TIJISCHRIFTEl
Het opnieuw be
straten van de
Coninckstraat.
Wie helpt
VALKHOFF'
Boekhandel
Volledig Amersfoortsch Adres- en Jaartal 15.
ADVERTENTIEN.
Alle weekabonné's op dii blad, die in het bezit zijn eener verzekeringspolls, zijn volgens de bepalingen in die polis ver
meld, tegen ongelukken verzekerd tot een bedrag van i
2O0(» gSÏÏÜES 400 JKSL» 300 SfflütóSS 250 150 Syj-Aïï 60 «ittS 15 Sit-
Ingezonden Stukken.
Openbare Werken
Amersfoort.
Aanbesteding.
aanbesteden s
Openbare Werken
Amersfoort.
Inschrijving.
inschrijving
van een te leveren ma-
gazjjnvoorraad ten be
hoeve van Openbare
werken, als hont, ijzer
werk, glas, enz.
IS
Brnlnbrood met melk gebakken.
Electr. Luxe Brood- en Banketbakkerij
Duwwagentjes.
Ziekenstoelen.
DRIEWIELERS
Bezorgt uw gelezen Dagbladen aan de
Courantendepöts voor de geïnterneerden
Druk en Uitgave van A. W. H. EYIV1AIN,
AQG GULDEN bs
)soHiktneia "TW overladen - - wuu -van een auim ww van een wijsvinger I
Uitkeering dezer bedragen is gewaarborgd door THE OOEAN ACCIDENT GUARENTEE CORPORATION Ltd., Direoteur voor Nederland Edwabd Hbijmaw, Rokln 151, Amsterdam.
GULDEN bij verlies van
eiken andoren vinger»
Burgerlijke Stand*
van lö November 1914.
GEBOREN: Hendrik, z. v. Everardus Smit
en Metje -van Wijland.
OVERLEDEN: Amtonle Alexander Bervoets
51 jaar, ongehuwd.
Kaasmarkt van den 16 Nov. 1914.
Aangevoerd 6 wagens, bevattende 1950 Kg.
kaas. Prijs per 50 Kg. f 33 k f 36.
Handel zeer vlug.
Eet opnemen van ingezonden stukken beteekent
geenszins dat de Redactie met den inhoud
instemt
De copie wordt aan den inzender ni ei
teruggegeven.
RELIGIEUS-SOC. BIJEENKOMSTEN TE
AMERSFOORT.
Mijnheer de Redacteur l
Uw zoo te \va andeeren gastvrijheid voor be
doeld Comité, om via uw krant aan ons mede
standers van het Rel.-Socialisme, maar meer
nog Soc-Democraten het woord te richten in
dezen vortnt, nl. als in het „ingezonden" van
14 Nov., noopt on6 tot tegenweer.
Het verwijt waarvan inzendster gewaagt,
als zoude 'de bijeenkomsten verwarring stich
ten onder de leden der S. D. A. P. en de
ccnswillendheid in gevaar brengen is niet ge
legen in het pogen meer waardeering 1e bren
gen tussohen aanhangers der vers drillende
geestelijke stroomingen in het Socialisme,
maar hierin dat propa'ganda werd gemaakt
voor het anti-socialisme, geheel in tegenstel
ling met hetgeen dr. v. d. Bergh v. Eysinga
z.cidc: „de volstrekte achterstelling van het
individu".
Het socialisme is niet een willekeurig be
dacht dogma; leerstukken waaraan de historie
vreemd staat, is integendeel de vrucht van
het historische geworden. Alleen het „wen-
scben'' van de socialiseer!ng der producten
in distributie, oefent op dit vcrwordings-pro-
ces geen invloed uit. Het verworden der
maatschappij-vormen is het product der krui
sing van economische 'bestaansvormen en het
denkleven 'der menschen. Wanneer voorgan
gers zouden optreden die „zouden overwegen
of hetgeen zij hebben te zeggen wel overeen
komt met de materieele belangen van welke
partij of groep ook", dan zou inderdaad voor
zoover zij rekening hielden met het socialis
tisch programma, die vlag de lading dekken.
