frurksdhc vioot. In den strijd onderscheidde
Bch inzonderheid het Turksche linieschip
Jorgud Rejss.
De door de Turksche vloot behaalde voor
ttelen kannen aldus worden samengevat: vilf
Russische oorlogsschepen zijn in den grond
geboord; 19 transportschepen heeft men
laten zankcn. Volgens de -verklaringen
Van gevangen genomen Russische marinesol
daten waren niet minder dan 17.000 contact-
pijnen In de transportschepen geladen, die in
'de Zwarte zee zouden worden uitgezet. Reeds
'dit feit bewijst de vijandelijke bedoeling van
de Russische vloot.
Bij de beschieting van de Rnssiche havens
iljn 55 pakhuizen vernield, die petroleum en
graan bevatten, en wel 50 in Sebastopol en No-
worossysfc en, 5 in Odessa.
Berlijn, 3 Nov. (Björnson). Uit Rome
wordt gemeld:
De Messagero Egiziano verneemt uit Alexan
dre, dat niet ver van den Aziatischen oever
van het Suezkanaal sterke Turksche troepen
zijn samengetrokken. De troepen voerden vele
kameelen mede en 300,000 zakken, die, met
zand gevuld, in het Suezkanaal moesten wor
den geworpen. Tegen zulk een brug zouden
de Engelsche kanonnen weinig kunnen doeu.
be Engelsche regeering moet langs den Egyp-
tischen oever ongeveer 50.000 soldaten hebben
samengetrokken.
Men is in officieele kringen zeer pessimis
tisch gestemd, te meer omdat men een sterke
gisting in mohammedaansche kringen heeft
opgemerkt. Men is overtuigd, dat de Khedive
voor de Turksche zaak is gewonnen, want
hoewel hij werd aangespoord naar Egvple
terug te kceren, weigerde hij dit beslist met
de woorden: „Ik ben geen Engclsch ambte-
paar." De Turken zouden in Egypte als be
vrijders worden begroet.
B e r 1 ij n, 3 Nov. (W. B.) De Frankf. Ztg.
bericht uil Konstantinopel:
Heden na zonsopgang opende een -uit ne
gen schepen bestaand Engelsch-Ffansch es
kader op 15 KM. afstand een bombardement
op de forten aan de Dardanelles De beschie
ting werd van de Turksche vestingwerken
uit beantwoord; zij duurde 20 minuien en
richtte bijna geen schade aan.
Londen, 3 Nov. (R.) De secretaris van
dc Britsche admiraliteit deelt mede, dat bij
hare aankomst te Akaba nabij de Turksch-
Egyplische grens, de Engelsche kruiser Mi
nerva deze stad bezet vond door soldaten, van
wie een het uiterlijk had van een Duitsch of
ficier, en door gewapende inboorlingen. De
Minerva bombardeerde daarom het fort met
de daarin zich bevindende troepen. De stad
werd ontruimd en een troepenaf dec ling aan
land gezet, die hel fort, de kazernes, het post
kantoor en de magazijnen vernietigde. De
rijand leed eenige verliezen, de Engelschen
Verloren geen enkelen man.
Konstantinopel, 4 November.
(W. B.) Het hoofdkwartier maakt officieel
bekend, dat'de Engelsche vloot den len No
vember Akaba, aan de Egyptische grens, heeft
gebombardeerd. Er werd eene poging tot lan
ding beproefd; maar nadat vier Engelschen
gevallen waren, stapten de overigen weer in
Uunne booten. Hoewel de Engelschen duizen
den projectielen afschoten, werd aan onxe
tijde slechts een gendarme gedood.
Cairo, 3 Nov. (R.) Oe Britsche generaal
Maxwell heeft het militaire bestuur over
Egypte op zich genomen. De krijgswet is er
Afgekondigd.
Londen, 3 Nov. (R.) Het persbureau
deelt mede, dat van den Engelschen consul
te Mohammerah in Perzië een telegram is ont
vangen, meldende dat de consul te Basrah met
Verscheidene Engelsche kooplieden door de
Turken gevangen wordt gehouden.
K o n s t an t i n op e 13 N o v. (NV. B Naar
rerluidt, zijn de havenautoriteiten begonnen
met de inbeslagneming van de in de haven
aanwezige Engelsche en JFransche handels
schepen.
