Uit den omtrek.
jjfjs&dairige hioeveeTbedfen, ais ten minste -voor
ÓÖ9 tand noodig si ju.
Huurschuld.
Op eeij schriftelijke Traag van het Kamer
lid mr. Rutgers, betreffende de maatregelen
voorkoming van het ontruimen ven wo
gen wegens huurschuld, heeft de minister
Landbouw, Nljveriheid en Handel geant-
tooondl, det hij bij het Kon- Nat. Steuncomité
fee>eft aangedrongen om, met medewerking
^an hot Rijk te bevorderen, dat ook in andere
Weden het stekel worde gevolgd van tege
moetkoming aan hen die tengevolge van de
buitengewone omstandigheden moeilijk hun
feuur kunnen betalen, dat te Rotterdam door
liet plaatselijk steuncomité met goed gevolg
Wordt toegepast.
De minister deelt vervolgens de reeds be
leende circulaire mede, welke het Kon. Nat.
Steuncomité heeft gezonden aan verschdUen-
idle plaatselijke steuncomité's.
Duurvleesch.
Het bestuur der Venlosche Slagersvereeni-
,tóng heeft zich naar de Geld. meldt per
request tot de regeering gewend. De slagers
wijzen er op, dal vooral ten gevolge van den
uitvoer de prijzen der levende varkens reeds
met meer dan 20 ct. per Kilo ziijn gestegen,
terwijl nog grootere prijsstijging te duchten
Is, indien de uitvoer blijft doorgaan. Vooral
in dezen tijd van werkloosheid en schrale
iverdiensten in verband met den naderenden
Winter worden hoogc vleeschprijzen voor
den werkman of de minder gegoede klasson
noodlottig. Adressanten verzoeken daarom
den uitvoer van vee te bejperken of te ver
bieden.
VeevocdseL
Van het Nedcrlandsch Landbouw-Comlté
Vernemen wij:
Naar wij uit de ons verstrekte inlichtingen
met zekerheid mogen afleiden, bestaat er
onvoorziene omstandigheden voorbehouden
alleszins gegronde reden om aan te nemen,
dat in den kamenden winter als gevolg van
de te dien opzichte genomen Regeeringsmaat-
regelen, een voldoende hoeveelheid veevoed-
sel beschikbaar zal komen.
Vrees voor het tegendeel behoeft derhalve
aoict oorzaak te zijn, dat de landbouwers meer
dan met de belangen der fokkerij eenerzijls
en met de belangen van het \1eesch-etende
publiek anders vereenigbaar is, voor de fok
kerij geschikte varkens voor export verkoopen.
Wij meenen derhalve goed te doen èn met
het oog op de fokkerij, èn om zooveel moge
lijk te voorkomen, dat er vrees voor een te
kort aan varkensvleesch ontstaat, de landbou
wers op te wekken in getenen deele de var
kensfokkerij te verwaarloozen, doch laarme
de door te gaan alsof wij in normale omstan
digheden verkeerden.
'De verboden paarden uit voer.
Men schrijft uit Herwen aan ,yDe Geld.":
Een eigenaardige geschiedenis in den paar
denhandel wordil hier druk besproken
.Een onzer landbouwers verkocht aan een
iDuitsch koopman twee jonge paarden. Toen
de leveringstijd was aangebroken, kon de han
delaar ze niet ontvangen wegens het uitvoer
verbod. De verkooper meende dal de koop
door force majeure verbroken was en ver
kocht de anderhalfjarigen. Dat werd de eerste
jcooper gewTaar en hij wendde zich tot een
Arnhemsch advocaat. Waarschijnlijk zal de
rechtbank nu uit te maken hebben wie de
eigenlijke eigenaar was, toen de paarden niet
op tijd ontvangen werden.
Met belangstelling zien onzte fokkers dit pro
ces tegemoet, w7ant er zijn hier nog meer boe
ren, die aan denzelfden koopman met bepaal
den leveringstermijn hadden verkocht
De grenswacht te Beek heeft gedurende den
nacht 3 personen aangehouden, die getracht
hebben twee paarden over de grens naar
Duitschland te voeren. De paarden werden in
beslag genomen.
Verboden rijstuitvoer.
