hoeveelheden toestroomden. Er zijn tlians 75
verpleegden. Voor meerdere opneming ont
breken de geldmiddelen. De beide ambulan
ces beschikken te zamen over 110 bedden. Er
]rijn 48 mannelijke en vrouwelijke verplegers,
.waarvan een groot gedeelte gediplomeerd;
'daarvan zijn Nederlanders. Alles is uit eigen
'middelen bekostigd om het Nederlandsch
j^arakter van deze ambulances te doen uitko
men. Verzorgd worden gewonden van alle
'oorlogvoerenden zonder onderscheid van na
tionaliteit. De ambulances kunnen het met de
beschikbare middelen nog een weck uitzin-
Jgen, doch hebben dringend behoefte aan ver
sterking daarvan. Indien de gelden ruim
vloeien zullen meerdere dergelijke ambulan
ces In België worden gesticht, waaraan veel
'behoefte is.
Het centraal comité voor Nederland (pen
ningmeester A. F. J. Romswinckel. Kanaal 12
*s Gravenhage) maakte reeds f 1900 voor dit
doel over. Men wil in verschillende plaatsen
van ons land sub-comité's oprichten, zooals
er reeds één tc Rotterdam is.
Dc beide behandelende doctoren in de am
bulances te Brussel ziin Belgen, onder contróle
van Duitsche militaire artsen.
Veldpredikers.
Iu de vergadering van den kerkeraad dei'
Gerei, gemeente te 's Gravenhage is, zoo meldt
de Nederl., in verband met het verzoek om
een tweeden veldprediker vanwege de Geref,
kerken, namens de deputaten voor de cor
respondentie mei de hooge overheid meege
deeld, dat op geenerlei wijze uitbreiding kan
gegeven worden aan het getal veldpredikers.
De lectuur van „Het Volk."
De minister van oorlog heeft naar aanlei
ding dat liet schijnt, dat door sommige chefs
de lezing van het dagblad „Het Volk" aan
hunne ondergeschikten wordt bemoeilijkt of
verboden onder de aandacht van alle com
mandanten van legerr en landweer gebracht,
dat er geen enkele reden bestaat om onder
de tegenwoordige omstandigheden ten aan
zien van d>ag- en andere bladen can andere
gedragslijn te volgen dan in normale tijden
geschiedt.
Nederlandse li c schuld aan en
vorderingen op het
buitenland.
Door een comité, bestaande uit de hoeren
D. \V. Stork, voorzitter der Ned. Vereeniging
(van Werkgevers, mr. J. L. G. Vlaanderen,
onder-voorzdtter der Maatschappij van Nij
verheid, en mr. J. H. G. Bekker, secretaris,
Prinsengracht no. 71, Amsterdam, is liet vol
gende rondschrij ven verzonden:
Het laat zich aanzien, dat tengevolge van
den oorlog en de daardoor geleden verhezen
een aanmerkelijk aantal buitenlandsche debi
teuren hunne verplichtingen niet zal kunnen
nakomen. Waar de meeste slagen vallen is
niet te zeggen; vast slaat echter, dal zij zul
len komen.
De Nederlandsche crediteur nu, die dan
zijne vordering wil verhalen, is in een hoogst
ongunstige positie gekomen en zal zich vrij
zeker met een percentage moeten tevreden
tit ellen.
Intusschen hebben vele buitenlanders vor
deringen op hier te lande gCvesligden, welke
ook ai is de buitenlandsche crediteur zelf in
gebreke gebleven zijne verplichtingen na te
komen, ten volle zullen moeten worden vol
daan.
Wij staan dus voor het geval dat de Ne-
dcrland&che schuld wel zal moeten worden
betaald, terwijl de Nederlandsche vordering
niet zal kunnen worden voldaan.
Dit bezwaar zal tot eon zeer belangrijk be
drag kunnen worden ondervangenwanneer
eene compensatie van de wederzijdsche ver
plichtingen tussdhen ons land en het buiten
land kan worden bewerkstelligd.
Die compensatie zal mogelijk zijn, indien
de vorderingen op buitenlandsche debiteuren
door de Nederlandsche crediteuren worden
overgedragen in den vorm cener acte van
cessie aan de Nederlandsche debiteuren; de
Nederlandsche crediteur ontvangt dan zijne
betaling hier te lande, terwijl de Nederland-
fiche debiteur de overgedragen vorderingen
kan compensceren met zijne schuld aan het
Duitenland'.