L o n de n 3 Nov. (R.) Officeiel. Het al-
morgen van 3 November bombardeerde een
Engelsch-Fxansch eskader op verren afstand
de forten aan de Dardanelles De forten ant
woordden. Een enkel projectiel kwam in de
nabijheid van de schepen neeT. De schepen
van het eskader leden geen enkel verties.
Eene sterke ontploffing, vergezeld gaande
van eene massa rook, kwam op een van de
forten voor.
Konstantinopel, 4 November.
[W, B.) De morgcnbladcn sporen de Turken
aan tot den strijl tegen de mogendheden vap
de triple-entente.
De minister van financiën Djavid Pacha
heeft ontslag gevraagd.
Kaapstad, 2 Nov. (R.) Men gelooft, dat
de aanhangers van Maritz, in kleine afdee-
lingen gescheiden, op goed geluk af ronddwa
len bij de Duilsche grens. Men verwacht, dal
nog meer zi''i zullen overgeven. Maritz xelf
is gewond.
Pretoria, 3 Nov. (R.) Officieel bericht.
Eene patrouille van 50 man, van de strijd
macht van kolonel Brits, ontmoette den 27en
October 150 rebellen van het commando van
Maritz in de richting van Schuitsdrift. Ver
scheidene rebellen werden gedood of gewond;
acht weiden gevangen genomen, waaronder
twee luitenants.
Een andere rebellenafdeeling, onder bevel
van kapitein Bukes, gaf zich vrijwillig over
aan commandant Studes. Er is alle reden om
le gelooven, dat die afdeeling ontkomen is
jan Jiet kamp van Maritz onder dc grootste
moeiciirkheden. Zij heelt meer dan 300 mijlen
gemarcheerd.
Londen, 3 Noy. (R.) Officieel). Het al-
emeene bombardement van Tsingtau begon
cn 31 October, 's morgens vroeg. Zware stuk
ken belegeringsgeschut, op hel land opgesteld,
werkten samen met de vloot Het fort ten Oos
ten van den Iltis-heuvel, de werken van Hsiao
Chan Shan, en de omtrek van het arsenaal,
pinnen Tsingtau, leden groote schade. De pe
troleum-reservoirs vlogen in brand. De Duit-
fcchere beantwoordden zwak het vuur.
Petorsburg# 8 Nov. (R.) In antwoord
fcp een telegram van de handelsvereenSging te
hloókou, waarin de meoning wordt uitgedrukt,
fidat vredesonderhandelingen eerst mogelijk
kullen zijn wanneer de Russische troepen het
part van Dultschland zullen hebben getrof
fen, heeft de czaar gezegd, dat hl) 't geheel
Jdoskovletem De „vree*. dot dn
vrede zal worden gesloten voordat de rij and
geheel vernietigd ls, ls ongegrond.
fier 1 ij n, 3 N o v. NV. B.) De VossischeZtg.
vermeldt het volgende bericht van de te San
Francisco verschijnende Examiner: De presi
dent van de Califoraische universiteit NVhee-
ler bericht over een gesprek, dat hij in 1913
met keizer NVïlhelm heeft gehad. Hij doet
daarbij opmerken, dat dit ééne reeds nu zon
der een schaduw* van twijfel kan worden ge
zegd, dat de Europeesche oorlog is ontstaan
tegen de belangen, wenschen on bemoeiingen
van den Duitsclien keizer. De keizer zeide tot
hem, dat van al zijne verrichtingen geduren
de den tijd van zijne regeering, hij de meeste
.waarde hechtte aan dc handhaving van den
vrede.
Delhi, 3 Nov. (R) In eene vergadering
te Quella, die door zeer invloedrijke moham
medanen werd bijgewoond, is een besluit aan
genomen, waarin wordt verklaard, dat Tur
kije door Duitschland om den tuin werd ge
leid, toen het zijne onzijdigheid verbrak, en
dat de Engelsche regeering kan rekenen op
de trouw van de mohamedanen in Beloedf
sjistan.
Londen, 3 Nov. (R.) Zijne Hoogheid
AgaiKhan, het geestelijke hoofd der Moha
medanen van Khoya, zond den Muzelmannen
van het geheele Britsche rijk een kennisge
ving. waarin verklaard wordt, dat de Turk
sche regeering niet handelde in het belang
van den Islam en dat het de plicht is van
ieder goed Mohamedaan is om het Britsche
gouvernement getrouw te blijven.
