fpF emilioT
WIJNHANDEL J. A. SCHOTERMAN Zn.
Uit den omtrek»"
^STADSNIEUWS.
Ulrechtschestraat 34. Telef. 145,
Ouüsche oorlogsschepen tol
janken gebracht door En-
gelsche kanonnen 76.370 5 9
Totaal (van alle vloten) door
onderzeeërs tot zinken ge
bracht 122,890 21
.Totaal dito, door kanonnen
tot zinken gebracht 108,430 1,9
Het verschil blijkt echter nog veel grooter
te zijn. Immers de Duitsche marine-a ulorilei-
Jen gedragen zich naar de onderstelling da!
ook de overblijvende 94,1 pCt. van de Duit
sclie vloot door Engelsche kanonnen zou wor
den'tot zinken gebracht, indien haar schepen
werden uitgezonden om slag te leveren en,
geen enkel Duitsch koopvaardijschip kan de
zeeën bevaren.
Men mag voor dezen stand van zaken nog
.wel iets op de creditzijde van de bedoelde
artillerie schepen schrijven. Het voorstel van
den Nedrxiandschen minister tot aanbouw
van twee kruisers, vier duikbooten en zes wa
tervliegtuigen als extra's schijnt een
ordcclkündigé; combinatie
Vergoeding wegens kostwinner
schap.
Uit overweging, dat het wenschedijk is,
jommissiên in tc stollen, die de Windster van
Oorlog on van Marine van voorlichting kun
nen dienen nopens bezwaarschriften over
door de burgemeesters genomen beslissingen
op aanvragen om vergoeding wegens kost
winnerschap van dienstplichtigen bij de mi
litie, cfe laniclweer, of den landstorm, is bij
Kon. besluit van 17 dezer o.m. bepaald
Voor elke prorincie wordt, met ingang van
1 September 1915, voor de© vordigrcn duur
,van den hui'digen mobilisalieloesland, of voor
zooveel langer als wordt noodig geacht, eene
commissie ingesteld te© einde den Minister
van Oorlog en van Marine, ieder voor zooveel
hen betreft, te dienen van voorlichting n
zako bezwaanschuif?rn over door de burge
meesters genomen beslissingen nopens aan
vragen om vergoeding wegens kostwinner
schap van dienstplichtigen bij dc militie, de
landweer en de© landstorm.
De commissie betkaat uit drie leden en is
gcsesligd in de hoofdplaats der provincie
Aan die commissie-wrordt oen door of van-
Vege don Mimst'or van Ooriog aan te wijzen
secretaris toegevoegd.
De Windster van Oorlog stolt, voor zoo vee)
noodig, na overleg met den Minister van
Marine, regölen vast, nopens die wijze van in
diening der bezwaarschriften, het naar aan-
lei 'nig van de bezwaarschriften in te stellen
ondorzock en het verstrekken van voorlich-
ting in zake de bezwaarschriften.
Boten.
De Minister van Landbouw brengt ter
kennis \an belanghebbenden, dat aanvra«ré«
om verlencim: van den geldigheidsduur van
oude consenten voor uitvoer van bolgr alsnos
tot Woensdag 25 dezer lot het Riiks Centraal
Bureau voor den Uitvoer van Boter kunnen
worden gericht en dat do na dien datum aan
cenoemd bureau lot dat doel ingezonden con
senten nfet rnorr rullen worden behandeld
Pe kof«nquaestie.
Van de zijde der niet bij het Kolenbureau
aangesloten importeurs wordt aan enkele
bladen geschreven
De mogelijkheid is ontslaan, dat een rege
ling zal worden getroffen, waarbij alle groe
pen van kolen:mporteurs zich zullen kunnen
neerleggen, en waardoor du- voorkomen zou
worden een onteigening op groote schaal,
welke onteigening r.iet alleen zou kunnen
leiden lol groote onbillijkheden, maar ook tot
het uitschakelen van de actviteit van vele
importeur?, die nullig zc den kunnen mede
werken aan de bestrijding van de kolen-
schaarschle.