Eén van beiiden, of de Rel.-Soc. bijeenkom
sten slaan op socialistisdhcn bodem, of het is
een groep wijsgeerig-aangelegde menschen
wier gevoelsleven behoefte heeft aan aflei
ding. In het eerste geval zal de „trots" van
uw socialisme niet misplaatst zijn, zult ge
inderdaad opvoedend kunnen werken aan
.iet geestelijk leven der socialisten, misschien
zelfs hier en daar eenige waardeerin? kun
nen kweeken voor het werken der soc.-de-
mocratcn; in het tweede .geval zult ge onder
een vlag die de lading niet 'dekt, ccn soort
van ontwikkelingsclub vormen, die inderdaad
geheel in tegenstelling met uw bedoelen, hel
vrije woord, omdat dit volgens uw meening
strijdig is met het religieus karakter, schu
wen.
Het is niet de zwakkere broeder dien gij op
dwaalwegen helpt, door laat ons zeggen de
veelzijdigheid der inzichten uwer voorgan
gers, maar wel door het fondamenteel ver
schil uwer voorgangers gedekt door uw auto
riteit.
De zwakkere broeder goat heen en mist
het noodige onderscheidingsvermogen, zon
der zich volkomen, rekenschap te geven, nocb
van de wijsgeeiig godsdienstige, noch van de
idcéelc redenen, het wordt een zweven en
dobberen zonder vasten grond, indien uw
voorgangers niet gemeen hebben de fonda-
mcnteelc bodem van het Socialisme.
Nu is er bijv. in 't optreden van ds. de
Jong en ds. Schermerhom, een zeer besliste
tegenstelling met da*, v. d. Bergh van Eysin
ga. Terwijl de eerste prediker de vergodde
lijking van het Individu als oorsprong van
het Gemeenschapsleven verkondigt, predikt de
laatste de zelfverloochening van het „Ik", ter-
wille van 't gemeenschapsleven, immers ,,de
volstrekte «achterstelling van het individu*
niet langer eigen zielenheil dod van het
godsdienstleven, maar het verliezen zijner
ziel in de gemeenschapsziel".
De gemeenschapsziel .is daar waar econo
mische, geestelijke en ideëele tegenstelling is
opgeheven. Daar waar hetzelfde leed ont
roert, daar waar hetzelfde lied verheft, daar
waar dezelfde cultuur ons draagt. Helaas
ware het nog de economische materieele
tegenstellingen die bijv- den tegenwoordigen
oorlog mogelijk maakten en was het geestelijk
leven nic-t voldoende gerijpt, <le uitwisseling
van het denkleven en de cultuur op de econo
mische materieele bestaansvoorwaarden, was
nog niet intensief genoeg, ons dit leed te be
sparen.
Zoeken we dus onze kracht in onze saam-
hoorigheid op den bodem van het Socialisme,
dat zijn oor te luisteren legt op elke plaats
en overal waar de economische grondslagen
van het kapitalisme te wankelen staan.
Dat bestaat niet in „wenschen" dat de pro
ductie en distributie zich socialiseeren, maar
maar wil ons deze symptomen leeren waar
te nemen en dit proces trachten te verhaasten.
Hier valt elke individuecle daad welke haar
tijd vooruit is, d. w. z. welke niet in over
eenstemming is met het product uil de hu
wing van denkleven en materieele verhou
dingen, in het niet.
Niet dus de prediking of verdediging van
uidere dan socialistische stellingen is hier
Aet gevaar, maar wel wanneer dat geschiedt
zonder het hoor en wederhoor toe te passen,
of wanneer dit geschiedt onder uw autori
teit zonder verantwoordelijkheid aan wat ge
noemt uw trots" hel socialisme, welke haar
daadkracht vindt in de S. D. A. P.
U beleefd dankend, redactie.
Telegrafisch Weerbericht.