De nizam van Hydarabad, het hoofd van
den grootsten inlandschen slaat in Britsch-
Indië. heeft een manifest gericht tot zijne
onderdanen, waarin verklaard wordt, dat aan
de Indische Muzelmannen de plicht is op
gelegd, zich onwankelbaar trouw te toonen
aan Groot-Brittannië, dat altijd de beste
vriend van den Islam is geweest.
De verklaring van den onderkoning van
Indië, dat de bondgenooten de heilige plaat
sen van den Islam zullen eerbiedigen, heeft
een zeer gunstigen indruk gemaakt.
De Mohamedaansche bond van Bengalen or
ganiseert eene beweging, die ten doel heeft
de ongeletterde massa over de oorsprong van
de actie van Turkije in te lichten.
Londen, 3 November. (R.). Een
Canadceschc dagbladschrijver, die terug
gekomen is van een bezoek aan de Ver
een! gde Staten, brengt hulde aan de be
wonderenswaardige trouw der Teren en hun
vijandelijke gezindheid tegen de Düitschers.
Dit 19 des te opmerkelijker, omdat, zooals
men weet, de Ieren in Amerika vóór de aan
neming der Home Rule-wet slecht over de
Engelschen te spreken waren en geneigd wa
ren het oor te leenen aan Duilsche "vleierijen.
De pogingen der Düitschers, om partij te trek
ken van de ontevredenheid, die onder de
Ieren bestond v6ór de aanneming der Home
Rule-wet, zijn geheel mislukt.
De boeren in de provincie Ontario hebben
Engeland een groote hoeveelheid producten,
vooral haver, aardappelen, erwten, boonen,
kaas en meel aangeboden.
Keulen, 3 Nov. (NV. B.) De Köln. Ztg
bericht uit Berlijn:
Volgens de bladen zou de Engelsche regee
ring. na een bespreking met de verbondeD
cn de onzijdige mogendheden, besloten heb
ben de Londensche declaratie van 1909 niet
meer als basis voor hare handelswijze in zake
het internationale recht te beschouwen. Eene
bevestiging van het prijs geven door Enge
land van dc Londensche declaratie schijnt
nog niet ontvangen te zijn.
Er zal echter wel een besluit moeien wor
den genomen over de vraag of. wanneer En
geland zich losmaakt van de declaratie van
Londen, daaruit als van zelf sprekend de con
clusie moet worden getrokken, dat ook
Duitschland tegenover Engeland niet meer
aan de Londensche declaratie gebonde» zou
zijn.
Londen, 3 Nov. (R.) Over het besluit
van de admiraliteit, met betrekking tot de
vaart op de Noordzee, schrijft de Pall Mall
Gazette:
De maatregelen beleekenen geene sluiting
der Noordzee, maar verschaffen eerder een
voordeel. Het doel, dat wordt beoogd, is niet
anders te bereiken. Groot-Brittannië wenscht
en streeft er naar, zoo min mogelijk onaange.
naamheden te berokkenen aan Nederland.
Denemarken, Zweden en Noorwegen, landen,
die loyaal de zware verplichtingen, voort
vloeiende uit hunne onzijdigheid, in acht ne
men. Deze landen zullen erkennen, dat wij
hen eerder wenschen te helpen, dan hen te
belemmeren in de bevrediging van hunne
rechtmatige behoeften.
B e r 1 ij n3 N o v. (R. )Uit de statistiek van
de arbeiders-ziekenkassen blijkt, dat in ge
heel Duitschland de arbeid aanhoudend toe
neemt. In Groot-Berlijn heeft het aantal wer
kenden reeds weer het millioen overschre
den. Vooral in de metaal- en machine-indus
trie, het transportbedrijf, het voedings- en ge-
notmiddelenbedrijf, en voorts de papier- en
leder-industrie vertoont zich eene levendige
toeneming van den arbeid. Het aantal werk-
loozen is overal aanzienlijk verminderd. De
statistiek van de arbeidersziekenkassen ls
voor de beoordeeling van dezen toestand af
doende, want ieder, die werkt, is verplicht
zich tegen ziekte te verzekeren.
Londen, 3 Nov. (R.) De Board of Trade
deelt mede. dat voor de vakken, waarvoor ver
zekering tegen werkloosheid verplichtend is.
het percentage der werkloosheid den 30en
October 4.16 bedroeg. Het was in de vorige
weck 4.29 en in de voorafgaande maand 5.11.
