feestdag der Koningin een
daad te doen, waarmede hij stellig in haar
geest zal handelen, door wat hij voor feest
viering modht hebben bestemd, te zenden aan
den penningmeester van het Kop. Nat. Steun
comité, jhr. mr. Van Doorn, Koninginnegracht
35. te s Gravenhage.
H. M. de Koningin te Rotterdam.
H. M. de Koningin heeft Zaterdag per auto
een bezoek aan Rotterdam gebracht. Op den
Scihicwog, door den burgemeester opgewacht
en verwelkomd, had II. M. op het stadhuis
een onderhoud met de wethouders De Jong
en Stulemeyor van Publieke Werken en Ar
menzorg, den heer G. II. Hintzen, voorzitter
van het plaatselijk steuncomité, mcj. E. Bael-
de, presidente van het Vrouwencomité, dat
tot leniging van den nood werkzaam is, met
den hoofdcommissaris en den havenmeester.
Met de grootste belangstelling Met de Ko
ningin zich inlichten omtrent <ïen invloed
van den oorlog op den toestand op econo
misch gebied en in het havenbedrijf, omtrent
dén omvang der werkloosheid, omtrent wat
van gemeentewege tot vermindering daarvan
kan worden gedaan cn omtrent de getroffen
maatregelen. Daar de koningin een indruk
wilde krijgen van 'den toestand in de havens,
werd daarna gereden langs de rivier de Rijn,
Maas en Waalhaven. De burgemeester maak
te den rit in de koninklijke auto mede. Daar
na keerde de Koningin met haar ge
volg, bestaande uit den grootmeester kamer
heer en den particulieren secretaris, een hof
dame en adjudant, naar de residentie terug.
Militaire berichten.
Technisch personeel
In de behoefte aan technische opzichters
bij de automobiel-treinen is reeds voorzien.
Er bestaat voorshands geen vooruitzicht, dat
nog meerder technisch personeel zal worden
aangenomen.
Vrijstelling van port voor militairen
Tot nadere beschikking is in hot binnen-
landsch verkeer vrijstelling van port verleend
voor de verzending door en aan militairen
van:
a. brieven (met inbegrip van briefkaarten)
tot een gewicht van 20 gram;
b. drukwerken en nieuwsbladen tot een ge
wicht van 100 gram.
Die portvrij fe verzenden stukken moeten,
voor zooveel zii afkomstig zijn van militairen
aan de adreszijde dragen het opschrift „Mi
litair". gewaarmerkt door de handleekening
van den afzender.
Stukken welke niet beantwoorden aan de
hiervoron genoemde bepalingen, worden met
point belast.
Amnestie voor deserteurs.
Bij de Tweede Kamer is ingediend een
wetsontwerp, om de bij de Wet van 6 Augus
tus verleende amnestie uit te breiden tot de
deserteurs van het Nederlandsch-Indische le
ger en van de landmacht in de Koloniën, Su
riname en Curasao, die zich hetzij bij dc
gemobiliseerde Nederlandsche landmacht,
hetzij bij het Indische leger, hetzij bij een der
genoemde landmachten hebben aangemeld
of zich alsnog vóór 1 November aanstaande
aanmelden.
De regeering acht et voort-billijk dat de
serteurs, die behoord hebben tot «de Neder-
landsche landmacht in de gelegenheid wor
den gesteld, amnestie te erlangen dodr aan
melding bij een der landmachten in de Ko
loniën.
Mlddenstandsbank.
Vrijdag had te Den Haag een langdurige
conferentie plaats van den jinisler van Land
bouw, Handel en Nijverheid met de heeren
dr. Bos. Van Aalst en mr. Everwijn, waarbij
de definitieve redactie van de statuten der
Algemeene Nederlandsche Centrale Midden-
stands-Creclielbarok werd vastgesteld.