Haat waarnemingen ia den morgen van
16 Nov. 1914,
Medegedeeld door hei Kon. Ned* Mei,
Instituut te de Bilt*
Hoogste standi 753.0 te Stuttgart
Laagste stand: 741.9 te Vlissingen.
Verwachting tot den avond van 17 Nov.!
Matige tot krachtige, noordoostelijke tot
oostelijke winden, meest betrokken of nevelig,
waarschijnlijk regen- of sneeuwbuien. Iets
kouder.
Fietslantaarn aansteken 4.87.
Van den Hak op den Tak.
(W eekpraatje).
Dezer dagen zoo vertelde de Ned. de vo
rige week kwam bij „de gToote vlucht" in
een onzer grensplaatsen ook een groepje kin
deren binnen. Het oudste er van, een knaap van
een jaar of dertien, droeg zorgzaam een pakje
tusschen de plooien van zijn blousehij hield
het teeder vast en sloeg er beschermend de
handen omheen. Wat was het, dat hij bewaarde
als een schat? Een gered huisdier wellicht?
Toen men hem opnam onder gastvrij dak, en
tiij zijn schatten toonen moest, kwam er te
roorschijiteen kindje van drie dagen. Door
alle ellende heen, door kou en gevaar, had hij
het veilig gebracht naar Holland. En hl] ver
telde Vader was aan 't front en moeder te bed,
zag den dood komen. Toen hsd ze haren oudste
gezegdNeem meê en vluchtEn zoo had ze
haar kinderen zien gaan, de oudste en de jon
geren, en ook 't allerjongste, en zij wist niet
wat er van hen worden zou, maar aan den
knaap van dertien jaren had ze hen toever
trouwd.... Het kindje leeft en maakt het goed.
Ds. Vermeer te 's Gravenhage deelde het ver
haal Zondag mee in zijn prediking in de Wil
lemskerk. Terecht sprak hij van die moeder als
eene heldin.
Ja, de moederliefde is groot, openbaart zich
ook in dezen tijd op heerlijke wijze. Hoeveel
moeders zullen er ln deze dagen in angst en
zorg verkeeren. De jongens in het veld zij we
ten het, dat tehuis de moeder vooral haar ge
beden voor hun behouden terugkomst opzendt.
Als een echte moeder voor al de zonen van haar
zoo zwaar geteisterd vaderland gedraagt zich
de Belgische koningin, die daardoor zeker ln
duizenden moederharten zich een eerezuil heeft
gesticht.
Roland de Marès wijdt in de Temps bewon
derende woorden aan Koningin Elizabeth, die
zelfs toen de bommen op Antwerpen vielen, niet
afgeschrikt werd. maar, na haar kinderen naar
Fngeland gebracht te h^bbon terugkeerde aan
de zijde van haar gemaal dédr en nergens an
ders was haar plaats.
„Thans vertoeft zij met Koning Albert te mid
den van de Belgische troepen. Zij gaat van
dorp tot dorp, van k«mD tot kamp, van loop
graaf tot looDgraaf. Zij brengt troost aan de
soldaten, die sterven en geeft den strijders
nieuwen moed. zii glimlacht hun toe en verbindt
hun wonden. Zii is een engel van zachtheid en
meegevoel tijdens deze donkere dagen in
Vlaanderen.
Zij is niet de gade van den koninkliiken lei" s-
man, fier gaande aan ziin ziide bi| den intocht
in veroverde steden on^*»r het gedonder van
het geschut en het geschetter van de trompet
ten. Het lichtste zwaard zou te zwaar zijn voor
haar teere handzij veracht de praal van de
koningsvrouwe, die in uniform aan het hoofd
van haar regiment Dar.idoert. Zij verschijnt als
het kanon zijn werk heeft gedaan. Zonder es
corte of gevolg gaat deze nobelste der edel-
vrouwen van hosruteM tot hnwvtaal en helpt
dappere mannen in het moeilijke stervensuur,
zij, die edelste, juist door haar eenvoud
haar moederlijk gevoel en haar menschelijk-
heid.
