BINNENLAND.
Verspreide Berichten.
Seyd, tegenover Pcrim in de zuidelijke Roode
zee bezet zijn door eene afdeeling Indische
troepen, gesleund door den kruiser Duke of
Edinburgh Eene groote hoeveelheid oorlogs
munitie en zes kanonnen zijn buit gemaakt;
een aan?al vijanden werden gevangen ge
maakt.
K onstan tinopel, 15 Nov. (W. B.l
De hier gevestigde Perzen richtten aan. de
kerkelijke- hoofden van de Schiiten telegram
men. waarin zij mededcelen, dat zij met de
levendigste vreugde kennis ontvingen van do
afkondiging van den heiligen oorlog. Zij ver
klaren, dat zij hunne zaken zullen sluiteD en
bereid zijn in den oorlog te gaan. Zij verzoe
ken hun mede te deelen, waarheen zij zich
oioclen begeven.
De Tasvir Efkiar verneemt, dal de heilige
oorlog, die tegen Frankrijk is afgekondigd in
Marokko, eene grootere uitbreiding krijgt. Vol
gens liet in l anger verschijnende blad Saadat
rijn 10.000 Marokkanen onder Abdul Melik in
Tazza binnengetrokken, waar zij de Fiansche
ambtenaren gevangen namen. In een tusschen
Marokkanen en Franschen gevoerden strijd
in den omtrek van Tangcr werden de Fran
schen geslagen.
Konstantinopel, 15 Nov. (W B.).
De gislei' in de Tahib-mosfloee voorgelezen
historische fetwa over den oorlog, is naar de
voorschriften van den islam in den vorm van
vraag en antwoord gesteld. Vijf vragen, waar
in de noodzakelijkheid van den gcloofsoorlog
wordt aangetoond, worden overeenstemmend
met ja beantwoord.
B e r 1 ij n, 14 Nov. (\V. B.) Officieel be
richt. Over het zeegevecht van Coronel is
van den chef van het kruiserseskader. door
middel van de vonkentek grafie via Noord-
Amerika het volgende bericht ontvangen
Den len November ontmoetten ter hoogte
van Coronel de Scharnhorst, Gn.eisenau, Leip
zig en Dresden de Engelsche kruisers Good
Hope, Monmouth eD Glasgow en den hulp-
kruiser Oranlo. De Nürnberg was geduren-
3c den slag gedetacheerd Bij zwaren zeegang
werd het vuur op een grooten afstand ge"
>pend. De artillerie van de vijandelijke sche
pen werd in 52 minuten tot zwijgen gebrach*
Het vuur werd gestaakt nadat de duisternif
was ingevallen.
De Good Hope. die door het arlillerievuui
»n door eene ontploffing zwaar beschadigd
*vas. werd in de duisternis uit het oog ver
loren. De Monmouth werd op hare vlucht
door de Nürnberg gevonden; zij had sterke
dagzijde en kantelde onder de beschieting.
De redding van de bemanning was wegens
den zwaren zeegang en het gebrek aan boo
ten niet mogelijk De Glasgow, die licht be
schadigd scheen te zijn, ontkwam. De hulp-
kruiser vluchtte na den eersten treffer buiten
de vuurlijn. Aan onze zijde hadden wij geene
verliezen en onbeduidende beschadigingen.
Namens den chef van den admiraalstaf,
BEHNCKE-
Valparaiso, 14 Nov. (R.) De Duilsche
kruisers Leipzig en Dresden zijn met het
ïanbreken van den dag vertrokken.
Londen, I 5 N o v. (R.) De Lngelsche ad
miraliteit deelt mede, dat de volgende vijan
delijke schepen in den grond geboord zijn ge
vonden na de capitulatie van Tsingtau: de
Oostonrijksche kruiser Kaiserin Elizabeth, de
Ouitsche kruisers litis, Jaguar, Luchs, Tiger
n Cormoran, de Duilsche torpedojager Taku
ja een Duitsch schip, dat dient om mijnen
le leggen.
Konstantinopel, 15 Nov. (W. B.)
lTan de groote betoogkng van de Turken wordt
nader bericht: Na de huldiging, die aan den
sultan werd gebracht, speelden zich voor de
Duilsche ambassade onvergetelijke tooneelen
af. Ondanks den stroomenden regen, verza
melde zich bij hot invallen van de duisternis
eene groote menigte voor hot gezantschaps
gebouw. Toen de ambassadeur op het balcon
verscheen, klonken minuten achtereen juich
kreten en handgeklap. De muziek speelde:
„Heil ddr ïm Siegerkranz". Er werd gezwaaid
met Duilsche en Turkse he vlaggen.