Eén der bij het Koleiumreau aangesloten
importeurs toch. blijkbaar verlangend in het
algemeen belang tot een voor alle partijen
billijke oplossing t1 genaken, heeft een plan
tot reorganisatie van het Kolenbureau ont
worpen, waarmede de vrije importeurs zich
wel schijnen te kunnen vereer.igen. Hoewel
zij hunne overtuiging, dat h..t niet noodzake
lijk ware geweest ooit in den vrijen handel
in te grijpen, niet prijs geven, zion zij door
de medcdeelingen hun in dc laatste confe
renties gedaan wel in, dat het thans zeer
moeilijk zou zijn dc regeling van een centrale
distributie plotseling los tc laten. De meer
derheid hunner is daarom bereid, zich neer
te leggen bij" elke distributierogeh'ng, welke
den eenen importeur niet in een gunstiger
positie plaatst dan den anderen. Mc* wat
goeden wil aan den anderen kant zal de
quacslie dus toch nog tot een allen tevreden
stellende oplossing kunnen geraken.
Het uitvoeren van koper.
"Wij lezen in de Tel.:
De uitvoer van koper is verboden, naar
wen weet. Doch de Duitsche agenten hebben
toch weer een middel gevonden, om uit ons
land koper te betrekken. De uitvoer van
machines en machiaedcelcn is niet verboden.
En nu koonen de Duitsche agenten, daarbij
ec-liolpen door Nederlandsche tussohenperso-
tten, allerlei machines cn mnchinedeelcn od.
mils er voor één derde koper aan zil. Men be
i-nipt. dat de tusschenpersoncn er wel voor
zorgen, dat hel vcreischte kwantum koper
aanwezig is aan dc aangekochte machines.
Hier te Amsterdam worden de koperoperaties
geleid van uit een hotel in den omtrek van het
het Centraal station.
Wellicht vraagt men zich af of aan die ont
duiking niets te doen is. Doch dan willen wij
even verwijzen naar een rechtszaak, die zich
voor de Amsterdamschc rechtbank heeft afge
speeld. Daar stond onlangs de 23-iarige koop
man S. terecht, beklaagd van een poging tot
uitvoer van 470 K.G. koper, in den vorm va.^
schijven. Die schiiven waren ingeschreven als
„.mnchineonderdeelen. koppelingen van ko
per." De fraude was ter terechtzitting duide
lijk gebleken, waar de metaalgieter, als ge
tuige gehoord, verklaarde bij dè order tot
cioten niet opgekregen te hebben hoe groot het
co' van de schiif moest zijn
De verificateur, düe de fraude ontdekte,
had verklaard, dat hom nooit dergelijks
niachinodeok-n'onder de oogen waren ge
komen. De beklaagde werd echter vrijgespro
ken op de overweging, dat hij naot getracht
hoeft de grondstof koper uit te voeren, maar
e>en fabrikaat in primitieven vorm!
D© covotee© i-a© de zii© mst
weost, dat heel wat koper-fabrikaat in pri
mitieven vonil onze grenzen overgegaan is.
En zij, die den mind-cr-primitajevon vorm van
mackilTPo of ma chinte-ond er doelen kiezen,
kumion meFdit vonnis in dc hand, heel ons
land van zijn koper ontlasten, zonder dat er
een verificateur naar kraait.
De gevolgen zijn te Amsterdam, waar de
Qpkooperij georganiseerd plaats vindt, dui
delijk merkbaar.
Engelsche garens.
De heer J. B. van Heek te Enschedé heeft
aan de Tel. meegedeeld, dat er thans uitvoer-
permissies \an het War-Trade-Depnrlment
zijn verkregen en er bericht is ontvangen van
afzending van een voldoende hoeveelheid En
gelsche garens, om reeds deze week den maat
regel der gedeeltelijke stopzetting, voor wat
de firma Van Ileek en Co. betreft, in te
krimpen.
Buitenlandsche passen.
Hoc/.eer door den oorlogstoestand de werk
zaamheden van de betrokken openbare bestu
ren ziin toegenomen, blijkt o. m. hieruit, dat
in het afgcloopen oorlogsjaar :n de provincie
Gelderland ziin uitgereikt p.l.m. 10,000 bui
tenlandsche passen, welk aantal in normale
omstandigheden 50 a 00 bedraag l
On een m ii n eeloopen.