Tc Nieuweschajis hebben Nederlandsche
commiezen beslag gelegd op een wagon aard
appelen, waarin op den bodem balen rijst wa
ren gelegd
Visch als volksvoedsel.
Te Amsterdam worden pogingen aangewend
om van gemeentewege het.gebruik van voorn
tn blei te bevorderen. De eerste poging werd,
meldt het Hblverleden week Donderdag on
dernomen; er werd een bezending voorn en
blei uit de Zaanstreek aangevoerd, doch aan
den gemeentelijken afslag bracht deze visch
weinig op en de verkoop in de stad was ook
niet zeer belangrijk.
De visscherij-inspectic heeft zich er thans
voorgespannen en in overleg met de onderaf
deling Zoetwatervisscherij van de Nederland
sche Heidemaatschappij wordt nu een nieuwe
poging gedaan om deze visch „erin" te krij
gen, ongeacht den prijs.
Achtmaal zal een hoeveelheid van ongeveer
vijfhonderd pond voorn en bki worden aan
gevoerd op drie dagen, die voor den verkoop
het meest geschikt worden geacht (Dinsdag,
Woensdag en Donderdag) en aan den afslag
worden verkocht voor den prijs, dien men er
Voor maken kan- Wat de visschers op die
Vijzc te weinig ontvangen om hun beroep loo-
öend te maken, wordt bijgepast door de Hei
demaatschappij en zoo noodig door de ge
meente Amsterdam.
De venters gaan met deze visch de stad ln.
Hun worden van gemeentewege gedrukte re
cepten voor de bereiding verstrekt, die zij aan
hun afnemers uitreiken. Deze recepten zijn
faracngesteld op grond van proeven, genomen
|n de huishoudscholen-
Donderdag j.l. is de eerste bezending geko-
£nenj ditmaal bleek de visch, die tegen lagen
■prijs werd verkocht, veel aftrek te hebben.
Dinsdag a s. wordt de proef voorlgeze,t
Belgische vluchtelingen.
Belangstelling van H. M. de
K o n i n g i n-M oeder.
Over het bezoek, dat H. M. de Koningin-
K)e(der Zaterdag namiddag te 3 uur heeft ge
acht aan het toevluchtsoord voor Belgische
Vluchtelingen in het circus te Scheveningen,
Vordt o.a. nog gemeld:
iff. M. was vergezeld van den grootmeester
fhr. S. M. S. de Ranitz. den kamerheer graal
van Limburg Styrum en de hofdame Jonkvr.
Van de Poll
H. M. werd ontvangen door den burgemees
ter van Den Haag, jhr. mr. dr. Van Karnebeek
en den voorzitter van het Comité voor de ver
pleging der vluchtelingen, den heer Penn. Aan
H. M. werden voorgesteld de dames en heeren
van het comité. De heer Penn las een wel
komstgroet van de vluchtelingen voor.
H. M. bezocht bijna alle kamers op de
corridors, waarin de vluchtelingen eerbiedig
geschaad stonden. H1. M. informeerde naar
aller gezondheid en vooral naar die van de
kinderen. Hier en daar gaf H. M. moederlijke
raadgevingen op hygiënisch gebied en onder
vroeg vluchtelingen naar hun ervaringen.
Na de bezichtiging van de huisvesting, die
H. M. roemde, werden in oogenschouw geno
men het magazijn van klcederen, beddegoed
enz. en de provisiekamer met groote voorra
den, geschonken voor de vluchtelingen. Voorts
de kookplaats.
Op den terugweg door het circus komende,
vond H. M. daar alle vluchtelingen rondom
de manege op dc rangen geschaard.
iBij Hr. Ms. vertrek uil dc manege werd een
indrukwekkend hoera! aangeheven, gepaard
met handgeklap.
Na het vertrek van de Koningin-Moeder
dankte jhr. dc Ranitz namens IT. M. in zeer
beminnelijke woorden de vluchtelingen voor
den groet, welken zij II. M. bij haar komst
deden toekomen. Dc grootmeester zeide ver
der, dat H. M. hoopte, dat de omstandigheden
spoedig zoodanig mochten zijn dat de vluch
telingen naar hun vaderland konden terugkce-
ren om hun maatschappelijken arbeid te her
vatten.
Scfiaper's bevindingen in het
Zuiden.