Deze cijfers gelden voor het geheele Ver-
eenigde Koninkrijk. Voor de andere bedrijven
neemt het aantal werkloozc vrouwen en man
nen ook af; het bedraagt 59,424 in plaats van
60,964.
B e r 1 ij n 3 Nov. (NV. B Blijkens de op
gave van den stand op 31 October is bij de
rijksbank sedert 23 October de goudvoorraad
met 32.071.000 mark, de dekking van de bank
noten door metaal en kasbiljetten van 655
tot 66.2 pet. gestegen.
Londen, 3Nov. (R.) De Daily Telegraph
bericht, dat eene nieuwe oorlogsleening van
200 millioen p. st. bhmen kort zal worden uit
gegeven, rentende 4 pet. en aflosbaar h pari
iuilen Jaren.
B e r 1 ij n8 Nov. (NV. B.) Een medewer
ker van de Vossische Ztg. heeft van den Ame-
rikaanschen ambassadeur vernomen, dat er
maatregelen genomen zijn voor den uitvoer
van Duitsche chemicaliën en kleurstoffen naar
Amerika en den invoer van Amerikaansche
katoen in Europa met onder Amerikaansche
vlag; varende schepen. De Amerikaansche re-
gcering heeft van de Engelsche regeering de
toezegging gekregen, dat geene belemmerin
gen in den weg gelegd zullen worden aan het
landen van met katoen geladen Amerikaan
sche schepen in Duitsche havens. De Duitsche
regeering gaf harerzijds door bemiddeling van
de Amerikaansche ambassade aan de regee
ring dor Vereenigde Staten de toezegging, dat
zij de naar Russische havens bestemde katoen-
schepen niet zal beletten de plaats van hunne
beslemming te bereiken.
Verspreide Berichten.
"Waardeering.
Het dagblad Antwerpsche Tijdingen van 29
October nummer 8 (Dagjblad, met steun van
de overheid na het bombardement opgericht)
schenkt de Hollandsche uitvoerende afdeeling
van hot Centraal-bureel van inlichtingen te
Antwerpen de volgende waardeering.
„Niet alleen in Nederland, doch buiten deze
grenzen In België, ja in Antwerpen zelf, heb
ben de Nederlanders hunne beschermende
hand uitgestrekt ten voordeele der ongeluk*
kige Antwerpenaars.
Op het initiatief der heeren W. A. van der
Veen, E. H. van Baumhauer, baron (i. NV. de
Vos van Steen wijkwerd het Anlwerpsch
Cenlraalboireel voor inlichtingen aan Vluchte
lingen tot stand gebracht. Om der waarheids-
wille moeten wij er bijvoegen, dat eenige aan
hunne stad verkleefde Antwerpenaars eene
behulpzame hand hebben toegestoken om het
werk tot eene nuttige inrichting te maken.
Pas eenige dagen gesticht is het wondervol
le zien wat troost en gerustheid reeds in som
mige families gebracht werden.
NVij raden don ook onze bevolking aan.
ruimschoots gebruik te maken van de bereid
willige tusschenkomst van voornoemd comité,
dat gevestigd is op de Kunstlei 64. En we zijn
overtuigd, de tolk te wezen van gansch Ant
werpen en de beproefde in Holland uitgewe
ken inwoners, om onzen innigen dank te be
tuigen aan allen die medegewerkt hebben
tot het in stand brengen wan dit zoo mcnsch-
lievend werk en inzonderheid aan de heeren
Van der Veen, voorzitter, Von Baumhauer en
Baron de Vos van Stcenwijk. leden, die daar
voor opzettelijk uit Nederland zijn gekomen
met een onzer stajdgenooten.
Hulde aan deze phianthropen."
Belgische erkentelijkheid.
Tegenover de beweringen in de,.Giornale
d'ltalia" in het bijzonder, verdient als een der
talrijke uitingen van Belgische erkentelijkheid
de aandacht het artikel, dat de heer Albert
Renard publiceerde in de „Gazelle de Hollan-
de".
Hij vertelt*
NVij stapten nit in Utrecht. Het ls 10 uur
avonds. De laatste trein naar Den Haag is
weg. Een soldaatje geeft spontaan mijn moe
der de hand om haar te steunen. Een even
zeer onbekende mijnheer belast zich met de
zorg van onzen driejarigen jongen. Een derde
brave man loopt naar de telefoon om voor
ons kamers te bestellen in een hotel.