Men seinde van Schiermonnikoog aan het
Handelsblad:
Gisterenmiddag één uur landde aan het
strand tegenover het Strandhotel een sloep
met de geheele bemanning van den trawler
..IJmuider 49". De trawler was Dinsdag uit
IJmuiden vertrokken en stootte Donderdag
voormiddag 11 uur op een mijn ten N.W. van
Ameland. Des namiddags te 4 uur werd de
zinkende trawler verlaten: biina 24 uur had
de bemanning geroeid. Doornat cn uitgeput
kwam zii aan en werd in het Slrondholel lief
derijk verzorgd en van het noodigc voorzien.
Schepenbouw. De Maatschappii Ne
derland heeft, volgen-s de Nieuwe Courant, aan
de Nederlandsche Scheepvaart Maatschappii
opgedragen den bouw van een vrachtslooin-
schip van 10.000 ton inhoud. Het schip zal een
duolicaat ziin van het reeds op die werf voor
dezelfde maatschappij in aanbouw zijnde ss
Borneo.
Roode reflectors of
achterlichten.
De heer A. J. Sanders, te 's Gravenhage,
schrijft aan De Kampioen:
„Den laatslen tijd maakte ik des avoi ds
veel gebruik van mijn auto; Kwam reeds
tweemaal met een voertuig m botsing,
waarbij de inzittenden en ik slechts nauwe
lijks aan een ernstig ongeluk ontsnapten, en
het gelukkig bij maleriee. schade gebleven
is Ik doe nu een beroep op den A. N. W.
B., of dit machtig instituut niet zijn invloed
kan aanwenden, om bij de betreffende auto
riteiten er op aan tc dringen, dat er een ver
ordening in het leven worde geroepen, die
de bestuurders van handkarren, wagens, etc.,
verplicht, evenals op automobielen, op hun
vehikels een achterlicht te voeren. Ik sprak
over deze betreffende zaak verscheidene
aulomobielbesluurders, -> mij eveneens ver
telden, dat zij, misleid door de duisternis,
ook reeds voertuigen aangereden haidden.
Laat men den put niet dempen, als het kalf
verdronken is."
De redactie teekent hierbij aan:
„"Wij hebben hierop reeds menigmaal de
aandacht gevestigd en ook op het laatste
L. I. A. T.-conpres tc Londen besproken.
Ieder moet o. i. de v.lielijkheid beamen,,
dat alle voertuigen des avonds voorzien
zijn van een achterlicht of reflector. In en
kele gemeenten Deslaat, als wij ons wel her
inneren, een desbetreffende bepaling. Moge
zij door andere gemeenten Wwuen overge
nomen.
Vele wielrijders gebruiken tegenwoordig
reeds een rood refleclorlje, bij achterop
rijden een zeer goede waarschuwing is. En
we gelooven, dat, wanneer alle voertuigen
van een dergelijk instrumentje werden voor
zien de automobilisten zeer tevreden zou
den zijn en hun angst voor achteroprijden
zou zijn geweken."
Inbrekers gesnapt. Herhaaldelijk
kwam het den laatsten tijd voor, dat inbraak
werd gepleegd in fabrieken in den omtrek
van Amsterdam en de daders dan de drijfrie
men der daar aanwezige machines stuksne
den .en ontvreemdden. De politie te Water
graafsmeer was op haar hoede cu gisteren
nacht omstreeks 3 uur werd een persoon aan
dc Weesperzijde aldaar door den dienstdoen-
den brigadier van politic Matter aangehou
den, die een heerenrijwlel bij zich had, waar
op gebonden was een zak, inhoudende drijf
riemen. De herkomst van rijwiel en drijfrie
men kon de persoon niet opgeven. Hij werd
overgebracht naar het politie-posthuis aan de
Uinnaeuskade en gistermorgen kwam men tol
de ontdekking, dat hij drijfriemen en rijwiel
ontvreemd had uit de timmerfabriek van de
heeren Albers. aan den Ringdijk alhier. De
dader is de 23-iarige R. II., wonende te Am
sterdam. Hij werd reeds driemaal veroordeeld
wegens diefstal met braak.
Tel.
Vischdiefstal. Door de politie, toe
zicht houdende in dc Rijksviscbhal te IJmui
den, zijn twee personen gearresteerd, die uit
den hal een partij visch hadden ontvreemd.
De een had nog eenige diefstallen op zijn
kerfstok. Beiden zijn naar Amsterdam over
gebracht.
Het auto-ongeval tc Hees.