Elizabeth, Koningin der Belgen, die thans nog
slechts regeert over de desolate streek, welke
zich aan den duinvoet uitstrekt, draagt de
schoonste der kronen.
Zij biedt in een tiid, die twijfelen doet aan
het bestaan van alle deugden, het verheven
schouwspel van een zwakke vrouw, die in haar
groot karakter den moed vindt, weerstand te
bieden aan het wreedste noodlot. Verdreven ko
ningin, maar koningin in de ware beteekenis
van het woord, is zii het symbool van het ver-
minkte^ vaderland, dat niet sterven wil.
Verre van trotsche residenties en palelzen,
begeeft zit zich tot de soldaten, die vielen onder
het viiondeliik vuur en als zij tusschen hen
doorschrijdt, dan heffen de stervenden nog een
maal het hoofd op en welt een laatste traan
in het brekend oogi de van koorts gloeiende
handen strekken zich naar haar uit met een
smeekende beweging en bleeke 1'oDen murme
len het woord, dat alle menscheliike teederheid
in zich sluit, het woord, dat alle harten roert j
moeder
Omgekeerd zullen zij, die thuis zijn, de moe
der en de kinderen, het vaak hebben over
vader, die in voortdurend gevaar verkeert,
over zoon en broeder. Het verlangen tot weder
zien zal soms sterk zijn. Men kan rich de blijd
schap der kinderen voorstellen in het volgende
verhaal
In een Berlijnsch cinematheater ging een film,
getiteld„Een vroolijk middagmaal op een
rustdag." Men zag landweersoldaten lachend
hun potje nuttigen. De een keek vergenoegd
op zijn bord, een ander stak triomfantelijk een
stuk vleesch aan zijn vorkhet geheel een aar
dig tafereeltje. Plotseling klonk een vrouwen
en een kinderstem Daar heb je vader, wat heeft
hij een pleizier I En nog eens hoorde men
Wat lacht hij 1
Wat lag er een blijdschap in die woorden
en hoe heerlijk, man en vader zoo onverwachts
en zoo opgewekt terug te zien.
Moge straks daarop een echt wederzien, van
aangezicht tot aangezicht, volgen. Wat zal dat
een gelukkige thuiskomst zijn, Indien de vader
ongedeerd en gezond zijn woning weer binnen
treedt
Voor duizenden is dat geluk niet beschoren j
zii blitven ontzield qd het slagveld-
Ach, wat is de aanblik déér, na den slag, diep
droevigj wij hooren het in de laatste weken
herhaaldelijk van de oorlogscorrespondenten,
en we vinden het weergegeven in onderstaand
gedichtje, welke niet in den handel is. Enkele
strofen laten we er tusschen uit met het oog
op de in acht te nemen neutraliteit, de helft van
het gedicht laten we om dezelfde reden geheel
weg.
Na den slag.
Naar aanleiding van het lezen van oorlogs
berichten in de nieuwsbladen gedurende het
laatste gedeelte van het jaar 1870.
Het bloedig dagwerk was volbracht,
De lange, donkre winternacht.
Waarin geen enkele sterre scheen.
Wierp over 't huiveringwekkend oord,
Tooneel van gruwbre menschenmoordj
Zijn zwarten sluier heen.
Zes vreeslijke uren achtereen
Was er verwoed en fel gestreên.
De mitrailleuse en 't naaldgeweer.
Het moordend staal en 't doodend lood
Bracht wonden hier en ginds den dood
In 't Fransche en Duitsche heir.
Daar op den grond met bloed bevlekt.
Met hoopen lijken overdekt.
Lagen tal van krijgers zwaar gewond,
Slachtoffers van geweld en macht.
Wier dof gekerm en schorre klacht
Verwijderd klonk in 't rond.
Verwijderd ver van huis en haard,
Van wat hen boeit en bindt op aard.
