^tabsnieuwsT
Bultenlandsche passen.
Naar be* Hbld. verneemt, is het velen rei-
oigetrs naar Duïtschlö/nd gebleken, dat heit aan
beveling vterdient, den gewonen buitenland-
schen pas, nadat deze gelegaliseerd is aan
het Duitsche consulaat, aan de achterzijde
van een portret te voorzien, en dit te lateD
wettigen door een notaris.
Vertrek van vluchtelingen
naar Engeland,
liet Provinciaal Comité tot hulpverleening
aan vluchtelingen in Zeeland, vestigt er na
drukkelijk de aandacht van burgemeesters en
coilé's tol hulpverleening aan vluchtelingen
In Nederland op, dat het ongewensdht is. dat
behoeftiige uitgewekenen, \Kelke naar Enge
land wenschen over te steken, naar Vlissin-
gen worden doorgezonden zonder dat men er
zich vooraf van vergewist heeft, of deze lie-
den aldaar scheepsgelegenheid zullen vinden.
Slechts een zeer beperkt aantal personen kan
dagelijks voor geredureerden prijs door be
middeling van het Provinciaal Comité pas
sage verkrijgen en honderden families zijn
reeds op de lijsten der rcisbureau's te Mid
delburg en te Vlissingen ingeschreven en
wachten op overtocht. Het is derhalve ontoe-
'aatbaar, dat de gemeente Vlissingen wordt
overstelpt met die uitgewekenen, welke men
aldaar weken zou moeten huisvesten en voe
den indien men hen niet wit terugzenden.
Burgemeesters en plaatselijken comité's
wordt derhalve ten dringendste verzocht, in
dien te hunnent zich behoeftige uitgeweke
nen bevinden, die naar Engeland wenschen
le reizen, onder opgave van het aantal per
sonen, zich te wenden tot mr J. F. van
Deinse. een der notarissen van het Provin
ciaal Comité te Middelburg, van wien zij dan
bericht zullen ontvangen zoodra de uitgewe
kenen te Vlissingen kunnen worden ontvan
gen om naar Engeland te worden verscheept
Onder deze personen mogen zich geen man
nen bevinden in den dienslnlichtigen leeftijd,
aangezien het Provinciaal Comité hun over*
tocht niet mag bevorderen.
Nederland schc uitgewekenen
uit België.
Het Comité van Nederlandsche uitgeweke-
nen uit België, bureau Singel 33! Amsterdam,
deelt mede, dat voor -13 personen een over
eenkomst met hun verhuurders gemaakt is
betreffende de achterstallige en nog te ma
ken huurschuld. Daar echter óf door onjuiste
opgave öf door verandering van adres de
juiste verblijfplaats der huurders in Neder
land hel comité onbekend is, worden zij, die
het comité oproept, verzocht zich ten spoe
digste te komen aanmelden of hun verblijf
plaats te berichten.
Het in gebreke blijven heeft onvermijdelijk
lot gevolg, dat de overeenkomst met de ver
huurders le niet gedaan zal worden.
Belgische spoorweg
ambtenaren.
Uit H&vre is den llen dezer een telegram
verzonden aan het comité voor Belgische
spoorwegambtenaren te Amsterdam, waarin
de directie de afzending bericht van de fond
sen tot verdere uitbetaling van de salarissen
aan bovenvermelde ambtenaren. Ook te Lon
den, Duinkerken en in België zullen uitbeta
lingen plaats vinden De zittingsdagen der
comptabelen in onderscheiden steden in Ne
derland zullen nader worden -bekendgemaakt
Geen Nederlandse he stoom
schepen in beslag
genomen.
Onlangs werd gemeld dat in de haven van
Smyrna op twee Nederlandsche stoomsche
pen, de .Achilles" en .Deucalion", van de
Kon. Ncd'. Stoomb. Moatsch., de Turksche
vlag zou zijn geheschen
Blijkens van de reedcrij -ontvangen bericiht
Is dit onjuist.
Iralusschcn kunnen genoemde stoomsche
pen de haven van Smyrna niet verlaten.
De ramp bij Westkapelle.
