binnenlandT"
bevredigend. De bladen verklaren, dat dc oor
log geen godsdienstig karakter draagt. Zij leg
gen er den nadruk op, dat hel een moreele
plicht van dg Mohammedanen is, trouw aan
do Britsohe kroon, te blijven. De Mohamme-
daansche bond in Bombay gal den onderko
ning telegrafisch de verzekering, dat de trouw
der mohammedanen onwrikbaar blijft. Aan
zienlijke muzelmannen te Bombay schreven
aan de Times of India: „Wij blijven trouw aan
koning George, maar daarom moeten wij niet
den sultan veroordeelen, die slechts een werk
tuig is in de handen van dt> opportunistische
politiekers ln Stamboel.'1
Mohammed Ali, hoofdredacteur van het In-
bsche blad Comrade, schrijft: „De muzelman
nen in Indië moeten hunne ziel Gode aanbe
velen en hunne diensten ter beschikking der
Indische regeering stellen." Soortgelijke ge
tuigenissen, die een bewijs vormen van de
trouw der muzelmannen in Indië, ontvangt
«en uit alle deelen van het land.
N e w-Y o rk, 5 N o v. (R.) Uit Tokio wordt
officieel bericht, dat het bombardement van
Tsingtaiu krachtig wordt voortgezet. Gedu
rende den nacht vam 3 November deden de
Duitschers een tegenaanval. De electriciteits-
fabriek is \eraield.
Kaapstad, 5 Nov. (R.) De opstand vau
Beyers in W est-Transvaal en de opstand van
Maritz in het noordwesten van de Kaapkolo
nie schijnen geheel bedwongen te zijn.
Pretoria, 5 N o v. (R.) Officieel bericht
Nog 106 rebellen, waaronder vier luitenants
en zeven Duitsche soldaten, hebben zich vrij
willig overgegeven in Carnarvon.
Londen, 5Nov. (R.) Een regeeringsge-
trouw commando heeft eene ontmoeting ge
had met rebellen in het district Rustenburg.
Het commando verloor twee dooden, vijf
gewonden en eenige gevangenen. Later nam
Botha het bevel over dat commando op zich
en joeg de opstandelingen uiteen. Op ver
schillende plaatsen geven de rebellen zich
in groolen getale over; rij zijn bitter teleur
gesteld over de verkeerde voorstellingen, die
de leiders hun hebben gegeven.
Weenen, 5 Nov. (W. B.) De Wiener
Allg. Zeitung zegt, naar aanleiding van het
/oorzichtig gestelde communiqué, waarmee
het Engelschc departement van oorlog de op
gewonden openbare meening over het gevaar
van een inval trachtte gerust te stellen: Niels
kan het groote feit ongedaan maken, dat dc
Duitsche kanonnen aan de Engelsche kust
donderden. Het is een vreeselijk ontwaken,
dat de Britsohe natie nu beleeft. In plaats dat
ie Engelsche oorlogsschepen de Duitsche ha
vens bombardeeren, vallen de Duitsche pro
jectielen op Engelschen grond. Duitsche duik-
boolen verschijnen in het Kanaal, Duitsche
oorlogsschepen aan de oostkust van Engeland,
Duitsche mijnen aan de noordkust van Ier
land. Voor Engeland is nu het vreeselijkste
werkelijkheid geworden; het werd aan de
eigen kusten door Duitschland in de verdedi
ging gedrongen.
Berlijn, 6 Nov. (W. B.). Officieel. De
Nordd. Allg Zeitung brengt het facsimilé van
»en mot den stempel van het Engelsche ge
zantschap in Brussel voorzien formulier, dat
Jen volgenden tekst heeft:
„Ela-major de 1'armée anglaise. Je sous-
signé Dale Long, attaché a l'état-major, ré-
duisitionne Ie1914".