Wij zijn in Den Haag.
Vele zijn de attenties van den eigenaar cn
het personeel van het hotel. Wij hebben nog
geen geld gewisseld, het is Zondag; men kent
ons niet, men weigert mijn horloge in onder
pand, wij zijn Belgen, dat is voldoende. NVij
willen een wieg koopen en een wagen huren
voor baby, die niet veel meer dan 10 weken
oud is; Boor bemiddeling van twee landge-
nooten hooren wij van beminnelijke Neder-
landsche dames: Ziehier wat ge noodig hebt,
en linnen ook Wij zullen het u leenen.
In een winkel koopt mijn vrouw iets dat
f 1.50 kost, de winkelier zegt voor dc Belgen
is het f 1.30 mevrouw. En dan die dame in
Utrecht, die antwoordde: Ja, wij nemen Bel
gen op en des te beter als er al maar meer
komen!
De fieer Renard, die zich teekent algemeen
vertegenwoordiger der Delftsche Gistfabriek
en lid der Belgische Auteursvereeniging,
heeft sedert dien nog een artikel gepubli
ceerd. waarin hij voorstelt een monument op
te richien in Den Haag om aan de dankbaar
heid der Belgen jegens Nederland uitdruk
king te geven.
De stemming onder de
Düitschers.
Een correspondent van de Tijd te Brugge
meldt het volgende over de stemming onder
de Düitschers in België:
„Wat ik in Ostende reeds heb meenen op
te merken, zag ik hier bevestigd. Er begint
zich. en dat is begrijpelijk, een onrustige stem
ming onder de Duitsche troepen voor te doen
en een mopperend geluid tegen de officieren,
die nutteloos menschenoffers brengen om de
Yser te forceeren, te hooren. Niet zoozeer nog
onder de nieuw aankomende troepen, maar
onder hen, die van het front terugkeeren.
Wanneer de soldaten van den strijd zijn
teruggekeerd en in de achterhoede wat pau
seeren, komen hun zinnen tot kalmte en be
seffen ze wat waanzinnigen strijd ze hebben
meegemaakt Ik kan dan ook als volstrekt ze
ker mededeelen, dat de laatste dagen -verschei
dene gevallen van desertie in de geheele streek
zijn voorgekomen. Daartegen zijn reeds ver
scherpte bewakingsmaatregelen genomen en
den soldalen is verboden, den nacht bij par
ticulieren door te brengen, daar sommigen
daarvan gebruik gemaakt hadden, om zich
in burgerkleeren te steken en aldus uit te wij
ken
Ook de zelfmoorden onder de officieren
nemen aanmerkelijk toe en in liet hotel du
Sablon alhier, hebben zich reeds drie officie
ren een kogel door het hoofd gejaagd, terwijl
een majoor zich verdronken heeft. Wanneer
de Düitschers dan ook blijven voortgaan, over
winningen te forceeren door massa-offers en
het roekeloos verspillen van kanonnenvlecsrh,
zal men spoedig nog wel erger hooren dan
deze deserties."
De slag aan de Yser.
De oorlogscorrespondent van „De Tiid"
meldt d.d. 1 Nov. uit Thourout o. a.:
„Alles bij elkander zijn de Düitschers reeds
drie malen in Dixmulden geweest en evenveel
malen er uit teruizffeworpau* Hel is een ehba
«n vloed van overwinningen en nederlagen,
waarvan men zich nauwelijks een goed denk
beeld lean vormen.
Evenals de bondgenooten lijden de Düit
schers ontzaglijke verliezen. Op alle mogelijke
wijzen worden de gew onden vervoerd. Toch
blijven groote groepen gewonden zich te voet
over den weg begeven naar plaatsen, waar ze
verpleging hopen te vinden. Ook hier in Thou
rout is alles ter verpleging der gewonden in
gericht en de vele groote kloosters, welke hier
zijn, doen alle als hospitalen dienst. In de
stad zelf is van branden of fusilleeren nog
geen sprake geweest. AUcen wordt de bevol
king totaal verarmd, doordat alle voorraden
worden opgeëischt.
Over de bekende inundatie van den Yser
vertelt de oorrespondent het volgende:
Woensdag 'hebben de geallieerden 't land om
de Yser geinundeerd op de plaats, waar de
Düitschers deze tusschen Dixmuiden en
Nieuwpoort hadden geforceerd. Toen dezen
voor het instroomende water naar de andere
zïide wilden vluchtten, deden de geallieerden
op het onverwachts hevige bajonetaanvallen.