Daartoe zal hel echter voor lederen Neder-
landschcn crediteur afzonderlijk noodig zijm,
te welen, wie de hier te lande gevestigde de
biteuren zijn van zijnen debiteur.
•Bij voldoende deelneming zou dit denkbeeld
te verwezenlijken zijn op de wijze van een
clearinghouse, waarvan de werking op den
zelfden grondslag berust.
Teneinde hiertoe te geraken, is hot in de
•eerste plaats noodig. dat een comité wordt
gevormd, hetwelk zich uitsluitend ten doel
atclt:
le. de betaling van Nederlandsche vorde
ringen op het buitenland zooveel mogelijk te
verzekeren;
2e. de behoefte aan geld. zoowel tijdens als
Aa den oorlog aanmerkelijk te beperken.
Teneinde te kunnen nagaan, of hiervoor
voldoende belangstelling bestaat en dus bet
werken van het comité vruchtdragend zal
gijn, verzoeken wij u onder belofte der meest
strikte geheimhouding 'dezerzijdsa an het
adres vain den heer mr. J. H. G. Bckkcr, Prin
sengracht no. 71, opgave te willen doen van
de namen van uwe buitenlandsche debiteuren
cn crediteuren, waarbij opgave van het be
drag uwer vordering of schuld voorshands
niet noodig is
De mededeeling der crediteurcp is vooral
ook zeer gewenseht, omdat de geheele kans
van slagen van ons streven hierop berust,
jiat de buitenlandsche crediteuren van den
«enen Nederlander voor een bepaald deel de
biteuren van een anderen Nederlander zullen
blijken te Zijm.
Modht door u op grond van een vorige oir-
eulaire of der geplaatste advertentie reeds
eenlge opgave gedaan zijn en deze uitsluitend
'de namen uwer debiteuren hebben omvat,
'dan verzoeken wij u ons alsnog de namen
'Uwer crediteuren te willen verstrekken.
Blijken deze hierbij gevraagde gegevens
/genoegzaam materiaal voor ons doel te be
zatten dan zal het comité binnen zeer korten
tijd worden gevormd.
Het zal ons zeer aangenaam zijn, uw ant-
-woord, zoo mogelijk, vóór den 25en dezer
het adres van den secretaris te mogen
Öhfcva n cran.
Goederen uit Duitschland. Men
meldt aan het Hbld uit Winterswijk, dat het
goederenven oer in de afgeloopen week weer
eene zeer groote uitbreiding heeft ondergaan.
Dagelijks kwamen 6 11 treinen uit Duitsche
richting aan, de meeste bestaande uit 50 60
beladen wagens. In het geheel werden aange
voerd circa 2IOO wagens, waarvan ruim 1750
alleen met kolen, cokes en brqiuetben beladen,
en de rest met diverse goederen.
Goederenvervoer naar
En geland.
Dc mailboot en. Duitschland en KoningTn
Regentes, van de Stoomvaart-maatschappij
Zeeland, zullen thaw iedere week elk twee
reizen met vrachtgoederen van Ylissingen
naar Folkestone maken.
Enr kennisgeving aan
di' rlandsc beharing-
visschers.
De hoofdinspecteur der Visscherijen brengt,
ingevolge machtiging van den Minister van
Landbouw, Nijverheid en Handel, ter kennis
van belanghebbenden, dat, blijkens bericht
van den Nederlandschen gezant te Londen, de
Brilsche admiraliteit aan dezen de verzeke
ring heeft gegeven, dat, indien de Nederland
sche haringvisschers op eigen risico en ges-aar
op of nabij Doggersbank willen gaan vissclien,
zij daarin door de Britsche marine niet be
lommerd zullen worden. Hieraan werd toege
voegd, dat mocht hun in den beginne van den
oorlog inderdaad eenige belemmering in den
weg zijn -gelegd, zulks naar de meening dor
admiraliteit was veroorzaakt, doordien zich te
midden van de Nederlandsche schepen een of
meer Duitsche bevonden. Aan onze vissdhers
werd voorts aangeraden, om steeds de natio
nale vlag geheschen le houden en vooral geen
draadlooze telegraüe-iorichting aan boord, te
hebben.
