"bTnn en land™
t)e Duftschers kunnen Parijs niet insluiten
«n die verdediging van Parijs zal bovendien
nog ondersteund wonden door die troepen, die
Chans aan de Oise strijden. E>e forten van
Parijs zijn niet meer zoo zwak als in 1870.
De toestand is volstrekt niet wanhopig. Zou
dat echter toch het geval zijn, dan kunt u
in ieder geval aan iedereen meded?oien, dat
Frankrijk tegenstand zal blijven bieden tot de
poging om Europa onder een tyrannie to
doen bukken, voorgoed verijdeld is.
De socialist Compere Morel schrijft in de
Humanité: „Wat is er voor ruien oir te wan
hopen wanneer wij over millioenen bajonetten
zullen beschikken, die wij '•-tellen kunnen
tegenover eenigszins vermoeide iroepen. dio
voor goed van hun operatie-bases afgesne
den zijn. Wat is er voor reilen te wanhopen
nu er in onze historie nergens een 700 diepe
en volledige eenheid in het volk, dat door de
idee der overwinning bezield is. valt aan te
wijzen, nu er in al de politieke partijen zulk
een vaste wil bestaat om te overwinnen? Geen
tegenslagen als die we ondervonden hebben
kunnen ook maar een oogenblik ons doen
wankelen. De Franschen zijn gebleven wat ze
altijd gewéést zijn: dapper en vastbesloten en
niets kan hen tot matheid, ontmoediging, be
rusting brengen.
Een Engelsch die Iter
over den oorlog
Rober. Bridges, Engelands officieel Ge
lauwerde Dichter, heeft, volgens de N. R. Ct..
In de Times geschreven, dat „dit duidelijk een
oorlog tusschen Christonen en den Duivel is".
Het Engelschc volk moet dan ook goed bc-
grüpen vindt hij, dat zijn oorlog een heilige
oorlog is.
lvs hat nicht s 0 11 en sein!
Aan de Wiener Allgemeine Ztg. ontleent de
N. 'R. Ct. het bericht, dat op den in Galicië
jesnêuveklen Russischen generaal Wan-
nbwski een brief van den Czaar is gevonden,
waarin den generaal na de verovering van
Galicië het gouverneurschap over deze -o*
Vincie met zetel te Lemberg wordt toegezegd.
De Staatscourant van l/insdag 8 Septem
ber bevat o. iu. de navolgende Kon. bessluiten:
benoemd tol hoogleeraar bij de afdeeling
algemeene wetenschappen aan de Technische
Hoogcschcol te Delft, om onderwijs tc geven
in de zuivere en toegepaste wiskunde en me
chanica J. A. Schouten, clcctro-tcchnisch inge
ilieur te Delft;
erkend en toegelaten als consul van Dene
marken tc Makassar (voor Celebes) M. Kolt-
hoff.
ingetrokken en buiten werking gesteld bet
Kon. besluit van 29 Augustus, waarbij aan den
in actieven dienst herstelden kapitein der
Infanterie, G. F. Brantsma, opnieuw een eer-
rol ontslag werd verleend utt den militairen
ÜBenst;
benoemd tot tijdelijk-1 ste-luitenant bij Het
korps Koninklijke scherpschutters, gevormd
uit de Vereenrging tot bevordering van
's lands weerbaarheid, te Rotterdam, G. Fre-
öi, vroeger lste-luitenant bij voormeld korps*
de reserve-eerste-luitenant F. B. M. B
Schiphorst en de reserve-tweede-luitenant L.
S. Lamborgh Meijer, resp. van heit 18e en het
lste (regiment infanterie, Onfcler toekenning
Van een eervol ontslag uit den militairetn
dienst, op het daartoe door hen gedaan ver
zoek, voor -den tijd van ten minste vijf jaren
benoemd tot resorve-offiricr van gexortcTheid
der 2de klasse bij het reserve-personeel der
landmacht, hij Het personeel van den 'genees
kundigen diensf, op den voet van het bepaal
de hij art. 31 van het sedert gewijzigd Kon.
besluit van 20 September 1905,
H. M. de Koningin woonde hedenochtend
eenige oefeningen bij van den militairen ge
neeskundigen dienst.
Baron von Giskra, gezant van Oostenrijk-
Hongarije te 's Gravenhage, heeft f 250 doen
toekomen aan de in Nederland achtergebleven
gezinnen van reservisten van het Oosten-
rijksch-IIongaarsche leger, die onder de wa
penen zijn geroepen.