De heer J. H. Schaper die zich in het Zui
den des lands ook met dc Belgische vluchte
lingen heeft bezig gehouden, schrijft over
zijn bevindingen aldaar, o.m. in „Het Volle":
Te Roosendaal moest prof. Meijers wat lei
ding geven, in Bergen-op-Zoom kwam er pas
wat organisatie toen mr. Hartog, comman
dant der burgerwacht, de leiding alleen
kreeg. Aan hel station in Bergen dreigde de
chof gek te worden van alle beslommeringen
met de vluchtelingen. W j eenige Leidsche
studenten en ik richtten in hel station een
bureautje op en terstond kwamen groepen
menschen, schreiende vrouwen en wanhopige
mannen, om raad en bijstand. En wat deed de
hoogste autoriteit, een overste in Bergen-op-
Zoom? Hij1 kwam een keer op r>gen en op hoo-
gen toon opheldering vragen omtrent dat bu
reau Hij was hier baas omdat Bergen-op-Zoom
was in staat van beleg (daarover had ik me
nota bene zorg gemaakt!) en dus was de aan
vaarding van onze hulp door den burgemees
ter, waar we ons eerst hadden gepresenteerd,
niet voldoende. Meneer de hoofdofficier sloeg
met de karwats op de tafel en liet ons geen
tijd om het geval toe te lichten. Hij kreeg
even later van anderen den wind van voren
en de stationschef was wat blij, dat niemand
zich het geval aantrok en men hem dus niet
weer alleen met de zaak zitten liet. Later
hoorde ik, afgescheiden van dit incident, een
officier langs zijn neus weg zeggen, toen de
overste weer wat doelloos heen en weer stap
te „Deze heer lijdt niet aan overmaat
van beleefdheid!" Ilij was dus reeds elders
ook in de gaten geloopenl
Na lang telegrafeeren en telefoneeren werd
Maandag een regeeringscommissaris en on
dercommissaris benoemd. Er moest in die
streek werkelijk een organiseerende
leiding zijn, het was zóó een janboel Mnar
de regeeringscommissaris begon met zich op
zijn elf-en-dei rigste voor te stellen bij den
Commissaris der Koningin in Den Bosch en
allebciden bicven dc heeren weg. althans 'ot
Donderdag. Drie dagen bleef de zaak na die
Benoeming zonder opperleiding drijvende, op
particuliere hulp, tot de heeren eindelijk be
grepen, dat zij te Roosendaal en Bergen ge
vestigd moesten zijn, of er toe werden geprest
door den minister.
Er zijn andere grieven. Maandagmorgen
seinde lk reeds minister Lelv, dat men o.a. aan
het loket te Bergen-op-Zoom bij het verkoopen
van biljetten aan de arme vluchtelingen de
frank op slechts 40 cent stelde.
„Dat is toch skandollig". zei mij een Vla
ming meer dan eens en Nederlandsche per
sonen waren van ditzelfde oordeel. Maar drie
dagen, daarna was het nog net zoo en het zal
nog wel niet veranderd zijn."
Dr. Louis Frank heeft te Antwerpen twee
commissies benoemd. De eerste dient om aan
de vluchtelingen in ons land inlichtingen te
verschaffen. Zij bestaat uit Belgische en Ne
derlandsche leden, onder leiding van mr. Po-
plimolt en prof. Meijers uit Leiden. Onze con
sul-generaal, de heer Van de Berg, heeft het
beschermheerschap aanvaard.
De tweede commissie heeft tot taak de be
vordering van de orde en de openbare veilig
heid.
Het consulaire corps ln Antwerpen heeft
een afvaardiging verkozen, bestaande uil de
consuls van Amerika en Nederland en den
consul van Zweden, die vervolgens op uiterst
voorkomende wijze door den gouverneur von
Hühne zijn ontvangen. De deputatie wees er
o.a. op, dat in een stad als Antwerpen, met
hare woelige havenbevolking, uit der aard
kleine conflicten, die er altijd voorkomen, ook
nu niet zullen kunnen uitblijven. Aan formali
teiten, als het groeten van vaandels, het op
staan, wanneer het volkslied gespeeld wordt,
zijn deze menschen niet gewend. Zij hoopt, dat
hiertegen met niet te groote strengheid zal
worden opgetreden. Zoo zijn er bijvoorbeeld
tal van huizen geplunderd, waarvoor de be
woners wellicht volkomen ten onrechte de
Duitsche soldaten schuldig zullen stellen. De
afgevaardigde meende den gouverneur op
deze dingen te moeten voorbereiden.
