Naar hat land van belofte!
Donderdag 11 November 1915.
BUITENLAND^
FEUILLETON.
N° 115
14"* Jaargang.
I ABONNEMENTSPRIJS:
fél 3 maanden voor Amersfoort t 1*99.
Idem franco per post 1-JO.
Per week (met gratis verzekormg tegen ongelukken) - O.IO.
Afzonderlijke nummers
Wekelijks bijvoegsel „ds Hottondsche HuiscroituT (onder redactie
yan Thérèse van Hoven) per 8 mnd. 50 ets.
Advertentién gelieve men liefst vóór 11 uur, famiba*
advertenties en berichten vóór 2 uur in te zenden*
Bureau: UTRECHTSCH ESTRAAT 1.
Intercomm. Telefoonnummer 66.
PRIJS DER ADVERTENTIËN:
Van 1-5 regels.f 0.50,
Elke regel meer0.10.
Dienstaanbiedingen 25 cents b() rooruitbotaling.
Groote loiters naar plaatsruimte.
Voor handel en boarijf bestaan toer voordeoligs bspalin^eu
tot het horhaald adverteeren in dit Blad, b\j abonnoment.
Eene ciroulaire, bevattonde de voorwaarden, wordt op
aanvraag toegozonden.
Hoofdredacteurs Mr, D. J. VAN SCHAARDENBURG. E EE M L A N DE R,
Kennisgeving.
AANGIFTE VOOR DE BEVOLKINGS-
REGISTERS.
Het Gemeentebestuur van Amersfoort herin
nert dc ingezetenen aan hunne verplichting om
steeds tijdig ter gemeente-secretarie aangifte te
&oen voor dc bevolkingsregisters.
Bedoelde aangifte moet worden gedaan
le. Wanneer men dc gemeente gaat ver
laten
Alsdan moet een getuigschrift van woon
plaatsverandering (verhuisbiljet) worden ge
vraagd ter Secretarie (kamer no. 3) en medege
nomen naar dc gemeente, waar men zich gaat
vestigen, teneinde aldaar uiterlijk binnen ééne
maand te worden ingeleverd.
2e. Wanneer men zich in de gemeente
vestigt;
Alsdan moet men overleggen een getuigschrift
van voonplnatsverandering (verhuisbiljet) afge
geven in de vorige woonplaats.
3e. Wanneer men binnen dc gemeente van
woning verandert
Het hoofd van een huisgezin is verplicht aan
gifte te doen, wanneer in dat gezin eenige ver
andering plaats grijpt, ook door het opnemen of
het vertrek van dienstboden.
Overtreding dezer bepalingen wordt gestraft
met hechtenis van ten hoogste veertien dagen
of geldboete van ten hoogste honderd gulden.
(Artikel 9 van het Koninklijk Besluit van 27 Juli
1887 (Staatsblad No. 141).
Amersfoort, den 10 November 1915.
Het Gemeentebestuur voornoemd,
De Secretaris, De Burgemeester,
A. R. VEENSTRA. VAN RANDWIJCK.
Politiek Overzicht
Vredesgeruchten.
Sedert eenigen tijd reeds zijn de vredes
geruchten niet van de lucht. Verhalen gaan
rond van overleggingen, die gaande zijn om
een aanknoopingspunt te vinden, waarom
besprekingen over eventueele vredesvoor
waarden zich zouden kunnen kristalliseeren.
Er zijn punten genoemd, die bij de in 't ver
schiet zijnde onderhandelingen ter sprake
zouden komen en een grondslag voor dis
cussie zouden vormen. Ook zijn namen ge
noemd van personen, die als vertrouwens
mannen bezig waren het terrein te verken
nen; o.a. is vorst Bülow, de gewezen Duit-
sche rijkskanselier, genoemd en van zijn tij
delijk verblijf in Zwitserland is partij getrok
ken om een glimp van waarschijnlijkheid te
geven aan de verhalen, waarin zijn naam be
trokken was.
Daartegenover zijn stemmen vernomen,
die waarschuwden tegen deze geruchten.