Gelijke som is door den gezant geschonken
aan het Ncderlandsche Roode Kruis, ter wel
ker beschikking hij te gelijkertijd den tuin
van het gezantschapsgebouw heeft gesteld voor
het eventueel daarin plaatsen van een ruime
barak.
Nederland en de oorlog.
De kieswet en de tijdsomstandlg
heden.
Het gemeentebestuur van Zaandam heeft een
adres aan H. M. de Koningin verzonden waar-
In het volgende wordt aangevoerd:
dat de kieswet in art. 3 van de uitoefening
van kiesrecht o.a. uitsluit hen. die in het bur
gerlijk jaar. voorafgaande aan de vaststelling
der kiezerslijsten, onderstand van een instel
ling van weldadigheid of van een gemeentebe
stuur genoten, terwijl artikel 4 dier wet on
der onderstand verstaat elke ondersteuning in
geld of andere benoodigdheden, tot leniging
van nood aan behoeftigen verstrekt, wordende
onder ..benoodigdheden" geneesmiddelen niet
begrepen;
dat de toepassing van deze artikelen in ge
wone omstandigheden reeds tot bezwaren aan
leiding geeft, omdat vaak niet is uit te maken
of verstrekte onderstand feitelijk ls het voor
zien in nooddruft, dan wel meer is aan te mer
ken als steun in weder voorbijgaande moei
lijke omstandigheden;
dat echter in het loopende jaar tengevolge
van dc mobilisatie vele gezinnen en personen
moeien worden geholpen in geld of natura.
kiezers, die in normale tijden zonder steun
yan derden in hun onderhoud kunnen voor
zien;
dat bovendien artikel 10 der kieswet be
paalt, dat vóór of op 1 Maart van eenig jaar
de aanslagen in 's Rijks directe belastingen
moeten zijn betaald om op de kiezerslijst te
•Worden gebracht;
dat deze laatste bepaling van de kiezerslijs
ten 1915/1916, het jaar der periodieke verkie
zingen voor den gemeenteraad, een niet on
belangrijk aantal personen ambtshalve zal af-
Yoeren, omdat het te voorzien is. dat velen
door de tijdsomstandigheden onmachtig zul
len zijn hun rijksbelasting ditmaal op tijd te
Tnldoen;
reden waarom adressant verzoekt wel te
willen bevorderen, dat ter zake een oirtwerp-
noodwet bij de Tweede Kamer der Staten-Ge-
neraal worde Ingediend.
De soolaal-demooratfe en de
oorlog.
Het Volk meldt, dat mi*. Troektra bezig is
een brochure te schrijven, getiteld: „De So
ciaal-democratie en de Oorlog", waarin hij
het antwoord geeft op verschillende vragen
tot hem gericht naar aanleiding van het stand
punt, door de S. D. A. P. in de oorlogscrisis
ingenomen.
Oud-minister Coli)n over den
oorlog.
Tn het tijdschrift ..De Jonge Man", orgaan
van de Amsterdamsche Jongemannenvereeni-
ging. dat geheel aan den oorlogstoestand ge
wijd is, schrijft de oud-minister Colii n, on
der den titel ,/Het gewapende volk", zeer
waardeer end over onze mobilisatie.
Vrijdag 31 Juli achtte de regeering het
00gen blik gekomen om het Nederlandsche le
ger op voet van oorlog te brengen. Zij was
daarmee op tijd, doch ook geen minuut te
vroeg. Want reeds een volgenden dag gebeur
de wat men in den kring der vakmannen
steeds als een vaststaand feit had aan ge no
men: Duitschland richtte ziah tegen het Fran-
sche noorderfront.
Aan den vooravond van denzelfden dag,
dat dit ultimatum te Brussel was overhan
digd, was de opkomst van militie en landweer
bij ons een voldongen feit. Zeker, er viel nog
veel te dóen, maar als het op haren en sna
ren gezet had moeten worden, had den vol
genden dog d. i. 2 Aug. met de concen
tratie van de gemobiliseerde weermacht een
aanvang gemaakt kunnen zijn. Indien aan ons
dezelfde eisoh gestéld ware als aan België,
dan zou bij gemis van vestingen aan de
Maas den 4en Augustus 's morgens het Ne
derlandsche veldleger op zijn post rijn ge
weest.
