Haar bi land van blafte!
„DE E EM LAN DER".
BUITENLAND^
FEUILLETON.
N* 121
14de Jaarnang.
tilEH av u
Donderdag 18 November 1915.
Hoofdredacteur: Mr. D.J. VAN SCHAARDENBURG.
Uitgevers: VALKHOPP Ca
A BONN EM E NTS PRIJS:
j?6i 8 maanden voor Amersfoort f 1.00.
Idem franco per post
Per week (met gratia verzekering tegen ongelukken) 0.10.
Afzonderlijke nummers 0.05.
"Wekelijks bijvoegsel ndo Hollundsche Huisvrotito" (ondev redactie
yan Thérèse van Hoven) per 3 innd. 50 ets.
Ad vertentiën gelieve men liefst vóór 11 uur, familie-
advertenties en berichten vóór 2 uur in te zendon.
Bureau: U TR E C H TSC H EST R A A T 1.
Intercomm. Telefoonnummer 6ö.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
Van 1—5 regela
Elke rogol moe»
Dienstaanbiedingen 25 ccnO bO vooruitbetaling.
Grooto lottois naar plaatsruimte.
Voor liaiulol en beditjf beslaan roos voord velt go üepalirigotl
tot bet herhaald advurteoron in dit lilml, bij uboiinemout
Een© oiroulairo, buvnttomie du voorwaarden, wordt
aanvraag toogo/.onden.
r 0.50.
0.10,
op
Kennisgeving.
Dc Burgemeester vun Amersfoort brengt ter
kennis van belanghebbenden, dat in de gemeen
te Benschop een geval van mond- en klauwzeer
is voorgekomen.
Amersfoort, 17 November 1915.
De Burgemeester voornoemd,
VAN RANDWIJCK.
Politiek Overzicht
De levensmidtJelvèrzorging
in Duitschland.
II (Slot.)
De maatregelen, die in Duitschland wor
den genomen op het gebied der levensmid
delenverzorging, komen, zooals wij reeds op
merkten, niet voort uit bezorgdheid, dat er
niet genoeg is. Er is een voldoende voor
raad aanwezig om de bevolking te voeden;
maar wat aanwezig is moet overal gelijkma
tig verdeeld en legen prijzen, die men be
talen kan, onder het bereik van de geheele
bevolking gebracht worden. Over de duur
te van de levensmiddelen wordt zeer ge
klaagd. De prijzen zijn belangrijk omhoog
gegaan, deels omdat de kosten van voort
brenging en bedrijf gestegen zijn, deels ook
omdat de herschepping van Duitschland in
eene groote vesting voor de producenten en
den lusschenhandel nieuwe mogelijkheden
tot speculatiewinsten heeft gebracht. Hier
tegen zijn vooral in den laatsten tijd krach-
ti ".'iiegelen genomen.
Die maatregelen .bewegen zich in twee :T-
lei lichting. Vooreerst moet elke verdere
s'üo;ng van de prijzen tegengegaan, zoo mo
gelijk zelfs eene verlaging van het tegen
woordige prijsniveau verkregen worden; in
de tweede plaals moet met de grootste spaar
zaamheid omgegaan worden met de voe
dingsmiddelen, waarvan de voorraden kiap
zijn of krap beginnen te worden. De strijd te
gen de duurte van dc levensmiddelen richt
zich met alle kracht legen de producenten
en de handelaren, waarbij ah b: jinsel voor
op staat, dat in de eerste plaats met de be
langen van de verbruikers rekening moet
worden gehouden en dat aan de producen
ten zelfs verliezen moeten worden opgelegd,
wanneer dat geboden schijnt in het belang
van de verbruikers.