De voorzitter van het comité der Jong-Tur-
ken Nazim bey, hield eene toespraak, waarin
hij zeide, dat de vertegenwoordigers van den
Islam er gelukkig over zijn, dat zij gezamen
lijk met dappere staten, die gewoon zijn te
overnn innen, in den oorlog kunnen trekken.
Dal de keizer een werkelijk vriend van de
Osmanen is, bewees hij heden; dat is onver
gelelijk voor de mohammedanen.
De Duitsche ambassadeur antwoordde, dat
hij met voidoeniing de uiting der vreugde van
zoo vele duizenden begroette*, dat het Turk
sche leger gemeonshappelijk met de Duitsche
strijdkrachten in den oorlog trekt. Hij dank
le voor de betoogiiig en voor de steeds aan
den dag gelegde gezindheid en zou niet in
gebreke blijven daarover aan zijne regeering
te berichten cn aan den keizer, die steeds
lcont oen ware vriend van Turkije te zijn.
Als toeken van zijne vriendschap zond de
keizer eenige mohammcdaansche gevangenen
en stelde ze ter beschikking van den sultan.
Turkije cn de islam bevinden zich thans op
?en keerpunt van hunne geschiedenis. Hij is
overtuigd, dat de legers van de drie verbon
den stater, die tot verdediging van hunne
heiligste goederen zijn uitgetrokken, overwin
naars zull.-n blijven, en drukte do hoop uit,
3at de overwinning voor Turkije en voor den
islam een nieuw tijdperk van geluk zal ope
nen. Hij eindigde met een „hoch" op den is
lam en op leger en vloot van de Osmanen.
Nazim Bey stelde daarop de vrijgelaten Al
gerijnse he krijgsgevangenen voor, van wie
een in de Arabische taal verklaarde, dat het
de hoop van alle mohammedanen was, met
de hulp van de bondgenoolen het juk van
Frankrijk, Engeland en Rusland te verbreken.
Dp deze woorden volgde een gejuich, dat
haast geen einde wilde nemen. Na het zingen
raai het Duitsche volkslied trok de menigte
ia.nr de ambassade van Oostenrijk-Hongarije,
waar deze betoogingetn zich herhaalden.
Tweede telegram. De optocht van de
deelnemers aan de groote vergadering en
hunne ontvangst voor de Porie leverden een
overweldigend gezicht. De grootvizier, de mi
nisters en de hoogwaardiglheidsbekleeders
verschenen om voor de betooging te danken.
Do troonsopvolger kwam tijdens het voorbij
trekken van den stoet in een automobiel voor
bij de Porie; hij was het voorwerp van de
warmste betoogingen.
In het oude serail van Tophane ontving
de sultan voor den mantel van den profeet
in tegenwoordigheid' van den grootvizier, den
sjeik-ul-islam en eenige ministers eene depu
tatie van de vergadering; hij hield daarbij de
volgende toespraak: Ik beschouw de vader
landslievende betooging van mijne natie als
het schitterendste bewijs voor de standvastig
heid en de volharding, die zij aan den dag
zal leggen in de verdediging van onze rechten
tegen de onderneming van de drie groote mo
gendheden. Ik ben overtuigd, dat wij zullen
overwinnen. Ik verwacht van den genadigcm
God, dat onze op deze heilige plaats gespro
ken gebeden verhoord zullen worden.
Kaapstad, 14 Oct. (R.) Een regeerings-
lelegram uit Pretoria bericht, dat kolonel Ba-
denhorst, die van Wolvehoek naar het noor
den van den Oranje-Vrijstaat oprukt, rappor
teert. dat hij den 12en een rebellen-comman
do onder van Goller in de richting van Frank
fort beeft aangevallen. Hij maakte zich mees
ter van het geheele laager met 47 gevange
nen en 56 paarden. Twee rebellen werden
gedood, drie gewond.