's Is nu anders geloopon. Er zijn enkele da
gen geweest van onzekerheid, geboren uit
de omstandigheid, dat het gevaar evengoed
uit het westen komen kon als uit het oosten.
Dit noopte tot het volgen van een andere ge
dragslijn hij het opstellen van dc troepen,
maar als het gevaar zich bij ons even duide
lijk geteekend had als bij België, naar welke
wijze ook, dan waren we klaar geweest. Even
wel, met het oog op de zeer snelle inleiding
der vijandelijkheden, reeds' in den morgen
van den 4en Augustus, ook geen minuut te
vroeg.
Wie zal nu zeggen vraagt de oud-minis
ter welken invloed deze houding op onze
naburen heeft geoefend? In een algebraïsche
formule is dat niet uit te drukken, maar wel
mag gezegd, dat een vastberaden houding ge
paard aan bet vermogen om van zich af te
slaan, ons gevrijwaard hebben voor molest.
Dan stelt de heer Co lijn in 't licht, dat het
bdj de tegenwoordige grocpeering dor mo
gendheden vooral hierom ging. of Duitsch
land ons gaarne naast Engeland, of Enge
land ons gaarne naast Duitschland zag op
trekken. Want een van tweeën zou toch
feitelijk het geval zijn. indien een der twee
tegenstanders onze neutraliteit opzettelijk
schond.
En zegge men nu niet, zoo gaat hij voort,
dat dit argument Duitschland dan toch niet
weerhouden heeft om Bclgië's neutraliteit te
schenden; want dan vergelijkt men wat voor
vergelijüdng niet vatbaar is. Dan vergelijkt
men noodzakelijkheid met wenschelijkheid.
Van zuiver militair standpunt bezien, was
Het voor Duitschland noodzakelijk om over
België naar Frankrijk te trekken en daarom
was het betreden van Bdgië's bodem door
die Duitsche legers nagenoeg tot zekerheid ge
worden. Met betrekking tot Nederland kan
alleen van wenschelijkheid gesproken wor
den. Het bezit der spoorwegen over Maas
tricht en Roermond zou de Duitsche opera
ties zeer vergemakkelijkt hebben, maar 't kon
ook zonder dat.
En dan geeft de te verwachten tegenstand
den doorslag of men 't al of niet doen zal.
Die maakt dan uit of 't dan nog voordeelig
blijft een tegenstander meer te scheppen.
Zóó slaat de zaak en niet anders.
Men kan over dit alles treuren, maar men
heeft het feit te aanvaarden.
En daaruit volgt dain ook onverbiddelijk
dit, dat men zich te krachtiger wapenen moot,
naarmate het voor een der grootmachten ver
leidelijker is om het grondgebied van een
nabungen kleinen staat voor zijne operaties
te benutten.
Iloe grooter kracht die kleine buurman
ontwikkeien kan, hoe minder kans dat hij in
den oorlog wondt mede-gesleept.
En eindelijk, het gaat om een ndeuwe re
geling van de machtsverhoudingen in centraal
Europa, om een wijziging van het geheele
politieke organisme der oude wereld. Dat kan
voeren tot de noodzakelijkheid om onze neu
traliteit tie laten varen. Wanneer er een ge
heel nieuwe baart van Europa geteekend moet
worden, wanneer dat eens de uitkomst zou
zijn van de nu aangevangen worsteling, dan
kan er een oogenblik komen, dat ook wij
onze stem moeten doen hooren. Niet uit dwa
ze, belachelijke zucht, om aan groote politiek
tie doen, maar om bij de eindregeling onze
eigen belangen te waarborgen. En dan ver-
lieze men niet uit het oog. dat een paar hon
derdduizend mam volkomen verschc troepen
aan het eind van een groeten oorlog driemaal
zooveel waard zijn als in het begin.
Ook daarom moet het leger wachten, ge
reed tot daden.
Uitvoerverbod van huiden.
Ambtelijk wordt medgedeeld, dat het uit
voerverbod voor huiden heden uitgevaardigd
wordt.
Kolenlnvoer uit Duitschland.
Zondag kwam te Gennep de eerste extra ko-
lentrein, bestaande uit 25 waggons, uit Duitsch
land binnen.