OmtjxMil de loopbaan van de militairen, die
gisterenmiddag het slachtoffer zijn geworden
van de ontploffing van een mijn aan den West-
kapelschcn dijk, wordt liet volgende voino
men:
Kapitein W. C. Okhuijzen behoorde tot het
Ncderl.-Indiische leger. Hij werd geboren den
22en Mei 1879 te Soerabaja en werd in 1900
benoemd tot 2e luitenant, in 1903 bevorderd
tot le luitenant en in 1912 tot kapitein.
Als le luitenant was bij cenigen tijd gede
tacheerd bij de opleidings-brigade van den
Topografisch en dienst te Salatiga. Daarna was
hij luitenant-adjudant bij het 5e bataljon. Ka
pitein Okhuijzen was gerechtigd tot het dra
gen van het Beretoeken voor belangrijke
krijgsverrichtingen, mot de gespen van Djam-
bi 1901/.'04 en afd. Sumatra 1907. In 1902
werd de toenmalige 2e luitenant Okhuijzen in
Djambi licht gewond bij den aanval op de
versterkingen bij Tandjong-Gaja.
Ten vorigen jaar kwam kapitein Okhuijzen
met verlof naar Nederland, waar hij met de
mobilisatie werd ingedeeld bij een der land
weer-bataljons.
De luitenant ter zee der 2e klasse C. J. J
Bruinsma werd den 8 November 1886 te Sa-
matrang geboren. Na de adelborst-klassen te
hebben doorloopen, wetrd linj in 1908 be
noemd lot luitenant ter zee 2o kL Bij de mo
bilisatie word hij geplaatst aan boord van
Hr. Ms. Zeemeeuw, belast met mijnenvisschcn.
De luitenant ler zee der 2e klasse N. Mink
werd den 1 October 1889 te Gorinchem ge-
horen. Na de klassen als adelborst te hebben
doorloopen, werd hij 1 September 1911 be
noemd tot luitenant te<r zee 2e klasse. Als zoo
danig was hij laatstelijk sedert 26 Aug. jl.l
geplaatst aa>n boord van Hr. Ms. pantser-
schip De Ruyter.
Voorts kwamen van het marine-personeel
bdj do ramp om: de torpedomaker-majoor B.
Nijssen, geboren in 1874 en sedert 1897 in
marinediensl;
de korporaal-torpedomaker L. N. van der
Knaap, gebaren in 1888, wiens diensttijd met
25 Augustus jL was verstreken, waarna de
mobilisatie hem echter aan den marinedienst
bleef binden;
de matroos le klasse met brevet als tor-
pedomaber J. Francois, geboren in 1879.
Nader meldt men ons:
De bij de ramp te Westcapelle omgekomen
zeeofficieren en subalternen waren allen ge
huwd. Luit. ter zee Bruinsma was comman
dant van den nmjnenvisscher Zeemeeuw, taan
boord waarvan dienden korporaal Van der
Knaap en matjroos Francois. Luit ter zee
Munk en torpedomaker-majoor Nijssen dien
den aan boord van de De Ruyter.
Er is niet de minöte aanwijzing omftrent de
oorzaak van het ongeluk, daar alle personen,
die er bij tegenwoordig wtiren, gedood zijn.
De luit. ter zee Bruinsma had in de laatste
dagen reeds verscheidene aangespoelde mij
nen gedemonteerd. In het geheel waren ten.
Zuiden van Hoek van Holland tot gisteravond
100 mijnen door demonteeren onschadelijk
gemaakt.
Behalve de gedemonteerde mijnen zijn er
nog door verschillende oorlogsschepen inden
grond geboord, terwijl enkele door dynamiet
zijn opgeblazen.
Het opblazen van de aangespoelde mijnen
is niet altijd mogelijk, omdat sommige zóó
dicht bij kunstwerken of gebouwen zijn aan
gespoeld,, dat bij het opblazen gevaar voor die
gebouwen of werken zsou ontstaan.
II. M. de Konimgin lie* door tusschen-
komst van den opperbevelhebber van zee- en
landmacht Hare deelneming betuigen aan de
nagelaten betrekkingen der bij de mijnont-
ploffing te Westkapelle omgekomen personen.
De minister van marine, de minister van
oorlog en de opperbevelhebber voornoemd,
zonden ook hunne condoleances aan de fami-
liën der slachtoffers.