Freiherr von Hühne antwoordde, dat de
noodige militaire maatregelen natuurlijk ge
nomen zullen worden, maar, besloot hij:
„Men schiet niet met kanonnen op musschen".
Gedurende het gchecle bombardement van
Antwerpen zijn er 2(1 menschen gedood.
Besmettel ij ike ziekten.
Te Delft zijn gevallen van dyphterltua ge
constateerd onder de Belgische uitgeweke
nen., -ondergebracht In -het Gebouw voor
Scheepsbouwkunide aan de Nieuwe Laan. De
patiënten zijn geïsoleerd.
Uit Breda.
Het Steuncomité Breda heeft de navolgende
mededeeling aangeplakt:
„Zij, die naar Antwerpen of andere steden
in België wenschen terug te keeren, kunnen
tot nader bericht kosteloos biljetten voor
deze reis bekomen van Breda tot Esschen
aan het bureau van het Steuncomité Breda.
Bij informatie is ons gebleken, dat deze
reizigers van Esschen gratis verder gevoerd
worden tot Merxem.
Het STeuncomité te Breda onthoudt zich ten
sterkste van af- en aanraden om terug te kee
ren.
Toen Zaterdagochtend ln de vergadering
van uitgewekenen de heer Frans Smits deze
mededeeling deed en opgave vroeg naar de
genen, die een biljet wenschten, meldde n i c-
m a n d zich aan.
Uit Vlissingen.
Twee Duitsche geïnterneerden, die ver
dwaald waren van een patrouille en over onze
grenzen kwamen, werden naar Alkmaar over
gebracht.
Met sleepbooten kwamen Zaterdagmiddag
nog enkele honderden vluchtelingen, die reeds
in Zeeuwsch Vlaanderen waren en thans hier
onderdak zochten. Van de vluchtelingen zijn
er velen, die eigen reiskosten betaalden, ver
trokken. doch van de gelegenheid om gratis
naar Esschen te reizen, werd slechts gering
gebruik gemaakt, zoodat het aantal vluchte
lingen nog Vele duizenden beloopt.
Te Hansweert.
Zaterdagochtend heeft te Hansweert de
heer Snocck Henkemans met den burgemees
ter van Hontenisse en Kruiningen en de mili
taire en maritieme commandanten overleg ge
pleegd. Buitengewone maatregelen voor de
plaatsing van 10.000 vluchtelingen zijn drin
gend noodig gebleken; de maatregelen van de
heeren Snocck Henkemans, Collot d^Escury en
Dominicus bleken volkomen te harmonieeren.
Voor de geïnterneerden.
Naar dc Zw. Ct. verneemt, is door de hee
ren dr. Buitenrust Heltema, jhr. mr. v. d.
Brandeler en prof. dr. J. Hoekstra uit Kam
pen, het initiatief genomen tot maatregelen
om ook voor de ontwikkeling en ontspanning
van de geïnterneerde militairen te zorgen.
Uil andere plaatsen, buiten onze Waterlinie
voorloopig, zijn personen aangezocht, om
mede deel uit te maken van een Centrale
Commissie.
Men is van plan op dezelfde wijze als voor
onze krijgsmacht, ook voor hen cursussen te
organiseeren. Dit alles onder goedkeuring van
en in overleg met de militaire autoriteiten.
Men rekent daarbij op de intellectueele krach
ten onder de geïnterneerden zelf, en verder
op steun van de burgerij. Besprekingen wer
den al gehouden: de uitvoering wacht nog op
afdoening van zaken van militairen aard.
De cursussen zullen gegeven moeten wor
den in 't Nederlandsch en in Fransch, al
thans sommige. Voor de liederavonden en
voordrachten zullen eveneens Nederlandsche,
\laamsche en Fransche nummers ten beste
worden gegeven Reeds nu zouden Nederland
sche en Fransche lectuur en vooral illustraties
welkom wezen. De heer Van den Brandeler zal
deze gaarne in ontvangst nemen.