Het blad merkt hierbij op: Van het hier
afgedrukte formulier werd een geheel pakket
gevonden in het kantoor van de Engelsche
ipionage-eentrale in BrusseL Reeds lang voor
den oorlog was het bekend, dat een zekere
Dale Long in Brussel woonde en zich daar
bezig hield met spionage tegen Duitschland
ten behoeve van Engeland. Het was ook ge
lukt een gcheele reeks van zijne agenten voor
den rechter te brengen. Intusschcn kon niet
met zekerheid vastgesteld worden, dat Dale
Long tot den Engelschen generalen staf be
hoorde. Uit het formulier, dat nu gevonden
Is, blijkt echter, dat Dale Long in het geval
van oorlog aan den Engelschen generalen
jlaf zou worden toegevoegd en dat hij krach
tens zijn ambt in hel Engelsche leger bevoegd
vas rekwisitién voor te schrijven en dat deze
evoegdheid door het Engelsche gezantschap
X Brussel gecertificeerd was, zooals het
jlempel bewijst. De aanwezigheid van een ge
heel pak niet ingevulde formulieren van dezen
aard bewijst verder buiten eiken twijfel, dat
men hier Ic doen heeft met een mobilisatie
maatregel, die zonder de toestemming van de
Belgische regeering in 't geheel niet denk
baar is.
W e e n e n 4 Nov. (W. B.) De Politische
Korrespondenz verneemt, dat door bemidde
ling van den Spaanschen gezant met Rusland
een overeenkomst is getroffen over het ver-
frek der tot dusver aan beide zijden terugge
houden staatsonderdanen. met uitzondering
van officieren en van 17- tot 45-jarige mannen.
Het Spaansche gezantschap deelde mede, dat
de Russische gouverneurs reeds overeenkom
stige telegrafische instructiën hebben ontvan
gen.
Budapest, 5 Nov. (W. B.) Het Hongaar-
iche correspondentiebureau bericht, dat de
minister van financiën met de bestuurders van
dc geldinstellingen te Budapest heeft beraad
slaagd over de uitgifte van eene staatslee-
ning, die moet dienen tot dekking van do
oorloasuilgaven Als uitkomst van deze be
raadslagingen werd geconstateerd, dat de te
genwoordige toestand van de geldmarkt gun
stig is voor de uitgifte van eene binnenland-
fiche leening. Het uilgeven van eene oorlogs-
leening Is dus binnenkort te verwachten.
Ber 1 ijn, 5 Nov. (W. B.) De Vossische
Ztg. vestigt er de aandacht op, dat lord Lore-
burn, de gewezen lord-kanselier, die nog niet
heel lang geledein zijn ambt in het tegenwoor
dige Britsche ministerie neerlegde, in een
hoek, dat hij verleden jaar heeft uitgegeven
over den bijzonderen eigendom in den zee
oorlog,, de voorstellen tot sluiting van de ge-
heele Noordzee van Dover en Calais tot aan
de Shetlands eilanden en Bergen voor de han-
Aelsscheepvaart voor een bepaalde schending
van de neutraliteit verklaarde. Hij zet in rijn
hoek uiteen hoe moeielijk het is de kust wer-
kèlijk te blokkeeren en gaat dan voort: Wan
neer men een afgesloten zee met een nauwen
ingang heeft, zooals de Mlddellandsche zee,
de Zwarte zee of de Oostzee, kan de blokkade
de industrie slechts afdoende benadeelen, als
Ie blokkeerende strijdmacht met alle volken,
die de kust bewonen, in oorlog ligt. Dat is
echter och gelioele buitensporige onderstelling.
Wanneer echter een van de volken, die de
kust bewonen, neutraal is, dan kan de nauwe
ingang slechts door ccne klaarblijkelijke
schending van de neutraliteit, die zou gelijk
staan met eene oorlogsverklaring, zoodanig
gesloten worden, dat het in- en uitloopen van
schepen in neutrale havens, van waaruit de
vijand overvloedig per spoor kan worden
verzorgd, kan worden verhinderd.
De toepassing van deze volzinnen op de
sluiting van de Noordzee beteekent, dat En
geland daardoor een zwaren inbreuk maakt
op do onzijdigheid van Nederland, 'Denemar
ken, Noorwegen en Zweden.
Berlijn, 5 Nov. (W. B.) Een te Stock
holm verschijnende sociaal-democratisch or
gaan schrijft in een artikel, dat onmisken
baar alleen aan het adres van Engeland is
gericht: Er verloopt geen dag zonder nieu
we bewijzen, met welk eene moeite de neu
trale staten hun handel moeten loodsen
voorbij de wantrouwige oorlogvoerende sta
ten. Dit bewijst onmiskenbaar de gewoonte
van zekere oorlogvoerende staten, om aan de
neutralen de voorwaarden voor hun verkeer
te dicteeren. Eiken toevoer voor den eenen
oorlogvoerende af te snijden is het doel, dat
door den ander openlijk wordt nagestreefd.