Naar men aan de Tel. mededeelt, zijn thans
de lijnen via Gronau (EnschedéWinterswijk,
Emmerik en Gennep voor den uitvoer van
kolen opengesteld en mogen -via die grens-
kanloren dagelijks twee treinen van ten hoog
ste elk 50 waggons, worden uitgevoerd. Daar
er echter wegens het groote vervoer van le
vensmiddelen en andere benoodigdheden voor
de militairen te velde groot gebrek aan wagens
heerscht en natuurlijk bovendien eerst het
binnenland wordt bediend, zal het nog wel
een poosje duren eer bovengenoemd maxi
mum wordt bereikt.
Prijzen van tarwe en rogge.
De minister van landbouw, nijverheid en
handel heeft aan de burgemeesters de onder
staande aanschrijving gericht
Daar het mij gebleken is, dat in verechil-
lerfde gemeenten vrees voor te groote prijs
stijging wan inlandsche tarwe en rogge be
staat en in verband daarmede sommige ge
meentebesturen overwegen eankoopem voor
diie gemeenten te doen, heb alk de eer u mede
te dteelen, dut ik in hot algemeen bereid ben
aan gemeesters machtiging ingevolge art.
76a der Oniteigeningswet te geven, resp. art.
76c toe te passen, wannéér zij mij aantioonen,
dat geen tarwe of rogge in der minne te ,*er-
krifgen is tegen prijzen, die de door mij be
paalde maxima udet te boven gaan.
Deze maxima worden thans tot nader or
der bepaald als volgt
Beste Zeeuwsahe tarwe f 12 pea* 100 K.G.
Inlaridfcsche rogge i 10 per 100 K.G.
Arid ore soorten naar evenredigheid.
Ik geef u voorts in overweging c.q. de land
bouwers tn uwe gemeente er op te wijzen,
dat. indien zij in eenigszins botcekencnde
mate rogge aan vee voeTen, het waarschijn
lijk gevolg hiervan zal zijn, diat de rogge an
uwe gemeente daar in beslag zal moeien wor
den genomen. Hierbij zij in herinnering ge
bracht, dat bij de taxatie van goederen
krachtens de artit. 76a en vlg. de Onteige
ningswet niet gerekend wordt met markt
prijzen maar met productie*-prijzen en een
matige xvinst (zie mijne circulaire d.d. 9
Augustus 1914, no. 92S8). Ook «dit zou aan be
langhebbenden kunnen worden medegedeeld.
Gemeentelijke werkloosheidsfondsen
Naar aanleiding van den brief ran den mi
nister van landbouw, nijverheid en handel
aan de gemeentebesturen inzake de verzeke
ring tegen werkloosheid, doet zich bij veel
gemeenten de behoefte voor, hetzij een regle
ment op tie stellen voor etn nieuw op te
richten gemeentelijk werkloosheidsfonds,
hetzij voor de bizondere regeling eenige be
palingen vast te stellen, die tijdelijk de ge
bruikelijke regeling zullen vervangen.
Zoowel tot het Centraal Bureau voor Socia
le A'dtvtezcn als tot het bestuur ram de Vsr-
eeniging van gemeentelijke werkloosheids-
fondsen hebben zich dan oolc gemeentebestu
ren gewend met het verzoek om toezending
van zulk oen reglement. Beide lichamen heb
ben zich in verbinding gesteld met de com
missie uit den Werklooshoidsraad, die den
minister bij het ontwerpen der regeling van
aldries heeft gediend. In overleg met deze
commissie is een reglement ontworpen, dat
als h sis voor de betrokken gemeenten kan
dieien.
Exemplaren van dit ontwerp zijn kosteloos
te rijgen bij het Centraal Bureau voor
Sociale Adviezen en bij de Yereeniging van
Gemeentelijke Fondsen. Van beide is het
secretariaat gevestigd te Amsterdam, Keizers
gracht 444.
Werkloosheid bestrijding.
De minister van binnenlandsche zaken
heeft door tusSchenkomst van de commissa
rissen der Koningin aan dc gemeenticbestu-
jren doen toekomen een afdruk van een door
den redeur-generaa 1 van den arbeid aan
zijn ambtgenoot van landbouw, nijverheid en
hanidel gericht en brief, waaraan het volgen
de worth ontleend.
