„DE EEMLANDER".
Zaterdag 5 December 1914.
H° 136 Eerste BiatS.
13d* Jaargang.
BUITENLAND.
Bericht.
Hoö?diedacteur: Mr. D.J. VAN SCHAARDENBURG.
ABONNEMENTSPRIJS:
Per 5 maanden voor Amersfoort f Ï.90»
Idem franco pér post - J .50.
Per week (met gratis verzekering tegen ongelukken) O.IO.
Afzonderlijke nummers 0.05.
Deze Courant verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en
Foestdngen.
Ad vertentiën gelieve men liefst vóór 11 uur, familie-
advertenties en berichten vóór 'J, uur in te zenden.
Bureau: UTRECHTSCH ESTRAAT 1.
Intercomm. Telefoonnummer 66.
PRIJS DER ADVERTENTIËN:
Van 15 regels.* f 0.50.
Elke regel meer- 0.10
Dienstaanbiedingen 25 cents bij vooruitbetaling.
Grooto letters naar plaatsruimte.
Voor handel en bedryf bestaan zeer voordoeligo bepalingen
tot het horhaald adverteoron in dit Bind, bij abonnoraent.
Done circulaire, bevattonde de voorwaarden, wordt op
aanvraag toogozonden.
Zij, die zich met ingang van
t Januari a.s. op dit blad abon
neeren, ontvangen de zot dien
datum verschijnen le num
mers Gr Ft A 1 IS.
JDe Administratie.
Auu de tUeïuierlieerden.
Wij zouden ecnigc ernstige woorden willen
spreken uiel de hier en in S«o es torberg gein-
terneorde Belgen, onder wie wij reeds zoovele
vrienden en nog meer trouwe lezers hebben.
Het is naar aanleiding van de dubbel be
treurenswaardige gebeurtenissen, die zich in
het midden van deze week in hel Intemec-
ring'skamp te Socstarberg ^peeld hebben.
Betreurenswaardig in de eersie plaats natuur
lijk omdat er mensohenlevens mee gemoeid
waren en rouw gebracht is over menig ge
zin. Maar in de tweede plaats ook, omdat de
goed j versba-ndliiouding tussolien Noord- en
Zuid-Nederlanders daardoor -dreigen wel niet
verstoord maar toch geschokt te worden.
Het, zij het* ook gedwongen verblijf van
zoovele tienduizenden uwer, zoo--cl burger*
als soldaten in ons land, de schier overal ge
lijkelijk bewezen sympathie en 'hartelijke ont
vangst hadden banden van vriendschap,
waardeering en vertrouwen geweven lus-
schen ons, die tot dusver meer als goede bu
ren dan als broeders met elkaar verkeerden.
De kennismaking over en weer viel mee: de
Hollanders waren niet zoo koud en terughou
dend als de Belgen dachten en dezen niet zoo
oppervlakkig en lichtzinnig als menige Hol
lander wed gemeend had.
En daar komen nu -die ongelukkige voor
vallen van Woensdag en Donderdag roet in
het eten gooien.
Het laat zkh begrijpen, dat gij, die van
de wereld afgesloten l~-fi en geen afleiding
vindt in dagelijksche.il arbeid, meer nog dan
wij denkt en oiordeelt over die droeve ge
beurtenissen. Wij zelf ilu-ben ons vaak in
uwe gesprekken gemengd en w-len zoo onge
veer hoe gij onder elkaar spreekt oyer wal
voorgevallen is.
Er zijn er onder u, die, zelf geen ooggetui
gen geweest zijnde noch in het kaanp des op
rot. vertoefd hebbende, zich wijselijk op oh-
je.ftrt f anipunt slellen en liet geval, nu ja,
wel met Belgische oogen bekijken inaar toch
niet alle schapen aan Belgische en alle bok
ken aan Hollandschc zijde zien.
Er zijn er echter ook, die, of ze er bij ge
weest zijn of niet. zich niet ontzien het op
treden van de Ilollandsche militairen in de
meest krasse bewoordingen le verooixleelen
en heil afschilderen als wreedaards en moor
denaars, die uit pure wellust op louter on-
noozeien geschoten zouden hebben.