Daarom is het recht van de neutralen blijk
baar in de oogen van velen weinig waard.
Maar slappe toegevendheid maakt de zaak
voor ons neutralen niet beter. Wij rijn nu
zoo ver gekomen, dat Zweden dc gewichtigste
artikelen, die het behoeft, slechts onder de
grootste moeielijkheden en zelfs dan niet al
tijd kan krijgen. De oorlogvoerenden hebben
geen recht aan de neutrale staten voorschrif
ten te geven over hun handelsverkeer, dat
zij telkens aan den oorlogstoestand aanpas
sen. Men voert veelvuldig aan, dat de neu
tralen te zwak zijn om zich te doen gelden.
Dat is echter heden volstrekt niet zoo zeker
De oorlogvoerenden zelf zijn in zeer hooge
mate afhankelijk van den handel der neu
tralen en hun goederenaanvoer. De neutra
len vormen eene zeer respectabele economi
sche macht. De moeieliikiheid voor hen is
groot zoolang zij ieder afzonderlijk optreden
Maar wanneer zij hunne in vele opzichten ge
meenschappelijke belangen vereenigen en ge
zamenlijk optreden tegcm pretentiën, die men
onbevoegd doet gelden, dan krijigen zij eene
belangrijk grootere mogelijkheid om bun
recht te óocn gelden.
Londen, 4 Nov. Telegrammen uit New-
York doen kennen, dat de openbare meening
in Amerika over het algemeen van oordeel is.
dat het besluit van Groot-Brittannië, met be
trekking tot de Noordzee, voldoende gerecht
vaardigd is door de omstandigheden en dat
de maatregelen, genomen ter bescherming van
de belangen der neutrale landen, alles geven
wat men kon verwachten.
De correspondent van de Daily Telegraph
te New-York zegt: De eenige Amerikaansche
protesten, die te voorzien zijn, zullen uitgaan
van de exporteurs, die dachten, ondanks deD
oorlog, hun onwettigen handel met Duitsch
land te kunnen voortzetten. De Amerikaan-
sche militaire en maritieme kringen verbazen
zich, dat Groot-Brittannië dit besluit niet eer
der genomen heeft.
Kopenhagen, 5 Nov. rW. B.) De Ber-
lingske Tidende bericht, dat de in Christia-
nia gevestigde vereeniging van Noorweegsche
scheepsreeders in een aan het Nc rwcegsche
ministerie van buitenlandsche zaken gericht
adres er tegen protesteert, dat Engelsche oor
logsschepen neutrale handelsschepen met la
dingen voor Skandinavië in strijd met het
volkenrecht in Engelsche havens binnenbren
gen. Men moet aanspraak maken op schade
vergoeding voor het verlies, dat daardoor be
rokkend wordt.
Berlijn, 5 Nov. (W. B.) De gezegden
van Roosevelt over den wereldstrijd waren
door Reuter verminkt. Inmildels is gebleken,
dat Roosevelt volstrekt niet in het koor van
den door Engeland geïnspireerde anti-Duit
sche pers instemt.
In zijne verdere artikelen zegt Roosevelt:
Het is absurd, ja meer dan absurd, den Duit-
scihen keizer als den bloeddorstige n verwek
ker van den oorlog of te schilderen. Ik ge
loof, dat de geschiedenis eenmaal zal aontoo-
nen, dat de keizer in volkomen eenstemmig
heid met de gevoelens van het Duitsche volk
handelde, in den oprechten wensdh en het
geloof te doen, wat de belangen van zijn volk
edschten. Ieder van zijne zonen trok in den
oorlog, niet slecht6 in naam, maar om wer
kelijk alle gevaren en bezwaren van den oor
log te doorstaan. Twee zonen sloten een
noodhuwelijk en vertrokken dadelijk na de
voltrekking naar het front.