Do begrafenis van de overblijfselen der ver
ongelukten zal vermoedelijk te Westkapelle
plaats hebben.
De Minister van Marine is voornemens zich
daarbij te laten vertegenwoordigen.
De opperbevelhebber van land- en zeemacht
zal zidh mede bij de begrafenis der overblijf
selen doen vcri'iconw0Ordigen.
De teraardebestelling van de slachtoffers,
die door het ontploffen van de mijn werden
gedood, zal plaats hebben te Westkapelle op
Donderdag a.s. te elf uur.
Aangespoelde mijnen Op Texel
zijn ook mijnen aangisspoeld. Daaromtrent
leest de N. R Ct.:
Er kwamen torpedomakers om de eerst
aangespoelde mijn. die vermoedelijk een
Fransche was, to demonteeren. Zij durfden
dit evenwel niet, omdat ze de constructie er
van niet kenden. Om de mijn toch onschade
lijk te maken, hebben ze aan de afslagbcwe-
ging een touw van 300 meter lengte beves
tigd en de mijn aldus tot ontploffing gebracht.
Op dien afstand werd een schildwacht nog
licht gewond door de stukken: de luchtver
plaatsing was zoo kolossaal, dat er een groot
gat itn het zand sloeg, en de slag werd over
het geheele eiland gehoord-
Een tweede mijn heeft men getracht op een
andere manier onschadelijk le maken. Er
werd. van behoorlijken afstand, uit de dui
tnen op gevuurd. Na tien scholen was er nog
geen resultaat verkregen; één kogel was er
heelemaal ingegaan.
Van de grenzen.
Te Nieuwesdhans (Gr.), heeft Zaterdag
avond de Duitsche grenswacht op de Neder
landsche manschappen der grenswacht ge
schoten, diie door een sloot moesten vluchten.
Vermoed wordt, -dat dronkenschap dor Duit
sche soldaten de oorzaak is. Een onderzoek
wordt ingesteld. (Tel.)
Als spionnen aangehouden.
De gebroeders V., te Dordrecht en te
Utrecht, die zich vaak voor zalven naar Ber
lijn begeven, rijn daar als spionnen aange
houden.
De hceren hadden uit Utrecht een tele
gram ontvangen, meldende dat door den
storm een groote ruit van hun zaak te Utrecht
gebroken was. Z»ij seinden terug dat de ruit
verzekerd was bij Bouvy, en dat het gebro-
kene onmiddellijk hersteld moest worden. Dit
had de achterdocht van de Berlijnsche spi-
onnenspeurdars opgewekt en des avonds wer
den zij door een dienaar van de Kriminal-
polizci bezocht, die hen uitnoodigde, hem
naar de Kommandantur te volgen.
Een officier zette hun daar uiteen, dat het
hem onbegrijpelijk was, dat men voor een
gebroken ruil telegrafeerde en dat zij var
apionnoge verdacht werden. De heeren V.
toonden daarop hun papieren en toonden
zich eenigszins ontstemd om den toon die te
gen hen werd aangeeslageai, waarop de offi
cier hun toevoegde: ,,Jelzt haben Sie gar
niclits mehr zu sagen, und blosz zu anlwor-
ten mit ja oder nein."
Op de vraag naar referentiën werden zes
bekende fabrikanten uit Berlijn opgenoemd,
van wie er dien avond nog drie konden wor
den bereikt, die allen verklaarden dat de hee
ren V. hun persoonlijk bekend waren en on
schuldig moesten zijn.
In weerwil van deze Inlichtingen verklaar
de de officier, hen te moeten gevangen ne
men. De heeren moesten alle papieren en
voorwerpen van waarde afgeven en zich ont-
kleeden, waarop zij aan den lijrve gefouilleerd
werden.
Zij werden ieder afzonderlijk in een cel
gezet en moesten zich met het eten van alle
gevangenen, een homp roggebrood als ont
bijt en een bord bruine boonensoep als diner
die beiden geweigerd werden tevreden
stellen. Eten van buitenaf mocht niet worden
besteld Het herhaalde verzoek om zich in
verbinding te mogen stellen met het Neder
landsche consulaat of gezantschap of met
een hoog beambte van het commissariaat,
werd geweigerd.