Tot sterfbed slechts den kouden gTond,
Tot laatste troost gekerm en klacht,
Verbeiden ze in den donkren nacht
Hun laatste levensstond.
Geen liefdezorg verzacht de wond,
Geen dierbaar oog waakt aan de spond,
Geen hand, die 't matte voorhoofd streelt l
Tot laatsten kus de wind alleen.
Die rondgiert over 't slagveld heen,
En langs hun slapen speelt!
Doch zie IDaar naakt een kleine stoet,
Wiens lichten 't duister wliken doeti
Gezanten zijn 't van 't Roode Kruis i
Geen ruw geweld, geen heerschers macht,
Maar 't Godlijke in hun liefdeskracht
Dreef hen van haard en huis!
Zij gaan als Englen Gods in 't rond.
Ze knielen op den omwoelden grond.
Naast zwaargewonden neer
Hier drukkend brekende oogen dicht.
Daar stelpend bloed, ginds 't leed verlicht,
Herroepend 't leven weer.
Ze voeren van den harden grond.
De lijders naar een zachte spond,
Waar liefde en zorg hen beidt.
Waar men ln menschen broeders riel>
En balsem in de wonden giet,
In naam der menschelijkheid.
Wij lieten een en ander weg, zoo we zelden,
ter wille onzer onzijdigheid. De toestand ge
biedt voorzichtigheid in dezeevenwel, ze kan
worden overdreven. Zoo schrijft men aan de
Prov. Geld. en Nijm. Ct.
„De burgemeesters van enkele grootere of
kleinere gemeenten denken, dat in deze dagen
de burgemeesterlijke macht zich verder uit
strekt dan in gewone tiiden. Zoo meenen enkele
edelachtbaren, dat zij ook krachtig moeten
meewerken, in hun straten de neutraliteit te
handhaven. Het is ons bekend, dat een burge
meester van een klein nest eelt orgelman de
vergunning om te draaien weigerde, omdat op
het instrument ongelukkigerwijs Duitsche natio
nale liederen gezet waren, wel niet „D;e Wacht
om Rhein" of „Deutschland Ober alles", maar
toch liederen, die de vaderlandslievende Duit-
schers gaarne ringen» „Letzle Rose", „Wenn
die Schwalben heimw&rts ziehn" en „Morgen-
rot."
Wij lachen allen, om zoo'n platteland^edel-
achtbare. Maar bedenkelijk is de maatregel,
dien de knappe burgemeester van Rotterdam,
Mr. Zimmermann, dezer dagen getroffen heeft,
en die ln kleinere gemeenten navolging vindt
In bioscopen moet de neutraliteit gehandhaafd
blijven, evenals in de étalages van sigarenwin
kels, en ook in salons van de coiffeurs, zoodot
het verboden Is, zelfs het portret van het hoofd
van een oorlogvoerend land te laten zien.
Waar blijft onze hooggeroemde vrijheid, o
burgemeester P"
Niet alleen ln Duitschland grijpen poëten
naar de lier om aan hun vaderlandsche gezind
heid uiting te geven.
Hier moge de ontboezeming volgen van Con
stant Eeckels, die wij ln het Handelsblad van
Antwerpen aantreffen:
't Vaderland wordt aangerand 1
Allen in 't gelid.
Fier de driekleurvlag geplant.
Leeuwen, scherpt 't gebit 1
Overal alarm geluid I
Zal het volk zich om ons schamen?
Nooit o! nimmer' Achteruitl
Hiér zijn de Vlamenl
Kogels fluiten aaklig rond,
Zwaar gromt het kanon.
Eer men heerscht op onzen grond
Smoort in bloed de zon.
Onze borsten zijn een stuit.
Zal er één aan plichten falen?
Nooit of nimmer t Achteruit 1
Hier zijn de Walen'
Moeder, zuster, vrouw en kind,
niet gevreesd, geweend'
Hoog de hartenIn God vindf
ge ons met u vereend.
Worden wij des dwingelands buit?
Zal hij vrijheid, recht verzwelgen?