Het plan is in alle plaatsen waar geïnter
neerden zijn ondergebracht, samenwerking te
zoeken met de commissies zoo deze daar
reeds bestaan voor ontwikkeling en ont
spanning van onze eigen gemobiliseerde weer
macht. Waar geen commissies zijn, zullen
subcommissies worden gevormd. Zoodoende
wordt versnippering van kracht voorkomen
en samenwerking bevorderd.
Mijnen in de Schelde.
Naar ons gemeld wordt hebban de Duit-
schers in de Belgische Schelde nabij Antwer
pen mijnen gelegd, van af Bath.
Het zal dus zaak rijn, dat de schippers, die
nanr Antwerpen varen, bij Hansweert nadere
instructies vragen.
Op een mijn geloopen.
Het Nederlandsche stoomschip ,,Tubaiilia**
Zaterdagmiddag te IJmuiden van Z.-Amerika
aangekomen, rapporteert op de Noordzee een
draadloos telegram te hebben ontvangen, dat
het Nederl. stoomschip „Noordam" der Hol
land Amorika-lijn in het Kanaal op een mijn
is gestooten, doch het schip kan nog naar Rot
terdam doorstoomen.
Ook werd er nog geseind, dat er gewonden
aan boord rijn. tengevolge van de ontploffing.
Naar aanleiding van bovenstaand berdaht
werd geïnformeerd bij de directie der
bollandAimorikaJijn, welike mededeel
de, van den kapitein van de Noordam een
draadloos telegram te hebben ontvangen,
waarin niet van een m ij n gesproken, dooh
wel gemeld wordt dat het schip ergens op is
gestooten, tengevolge waarvan het licht be
schadigd is. Het roer is onklaar geraakt, ter
wijl door het agentschap der H. A. L. te Am
sterdam werd medegedeeld; dat ook aan den
achtersteven schade is aangericht.
Van gewonden wordt in deze berichten
geen gewag gemaakt.
Het stoomschip „Noordam" is gisterennacht
aan den Hoek van Holland aangekomen en
door drie sleepbooten naar Rotterdam ge
sleept.
De N. R. Ct. verneemt voorts het volgende
van het aan den „Noordam" overkomen on
geluk:
Van Falmouth naar Rotterdam koers zet
tend, werd het stoomschip in de Duins aan
gehouden door een Engelsoh marine-vaartuig.
Twee officieren kwamen aan boord van de
Noordam. Zij stelden vast, dat de uitkla-
ring in orde was en gaven toen vergunning
om door te varen.
Op de vraag van kapitein Krol, welke de
veiligste route naar Hoek van Holland was,
teckende een der Engelsche officieren, op ver
zoek van den heer Krol, op de zeekaart de
Noordelijke grens van het mijnenveld aan. Hij
maakte daarbij de opmerking, dat, als de
Noordam ten Noorden van deze grens
bleef, het schip veilig naar den Hoek kon
varen.
De gezagvoerder volgde die aanwijzing stip-
telijk op, doch ongeveer 6 mijlen Noordelijk
van dë limiet stoomende .stiet de Noordam
plotseling op een mijn. Het was toen kwartier
vóór twaalf voormdddags. Het schip kreeg een
zeer bevicen schoki de nassagiers schrikten
geweWdg op eo dachten ln de eerste oogen-
blikkeai dat de Noordam er geweest was,
Na de ontploffing en dein schok Week even
wel, dat, ofschoon de tdhade, aan het schip
toegebracht, zeer belangrijk is, het met het
ongeval bijzonder goed was afgeloopen. Noch
een van de bemanning, noch een van de pas
sugiers had eenig letsel bekomen.
Al dadelijk werii vastgesteld, dat de stoom-
sluur machine, het stuurgerei en het roer
totaal vernield waren. Het roer hangt nu
dwars achter het schip.
Het duikeronderzoek rapporteerde ernstige
schade onder water. De gezagvoerder liet on
middellijk na het ongeval alle ruimen veilen
Daaruit bleek, dat alleen de achtcrpiek van
het scihip was volgeloopen; de overige ruimen
hadden geen water gemaakt.