De uitdrukkingen, welke dc^r verschillen
den uwer zelfs in onze tegenwoordigheid ge
bezigd werden, zouden wij niet graag her
halen, omdat wij liefcst gelooven willen, dat
7.2 geuit zijn in een gemoedstoestand van op
winding en ontsteltenis en dat de sprekers
zelve, de eersten zullen zi,.* wn te erkennen
wei wat al te boud geoordeeld tc hebben.
Zelfs wij, die toch objectiever tegenover de
gebeurtenissen staan dan gij-, onthouden ons
er van een oordeel in dezen te vellen. Hel on
derzoek, dat minutieus geschieden zal en
welke resultaten geen twijfel aan betrouw
baarheid overlaten, moet uhwijzen of het op
roer op -deze wijze moest gedempt worden.
Tot zoolang heeft i-eders meening slechts
bitter weinig waarde. Allerminst van hen,
!d(e zelve tot .de oprocrigen behoorden; en
ook niet van hen, die ooggetuigen waren, om
dat zij, die hun kameraden zagen vallen, stel
lig ie zeer onder den indruk verkeerden zicii
rekenschap te geven van het gebeurde.
Maar f..•■otesleeren moesten wij legen de uit
latingen van -die enkelen u\v~r, die zich aller
lei hatelijkheden en schimpscheuten tegen de
Hollanders veroorloven. j provocceren in
wijderen kring 'n stemming welke tot de on
gelukkige uitbarstingen van- deze week aan
leiding gaf. En als wij nu iemand uwer hoo-
ren smalen: „zijn wij daarom naar het neu
trale Holland gekomen om, ongewapend als
wc zijn, neergeschoten te worden door de
Hollandsche soldaten'dan zouden wij met
evenveel recht, of liever .gezegd mei even wci-
n recht de tegenvra g kunnen slellen:
„Iiebt gij daarom de IloUaudsche inlemce-
ring verkozen boven dc Duitschc gevaugen-
sc! om cantines te vernielen en als school
jongens tc schelden tegen de Hollamdsclie
soldaten, die gij weet hel beter nog dan
wij u wel heel anders dan als gev... ge
nen" behandelen." En denkt gij, dat 'n derge
lijke opstand, zoo gij in Duitsche krijgsgevan-
gensciKip verkeerd hadt, op zachtere wijze
gt zou zijn?"
Giji doet er verkeerd mee u zelf cru uwe om
geving tegen de Hollanders op le zeilen. Gij
zijt nu eenmaal naar HoMand gekomen en
zult er wie weet hoe lang nog moeten blijven.
Iiet is dus het beste om op goeden voel mei
elkaar te slaan. Wij alien z ,n u met de grootst
mogelijke sympathie tegemoet gekomen; wij
allen hebben voor u gedaan en zuilen nog
voor u doen, wat wij mogen en kunnen cn
liefst oneer nog dan dat. M-air maakt gij zelf
het ons dan niet mocielijk of onnvogcüijk.
Maakt uw lot niet zwaarder dan het is. Dooi
mekken en morren wordt uw leven stellig
niet aangenamer. Het is onze -dagelijk.' 1 i
varing, dat opgewektheid en berusting het
kcLt gij wenschen, brengt ze ter kennis
eonige is wat uw beslaan dragelijk maakt. En
waar zulks geschieden moet. Maar gelooft
niet, dat hun vervulling ooit te bereiken is
door oproer; het tegendeel is waar en gij
hebt de droeve ondervinding gij waagt er
uw leven en dat van uw kameraden mee
zelis van uw onschuldige kameraden.
lie eoriog.
B c r 1 ij 11, 4 Dec. (\V. B.) Bericht van het
opperste legerbestuur uit het groole hoofd
kwartier van heden voormiddag.
De keizer is gisterenavond in Berlijn aan
gekomen om er eene korte poos te vertoeven.
Parijs, 4 Dec. (R.) Namiddag-commu
niqué.