Nauwelijks behoeft er op gewezen te wor
den. dat al het mogelijke wordt gedaan om
ook den bouwvakarbeiders behoorlijk werk
te geven. Nu is het een bekend feit, dat vele
gemeentebesturen, werken, waarvoor de be
stekken reeds geheel gereed liggen, met doen
aanbesteden, doch daarmede wachten tot na
de criisis. Dit uitstel wordt dan hoofdzakelijk
gemotiveerd:
a. omdat verschillende materialen thans
hlooger in prijs geworden zijn en het dus te
wachten is, dat de aanvankelijke begrootin
gen zullen worden overschreden;
b. omdat enk de materialen inderdaad op
dit oogenblik niet of moeilijk te betrekkeD
zijn
c. omdat de gemeenten in dezen ongun-
sti'gcn tijd niet gaarne ftoaa.ieele verplich
tingen op zich nemen.
"Wat sub a. betreft werdt opgemerkt dat
hot niet onwaarschijnlijk is. dat enkele ma
terialen, die thans duurder zijn geworden,
binnen e enigen tijd weder op meer normalen
prijts zullen komen. In dat opzicht schijnt het
niet moeilijk een clausule in dc bestekken op
te nemen, waarbij een verrekening plaats
heeft, die ten doel heeft den besteder '*an
een eventueele verlaging dier prijzen te doen
profiteeren. Zoowel hierbij als ten opzichte
van r nt b. zullen de besteders goed doen or
rekenschap van te geven, dat verschillende?
materialen, uit landen afkomstig die 1hans
Gesloten zijn, zonder groot bezwaar door an
dere kunnen worden Vervangen. Het zal bijv.
aan de bouwwerken niet schaden, de vaak
gebruikt wordende Belgische khistkalk door
schelpkalk tie vervangen. Evenmin kan er
eenig bezwaar tegen bestaan om meer dan
thans veelal gebruikelijk is, ran tras in plaats
van cement gebruik te maken. Mochten inder
daad Ijzeren binten goedkooper van uit En
geland dan van uit Duitschland kunnen var-
dén betrokken, don zal er zeker niet het min
ste bezwaar tegen zijn, Engelsch profielijzer
toe te passen.
Ook zal men zich bij de toepassing van na
tuursteen ernstig rekenschap moeten geven
of het niet mogelijk is, de toepassing van
zulk matcri 1 tot een minimum te beperken.
De directeur-generaal is overtuigd, dat men
aldus de meeste bouwwerker door zal kun
nen laten gaan. Zeker is het onder c. bedoelde
bezwaar niet zoo heel licht te tellen, maar
aan anderen kant zijn er tioch tal van
werken, die toch dn elk goMal noodig zullen
zijn en waarvan het uitstiet slechts van zeer
korten duur kan zijn. Hij denkt hierbij bijv.
aan den bouw van scholen, ziekenhuizen en
die gehouwen welke geheel afhankelijk ;jn
van b**t bevolkingscijfer.
Mochten daaruit voor de gemeéaten gel
delijke verplichtingen voortvloeien, zoo zal
daarbij in acht moeten worden genomen, dat
deze <zidh toch zeker niet zullen onttrekken
aan de verplichting om door geldelijke bij
dragen den nood, voortvloeiende uit de werk
loosheid, te lenigen. Kan deze dus word an
beperkt dour eenigszins grooterc uitgaven te
doen, voortvloeiende uit het uitvoeren van
bouwwerken in dezen tijd. dan volgt daaruit
da* -déze alleranSnst oesi zuiver varhea bete?
kenen.
Brood van gemalen tarwe en
gemalen tulpenbollen.
In de vergadering van de Leidsche Bakkcrs-
patroonsvereerd ging heeft de bakker P. van
der "Weerdt uit Valkenburg (Z.-H.) een brood
vertoond, dat voor bestond uit gemalen tarwo
en voor 4 uit gemalen tulpenbollen. Volgens
de aanwezige bakkers was de smaak van hel
brood vrij goed en zag het er ook goed uit.
Er zullen nu eenige brooden gezonden wor
den naar het Rijksstation voor Bakkerij en
Maalderij te Wageningen, ten einde de voe
dingswaarde er van te laten vaststellen.
Uit het vluchtoord te Oldebroek.
Men schrijft aan de Nieuwe Ct.:
Mot de ruim 300 vluchtellkigen, kMc Dins
dag aankwamen, en de 300 dde Zaterdag ver
wacht worden, teil de bevolking in het kamp
ongeveer 850, behalve de 135 m-m bewakings-
troepeiL, de zes marechaussees en andere mi
litaire en civiele autoriteiten. „Burgemeester"
dr. Henidrik Muller zoools iemand dien Re
geringscommissaris niet ten onrechte beti
telde heeft thans reeds de zorg voor een
duizendtal, hetwelk tot vijfduizend, schijnt
het. zal of lean worden uitgebreid. Roedis voor
do komst der eerste vluchtelingen verzekerde
hij zich van de hulp van ma*. A. E. baron
MaCkay, uit Deh Haag, die aan t hoofd staat
van de afdedingen" Bevolking en Onderwijs.