Het aohterpromenade-dek is opgezet; de lie
ren en stutten zijn gebroken. Verder is aan
het sahip op verschillende plaatsen lichte
schade toegebracht. Zoo zijn de marmeren
schoorsteenmantel van de le klasse rookka
mer en de spiegels van de waschtafels van de
lavabo's gebroken. De dTaagblokken van de
assen vah de tunnel zijn erg beschadigd. De
volledige schade zal eerst kunnen worden
vastgesteld in hel droogdoik, waarheen de
Noordam na lossing gaat.
Het voorloopig onderzoek bracht voorts aan
het licht, dat mei de beide hoofdmachines kon
worden gemanoeuvreerd. Kapitein Krol be
sloot toen de reis met afwisselend werken van
de heide schroeven voort te zetten naar Hoek
van Holland, waarvan de Noordam bij de ont
ploffing ongeveer 80 mijl verwijderd was. De
Westerdijk werd na het ongeval opgeroe
pen, die onmiddellijk naar de Noordam
stoomde en het schip veiligheidshalve escor
teerde naar den Hoek. Daar kwam het te half
een in den nacht van Zaterdag op Zondag
aan, waar het bij het binnenloopen geholpen
werd door de sleepbooten „Charlois, Pool-
zee" en „Rozenburg" van do firma L. Smit
Co.
De ladfng van de N o o r d a m heeit hoogst
waarschijnlijk niet geleden. Het regeerings-
graan, dat het schip heeft medegebracht, is in
elk géval niet beschadigd.
Uitvoer van meel zonder machtiging
De gezagvoerder F. A. v. L., van een stoom
boot te Tiel, die uit de stelling Amsterdam
een tweetal halen roggemeel heeft uitgevoerd
zonder speciale machtiging van den comman
dant dier stelling, is heden door de rechtbank
veroordeeld tot f50 boete subs. 20 dagen hech
tenis, met verbeurdverklaring van het meel.
De eisch was een maand gevangenisstraf met
verbeurdverklaring
Onzijdigheid.
"Wij lezen in de Oud-KaDholiek
„Tot heden is ons vaderland', Gode zij
donk, gebleven huiten den strijd', die elders
met zooveeÜ felheid wordt gestreden. Wij
meenen, dat daartoe niet weinig heeft bijge
dragen de strikt onzijdige -houding, door on
ze regeering en geheel ons land in acht geno
men. Om dit te kunnen blijven doen. is het
hoogst gewenscht, dat niet alleen de officieel©
personen, maar ook ieder onzer zich onthou-
de van alles, waardoor diie onzijdigheid, al
was het ook maar schijnbaar, min of meer
zou worden geschonden. Daarom willen wJj
hier overnemen, dat volgens Der Kathol ik,
do professor in de psychologie te Bern. Du
bois. in het Journal dé Genève over de Zwit-
sersahe neutraliteit heeft geschreven. Daar
Zwitserland en Nederland in dit opzicht on
geveer in dezelfde omstandigheden verikee-
ren, verdient zijn kort bezadigd woord ook
onze aandacht. Met weglating van een en an
der, dat enkel Zwitsersche toestanden betreft,
en met verandering van Zwitserland in Ne
derland, laten wij het hier volgen.
Lat en wij onze onzijdigheid bewaren,
maar nfiet te veel vertrouwen op onze gevoe
lens. Verhit door de opwinding benevelen rij
ons verstand en beletten ons, de gebeurtenis
sen, dde. zioh voor onze oogen afspelen, on
partijdig te beoordeelen. Behouden wij onze
sympathiên, maar streven vrij er naar, ons
voor alle vooroordeel te wachten en ons te
wapenen tegen den haat, die altijd onrecht
vaardig is en wreed. Wij moeien onze ge
voeligheden in ons binnenste opsluiten. Door
ze openlijk, of ook maar in brieven of parti
culiere gesprekken te openharen, zouden wij
familieleden, vrienden, ja gansChe volkeren
kwetsen, en wij zouden den haat nog aan
wakkeren, die thans het ongelukkige Europa
in brand steekt- Deze voorzichtigheid in het
utitdruikken van onze inwendige geivoelens
moet geen door vrees voorgeschreven bere
kening zijn. Edeler gronden moeten het zwij
gen voor onze dagbladen, tijdschriften, en
voor een iegelijk onzer evenzeer tot plicht
maken, als voor onze soldaten. Onze vader
landsliefde en onze menschelijkheid, beide,
eischen dit van ons.