In België had bij tussohünpoozen eene vrij
heiige kanonnade plaats tussolien den spoor
weg Yperen—Rousselaere en den weg Bece-
laere—Passchendaele, waar de vijandelijke
infanterie terrein trachtte te winnen, zonder
daarin te slagen.
Van de Soumie tot de Angonne was het
rustig over het geheele front. In de Argoli
ne werden verscheidene DuLlschc infariteric-
aanvallcn teruggeslagen, met name in Racor-
nc, noordwestelijk van 't bosch van La Gru-
rie. In de Woêvre en in Lotharingen hadden
cenige kanonnades plaats.
Avond-communiqué.
Op hot geheele front is geen enkel inci
dent van belang voorgekomen. Op den rech
tervleugel vorderden wij in de richting van
Altkirch.
In den loop van den 2en December hebben
-wij alleen in het noordelijk gedeelte 991 ge
vangenen gemaakt.
Parijs, 4 Dec. (R.) Hel officicele leger
bulletin brengt een uitvoerig overzicht van
den oorlog van den beginne af. Daarin wordt
gezeild: Na-dat Joffre liet offensief mam in
liet begin van September, hoopten de Duit-
sclicrs steeds den Franschen linkervleugel
om le trekken, terwijl wij hoopten om hun
rechtervleugel heen te trekken. Vandaar de
wedloop naar dc zee, die is geschied. De Duit
sche beweging mislukte, ondanks het voor
deel, dat zij hadden, van een concentrisch
front, en de verbonden legers waren in staal
den slagboom aan dc Yser op te richten en
in stand te houden.
Ilier verrichtten twaalf Duitschc legerkorp
sen, bijgestaan door vier cavallerie-divisiën,
herhaaldelijk woedende aanvallen in dichte
massa's-met het doel Calais te bereiken of
de linie van Yperen door te breken. Maar
wij gaven geen duimbreedte grond prijs en
bouwden voor ons eene onneembare Stelling.
I lat Duilsclie offensief werd in de tweede
helft van November gebroken.
in den slag van Yperen verloren de Duit-
schcrs 120,000 man. Onze strijdmacht is nu
oven groot als in het begin van den veld
tocht; maar de kwaliteit van de troepen is
reusachtig verbeterd. Allen zijn diep c.<
drongen van het Besef van hun overwicht
op don vijand en overlu-igd le zullen over
winnen, terwijl de Duilsciiers nederlagen le
den met vc-r reikende gevolgen; zij putten hun
ne resorven uit in ij dele pogingen en hunne
troepen hebben nu tc weinig officieren en
zijn slecht geoefend.
Berlijn, 4 Dec. (W. B) Aan de Lokal
anzeiger wordt u-it Genève bericht:
Eene gevoelige storing door het Duitsche
zware geschut leden de bij Nieuwpoort en
ten zuiden van Yperen voortgezette verster-
kingswenken van de bondgenooten, wier stel
lingen-in het onder water gezette gebied ter
zuiden van Dixmuiden onmogelijk werden.
Zeer gunstige steunpunten verwierf, zoo-
als ook blijkt uit een communiqué van gene
raai Joffre, onze artillerie ten westen van
Lens, inzonderheid bij Aix-Roulolte, en iö
hot Woëvre-gebied.
B e r 1 ij n, 4 Dec. (W. B.) Bericht van het
opperste legerbestuur uit het groote hoofd
kwartier van licd.cn voormiddag.
Op het oostelijke oorlogslooneel zijn vijan
delijke aanvallen ten oosten van het Masuri-
sche merenplateau onder groote verliezen
voor dc Russen afgeslagen. Ons offensief in
Polen neemt een normaal verloop.
Weenen, 1 Dec. (W. B.) Officieel be
richt van heden voormiddag. Iu de Karpalhen,
in "Wcst-Galicie cn in Zuid-Polen verliep de
dag van gisteren over 'het algemeen rustig.
De gevechten in Noord-Polen duren voort.
Petersburg, 4 D c c. (Telegraafagent-
schap). Communiqué Yan den generaien staf
van den opperbevelhebber.
Op hel Kaukazischc front heeft den 3en
geen enkel gevecht van belang plaats gehad.