De burgemeester van Id'ebroek. als ambte
naar van den Burgerlijken Stand, was reeds
eenige malen hier om besprekingen te hou-
den. Vier huwelijken staan voor de deur.
Sommige paren dringen daar nog al op aan.
Reeds heden wordt de school geopend. Dat
da*. Hendrik Muller daartoe 7.00 spodddg reeds
kan overgaan, is niet weinig te danken aan
den grooten ijver en de krachtige medewer
king der Belgische priesters. De jonge abbé
prtof. Bernard Troquet uit St. Truyen, die
met baron Mackay de organisatie heeft gere
geld, zal als ,,hoofid der school" optreden.
Naast hem treden op als ..onderwijzers van
bijstand" de jonge abbé Groisfontainc uit
Vfeé, de beer M. Balius en madame Balaine;
de laatste twee zijn vluchtelingen van intelli
gent gehalte en van moer don. elementaire
onlciding. Wellicht zullen nog een paar Bel
gische katholieke onderwijzeressen (nonneiO
komen, welke dr. Muller heeft uitgenoodigd.
In het gebouw, dat reeds voor „kerk'' wordt
gebruikt, zal dagelijks ochtends en 's raid-
dbgs onderwijs gegeven worden. Dit 7.al zeer
ten goede komen aan de rust en orde in 'liit
hei de-dorpje, die overigens niets te wenscben
overlaten.
Hoc- grooter echter het aarttal vluchtelin
gen wordt, des te meer stijgt het getal kind-?
ren die, zonder geregelde bezigheid, na kor
ten tijd ran racanfcie allicht voor zichzelf en
anderen lastig zouden kunnen worden. Van
daar dat de regeeriugsoommissaris zulk eev
haast met de school heeft gemaakt. Waar
schijnlijk door besmiddeling van een Haagsch
oomité zullen de nooddge leermkHdelcn wor
den verschaft. Het begin is wak primitief,
maar zoodra alle leermiddelen er zullen zijn,
zal het onderwijs niet zooveel te wenschen
overlat i. De a.s. onderwijzers zijn vol vuur
en vol Goed vertrouwr-m Een bewaarschool
wordt Maartdag geopend.
Beri/öhcid verschaffen. Daar is dr. Muller
op uit. Voor de vrouwen gaat dat gemakke
lijk. Zooveüen hebben voor eigen kleine kin
deren voortdurend ie zorgen. De mannen zijn
dadelijk aan het werk gezet in de hriide aan
z.g. grondwerk, o.a. ten dienste ran aan
staande barakken, die noodig worden als de
bevolking zich zoo snel blijft vermeerdereu
In één week met 250 procenl. Tn overleg met
Jand!.o»ow-autoritciten 1 eft dr. M den heer
M. de KJoning, houtvester u?t Cherbourg, in
dienst van dc Nederlandsche Heidc-Maat-
schappij. gevraagd de leiding van den man
nenarbeid op zich te nemen. Met groote ener
gie is de heer De Koning aan bet werk geto
gen; de mannen verrichten den arbeid naar
genoegen van hun chef. Het schftterend we
der werkt imode. om over de vele moeilijk
heden van bet ongewone leven in dit vlucht
oord heen te komen.
Et zijn enkele onrustige elementen en ook
een of twee, wier versland is geschokt. Het
tweede convooi slaat op de maatschappelijke
ladder beslist hooger dan de eerste. En zoo-
als gewoonlijk: hoe beter men het thuis ge
woon is, hoe tevreden cr en gomalekdijker
hi'er.
Het werk is onderverdeeld erver vcnvcbFi
le nde departeraentschcfs, die eiken dag des
morgens vroeg een korte gezamenlijke be
spreking houden onder leiding van den re-
geerlrigscommfissaris. Daarna volgt dagelijks
zijn inspectie van het uitgestrekte gebied van
hdt kamp.
