14de Jaargang.
DE EEMLANDER".
Dinsdag 12 October 1915.
BUITENLAND.
FEUILLETON.
Naar iet lani van belette
N° 89
r,
Hoofdredacteur: Mr. D.J. VAN SCHAARDENBURG.
Jt
Uitgevers: VALKHOFP ft Co.
ABONNEMENTSPRIJS:
r«> 8 maanden voor Amersfoort f
Idem franco per post
I' Per week (met gratis verzekering tegen ongelukken) - O.IO.
Afzonderlijke nummers <>.05.
"Wekelijks bijvoegsel „dt Hollandsche Huisvrottuf' (onder redactie
van Thérèse van Hoven) per 8 mnd. 50 ets.
AdvertentiÊn gelieve men liefst vóór 11 uur, familie-
advertenties en berichten vóór 2 uur in to zenden.
Bureau: UTRECHTSCH ESTRAAT
Intercomm. Telefoonnummer 66.
PRIJS DER ADVERTENTIEN:
Van 1—5 regel... f 0.30.
Elke regel meer0.10,
Dienstaanbiedingen 25 cent9 bij vooruitbetaling,
Groote lettors naar plaatsruimte.
Voor handel on bedrijf bestaan zeor voordeelige bepalingen
tot het herhaald adverteeren in dit Blad, bij abonnement.
Eono circulaire, bevattende do voorwaarden, wordt op
aanvraag toegezonden.
Weekkroniek.
De oorlogswinsten worden ernstig be
dreigd.
.Werden eerst schuinsche blikken gewor
pen op dit ideaal belastingsobject, werd er
$chuchter door sommigen met den vinger
naar gewezen, allengs is het luider en luider
gaan klinken daar, daar, zoek toch daar I
En de regeering is gaan zoeken en zal vin-
'den.
Deze week is een Staatscommissie be
noemd welke dit vraagstuk bestudeeren zal,
en de opdracht haar verschaft is zoo ruim
Tnogelijk
Het zijn dure tijden voor 99 der bevol
king. Slechts één procent ziet den geldbuidel
zwellen. Het Rijk heeft reusachtige sommen
gouds noodig. Welnu, dat men aankloppe
daar waar het goud zich almeer ophoopt.
Geen belasting kan billijker zijn dan die
öp oorlogswinsten. Want voor wie plotseling
groote sommen kan wegleggen en z'n le
venswijze nog niet aangepast heeft aan z'n
nieuwe financieele situatie, zal het heel wat
gemakkelijker vallen afstand te doen van z'n
overvloedig geld, dan voor den man die reeds
op de grens van z'n inkomen leeft, om zelfs
maar enkele penningen meer op te brengen;
de eerste zal minder beleggingszorgen heb
ben, de laatste zal nieuwe bezuinigingsmaat
regelen moeten nemen ofzich bij z'n le
veranciers in de schuld steken, aldus deze
belastingbetalers ook de zijne latende dra
gen.
In theorie is iedereen het wel eens over de
wenschelijkheid dezer belasting. Alleen maar
het is weer eerder gezegd dan gedaan. In de
praktijk rijzen heel wat moeielijkheden. Wat
is oorlogswinst en wat is het niet Het ant
woord zal wel zoo ruim mogelijk gegeven
worden, maar daar is nog 'n andere moeie-
lijkheid te overwinnen de eerlijken te schei
den van de oneerlijken. In den handel is de
ze grens soms zeer lastig te trekken. Er zal
stellig gegoocheld worden met de oorlogs
winsten. Door het boeken van groote af
schrijvingen en het creëeren van enorme re
serves is met wat handigheid heel wat weg te
werken.
Maar laat ons gerust zijnde samenstel
ling der commissie waarborgt 'n bevredigen
de oplossing van het vraagstuk.
In de Arnhemsche dagbladen lazen wij
lange ceelen over de daar gehouden Neder-
landsche Winkelweek. En die moet schitte
rend geslaagd zijn.
Wij stelden ons de vraag zou dat ook niet
te Amersfoort mogelijk zijn
Daar was het 't Departement Arnhem
der Maatschappij van Nijverheid, dat zich er
voorgespannen heeft hier zouden Handel
en Nijverheid en de Hanze het kunnen doen.