Petersburg; 4 Dec. (Telegraafagcnl-
schap). Communiqué van den generaien staf
yan den opperbevelhebber.
Ter linkerzijde van de Weichsel hebben
den 3en hardnekkige gevechten plaats gehad
op het front llowo—Lowics en de wegen in
het westen naar Lodz en Pelrokow. Op de
andere fronten zijn geenc veranderingen van
beteekenis voorgekomen.
YVecncn, 4 Dc c. (W. B.) Officieel be
richt van het zuidelijke oorlogstooneel.
Dc inbezitneming van Belgrado is gireren
op plechtige wijze geschied. Dc voorwaart-
sche niarsch van onze strijdkrachten gaal
op het noordelijk gedeelte van ons front zon
der strijd verder. Gisteren werden daarbij 300
man krijgsgevangen gemaakt. Westelijk en
zuidwestelijk van Arandjelonatz verzetten
zich togen den opmarsch van onze troepen
sterke vijandelijke strijdkrachten, die door
hevige aanvallen, welke allen werden afge
slagen, trachten den terugtocht van het Ser-
vische leger te dekken.
B e r 1 ij n, 4 Dcc. (Björnson). Over de in
neming van het Belgradosclic Zigcunereiland
verneemt de Lokaianzeiger uit Budapest: Ecd
belangrijke operatie in de militaire actie, die
in dc inneming van Belgrado hare bekroning
vond, vormde dc verovering van het groote
Zigeunereiland in dc Save aan de oostpunt
van Ilann op 3 KM. afstand van den mond der
Save in de Donau. Het eiland is ongeveer 5
KM. lang en op de breedste plaats ongeveer
2 KÜvl. van den oever der Save verwijderd
en wel zoodanig, dat de voornaamste arm
der rivier noordelijk van het eiland, d. w.
langs den ilongaarschen oever stroomt Hier
mede is de tactische beteekenis van het eiland
verklaard, want de bezitter ran liet eiland is
steeds in slaat het scheepvaartverkeer in de
Save belangrijk tc belemmeren. Bovendien
kan hij de spoorwegbrug over den beneden
loop der Save tot den mond en hiermede hel
geheele Savc-front der stad Belgrado li-an-
keeren. De verdediging van het eiland wordt
hier vergemakkelijkt door de omstandigheid,
dat van dc heuvelen oostelijk van Belgrado de
geheele noordzooni van het eiland met ge
schutvuur kan worden geilankeerd. In ver
band hiermede hebben de Serviërs het eiland
onmiddellijk bij den aanvang van den oorlog
bezet, daar omvangrijke versterkingen aange
legd en er een sterk steunpunt bij de verde
diging van Belgrado van gemaakt. Hierdoor
werd het front van Belgrado uit een vijftal
KM. westwaarts verlengd en als voorlzstling
van dit Iront diendo een moerassische strook
grond, welke door zijne geaardheid een uit
nemende directe flankbedckking yormde.
Den 30cn November ondernamen dc Oosten-
rijksche troepen, door het vuur van dc Donau-
monitors ondersteund, den aanval op het Zi-
geuncreiland. Een hevige urenlange strijd
ontbrandde. Dc troepen voerden den aanval
met scliitierenden heldenmoed uit. Ondanks
het moorddadig vuur, wierpen zij zich op de
versterkingen en namen ten slotte stormender
hand van het geheele eiland bezit. Wie van
de Servische bezetting niet was omgekomen,
werd gevangen genomen. Onder de gevangen
genomencn bevonden zich vele artilleris-eu
Ook bevonden zich onder de talrijke buil ge
maakte kanonnen vele Franschc stukken
Dank zij de inneming van hel Zigeunereiland
was'het mogelijk geworden Belgrado ook van
dc rivierzijde aan tP vallen.
K o nst a n i i n o p c 1, 4 Dec (W. B.)
Communiqué van het hoofdkwartier.