De maatregelen tot verhindering van de
priisverhoogingen zijn van verschillenden
aard. Er worden maximum-prijzen vastge
steld, maar niet voor het geheele rijk tege
lijk, doch door plaatselijke organen met een
centraal orgaan, de „Reichspreisprüfungs-
stelle", aan het hoofd. De arbeid van deze
organen is niet tot enkele artikelen beperkt;
zij mogen prijzen bepalen voor alle artike
len van levensbehoefte, waarvan de prijs on
gerechtvaardigd hoog schijnt. Als maatstaf
om dit te beoordeelen gelden de in vredes
tijd heerschende normale prijzen. Krapheid
van de voorraden alleen wordt niet erkend
als eene rechtmatige oorzaak van de prijs
stijging, want dat is. een met der. oorlog ver
band houdend verschijnsel, en de nood van
de bevolking mag niet voor prijsopjaging ol
prijsverhooging gebruikt worden. Dooi deze
beginselen moeten zich de verschillende
piijsvaststellingscommissiën laten leiden,
waarbij tevens met de plaatselijke omstan
digheden rekening kan worden gehóuden-.
De regeering gaat hierbij uit van de opvat
ting, dat deze maatregelen voldoende zullen
zijn bij alle artikelen, waarvan de voorraad
voldoende is voor de voeding der bevolking
en waarin dus geen gebrek bestaat, maar al
leen moet worden opgetreden tegen een on
gerechtvaardigd streven van dc voortbren
gers en de handelaars om van de abnor
male omstandigheden ten eigen bate partij
te trekken. Een voorbeeld hiervan leveren
de aardappelen. Voor dit artikel werden
maximum-prijzen bepaald, maar tegelijk werd
op 10 pet. van den aardappeloogst bij alle
grootere aardappelboeren beslag gelegd
door de „R.eichskaïtoffelstello'Hier kun
nen de gemeentebesturen aardappelen aan
vragen, die tot hunne beschikking gesteld
worden om te worden aangewend ten be
hoeve van de armere bevolkingsklasse, die
ze van de gemeente direct kan krijgen met
uitschakeling' van den tusschcnhandel. Een
dergelijke weg zal ook gevolgd worden bij
de andere artikelen, waaraan geen gebrek
bestaat.
Andere middelen schijnen noodig te zijn,
wanneer men te doen heeft met artikelen,
waarin de voorraden krap zijn of krap drei
gen te worden. Hier slaat de regeering we
derom verschillende wegen in. Zij tracTrt de
voortbrenging te vermeerderen en aan den
anderen kant de bevolking tot spaarzaam
heid te dwingen; maar onder alle omstandig
heden tracht zij een dam op te werpen te
gen verdere priisverhoogingen. In vleesch,
vet, boter en melk doet zich ten deele reeds
nu eene zekere schaarschte voelen of moet
met het ontstaan daarvan in de toekomst ge
rekend worden. Hier grijpt de regeering in,
door bevordering van de productie van melk
en boter; voedermiddelen worden ter be
schikking van de melk- en boterproducen-
ten gesteld. Tegelijk worden maximum-prij
zen vastgesteld. ïn vele gemeenten woiden
bovendien mclkkaarten ingevoerd, zooals
vroeger reeds voor het brood is geschied;
maar de mellckaarten onderscheiden zich
van de broodkaarten hierin, dat melk niet,
zooals brood en meel, een voor ieder on
ontbeerlijk levensmiddel is. De melkkaarten
verzekeren het melkgebruik voor hen, die rle
melk niet kunnen missen; dat zijn de kinde
ren en de zieken. Die krijgen melkkaarten,
die voorkeur verschaffen bij de melklevering
met gelijktijdige bepaling van derf maximum
prijs. Voor hen, die niet ontvangers zijn van
melkkaarten, blijft de melkhandel vrij.
Onder de maatregelen om spaarzaam huis
te houden met de voorraden, behoort de in
voering van twee vleeschlooze dagen in de
week. Daarnaast worden voor twee verdere
dagen bijzondere voorschriften voor het ko
ken gegeven. Op die dagen mag vet niet wor
den aangewend bij de bereiding van het
vleesch, een gewichtige maatregel tot be
sparing van vet. Op deze dagen wordt de
bevolking gewezen op het gébruik van visch
en van meelspijzen.
Dit alles levert het bewijs, dat de Duitsche
regeering er niet tegen opziet, in de levens
gewoonten der bevolking diepe grepen te
doen. Zij handelt daarbij naar het beginsel
der verzorging ven eene door den vijand
ingesloten vesting, maar dat beginsel wordt
aangepast aan de loehoeflen van een geheel
land met 68 millioen inwoners.
Re QoriOg.
B e r 1 ij n, 17 No y. (W. B.) Bericht van
het opperste legerbestuur uit het groote
hoofdkwartier van heden voormiddag.
Van het westelijke oorlogstooneel is, al
gezien van artillerie- en miinènstrijd op en
kele plaatsen van het .front, niets van be
lang ie berichten.
Par ij s, 17 No v. (1 lavas). Namiddag
communiqué.
In den loop van den n jicht werden slechts
eenige artillerie-actiën gemeld rondom Pon-
ienoy (Aisne), in Champagne en in de Woë-
vre ten noorden van Plirey.
P a r ij s, 17 No v. (R.) A ondcommuni-
cjué.
Hevige kanoenades waren algemeen
op het grootste gedeelte van het front in
Frankrijk.
B e r 1 ij n, 17 Mo v. (W. B.) Bericht van
het opperste legerbestuur uit het groote
hoofdkwartier van I.zAn voormiddag.
Russische torpedojagers beschoten giste
ren aan de noordpunt ven Koerland Petrag-
ge en de streek ten zuidwesten van die
plaats. Overigens is stand onveran
derd.
Weenen, 17 No v. (V. B.) Officieel
bericht van heden middag.
Van het Russische oorlogstooneel is niets
nieuws te berichten.
Petersburg, 17 Nov. (Tel. agent
schap.) Communiqué van den groolen ge
nei alen stol meldt.
Op het front bij Riga was slechts weder-
lceerig artillerievuur. Aan de Dwina en in
de streek van Friedrichstadt, alsmede op
het front bij Jacobstodt,. hcersclu rust.
Beneden Dwinsk poogden vijandelijke af-
deelingen on verscheidene plaatsen de Dwi
na in booten over ,e steken, maai zij weiden
teruggedreven.
Ten Westen van Dwinsk, in de buurt van
het Swenten-meer, werden de Duitïchers
gedwongen een' deel van hun loopgraven
op te geven en zich terug te trekken. In cle
ontruimde loopgraven vonden wij geweren
en munitie, waaronder vele patronen.
Een Zeppelin, die in den nacht van den
15en op den 16en boven de streek van
Dwinsk vloog, wierp bommen, die voor een
deel in een Duitsch kamp zware verliezen en
eene paniek teweeg brachten.
Op het front tusschen de streek van
Dwinsk en de Pripet is het kalm.
Op den linkeroever van de Styr, bij het
station van Czür.orizk, duren ue gevechten
voort. Te Czartorisk, deed de vijand hodnek-
kige aanvallen. Onze artillerie verjoeg den
vijand meermalen, als hij de rivier naderde.
Op de rest van het Zuider-front en in
Galicië, werd artillerie- cn geweervuur ge
wisseld.
\V e e n e n, 1 7 No v. (W. B.) Officieel
bericht van heden middag.
Gisteren hadden in het gebied van Görz
geene grootere infnnteriegevechten plaats.
Ook de actie van cle Italiaansche artillerie
was, bij vorige dagen vergeleken, belangrijk
geringer. De toestand aan het geheele zuid
westelijke front is onveranderd.
Eergisteren wierp een van onze vliegtuig-
eskaders bommen op Brescia. Er konden
zware bronden waargenomen worden. Alle
vliegtuigen zijn behouden weei geland.
Rome, 17 Nov. (R.) Officieel commu
niqué.
De artillerie was zeer werkzaam op het
geheele front. De zware kanonnen van den
vijand beschieten stelselmatig cle cloor ons
veroverde dorpen en het daarbij behoorende
gebied. Wij bestormden eene sterke ver
schansing ten noordwesten van Görz. Her
haalde vijandelijke aanvallen op San Michele
en cle Karststreek werden teruggeslagen.
S a l o n i k i1 N o v. (Havas). Den 14en
verdubbelden cle Oostenrijksche aanvallen
tegen het Montenegrijnsche leger in het
Sandsjak in hevigheid. De Montenegrijnen
konden hunne stellingen hondhaven; zij
brachten den vijand reusachtige verliezen
toe en sloègen de Oostenrijkers, die Vouchi-
do cn Troglöw aanvielen, terug.
Petersburg, 16 Nov. (Havas) Bul
garije heeft bijna alle troepen van de Griek-
sche grens terug getrokken en slechts een
eenvoudig bcwtkingscordon achtergelaten.
Daarentegen trekken de Bulgaren geen en
kele van de aFdëelingen terug, die aan de
Rumcensche grens opgesteld waren.
B e r i ij n, 17 Nov. (W. B.) Bericht van
het opperste legerbestuur uit het groote
hoofdkwartier van heden voormiddag.
De vervolging in hot gebergte maakte ver
der goede vorderingen. De Serven waren
-nergens' in staat haar een noemenswaard
oponthoud te bereiden. Meer dan 2000 ge
vangenen, een machinegeweer en twee ka
nonnen bleven in onze handen.
Weenen, 17 Nov. (W. B.) Officieel-
bericht van heden middag.
De aan de van het Sandsjak "(-
clende keizerlijke en koninlijke troepen
wierpen de laatste Montenegrijnsche ach
terhoeden over cle Lim. De vervolging van
de Serven wordt overal voortgezet.
De tegen Sjenic voorwaarts dringende
Oosi ii.ijksch-Hongaarsche colonne wierp
den vijand uit de hardnekkig verdedigde
stellingen in het gebergte ten noorden van
Javo-
De Duitsche troepen van generaal von
Koevess stonden gisterenavond op een hal
ven dogmarsch van Raska. In Kursumlje
kwam het tot plaatselijke gevechten.
P a r ij s, 17 No v. (R.) Avomlcoinmuni*
qué.
De Bulgaren stookten M..nnd«g hunne aai*
vallen op ons front aan den linkeroever can
de Cerna ten westen van Krivolut; zij trok*
ken zich terug naar Aiknngelhoogten ten
noorden van het dorp Cicevo met achterla
ting van drie dooden. De Bulgaarsche verlie
zen in een strijd van drie dagen waren 4000
man. Onze verliezen waren gering.
Londen, 17 Nov. (R.) De Daily Mail
bericht, dot de Britsche autoritciteh 60
Grieksche schepen in Liverpool en New
castle hebben aangehouden.
P a r ij s, 17 Nov. (Haves.) De Pransche
dagbladen bespreken in gur.stigen zin
de warme betoogingenwaarmee het
Grieksche volk de komst van den
minister vim staat Denys Co; bin heeft
begroet. Zij doen echter allen uitkomen, dat
de Entertte van Griekenland niet alleen uiter
lijke teekenen van sympathie vraagt, meur
nauwkeurige waarborgen, dat cle welwillende
houding van cle Grieksche regeering ten
haren opzichte niet zal worden gewijzigd.
De Echo cle Paris bericht, clot er thans
onderhandelingen zijn aangeknoopt in
Athene om aan het Pransch-Engelscne ex
peditiekorps alle vrij eid van handelen te
verzekeren en waarborgen te krijgen tegen
elk plan lot ontwapening van cle Servische
troepen, die op het Grieksche gebied moch
ten worden terug geslagen.
De Fransche pers prijst eenstemmig Enge
land, omdat het het vertrek heeft opge
schort van de Grieksche schepen in cle En-
gelsche havens, tot dat deze vragen geregeld
zijn.
Marseille, 17 Nov. (R.) Handelende
naar de instruction, die zijn gegeven, worden
in cle haven van Marseille geene goederen
voor Griekenland meer ter inlading aange
nomen.
Petersburg, 17 Nov. (Tel.-agent-
schap). Communiqué van den groolen gene-
ralen staf.
Op het Kaukazische front is geene ver
andering.
Washington, 1 8 Nov. (R.) De Ame-
rikaonsche ambassadeur te Weenen spreekt
tegen, dat de duikboot de Ancona heeft
beschoten nadat het schip had gestopt, of
cle reddingsbooten heeft beschoten.
Rome, 17 Nov. (Havas). Uit Atheno
wordt aan de Secoio bericlii dat cle gered
den van de Bosnia 60 uren in de booten zijn
gebleven, voordat zij gered werden door het
Engelsche schip Sudo. De schipbreukelingen
verzekeren, dat de bemanning van de aan
vallende duikboot het schip en zelfs de pas»
sagiers heeft geplunderd.
Londen, 17 Nov. (R.) In het lagerhuis
vroeg Lockwood of de regeering eenig be
richt had over het vergaan, van het hospitaal
schip Anglia met 400 gewonden aan boord
in het Kanaal. Bonar Law antwoordde, na
mens de regeering, dat hij daarvan nog
geene tijding had ontvangen.
Wij bespotten vaak meeningen welke la
ter cle onze zullen zijn.
Roman van
IS. 1 lil RL IN CK.
10
Manda molk de laatste koe en cle melk
spoot in den aker. Ginder aan het stalven-
ster, bij de stande, maakte Bertine, de doch
ter uit het Pluwijntje, den drank gereed. Een
eigenaardige, ongenoeglijke geur van ge
zoden patalen, rapen en beten vermengde
zich met den mestreuk.
Hier stonden, vóór krib en ruif, tien koeien,
waar onder vette kalf- en melkbeesten en
een paar prachtige vaarzen. Vroeger waren
er meer. Dit bemerkte men aan den ledigen
linkerkant, waar aardappelen opeengestapeld
lagen, achter goed sluitende planken: zoo
geraakten de koeien, die soms gedurende
den nacht zich losrukten, aan de knollen niet
£n konden zich niet overeten.
Min barscb sprak fcoer Kazakke tot Manda:
f,Geeft ze nog wat melk, Manda?'' Het
beest hacl lang gekalfd en ging wel haast
^droogvallen."
„Niet veel meer, vader," was het ant
woord. „Ze valt erg af!"
Hoe droevig klonk hare stem! En hoe bleek
zag ze! Dat stelde men vast, nu ze van onder
de koe kwam en met twee akers melk naar
de woning trok.
Ja, sedert Emiel aangehouden bleef, speel
de e- geen lach meer op cle lippen, wies er
geen blos meer op de wangen der kloeke
Manda.
Wij zeggen nog kloeke Manda want
sterk en kloek was ze, sterk en kloek bleef
ze, ofschoon treurnis in hare stem en in ha
ren blik lag, bleekheid over haar gelaat toog,
haar hart ineenkromp bij het zien der ram
pen, welke de Penninck s en de Moereels'
overvielen.
Boer Kazakke zag haar denkend achterna,
krabde heviger in zijne favorieten en woelde
onrustiger in ziine tesch. Ruw zei hij tot
Bertine
„Als ge met den drank gedaan hebt, ga
naai den Geerbonter Verstaan
„Om rapen, boer
„Ja, trek ze uit en leg ze op hoopen
Koben komt ze met de kar halen."
Hij richtte zich naar de varkenskotten.
Het geknor der zwijnen en het geklots en
gebobber in den trog, bewezen hem, dat de
dieren bezig waren met hun spoeling binnen
te slokken. Sloeg het boer Penninck hier ook
niet mede? Neen! Eene zeug had juist ge-
viggend en van de twaalf biggen waren er
maar drie in het leven gebleven. De jonge
zwijnen waren op dit tijdstip van het jaar
in den patatentijd! zeer duur, ja, gin
gen tol vijf en twintig tank het stuk, zoodat
cle boer hier weder een a e vlies van een paar
honderd frank onderging.
Zoo liep boer Ke rakke de gansche hoeve
af, overal rondloerend ol alles goed op zijn
plaats stond, of nie'.s oi niemand vergeten
werd, of onderhoud en zorg alle werk be-
heerschlen.