Pretoria, 15 Nov. (R.) Officieel wordt
bericht, dat commandant Visser 17 rebellen
gevangen heeft genomen tusschen Vrijberg en
Marigobo. Commandant de Beer nam een
klein commando gevangen van 50 man en 70
paarde in den omtrek van Schweizerrencke.
Aan heide zijden werden twee man licht ge
wond
Tokio, 14 Nov. (R.) Officieel bericht.
Een Japansche torpedoboot, die de mijneD
in de baai van Kiautsjoe opruimde, is op eene
mijn goslooten en gezonken.
B e r 1 ij n, 1 4 N o v. (W. B.) De Nordd. Alig.
Zei tun g maakt het antwoord bekend van de
Duisclie regeering op het protest van de Brit-
sche regeering tegen het leggen van mijnen
in de Noordzee door de Duitschers. Daarin
wordt het volgende gezegd:
Ofschoon de achtste Haagsche overeenkomst
van 18 October 1907, waarop de Britsche re
geering zich beroept, volkenrechtelijk in den
tegenwoordigen oorlog voor geen der betrok
ken partijen verbindend is, heeft de Duitsche
regeering zich vrijwillig aan hare bepalingen
gehouden, met uitzondering van art. 2, waar
omtrent zoowel Duitschland als Frankrijk
uitdrukkelijk reserves hadden gemaakt De
bewering van de Britsche regcering, dat deze
bepalingen van Duilsche zijde zijn geschon
den, wordt ten stelligste betwist.
De bewering van de Britsche regeering, dat
de Duitsche mijnen klaarblijkelijk door vis-
schersbooten, misschien zelfs onder neutrale
vlag gelegd zijn, is geheel uit de luoht gegre
pen. De Duilsche mijnen zijn uitsluitend door
Duitsche oorlogsschepen gelegd. Hoe ver van
dc kusten en havens van den tegenstander mij
nen voor anker mogen worden gelegd, is in
de Haagsche overeenkomst niet bepaald en
ook niet door volkenrechtelijk gebruik vast
gesteld. Engclsche opgave over den af
stand van de kust is zeer overdreven; veeleer
zijn de mijnen zoo dichtbij gelegd als de ge
steldheid van den ankergrond en van de kust
toelieten. Van Duitsche zijde zijn de mijnen
met alle mogelijke zorg verankerd. Wanneer
enkelen tengevolge van den stroom of van den
storm zijn losgeraakt, dan zijn deze gevallen
veel minder talrijk dan de van Engelsche
zijde gelegde mijnen, die aan de Belgische en
Nederlandsche kust zijn aangespoeld en daar
schade hebben aangericht. De plicht om toe
zicht te houden op de mijnen, zal in den regel
slechts voor defensieve mijnen, niet voor of
fensieve gegeven zijn.
Het verwijt in het Britsche protest, dat de
Duitsche regeering nooit eene Kennisgeving
over de plaats, waar de mijnen zijn gelegd,
heeft gedaan, wordt weerlegd door de mede-
deeling, die de Duitsdie regeering den 7en
Augustus aan alle neutrale staten heeft ge
daan, dat de toegangswegen naar de Engel
sche havens van Duitsche ziide door mijnen
versperd zouden worden. Het protest van de
Britsche regeering is blijkbaar slechts een
middel om de van Engelsche zijde met voor
liefde in praktijk gebrachte ernstige inbreu
ken op het geldende volkenrecht te bemante
len en de openbare meening voor te bereiden
op de sluiting van de Noordzee, die inmid
dels is geschied en die in economische, betee-
kenis gelijk staat met een blokkade van de
neutrale kusten. De vreedzame handel is blijk
baar voor het zich in oorlog bevindende En
geland slechts de handel, die goederen naar
Engeland brengt, niet de handel die goederen
naar den tegenstander brengt of mogelijk zou
kunnen brengen. De Duitsrhe regeerine Is
zich bewust, harerzijds hij de door de militaire
noodzakelijkheid geboden maatregelen het In
gevaar brengen of bcnadeelen van de neutrale
scheepvaart in zoo nauw mogelijke grenzen
le hebben gehouden en zich daarbij stipt te
hebben gericht naar de regelen, die tot dusver
hebben gegolden tusschen beschaafde volken
voor de zee-oorlogvoering. Daarentegen
rechtvaardigt zich de benadeeling van de neu
trale levensbelangen van Engelsche zijde door
geen militaire noodzakelijkheid, want zij staal
niet in verband met oorlogsmaatregelen, maar
wil alleen de volkshuishouding van den viiand
treffen door het stil leggen van den neutra
len handel. De principieele geringschatting
van de door haar aangeroepen vrijheid der
zee ontneemt aan de Britsche regeering alle
recht om in de kwestie van het leggen van
zeemijnen die aan de neutralen veel minder
schade berokkent, voor deze vrijheid op te
komen.