„Wenn es Hire Zeit 1st. werden Sie geru-
fen", was bet eenige bescheid.
Des avonds om half 9 lagen de heeren, V.
reeds op de krib toen hun gelasft werd op te
staan en zich aian te kleeden. Alle zaken wer
den teruggegeven en de vermeende spionnen
werden per auto naar de Kommandantur
geleid, waar hun verontschuldiging werd aan
geboden mert de bemerking: ,,Gij rijt een van
de velen, die er onder geleden hebben. Wij
hebben de bewijzen. dat zich hier in Berlijü
Nederlanders voor zaken ophouden, die spi-
onnendiensten verrichten."
(Dord. O.)
Bij enkele candidaatstelling is gekozen
tot lid der Prov. Staten van Gelderland in
het district Voorst (vacature E. D. van Len-
neü) de heer J. Esmeyer, vrijz.-dem., te Apel
doorn.
Internationaal Socialistisch
Blr eau Thans i* besloten, wegens den toe
stand hr België, den zeted van he* internatio
naal socialistisch bureau, tot dusver te Brus
sel gevestigd, naar 's-Gravenhage over te
brengen.
Het bureau zal gevestigd worden in een
huis aan de Thercsiastraat in Den Haag. Al
gemeen secretaris is de heer Huysmans, lid
der Belgische kamer van volksvertegenwoor
diging.
Uitvoering van bouwwerken.
Het Verbond van Nederlandsche Ivunstenaars-
vereenigingen heeft zich tol de verschillende
ministers gewend met het dringend verzoek
te willen bevorderen, dat de particuliere
architecten en met hen hun personeel
deel kunnen hebben in de belangrijke rijks-
bouwwerken, die zullen worden uitgevoerd,
en dat de sier- en nijverheidskunstenaars be
trokken worden bij de belangrijke interieurs
en meubcleering der gebouwen, die van re-
geeringswege tot stand komen en zich hier
toe eigenen.
Ook een belasti ngpl an l Een bur
gemeester schrijft aan De Tij d
Meer dan ooit is het thans de geschikte tijd
tot het invoeren eener belasting op het ver-
leenen van meer dan één voornaam.
Twee voornamen zouden belast kunnen
worden met 10, drie met 100, vier met 1000.
rijf me* 10.000, zes met 100 000 en zeven met
1,000.000 gulden.
Laat aannemen, dat men 100.000 kinderen
twee, 10.000 drie, 1000 vier, 100 vijf. 10 zes en
1 zeven voornamen geeft, dat zou een jaar-
lijksche opbrengst worden van zes millioen
gulden.
Bij -de geboorteaangifte moet het bedrag be
taald worden in banden van den ambtenaar
van den Burgerlijken Stand, bij wien het om
de maand door een Rijksombtenaar na con
trole der registers kan worden geïnd.
Petitionnement voor plaat
sol ij ke keuze. Het adres voor plaatselijke
keuze, waarvoor 670902 handteekeningen zijn
ingekomen, zal op 20 Nov. worden ingediend
Deze Indiening zou plaats gehad hebben op
de September-audiêntie te Amsterdam. Nu
deze niet gehouden is, zal H. M. de Koningin
op genoemden datum *s middags om 1 uur
op het Huis ten Bosch hot adres i!n ontvangst
nemen, dat door het moderamen der Com
missie aan H. M. zal wordan aangeboden.
Het conflict Duymaer van
T w i s tS n ij d e r s. De Haagsche Kroniek
schrijver van de Nieuwe Gron. Ct. meldt, dat
de heer Duymaer van Twist, in overleg met
zijn staatkundige vrienden en na ingewonnen
juridisch advies, het plan heeft tegen den ge-
pensionneerden luitenant-generaal Snijders
een ktacht wegens beléediging in te dienen.
L o t i s i c o. Naar gemeld wordt zal de
zer dagen bij de rechtbank te 's Gravenhage
een proces ingeleid worden tegen de Eerste
Nederlandsche Maatschappij tot verzekering
van Risico in Loterijen.