Londen, 20 Sept. (R.) Het stoomschip
Rijndam, van de HollandAmerika-lijn, van
New-York naar Rotterdam, dat op bevel van
een Brilschcn kruiser zich naar Queenslown
heeft moeten begeven, omdat het een aantal
Duitsche reservisten aan boord had, is heden
avond vrijgelaten, nadat de Duitschers aan
land waren gebracht, ten heeft de reis voort
gezet
Londen, 21 Sept. (RHet stoomschip
Rijndam, dat Zondag uit Qucenstiwn was vrij
gelaten, stuitte heden morgen in het Kanaal
op een ander Engelsch oorlogsschip, dal het
gelastte naar Falmouth te gaan, waar hot is
aangekomen. Het schip heeft een groot aantal
Duitschers en Oostenrijkers aan hoord.
De Oosterdijg
Naar een bericht uit Havre meldt, is het
stoomschip Oosterdijk, van de Holland-Ame-
rika-lijn. op de reis van Baltini ,re naar Rot
terdam, 17 dezer, ter hoogte van Cherbourg,
door den Franschen torpedojager Gabion aan
gehouden en naar Havre gcnrulit, waar de
lading zou worden onderzocht.
Scheep vaa rlbeweging.
In de afgeloopen week rijn den Nieuwen
Waterweg binnengekomen 53 schepen, tegen
231 in hetzelfde tijdperk van 1913.
Verkeersbelem meringen.
De Maastrichtsche correspo'ident van het
Ilbld. seint:
De passaglersboot van Luik naas Maastricht
is Zaterdagmorgen te Herstal door de Duit
schers aangehouden en op dit oogenblik (7
uur 'savonds) nog niet binnengekomen. Hel
uur van aankomst is anders ongeveer twaalf
uur. Men beweert dat er brieven mee over de
grens gaan en dat dit verboden is. De vrachl-
boolcn, waarvan er twee geladen waren, on
dervinden veel last. Deze hebben de Neder
landsche ambtenaren aan boord om le voor-
kamen, dat er contrabande ui'gcvoerd wordt.
Graan voor jeneverstokerijen-
Daar door de hooge scheepswachten cn
verzekeringskosten bijna geen jenever kan
worden uitgevoerd, hebben reeds vele bran
derijen te Schiedam met halve kracht ge
werkt. Thans geraken de graanvoorraden op.
Reeds deze week zullen 3 gewone branderijen
en 1 stoombranderij, bij gebrek aan grondstof,
stilgezet worden.
Denoodstand der zieken
fondsen.
De centrale organisatie stelt de besturen der
afdcvlingsziekenlonusLU en fondsengènecshec-
ren in kennis met een advies inzake den nood
toestand der ziekenfondsen. Met het oog op
de tijdsomstandigheden cn dc daarmede ver
band houdende werkeloosheid wordt den
fondsen cn geneesheeren aanbevolen, geheele
of gedeeltelijke vrijstelling van contributie* te
verlecnen aan gezinnen, waarvan de kostwin
ners onder de wapenen zijn. Door ecu com
missie zal uitgemaakt worden, of de gezinnen
voor die vrijstelling in aanmerking komen.
In de toelickLLag wordt gezegd, dat het be
stuur der centrale organisatie van meening is.
dat, indien in de tegenwoordige tijdsomstan
digheden een groot aantal der bij de zieken
fondsen verzekerden werkloos wordt, de taak
om aan deze personen onderstand te verke
nen aan de gemeenschap moet worden opge
dragen en dc lasten daarvan moeten worden
gedragen door de gemeenschap en niet door
enkele personen.
Een vrijwilliger. Dezer Idagen
trok het dc aandacht dat voor het Paleis ir
het Bosch te 's-Gravenhage als schildwacht
stond een grenadier, die op den eenvoudiigen
soldatenrok droeg het ridderkruis der Mili
taire "Willemsorde, vajn de Oranje-Nassau-
orde em de plaque behoorende lot een hoogen
graad in een buitenlandsche orde, versierin
gen die wel prijken op de borst van officieren,
maar die men niet gewoon is te zien op de
borst van een eeuavoudSgen soldaat.
De daar op post gestelde grenadier was de
heer Duysbèrg, vroeger tolk bij de Nederl.
legatie in China-, die de Nederl. ordeteekenen
verwierf wegens zij-n moedig gedrag bij de
beteugeling van den Baxcrsopstand daar te
lande, en die. zooals vroeger reeds gemeld,
daklelijk na de mobilisatie van ons leger
dienst heeft genomen als vrijwilliger bij het
regiment grenadiers.