W e e n e n, 14 Nov. (Corr.-bureauY Het
bericht dat de Oostfenrijksche redering met
New-Yorksche bamkhuizen onderhandelt over
het begeven van schatkistbiljetten, mist eiken
grond. De beste tegenspraak ligt in het feit,
dat de Oostenrijksdhe regeering maatregelen
neemt om hare geheele behoefte door eene
leening in het binnenland te dekken.
Engeland.
Londen, 14 Nov. Maarschalk Roberts is
overleden.
B5j een kort bezoek, dat hij bracht aan de
Indische troepen in Frankrijk, waarvan hij
eere-kolonel was, deed hij Donderdag eene
kouvattmg op, dite oorzaak was van eene long
ontsteking, waaraan hij weldra is bezweken.
(Li loTd Roberts heeft Engeland een van
ziinc bekwaamste en gelukkigste veldoversten
verloren, die in zijne veeljarige loopbaan
groote diensten heeft btewezten itn verschillen
de doelen van het uitgestrekte Britsche rijk
en daarvoor veel roem en eer heeft geoogst.
Hij werd voor zijne diensten beloond met de
benoeming tot peer of England en eene do
tatie van 100,000 p. st. In den titel, die hem
verleend werd' bij zijne verheffing in den
gravenstand, „Earl of Kandahar ahd Preto
ria", vindtt men uitgedrukt, waar het veld van
zijne werkzaamheid vooral is te vinden. In
1898 werd hem in Calcutta een ruiterstand
beeld opgericht.
Nadat zijn actieve diensttijd was geëindigd,
was hij in het hoogerhuis een woordvoerder
der voorstanders van den Verplichten militai
ren datinst "1 England)
Vereenlgde Staten.
Washington, 16 Nov. (R.) President
Wilson heeft eene proclamatie uitgevaardigd,
die bepalingen bevat over het gebruiken van
het Panamakanaal gedurende den oorlogstijd.
Volgens die bepalingen kunnen oorlogssche
pen van alle natiën het kanaal gebruiken na
betaling van de noodige tolrechten. Het ge
bruiken van de draadlooze telegrafie door oor
logsschepen van oorlogvoerenden is verboden,
terwijl de oorlogsschepen in het kanaal zijn.
behalve voor zooveel het kanaalzaken betreft.
Een nachtelijke aanval uit
Dixmuiden.
De Belgische oorlogscorrespondent van D e
T ij d, die een naohtelijkcn uitval der Duit
schers uit Dixmuiden beschrijft, vertelt o.a.:
Het is ongelooflijk met welk een behoed
zaamheid de Duitschers daarbij te werk gin
gen. Komen zij des daags met de overmacht
van het getal, in den nacht beproeven ze het
met enkele stoute verkenningstochten, die
voor hun tropen den weg moeten ope
nen. Maar z»o zorgzaam en stil was de vij
and niet voortgerukt, of de onzen hadden
hem dra bemerkt. Er werd echter niet ge
vuurd. Stol liet men den. rij and in den waan,
dat hij onbemerkt was..... liet hem al nader
cn nader komendan een .geweldige los
branding, een ijselijk huilen en geknetter in
den nacht
De nachtelijke uitval der Duitschers om de
Yser-linie bij Dixmuiden te forceeren is op
niets uitgeloopen en op heden is de algemee-
ne toestand, schoon op vele punten plaatse
lijke veranderingen intraden, toch schier on
gewijzigd.
De overstroom ing om
Nieuwpoort
Een correspondent van de Times heeft een
bewoner van Nieuwpoort ontmoet, die hem
een belangwekkend stuk liet zien, welks ont
dekking voor de Belgen bij hun stuiten van
den-opmarsoh der Duitschers uit Ostende van
de grootste waarde geweest moet zijn.