Het nut van zoo'n Nederlendsche Winkel
week is tweeërleide tentoonstelling van uit
sluitend Nederlandsche fabricaten zal de
waarheid der stelling bewijzen, dat in Ne
derland veel geproduceerd wordt, wat men
meende dat slechts van elders kon betrokken
worden en dat de Nederlandsche producten
de vergelijking met buitenlandsche glansrijk
kan doorstaanen de Amersfoortsche win
keliers zullen er van profiteeren, doordat hun
étalage-kasten meer nog dan gewoonlijk de
•aandacht zullen trekken en het publiek zuilen
overtuigen, dat in Amersfoort zelf nog vele
artikelen te koop zijn, voor welke men tot
heden naar grootere steden placht te gaan.
Mogen wij het denkbeeld eens in overwe
ging geven
De aardbevingen en vuurspuwende bergen
laten den driestarschrijver van de Standaard
nog altijd niet met rust.
Was hij de vorige week geheel ontdaan
over de gelijktijdige actie van de Etna, Ve
suvius en StTomboli, thans heeft hij gelezen
dat ook. in Engeland aardschokjes waargeno
men zijn. En nu is het heelemaal mis met
hem.
„Gelijk men weet, zoo schrijft hij
wordt ook in de Openbaring van Johannes
als teeken van de naderende Voleinding keer
op keer op zulke aardbevingen gewezen.
Niet zoo, alsof tegelijk daarmee het eind in
trad, maar als iets, dat bij het naderen der
Voleinding als voorbereiding te wachten
stond.
„Zonder nu te willen beweren, dat het ein
de nabij is, blijft het toch de aandacht trek
ken ,dat de combinatie van oorlogsgeruchten
en oorlogen met tijdelijke aardbevingen in
onderscheidene plaatsen, niet kan nalaten
om aan de dingen die komen konden, te her
inneren.
„Het bevreemdt althans, dat er niettegen
staande al wat ons ter oore kwam, nog zoo
tal van Christenen gevonden worden, die
zelfs 't letten op dergelijke verschijnselen
der moeite waard niet achten.
„Bedoelt het Evangelie het niet anders?"
Men vertrouwt z'n eigen oogen niet, wan
neer men ziet dat 'n man als dr. Kuyper zul
ke smalle dingen-^chrijft. Als men het hoor
de uit den mond van de stovenzetster der
griffermeerde kerk, zou men glimlachen over
zooveel eenvoudigheid van geest, boven
welks bevatting het gaat, dat „oorlogen en
oorlogsgeruchten" noodzakelijkerwijs moe
ten samentreffen met de jaarlijks voorkomen
de aardschokken en actie van vuurspuwende
bergen.
Oe oorlog.
Par ij s, II October. (Havas). Namid
dag-communiqué:
Over den aïgeloopen nacht wordt niet an
ders gemeld dan een vrij hevige artillerie
beschieting door de Duitschers ten noor
den van Scarpe en in Champagne en achter
het Fransche Iront in den omtrek van Sou-
ain. De Fransche batterijen antwoordden
overal zeer krachtig.
Nieuwe berichten bevestigen dat in den
loop van de Uutste dagen door de Duit
schers hevige tegenaanvallen zijn gedaan
tegen de Fransche en Engelsche fronten
voor Loos en ten noorden daarvan. Deze
aanvallen z'.jn slechts uitgeloopen op een
ernstig echec dat den aanvallers veel verlie
zen kostte. De voornaamste aanval werd
gedaan door een effectief van drie vier di
visies die volkomen teruggeslagen en uit
eengedreven werden. Het ciantal doode Duit
schers op het terrein voor de vijandelijke
linies achtergelaten wordt in totaal op 7000
a 8000 manschappen geschat.
Parijs, 11 Oct. (R.) Avond-communi
qué.