D!e militaire auto, wolke gisteoteïimdiddag op
weg maar Nijmegen door een tot nu toe on
bekend defect even voor Ilees tegen een boom
it**!, is totaal verbrijzeld.
Va© die vijf inzittende officieren en de
chauffeur is deze laatste het ernstigst ge
blesseerd. Den chauffeur J. Wasse-nberg uit
Haarlem is de borstkas en de kin ingedrukt
c© hij beeft drie ribbon gebroken. Hijx'is on
middellijk maar Breda vervoerd.
De anidere vier officieren bekwamen, zoo
verneemt de N. Ct., alle mi© of meer ernstige
kwetsuren en werden naar het ziekenhui*
te 's Honüogenboech get ra msporteerd.
Dc overblijfselen va© de auto zij© op twee
mjitiibafrne transportwagens vervoerd.
Dr. Va© de Heyden uit 's Hertogeivbosch
rarikföDJdo mét twee doktoren en oen vaar-
pl-oogstor uit Oss ter plaatse geneeskundige
hulp.
Do toestand van den chauf feur is zeer
zorgwekkend.
Overreden. Dc persoon, die te Rot
terdam op een in gang zijnden motorwagen
van lijn 7 der cl ctrische tram sprong, doch
viel en onmiddellijk werd gedood, is gebleken
te zijn de 21-jarige G. z uit IJmuiden, as-
sislent-raachmist aan hol ss. „Roggeveen"
der Kon. Pakclvaart U Amsterdam, v.rik
schip gelegen is aan de L.oydkade te Rot
terdam
In een s p ij k e r. Te Voorburg had
Dinsdag jl. de opperman V. bel ongeluk in
een roestigen spijker Ie trappen; het gevolg
was bloedvergiftiging, aaraan de man gis
teren is overleden Hij laat een weduwe met
acht kinderen na.
Liiken aangespoeld. Aan lict Wes-
terstrand van Texel zijn twee liiken aange
spoeld. welke in zeer gevorderden staat van
ontbinding verkeerden. Vermoedelijk ziin 't
personen geweest, die tot dc Engelsche marine
hebben behoord.
Schepen gestrand. Men meldt uit
Ilansweert aan het Ilbld.. dat de schenen
Najade" en „Vrede", beide brinden met graan
voor België, bij Hoedckcnskerke ziin gestrand.
De „Naiade" is gebroken.
Marktberichten.
Eiermarkt te Amsterdam.
Vrijdag 20 Aug. 1915.
Kipeieren f 5.S71.1b.
Eendeieren f 6.357.00.
Aanvoer 34516.
Middenprijs per 100 1 8.36.
Jonge hanen 0.19—1.24.
Oude hanen f 0.84—1.30.
Oudo kippon f 0.531.80.
Eenden f 0.70
Konijnon f 0.55-0.6°.
280 stuks.
Eiermarkt te Zwolle*
Aanvoer 80000 stuks.
Hoogste priis f 7.Laagste prijs f 6.
Gemiddeld t 6.50.
Stemming vlug.
Eiermarkt te Deventer.
Aanvoer £00000 stuks.
Hoogste prijs f 7.50. Laagste prijs f 6.
Gemiddeld f 6.90.
Stemming vlug.
School, en Kerknieuws.
ExomenHoogduitsch, M. O. (A)-
's-Gravenhage, 20 Aug. Geslaagd mej. Th.
J. Morius, Apeldoorn. Afgewezen 1 vr. en 1
mann. cand.
Examen Hoogduitsch, L. O-
's-Gravenhage, 20 Aug- Geslaagd de da
mes E. Janssen. Bemmel (Geld.) P. van Moor-
sel, Losser (bij Oldenzaal)J. J. W. Vermeulen,
Utrecht, en de heeren G. v. Rijen, Oosterhout
I. Vissel, Velsen; C A. J- Merkx, Waalwijk;
C. Stolk, Rotterdam. Afgewezen 1 vr. en 4 mann.
cand.
Examen F r a n s c h M- O-, akte A.
's-Gravenhage, 20 Aug. Geslaagd mej. J.
Th. van 't Sant, 's-Oravenhage, en de heeren:
C. J. Uiterwaal, Utiedit.^ L A. Brouwer. Bla-
rioim.
Examen Fransch. L. O.