Het stuk had betrekking op een rechtsge
ding dat in 1795 gevoerd is tusschen een boer
en een landheer, waarbij de eerste vergoeding
eisöbte voor de schade, die het gevolg was
van heft overstroomen van zijn grond tijdens
de verdediging van Nieuwpoort in 17931794.
Dit stuk, zoo vernam de correspondent, ver
schafte den Belgen de inlichtingen, die hen in
«taat stelden het district van Nieuwpoort op
het geschikte punt onder water te zetten en
de faktïek te herhalen, dde zij in het eerste
stadium van den opmarsch tegen Antwerpen
toepasten.
Gedecoreerd.
Aan den wachter van de groote sluizen hij
Nieuwpoort, die het plan opwierp om de
Duitsche stellingen aan de Yser onder water
te zetten en den generalen staf daartoe advi
seerde, is, naar uit Londen aan het Hbld. be
richt wordt, de Leopoldsorde verleend.
De ellende in de loopgraven-
TJit Terneuzen wordt aan de N. R. Ct. ge
meld
Onder de Duitsche troepen te Gent en
Brugge wordt thans de tijding verspreid, dat
Calais op de bondigenooten is veroverd. Dit
heeft de stemming, die de laatste weken
steeds neerslachtiger werd,, eenigszms ver
beterd.
Behalve de projectielen der tegenstanders
'begint thans ook het ongunstige weder tal-
looze slachtoffers te eischen. Onder de doo-
defijC: vermoeide en niet steeds even goed ver
zorgde troepen komen vele ziektegevallen
voor, o.a. zijn er vele «lijders aan longontste
king. Daar de lazaretten reeds overvuld zijn
met gewonden, laat de verzorging der zieken
zeer veel te wenschen over.
Een soldaat, die uit de gevechtslinie kwam,
vertelde, dat het lijden de laatste dagen steeds
ondragelijker is geworden. Meer dan anders
worden de troepen in de loopgraven afgelost,
maar die tijdelijk afgeloste troepen vinden
dan in de periode van rust bijna nimmer vol
doende ondelrdak. De infanterie-gevechten
hebben de laatste twee dagen in beteekenis
verloren. Vele gevallen van plotselinge krank
zinnigheid hebben zioh voorgedaan.
De gruwelen van het oorlogs
spel.
Een Engelsch parlementslid, Raymond
Greene, die zitting heeft voor North Hack
ney, heeft in een naar huis geschreven brief
van den 5den o.m. het volgende meegedeeld,
dat de gruwelen van het huidige oorlogsspel
typeert.
„Indien mijn vrienden uit North Hackney
mij konden zien, zouden zij hun afgevaardig
de zeker niet herkennen. "Wij worden bedekt
met modder; onze kleeren zitten dik onder
de klei en wij zien er uit als een troep werklui
In de ijzermijnen. De manschappen zijn wer
kelijk helden; zij blijven bij hun taak zonder
te mopperen. Zij worden -goed gevoed; nog
rwoit is er voor de menage van een leger zóó
goed gezorgd. Wij krijgen goede berichten
van het nieuwe leger thuis; en zoodra het
klaar zal zijn om over te komen zal het hier
zeer welkom zijn. Meer mannen zouden onze
taak hier vergemakkelijken. Het zware ge
schutvuur van dien vijand rioht de meeste
®cha«de aan. Tien meter van waar ik stond
werden een dag of twee geleden in een der
loopgraven vie.- manschappen en een officier
aan flarden geschoten. Ik werd bedekt met
aarde en brokken vleesch. De tooneelen die
er bij zoo iets voorvallen zijn vreeseiijk; maap
tot op zekere hoogte zijn wij aan gruwelen
gewend jieraaV*"
Het lol van Rousselaere.
Rousselaere's oorlogsschatting werd, naar
men aan de Tel. uit Sluis meldt, verhoogd lol
300.000 Mark. 20.000' zijn hiervan betaald. De
arme stad heeft door 't vuur een 300-tal hui
zen verloren. Men schat op 60 de gedoode bur
gers binnen de stad, maar veel zijn gevallen
in 't veld, al vluchtend qjider het vuren. Bij
tal van inwoners werd wijn geëischt én met
bons van fr. 1.50 per flesch betaald. Nog altijd
treffen requishies de bijna uitgeputte gemeen
te. De stad moest 20 gijselaars leveren, van
wie er voortdurend twee op 't stadhuis ver
toeven.
Nieuwe Indische, troepen.