In tienduizende gevallen gingen officieren
en manschappen een huwelijk aan, vóórdat
zij in den strijd gingen. Eene natie, die in
tijden ran nationaal gevaar zulk een geest
drift toont, is zeker eene groote natie. Van de
hoogste tot de laagsten bewezen de Duitsche
mannen en vroivwen eene heerlijke vader
landsliefde en zelfverloochening. Het Duitsche
volk gelooft vast, dat het in de eerste plaats
een strijd van de beschaving tegen den gewel
dig dreigenden vloed der borba arschh c id
voert. Het Duitsche volk trekt in den strijd
omdat het overtuigd is, dat de oorlog eene
volstrekte noodzakelijkheid was. eene nood
zakelijkheid niet slechts voor Doiitschland's
welvaart, maar voor Duitschlands nationaal
bestaan. De Duitschers zijn overtuigd, dat de
natiën van West-Europa verraders, van de
zaak der westersche cultuur zijn. De vet^tie-
tiging of verminking van Duilschlamd. die
tot zijne onmacht zou leiden, zou een ramp
voor het menschdom zijn. Ieder grootmoedig
hart, iedere ruim om zich heen ziende geest
op'het gcheele aarend kon niet o/nders
dan vreugde hebh hrt bestaan van een
beveiligd, eensgcz'cv machtig Duitschland,
dal te sterk is om aanvallen te vreezen, te
rechtvaardig om een bron van vrees voor zijne
buren te zijn.
Londen, 5 Nov. (R.) Het vonnis in zake
de anti-Duitsche standjes te Deptford is aldus:
Drie personen werden tot gevangenisstraf van
respectievelijk zes en vier maanden veroor
deeld. De andere beklaagden moesten borg
tocht stellen voor hun goed gedrag. De mees
ten van hen namen als vrijwilliger dienst in
het leger.
Zweden*
Stockfiolm, 5 Nov. (W. b.) Officieel
wordt medegedeeld, dei de toekenning van do
Nobelprijzen van dit jaar wordt uitgesteld tot
het aanstaande najaar. Het tijdstip voor do
prijsverdeeling wordt van 1916 af van den
lOen December gebracht op 1 Juni. In 1916
zullen de prijzen voor 1915 en 1916 uitgedeeld
worden.
Mexico.
El Paso, 5 Nov. (R.) Hier Is bericht
ontvangen, dat op 20 zeemijlen ten zuiden
van Agua Scaliemtes een veldslag is geleverd
tusschen eene voorwaarts rukkende strijd
macht en aanhangers van Carramza, welker
sterkte onbekend is, en 10,000 man, die hun
door Villa tegemoet gezonden rijn.
Verspreide Berichten.
De strijd in België-
De oorlogscorrespondent van de Daily
Chronicle seinde Woensdag uit Noord-Frank
rijk, dait de Engelsche troepen in een drie-
daagschen slag schitterend hebben gevochten
tegen een overmacht van 700,000 Duitschers,
die trachtten tusschen Yperen en Reims door
het front der bondgenooten heen te breken.
Besormingen met de bajonet van dc loop
graven waren die dagen voortdurend aan de
orde. Den eersten dag werden de Duitschers
telkens met groote verliezen teruggeslagen;
zij lieten stapels lijken op het slagveld liggen.
Den volgenden dag vielen zij weer met een
overstelpende overmacht aan en dreven de
Engelschen vijf mijlen terug. Aan beide zijden
waren de verliezen reusachtig. Den laatsten
dag (Zaterdag van de vorige week) herwon
nen de Engelschen echter niet alleen het ver
loren terrein, doch wierpen de Duitschers 15
mijl terug.
Te Brussel.
De bijzondere correspondent van de N. Ct.
te Antwerpen seint, dat te Brussel een pro
clamatie is aangeplakt van 28 October, be
krachtigd op 1 November door Von der Goltz,
waarin wordt medegedeeld, dat 2 politie
agenten van de stad Brussel tot 5 en 3 jaar
gevangenisstraf zijn veroordeeld wegens het
plegen van geweld tegen een Duitsch soldaat
met medehulp van Brusselsche burgers. Bo
vendien is aan de stad Brussel een boete van
francs 5,000,000 opgelegd. Een en ander met
machtiging van den krijgsraad.
Duitsche maatregelen.
Uit Aken werd gemeld, dat 200 arbeiders
en ingenieurs in een spccialen trein naar Ant
werpen zijn vertrokken, om aldaarde Zcppc-
lin-hal tc helpen bouwen.
Uit Essen kwamen 40 kanonnen aan van
zwaar kaliher, die naar Atrecht zullen wor
den vervoerd.
Uit Aken vertrokken meer dan 12 lange
goederentreinen et leege transportwagens in
de richting van Namen. Men zegt er binnen
kort aanmerkelijke troepenverplaatsingen in
Noord-Frankrijk zullen plaats hebben.