En na de bajonetaanvallen volgde artillerie
vuur, dat de terugwijkenden geen rust liet.
maar hen onophoudelijk met een moordend
vuur overstelpte. Tol bij het halfvoltooide pon-
tonbrugje, dat het den Düitschers gelukt was
over de Yser te slaan, waren zij door de bond
genooten achterna gezeten. En vrecselijke
drama's van man-tegcn-man-gcvechten wer
den in het water afgespeeld. Ook het artille
rievuur bracht nog aan menigen aftrekkenden
Duilscher den dood, en hoc\elen in het water
van dc sterk gezwollen Yser verdronken, is*
nauwelijks te schatten.
Op hun beurt trokken toen de geallieerden
in den nacht van Donderdag op Vrijdag de
Yser over op een ander punt. En oprukkend
in de richting van Leke bestookten zij daar
den niet sterk verschansten vijand op een
wijze, dat deze tot een plaatselijken terug
tocht gedwongen werd met achterlating van
tmnderderi dooden. Tegen het aanbreken van
den dag begon toen over en weer een zwaar
artillerie-gevecht, en terwijl zij versterkingen
ontvingen» begonnen de Düitschers opnieuw
een krachtig offensief, dat op het oogenblik
nog voortduurt, zonder dat het aan een der
Dariijen gelukt is. een beslissing uit te lokken.
Op het oogenblik slaan de geallieerden er
aan de linie Dixmuiden—Nieuwpoort zéér
gunstig voor. Bevonden zich de Düitschers op
het laatst van de vorige en het begin van deze
week bij Dixmuiden en zelfs over de Yser,
thans staan allen ten Noorden der rivier en
voor zoover zij in de buurt zijn, moeten zij
in de modder vechten.
Langs de kust zijn dc geallieerden zelfs tot
op enkele kilometers van Ostende aan het ope-
ieeren en boven Dixmuiden bij Leke. Het En
gelsche scheepsgeschut neemt'sinds Vrijdag
morgen weer deel aan den strijd en een paar
verdwaalde granaten brachten op enkele
plaatsen in Ostende opnieuw schade aan.
D.d. 2 November meldt de correspondent uit
Sluis:
De Düitschers trekken nog steeds, maar in
zeer langzaam tempo, van Dixmiden naar
Ostende terug. Groote troepenmassa's met
zeer veel geschut worden samengetrokken aan
de Zeeuwsch-Hollandsche grenzen, vooral tus
schen Dudzede en Zeebrugge.
Het tramverkeer met Brugge van uit Sluis
is hedenmiddag stop gezet. Alle paspoorten
zonder één uitzondering zijn ingetrokken, en
niemand mag meer van Noord naar West-Bel-
giê. Overal patrouilleert steric de veldgendar-
merle. Met een collega heb ik hedenavond over
de velden langs het kanaal nog Zeeland kun
nen bereiken, doch anderen moesten in Brug
ge achterblijven. Elk oogenblik kunnen be
langrijke kriigsgebeurtenissen verwacht wor
den. De vliegmachines der geallieerden zwer
ven tot over Brugge. Ik tracht langs een an
deren weg op nieuw "West-België te bereiken.
Een nederlaag van den
Duitschen Kroonprins?
De bekende correspondent van „Daily Mail"
te Petrograd, Hamilton Tyfe, verhaalt, dat hel
tegen NVarschou ageerende Duilsche leger,
hetwelk dezer dagen door de Russen tot den
aftocht werd gedwongen, onder het opperbe
vel stond van den Duitschen kroonprins. Deze
corespondent weet te melden, dat het Duitsche
plan was, den overtocht over den "Weichsel
le forceeren, Iwangorod te vermeesteren en de
Russische legers vóór het invalen van den
winter te desorganiseeren. Toen de generale
staf op IT October te Radom de definitieve
schikkingen nam, verlangde de Kroonprins,
dat hem zou worden overgelaten om den vijand
den doodelijken slag toe te brengen. De Düit
schers hadden zeer aanzienlijke strijdkrachten
samengetrokken. De beste Pruisische troepen
waren den Kroonprins in het centrum toe
gewezen, waarbij nog gevoegd warep Oosten
rijksche infanterie-brigades en een groot aan
tal kanonnen, waaronder ook zwaar belege
ringsgeschut, waarmee men Iwangorod in
enkele dagen hoopte te vermeesteren. Op den
linkervleugel bevond zich generaal van Hin
denburg met de Beieren, op den rechtervleu
gel bevonden zich de Oostenrijkers. liet alge-
mccnc denkbeeld was, dat, terwijl, het cen
trum den aanval deed op Iwangorod, de beide
vleugels de Russen zouden omsingelen en ver-
nietfigen. Echter, terwijl de Kroonprins be
schikkingen trof over hetgeen hij zou doen,
hield hij geen rekening met hetgeen de Rus
sen zouden doen. Deze beletten den Düit
schers niet alleen den overtocht over de rivier,
maar zij trokken haar zelf over en dwongen
de Düitschers tot der. terugtocht.