"s-Gravenhage, 20 Aug- Geëx. 12 cand.
Geslaagd de dames: A. E- FoHcersma. Belling-
woldeM. C. Hotterschij, UtrechtCh. Jurjans,
Amsterdam, en de heerenH. Schooten, Deven
ter A. J. v. d. Waals. ZandvoortS. H- v- d.
Kluit, DrielE. J. H. Sdholten, Hengelo (O.).
Examen Boekhouden, M. O
's-Graverhage, 20 Aug. Geslaagd voor
schoolakte de heerenF. Tymstra, Den Haag
M. A. M. Offermans. Den BoschH. H M. van
der Velden, Den Bosch- Huisakte geslaagd *-
W. G- H. van Seben. Den Haag; W. G. Slegt,
Amsterdam; M. L. P. Stapelkamp. Amsterdam.
Examen T eekenen, M. O-, akte Ma-
Rotterdam, 20 Aug. Opgeroepen 6 cand.
Geslaagd de damesH- J- Bunjes, Amsterdam
J. M. H. Doemen, HaarlemL. A M. Delgorge,
's-Gravenhage; J- J. E. Höster, Rotterdam, en
A. C. A. Lorrie, 's-Gravenhage. Afgewezen 1
condidoat.
Machinisten-examen.
- s-Gravenhege. 20 Aug. Geslaagd voor
diploma B. J. J. Mol. Amsterdam.
Reclame.
I e* per anker f 34.—.
per flesch - 0.85
Kunsf en Wetenschap.
De Tooneelschool. I© bet Nieuws
van den Dag schrijft J- H. Róssing over de
jongste benoemingen aan de Tooneelschool:
Mevrouw Theo Mann—Bouwmeester leera-
res aan de Tooneelschool.
Nu kan er voor de school een nieuwe dag
aanbreken. Met mevrouw Theo Mann—Bouw-
meester's komst krijgt ue school een nieuw,
een levenwekkend en meer dan ooit een ar
tistiek karakter Het artistieke en de fantasie
van mevrouw Mann zullen er het burgerlijke
voorkomen en het schoolsche verdrijven. Zij
zal. evenals Sarah Bernhardt, de resultaten
van haar jarenlanger arbeid-aan-zich-zelf
gaan vastleggen in een nieuw, jong geslacht.
Zij is om de groote hoogte die zij bereikt
heeft door het kreupelhout van het leven
moeten gaan en alles meemaken van het loo-
neel in vroeger en later daigen. Schatten van
ondervinding en ervaring kan zij in dienst
stellen der kunst- en tooneel-ontwikkeling
van het jonge geslaidht, z.j kan voor de kunst
de nabootsing van het sluimerende gevoel der
groote hartstochten, benevens het breede ge
baar den leerlingen eigen maken. Wal zij
zich zeiven, van zevenjarig aneisje af, heeft
moeten leeren door zelfbeschouwing en zelf
strijd, door afzien en hooren, maar meest
toch door eigen aanleg, nadenken en tempe
rament, zal zij op hare discipelen overbren
gen. Wanneer ln ee© dezer talent sohuilt, zij
zal het weten te ontwikkelenwanneer in een
enkele iets geniaals 9teekt, zal zij de vonk
lot yinm aapfriflTAn. De lcérliiiiCfin. zullen
van haar ook kunnen leerennauwgezette
plichtsbetrachting, onverdrolc© ijver en al-
geheele overgave aan een der schoonste en
moeilijkste kunsten. Mevrouw Theo Mann—
Bouwmeester zal een nieuw geluid in de Too
neelschool doen hooren.
Dal geluid znl een krachtig nieuw geluid
worden als ook Louis Bouwmeester zijne be
lofte gestand kan doen óm nu cn dan de stu
dielessen der leerlingen te ko. n bijwonen
cn de leiding op zich nemen.
De nieuwe directeur, dc heer Balthazar
Verhagen, kan en mag er Irotsch op zijn dat
hij bij zijne intrede in d. School deze beide
talenten als leerares en leeraar, die de beste
tradition van het Nederlandsche tooneelspe-
len zullen overbrengen de toekomst, aan
zijne leerlingen kan voorstellen.