„Geheel Nederland is thans één. Laat ons
deze harmonie niet verbreken door onvrucht
bare uitlatingen, door hartstochtelijke uitin
gen van onze persoonlijke gevoelens, hoe
welgegrond deze ons ook toeschijnen. Sluiten
we ons aaneen om onze «onafhankelijkheid
te verzekeren. De gevoelens van humaniteit,
die ons land bezielen, leggen ons deze terug
houding op, ja verplichten ons er toe. Ons
blijft het medelijden met en de sympathie
voor allen, die thans het slachtoffer rijn van
dezen algemeenen waan der Europeesche vol
keren. Beweenen wij alle jongelieden, die
door een belreurenswaardigen strijd worden
weggemaaid; beklagen wij de weduwen, de
weezen, de ouders, die hunne kinderen opof
feren voor hun vaderland! Kwetsen wij hen
nimmer dn hunne vaderlandsche gevoelens
door onze kritiek, of door het uitdrukken van
onze vreugd of smart naar aanleiding van de
berichten, die ons van het oorlogsveld berei
ken! Men moet zich in hun toestand kunnen
verplaatsen, en zich de droefheid voorstellen,
die vrij zouden gevoelen, als het ons vader
land betrof. Ons Nederlandsche volk zal
vrij zijn er zeker van deze houding van
ware onzijdigheid weten te handhaven".
Een Nederlandsch dienst
plichtige aangehouden. Een jonge
ling uil Nijkerk, zekere De Ruijter, die in
Amerika vertoefde en op weg toog om in ons
leger zijn dienstplicht te gaan vervullen, is op
de zeereis door Engelschen gevangen geno
men en wordt nu sedert 6 weken gevangen
gehouden.
Ziin vader, die hiervan door een vriend van
zijn zoon kennis kreeg, heeft zich tot den ml*
nister gewend, die een spoedig onderzoek tb
Londen heeft toegezegd. Tel.
Onder een omnibus. Een 9-jarig
zoontje van P. M. van den B. te Rijswijk ft
door de omnibus van Kwintsheu! op Rijswijk
overreden en gedood.
Reclame.
Schooi- en Kerknieuws.
Het bibliotheekwezen. In het
Universiteitsgebouw te Amsterdam heeft H.
Greve, privaat-docent in de bibliotheconomie
en bibliografie aan de universiteit van Amster
dam zijn cursus geopend met een openbare les.
De tegen«rtelllng tusschcn het bibliotheekwe
zen van een halve eeuw geleden en het moder
ne, laat zich in twee uitingen in de kunst bij
zonder duidelijk kennen, n.l. uit een srh'lderij
van Spitzweg „Der Bibliothekor" van 1858. en
de inleiding van Anatole France's roman „L'fle
des pingoiiins". Beide geven een chargemaar
opvallend is in het oudere document de humo
ristische kijk op den onschadelijken boeken
vriend, tegenover den hoon dien Anatole Fran
ce bestemde voor zijn lateren collega, den be-
roeps-bibliograof, met zijn catalogi en fiches-
doozen vol bibliografie.
Tusschen deze bc'den ligt de werkelijkheid met
uitingen van algemeen-maatschappelijke be-
teekenis: de vorming van het v.\-t enschappelljk
bibliotheek-personeel; de specialisatie der bi
bliotheken voor wetenschappelijk onderwijs en
die voor algemeener ontwikkeling; en vragen
van interne, zoowel als interbibliothecoire bi-
bliotheekpolitiek.
Het verband tusschen deze ontwikkeling op
bibliotheekgebied tot algemeene maatschappe
lijke veranderingen, kan het best getoond wor
den aan het verschijnsel dat men zou kunnen
noemende „vermaatschappelijking" van het
Boek, waarorder te verstaan zoowel hel boek,
als het tijdschrift en het dogblod.
Valt het Boek als middelaar voor persoon
lijke cultuur buiten bibliothcconomischc belang
stelling het Boek als massa-verschijning volt
daar geheel binnen. Juist in onze dogen is het
Boek geworden het massa-product en daardoor
middelaar voor sociale cultuur.