Volgens Russische officieele medcdeclingen
zou het schiereiland Sinai door onze troepen
geheel ontruimd zijn en twee aan onze Kau
kazischc grens opcreercndc division tot de
haliL geslonken zijn. Eenigen van onze ba-
taillons zouden geheel vernietigd zijn; een
divisiccoramandant zou gedood, een tweede
gedeserteerd zijn
Een voor ons zegevierend verloopen strijd
in dc naaste nabijheid van liet Suezkanaal
tusschcn onze troepen en Engelschen eindig
de hiermee, dat aan Engelsche zijde twee
officieren en talrijke soldaten gedood wer
den en een groot aantal gevangenen in onze
handen vielen. Dit is voldoende om ie be
wijzen, dat hel Sinai-schiereiland in ons be
zit is. Wal de berichten betreft over dc reus
achtige verliezen van de aan onze Kauka-
sische grens strijdende troepcnafdeclingei,
die ziin volkomen onhiish geKik oak Ba* be
richt, dat een divisieconimandant is gedood,
liet bericht van de desertic van een divisie-
commandant is niet eens tegenspraak waard.
Konstantinopcl, 4 Dec. (W. 3.)
Mecledeeling uit hel hoofdkwartier.
Gnze troepen hebben in de slrc-. van de
Tscborokh en Yan Adschara Lderen dag
nieuwe successen. In oostelijke richting op
rukkende, drongen zij Adschara binnen en
kwamen tot ten oosten yan Baloem. Naar hef
oosten oprukkende, kwamen zij in de streek
va Ardagan. In een gevecht ten westen van
Aulagun maakten zij met andere wapenen ook
een machinegeweer buit. De Russen trokken
zich op Ardagan terug.
Konstantinopcl, 4 Dec. (W. B.) De
Taswir-i-Efkiar verneemt, dat dc Engelsche
generaal Wingate Pau.a naar Soedan is ge
zonden, om daar dén opstand le onderdruk
ken 14,000 man zullen volgen. In Egypte zijn
gecnc Indische troepen meer aanwezig, om-
dal zij v. i den tegen den Kalif tc strijden.
Be r 1 ij n, 1 Dec. (Björnson). Niet minder
dan 20.000 vluchtelingen uil Oost-Pruisen zijn
in Sleeswijk-Iiolstein en evenzoovéél in het
district Lunenburg ondergebracht. Naar de
Geselluge van Graudeuz mededeelt, zou nu
ook het noordwestelijk district Stade voor liet
onderbrengen van vluchtelingen worden be
stemd. Ook daarheen zouden 20.000 personen
worden vervoerd. Het overbrengen der vluch
telingen, van wie velen ook liun vee eu huis
raad medenemen, is overal zonder moeite in
zijn werk gegaan, aangezien de uit huis cn
erf verdrevenen met open aamen zijn ontvan
gen cn dc bevolking alles doet om het lol der
ongelukkigen dragelijk te maken.
Londen, 4 Dcc. (R.) De Engelsche pers
drukt in hare besprekingen van de rede van
acn rijkskanselier in den Duitschen rijksdag
hare verbazing uil, dal een vcrantwooi delijke
staatsman voor politiekers van alle partijen
vei klaringen heeft kunnen afleggen, die zelfs
personen, welke dc feilen slechts oppervlakkig
kennen, niet zouden kunnen misleiden. Of
schoon de rijkskanselier op Groot-Briltannië
alle verantwoordelijkheid voor den oorlog
werpt, doet men uitkomen, dat hij vergeet dc
verzekering te vermelden, in 1912 door Grool-
Biiiiannic gegcyen, dat een aanval tegen
Duitschland van den geest of de letter van
g?en enkel der door Groot-Brittannic ondcr-
leekendc verdragen deel uitmaakt, noch in de
toekomst deel uitmaken zal. Maar die ver
zekering was voor de Duitsche staatslieden
niet voldoende, die eischlcn, dat Groot-Bril-
lannië zich tot een volstrekte onzijdigheid zou
verbinden.