Zooals men weet, zal de regeering aan deze
Bank in zooverre steun verleenen, dat een
gedeelte van een eventueel erlies door haar
zal worden gedragen, terwijl hei Bankconsor-
tium. respectievelijk de Vereeniging voor den
Geldhandel door wier bemiddeling de pro
messen bij de Nederlandsche Bank zullen
worden gedisconteerd, de bekende garantie
van 20 van het verlies op zich neemt.
De statuten zullen in het begin der volgen
de week reeds Koninklijke goedkeuring ver
kregen kunnen hebben en de oprichting der
Bank zal dadelijk plaats vinden, zoodat de
werkzaamheden onverwijld een aanvang kun
nen nemen.
Talrijke moeilijkheden en bezwaren waren
te overwinfnen, doch ten slotte zullen dr. Bos
en de hem ter zijde staande nsereh hun werk
met succes bekroond zien.
De Algemeene Rekenkamer
en Rij ksvorderingen.
Men schrijft aan de N. Gt.:
Er wordt in deze dagen van meer dan één
zijde geklaagd over de trage afdoening van
vorderingen op het Rijk. In het b&jjzonder
geldt deze klacht het departement van Justi
tie. waar reeds voor zeer geruideQ tijd inge
zonden declaraties, zelfs tot bedragen Yan 6
A 7 duizend gulden worden behandeld alsof
er voor de betrokkenen niet liet minste be
lang bij was spoedig hun geld te krijgen. Ein
delijk wordt dan een noodkreet aan de Alge
meene Rekenkamer gericht, in de onderstel*
ling dat het onderzoek daar do afdoening zou
ophouden.
De Rekenkamer echter heeft aan een en
onder niet de minste schuld. In verband mot
den algemeenen nood van deze dagen is do
secretarie bij de Rekenkamer reeds om 8 uur
op haar post om de met spoed aangevraag
de betalingsstukken ter verdere behandeling
gereed te hebben, wanneer de geregelde dienst
een aanvang neemt. Dan wordt met de af*
doening de meeste spoed betraoht. Zoo noodw
worden dé beta 1 iugsa an vragen ten huize vair
de leden ter teekening aangeboden.
Bovendien worden door het bureau voor
verzending der betalin^sslukken bijzondere
maatregelen genomen in verband met het
departement van Financiën.
•^Steenkolen.
Naar men verneemt, heeft Duitschlancf
den steenkolenuitvoer naar Nederland slechts
voor enkele afzonderlijke ladingen, waarvoor
verlof moet zijn verkregen, toegestaan, zoo
dat van onbeperkten uitvoer geen sprake is.
Graancontracten.
Naar aanleiding van een bespreking tus
schen den directeur van de afdeeling graan en
meel van het departement va.i Landbouw,
Nijverheid en Handel en de firma Gerhard
Polak, te Amsterdam, heeft'laatstgenoemde
firma gisteren aan dien directeur het volgen
de voorstel met toelichting in overweging ge
geven
Dc Regecring neemt alle contracten, geslo
ten door,-Nederlandsche firma's met Anaeri-.
kaansohe meelfabrieken op Augustus- en zoo
nooflig Septcmbcr-aflading, over. Na ont
vangst van de cognossementen, of bij aan
komst der goederen, levert üe Regecring aan
importeurs tot denzelfden prijs, plus gemaak
te onkosten en rente-verlies, tegen contante
betaling de voor hen oorspronkelijk bedoeld
partijen terug. Deze vrbinden zich, alle door
hen afgesloten contracten met hun koopers,
hetzij meelhandelaren, bakkers of anderszins,
te leveren tot den prijs, waarvoor oorspron
kelijk door hen verkocht is, onder bijbereke
ning van de extra onkosten hierboven ver
meld.
Dc Regeering bepaalt den prijs van het
niet verkochte gedeelte, onder toepassing van
art. 76a en b aanvulling onteigeningswet, ge
lijk dit sedert 8 Augustus regelmatig geschiedt.