Toevluchtsoord te Arnhem
Te Arnhem is op voorstel van den opper-
rabijn. den heer Wagenaar, een toevluchts
oord geopend ten behoeve van uit België ge
vluchte joden. Reeds is een twintigtal pcr-
sonen anaennmen
"Werkverschaffing.
B. en "NV. van Hi Ivor sum stellen den gemeen
teraad voor liun oen krediet te vcrleenen van
f 22,500 voor het verbeteren van de vloeivel-
don op de Liebergerheide. Dit bedrag is bijna
geheel noodig als arbeidsloon.
Het werk zal in eigen beheer worden uitge
voerd.
De firma II. ten Gate Hzn. en Co., te Almelo
heeft met ingang van heden den werktijd in
haar weverijen met 7^ uur per week vermeer
derd, en alzoo gebracht op 50 uur. De nor
male werktijd bedroeg 58£ uur per week
Uit Maastricht.
Men meldt uit Maastricht d d. 21 Sept.ï
Het aanhouden van de passagiersboot der
Luik-Maastrichtsche stoombootmaatschappij
is een streep door veler rekening. Heden
morgen stonden een groot aantal Belgen aan
de aanlegplaats de komst der boot af te wach
ten. Doch om 12 uur was nog niets in zicht.
Vele "Walen, Vrijdagavond hierheen gekomen
om Zaterdag hunne inkoopen te doen en dan
heden weer te vertrekken, zien zich nu den
weg afgesneden. Zij kunnen alleen tot Evsden
reizen en dan nog zonder al hun gekochte
goederen en moeten verder de reis naar Luik
te voet afleggen. Ook zoude het niet meer
varen der booten voor de grossiers te dezer
stede een groote schadepost zijn. Deze toch
hebben enorme inkoopen gedaan cn zouden
dan met hun voorraad blijven zitten. Dc di
recteur van een expediliekantoor verzekerde
dat hij met zijn 9 paarden in 5 dagen tijd
380.000 K.G. goederen bezorgd had, terwijl er
expediteurs zijn, die er 25 paarden op na hou
den. En eiken dag komen er nog inwoners
van de kanten van Luik met geheelen of ge
deeltelijken inboedel aan, kKc hier voor onbe-
paalden tijd hun tenten opslaan. In de hotels
is geen plaats meer le krijgen. Particulie
ren hebben hun overtollige kamers verhuurd.
Als binnen eenige dagen voldaan is aan den
oproep van deri burgemeester dat alle parti
culieren de bij hen inwoneixïe Belgen zouden
laten inschrijven bij het Belgische consulaat,
zal precies bekend zijn hoeveel uitgeweken
Belgen in Maastricht vertoeven. In het con
sulaat. waar de Belgische consul Schols alleen
zijn handteekening nog zet. werken onder
den heer Stadler 20 personen. Onder deze
zijn dc secretaris van Visé en Bassenge, de
stationschef van Tongeren, controleurs enz.
Eiken dag van 10—12 en van 2—4 uur wordt
er zitting gehouden en lang vóór den vastge-
stelden tijd verdringen zich de menschen voor
de deur en heeft men dc gang in tweeën ge
deeld. om een in- en een uitgang te hebben.
Er zijn verschillende takken van dienst, die
elk weer een eigen chef hebben en de geheele
administratie werkt prachtig.
Tegen gebrek aan veevoeder
Nu de regeering verboden heeft aan het
vee aalikelen te voeren, welke ook voor
menschelijk gebruik kunnen dienen, waar
door schaarsclite aan veevoeder kan ont
staan, heeft de Xoord-Brabantsche Maat
schappij van Landbouw zich tot den minister
van landbouw gewend met het verzoek, maat
regelen te nemen o.a. door liet invoereai van
Amerika ansche lijnkoek, maïs en erwten,
waardoor gebrek aan veevoeder zal worden
voorkomen
Verboden meeluitvoer.