Nu is de vermaatschappelijking van het Boek
in onze dagen door allerlei factoren wel snel
ler voltrokken dan vroeger, maar élke verme
nigvuldiging van het woord is gericht op ver-
sociab'seering der gedachte, thans èn in vroeger
tijd, toen de propaganda nog gebonden werd
door verkeersmoeilijkheden.
Met enkele voorbeelden is aan te toonen, dat
het Boek, door alle eeuwen heen, droger en
middelaar is geweest, en dat er juist daordooi
samenhang bestaat, zelfs tusschen de in gebruik
genomen grondstoffen, zooals papyrus, perka
ment, papier en de groote cultuurverschuivin
gen.
Welke functie aan de bibliotheek is toe to
kennen. 19 een vraag, welke eveneens als cul
tuurvraag dient behandeld en opgelost te wor
den. Zoowel de historische bibliothecografie als
de praktische bibliotheektechniek stellen aiot
uitsluitend vragen van intern bibliotheekbelang,
waarvoor alleen de bibliothecaris zijn engeren
belangstelling kan reserveeren.
Doch zijn belangstelling in de allereerste
plaats. Het is daarom van practlsche nut, tot
één groep van „biblcrtheekwetenschappen" te
vereenigen s Schriftwezen, boekwezen en bibl'o-
theekwezen, waarvan dan een gedeelte valt or
der historisch-filologische studie, een ander on
der sociaal-technische. In beide richtingen
wetenschappelijk werk te leveren.
Wat betreft de laatstgenoemde studie Zoo
wel de bouw van den catalogus, als die van
bibliographie, stellen eischen aan zelfstand
wetenschappelijk inzicht, naast eischen, dio v.
zelf vallen onder het handwerk.
Evenzoo zijn er vragen van biblothcekpo:
die in den kring vallen van wetenschappen'
belangstelling. Vooral dan: de „vermaatsch'ip
pelijldng" der Bibliotheek zooals deze tot uitin
komt In de intevbibliothecaire catalogisatie op
coöperatieven grondslagenzooals deze eerst
mogelijk werd na de splitsing in wetenschap*-
bibliotheken en ontwikkelingsbibiiotheken.
Eenerzijds toch herwint bij deze splitsing de
wetenschapsbibliotheek haar taak ten opzichte
van het wetenschappelijk onderzoekanderzijds
komt in de ontv.rikkelingsbibUotheek gelegen
heid tot wetenschappelijk naast praktisch werk
in de richting van de moderne sociaal-poeda-
gogie.
's-G ravenhage, 16 October.
Examen M. O. Wiskunde, acte K I.
Opgeroepen 3, opgekomen 8, teruggetèókken
1 en afgewezen 2 candidaten.
Examen Wiskunde L. O. (art. 86).
Opgeroepen, opgekomen en afgewezen 3 can
didaten
Ds. Talma uit Bennebroek, oud-mlnistOT,
zal op 18 en 25 October a. a. prediken in öe
Hollandsche Kerk te Londen.
Het Nederl. Tooneel en de ar
tiesten. Ons wordt, betreffende de kwestie-
van het Néd>. Tooneel en de artisten, waarhij
de uitspraak van den kantonrechter door hel
treffen van ©ene schikking overbodig was ge
wórden, medegedeeld, dat de leden, dié dit
aangaat, nL mevr. Hollropvan Gelder, de
heer en mevrouw Lobo, naej. N. Kling en de
heeren Meunier en van Kerckhoven, hoewel
zij zich geheel onderworpen hebben aan de
voorwaarden bij die schikking gesteld, bi) déh
Raad van beheer met ingang van 1 A'jföï Si,*,
hun ontslag hebben ingediend.
Huister Heide. Alhier is in den oudè£-
dom van 62 jaren overleden de heer Th. G.
Schill, ingenieur-architect te Amsteidaip.
De heer Schill is jarenlang voorzittél? vgn
de Maatschappij tot bevordering der bou^h
kunst geweest. Zijn laatste bouwwerk ik hf
gebouw van de Groot© Club geweest
'De teraardebestelling is bepaald op fced^)
te 12 uur op de algemeene begraafplaats té
Zeist