Een bejaarde dame bevond na de laatste
trekking der Staatsloterij, dat de „Honderd
duizend" op het nummer van haar Lotisico-
polis gevallen was. Toen zij zich tot deze
maatschappij wendde met verzoek om uitbe
taling. kreeg ze de bekende weigering, ge
grond op de bewering, dat tengevolge van
schorsing der Staatsloterij alle polissen ge
converteerd waren In drie procents obliga
ties. Zij heeft nu hare zaak In handen gege
ven van mrs. Heineken en Frölich, te Am
sterdam.
Dood door schuld. De rechtbank te
Alkmaar veroordeelde dm automo-bieYhande
laar H. R. uit Dordrecht, thans te Alkmaar,
wegens het ver-oorzaken van den dood door
schuld. tot 6 maanden gevangenisstraf.
De eisch was 4 maanden.
Bed r ie gel ij lee bankbreuk. De
drogist V. te Heerenveen is gearresteerd, ver
dacht van verduistering van goederen van
zijn faillieten boedeL
Tusschen de buffers. In het Cen
traalstation te Rotterdam is gisteravond de
rangeerder der Staatsspoor A. van 't Sand bij
het rangeoren tusschen de buffers van twee
spoorwagens doodgedrukt.
Door de tram overreden. Aan
het Kanaal te 's Gravenhage is Maandag een
ongeveer 18-jarige werkman van de Duin
waterleiding aangereden door een eleetrische
tram. Naar het gemeente-ziekenhuis overge
bracht, is hij kort na aaiJkomst overleden.
Maandag is de 17-jarige A- K. te Hille-
gom onder dc stoomtram geraakt en gedood.
Schip omgeslagen. Gisternamid
dag is een hoogaars, geladen met suikerbieten
door den krachtigen wind, ter hoogte van de
Boomkil, bij de Ierseksche oesterbank, omge
slagen. De schipper en zijn zoon wisten op de
kiel van de boot te klimmen. Na een uur rond
gezwalkt te hebben, werden rij door de kor-
stoomboot Oosler-Sehelde, van den cester-
kweeker J. A. van Sprunde). gered en te Ierse-
kc aan land gebracht
Brand in een soldatenkwar-
tier. In de gemeente Nederweert was sinds
eenige dag^n een kapitaal pand, dat langen
tijd onbewoond was geweest, betrokken door
militairen. Zondag ontstond brand in de wo
ning, doordat het stroo voor de nachtlegers
vuur had gova*. Weldra nam het vuur groote
afmetingen aan, doch dank zij het doortas
tend optreden van soldaten en burgerij, was
men bet vuur spoedig meester. Dc schade is
echter vrij -groot; verschillende militaire equi-
pementsstukken verbrandden, en vele patro
nen ontploften. De woning was betrokken
voornamelij-k door militairen uit Amsterdam.
Een der soldaten, viel tijdens bet blusschen
van een ladder en kreeg een ernstige hoofd
wonde. Hij werd naar het hospitaal overge
bracht. (Tel).
B rand. Gisteravond omstreeks 11 uur
ontstond te Amsterdam brand in een der tot
de dropfabriek De Magneet, aan de Nassau-
kade, behoorende droogkamera. Het vuur ont
stond vermoedelijk door het omvallen van
een gedroogd wordende hoeveelheid drop
tegen de kachel. Dodh de brandweer was
spoedig ter plaatse, zoodat het vuur tot de
droogkamer beperkt kon worden. Geen per
soonlijke ongdlukken vielen voor. Verzeke
ring "dekt de schade-
School- en Kerknfeuws.
Eeuwfeest Groninger B ij bel
genootschap. Maandagavond werd in
het Concerthuis herdacht het 100-jarig bestaan
van de afd. Groningen van het Nederl. Bijbel
genootschap, alleen toegankelijk voor genoo-
digden.
In deze samenkomst sprak prof. dr. A. van
Veldhuizen een openingswoord. Daarna werd
de geschiedenis van do afdeeling geschetst- het
eene deel door prof. dr. W. Mollinckrodt. het
andere door ds. A. de Visser. Aan H. M. de
Koningin wer dhet volgend telegram gezonden
„De afdeeling Groningen van het Nederlandsch
Bijbelgenootschap, in het Concerthuis haar hon
derdjarig bestaan herdenkend, brengt Hare Ma
jesteit eerbiedige hulde en bidt Haar Godes-
zegen toe in deze veelbewogen dagen."