Arthur Hendersom, een lid van het coalitie-
ministerie dat thans in Groot-Brittannie het
bewind voert, heeft in eene openbare ver
gadering gezegd, dat het hem bekend was,
dat er „voelhorens" werden uitgestoken met
het oog op een voorbarigen vrede; maar hij
waarschuwde iedereen, dat aan zulke voor
stellen geene aandacht moest worden ge
schonken. John Redmond, de leider van de
Wie het meest spreekt, is ook de grootste
leugenaar.
Roman van
IS. TEIRLINCK.
40
„Ha, ha, ha!" schatert Desmet, „bij mij ook
niet bij mij ook niet!'t Was in 't huis
van dien kerel ginder, dat ze de kardoeskens
vonden!En hij durft hier komenfOch,
God! er zijn menschen zonder eer of schaam
te
Hij heeft nauw het laatste woord uitge
sproken, of hij voelt zich bij lijf en nek ge
grepen en opgeheven. Hij heeft goed te
spartelen met de voeten, te slaan met den
kop, te schermen met de handen, men laat
hem niet los. Iemand snelt met hem buiten,
alsof hij een pluimpje ware, en daaf werpt
men hem onzacht op den grond: hij rolt
eenige stappen verder! Hij staat recht, vloe
kend, met moeite, want hij is zeer dronken,
en wil op zijnen aanvaller toeschieten. Maar
als hij ziet, dat het Koben is, de sterke»
groote Koben, die hem bedaard, met de ar
men gekruist aanstaart, grommelt hü nog
Iersche partij, heeft zich in het lagerhuis te
gen een overhaasten vrede uitgesproken.
Dergelijke waarschuwingen hebben slechts
eene betrekkelijke waarde. De Neue Freie
Presse maakt daarover de opmerking, dat bij
zulke ontkenningen de spreuk van Hegel
geldt, dat zij eene bevestiging bevatten; zij
zegt: „Geen voorbarige vrede! Wanneer
iemand voor eene handeling waarschuwt,
moet hij haar voor mogelijk houden. Eenige
maanden vroeger zou het lagerhuis ver
baasd geweest zijn, als iemand voor een
voorbarigen vrede had gewaarschuwd. Als
het lagerhuis een nieuw hoofdstuk van
eene nog veel krachtiger oorlogvoering had
willen inleiden, zou een levendig debat heb
ben plaats gehad. Daar dit niet is geschied,
moeten er stroomingen aanwezig zijn, die
van de nuttigheid van een gerekten oorlog
niet overtuigd zijn."
Het bestaan van die stroomingen is zeer
zeker van belang, al zal men vooreerst nog
geene directe uitwerking er van bespeuren.
De stemming is nog altijd voor voortzetting
van den strijd „jusqu'ou bout", om den
Franschen term te gebruiken. Wij hebben
dat in de vorige week nog vernomen uit de
verklaringen, die in de parlementen van En
geland en Frankrijk door de beide regeerin-
gen zijn afgelegd; gisteravond is het nog
eens bevestigd door de leden van de En-
gelsche rege.ering, die het woord hebben
gevoerd aan het traditioneele Guild-
hall-banket. Kenschetsend voor de
nog altijd bovendrijvende stemming zijn de
woorden, waarin Briand, de nieuwe Fran-
sche minister-president, uitdrukte hoe zijne
regeering over de zaak denkt. Hij zeide, vol
gens het stenografische verslag van zijne
rede in de Kamerzitting van 3 November:
„Hoe zouden Franschen oneenig kunnen
zijn op dit oogenblik, nu geen enkele van
ons ook maar eene eenvoudige mogelijkheid
van vrede tegemoet ziet zonder de volle
dige overwinning De kwestie van den
vrede zal zich kunnen voordoen op een he
laas nog ver afgelegen tijdstip; men moet
den moed hebben het te zeggen aan dit land,
dat den moed zal hebben het te hooren. Maar
dan zullen onze wapenen zegevierend zijn
geweest, dan zal ons land bevrijd zijn, dan
zullen de zoo smartelijk aan Frankrijk's
boezem ontrukte provinciën ons teruggege
ven zijn, dan zal het heldhaftige België, dat
zich voor ons heeft laten martelen, bevrijd
zijn en hersteld in zijne politieke en econo
mische onafhankelijkheid, dan zal het dap
pere Servië eveneens vrijgemaakt zijn. Eerst
dan zullen wij kunnen denken aan den vre
de."