Wij hebben zeer waardevollen vooruitgang
gemaakt in het bosch ten Westen van
Souchez en den spoorweg van Angres, in
het dal van Souchez en ten Oosten van het
bosch van Givenchy. Wij hebben eveneens
terrein gewonnen op de heuvelkammen in
de richting van La Folie; honderd manschap
pen der Pruisische garde werden gevangen
genomen. Wij maakten nieuwen vooruitgang
in Champagne ten Noordoosten van Tahure
en veroverden door een hevigen aanval het
geheele Duitsche verschansingswerk ten
Zuidoosten van het dorp in de flank van het
Lagoulte-dal. Hier werden 108 krijgsgevan
genen gemaakt. Ons geschut beantwoordde
met succes de Duitsche kanonnen, die hevig
onze nieuwe stellingen bombardeerden. Bij
zonder hevige artillerie-gevechten hadden
plaats te Les Eparges, in het Bois le Prétre,
ten Noorden van Reillon in Lotharingen en
in de Vogeezen ten Zuiden van Steinbach
en in de omstreken van Thann.
Londen, Tl Oct. (R.) Maarschalk
French rapporteert dat nadere berichten
aantoonen dat de Duitsche aanvallen op het
front ten Zuiden van het kanaal van La Bas-
sée op 8 October met groote kracht werden
gedaan. De voornaamste Duitsche pogingen
werden gericht tegen de krijtgroeve ten
noorden van heuvel 70 en tusschen Hul-
luch en het Hohenzollem-werk. De aanval
op de krijtgroeve werd jvaergemaaid door
het gecombineerd vuur van geschut en mi
trailleurs; niet één man gelukte het binnen
40 yards voor onze linies te komen. Verder
ten noorden tusschen Hulluch en Quarries
werd eveneens een aanval met hevige ver
lieren afgeslagen, terwijl onze troepen, den
verslagen vijand vervolgende, een loopgraaf
vermeesterden ten westen van Sainte Elie.
De vijand slaagde er alleen in om onze
frontlijn binnen te dringen op één punt in de
Zuidelijke verbindingsloopgraaf van het
Hohenzollernwerk, dat nog in onze handen
is, doch hij werd er door onze bommenwer
pers uit verdreven. Op geen enkel punt wer
den onze reserves te hulp geroepen; wij
bi achten hevige verliezen toe aan de reser-
ven van den vijand; onze verliezen zijn min
der dan de aanvankelijke, al lage, schatting.
De mededeeling in het Duitsche stafbe-
richt van 9 October omtrent de beweerde
mislukking van een Britschen aanval, ge
paard aan groote verliezen, ten Noordoosten
van Vermelles is absoluut onwaar; er is geen
aanval gedaan en er zijn geen verliezen ge
leden.
Er hadden elf luchtgevechten plaats,
waarvan we in negen, succes hadden.
B e r 1 ij n, 11 Oct. (W.B.) Officieel. Le-
gergroep-Von Hindenburg: Vóór Dünaburg
en noordoostelijk van Widsy hebben wij
Russische aanvallen afgeslagen.
Ten westen van Smorgon werd een vij
andelijk vliegtuig naar beneden geschoten.
Legergroep—Leopold van Beieren: Ten oos
ten van Baronowitsjy werd een zwakke vij
andelijke aanval gemakkelijk afgeslagen.
LegergroepVon Linsingcn: In cavalerie-
gevechten, in de buurt van Koesjocka-Wola,
is de vijand achter de Bizemirmaya en
Wiesioloeka teruggeworpen.
Bij Jeziertsy wordt nog steeds gevochten.
Ten noorden van Billskaja-Wola is de vij
and verdreven. Het leger van Von Bothmer
heeft opnieuw krachtige vijandelijke aanval
len afgeslagen. Duitsche troepen namen de
heuvels ten zuiden van HIadki, aan de Seret,
10 K.M. noordwestelijk van Tarnapol en
sloegen drie Russische aanvallen af.
Weenen, 11 Oct. (W. B.) Officieel
wordt gemeld:
De Russische activiteit in het aanvallen
was gisteren aan ons geheele Noordoostelijk
front aanmerkelijk minder. De vijand onder
nam tegen onze linie aan de Strypa eenige
uitvallen, die voor hem, evenals vorige
dagen, met eene mislukking eindigden. In
het terrein tusschen Zalernica en de bene
den Styr werd de vijand naar het Noordoos
ten teruggeworpen.
B er 1 ij n, 11 Oct. (W.B.) Naar wij van
gezaghebbende zijde vernemen, heeft gis
teren een marine-vliegtuig op Riga tien
bommen geworpen. Het vliegtuig is behou
den teruggekeerd.