Hedenavond zal eene openbare vergadering
gehouden worden in de Martinikerk.
Hervormden en Ledeboerla-
n e n. Te Benthuizen is kort geleden eene
Christelijke school geopend. De twee kerke
lijke partijen, orthodox-Ned. Hervormden en
Ledeboerionen, konden het niet eens worden
over de benoeming van het hoofd. Nu de school
geopend is sturen, zoo lezen we in dc N. R. Ct.,
de Ned. Herv. ouders hun kinderen naar de
Christelijke school en de Ledeboerionen hun
kinderen naar de openbare.
KunsT~en Wetenschap.
500 opvoeringen van Op Hoop
van Zegen. Den derden December zal de
500ste opvoering van Heyerman's op Hoop van
Zegen plaats vinden. Men is voornemens
Heyermans nis auteur te huldigen. Mevr. De
Boer-van Rijk. die in alle opvoeringen heeft
meegespeeld, zal ook in de 500s1e opvoering
de bekende rol van Kniertje vervullen.
Welken componist hebt ge het
liefst? Het MuzIekcoSTege heeft onlangs
antwoorden verzocht op de vraag: „Welke
componist Is u het sympathiekst en waarom
Bij alle antwoorden moesten twöe postzegels
ingesloten worden voor het Kon. Nationaal
Steuncomité. Twee honderd cn vier abonnés
hebben een antwoord ingezonden, zoodat aan
het Steuncomité de somma van f 21 20 afge
dragen kon worden. De door de jury gekozen
antwoorden worden in deze aflevering ge-
publieeerd.
De jurv teékent er een woordje bij aan:
„Dat Beethoven en Bach om het grootst
stemmenaantal „streden''. wekte geen ver
wondering. Toch is het opmerkelijk, hoe dc
vroeger ontoegankelijk geachte Bach aan po
pulariteit onder onze dilettanten heeft ge
wonnen. Een verblijdend te eken. in elk geval
Dat Mozart zoovele „verdedig(st)ers" vond.
was verklaarbaar.
Wel eigenaardig was het. da* zoo weinig
der deelnemenden zich voor Ghopin ver
klaarden, wiens composrdiën toch tot de
meest-gaarne gehoorde behooren. Was het
dat de groote moeilijkheid die het Chopin-spel
me* zich brengt ja, daar schuilen vele ge
varen voor den amateur in Chopin's harmo
nieën. vingerzetting, maatindeeldng en in bet
„rubato" hen weerhield een „lans te bre
ken" voor den grooten Pool?"
Reclames.
Weencn, 1 Jnnl 101-4. De
hartlijder erebrnlk* de Caffeïn-
▼rlje Koffie WAG ook als melk-
koffie, heeft volsrens zijn eisen
oordeel ahnolnnt nergens last
▼an en bevindt zich, ook naar
het oordeel van anderen, niet
In een overspannen toestand
en roemt er over, dat hij
zich zoo goed gevoelt, sedert
bi| weer 's morgens en 's avonds
zijn gewone kopje koflle
(natnnrlijk cafTeïnvrije kolfic)
gebruiken kan.
Uit: „Arzliche Erfabrungen mit
coffoinfreiem Kaffc von Dr. JULIUS
NEUBAUER, Artz des K. K. Rudolfs-
Bpitale, Wien. Arzliche Standeszeitung
„Die Heilkunde", Wien.
Hooger onderwijs buiten de
Universiteit.
De cursus van Prof. Nierstnasz, waarvan
wij de data reeds meldden, zal gehouden
worden m Hotel Reichmann.
De cursus van ds. Thomson zal wegens
niet-voldoende deelneming niet doorgaan
Genootschap voor Landbouw
en Kruidkunde.
Gedep. Staten van Utrecht berichten:
Bij ons College is ingekomen het adres van
de Afdeeling Amersfoort van het Genootschap
voor Landbouw en Kruidkunde, houdende
verzoek om een provinciaal subsidie van f 45
voor ieder der door haar in Amersfoort,
Hoogland en Stouten burg in 1914/1915 te ge
ven landbouwcursussen.