Dat is thans nog de overheerschende
stemming. Zoolang die aanhoudt, opent
zich geen ander uitzicht dan datgene wat
is opgesloten in het woord, dat door vorst
Bülow is gezegd tot den vertegenwoordiger
van de Associated Press, het bekende Ame-
rikaansche nieuwsagentschap, die hem in
Luzern kwam vragen wat er aan was van de
geruchten, die hem eene rol toeschreven in
bemoeiingen om tot besprekingen over het
herstel van den vrede te komen. Zijn ant-
e enige vloeken, brabbelt van wraak en nog
al meer, en wankelt langs het hofhek weg.
Intqgschen is Emiel buiten gekomen en hij
vraagt aan den jongeling;
„Wat is er, Koben?"
„Niets!" lacht de knecht; niets! Er stak een
stok in het wiel en ik heb er hem uitge
trokken en weggesmeten!'t Is all"
En hij trekt in de herberg.
Het feest vterdt voortgezet en eenen
siond daarna hoort men de ferme stem van
Koben binnen en buiten de Kroon klinken.
Hij zingt het schoone lied van Van Rijswijck:
Voor Vlaanderens gouden kusten
Klinke aller lofgeschal;
Daar waar ons vaadren rusten
En 't nakroost wonen zal;
Waar moeder ons eens baarde
En opleiddde aan haar hand;
O, dierbaarst land der aarde,
O, Vlaanderland!
Boer Kazakke luistert, woelt ;n zijn favo
rieten, fronst de wenkbrauwen.
Het dierbaarst land der aarde?.Vlaan
derland?
„En Argentina?" galmt het in ziin bin
nenste; „Argentina?"
xm.
Een vrome dood!
Neen, moeder Moereels was in het geheel
niet wèl!
De verlaiwning, welke haar sedert maan
woord daarop was, dat hij noch naar Wa
shington ging, om met president Wilson te
spreken, noch naar Madfid om koning Al
fonso te bezoeken, noch met een pause
lijken delegaat of iemand anders in bespre
king was over vredesvoorstellen, en hij voeg
de daaraan toe: De oorlog moet worden uit
gevochten.
Het vooruitzicht zou troosteloos zijn, als
men ook hier niet iich kón troosten met
het bekende woord von Galrlei: En toch be
weegt zij zich! Uit dp wóordon van Briand
klinkt een onwrikbaar vertrouwen. Hij houdt
onverzettelijk vast aan de hoop, dat zijn land
ten slotte de overwinning zal behalen. Het
spreekt van zelf, dat het hoofd der Fransche
regeering zoo denkt en dat vertrouwen uit
spreekt in de volksvertegenwoordiging. Dat
zijn verwachtingen, die in een volk niet mo
gen worden uitgedoofd, zoolang de oorlog
duurt. Maar het zijn slechts verwachtingen
en men ziet dikwijls gebeuren, dat de kou
de werkelijkheid de schoonste verwachtin
gen te niet doet.
Zal men dat ook hier zien gebeuren? Wij
zullen ons aan geene voorspelling daarover
wagen. Maar wij willen er aan herinneren, dat
de loop der gebeurtenissen in dezen we-
rpldstrijd aan de entente-mogendheden te
leurstellingen heeft gebracht op schier alle
oorlogstooneelen en niet het minst op die,
welke voor den uitslag het meest van belang
zijn. De grootste teleurstellingen echter, zijn
ondervonden in het Balkangebied. Daar zijn
tegenslagen geleden in de kanselarijen der
diplomatie zoowel als op het oorlogsveld. Er
zijn fouten begaan, die volgens de eigen be
kentenis noodlottige gevolgenhebben ge
had. Om den weg te zoeken hoe die zouden
zijn te herstellen en in de toekomst kunnen
worden vermeden, zijn de bondgenooten met
elkaar in overleg getreden- Generaal Joffre
is in Londen geweest. Maarschalk Kitchener
heeft eene reis ondemoirbn naar het zuid
oosten, qm den toestond te onderzoeken. Hij
zal van zijne bevindingen rapport uitbren
gen aan de beide regeeringen van Frankrijk
en Engeland. De officieuse Petit Parisien
heeft medegedeeld, dat dit eene volledige
samenstemmir.g in de pogingen van de geal
lieerden zal teweegbrengen en misschien zal
leiden tot thans nog onvoorziene plannen.
Men bereidt ons dus voor op verrassingen,
die wij zullen beleven.
De vraag is nu van welken aard die verras
singen zullen zijn. Zullen zij weer uitloopen
ops nieuwe inspanning tot voortzetting van
den strijd? Of-zal het onderzoek, ter plaatse
door lord Kitchener ondernomen, in verband
met den loop dien de gebeurtenissen op het
strijdveld in den Balkan verder zullen ne
men, bijdragen om de geallieerden voor
voor eene andere stemming ontvankelijk te
maken? In het laatste geval zóu de kans ont
staan, dat de stroomingen, waarvan de Neue
Freie Presse gewaagde, die van de nuttig
heid van een gerekten oorlog niet overtuigd
zijn, zich met meer kracht doen gelden dan
men er nu van bespeurt. En als er dan nieu
we vredesgeruchten ontstaan, dan zullen
die meer grond onder de voeten hebben.
den in den leunstoel bond, klom in haar ver
zwakte lichaam hooger en hooger. Eerst wa
ren het enkel de beenen, welke zich niet
konden verweren; nu hingen insgelijks de
armen beweegloos en slap.
den dag ven den noodlottigen moord
had zij eenen nieuwen aanval gekregen, en
sedert dien verergerde, de kwaal dag voor
dag.
Doch allergevaarlijkst bleek de krisis,
welke de vrouw overviel dien avond, dat
boer Penninck zelf op het Hof-ien-Berge
kwam en aan de lijdende vrouw, met alle
mogelijke voorzorgen, bekend maakte, dat
Emiel, welke dezen morgen voor den onder
zoeksrechter te Oudenaarde gedaagd- werd,
voorloopig aangehouden bleef.
Wat was hier de schuld van?
Vooreerst de omstandigheden: de tegen-
w oordigheid van Emiel in het Roschbosch,
het vinden van zijn geweer nevens het lijk,
zijne gevoelens tegenover de bewoners van
het kasteel, het gebeurde met Manda in het
Lischboschje, zijn twist met Henri in de
Kroon, en vooral de looden zaden uit het
lijk, dezelfde als die, welke men in sommige
van Emiels kardoezen vond.
Ten tweede de getuigenissen van eenige
dorpelingen: van Desmet eene verzwarende
van den hovenier en zijne moeder, die
beiden op de zichtbare ontsteltenis van
Emiel wezen, en inzonderheid van Henri
Het getuigenis van Henri?
Ja, de vuige schelm had Emiel ten ergste
beladen en zelfs durven verklaren, dat, vol
gens hem, Moereels alleen de moordenaar
kon ziinl
D© oorlog.
B e r I ij n, 10 Nov. (W. B.) Bericht van
het opperste legerbestuur uit het groote
hoofdkwartier van heden voormiddag.
Op het westelijke oorlogstooneel zijn
geene bijzondere gebeurtenissen voorgeko
men.
Parij.s, 10 Nov. (Havas). Namiddag-
communiqué.
De Duitschers beproefden tegen den wes
telijken zoom van het bosch van Grivenchy
een aanval van geringe uitgebreidheid, die
met gemak werd gestuit door het vuur van
onze versperringen.
In Champagne beantwoordde de Fran
sche- batterijen zeer werkzaam een nieuw
hevig bombardement, dat gericht was tegen
eene stelling ten noordoosten van Massi-'
ges. In de oostelijke Argonne, bij Vauquois
en in het bosch van Malancourt werden he
vige gevechten met bommen en granaten
voortgezet in den loop van den nacht.
P a r ij s10 Nov. (R.) Avond-communi
qué.
Onze artillerie in België bombardeerde ef
fectief werken van den vijand in de duinen
en in den sector van Boesinghe.
Twee hevige vijandelijke aanvallen in
Champagne tegen de Butte de Tahure wer
den afgeslagen.
Londen, 10 Nov. (R.) Maarschalk
French rapporteert, dat Engelsche vliegtui
gen den 7en bommen hebben geworpen op
Duitsche kontonneinenten met goede uitwer
king. Denzelfden dag is een Duitsch vlieg
tuig neergevallen uit eene hoo0te van 7000
voet na een gevecht van vrij langen duur.
Een Engelsch vliegtuig is verloren gegaan
in een gevecht bij Douai.
Aan ons front was minder werkzaamheid
dan gewoonlijk.
B e r 1 ij n, 10 Nov. (W. B.) Bericht van
het opperste legerbestuur uit het groote
hoofdkwartier van heden voormiddag.
Legergroep Hindenburg. Ten westen
van Riga is de Russische aanval tegen Kern-
mem tot staan gebracht. Ten westen van
Jacobstadt zijn sterkere aanvallend optre
dende vijandelijke krachten teruggeslagen.
Een officier en 117 man bleven in onze han
den. Voor Dunaburg bepaalden de Russen
zich gisteren tot levendigen artilleriearbeid.
Legergroep Leopold van Beieren. Er is
niets nieuws gebeurd.
Legergroep Linsingen. Eene Russische
poging om door te breken bij en ten noor
den van Rudka (westelijk van Czartorysk) is
door Oost-Pruisische, Keurhessische en
Oosteniijksche regimenten tot siaan ge
bracht. Een tegenstoot wierp den vijand te
rug in zijne stellingen.
W e e n e n, 1 O N o v. Officieel be
richt van heden middag.
In Oost-Galicië heerscht sedert het misluk
ken van de laatste Russische aanvallen te
gen ons Strypa-front weder rust. Eene Rus
sische poging om door te breken ten westen
van Czartorysk werd in hevige gevechten
Het v as vooral die verklaring van den
schaamteloozen zoon van den vermoorde,
welke den jongen onderzoeksrechter doen
hesluiten had, Emiel voorloopig te zijner
beschikking te houden en den armen jon
gen van de zijnen af te zonderen
De onervaren rechtsgeleerde dacht een
ernstig, ja, het goede spoor te volgen.
Wij weten het beter, hoe deerlijk die jon
ge man verdwaalde!
En moeder Moereels gevoelde toch ins
gelijks wel haar hart verzekerde het heur
dat haar zoon zulk ijselijk schelmstuk niet
begaan kon. Een moederhart bedriegt zich
niet
Ook, nadat Penninck Emiels aanhouding
had bekend gemaakt, schoot de moedige
rcuw in bittere bewoordingen uit.
Wat! cr leefden menschen op de wereld,
die haren zoon van zulken laffen moord be
schuldigen durven?Haren Emiel op
bruisend, ja, kort van stof, ja, maar de eer
lijkheid en de rechtschapenheid zelve?
Haar jongen, die geen onrecht lijden kon,
zou iemand vermoord hebben? Wie toch
kon zoo iets uitdenken wie?
Dat hij eerst het lijk in de dreef ontwaar
de? Louter toeval!
Dat men er zijn geweer vond?Een on
achtzaamheid van hem, die veeleer zijne on
schuld bewees!
Dat hij Henri van Wallegem in zijn hart
niet droeg?Niemand beminde dien
wulpschaard!En dan: wie zou den vader
uit haat tegen den zoon dooden? Dwaas ver
moeden!
Dat h|i met den schurk in de Kroon ge-
door de Duitsch-Oostenrijksche troepen ver*
ijdeld.
W e e n e n, 1 O N o v. (W. B.) Officieel bo
richt van heden middag.
De werkzaamheid van de Itnlioansche ar.
tillerie was gisteren over het algemeen
weer levendiger. Vijandelijke aanvallen op
het zuidelijke deel van de Podgorustelling, te»
gen Zogora, bij Plava en op de Col di Lane
werden afgewezen.
Bommen, die uit een vliegtuig op Nabre.
sina werden neergeworpen, doodden ver
scheidene burgers, waaronder eene vrouw
en drie kinderen.
B e r 1 ij n, 10 Nov. (W. B.) Bericht var*
het opperste legerbestuur uit het groote
hoofdkwartier van heden voormiddag.