Een trein met 60 automobielen met mitrail
leurs is naar Ostende vertrokken.
Verdiende promotie.
Acht Engelsche kolonels rijn wegens hun
schitterende houding te velde hij keuze tot
genera al-majoor bevorderd.
De zeeslag op de Chileensche
kust.
Omtrent den zeeslag op de Chileensche kust
vindt de N R. Ct. nog eenige bizonderheden
in telegrammen uit Valparaiso aan Engelsche
bladen. Het blijkt dat het Duitsche eskader
onder bevel stond van admiraal Von Spee,
(die in 't begin van dit jaar met de Scham-
horst een bezoek heeft gebracht aan verschil
lende Nederlandsch-Indische havens). Het
gevecht is Zondag geleverd, ongeveer een uur
voor 't vallen van den avond, en geëindigd
toen 't donker was Op de Good Hope werd
een ontploffing waargenomen tusschen de
beide schoorsteenen. De Monmouth zonk na
dat er verscheidene schoten waren afgevuurd
en trachtte zinkende nog een der Duitsche
kruisers te rammen. Dc Duitsche admiraal
drukt er in een telegram aan de Chileensche
autoriteiten zijn leedwezen over uil, dat het
wegens het stormachtige weer niet doenlijk
was booten uit te zetten om opvarenden van
de Monmouth te redden. Men vermoedt, dat
de Glasgow en de Otranto slechts licht zijn
beschadigd. Beide schepen hebben, evenals de
Good Hope, van dc duisternis gebruik ge
maakt om te vluchten.
Het gevecht heeft plaats gevonden bij het
eiland Santa Maria, ter hoogte van Coroncl.
De Gneisenau, Scharnhorsl en Nürnberg, alle
drie slechts licht beschadigd, zouden gisteren
weer van Valparaiso, waar ze waren binnen-
geloopen, zee kiezen. De Leipzig en Dresden
zijn met vier bewapende transportschepen
buiten de haven gebleven.
Men gelooft dat het Duitsche eskader met
behulp van draadlooze telegrafie geregeld
nuttige inlichtingen heeft ontvangen, wat met
het Engelsche niet het geval is geweest.
In een telegram uit Valparaiso aan de New-
York Herald wordt het vermoeden uitgespro
ken, dat de Duitsche schepen, van de kust
uit door spionnen gewaarschuwd, de Engel
sche schepen al opwachtten toen deze, na tc
Coronel kolen te hobben ingenomen, de haven
verlieten. De Engelsche schepen schijnen niet
eens gelegenheid te hebben gehad de slagorde
aan te nemen.
Volgens dezen berichtgever is de Good Hope
zwaar beschadigd od de kust geloopen.
In oorlogst ij d.
Men schrijft uit het Rijnland aan de N R.
Co.:
In het begin van den oorlog las ik eens in
uw blad, dat een Engelsoh oud-gediende den
Transvaalschen oorlog een pic-nic genoemd
heeft, vergeleken bij den huidigen oorlog.
Welnu, in Duitschland gaat het evenzoo.
De veteranen van 1870, pronkend met de na
men Sedan, Wórth, Spicheren, beginnen hun
glorie te verliezen. Toenmaals was de oorlog
een krijgshaftig bedrijf, een strijd van held-
hafligen moed tegen even kloeken van den
vijand. Na den slag, voorbereid door inspan
nende, lange infanlcriemarschen, vermetele
verkenningen door ulanen- en huzarenpa-
trouilles, een mcesleepen ran zware artillerie
door ongebaande boschpaden, kwam de pe
riode van rust en voldoening over het be
reikte. Wel lagen daarginds op dc velden
honderden dooden en gewonden, maar dat
was werk voor de lui van de ambulances. De
soldaten stookten hun vuurtje en kookten hun
potje. In veel gevallen was er tijd genoeg om
een koraal te ringen: Nun danket Alle Gottl....
En nu I oo on ze veer leert m en den huldi
gen oorlog kennen, al is men ver van het front
gebleven. Uit brieven van kennissen, uit ver
halen van vrienden, die gewond terugkeeren,
kan men zich, na afscheiding van de onver
mijdelijke overdrijving, een denkbeeld Yor-
men.