Tegen het verleenen van een subsidie aan
den landbouwcursus te Achterveld zou kun
nen worden aangevoerd, dat de Gemeente
gieten subsidie verleent en dus niet voldaan
kan worden aan artikel 1 van het provinciaal-
subsidiereglement dat den eisch stelt, dat het
provinciaal subsidie niet hooger mag zijn dan
van de gemeentelijke bijdrage.
Nu intusschen blijkt, dat de Gemeente een
verlicht en verwarmd lokaal, zijnde een lokaal
der openbare lagere school, beschikbaar
stelde, waarvan de waarde evenals overal
eMors in de provincie op f 60 mag worden
geschat, doch dat hiervan door adressante
aillecn geen gebruik is gemaakt, omdat zij
eveneens om niet zoodanig lokaal kan beko
men in de voor de leerlingen gemakkelijker
gelegen buurtschap Achterveld, komt het ons
voor, dat er hier alle termen zijn om ditmaal
dc betrekkelijke bepaling van het reglement,
die blijkens den aanhef slechts in den regel
geldt, voor dit geval zonder effect te laten.
Overigens heeft ons College geen bezwaar
tegen het toestaan van het gevraagd subsidie.
Met het oog evenwel op het feit, dat de
bcgrooting voor 1914/1915 van den cursus te
Amersfoort slechts 9 betalende leerlingen aan
wijst, terwijl de Staten reeds vroeger op het
voetspoor van het Rijk, een minimum van 10
leerlingen op een 1 a rwibou w cur sus bleek te
verlangen vóór geldelijke «teun ean een te
voren door de provincie niet gesubsidieerden
cursus wordt verleend, hebben wfj in ons
ontworp-besluit ten opzichte van den land
bouwcursus te Amersfoort eene voorwaarde
in dien geest aan de gebruikelijke condities
toegevoegd.
Blijkens schrijven van het Genootschap zul
len de cursussen door hetzelve tot nog toe ge^
geven te Hoogland en Stoulenburg en waar
voor tot wedcropzeggens subsidie werd toe
gestaan, niet meer worden gegeven tegelijk
met de cursussen lin diezelfde glemeenten
door de afdecHng Amersfoort georganiseerd,
zoodat geen twee landbouwcursussen in de
zelfde gom elite gefldelijken steun van de
provincie zullen ontvangen. Eene opzegging
van die subsidies aan het Genootschap toe
gestaan is naar onze mccning na den brief
van het Genootschap overbodig, alleen zullen
de betrekkelijke posten op dc begrooting 1915
eventueel moeten worden vervangen door dc
subsidies aan adressante, en niet belde naait
elkander op die begrooting moeten worden
aangetroffen.
Lezing Ned. Prof. Bond.
Het verschillend karakter van het Kathol!
cisme en het Protestantisme.
In de Reroonslrantsdhe keric liield dr. H.
J. Toxopcüs gisteravond een lezing over dit
onderworp. De kerk was zeer goed bezet.
In zijn woord vooraf wijst de spreker er op,
dal men niet van hem heeft te verwachten
eenige hatelijkheid aan 't adres van de Katho
lieke kerk, noch eenige verdachtmaking.
Hij wil zooveel mogelijk objectief beschrij
ven het verschillend karakter van Katholicis
me cn Protestantisme, waarbij dan de be
schrijving van het Kath. als vanzelf de meeste
plaats innemen zak Sprekar mag althans
eenige notie onderstellen bij zijn gehoor om
trent het Protest., maar van bel Kath. weten
de meeste Protestanten a-1 heel weinig af. Hij
betreurt voorts de omstandtighoi'd. dat hij
zooveel vreemde woorden zaH moeten gebrui
ken, maar de kerktaal heeft nu eenmaal haar
eigen wijze van uitdrukking.
Het hoofdverschil van beider karakter ziel
spreker niet allereerst in de leer, al zijn daar
ontegenzeggelijk heel wat punten van verschil
ook in zake dc dogmatiek op tc noemen. Maai
bij zidt het voornaamste punt van verschil
hierin gelegen, dat het Katholicisme draaqt
het karakter van eon mysterie-godsdienst, en
het Protestantisme niot. Om nu dit verschil
goed te doen gevoelen behandelt spreker zeer
uilvoerin? de mysterie-diensten (van Osiris e
Isis en Serapis, van Mithna enz-), uit den Lij l
van het oudste Christendom. Hij laat zien
vooral met voorbeelden uit de brieven van
Paulus, hoe het christendom reeds in dier
tijd mysterie-godsdienst is geworden, meer
en meer. De eschatologische prediking van
Jezus: het Koninkrijk Gods is naibijl maakt
meer en meer plaats voor eene georganiseer
de macht met haar eeredienst, haar siaerani
ten, haar priesters, haar kanon van liet Nieu
we Testament, haar apostolische gcloofsln. -
Mjdenis enz.