De onverwachte heftigheid van den Rus-
sischen tegenaanval dreef den vijand terug.
In het centrum week het leger van den
Kroonprins mei achterlating van veel ma
terieel, o.a. zes-en dertig zware kanonnen, die
in de modder verzonken, moesten worden
achtergelaten. Het Duilsche leger trachtte
stand tc houden langs de linie van posilies, die
tevoren waren versterkt, maar de vervolging
was te hevig. Een andere poging werd gedaan
om de verspreide strijdmachten le verzame
len met den rug tegen den spoorweg, maar de
Russische vervolgers dwongen den vijand tol
verderen terugtocht.
Op Dinsdagavond keerde de Kroonprins te
Radom, dal hij veertien dagen te voren met
zooveel hoop had verlaten, als geslagen vluch
teling terug. Hij hoopte toen zijn leger langs
de liin Edlinsk-Iga» met_Ra.dow
le herstellen, maar ook dit plan moest v.xi*.
den opgegeven. De Russische cavalerie zal den
Düitschers op de hielen en trok den volgen
den dag Radom binnen. Te zelfdes* lijd wat
generaal von Ilindenburg's leger aan den lin
kervleugel uil al zijn posities noordelijk van
de rivier de PiJitza verdreven en was dit on
danks dapperen tegenstand tot den terugtocht
gedwongen.
Intusschen duurt de vervolging van hel
Duilsche leger, dat voor "Warschau is terug
geworpen, voort.
De correspondent, die mededeelt, dat in de
drie verloopen oorlogsmaanden het opperbe
vel in het Oosten al vijf malen is veranderd,
voorziet nu weer nieuwe veranderingen iif
het bevel.
De Ghoerka's.
Het Parijsche blad La Presse beschrijft eei
episode, waarin de Ghoerka's uit Engjelsch-
Indië in de gevechten aan de Yser een rol
hebben gespeeld als volgt: „Ten noorden van
de Belgische linie, niet ver van de kust, had*
den de Düitschers onlangs verscheidene bat
terijen zware artillerie opgesteld. Alle po gin**
gen van de artillerie van de bondgenooten te*
gen die kanonnen waren vruchteloos geweest,
Men kon don schotsafstamd niet vinden en
de Duitsche kanonnen brachten den bondge
nooten zware verliezen toe.
Lucht verkenners vonden eindelijk de plaats
waar de munitie voor die kanonnen was op
geslagen; zij lag ruim 15 K.M. achter de
Duitsche schansen, 's Nachts scheepte een af-
decling Ghoerka's zich op twee ka nonneer-
booten in en met gedoofde lichten voeren,
die in alle stilte den mond van de Yser op,
Na een langen en stillen marsch kwTamen do
Ghoerka's tot op 900 M. van het kamp, waaf
het munitiekonvooi stond. Hier stonden zesl
Duitsche schildwachten op post. De officier,
die over de inlandsche troepen bevel voer
de, gaf hun last, in een klein bo<schje weg to
schuilen. Het heele bataljon legde zich heel
stil neer en spande zijn oogen in, om de duis
ternis te doorboren Langzaam, stil, kropen
zes gestalten, die zich nauwelijks tegen den
grond afteekenden, uit het bosöhje den weg
op. In hun mond hadden zij het lange mes,
dat bij handgemeen het geliefkoosde wapen
van de Ghoerka's is.