Dan komt men tot de conclusie: hoe hou
den die lui 1 in 's hemelsnaam uit! Ik zwijg
over dc bloedige gruwelen, de ontzettende
vernieling der granaten, die in artilleriestel
lingen kanonnen en bediening tot een vorm-
looze massa omwerken, dalen en velden be
dekken met bloedige klompen van infanteric-
kolonnes, ik zwijg over de venijnige werking
der machinegeweren, die met hun regelma
tig getik-tak rijen aan rijen doen neerstorten
als weggemaaid door een geheimzinnige
hand.
In de woeste opwinding ran het gevecht
schijnt men dat niet te bemerken. De ijzeren
tudht houdt de manschappen bij de gesohuts-
bediening bezig, de voorgeschreven handgre
pen aan het kanon worden uitgevoerd, de
richtha nonnier voert de ontvangen bevelen
uit en als er een treffer in de batterij komt,
gaat het vuur door en nieuwe manschappen
nemen de plaatsen in van hen, die stil neer
liggen of zich wringen in gruwelijke pijnen.
Het geschut is de overheerschende factor, de
demon, die al deze mensclien behcersch/t en
zoolang het kanon niet gedemonteerd is,
wordt de bediening aangevuld met nieuw
menschenvleesch, het geschut buldert door,
omgeven door een bijna mechanisch bewegen
van artilleristen.
En onwillekeurig denkt men bij die ver
halen aan dc schitterende bladzijden van
Zola's „Débacle", aan het haast cynisch klin
kend bevel ,,A un autre", als weer een der
kanonniers gevallen is.
De oorlog van 1870 is, bij heden vergele
ken, nog kinderspel. Die kanonniers uit 1870
hebben nog rustig kunnen slapen en na den
slag werd het gespaard gebleven geschut op
gepoetst, appèl gehouden. Men ging de kame
raden der infanterie opzoeken en warmde
zich achter een oplaaiend vuurtje.
Die oude lijd, nauwelijks 44 jaren geleden
doet nu men vergeve mij de opmerking
bijna huisclijk-gemoedelijik aan.
Men verf-'lijke daarbij het* tegenwoordige
bestaan van den artillerist! Er zijn artillerie
regimenten, die bijna vier weken onafgebro
ken in het gevecht zijn geweest. Over dag
hebben zij zich gejacht van de eene stelling
naar dc andere. Paarden zijn neergevallen
in den waanzinnigen rit met de ratelende
kanonnen en weer vervaingen door andere.
Op de ongedekte wegen zijn granaatkartetsen
neergehageld en het geschut, dat niet getrof
fen was, is verder gereden, onbekommerd
om het kreunende hoopje, dat achterbleef. En
als 's avonds de voorgeschreven positie be
reikt is, moet de batterijstelling in orde ge
maakt worden. Met behulp van infanterie
worden de kanonnen ingegraven, afgedekt
met een bosch van talkken, beschermd door
blokken ho<ut en zandzakken.
Nauwelijks verschijnt het zonnelicht in den
morgennevel of ginds, honderden meters ver
der, in de onmiddellijke nabijhead van den
vijand loert de observatiepost, telefonisch
met de batterij verbonden. Of, zoo er haast
is, vormt een levende ketting van infanterie
de mondelinge verbinding tusschen batterij;
en observatiepost. In voorgeschreven opstel
ling staan dc kanonniers rond het geschut,
op een afstand wachten de kolonnes met mu
nitie en weer veel kilometers verder naderen
nieuwe kolonnes met munitie.
Het vuren begint, geleid door de wenken
van den observatiepost, maar als het voor den
vijand hinderlijk begint te worden, draait
hoog in de luchten een zoekende vlieger. En
spoedig hagelen de granaten vóór en achter
de batterij. Ze graven rich met scherp flui
tend geweld in de aarde, werpen bergen van
kluiten, aarde en steenen om zich heen en
niet lang duurt het, of de batterij krijgt het
noodlottig bezoek.
Dan komt de strijd op leven of dood 1 In
zenuwachtige haast reppen zich de kanon
niers, muniitiedragers zwoegen heen en weer
met de zwrare projectielen. In een hel van
vuur en dampen, van bloed en uiteengerukte
lichamen, vuurt de batterij verder, steeds op
nieuw aangevuld tot de stelling onhoudbaar
wordt, soms het geschut in den steek gelaten
moet worden om 's avonds onder de bescher
ming der duisternis in veiligheid gebracht te
worden.
En denzelfden avond herhaalt zich weer
hetzelfde tooneel, het in stelling brengen ge
durende den nacht, het gevecht bij het ko
mend daglicht met de onvermijdelijke ver
liezen.