Reeds in de brieven van PauLus vinden v.c
die organisatie in wording, en eene waardei-
ring van doop en avondmaal als die van sa
cramentcn. Vooral behandel* spreker uitvoe
rig den tekst 1 Cor. 15:29, waar gesproken
wordt van den doop voor de dooden, waar
dus het sacrament van den doop een zeer uit
gesproken magisch karakter heet. Daarnn
behandelt spreker de sacramfcntsleor der Ka
tholieke kerken, en in tegenstelling daarmfs
het individualistische karakter der Prol es
tanlsohe vroomheid.
En hij eindigde zijne voordracht ongevr-
aldais: Katholicisme en Protestantisme verte
gcnwoor'diigetn twee vemschiiLlcnde vormt
typen van christendom, welke beide ten
gaan tot het N. T.. speciaal tot Paulus.
Paulus' brieven vinden we dc kiemen va.'
Kath. cn Prot. beide. In zijn brieven
treedt naar voren eene eenzijdige verlosski.
leer met sacramenten van doop en avoj.
maal (Katholicisme) cn tegelijk eene waar
ring van dc geestelijk-zedelijke persoo
heid (Protest.) Paulus vecht voor de gees
ke vrijmaking van den christen, cn is t<
de grondvester van de christelijke ker'
Het Kath. staat daar voor ons als een eer
wekkend bouwwerk uit oude tijden: .het
de tijden kunnen trol-scorenomdat het iets
geven had aan de zoekende, tobbende nv
schen: verlossing, bevrijding van schuldb
en he Kc vrees.
Het heeft de bakens welen tc verzeti
wanneer het getij verliep, hot is progn
(geldt meer van de R. K. kerk dan van
Gr. kerk) op 't gebied van leer cn leven,
en toch is het in wezen zich zelf gelijk gcl:
ven: het draagt nog altijd het karakter v
dc onde mystc'ic-dicn9<en, hoeveel daar
veranderd moge zijn.
Het Protest, draagt in alle opzichten veel
meer het karakter van den nieu weren lij i
het is nuchterder, wil men rationalistischer,
wat zeker niet enkel als een voord cel is aan
te merken. Maar het plaatst zietdaar zijn
groote beteekenis de menschen op zich
zelf. stelt hen persoonlijk verantwoordelijk
voor de richting van hun leven.
Had Brunetière uitgesproken het ecbt-Ka-
fcholicko woord: „il n'y a pas de religion per-
sonelle'het Protest, erkent juist den tgods-
dicnst als iets zuiver persoonlijks. Waar in
het Kath. de priester de moeilijkheden oplost
en de vragen van hart en igewelcn beant
woordt, daar moet in het Protest, het Individu
zelf zijn levensweg ibanen, geestelijk vrij en
zelfstandig als hij is.
Katholicisme en Protestantisme vormen een
tegen-stelling, waar ze zuiver worden aange
troffen: 5n het eersJc gaat het individu onder,
in het laatste de gemeenschap. Spreker meent
daarom, dat het een der levensvragen van
onzen tijd is, in hoeverre het mogelijk is, dat
uit de wisselwerking vam die beide eene
nieuwe reli^ieuse organisalGc ^oberen (kan
worden, waarin tegelijk volkomen ernst
wordt gemaakt met de persoonlijke geloofs-
en gewetensvrijheid en zelfstandigheid van
den mcnsch, én tevens beter dan in he* heden-
daagsohe Protest, dc eenheid kan worden be
waard.
Hij mecnl veiliger te doen met zioh maar
niet te wagen aan profetieën en ongewisse
bespiegelingen, en eindigt daarom hiermede
zijn voordracht.
Eschatologie is de leer der laatste ditt»
een: dood. oordeel en*. Eschatologisch is JjE