Italiaansche bladen berichten, dat volgens
den kapitein van een uit Marseille in Genua
aangekomen Italiaansche boot, te Marseille
rijf en twintig groote transportschepen, be
geleid door Fransche en Engelsche oorlogs
schepen. zijn binnengekomen, die 45,000 man
Indische troepen hebben geland.
De commandant van de
„E m d e n."
Von Müller, de gezagvoerder van de Emden,
zal naar Australië worden overgebracht. Te
Melbourne moet volgens een Reuter-telcgram
het denkbeeld zijn geopperd om hem meteeni-»
eerbetoon te ontvangen, doch daartegen zijn
zooveel protesten ingebracht, dat men er van
heeft afgezien.
Uit de Pers.
Dekking der oorlogskosten.
De afgevaardigde voor Gouda, jhr. mr. W.
Th. C. van Doorn, schrijft in de „Goudsche
Ct.", dat het hem wil voorkomen, dat de tijd
om een leening aan te gaan nog niet is ge
komen. Men kan op dit oogenblik met geen
mogelijkheid ramen wat er noodig is. Men
weet wel, welke schuld het Rijk, daartoe door
de omstandigheden gedwongen, heeft aange
gaan, doch hoeveel er bij zal komen is met
niet de minste zekerheid te ramen.
Hoewel ik nu aanstonds toegeef, dat men
wellicht over 4 of 6 maanden nog voor de
zelfde onzekerheid zal staan en dan toch
wel de tijd zal gekomen ziin. dot er geleend
moet worden, zou ik toch liever het nu nog
eerst eenigen tiid willen aanzien
Zoo lang de beurs gespten bluft, men dus
geen effecten tot een bedrag van eenige be
teekenis verkoopen kan, moeten de bezitters
wel trachten arm geld te komen door hunne
effecten te beleenen. Dat dit bij gesloten
beurs en tenvijl dus de waarde der effecten
niet bekend is, geen aangename wijze van
geldverkrijging zal zijnspreekt wel van
zelf.
Ik voor mij wil in dit verband wel zeggen,
dat ik het zeer betreur, dat de Minister
Treub de niet-off;ri«®to ^ncht en
geweld beeft gesloten. Zij was in mijne
oogen een zeer gewenscht middel om lang
zamerhand weder de zaken or> gang te
brengen. De koersen vielen meen ik
niet tegen en werkten daardoor geruststel
lend, terwijl de Receering toch door de
beurswet het In bare band hield om de af
wikkeling der loopende beleeningen te rega
len en vrij was om zich al of niet aan die
koersen te storep.
Kon het zijn, dat de leening werd uitge
steld tot dat de beurs weer geopend zal ziin
dan zou de deelneming in de leening voor
biina een ieder zeer vergemakkelijkt wor
den.
Ook hierin vind ik een grond om uitstel
der leening gewenscht te achten.
Doch nu iets anders. Als die leening er
dan nu komen moet, waarom dan die hooge
rentevoet van 5 pCt.? Ik zou meenen. dat
een rentevoet van 2 pCt. volkomen voldoen
de zou zijn. Op eene leening van 250 mil-
lioen maakt dit jaarliiks een verschil van
7i millioen, welke het Rijk minder aan rente
zal hebben te betalen en voor aflossing kan
bezigen.
Is zulk een rentevoet nu zoo dwaas, waar
men wel stellig mag aannemen, dat de ge
wone rentevoet in lancre tiiden wel 5 of
meer zal gaan bedragen Ik zou meenen van
neen, vooral wanneer en dit hoop ik toch
dat in elk geval zal geschieden de aflos-
s;ng in zeer korten tiid zal plaats vinden.
Immers de zekerheid, dat men zijn geM in
zeer korten tijd terug krijgt, zal van zelf het
gevolg hebben, dat de waarde der obliga-
tiën niet naar den rentevoet alleen zal be
rekend worden. Niemand tenzij de noodza
kelijkheid hem dwingt, zal eeno obligatie
welke hij weet. dat b'nnen niet zoo heel lan
gen tijd pari za lworden afgelost, tegen
een aanmerkelijk koersverschil uit handen
geven
Maar is het niet te erg om in deze tijden
de menschen te dringen genoegen te ne
men met een zoo kleine rente? Zeker de
rente is zeer bescheiden, maar men vergete
niet, dat de hoogere rente toch uit de zak
ken der belastingschuMitren moet worden
betaald. Ik venvacht wel niet, dat zulke lee
ning geheel vrijwillig zal worden volteekend.