Nooit of nimmer' Achteruitt
Hier zijn de BelgenI
KEUVELAAR,
BURGEMEESTER en WETHOUDERS der
Gemeente Amersfoort, zullen op Dinsdag
24 November 1914, des namiddags ten
2 ore, ten Gemeentehuize
Het bestek is verkrijgbaar ter Gemeente
secretarie van Dinsdag 17 November af tegen
betaliDg van f 0.50, franco per post f 0.55.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS der
Gemeente Amersfoort, vragen vóór 24 Novem
ber 1914, namiddags 2 nar,
Het bestek ia verkrijgbaar, voor zoover de
voorraad strekt, ter Gemeente-Secretarie van
Dinsdag 17 November 1914 af tegen betaling
van f 0.50, en is te lezen aan het Bureau van
Openbare werken, Westsingel No. 6.
Aanbevelend,
J. D. VAN GELDER,
Znirisingel 63.
2 Belgische vluchtelingen
Moeder en Dochter, uit netten Burg. stand,
onvermogend, goed bekend met Costuumnaaien
en verstelwerk, alleen voor kost en inwoning
en slaapkamer, aan werk. Ook genegen huisb.
bezigheden te verrichten, 't Liefst Amersfoort
of omstreken ora beter haar m<n in het inter
neeringskamp te Zeist te kunDen bezoeken.
Adres: J. BAKKER, Spaarnschevaartstr. 79^
Haarlem.
Neemt uw Brood, Beschuit, enz. van de f/Ë
„De Gulden Korenaar"
onder contróle van het met steun der
Regeering opgerichte Station voor
Maalderij en Bakkerij, te Wageningen.
Aanbevelend,
H. KONING ZONEN.
Amliemstr. 24. Tel. 91.
Kantoor en 1 akkorijArnh. Poortwal
10 14.
Handbeweging.
Til. A. A. SIMOMS,
Fabrikant, DEN HAAG.
De gelezen tijdschriften uit
het leesgezelschap Amicitia
worden tegen spotprijzen op
geruimd. Men zie de prijslijst
in onze étalage.
Mej. LEINWEBER, Muur-huizen II3.
Rijwielhandel KAMPERMAN, Kampstraat 4.
Maison JACQUES BEZAAN, Langestra-t 71.
Firma TEN HOVE, Varkensmarkt hoek Lentestraat.
VALKHGFF's Hofboek handel. Utrechtsche straat I.
Mr. D. J. VAN SCHAARDENBURG, Paulus Buyslaan I,
hoek Utr. weg.
De Heer D. J. M. VAN KESTEREN, Utrechtsche Weg 87.
De Heer F. W. A. I. MOREL, Wiïheïminast-aaï 4.
De Heer G. C. SCHELLINGER, Schimmelpenninckstraat S3,
Drukkerij EIJMANN, Kleine Haag G.
Geheel herzien en verbeterd in verband met
de Nieuwe huizennummering.
Samengesteld door R. GROENVELD, Chef der Afd. Bevolking en Burgerlijken Stand
KI. Haag No. 6.
Prijs voor abonné's Tan het Amersfoortsch Dagblad t 1.—
Nlet-abonné's f 1.25
De ondergeteekende nieatb°""nné van het Amersfoortsch Dag
blad wenseht in de rpaand Januari te ontvangei) exem
plaren van bovengemeld Adres* en Jaarboek.
Naam:
Straat en huisnummer:
If. B. Men gelieve deeen Bon (liefst met eenlgen spoed) te zenden aan de
Stoom dr tikker IJ „De Ee inlander", Kleine Haag 6.
Vereenlglngen, Inrichtingen, enz., worden beleefd doch dringend
Ow verzocht, eventueel® veranderingen in bet Bestaar zoo spoedig
mogelijk op te gevea. Na 20 November kannen die Vereenlglngen waar
van geen opgave Is toegezonden* NIET meer ln bovengemeld ^dresboék
worden opgenómen p£ UITGEVER*