Toelichting: Op deze wijze worden onge
veer 300.000 balen meel van Amerika gekocht
tot ten minste 25 pet. beneden de huidige no
teering, naar Nederland geleverd, welke an
ders vermoedelijk voor een groot deel ge
royeerd zouden worden. Immers, de voor
waarden, door dc Amerikaansche meelfabri
kanten gesteld, betaling in New-York zonder
eenige zekerheid voor ontvangers, dat de
goederen onder neutrale vlag zullen worden
verscheept, opent risico's, die een commissie
firma niet ongestraft kan aanvaarden en dar.
ook categorisch, zoowel door de Engelsche als
Nederlandsche importeurs is geweigerd. De
Regeering. die in deze algemeene belangen
dient en uit den aard risico s aanvaarden kan,
anders dan particulieren, heeft dan ook vol
gens mededecling van den minister in de zit
ting van de Tweede Kamer van 26 dezer, be
sloten deze contracten te aanvaarden.
Terwijl dc huidige inkoop van tarwe door
de Regeering cn verkoop hiervan aan de meel
fabrikanten tot een prijs, die dezen in staat
stelt met winst meel te verkoopen A f 14 per
100 K.G., offers van de schatkist vraagt, zal
daardoor door dc regeling van de Amcri-
kaansche meelcontraclen de regcering zon
der eenig bezwaar voor de schatkist,
dc invoering van betere Amerikaansche
meelsoorten verzekeren. Hieraan is thans
behoefteomdat thans reeds grondstof
fen bij de broodbereiding gebruikt worden,
die in normale 1 jden minder geschikt wor
den beschouwd. Bovendien wordt de dreigen
de toestand van den meelhandcl, waaraan de
Regcering reeds haar aandacht wijdde, hier
door aanmerkelijk verbeterd en worden pro
cessen omtrent annuleering der contracten
vermeden.
De firma besluit met de verzekering, dat
het contract door den directeur namens de
Regecring afgesloten, ongetwijfeld door alle
importeurs zou worden aanvaard. Alle be
langhebbenden worden uitgenoodigd aan het
bureau van den directeur mede te doelen
A. Den naam en het adres van de fabriel
van wie zij contracten hebben.
B. Hoeveelheid en prijs.
De Leidsche hutspotdag.
De 3 Octobervereeniging te Leiden heeft be
sloten. Leidens Ontzet dit jaar niet feestelijk
te herdenken, voor het gemeentelijk subsidie
van f 1000 'te danken en tevens ulit de kas
een bedrag van f 1000 te storten in de kas van
het Steun-comité. Indien de ti]dsónastandJg>
heden het niet onmogelijk maken, zal alleet
de kornalmuzick gegeven worden.
D i e n s t r e g c 1 i n g H. IJ. SM.
Vanaf 2 Sept. zullen op de lijnen der II. IJ
S. M. ongeveer 150 nieuwe treinen woeden
ingclascht.
Haringvisscherij op de Noord
zee.
Men meldt aan ((De SthndaardT' uit Maas*
sluis
Volgens bericht aan de zeevisscherij alhier
heeft de Engelsche Admiraliteit medegedeeldv
dat onze haringvisschers op de Noordzee niéj
zullen gehinderd) worden.
Enkele schepen .vertrokken reeds.
De Duitsche gezant naar
internceringskamp tc Alkmaar/
De Duitsche gezant, vergezeld door den mi
litairen attaché, eerste-lui tenant Ostertalg cn
prof. dr. Stnatz, begaf zich Vrijdag auto
naar Alkmaar en bracht vandaar uit een be
zoek aan het interneeringsdepót bij Bergen»
Door den commandant van het depót har
telijk ontvangen, werden de leden van (\e
Duitsdhe legatie naar de geïnterneerde sok
daten gebracht, die iets meer dan 60 in geté£
in tenten voortreffelijk zijp gehuisvest eö uit
een veldkeuken goed worden verzorgd.
De manschappen wenden rijkelijk van siga
ren voorzien, oie de heeren uit Den Haag ha<ri
eten med)2ö#>irachL Intusschen wwqö