Maar zij, die dan tot deelneming zullen ge
dwongen worden en slechts 2 pCt. krijgen,
kunnen zich troosten met het denkbeeld, dat
zij de meerdere rente toch weer voor -n
goed deel als meerdere belasting zouden
moeten afgeven.
En men zou tevens ontgaan een ander be
zwaar, dat ik nog even wil aanstippenden
ongunstigen invloed. d?en een 5 pCt. leening
op onze bestaande leeningen moet uitoefe
llen.
Misschien zijn er, die met mij om de on
zekerheid van het noodige bedra^ de lee
ning thans eenigsz'ns ontijdig vinden, doch
toch van oordeel zim. dat de Staat niet maar
steeds doorgaan kan met hare schatkist-
b'Üeften bij de Bonk onder te brengen. Mnar
waarom beproeft de Regeering niet om zulk
panier bij particulieren onder dak te bren
gen.
Mocht dit gelukken en het is toch te be
proeven, dan zou het Rijk vermoedelijk aan
kasmiddelen geholnen kunnen worden en
daarvoor dus niet langer telkens een beroep
op de Bank behoeven te doen. Komen dan
rustiger tijden, waarin men den toestand
werkelijk overzien kan, dan zal het o ogen
blik gekomen zijn om tot eene leening over
te gaan. Thans is, naar mijne bescheiden
meening, dit oogenblik nog niet gekomen."
De oorlog.
In de kroniek zijner Stemmen voor
Waarheid en Vrede spreekt Dr. Brons-
dijk over den oorlog. Eerst over de uitge
wekenen:
„Meer dan eens is er in den laatsten tijd
op gewezen, hoe veel wij aan die meeren-
deels gereformeerde vluchtelingen te dan
ken hebben. Niet weinige van onze aan
zienlijkste families, von onze voornaamste
kooplieden, van onze beroemdste kunste
naars zijn van Zuid-Nederlandsche afkomst.
Wij mogen zelfs zeggen, dat aan de over
komst van die broeders ons land en volk
voor een goed deel opkomst en ontwikke
ling te danken hebben. (Zie Mr. Muller,
Schetsen uit de Middeleeuwen, bl. 373 w.)
Van welk een geheel ander gehalte zijn
meerendeels de duizenden, d:e in onze
dagen door vrees en schrik bevangen, uit
Antwerpen en andere Belgische steden en
dorpen naar ons land ziin uitor^we^^n. Zij
leveren een in alle opz'chten deerniswaar
dig schouwspel op.
Wij hadden wel eens in boeken beschrij
vingen gelezen van zulke uittochten, van
zulk een verlaten van alles om des levens
rilnu hebben wij 't met e'gen oogen kun
nen aanschouwen. Welk een onbeschrijflijk
gevoel van ellende von ti'doelooshe'd, van
verlatenheid moet dot zim daar te staan, van
el^s beroofd, zonder dak, zonder geld, t
midden van vreemden.
Onze gastvriiheid is wel op een zware
proef gesteld. Terwijl wii zelf reeds in zoc
veler nood en behoefte badder» te voorzien,
ovartroomden ons do scharen Belgische
vluchtelingen, die wit riet konden terugzen
den, noch von gehrph -—
Natuurlijk waren er niet weinig onder hen,
die wij niet zonder ernstige bedenking opne
men konden:
„Een stad als Antvernpr» in haar
bevolking elementen, die uit zedelük en hy
giënisch oogpunt bezien door him over
komst ernstig bezwaar opleverden. Maai
bet medelijden beeft gezegevierd. Met grooi
talent is georganiseerd, en de stroom it
geleid in veV kanalen."
Er hebben zich bij de opname van uiige
wekenen wel dingen voorgedaan, die eenige
verwondering wekken-
.„Sommigen ziin tot buitensporigheden
vervallen. Er viel hier en daar iets voor,
dat deed denken aan ziek^^-WcL Wat-
niet verstandig, dat men do vreemdelingen
onthaalde, terwiil men ler^enooten
kende, rier voeding sober en schraal was.
*t Was niet verstnnd;o\ de vreemden aan
werk te helpen, terwirl men stad^enooten
de prooi liet bl'men van werke'oosheid.