Petersburg, 11 Oct. (Havas). De ge
vechten aan de Drina duren met verwoed
heid voort. Niettemin schijnt in dit gebied
het front zich ongeveer tot de bestaande
linies te zullen blijven bepalen. De Duit
schers verschansen zich in de loopgraven.
De strijd op het Zuidoostelijk front krijgt
meer belangrijkheid. Sedert het laatste Duit
sche offensief aan de Pripjet wordt daar
eveneens de bedoeling van den vijand merk
baar de verbinding tusschen de Noorder- en
Zuiderlegers tot stand te brengen.
Londen, 11 Oct. (R.) Men verneemt
dat heden te Londen een telegram ontvan
gen is, dat de Duitschers een zeer groot
aantal zware kanonnen hebben medegevoerd
voor hun veldtocht tegen Servië, waaronder
vele van 305 millimeter. De vijand gebruikte
Zaterdag op het Save-front stikgassen.
Lugano, 11 Oct. (Havas). Men seint
uit Nisj, dat de Duitschers aan den beneden
loop van de Drina een nederlaag geleden
hebben.
B e r 1 ij n, 11 Oct. (W.B.) Officieel: Aan
de Drina ontwikkelden zich weer gevechten.
Aan het front tusschen Sjabats en Gradisk
is de overtocht over den Donau ten einde
gebracht. Zuidelijk van Belgrado zijn de
hoogten tusschen Tsarkowo en Myriöwo ver
overd.
Verder naar 't oosten is een aanval aan
den gang op de Anatima-positie in de krom
ming van den Donau bij Ram? deze positie
wordt bestormd. Verder hebben binnen het
Qrsowa-g^bied hier en daar artilleriege
vechten plaats. De Duitsche troepen hebben
totnogtoe 14 officieren en 1542 man krijgs
gevangen genomen; zij hebben bovendien
17 stukken geschut buit gemaakt, waaronder
twee zware en verder vijf machinegeweren.
Weenen,llOct. (W. B.) Officieel be
richt. Bij Macwa en bij Obrenovac vielen
geen feiten van beteekenis voor. De over
Belgrado doortrekkende Oostenrijksch-Hon-
gaarsche en Duitsche troepen wierpen de
Serven uit hunne ten Zuidoosten en ten
Zuidwesten van Belgrado aangelegde ver
schansingen,. waarbij onze troepen den
Groenen Berg en Velky Vracau bestorm
den. In het gebied van Semendria en Pozarc-
vac wonnen de divisies van onze bondge-
nooten opnieuw aanmerkelijk aan terrein. Bij
de inneming van Belgrado vielen onze troe
pen negen scheepskanonnen, zes en twintig
veldkanonnen, een schijnwerper en tol van
geweren, munitie en oorlogsmateriaal in
onze handen Vier Servische officieren en
ruim zeshonderd soldaten werden als gevan
genen aangebracht. De bloedige verliezen
van den tegenstander zijn zeer groot. De
Donau-flottille lichtte een aantal rivier- ei\
Russische zeemijnen.
Weenen, 11 Oct. (W. B.) Officieel
bericht.
Groote gevechten hadden gisteren niet
plaats. De aanval der Italianen op Mrzli en
Vrh werd reeds door ons geschutvuur afge
wezen.
Rome, 11 Oct. (R.) Officieel bericht
Wij deden onverschrokken aanvallen tus
schen Adige en Brenta en doorbraken de
vijandelijke stellingen, waarbij gevangenen
werden gemaakt. Ook op het Carso-plateau
maakten wij vorderingen,
Konstantinopeï, 10 Oct. (W. B.)
Het hoofdkwartier deelt mede: Aan het
Dardanellenfront bracht op 9 October onze
artillerie vijandelijke batterijen tot zwijgen,
die onzen linkervleugel beschoten. Bij Ari-
burnu vernielde eene door ons tot ontplof
fing gebrachte mijn een in voorbereiding
zijnde mijn des vijands door ze
te laten springen. Een vijandelijke
artillerie-stelling werd bij Korforde-
re door het werkzaam vuur van onze
artillerie vernield. De vijand werd gedwon
gen deze stelling te ontruimen. Bij Seddul-
bahr vielen in den nacht van 9 op 10 Octo
ber onze verkenningscolonnes den linker»
vleugel der vijandelijke loopgraven met
bommen aan en kwamen ze met oorlogsbuit
terug. Overigens is er niets nieuws.