In verband met een bericht, dat te Dinxpcr-
lo een handelaar was aangehouden, dlie
trachtte een groote hoeveelheid meel uit te
voeren, wordt nader vernomen, dat <le be
langhebbende een Duitscher was, namelijk
een molenaar uit Suderwick.
llij had aangegeven 4800 K.G. gruttemeel,
hetwelk bij onderzoek bleek te zijn vermengd
met rijstdoppen en tarwemeel, dus verboden
stoffen. Het meel werd in beslag genomen en
de zaak in handen van de justitie gegeven.
De majoor V. Noest, van den generalcn
staf, chef van den staf der 3c divisie, wordt
tegen 1 November a.s. bevorderd tot luite-
naut-kolonri. (N. R. Ct.)
W. II. Vliegen. De heer \V. H. Vlie
gen, benoemd tot wethouder van de gemeen
te Amsterdam, heelt niet een artikel afscheid
als redacteur van Het Volk genomen,
aan welk orgaan hij sedert 1889, dn- 25 jaar,
verbonden was.
Ter benoeming van een deurwaarder bij
het G: :chtshof te 's-Gravcnhagc zijn aan II.
M. de Koningin als zoodanig door dat colle
ge voorgedragen de heeren: 1. II. L. Dijks.
rijksklerk le kl., adjunct-bureauchef, griffier
van het Gerechtshof te 's-Gravenhagc; 2. W.
J. Bikbergcn, 3. P. J. Grotidel, deurwaarder
bij de arrondissements-rechlbank te 's-Gra
venhage, de laatste ter standplaats Scheve-
ningen.
De stoompontte Veisen. De heer
"W. baron van Tuyll heeft in den Raad van
Yclsen mededeeling gedaan te hebben verno
men, dat de sloonipontcn zullen worden ver
vangen door snelvarende booten, die niet meer
langs een ketting zullen gaan en heeft daar
voor hulde gebracht aan eenige leden van
Gedeputeerde Staten van Noord-Hoiland, aan
wier bemoeiingen dit resultaat ti danken moet
zijn, waarmede de Raad door applaus instem
de.
Lotisico. Men meldt ons uit Den Haag:
Omtrent de Loiisico-qnae-stie wordt Ln de
desbetreffende kringen verteld, dat de Minis
ter van Justitie besloten zou hebben den polis
houders in overweging te geven, de znak
langs civiel-reehlelijken weg tol een oplossing
te doen brengen.
Ter bevoegder plaatse deelde men oos mede,
dat de Minister nog geenerlei beslissing heelt
genomen. Men acht het onwaarschijnlijk, dat
een eventueel besluit in deze richting zou
gaan. De minister heeft naar aanleiding van
ingekomen klachten aan den directeur van
Lotisico doen vragen, hoe de houding der
maatschappij in de toekomst zou zijn.
De lieer Haighton heeft hierop een memo
rie ingediend. De zaak zal haar natuurlijken
loop hebben Vanneer er aanleiding toe is, zal
de officier van justitie optreden.
liet hangt van de polishouders af of de
zaak voor den civielon rechter komt.
Het Nederlandsch Tooneel voor
het kantongerecht.
Gistermiddag is voor het kantongerecht te
Amsterdam behandeld een verzoek van den
raad van beheer van dc Kon. Vereen. Hel
Nederlandsch Toonecl om wegens do buiten
gewone tijdsomstandigheden een deel van de
gesloten arbeidsovereenkomlstcn te ontbin
den. Dit naar aanleiding van de weigering
van 6 artlsten de dames Holtrop-Van Gel
der, Loho-Braakensick. Mientje Kling en de
heeren Jessurun Lobo, G. ran Kerkckhoven
Jr. en M. Mcunier om genoegen tc nemen
met de toezegging dat het geheele bruto saldo
der exploitatierekening over 1914'15 uitslui
tend zal dienen tot goedmaking van de door
allen geleden korting van inkomsten. De
raad had nL voorgesteld de jaarwedden te
verminderen met een van het bedrag daar
van afhankelijk percentage loopende van 5
lot 40 pet., in afwachting van drukker schouw
bitrgbczock dan nu onder de ongunstige tijds
eins tijdigheden.
Rechtskundig adviseur van de artlsten was
mr. G. Parser, van den Raad van Beheer mr.
G. Hijmans.
Mr. Parser betoogde, dat het schouwburg
bezoek niet bijzonder is afgenomen en dat de
arbeider niet, als er iets ernstigs gebeurt,
al dadelijk in de ongunstigste conditie mag
worden gebracht. Het gaat niet aan een con
tract zoo maar ineens te willen verscheuren
met een beroep op den oorlog, omtrent welks
duur niemand iets kaïn voorzien, maar waar
omtrent toch ook van vredesvoorwaarden
wordt gemompeld.