Meer nog: de heer Adriaan v. d. Horst is
ook als leeraar aan de school benoemd. Hij
zal den leerlingen, in het bijzonder wat regio
betreft, van groot nut en voordeel kunnen
zijn. Wat hij als regisseur en leider vermag,
heeft hij getoond bij tal van voorstellingen
der sedert een paar jaar ontbonden Neder
landsche Tooneclvereenigin#.
De Tooneelschool scheen ten doode ge
doemd. Thans heeft zij alle kantte herleven
Naar het Vad. verneemt, is Dister voor
het winterseizoen aan de Fransche Opera te
'sGraAenhage verbonden.
Voor het komend winterseizoen zijn de
stedelijke orkesten van Dusseldorp en Duis
burg lot één samengesmolten; evenzoo die van
Krefeltl eu .Mfinehen-Gladbach.
Sarah Bernhardt is vc-or het eerst na
ban;- e;r.~tige ziekte vved-or opgetreden. Wij
meldden rk-elds, düf het te -Bord'ctiux voor
een. goed doel zou zijn-
Er waren duizenden bezoekers em zij werd
riiko-hj'; met bloemen bedacht.
ZeisL Wijlen mej. J. M. Hulsihoff, over-
Ifcidtn te Zoist, heeft, naar de Nedcai. meldt,
aa© dc Vereen, tol Opvoeding en verpleging
van idiote© rti achterlijke kinderen te Er-
mcki-Veld wijk f 2500 vermaakt, vrij van
rechte©.
Socstorberg. Ook in het bekende
hotel Hubs tan Halve zal morgen een matinee
gegeven worden door het Belgische Fanfare
korps, kapelmeester Leon Pocsmans.
Kennisgeving.
LANDSTORM.
INSCHRUVTNG IN DE REGISTERS VOOR
DEN LANDSTORM.
De Burgemeester der gemeente Amersfoort
brengt bij deze ter kennis van de hieronder ge
noemde personen, dat zij ingevolge de Land
stormwet in deze gemeente voor den dienst bij
den landstorm zijn ingeschreven op den datum,
in het register, voor de jaarklasse en onder het
volgnummer, achter ieders naam aangegeven.
MAX WILLEM STIJN,
geboren 5 Augustus 1887, ingeschreven 19 Au
gustus 1915, in het register Model no- II, voor
de jaarklasse 1907, onder volgnummer 4.
DUCO JACOBUS TEUNISSEN,
geboren 1884, ingeschreven 19 Augustus 1915,
in het register Model no. II, voor de jaarklasse
1904. onder volgnummer 9.
CHARLES HENRI MARIN,
geboren 16 Maart 1894, ingeschreven 19 Augus
tus 1915, in het register Model no. I, voor de
joarklasse 1914, onder volgnummer 20.
Register model no. 1 betreft hen, die bestemd
zijn uitsluitend voor ongewapenden dienstre
gister model no. 2 betreft hen, die bestemd zijn
zoowel voor ge wapenden als voor ongewapen
den dienst.
De personen, hierboven vermeld, kunnen ter
secretarie dezer gemeente bekomen eene per
soonlijke kennisgeving, waarin hunne verplirix-
tingen ten aanzien van den landstorm zijn ver
meld.
Amersfoort, 19 Augustus 1915.
De Burgemeester voornoemd.
4 H 'W- VAN ESVELD, Weth., Lo.-Br.
Kon i ngin© e-v erjaardag.
De Amersf. Kerkbode meldt, dat .den 31en
Augustus i© de St. Joriskeric öen dank- en
bcidniTie gdhmicLen zal worden.
Doopsgezinde Kerk.
De hoor R. G dc Lange, proponent alhoiei,
hoeft bedankt voor het beroep bij die Doops
gezinde .gemeente te Graft-Noordeinde esi
aa©gen»o>m«ï dat naar Woudsend.
Garnizoen.
De tijdelijke officier van gezond/held 2e
kl. R. Rochat is belast met den geneeskun
digen dionst bdj ee© bataljon te Amersfoort.
Afstandsmarsch.
Gisterenmiddag om 4 uur marcheerden do
prijswinnaars va© den a fstandsmarsch van
het VlHste depot bataljon, onder de vroolijke
tone© der bataljonsmuziek die stad Mnnien.
35 van de 40 dejeimemers hebben het traject
van 125 K.M. geheel afgelegd. De namen
der prijswinners zijn: 2e luitenant O. I. L.