Wanneer de rijkskanselier spreekt van de
vrijheid voor Duitschland om zich te ontwik
kelen, dan verslaat hij daaronder, dat
Duitschland een vrijbrief voor zich verlangt
om alle aanvallen tc verrichten die het zou
willen doen, terwijl Groot-Brittannic gebon
den zou blijven door eene belofte van vol
strekte onzijdigheid. Onze eenige gedragslijn
zou moeten zijn onze vrienden te waarschu
wen, dat wij hen in deu steek zullen laten,
terwijl Duitschland de stevigheid van zijn
eigen vriendschapsbanden zou doen uitkomen.
De bladen vragen wat het gevolg zou zijn
geweest van eene zoo vernederende kwade
trouw onzerzijds. Dat zou zijn geweest dc in
eenstorting van dc triple entente, de radicale
vernietiging van het evenwicht onder de mo
gendheden van Europa, welk evenwicht den
hoeksteen uitmaakt van de Britsche politiek
sedert de dagen der Tudors en waaraan Prui
sen meermalen te danken heeft gehad, dal het
ontkwam aan eene algeheele vernietiging.
Londen, 5 Dec. (R.) Offioieel wordt ver
klaard. dat de woorden, die in een uit Ame
rika geseind interview den minister van oor
log lord Kitchener in -den mond werden ge
legd, gcene woorden van lord Kitchener zijn.
(Dit interview was gebracht door de New-
Yorksche Evening Post).
Duitschland.
Berlijn, 4 Dec. (W. B.) Daar dc keizer
lijke ambassadeur le Rome om gezondheids
redenen voor geruimen lijd verlof moet ne
men, heeft dc keizer vorst Biilow belast met
dc waarneming van dit ambt-
B e r 1 ij u, 4 D e c. (W. B.) Volgens een be
richt van Reuter zou dc Duitsche regeering
wegens een inval in Angola verontschuldigin
gen hebben aangeboden aan de Porlugeeschc
regeering. Dit bericht-is onjuist. Van een Duii-
schen inval in Angola is hier niets bekend.
Derhalve kan er ook geen sprake zijn van
een aanbod om zich te verontschuldigen.
B c r 1 ij n, 4 Dec. (Björnson)- Heden mor
gen liep in den Rijksdag het gerucht, dat de
afgevaardigde Liebknecht tengevolge van het
gebeurde van gisteren voornemens zou zijn
zijn mandaat neder te leggen. Bevestiging van
hel gerucht was ran den kant van de sociaal
democratische fractie, die zich in zwijgen hult,
niet te verkrijgen.
Zweden*
Stockholm, 4 Dec. W. B.) Het Zweed-
sche ministerie van financiën heeft door tus-
schenkomst van Slockholms Handelsbank cn
Slockliolms Enskildebank ccne leening van 5
millioen dollar, in den worm van schatkamer
wissels met tweejarigen omloopstijd, gesloten
met de firma Kulrn Loob Co. cn de Natio
nal City Bank te New-York. Reeds lieden zal
de inschrijving opengesteld worden. De op
brengst dient hoofdzakelijk voor den aan
koop van levensmiddelen en Amorikaan>che
grondstoffen, die voor de Zweedsche indus
trie noodig zijn.
Driekenlano.
IC o n s l a n t i n o p e 1, 4 D i^c (W. B.) Do
Tanin verneemt, dat de geheele Gricksche
vloot in deze maand manoeuvres houdt om
zich te oefenen ui de samenwerking vim
groote en kleine schepen.
Verspreide Berichten.
De toestand in België.
In een gesprek met een vertegenwoordiger
van het Ncderlandsch Correspondentie Bureau
voor Dagbiaden, deelde dc heer W A. tan
dei Veen, voorzitter van de Neder'andscJur
afdceling van het uitvccrcnd Com it ei t van hc*
Antwerpsch Centraal Bureau voor Vlucht,
lingen, o. m. liet volgende mede:
Onze arbeid rn België groeide aan.
lien moeilijkheid, dc moeilijkheid natuur
lijk, is ons geringe kracht en dc weinig»
middelen, tegenover dc kolossale ellcr.de, di(
dagelijks is vermeerderd.
Toen het overgroote gedeelte van liet
land door de Duitsche troepen was bezel, hield
weldra dc plundering op cn slaagden dc mili
taire autoriteiten er aldra in, een gevoel vat
rust te weeg te brengen bij dc bevolking.