B e r 1 ijn, 11 Oct. (W. B.) Een particu
lier telegram uit Athene meldt, dat het En
gelsche stoomschip Triest, 1512 ton groot,
bij Cythera door een Duitsche duikboot
tot zinken gebracht is.
Londen, 11 Oct. (R.) Het Engelsche
stoomschip Thorpwood is tot zink. ge
bracht; de bemanning is gered.
Er zouden veel gelukkigen te maken zijn
met al het geluk, dat niet gewaardeerd wordt.
Roman van
IS. TEIRLINCK.
20
.Van Brussel ging hij naar Parijs natuur
lijk! In dit Babyion braste hij immer voort en
maakte hij het zoo bont, dat zijn vader ver
der weigerde alle gemaakte schuld te ver
effenen en hem slechts eene maandwedde
van twee honderd frank schonk. Kon hij het
met die nietige som in de wereldstad uit
houden? Neen. Ook werd hij genoodzaakt
naar Walmaarde te komen, dat hij niet meer
.verlaten kon. Méér dan eens speelde de zoon
.tegen den vader op en eischte hij meer zak
geld te vergeefs! De bankier bleef hard
nekkig in zijn voornemen volharden: Henri
zou naar ge ene groote stad zijn ongebonden
leven gaan herbeginnen. Reeds lang ont
stond in het hart van den zoon een gevoel
yan wrok tegen den vader. Hier te Walmaarde
Veranderde dit in haat. Ja, Henri haatte diep
zijnen vader! Nooit stuurde hij hem bet
,woord toe, tenzij zulks uit menschelijk ©p-
jöcht niet kon vermeden worden.
V Zulke omstandigheden dwongen Henri op
acht-en-twintig-jarigen ouderdom op het
stille dorp te blijven. Hij deed hier hetgeen hij
altijd en overal gedaan had: zuipen en bras
sen zooveel zijn maandelijksch teergeld het
hem toeliet. Bijna al zijnen tijd en de rest
zijner gezondheid verkwastte hij in het Flu-
wijntje. En heden avond, het is tien uur,
zit hij er weder.
Buiten hem, Sieske en de meisjes Vina
en Mence, vindt men in de herberg den
Sampetter en den jongen Desmet.
De andere dochter, Bertine, kwam vóór
een uur van haar werk terug en Koben,
de knecht van het Rattenhof, vergezelde
haar. De jongen is vertrokken na een glas
bier gedronken en een weinig met zijn
meisje gefluisterd te hebben. Bertine is gaan
slapen; ze houdt niet van laat opzitten; zij
bemint eerlijkheid en deugd, en in haar bin
nenste keurt zij ten strengste het gedrag
harer lichtzinnige zusters af.
Desmet en Henri piketten.
De eerste, een „bleekzak", die nauwelijks
twee jaar geloot heeft, is een vloeker en
zwierbol, die op de bloedige Mence afkomt.
Zijne moeder, eene weduwe, die hem te veei
geld in de hand duwt, heeft hem sedert lang
bedorven. Hij werkt schier nooit, zwelgt en
zwaddert als een zwijn en zou met Melanie
Moereels willen vrijen, doch hij heeft bij
haar een blauwe scheen geloopen Sedert
dien zuipt hij nog meer en hij tracht zijn
liefdeverdriet bij de vurige Mence, die hem
niet weerstaat, te blusschen.
Henri is alweer halfzat en weet niet juist
wat hij doet. Hij onderscheidt niet wel zijne
kaarten, steekt slecht af, speelt verkeerd.
vergeet het punt of een derde te noemen;
Desmet, van tuischers aard, blijft kalm en
klopt hem voortdurend. Ze spelen voor veel
geld. Op dit oogenblik verliest Henri vijftig
frank.
„Dubbel of kwijt!" roept de bankiersjongen.
„Mij is 't wel!" antwoordt Desmet.
De kaarten worden doorstoken en gege
ven. Zij spelen in 221. De-kans schijnt Henri
te bevoordeeligen Na eenige giften telt hij
200 en zijn makker 150.
„Nu zal ik winnen!" juicht hij.
„Mogelijk!" zegt glimlachend Desmet.
„Aan u te geven!"