Muller, adjudant-ortder-of&cier O. I. L. Hom-
nfels. serg.-maj. O. I. L. Van Lcdden, de
sergeanten Worgermk, Tijding, Van Aken,
Meyer, Reichenberger, Peters, Mulder. Kui
per, Engels, Huisman, Souman, Woliers,
Franckc. van Kempe, v. d. Wal, Both, Hen-
nink, Kantors, Weyn, v. Straten, Gamtsc-n,
te Pas, "V^uiink, v. Grin&ve©Wintariök, d>e
korporaals v. d. Peppel SpiiegcJUnlberg
en de miliciens Bos, van Bro/ekhuyzen, VöJ©
Duren, Baars.
Pel's o ©ai la.
De heer G. J. Buys, oud-di'rocteur der H.
B. S. alhier is benoemd tot tijdelijk leeraar
wiskunde aan de H. B. S. tc Dordrecht.
FrÓbfllsehool.
Blijtketaö taidlvtrteclie in dit miitaner -ran#
de nieuwe cursus van die Fröbelschool 1 Sept.
Werkschool.
Wij hebben gistermiddag eeu zocr interes*
samtc tentoonstelling bezocht. Een onderwijs»
ten toonstell in gmi'ddon op de hei.
In dc houten stad, wolke voor dte Belgisch*
gein formeerden gebouwd is, waar zioh vroe
ger het Kamp van Zeist bevond, word iii
April j l. wij maakten er destijds melding
van een Werkschool, EcoJc du Travail
geopend, welke ondier bcsoiieming staat van
dc stad Brussel. liet gnootsohe plan, reod»
lang te voren opgevat, kon tol uitvoering ko
men dank zij de samenwerking va© liet mili-
*;rire en het burgerlijke element, het laatste
vertegenwoordigd door den heer Omer Buys-
se, directeur van den Ecole du Travail to
Chadlenofl, zoo wij oais niet vergissen-, en lief
cerete (Hoor den luiL van Stockum, dc© on-
vermoeiden verzorger der geintcrnccrden.
ILct plan was grootsch opgevat. Maar tia
ternauwernood vier maanden waren dc "resul
taten reeds zoodanig, dat men een tentoon
stelling heeft kunnen organi - -ivn, w- lie*
welslagen der instelling nicer da© schil.erend
bewijzen. 9
De oprichters hebben bedoeld naast liet :>L
gemeene ouderwijs ook een school voor <1*
theoretische cn practische studie va© !iri
nijverhoids- cn ainbnchtNonidicrw.ijs Lu Ie rich
ten. Na het einde van den oorlog zal or iu
BcJ-gië ee© geweld^e poging moéten gedaan
warden om de ©ij verheden en ajnbachtcn tc
doen herleven. Alles wijst er op dal een tijd
vak va© buitengewonc ontwikkeling ran do
technische schoten gaat aanbreken en dat de
kleine nijvcraars ziali zullen moeten gewen
nen aan het gebruik ra© dc moderne tech
niek eti wijgen ran productie.
Niet alleni dc ambachtslieden zelve mootcn
hier ingewijd worden, maar ooflc de leeraren
ratn het nijverheids»- on amhaehilsonid>er\vijs
zullen zich met de bdzondorte eischen moeten
vertrouwd maken can te kunnen bijidtragen lol
reorganisatie der nijverheden, tot verdedi
ging van dc Belgische markt en tot ontwik
keling van haar industiniccle cn commorcccle
working over heel de wereld.
De Werkschool wordt o ld us een soliool èn
voor leerJingon èn wor de leeraren zelve.
Voorshands werden ons getoond de resultaten
van het ouderwij® aan de loenMngen; maaT
uit hun werk valt tevens fret wc*rk dér leera
ren, hun tact, hun meithodci, -hun opvatting
van hun taak te learen kennen.
Welnu, na vier maanden tijids, met zeer pri
mitieve hulpiniiididielcn, noemen wij al»
Voorbeeld de ins(a*umen.tjes der af deeling
schoenmakerij on pedicure, wolke allle ge
maakt zijn van been afval uit de keuken
waren reeds schitterende «resultaten verkre
gen. De schrijfboeken en teekcilin^en, wdiko
in alle afdedHi'ngc© uitgestald lage©, gaven
oon duidelijk beeld van do vordeninge© der
leerlinge©. Vooral in de afd. „onigeJetlerdcn",
was dte vooniitgang nniTutrrJijk het meest op-
vafüend; zij die op de eerste pagina's nog
slechts zeer onzekere lefterrteoikens neerkrab
belden, konden nu reeds goad leesbare brtev
ven overleggen
De prestaties dor leerlingen werden getoond
in de ruimten, we®ce anders voor schoollo
kaal voor de verschillende vakken ddendem
Zoo vonden w" in de eorste zaal welke wij
binnentraden proefwerk va© de algemeenc
cursussen (leze© on schrijven, Fransch, Ne-
'd-arlaihdisicli, Engcksch, Rekenkunde, muziek
en gczondhetelrileelr), dager, middelbaar en
hooger onderwijs.
De andere zalen waren als volgt bestemdt
Hout (beeldhouwers, meubelmakers, schrijn
werkers. timmerlieden,)
Afd. Meeding en weverij (kleermaken,
snijders, schoenmakers, wevers en spannen).
Afd. versierende kunsten (boekbinder», be
ha© gers). boek- cn stoomdruk gjrovetendier^
mcdeleeóxlers. geschwvlenils der sdjlen, mou-
ltseren, poirvelein).
Afd. landbouw, land- en tuinbouw, teeke-
©en, opnamen en plannen.
Aid. handel, bocflcfhouden, stenografie, han-
ldols- em doua.norecht voor handelaar*, bch
dienden, redzigora.
Afd. poütie en zecvaartkiunKLe (voorberei
ding tot examen van hrij^agent; schipper», zee
lieden, vissohore).
Afd. steen (metselaars, modelmakers, mijn
werkers, aannemers, opzichters, landmeter»,
geleiders van werken, theoretische werken)
Afd. metaal (teekorange©; werktuigkundi
gen, bouwers, bankwerkers, electricicns, lood
gieters, zinkbewerkers).
Voor alle der yenoomdie oategooieë© vak
lieden worden cursussen gegeven; va© iod»-
ren leeraar lag het program ter visie an
'daarnaast het jirocfwerk of dictaat, meestal
met zeer veel zorg bewerkt, van de leerlin
ge». Het was geenszins het boste e© opzette*
lijk uitgezochte werk der luarlingen, dat hiej
voorgelegd werd; <lc tentoonstellang is slecht*
een paar dagen voorbereid ©n de tijd om d*
beste voorbeelden uit tc fcêeze© hoeft ontbro
ken. Dat begrijpt men als men weet, dat hef
aantal leerlinge© 5529 bedraagt 1
Va© die 5529 zij© er 338 die le ere© Leze© en
schrijven. 98 Woica en 240 Vlamingen. Bijn*
ongeloofelijk getal 1 Alle cursussen worden
in 2 paraÜel-aXdeelinge© gegeven, VlaamsdW
en Fraflisch. De grafische voorstellingen b©i
wijzen, dat het bezoek der leerlingen dW
niet gedwongen zajn den cursus geregeld te
volgen zeer constant e© steeds vooruitga0©-
de is.
De bedoeüing van deze teatooDtslelling it
Vooral om dioogteneix die ziioh no«g afzijdig
liielden, hot wank hunner kameradon ted
voorbeeld te stelle© en hen be overtuigen vaif
het mit en dte wenRchelijkbcAd om zich U
doten ihsohrijven voor den nieuwe© cursus,
Tn iedere zaal hingen da© ook sp©eu»ke© aan
den wand, ter opwekking van de geühl'emee*»
ddn om zich voor te bereiden* voor den wo»
deropbouw van België of ter waarschuwing
tegen het euvel van lediggang. Er was ooM
steeds een lessenaar of tafel waar men ri.rtf
ko© doen dnechrijven Wkxt een af anderen
cursus ran die afdeoüihg. Vooraf itn de sectio
„Algcaneene I^eergangen" gaven vélen zich op
voor den nieuwen leergang, wcfflod na dead
4entoonisteffl.iing, waar\x>or een week vacante
gegeven ie, aanvangen zah
"We hebben bijna twee uur m de exposki^
»barakken doorgdbmaicht en op het laatst wafl.
-ons bêiock slechte z*e^r Zeoft KR