Mr. Hijmans zette uiteen, dat de oorlog op
de zaken van het Ned. Tooneel zeer drukt
en een noodmaatregel noodig was Daar
komt bij dat het Ned. Tooneel geen winst be
oogt cn die ook niet maakt. De ontvangsten
komen alleen ten goede aan de artisten.
Na repliek van mr. Parser werd de uit
spraak bepaald op 5 October aanst
Inbraak te "Wormerveer. Te
Worm erve er is Zondag, terwijl de bewoners
afwezig waren, op klaarlichten dag Ingebro
ken in de woning van den heer K. Brouwer
aan den Nieuwen Wandelweg. De heer Brou
wer bevindt zich onder de wapenen, terwijl
zijn echtgenoote een bezoek wras gaan afleg
gen bij een familielid te Koog aan de Zaan.
In het huis werd alles over hoop gehaald
en meegenomen wat den inbrekers van hun
gading leek, o.m. eenige gouden en zilveren
voorwerpen, lijfgoederen, bovenkleeding
waaronder het trouwpak van den heer Brou
wer en twee spaarbankboekjes.
De politie werd onmiddellijk met het geval
in kennis gesteld. Men had reden te gelooven,
dat de daders met de boot naar Amsterdam
waren vertrokken, waarom aan de Zaandam-
sche politie telefonisch verzocht werd bij aan
komst der boot te Zaandam een onderzoek ln
te stellen.
Dit had tot resultaat, dat een drietal Jon
gens, van 16, 20 en 21 jaar, werd aangehou
den. die in het bezit der vermtae goederen
bleken te zijn. Allen waren Amsterdammers,
die blijkens eigen aanteekening op in hun be
zit gevonden papieren reeds meer met de jus
titie in aanraking zijn geweest.
Ook in de gemeenten Ooslzaan. Nieuwen-
dam en Sehellingwoude zijn ln de laatste da
gen verschillende diefstallen gepleegd, waar
van ook enkele op den dag. Men vermoedt
dat dit drietal ook daarvan niet onkundig is.
Smokielaarsïjetrapt In een der
Oostelijke grensplaatsen van ons land was
een patrouille der grenswacht 's nachts op
marsch naar de grens. Meenende, dat men de
Duitsche grens overschreden had, werden de
lichten uitgeblazen. Een oogenblik later werd
hot getrappel van paarden gehoord, die men
over de grens wilde smokkelen, in welk werk
de smokkelaars door de Hdhten gestoord wer
den. Een bewijs dat men tracht op allerhande
manier het verbod to ontduiken.
Moord opzijn vrouw- De rechtbank
te Den Ilaag veroordeelde J. Schermer, opper
man aldaar, wc gons moord op zijn vrouw in
de Kalkoenstraat, tot 7 Jaar gevangenisstraf
Dc cisch was 10 jaar.
De lijkverbrandingskwestie.
Binnenkort zal voor de rechtbank le 's Her-
togeiïbosch in hooger beroep behandeld wor
den de zaak legen dr. Van Lina cn mr. Meijer,
betreffende de crematie op "Wcsterveld. Als
verdediger zal optieden de oud-minister mr.
P. Rink.
Geen prettige wittebroods
weken. Een soldaat had de vorige week
van zijn compagniescommandant toestemming
gekregen, om te trouwen. Donderdag werd
het huwelijk voltrokken en de jonge echtge
noot begaf zich den volgenden dag per eerste
gelegenheid weer naar zijn garnizoensplaats.
Bij aankomst werd hij onmiddellijk in arrest
gesteld en ondergaat thans 14 dagen provoost.
De compagniescommandant oordeelde.dat
de soldaat reeds Donderdag terug had moeten
komen.
(Tel).
Van den dijk gevallen. Te. Kerk-
Driel (Geld.) viel een tienjarig meisje met
een hondenkar van den (lijk, waardoor hel zoo
ernstig gewond werd, dat höt na ecnigen tijd
overleed.
Door de stoomtram overreden.
Een kind dat de vorige week te Raamsdonk-
veer door de stoomtram werd overreden, is
gisternacht aan de gevolgen overleden.