Henri geeft. Desmet krijgt schoone kaar
ten, raapt de beste op hij heeft een vijf
tiende en veertien van azen! Hij speelt een
negentiger en wint. Henri braakt een ijselij-
ken vloek.
Zij spelen nog eens kampop of kwijt, en
Henri verliest opnieuw. Hij is dus 200 frank
schuldig!
„Nog eens?" vraagt hij.
„Zeker!" lacht Desmet. „Maar op een con
ditie
„Welke
„Onze glazen staan leegGeen bier
meerEr moet een flesch wijn komen!
Hij pinkt naar Mence, die ja knikt.
„Twee!" roept Henri.
De wijn komt, men schenkt en klinkt, men
speelt. Desmet wint andermaal.
Geen wonder!
Nevens Henri zit Vina; beiden drinken,
jokken, schertsen onder het spelen. Henri
wordt dronken, Desmet blijft gelijk: hij kan
drinken, dag en nacht, wijn, bier, jenever.
alles zonder eigenlijk zat te worden.
Desmet moet dus winnen met eerlijk of on
eerlijk spel.
En hij wint.
Zij spelen tot Henri 800 frank verliest.
In dit laatste spel zegepraajt Desmet met de
vier heeren en hij heeft daarbij het punt.
Henri smijt de kaarten weg.
„Ge gaat met den duivel om," babbelt hij.
„Kom, Vina, nog eens gedronken."
"Gedurende het piketspel zi-tten de Sam
petter en Sieske in den anderen hoek. Zij
preutelen en lachen, en de Sampetter, een
leugenaar, vertelt de wonderbaarste ge
schiedenissen, om welke de kloefkapper
schokt en schatert. Ze zien naar het jonge
viertal niet om, tenzij om Mence of Vina
te wenken en hun ledig glas te toonen.
De Sampetter is een vijftig-jarige, grijs
geworden jonkman, e^n zonderlinge, wau
welende kerel, die zelden of nooit den bek
toehoudt; toch in het bijwezen zijner mees
ters zwijgt hij als een visch of geeft hun be
deesd gelijk. Vooral kwettert hij lustig, als
hij, zooals nu, om niet drinken mag. Ja, 't is
een tafelschuimer, een echte drinkeboer,
zooals het meerendeel der veldv/achters, die,
willens of onwillens, zuiplappen worden
moetenhier schenkt men hun een drup
peltje, daar tapt men hun een glaasje bier
en zóó worden zij langzamerhand aan den
drank gewoon, dien zij op den duur niet
meer missen kunnen. Vócr men hem tot
Sampetter benoemde, was hij een bedaarde,
matige jongen. Nu vindt men hem meer in
dan uit den herberg, waar hij immer b"
zwelgers is. Deze heeten hem „Fruitenier",
omdat hij, om de kameraden te doen lachen,
de fruiteniers dat zijn appelwespen, die
des zomers op de herbergruiten kruipen i
vastgrijpt, ze tusschen kop en buik eenen
duw geeft en zonder meer 't is de zuivere
waarheid I in den mond steekt en inslikt I
Hij zit daar nevens het baasken, heeft de
pijp in den mond, de eene knie over de an
dere, de roodbandige sampettersmuts scheef
naar het eene oor toe. Hij praat en zeevert
zonder ophouden, en tikt herhaaldelijk met
Rullaert, die immer lacht, medetikt en goed
keurt.
Wie steekt zoo laat in den nacht de deur
open
Allen kijken op.
Een man van hooge gestalte, met brecde
schouders en zwaren stap, treedt binnen.
Ziin wilde, rossige baard bedekt kin, keel
en wangen. Onder de stoppelige, neerge
zonken wenkbrauwen glinsteren twee diep
gelegen oogen en zijn mond grinnikt, als
zijn ruwe blik op het stoeizieke viertal valt,
Zonder groeten zet hij zich neder bij den
toog, en onvriendelijk vraagt hij eenen
borrel.
„Ha, Rochus, zijt gij het, jongen?" fleeml
de Sampetter.
De man antwoordt niet.
Vina en Mence schijnen hem niet te zien,
staan niet op om hem te bedienen, jokken
voort met de twee jongelingen. Het baasken
schenkt en brengt den binnengetredene dea
verlangden druppel.
Wordt vervoj^d.