De vervolging maakt overal flinke vorde*
ringen. De buit van Krusevoc bedraagt, zoo-
als nu is geconstateerd, 108, bijna alle mo
derne kanonnen en groote hoeveelheden
munitie en verder oorlogsmatcrieel.
Het leger van Bojadjew bericht, dat liet
3660 Serven gevangen heeft gemaakt. Als
buit zijn ton Nish 100 en van Leskovac 12
kanonnen weggevoerd.
W e e n e n, 1 O N o v. (W. B.) Officieel be
richt van heden middag.
De Oostenrijksch-Hongaarsche troepen ei\
het leger van von Koevess, hebben ten zuid
westen van Iyanjica de sterk bezette hoogte
Ivanjica genomen. Zij hebben op Eldoviste,
den zuidelijken uitloop van de Jelnea Pia
nino eene uit verscheidene achter elkaar lig
gende loopgraven bestaande stelling be
stormd. Ten zuidwesten van Kraljevo drin
gen Duitsche strijdkrachten aan beide zijden
van de Ybar vooruit. Ten zuiden von Kru-
sevac wonnen zij veld voor Alexsandrovac,
De Bulgaren wierpen den vijand bij Nish
en Aleksivac op den linkeroever van do
zuidelijke Morava.
Rome, 10 Nov. (R.) Een telegiam uifc
Mónastir van den 9en bericht, dat dé Fran
schen den 8en Veles heroverd hebben.
S a 1 o n i k i10 Nov. (W. B.) De Sud-
slavische Korrespondenz bericht uit Saloniki
van den 9en: De Servische regeering heeft
haren zetel opgeslagen in Mitrowitza. Daar
bevinden zich de minister-president met,allo
leden van het kabinet en de ambtenaren
van de verschillende ministerieele departe
menten.
Londen, 10 Nov. (R.) Wij vernemen,
dot de Engelsche cn Fransche regeeringen
eene leening van 45 millioen francs hebben
gesloten met Griekenland en dat dit geld
reeds ter beschikking van de Grieksche re
geering is gesteld. De onderhandeling over
deze zaak is reeds gevoerd toen Venizelos
aan het bewind was. De verklaring van hó,
kobinet-Skoeloedis van Griekenlands onzij
digheid en van zijne oprechte goede ge
zindheid tegen de entente mogendheden'
werd gisteren gelijktijdig gedaan door de
Grieksche gezanten in alle hoofdsteden van
de entente-mogendheden.
Bukarest, 10 Nov. (Havas). Minister
president Bratiano heeft de meerderheid v&D
twist hed? Het bewees, dat haar jonge!*
l.et hart op de rechte plaats had en niet dul-
dc, dat men zijne aanstaande vrouw bevui
len mocht!
Dat men die zaden in het lfjk v8nd en de
zelfde hier op het hof?Dat is geen ern
stig bewijs! Heeft men bij nl de jagers een
onderzoek gedaan? Zulke kardoezen met
zulke zaden liggen er in andere huizen ook!
Zoo verbrijzelde zij, tegenover Penninck, al'
o'e schijnbare bewijzen, welke men tegen ha
ren zoon aanvoerde.
„Hadüe ik nog mijne beenen hadde ik
nog mijne beenen!" riep zij ten slotte ini
wanhoop uit.
Zwijgend luisterde boer Kazakke naar die
bittere taal der arme weduwe. Hij meende
de waarheid tc kennen, doch wilde, hier tol
dc moeder, nog niet spreken. Doch, in zijn
geest, kor hij niet nalaten te bekennen, dal
zijne Manda juist op dezelfde wijs, nagenoeg
in dezelfde woorden losbarstte, toen men
haar de aanhouding van haren geliefdei
meldde.
Geen wonder, Manda en de weduwe Moe-<
reels waren twee kloeke vrouwen en in bei
der hart gloeide dezelfde onmeetbare drifts
liefde der vrouw, liefde der moeder!
Maar na die opbruisendheid, die zich irt
zulke scherpe, verontwaardigde bewoording
gen lucht gaf, kwam bij de lamme weduwef
ae moedeloosheid, de vertwijfeling en ein*
delijk de krisis!
1 Vurdl vervolgd.