De toestanden zijn tc Antwerpen sedert hel
bombardement niet verminderd, manr toch
ook weinig vooruitgegaan.
Het verkeer met Nederland is aan slrcng*
controle onderworpen.
De oorlogsschatting is opgelegd, onder pro
test aanvaard en de eerste termijnen zijn be
taald. Of men er in slagen zal het geheet to
voldoen, wordt door velen betwijfeld.
liet verkeer per automobiel, in Bclgic is vrij
wel onmogelijk. Per rijtuig, per bool en te
voet gaat liet. Met een rijwiel'móet meii wél
voorzien zijn van zeer goede papieren.
Een nog moeilijker probleem is dc
schaarschhcid aan geld, en ik lean niet na
laten hier nog eens mijn diepe verachting uit
te spreken voor de mannen, die als w are roof
vogels groote hoeveelhcdeu marken opkoch
ten en die in België invoerden, om le profi.
teeren van de in België gestelde koers van
frc. 1.25, waar ze in Nederland voor frc. 1.14
de mark konden koopen.
Dil heeft het gevolg gehad, dat thans hii\
nn daar, naar men mij in Antwerpen mede»
xldc. de mark was verhandeld geworden
voor frc. 1.19.
Gaat dil nog zoo door, dan zal de waarde
welhaast gelijk worden aan die door do
Duitsche overheid gesteld.
Vellicht zal men het dan noodig vinden de
Duitschc belangen le beschermen door de'
waarde van den mark tc stellen b.v. op frc.;
1.30 en het gevolg er van is. dal dc kleine man
de Drijzcn zal zien stijgen en gcwclenlooze j
menschcn een nog grooter winstje maken
door het opkoopen van marken elders.
In Antwerpen zelve is nog steeds overvloed
voor wie geld liccft, enkele artikelen, zooals
h^\ermoirt ziin uitverkocht. Vleesch, melk,
boter, eieren, visch is overal tc krijgen. Komt
men echter op het platlcland, dan is de toe
stand ernstiger.
Brandstof ontbreekt, medicijnen zijn afwe
zig allerlei hulpbeuoodigdheden worden ge
mist. Daarbij koml, dat het verkeer aan nood
zakelijke controle is onderworpen.
Daarmede wil ik niet zeggen, dat op h-^t
platteland den bewoners ortnoodige overlast
wcrdl "aangedaan, verre van dat Menige
vluchteling uit West-Vlaanderen vertelde mij.
hoe hij zonder passen of middelen door dc
militairen vriendelijk was voortgeholpen.
Toch zijn de toestanden d,onkerder dan wi|
hoopten en wel voornamelijk doordal de fa-
orieken en industrieën niet weer aan den gang
/.iin gekomen.
Om hel platteland te helpen, heeft zich nu
eeji comiteit gevormd, dal aanvankelijk in do
nrovincie Antwerpen optredend, zich hoopt
ui* te breiden, nadat de middelen dat veroor'
jvtn.
Gok heeft zich een comiteit gevormd, een
voorloopic althans, om bij den herbouw vso
vei woeste stralen, stads- of dorpsgedccllen,
rekening te houden met het moderne verkeer
en r cn erioh der moderne hygiëne.
Bijzondere ellende heerscht rondom Ant
werpen bij de Rupef en het Land van Waas.
Het kapitaal ontbreekt daar ten eenenmale
om de industrie aan den gang te brongen eu
de bevolking verkeert in wanhopigcu toe
stand. Hier lif?t een heerlijk arbeidsveld voor
Ncderlandsch initiatief cn Nedcsrlandsoh ka
pitaal.
Vóór mijn vertrek naar hior vestigde dav
president der Intern. Commissie er nog na
drukkelijk mijne aandacht op en ZEd. ver
zocht me aanraking te vinden met afnemers
van Belgische steen, opdat althans eenig ka
pitaal kon toevloeien en er een begin van
leven zou komen.
Wat den eigenlijken arbeid van ons bureau
-.aangaat, verdient '.vermelding, dat vrijwel