Een half uur verstreek. Een diep basgeluid,
als het gekwaak van een lökvorsch, werd ver*
nomen, en in een seconde waren de scha
duwbeelden van de zes schildwachten op den
weg verdwenen. Geen geluid, geen kreet werd
gehoord. ITet was of de herfstwind de blade
ren langs den grond deed ritselen. Nu spron
gen de andere Ghoerka's op en hervatten hun
marsch naar de opslagplaats van de muni
tie. Om één uur in den ochtend ontwaarde
de generale staf. die in dc richting van de
Duitsche linie m^t spanning uitkeek, een fei
len lichtflits aan den horizon. Eenige secon
den later hoorde men een zware ontploffing,
gevolgd door tallooze andere, toen de kisten
met granaten en granaatkartetsen uit elkaar
sprongen. Vervolgens bereikte de kleine troep
de kanonneerbooten weer behouden en wel
en den volgenden diag waren de Duitsche bat
terijen naar achteren gebracht.
Een brief van een moeder.
In de portefeuille van een gesneuveld Rus
sisch officier vond men den volgenden briefl
„Je vader is ver van hier, bij Lajsigau, ge
sneuveld en ik draag jou nu op als heilige
plicht, de verdediging van ons dierbaar vader
land tegen den vreeselijkcn vijand. Herinner
u. dat ge den zoon van een held zijl Mijn
ziel is bedroefd en terwijl ik je vraag, zijner
waardig te zijn, vloeien mijn tra-nen Ik weet,
dat lie woorden iets verschrikkelijks betce-
kenen, lijden voor jou en voor mij, en toch
herhaal ik ze. Ons leven op aarde is niet
altijd durend. "Wat beteekens ons leven? Een
druppel in den oceaan van ons schoone Rus
land; moge het bloeien en groeien. O zeker,
men zal ons vergeten en onze gelukkige na
komelingschap bekommert zich niet om hen,
die. sluimeren „in de graven der broederen",
,,Toen we afscheid namen, heb ik je gekust
en je mijn zegen gegeven. Wanneer ge bevel
krijgt om een belangrijke opdracht te ver
vullen, denk dan niet aan mijn tranen, maar
slechte aan mijn woorden van zegening. God
behoede u. mijn goel, mijn heerlijk, mijn in
nig geliefd kind. Overal leest men dal de
vijand ruw en wreed is. Laat je niet doop
blind wraakgevoel vervoeren. Hef de hand
niet op een gevallen tegenstander en wees
barmhartig jegens hen, wier lot ge ln u\Y'
handen hebt."
Onvoorzlchti geultlatlng.
De nabestaanden te Weenen van een Oos*
tenrijksch soldaat, die in Galicië had gevoelig
ten. was zoo onvoorzichtig geweest, op eeti
open briefkaart naar hun te schrijven, dat het
met de Oostenrijkers in Galicië niet goed ging"
en hij voor zich er niet rouwig om zou zijn,
indien "hij door de Ru«3sen krijgsgevangen
weüd gemaakt!
De familieleden van den soldaat vonden op
de keerzijde van de kaart de aanteekening:
..Doodgeschoten op vonnis van den krijgt
raad"
Het lied in den oorlog
De Bretonschc dichter-zanger Botrel trekt
langs de FYansche kampementen rond. om
de soldaten met zajn lied op te vnoolijken.
Hij maakt ook allerlei gelegenheidszangen op
bekende wijzen, die bij de soldaten geweldig
inslaan.
Duitschland's vijanden.
Dc ook hier te lande door zijn voordrachten
over wetenschappelijke vraagstukken bckenï
de Duitsche professor NVarner Sombart heeffj
een artikel geschreven in het „Berliner Tage*
blatt*' over «de vijanden van Duitschland.
Ilij zegt daarin o.a.: U
Tegenover dc Fransclien voelen wc wel al
lerminst tegenzin, laat staan dan haat. Irt
waarheid hebben wij absoluut niets tegen dó
Fransohen, alleen zij hebben veel tegen on|/
NVij eeren en achlten hen als ridderlijke vij
anden. Ja, ten aanzien van de heldhaftig^
Franschen gevoelen wij als het ware iets alg.
het medelijden dat men voor een ernstig aa^,
geschoten edel wild gevoelt. Ook zelfs tegejj.
Rusland heerscht in ons volk geen eigenh]K$
haat. Met de Engelschen is het iets geheel alft
ders. Wij voelen Engeland ris de vijand; vd|
voeren den oorlog tegen Engeland, en wij zij*
len den oorlog niet als afgeloopen beschouj
wen, zoolang niet Engeland verpletterd efl
deemoedig hi het «*of ligt