Hoe houden die lui een dergelijk leven uit,
een leven, waar slapen cn eten weelde ln is
geworden. Met eenige uren rust langs den
berm van den weg, in de modder van het
stoppelveld moeten zij 't voor lief nemen Een
•bed weelde, zich wasschen weelde, verschoo
ning, alles onbereikbare weelde. En ik ge
loof graag dat allen, van de bevelvoerende
officieren af tot den gewoonsten kanonnier bij
het blazen van alarm opstonden als gerad
braakt, suf en wezenloos tot de bedreiging
van den vijand weer leven bracht in dat on
verslijtbaar mechanisme, dat het menschclijk
Ihchaam toch eigenlijk schijnt te zijn.
En met dc Infanterie gaat het niet beter. De
inspannende marsohen zijn feitelijk een heer
lijkheid in vergelijking bij hun werkzaam
heid op het slagveld. Niet het geweer, maar
dc spade gebiedt hier. Onder bedekking der
duisternis worden de loopgraven gemaakt,
terwijl ginds honderden meters terug de ar
tillerie opgesteld wordt. Machinegeweren
worden in stelling gebracht, zóó, dat zij het
terrein bestrijken cn als de nachtelijke ar
beid niet onderbroken wordt door vijandelijke
aanvallen, begint het molshoopleven, het le
ven onder den grond. En iederen nacht wor
den zoo mogelijk nieuwe loopgraven ge
maakt, soms tot op 50 M. van den vijand
Dan komt gedwongen stilstand van bc-ide
zijden. Doch eerst, nadat van beide zijden
beproefd is de vijandelijke loopgraven te ne
men. Lidiamcn van dooden en gekwetsten,
in grijs of in rood met donkerblauwe jassen,
liggen naast of over elkaar als getuigen van
die worsteling. En of de gewonden kermend
de handen opsteken, hulp is er nriet Wapen
stilstand wordt steeds door de Frdnschen ge
weigerd. Ze moeten bloeden tot de brancard
dragers 's nachts hen kunnen weghalen.
De liiken flaaa in ifederf over. Ook dat hin
dert niet! Het gekrioel in de loopgraven gaat
door, elk stipje met geweerschoten begroet en
tegen den avond, als posten uit de loopgraven
gaan om eten te halen, knettert van beide
zijden fel geweervuur. De scherpe kogels met
de koperen mantels vliegen fluitend over de
Duitsche loopgraven en als het al te bar
wordt, zendt de artillerie een aantal zingende
granaten naar de overzijde, laat barslende
granaatkartetsen over de gindsche loopgra
ven suizelen.
Dan, na dit slot van den dag, komt dè rust
Maar de rust is schijnbaar! Van beide zijden
wordt overrompeling gevreesd en er blijft
niets ander6 over dan dat een gedeelte den
eindeloozen nacht waakt met het geladen ge
weer in de hand, steeds loerend cn luiste
rend, met niets ter verpoozing.
Zoo verloopen dagen en uren in de loop
graven tot na twee, drie dagen de compagnie
afgelost wordt, wat onder het gebruikelijk
geweer- en artillerievuur moet geschieden.
Dan komt de rustperiode, die eerst na uren
marcheeren bereikt kan worden en tusschen
verbrande puinhoopen van verwoeste dorpen,
door het granaalvuur in brand geschoten, zoe
ken de manschappen een schuilplaats.
Zoo gaat hu leven voor vele tienduizenden
sinds dagen en weken. Doornat van den herfst
regen in de zware uniform, die maar niet
droog worden wil, staan ze op en gaan ze
verder. En toch, is het mogelijk! Die lui be
houden hun goed humeur, Uit brieven van
het front wordt onophoudelijk verteld van
snakarijen in de loopgraven uitgehaald. In
de rusttijden worden poppen van stroo ge
maakt om in de loopgraven als aanvalstroc-
pen te fungeeren.
Als ze langer In de loopgraven blijven, pro
beeren zij 't om het geheel comfortabeler te
maken en hier en daar is zelfs een halfver
brande piano heengesjouwd. En met galgen
humor staan hier en daar bordjes met op
schriften: „Bitte schonen. Hier wolinen gute
Leute V
KOLONIËN,
Oost-Indlë
Reuter seint ons uit Batavia:
De millioenen Muzelmannen in Neder-
landsch-Oost-Indië zijn volkomen onverschil
lig voor de actie van Turkije. Er zijn eenige
pro-Turksche Arabieren, maar men verwacht
dat zij voldoende inzicht hebben om de Ne-
derlandsche neutraliteit te respecteeren.