Uit den mast gevallen. Aan boord
van het stoomschip „Batavier V", liggende in
Üc Boompjes te Rotterdam, is een matroos uit
een mast op het dek gevallen. Met een gebro
ken schedel naar het ziekenhuis gebracht is
hij daar aan de gevolgen overleden.
Overboord geslagen. Tc Vlaar-
dingen is binnengekomen het zeevisschers-
vaartuig Sch 340, waarvan de 19-jarige Jan
Oostorbaan* worn end e te Scheveivingjen-, op
zee overboord is geslagen en verdronken.
Schip vergaan? Hot stoomschip
„Automaat" der firma Vermeer en Van den
Arend le Rotterdam, dat sinds het begin van
den oorlog ïn den geregelden Grimsby-diienst
werd gebracht, vertrok Donderdagmorgen
van de vorige week van Grimsby, volgeladen
met steenkolen. Van dat stoomschip, dat dus
Vrijdag te Rotterdam had kunnen zijn, is tot
dusver niets vernomen, zoodat het wellicht
slachtoffer van het zware weer is geworden.
Brand. Donderdagmorgen halhien ont
stond door onbekende oorzaak brand in de
boerderij van Smits op dc Pano.vnscl» '7
onder Gennep. Iluis, schuren, inboedel cn <ie
oogst werden een prooi dor vlammen, het vee
kon gered worden
Een w ervel w i n d. Men meldt uif
Oisterwijk, d.d. 17 dezer, aan de Maasbode:
Hedenavond streek een plotseling opgeko
men wervelwind neer op de hoeve van den
landbouwer J. v. d. Ven, even builen het dorp
gelegen, rukte dikke boomen uit den grond
en deed de schuur en den stal instorten.
De 25-jarige dochter des huizes die in den
stal werkzaam was. werd na veel moeite, met
dc hulp der inmiddels van alle kanten toe
geschoten militairen, levenloos van ondor d©
neergestorte balken uitgehaald.
Kerktorens door den bliksem
getroffen. De bliksem is geslagen in den
tot be spits van steen opgemetselden toren
van de Ned. Herv. Kerk te Oosterland (Wie
lingen), waardoor liet bovengedeelte uit el
kaar geslagen werd. dodh geen brand werd
veroorzaakt.
Het herige on wed er. dat Zaterdagmorgen
onder een decü van Zeeland woedde, hoéft
onder andere dc Ned. Herv. kerk te Biervliet
cn den daarbij behoorenden toren getroffen
en voel schade veroorzaakt.
Schoot- en Kerknieuw».
Zijn de exameneischen te hoog?
Prof. dr. H. J. Hamburger, de aftredende
rector-magnificus der Groningsche universiteit,
heeft gisteren aldus lezen we in de N. R.
Ct. in zijn rede, waarin hij verslag gaf van
de lotgevallen dier universiteit in 't afgeloopen
jaar, uitvoerig stilgestaan bij de vraag. Of
er in Nederland te streng geëxamineerd wordt.
Hij beantwoordde die vraag bevestigend. De
examen-eischen zijn tot het maximum opge
dreven. Het is sprekers overtuiging, dat wij
in deze op den slechten weg zijn, en hij staat
daarin niet alleen. Immers, de geneeskundige
faculteiten in ons land zijn met elkander te rade
gegaan om middelen te beramen ten einde aon
do uitzetting van het aantal studiejaren paal en
perk te stellen. Men heeft den hoogleeroren-
specialisten, drie ook in him vak wenschten to
examineeren, een halt toegeroepen.
Doch dat is naar spreker's meening lang niet
voldoende. Het aantal studiejaren moet z. 1.