De beide zusters hebben weiivg ziékëïi
maar hebben bet overdruk met hét baden,
(dat da*. Muller voor elkeen wekelijks ver
plichtend beeft gesteld), het uitdeden van
geschonken Idieedercn voor Zoover ïxmoodigd
het aan *t werk zotten der vrouwen, verbin
den, hulp aan zuigelingen enz. enz. Ynn aller
lei zijden en streken komCn geschonken.
De extra-trein naar Zwitserland.
Als vervolg op dc berichten omlirent den
loop van een ex tra-trein naar Zwitserland
kan thans worden medegedeeld dat die trein
zal loopen en alleen dient voor het vervoer
van reiza'gers le en 2e kl en reisgoed naar
Basel of andere plaatsen in Zwitserlanld of
vervier gelegen stations.
Rcdiziigors met biljetten voor Duitsche sta
tions worden niet toegelaten.
De reizigers, die ran den trein gebruik ma
ken, moeten voorzien zijn van plaatsbewijzen
naar Basel of verder. "Wenschl een reiziger,
mats voorzien van een biljet tot Zwitserland,
'op een Duilsch station achtea* te blijven, en
wordt dit door hel Duitsche spoorwegperso
neel toegelaten, dan beslaan hiertegen dezer
zijds geen bezwaren.
Behalve handbagage kan eene beperkte
hoeveelheid op Basel ingeschreven bagage
mits reisgoed in den meest strikten zin des
woords worden medegevoerd.
Pogingen om een reslauralierijtuig en slaap
wagens m den extra-trein te laten dienst
doeii. hebben geen succes gehad. Aan-
Ce7jcn iwet bekend is of de stationsrestaura
ties in Duitschland in exploitatie en van vol
doenden voorraad levensmiddelen voorzien
zijn, is het mddenemen van leeftocht voor
den duur -der reis aangeraden.
De reizigers hebben «elven te zorgen voOb
de legitimatiebewijzen, noodig om in Duitseh.
land en Zwitserland of verder gelegen lan
den te worden door- of toegelaten.
De spoorwegdirecties aanvaarden geener
lei aansprakelijkheid ten opzichte van het
niet door- of toelaten van reizigers of bagage
in die landen, vertragingen en dergelijke.
Aan de stations Amersfoort, Amsterdam
C.S., Arnhem, Deventer, Dordrecht, Ensche
dé, Groningen, Den Hang, Haarlem, Hilver
sum en Hoek van Holland zijn directe plaats*
bewijzen naar Basel (Schwedz. Bundes Bah-
nen) via Nijmegen verkrijgbaar, waar bagage
voor düe route wordt ingeschreven.
De reizigers van de andere Nederlandsche
stations voorzien zich van plaatsbewijzen tot
Nijmegen en moeten zoo mogelijk in deu
tnedn, .anJders te Nijmegen plaatsbewijzen
tot Basel nomen. De bagage van die reizigers
kan te Nijmegen tot Basel worden doorbe-
vxacht.
Plaatsbewijzen enkele reis le en 2c klasse
Nijmegen—Basel zijn ln den extra-trein ver
krijgbaar.
De extra-trein wordt op Nederlandsch
grondgebied begeleid door een ambtenaar
dde de noodige inlichtingen kan geven.
Lectuur voor den soldaat.
De leden van het leesgezelschap „Leest,
Leert en Betracht" te Leeuwarden, hebben be
sloten dit jaar de janrlijkschc boekverkooping
niet tc houden, maar dc gelezen romans en
tijdschriften te bestemmen voor de Leeuwar
der miliciens en landweermannen.
Een voorbeeld ter navolging voor andere
leesgc7.elschappen, sociëteiten enz.
De Nieuwe Waterweg en de
oorlog.
Gedurende de afgcloopen week zijn deft
Nieuwen Waterweg ingekomen 66 schepen,
waarvan 43 NedcrLandsche, 13 Engelsche, 8
Noorsche, I Zweedsch en 1 Grieksch. Het
scheepvaartverkeer wordt dus iets drukker.
Een meevaller. Toen de beschie
ting van Luik begon, lagen daar de te Nieu-
wenhoorn (op Voornc) thuisbehoorende ge
broeders Balonje met hun sleeptros Wilhel-
mina. Voor het ergste bevreesd vluchtten zij
en keerden naar hun woonplaats terug, met
achterlating van hun vaartuig. Meer uitt
nieuwsgierigheid, dan wel in de hoop, dit
nog in bruikixiren staat aan te treffen, gingen
zij eenige dagen geleden naar Luik. Tot hun
groote verbazing vonden zij daar de boot op
dezelfde plaats en ongeschonden liggen. Door
lusschenkomst van onzen consul konden zij er
de Stad mee verlaten en nu zijn zij te Nieu-
wenhoorn teruggekeerd.