Kamerovereicht.
Tweede Kamer.
Vergadering van 5 November.
Geopend te 4 uur 10 min.
Voorzitter: Mr. H. Goeman Borgesius.
Regeling van Werkzaamheden.
Dc Voorzitter deelt mede dat de cer-
trale sectie besloot behalve de reeds beken ii.
wetsontwerpen (doch niet voor Dinsdag a.s
in behandeling te nemen het wetsontwerp to
tijdelijke heffing van uitvoerrechten en het
wetsontwerp tot wijziging der weduwenwet
voor ambtenaren ten behoeve van Rijks werk
lieden. Conform besloten.
De Voorzitter deelt nog mede, da!
waarschijnlijk nog een openbare vergadering
zal worden gehouden, doch de datum nog
niet kan worden vastgesteld.
De vergadering wo^dt daarna gesloten.
Berichten.
De Staatscourant van Vrijdag 6 Novem
ber bevat o.m. de volgende Koninklijke beslui
ten:
op verzoek eervol ontslagen mej. J. de Jeer
te Amsterdam, als oollectrice der Staatsloten5
aldaar;
idem mr. J. de Beaufort als secretaris der
Commissie voor de consulaire examens;
benoemd tot bureel-ambtenaar bij den
Rijks-Waterstaat 3e klasse J. J. de Haas tc
's Gravenhage, lijdelijk bureel-ambtenaar;
bevorderd tot post- en telegraafcommies 3c
klasse E. B. Bosman, J. M. Blóte, G. J. Plerik
C L. Wouterlood van Doesburg, allen com
mies 4e klasse;
benoemd aan de Opleidingsschool van Com
miezen enz. voor den Indischcn Postdienst
enz. tot directeur de telegrafie-hoofdcommies
J. Bitter; tot leeraar. de post- en telegraaf
commies 2e klasse, gedetacheerd bii het hoofd
bestuur J. S. van Juchem;
benoemd tot dijkgraaf van Lekdijk Boven-
dams W. A. van Bpp'A' Calkoen te Cothen.
Voor plaatsing op den hoofdcursus voor
den 2e luitenantsrang zijn alsnog toegelnten:
voor de infanterie hier te lande de onder
officieren: L W. Russen, J. A. Gceueen, J.
Schaap. H. Tamson, G. Blokhuis, P. Gries,
J. van Kenten, J. Koole. J. van Buitetien.
H. H. F. T. van Lennep.t
Men meldt hel volgende:
Den 2den dezer overleed op Japa ln dop
ouderdom van 66 jaren, de heer H. H. F. T. v.
I.ennep, die zich gedurende zijn veeljarig ver
blijf in Indië, door zijn voortreffelijke eigen
schappen van hoofd en hart. vele vrienden
wist te verwerven.
Het is bijna twee jaren geleden, dat het
Soerabaiaasch Handelsblad een hartelijk
woord ran afscheid wijdde aan den man, die
toen naar hij dacht voor goed Java ver
laten zou; hij is er nog teruggekeerd, omdat
zijne zaken er hem tijdelijk riepen, maar heeft
er helaas, zijn graf gevonden.
Het Soer Handelsblad heeft toen eemgszms
zijn loopbaan geschetst, en het kan ónze be
doeling niet zijn te herhalen, wat toen zoo
goed is gezegd. Maar op ééne zaak moge de
aandacht worden gevestigd, omdat zij het ai-
gemeen belang raakt.
In het laatst der 19e eeuw werd de Robus-
la-koffie door den Belgischen natuurondel*
zoeker Laurent in Jiet Congobekken ontdektt
Ln 1900 werd het zaad er van door eene BruV
selsche firma ten verkoop aangeboden, enkeló
boompjes in hare kassen trokken dc aandad$
van den heer Van Lennep en zoo kwant fa
nieuwe soort naar Indië. Hij is het
die ridus aan de koffiecultuur op Java IÜé*nJ
leven heeft geschonken; „sedert 1908"
lezen wij in van Gorkom's O.-I. culturfo x
.heeft de Rubusta de Java- en Liberia
zoo goed al# geheel verdrongetu do tijd