geringer worden dan het nu is. Is het niet een
groote misstand, zoo vraagt hij, dat de aan
staande geneeskundige vier jaren de academi
sche lessen heeft bij te wonen voordot hij een
zieke onder de oogen krijgt P Zij, die de pro-
paedeutische examens in honden hebben, dra
gen hiervan de schuld, doch ook de hoogleera
ren, die het candidontscxamen afnemen gaan
niet vrij uit. Allerminst is het spreker's bedoe
ling met de door hem voorgestane verminde
ring van eischen het wetenschappelijk karakter
van het onderwijs te ondermijnen, de academi
sche studie te vervlakken. Doortoe behoeft het,
zoo zeide hij, ook niet te komen, indien men
de volgende werkwijze zou willen aanvaarden
De docent verdeele niet meer zijn vak .er
twee of drie jaren, doch geve ieder jaar een
kort en zakelijk overzicht van het geheel en
daarnaast bchandele hij uitvoerig écn of meer
bijzondere onderwerpen naar zijn keuze. Door
zulk een uitvoerige behandeling kan hij toonen,
hoe wetenschap gemaakt wordt, en zal hij in
staat zijn, wetenschappelijken zin bij zijn stu
denten aan te kweeken. Bij het examen worde
niets anders gevraagd dan genoemd algemeen
overzicht en één of meer hoofdstukken ultvoe*
rig, naar de keuze van den candidaat. Zulk
een hoofdstuk zou ook kunnen ontleend zijr
aan het vak van een specialist en door hem
geëxamineerd worden. Doordoor zou diens vel
een aangenamer en waardiger positie in het
onderwijsverbond erlangen. Waar praktische
cursussen worden gegeven, daar late men van
sommige dier cursussen eenvoudige proeven
van bekwaamhe'd afleggen.
Met die beperking van eischen zal ook het
verplicht volgen van colleges verminderen, en
zal aldus aan den student gelegenheid worden
gegeven zich te concentreeren op een bepaald
gedeelte, dot hem bijzonder interesseert, en zal
het hem mogelijk worden, wetenschappelijk
onderzoek te verrichten, wat onder de tegen
woordige opdrijving van exameneischen schier
onmogelijk wordt gemaakt. Eindelijk zal deze
opvatting ten goede komen aan het zenuwgestel
van ons jonge geslacht dat in onzen tijd .toch a1
niet meer zoo resistent is als vroeger.
Als voorbeeld had spreker de geneeskunde
genomen, omdat hfj daarover het best een oor
deel kon uitspreken.
Ook in de andere faculteiten zou spreker
wenschen een kort en zakelijk overzicht van het
geheele vak in één jaar en daarnaast een dieper
gaande studie van één of meer hoofdstukken.
En examens, met die gedochte parallel gaande.
Met groote voldoening vermeldde spreker Ir.
dit verband, dat men aon een der zuster-univer-
siteiten onlangs heeft besloten, de eischen voor
de studie in de scheikunde zoodenfg in te rich
ten, dat Iemand van gemiddelden aanleg voort
aan in 5 jaren in plaats van In 7, doctor in de
scheikunde zal kunnen zijn. De hoogleeraren
kunnen en moeten htm onderwijs beperken. Men
make de leerlingen toch niet langer de slacht
offers van de zucht der hoogleeraren noar vol
ledigheid, die immers toch niet en steeds min
der te bereiken ls.
Ook ons voorbereidend hooger, ons middel
baar onderwijs gaat, naar spreker's meeqing,
gebukt onder buitensporig hooge eischett.
Doch hier speelt nog een andere factor een
noodlottige rol. Het is nu eenmaal een feit, dal
vele kinderen naast een groote geschiktheid
voor het eanleeren van talen, geen aanleg voot
wiskundige vakken bezitten of omgekeerd. Nu
vraagt spreker, welk belang er mede gebaot is,
dat men zulke leerlingen, die allen een helder
logisch verstond kunnen bezitten, een Uidenstijd
laai doormaken met alle gevolgen van dien, erf
in de praktijk hen niet zelden uitsluit van een
loopbaan, waarvoor zij zeer geschikt zoude®
zijn. Ja zelfs maakt men zoodoende voor h^\,
die niet gaan studeeren, het verkrijgen van al-
gemeene ontwikkeling onmogelijk. Denkt mén
dan, dat alleen zoodanige menschen in da maat
schappij bruikbaar zijn en zelfs het meest bruik
baar, wier absorptievermogen voor beide soor
ten van vakken even of nagenoeg even ontwik
keld is? Zijn de eenzijdig begaafden of zij. die
de behoefte hebben, zich in één richting te con
centreeren, voor wetenschap en maatschappij
minder waardig?
Prof. Hamburger zou die vraag niet gaarflë
bevestigend rillen beantwoorden. Hij veront
schuldigde de uitvoerige behandeling van dit
punt, door te zeggen dat het hier gaat om eer
belang, waorvcor ook de universiteit heeft te
waken om het welzijn van het jonge geslacht,
om de kracht van ons volk.