Stationschef H. IJ.S. M. te 'sGra-
v en ha ge. Naar men verneemt zal de heer
J. C. Arnoldy, stationschef der Holl. Spoor
weg-maatschappij te Den llaag, na een onge
veer 40-jarigen diensttijd met ingang van 1
October a^. den dien9t met pensioen verlaten
en is in zijne plaats tot stationschef benoemd
de beer Toe Water, thans stationschef te Al
melo, vroeger agent der H. U. S. M. te Roo-
zendaal.
J. A. Langerhuizén. f Gisteren is,
75 jaar oud, te Amsterdam overleden <Ie herfr
J. A. Langerhurzen, chef ram de firma Lan-
gcrliuizon en Co., commissionairs in effecten*
Vijftig jaren bezocht de nu overledene dage
lijks de beurs. Hij was commissaris vam de
Algemeene Waarborgmaatschappij. De over
ledene was ridder in de Orde ran den Neder-
landsdhen Leeuw.
Koninklijk Instituut van In
genieurs. De volgende vergadering van
heJ Kon. Instituut van Ingenieurs zal plants
vinden te 's Gravenhage op Zaterdag 10 Octo
ber a.s. Naar de Ingenieur verneemt, zullen
daar belangrijke onderwerpen aan de OTdc
komen. Onze landgenoot en instituutslid prof.
G. H. van Mourik Broekman, c. i. hoogleernar
in de waterbouwkunde aan de universiteit te
Santiago, tijdelijk in Nederland vertoevende,
zal een voordracht houden over belangrijke
werken door hem in Chili ontworpen en uit
gevoerd.
Hel Institii'Utsli-d H. A. van IJsselsteijn, c. i.
directeur-generaal van den arbeid, voorzitter
der Staatscommissie in zake electriciteitsvo01-
zicmng, zal een voordracht houden over het
verslap, door bedoelde Staatscommissie uit
gebracht aan H. M. de Koningin, dat dezer
dagen het licht zag.
Als een zuinig gemeentebe
stuur royaal wordt. Men schrijft ons:
In ^ö^band inet de aanschrijving van den
Minister van Binnen! Zaken betreffende dc
jaarwedden van gemeente-ambtenaren onder
dc wapenen verdient het volgende vermelding
De raad der gemeente Culemborg besloot het
hel hoofd eener school, dat als reserve-officier,
dus vrijwillig onder de wapenen is (met af
wijking van de verordening repelende de Jaar
wedden van onderwijzers) te laten fn het ge
not zijner bezoldiging, zonder een tijd ie be
palen waarop dit zal ophouden. Deze reserve-
officier geniet als eerste luitenant eene bezol
diging, die, Vermeerderd mert de toelage, aan
merkelijk hooger is dan zijne wedde als school
hoofd. Het totaal bedrag wordt ongeveer drie
maal zijne wedde. Dc gemeente betaalt ook
nog den plaatsvervanger. Of de Ged. Staten
deze royaliteit thans na onderzoek zullen goed
keuren, betwfelen wij zeer. vooral in een tijd
waarin op alles bezuinigd wordt.
Voor de Haogsche rechtbank werd he
den behandeld de zaak van den 28-jarlgen
opperman J. S., die den 16en Juli j.l. zijn
vrouw A. C. S in de echtelijke woning aan
de KaJkoenstiraat 8 met eenige revolverscho
ten ran het leven beroofde, en zich dearaa
zelf met een sobot uit zijn revolver trachtte
het leven tc benemen. Hij had zich echter
slechts een schamnsdhot toegebracht.
Zooals destijds werd medegedeeld. \va6 dé
verstandhouding tusschen de echtelieden in
den laatstee, tijd niet good. De man maakte
misbruik van steaiken drank
Beklaagde, die zeer zenuwachtig is, legt
ccn volledige bekentenis af. llij erkende dat
de verstandhouding tusschen hem en zijn
vrouw nogal wat te wenschen overliet en dat
hij op den aoodïolligen dag een revolver had
gekocht om. zijn wouw te dooden.
Verschillende getuigen, o.a. geneesheeren
uit het ziekenhuis, waarheen het lijik van dé