Maar de barmharfigho!d den e^end-Ve be
wezen, strekt ons volk tot eer. Moge 't
onzen gacten zijn gebleken, dat de protes
tanten toch wel andere menschen ziin. dan
zij door de pastoors worden afgeschilderd.
Nu is 't geweer-V» -u die pater-
kens en nonr.ekens zoo spoedt mogelijk
terugkeeren naar hun land en woonplaats i
dot zii er hun beroep weêr gaan uitoefenen,
en eerliik bun brood verd-'en^" w" heb
ben thans de inspanning van al onze krach
ten noodig, om te voorzien in den nood,
waarin velen in on-e n«nc+e omgeving ver-
keeren."
Berichten.
De Staatscourant van Zondag 15 en
Maandag 16 November bevat o.a. de volgende
Koninklrke besluiten:
op verzoek eervol ontslagen als notaris te
Dordircoht G. C. Hoolmans;
benoemd tot buitengewoon hoogleeraar in
de faculteit «der godgeleerdheid aan de Rijks
universiteit t. Leiden, om onderwijs te geven
in de geschiedenis van het Gereformeerd
Protestantisme, dr. A. Eekhof, Ned. Herv.
pred. te Ouderkerk a/d Amstel;
benoemd tot directeur van het telegraafkan
toor te 's-Hertogcnbosch "W. W. Knoth, thans
hoofdcommies -der telegrafie.
Koning Albert's naamdag.
Ter gelegenheid van den naamdag v3n ko
ning Albert van België is er gisteren te s Gm-
venhage gedurende den geheelen dag aan het
gebouw van de Belgische legatie, waarvar
de Belgische driekleur wapperde, door de
aldaar verblijvende Belgen druk gebruik ge
maakt van de gelegenheid om door bet plaat
sen van hun handteekening op de daartoe
neergelegde lijsten getuigenis af te leggen
vam hun gevoelens van trouw en gehecht
heid aan hun staatshoofd.
Er kwamen dikwijls geheele gezinnen. Ve
len hadden hun borst met de landskleuren
gesierd.
Oo«k werden opgemerkt jhr. van der Slaal
van Piershil, oud-gezant te Brussel; baron van
PaRandt-N eerij nenopper-ccremoniemeester
van het hof; de gezant van Rusland, de ge
zant van Zweden, dc legaties van Groot-Brit
tannië, Argentinië, Brazilië, Servië. Belgische
staatslieden, autoriteiten, enz. Tevens ont
ving de gezant, baron Fallon, een reeks van
telegrafische gelukwenschen namens Belgi
sche vluchtelingen uit de meeste plaatsen des
lands en namens de duizenden geïnterneer
den.
De Amerikaansche gezant»
Aan den Amerikaanschen gezant dr. Henny
van Dijhe, is een kort verlof verleend we
gens een ernsJlice aandoening van zijn oogen,
veroorzaakt door bet onophoudelijk werk dat
hij gedurende dag en nacht sedert het uit
breken van den oorlog heeft moeten verrich
ten. Hij vertrekt met de „Rotterdam" nog he
den, 14 November, ten einde zijn arts te raad
plegen en wordt verwacht in December weea*
zijn post terug te keeren.
Gedurende de afwezigheid van den gezant
is de heer Marshall Langhorne, secretaris van
de legaitie te 's-Gravenhage, den tijdelijke
zaakgelastigde, belast mert het beheer van liét
gezantschap.
De Braziliaansche gezant. Reu
ter bericht ons uit Rio de Janeiro, dat den Bra-
ziliaanschen gezant te 'sGravenhage Graca
Aranha eervol ontslag is verleend Silvins Gur-
gel Amaral, thans gezant te Assumpclon, is
naar Den Haag overgeplaatst.
Bij beschikking van den Minister van
Marine zijn de navolgende plaatsingen gelast:
luitenant ter zee der 1ste klasse O. Ben
der, 21 dezer geplaatst in de directie der
marine te Willemsoord;
luitenant ter zee der 1ste klasse J. C. F
Hooykaas, 23 dezer geplaatst bij hel Depar
tement van Marine;
luitenant ter zee der 2de klasse C. C F.
Jager, 14 dezer geplaatst aan boord Hr. Ms.
wachtschip te Willemsoord:
