„DE EEMLAN DER".
Donderdag 9 September 1915.
FEUILLETON.
GOUD EN EER
BUITENLAND.
N° 61
Bureau: UTRECHTSCH ESTRAAT 1.
Intercomm. Telefoonnummer 66.
Nabetrachting over den
Gemeenteraad.
Politiek Overzicht
De czaar opperbevel
hebber.
Hoofdredacteur: Mr. D.J. VAN SCHAARDENBURG.
'I ABONNEMENTSPRIJS:
Per 8 maanden voor Amersfoort f
1 Idem franco per post
1 Per week (met gratis verzekering tegen ongelukken) - O.IO.
Afzonderlijke nummers 0.0«5.
Wekelyks bijvoegsel Hd* Hollandschs Huisvrouw (onder redactie
yan Thérèae van Hoven) per 8 mnd. 50 ets
Advertentiën gelieve men liefst vóór 11 uur, familie*
advertenties en berichten vóór 2 uur in te zenden.
PRIJS DER AD VERTENTIËN:
Van 15 regels,. 0.50.
Elke regel meer0.10.
Dienstaanbiedingen 25 cents bij vooruitbetaling.
Groote letters naar plaatsruimte.
Voor handel en bodrijf bestaan zooi voordeoligo bepalingen
tot het herhaald adverteoron in dit Blad, bij abonnement.
Eone circulaire, bevattende de voorwaarden, wordt op
aanvraag toegezonden.
Kennisgevingen.
MILITIE.
VRIJSTELLING VAN DEN DIENST.
De Burgemeester der gemeente Amersfoort
|>rengt het navolgende ter algemcene kennis
Hoewel de inlijving van de ingeschrevenen
jroor de lichting van 1916 vermoedelijk zal ge
schieden in dezelfde tijdvakken als onder ge-
>vone omstandigheden, maken de heerschende
buitengewone omstandigheden het evenwel mo
gelijk, dat met die inlijving vroeger dan ge
woonlijk zal moeten worden aangevangen.
Ten einde niettemin op alsnog bestaande
jedenen van vrijstelling, die anders in den
loop van November moeien worden
ingebracht, het verkrijgen van een tijdige be
slissing te bevorderen, is het wenschelijk deze
redenen van vrijstelling thans reeds in
4 e n loop van October a. s. in te
brengen.
De hier bedoelde redenen van vrijstelling zijn
alleen de drie volgende
lo. het bekleeden van een geestelijk of een
geestelijk-menschlievend ambt of het in oplei
ding zijn voor zoodonig ambt
2o- wegens kostwinnerschap
3o. wegens woonplaats of toekomstige woon
plaats in Indië.
Voor het doen gelden van de redenen van
vrijstelling, hiervoren onder lo. en 3o. genoemd,
moeten de bewijsstukken worden overgelegd ter
gemeentesecretarievoor het doen gelden van
de redenen van vrijstelling, hiervoren onder 2o
genoemd, behoeft ter gemeentesecretarie enkel
aanvraag te worden gedaan tot het opmaker
ven een staat van inlichtingen.
Van gedane inlevering zoowel als van gedane
aanvraag wordt een bewijs uitgereikt.
Ingeschrevenen voor de lichting van 1916. die
vermeenen op grond van een der hiervoren ver
melde redenen aanspraak te kunnen maken op
vrijstelling van den dienst, worden bij dezen uU-
genoodigd hiervan, hetzij door het inleveren van
de vereischte bewijsstukken, hetzij door het
doen van de noodige aanvraag, van hun aan
spraak te doen bliiken ter gemeentesecretarie,
bij voorkeur op Maandag, den 20. September
1915, des voormiddags tusschen 9 en 12 uur.
Amersfoort, 7 September 1915.
De Burgemeester voornoemd,
VAN RANDWIJCK.
Burgemeester en Wethouders van Amersfoort
brengen ter openbare kennis dat de rekening van
inkomsten en uitgaven der gemeente over het
dienstjaar 1914 door hen aan den Raad is aan
geboden en vanaf heden gedurende veertien da
gen voor een ieder op de secretarie der gemeente
ter lezing ligt.
Afschrift der rekening is tegen betaling der
kosten verkrijgbaar.
Amersfoort 7 September 1915.
Burgemeester en Wethouders van Amersfoort,
De Secretaris, De Burgemeester,
R. VEENSTRA. v. RANDWIJCK.
De Burgemeester van Amersfoort,
Brengt ter kennis van de ingezetenen dezer
Gemeente, dat de door den Directeur van
's Rijks directe belastingen, enz. Ie Utrecht exe
cutoir verklaarde kohieren Nos 7 en 8 van de
JPersoneele Belasting over het dienstjaar 191
aan den Ontvanger van 's Rijks directe belastin
gen alhier is ter hand gesteld, aan wien ieder
verplicht is ziinen aanslag op den bij de wet be
paalden voet te voldoen.
Gedaun en op de daarvoor gebruikelijke
Levensmoeheid welke door liefde ontstaan
is, kan slechts door liefde genezen worden.
door
OTTO M MOELLER.
Uit het Deenscli.
81
Sjemsky gaf Erik een teeken te blijven
staan, haastig nam hij een stukje spons uit
den zak en overgoot het met den inhoud van
een klein fleschje chloroform.
Een gunstig oogenblik afwachtend, totdat
de wachter vlak bij hen was en zich toen
omdraaiend greep Sjemsky hem van achte
ren aan.
Eenig geschuifel en zwak gesteun volgde.
De man trachtte de spons van zijn gezicht te
trekken doch Sjemsky hield deze te stevig
vast. Toch scheen 't den sterken man nog te
zullen gelukken; plotseling schenen de
krachten hem te begeven en had Sjemsky
hem niet opgevangen, dan ware hij tegen
den grond gevallen. Nogmaals drukte hij den
spons stevig tegen het gelaat, waarna de bei
de vluchtelingen haastig verder gingen.
plaatsen aangeplakt te Amersfoort, den 8sten
September 1915.
De Burgemeester voornoemd,
VAN RANDWIJCK.
Het was zoo plechtig begonnen.
Zeven zwarte heeren in hun Zondagsche
jas en met Zondagsch gezicht, op 'n rijtje
voor de groene tafel om geïnstalleerd te
worden als raadslid, als hoedanig zij allen de
zen zomer op zoo'n leuke manier herkozen
waren.
Maar nauwelijks hadden ze de 14 eeden
afgelegd, 2 salvo's van 7, en waren ze op hun
oude stoelen weergekeerd, of alle deftigheid
was alweer vervlogen. De zeven zwarte plek
ken bleven, maar overigens ging het veel on
deftiger en rumoeriger toe dan wij het ooit
te voren bijwoonden.
De heer van Kalken, geheel ontdaan, las
z'n medeleden de les over hun opstandig
heid tegen het gezag, het was gewoon „on
fatsoenlijk", zei-d-ie.
Heelemaal ongelijk had-ie niet, want de
raadsleden waren wel bar ongezeggelijk,
Dinsdagavond. De heer Hofland was net zoo
lastig en dwingerig als vroeger, hij heeft met
den Vlaamschen Leeuw gemeen dat zij hem
nooit zullen kunnen temmen. De heer Joris-
sen had ook 'n kwade bui, maakte het vooral
in den beginne den voorzitter erg moeielijk
ook de heer Kroes deed heftig op 'n gegeven
oogenblik en flapte er uit„u, mijnheer de
voorz., wilt ons altijd zooveel mogelijk
snoeien" en hij voegde er zoo iets aan toe
alsof de voorz. anderen wel praten liet. En
eindelijk barstte ook de heer van Duinen los,
die de heeren achter de groene tafel beschul
digde van verdraaiing zijner woorden.
Hei waren trouwens dezelfde klachten van
al deze vier heeren, n.l. dat hun precies het
omgekeerde in den mond gelegd werd van
wat zij gezegd hadden en dat de discussies
afgesneden werden.
Na de pauze zoo zullen wij de gelukkig
niet al te lange geheime tusschenvergade-
ring maar noemen scheen de voorzitter
z'n leven gebeterd te hebbenalthans hij
werd uiterst lankmoedig. Of zullen de ver
manende woorden van den eerbiedwaardigen
nestor de stoute leden tot ingetogenheid ge
bracht hebben Zooveel is zeker, dat het na
de pauze aanmerkelijk kalmer toeging. Al
leen vlogen de door den vader der Belgen
gescheiden buren Hofland-en van Achter-
bergh elkaar nog eenige malen in het haar
maar dat zijn van die alledaagsche too-
neeltjes, die langzamerhand alle bekoring
gaan missen. Maar tot het eind toe bleven
de heeren terwille van den heer van Kal
ken gebruiken wij een „fatsoenlijk" woord
„spraakzaam", zeer „spraakzaam".
En zoo hebben ze zich zelf, elkaar en het
publiek tot over half één bezig gehou
den. Of er dan zulke belangrijke zaken aan
de 'orde waren Och neen, maar onze raads
leden verstaan niet, gelijk de voorzitter, de
Eensklaps bleven ze verschrikt stilstaan;
achter hen weerklonk een luid gezang. Het
was de oppasser die een liedje van zeer twij-
felachtigen inhoud uitgalmde. Langzamer-,
hand sloeg ziji> stem tot brullen over, de
krankzinnigen ontwaakten en begonnen me
de te doen zoodat men overal woest geschrei
en gehuil hoorde.
Erik kreeg het eerst zijn kalmte terug;
fluisterend deelde hij Sjemsky mede, dat het
niets ongewoons was als menschen onder
narcose begonnen te zingen.
Wilder en wilder zong de verdoofde op
passer, het eene lied was niet uit of hij be
gon al weer een ander, zoodat 't er veel van
had of hij het heele repertoire van een tin-
gel-tangel ten beste gaf.
Ze slopen nu door de ongesloten deur der
provisiekamer en grendelden deze van bin
nen.
De ochtend was intusschen aangebroken,
zoodat het zoo licht was als bij dag en zij
gemakkelijk de opening die naar de eerste
verdieping voerde konden vinden. Sjemsky
tilde het luik op dat goddank niet gesloten
was.
Er was geen oogenblik te verliezen want
spoedig moest er hulp komen opdagen op
het vreeselijk gehuil en getier van den op
passer en de krankzinnigen. Sjemsky daalde
eerst af in de donkere opening en Erik wilde
hem volgen toen de Pool buiten adem terug
kwam en hem influisterde:
„Er is beneden geen portier! We moeten
terug, want we kunnen de deur onmogelijk
zelf openen. Laat ons onze cellen zoo sgoe-
kunst om wat in 10 woorden gezegd kan
worden, inderdaad ook in 10 te zeggen, neen
zij gebruiken er liever 20 voor. En dan halen
zij er bij voorkeur ook nog Keulen en Aken
bij.
Daar "heb-je bijvoorbeeld de quaestie-van
Ginkel. Indien aan dezen brandstofhandelaar,
aan wien de gemeente weigerde cokes te
verkoopen, (men zie het verslag) onrecht is
aangedaan, dan zouden wij de laatste zijn
om den heer Hofland er 'n verwijt van te ma
ken, dat hij voor den man in de bocht sprong
Maar waarom die omhaal van woorden en
herhalingen van wat hij al 2, 3 maal gezegd
had? Zelfs toen de heer Veis Heyn in z'n
loyaal antwoord, erkend had dat tengevolge
eener vergissing den heer van Ginkel 'n be
stellingscirculaire toegezonden was, hoewel
hij uitgeschakeld was, ging de heer Hofland
toch nog wel 10 minuten over deze circulaire
quaestie door. En tot overmaat van ramp
bracht de heer van Duinen de discussies
weer op geheel ander brandnetelrijk terrein,
waarvan het verband met de zaak-van Ginkel
ons ontging.
Ook over het adres van den heer Holmer
was er heel wat te doen. De voorz. hed voor
gesteld het aan B. en W. te zenden „ter af
doening". Maar daarvan wilde de heer Joris-
sen niet weten, hij wenschte het slechts om
prae-advies in handen van B. en W. te stel
len. Bij het daarop volgend debat „afdoening
of prae-advies" zocht men telkens de zaak
zelve in het geding te brengen, waartegen de
voorzitter zich met alle macht verweerde.
Emmers water moest hij uitgieten over den
heer Jorissen alvorens deze voldoende be
koeld was om zich neer te leggen bij de toe
zegging van den voorzitter, dat het prae-ad
vies van B. en W. -aan den Raad meegedeeld
zou worden.
De benoeming van een directeur der Gem.
Arbeidsbeurs had zooveel voeten in aarde,
dat de directeur er nog niet uitgekomen is.
Het was alweer de heer Jorissen die de kat
de bel aanbond. Hij vond het ongepast dat B.
en W. den heer Schulte Nordholt voordroe
gen zonder een oproep gedaan te hebben. De
heer Kroes viel hem bij en meende, dat de
directeur van Bouw- en Woningtoezicht niet
voldoende tijd zou hebben om ook dit baantje
er bij waar te nemen.
Voor deze opmerkingen is wel wat te zeg
gen, maar wij gevoelen toch meer sympathie
voor het standpunt van B. en W. Het is niet
hun bedoeling 'n nieuw baantje te scheppen
maar zij willen de 1 e i d i n g van dezen nieu
wen tak toevertrouwen aan een'hoofdambte
naar der gemeente, die gedurende het jaar
dat hij het tijdelijke directeurschap waarnam
getoond heeft de rechte man te zijn. De 1 e i-
d i n g bij den directeur, de uitvoering bij de
ambtenarenop dit standpunt zich stellende,
kan men er geen bezwaar in zien de leiding
van verschillende takken te vereenigen in
één persoon, die geacht wordt leidersgaven
te bezitten. Op deze wijze ook zullen diens
gaven het best geëxploiteerd worden, beter
dan wanneer hij van z'n tijd leider is en
yt bezig met allerlei werk, dat evengoed door
dig mogelijk weer opzoeken eer orze vlucht
ontdekt wordt."
„Terugf Dat nooit!"
Erik zette zich op een kist, steeds zinnend
op een uitweg, terwijl Sjemsky moedeloos
naar den grond staarde. Hij wist maar al te
goed het lot dat hun te wachten stond, le
vend te worden begraven.
Radeloos keek Erik om zich heen; niets
dan zakken, kisten en flesschen voor de apo
theek waren er opgestapeld, benevens eeni
ge ijzeren cylinders met vloeibaar koolzuur.
Werktuigelijk las hij het opgeplakte étiquet
op een der twee cylinders en sprong van
louter vreugde over de ontdekking in de
hoogte.
„Sjemsky, ik weet het, we laten de deur
springen!" riep hij, dezen op den schouder
slaande.
„Maar hoe?"
„Snel; daar staat glycerine en hier is een
ballon met salpeterzuur, hiervan maken wij
een hoeveelheid gezuiverde nitroglycerine."
„Nitroglycerine!" riep Sjemsky met schit
terende oogen.
„Ledig deze flesch maar op den grond,
daar die niets dan gedistilleerd water bevat;
hier is glycerine, salpeterzuur en zwavel
zuur; vul daarmede nu tot voor de helft die
ledige flesch. Voorzichtig, denk er aan dat
ons leven op het spel staat. Gij moogt slechts
met een zeer dun straaltje gieten en eerst
moeten de zuren afgekoeld worden eer we
er de glycerine bijvoegen. Rol gij eens een
van die vaten met koolzuur hier naar toe.
Maar voorzichtig."- -
andere ambtenaren waargenomen kan wor
den.
Als dit de bedoeling van B. en W. was,
waartoe dan nog 'n oproep gedaan 'n Op
roep, welke slechts 'n schijnvertooning kan
zijnwant, daargelaten nog, dat de geringe
bezoldiging niet veel nieuwe sollicitanten zal
aanlokken, wekt men slechts ijdele hoop op,
brengt men hen noodeloos in spanning, want
het is zoo goed als zeker dat de officieeele
candidaat toch benoemd zal worden. Achtte
de' heer Jorissen het standpunt van B. en W.
onjuist, dan had hij het anders moeten aan
leggen en den Raad doen uitspreken, dat
men den directeur niet slechts de leiding,
doch ook de verdere werkzaamheden wilde
opdragen.
Niettemin heeft de heer Jorissen z'n zin
gekregen met 9 tegen 8 stemmen. Gezien
de wijze, waarop in de Eembode reeds van
het begin af tegen deze zaak gesputterd is,
rijst de vraag bij onszat hier niet 'n klein
beetje politiek achter Ja domme liberalen
dan, die zich door het zoet gefluit van de
heeren Jorissen en Kroes lieten verleiden tot
tegenstemmen.
Het voorstel van B. en W. in zake cokes
verstrekking, zooals dat in 2e editie in ons
blad van Maandag werd afgedrukt, was nog
niet geheel feilloos. B. en W. stelden niet
voor den coke sverkoop te staken doch den
loket verkoop. Deze kleine wijziging deed
de bezwaren, welke de heer Gerritsen, in dat
geval terecht, opperde, grootendeels verval
len. Voor allen, die 'n belastbaar inkomen
\an minder dan 600 hebben, is thans de
mogelijkheid geopend zich op dezelfde voor
waarden als vóór de crisis cokes te verschaf
fen. En voor de anderen, onder wie ook zeer
vele benarden zijn, kan steeds gewaakt wor
den tegen prijsopdrijving. Aan B. en W. en
den geestelijken vader, de heer Hofland, 'n
woord van hulde.
De plannen tusschen Hoevelakenschen- en
Heiligenbergerweg vonden slechts tegenkan
ting bij den heer Jorissen. Wij stonden daar
bij aan z'n zijde. Het komt ons voer dat de
oplossing van detkazerneuitbreiding te voor-
deelig voor het Rijk en te nadeelig voor de
gemeente uitgevallen is. Voor 80.000 ver
liezen wij de Gr. Nachtegaalsteeg en krijgen
wij 'n verbinding tusschen genoemde wegen
waart an het belang hoogst problematiek is.
Het zal 'n mooie verbindingsweg zijn, zegt
men. Dat gelooven wij graag, maar is dat 'n
overtuigend argument Dan spreekt men
ovev tuingronden, waartoe de terreinen aan
den weg zich goed zullen leenen. O, zoete
illusieWij hebben nog heel weinig geloof
in de ontwikkeling van den tuinbouw om
Amersfoort. Werkverschaffing dan. Ja, dat is
het eenige argument, dat ons misschien tot
voorstemmen bewogen zou hebben.
Van de invoering der centrale boekhou
ding was de heer Hofland geen voorstander.
Hij maakte het voorstel belachelijk op onder
geschikte punten en het viel den voorzitter
niet moeielijk in 'n zeer klemmend betoog
des heeren Hofland's bezwaren te weerspre
ken en het voorstel er door te halen
Binnen enkele minuten konden ze beschik
ken over een aanzienlijke hoeveelheid nitro
glycerine. Erik zag om naar iets om de
vloeistof in te doen toen zijn oog viel op een
gegoten ijzeren flesch, die gebruikt werd om
kwikzilver in te verzenden. Gelukkig was
deze leeg en Erik goot ei omzichtig de nitro
glycerine, een dikke olieachtige vloeistof in.
„Nu moeten we deze vloeistof laten be
vriezen, anders ontploft die niet als we de
flesch stukslaan. Dat is echter het werk van
een oogenblik, want onder de werking van
vluchtig koolzuur bevriest deze vloeistof in
weinige seconden." Hij trok de stop van den
cylinder en de krijtwitte massa viel als vaste
sneeuw over den ijzeren cylinder waarin
zich het nitroglycerine bevond.
„Zoo, nu laten we deze ontplofbare stof
door het luik vallen; neen, nog niet, anders
vliegen we zelf mede in de lucht. We moe
ten er een lang touw aan bevestige at
we ons een eind kunnen verwijde rst
als we aan "het andere eind der zijn
gekomen, laten we de flesch vallen.
Sjemsky vond een lange lijn, sterk ge
noeg om er de zware flesch aan te bevesti
gen. Eerst leiden ze het touw over een takel
van het hijschblok, binden daarna de flesch
met nitroglycerine er aan en haasten zich
toen, steeds afwindend, de gang af. De
oppasser zong nog steeds ongestoord verder,
het was nu zeker langer dan een kwartier, ja
misschien wel een half uur geleden, dat hij
de dosis chloral geslikt had.
Ze hadden bijna het midden der gang be
reikt toen de liin was ahreloopen. Sjemskv
Als verrassing werden aan de agenda,
welke er trouwens al eenige rijk was, nog 'n
paar voorstellen tot grondverkoop toege
voegd. Nu het, ondanks de minder gunstige
tijdsomstandigheden, zoo goed gaai met ons
grondbedrijf de heer Kroes liet zich zelfs
ontvallenwij hebben geen reclame meer
noodig begint men zoo waar al heel wat
noten op z'n zang te krijgen, 'n Hoekje
grond bij den overweg naar Birkhoven, on
middellijk grenzende aan de zandrijke Vlas
akkers, werd te goed geacht voor 'n auto-
garage. De heeren van Achterbergh en
Eysink, van wie de eerste opmerkte, dat dat
hoekje voor villabouw niet deugde, omdat
men er 's winters te veel wind en 's zomers
te veel stof vangt, verdedigden het voorstel
van B. en W. om 1500 M* te verkoopen a
1.50 de M2. Het voorstel viel echter, maar
ook het voorstel van den heer Kroes, die den
prijs te goedkoop gevonden had en 2.50
wilde vragen, werd verworpen. Tenslotte
werd de situatie gered door aanneming van
het voorstel-Eysink om den prijs le stellen op
2.waartegen zich nog 6 leden verzetten,
die tegen de auto-garage zelf op deze plek
bezwaren hadden.
Tenslotte de rondvraag, bij welke het twee*
maal na elkaar opbreken van de Nieuv.straat,
waarover pok wij destijds onze bevreemding
uitten, ter' sprake kwam. De heer Hofland
wees nogmaals op het gevaar van het te
werkstellen van geïnterneerden.
En zoo konden eindelijk de raadsleden en
het publiek, dat trouw op z'n post gebleven
was, in het holle van den nacht huiswaarts
keeren. Tot onze geruststelling vernamen wij
den volgenden ochtend, dat er niet één we
gens burengerucht opgebracht is. Maar of
ieder er ook zonder bedsermoen afgeko
men is
De czaar van Rusland heeft zich naar het
oorlogsfront begeven. Dat heeft hij reeds
eenige molen gedaan, maar toen was het tel
kens voor een kort bezoek. Ditmaal is het
anders; hij is naar het front gegaan om er
zelf het opperbevel op zich te nemen.
Dat is aan de strijdmacht te land en ter
zee medegedeeld in een legerorder en
de reden staat onverbloemd vermeld in
het schrijven van den czaar aan den ge
wezen opperbevelhebber, grootvorst Niko-
laas Nikolajevvitsch. Nu de vijand diep
in het binnenland is doorgedrongen, ver
klaart de czaar, dat de last van den dienst
aan het vaderland, dien God hem heeft op
gedragen, hem beveelt zelf het opperbevel
op zich te nemen, ten einde met zijn leger
de oorlogsvermoeienissen te deelen en den
Russischen grond tegen de aanvallen van
den vijand te beschermen.
De almacht van den grootvorst-opperbe
velhebber is dus gebroken. Die almacht heb-
uitte plotseling een kreet en wees recht voor
zich uit. Daar kwam, de wacht, minstens tien
man sterk, verontrust door het gebrul van
hun kameraad en door het getier en ge
schreeuw der krankzinnigen. Ze hadden de
vluchtelingen opgemerkt en haastten zich nu
hen te bereiken.
„Verloren!" kreet Sjemsky.
„Laat het touw los!" riep Erik en werk
tuigelijk gehoorzaamde Sjemsky.
Een holle lichtstraal drong op dal zelfdo
oogenblik door de vensters, een ontzettend»
oorverdoovend gekraak volgde en een ge*
weldige stoot wierp de vluchtelingen tegen
den grond. Het gebouw wankelde op zijn
grondvesten, de plafonds kwamen naar be
neden, de muren stortten in.
„Een aardbeving!" hoorde men roepen op
een toon van waanzinnigen angst.
Overal kraakte en knetterde het, de grond
golfde onder de voeten, gegrendelde deuren;
sprongen open, zoodat de patiënten uit def
cellen te voorschijn kwamen. Een regen van
kalk en pleister valt neer bij iederen nieuwer* - -
schok. Hoor! De verdoofde oppasser zingf
nog altijd door De vluchtelingen hebben
het bewustzijn verloren.
Wordt vervolgd