Daar stapte hij met gebogen, denkend
hoofd, immer met de eene hand in de tesch,
met de andere in den bakkebao d, over de
mest, nevens den koeienstal e n hoorde er
stil gekeuvel en gelach. Hij ging binnen en
ontwaarde, nevens de rookende stande, Ber
tine en Koben, welke, juist een weinig jok
kend, het meisje onder de oksels greep.
Boer Kazakke keef:
„is het zoo, dat ge om rapen rijdt?"
„Ik kwam om dit hüèmscheid, boer, legde
de jongen uit. Hij bekommerde zich niet el
om cle ruwe manie ren'van Penninck. t Was
bij dezen maar uitwendig! Inwendig was boer
Kazakke eerlijk en reen 'waardig, oprecht
goed voor zijne knechten.
„Hasmschiid, haa.mscheid!" knorde de
pachter. „Uv; peerti moest ai lang in cle kar
staan en het is nog op stal!En tot
Bertine: „Is het zoo, dat ge rapen trekt?"
Ik heb. maar effenljes gedaan met den
drank, boerIk wilde juist naar het veld....
maar Koben daar
En lachend keek ze naar den knecht.
„Koben, Koben!Dat is al goed en
wèlmaar er moet gewerkt worden
en ge staat daar te spelen als twee kieine
kinderen!"
„Enkel in 't voorbijgaan, boer'verzachtte
Koben.
„Voorbijgaan of niet 't is gelijk!Dc
en wil dèt niet!Malkanderen vastgrijpen
als twee kwazei ikken mei de liefde in hun
nen kop neen, dat en wil ik op mijn hof
niet!Om den duivel niet!
„We 2ien cikanderen geerne,' durfde Ber
tine bekennen.
„Ge ziet malkanderen geerne?klonk
het ruw; „Welnu, trouv. i dun en daarmee
uit!Ik en wil niet, dat er op mijn hof
gevrijd word'Ver'Staan?
Maar Koben was al weg. En een oogen-
blik daarna liep Be line naai het veld, en
men hoorde ch: kar o.er de kasseisteenen
horten en schokken.
Boer Kazakke zag, van in de open hof
poort, de ka; wegrijden. Ziin blik volgde het
voertuig, doch men bc neikte wel, dat iets
anders zijnen geest nu 5-ézjg hield. Hij dacht
en dat deed hij zoo dikwijls! aan het
geen Osmaart hem, op den weg naar Ouden
aarde, over d n moord had toevertrouwd:
Osmaart had Henri zien schieten!
Kon dit zijn - de zoot zou den vader ver
moord hebben? Ongehoorde schelm-
claad!Ja, doorslecht was de kerel, maar
zoo bedorven, neen, zoo'n deugniet kon hij
toch niet zijn!Een vadermoordenaar?.
Schrikkelijk!
En de twijfel kwam in Penninck's gc-est:
Heeft Osmaart wel goed gezien? Heeft
zijn oog hem niet bedrogen?Heeft zijn
gekende haat legen de bewoners van het
kasteel hem niet misleid, hem niet ten minste
doen overdrijven?
Maar hiertegen wierp Penninck onmiddel
lijk op:
Neen, Osmaart is bezadigd en eerlijk,
liegt nooit; op hem mag men staat maken
Hij is geen lichtzinnig kind. Wat hij zegt*
weet hij. Osmaart verzekert, dat hij Henri
heeft zien schieten van achter den dubbelen
beuk het moet zóó zijn!
Daar kwam juist de knecht over het voor
hof afgeti ippeld. De boer riep
„Osmaart
Zonder antwoorden, hinkte de kreupele
naar Penninck. En nu herhaalde deze, mis
schien voor de honderdste maal, stil, heel
stil, zijne vraag:
„Zeg ge hebt hem zien schieten
zeker
„Moet ik het zweren, meester?Ja, ik'
heb het gezien zoo waar als er één God
is!Hij stond achter den dubbelen beuk...,
ik lag achter de sleeslruiken Hij heeft ge
schoten.... Op mijn ziel heur zaligheid
zeker, zeker
En daar zijn meester hierbij het gespreK
liet, zei hij:
„Meester, Manda wordt ziek."
En haif gebiedend, voegde hij er bij:
„Ge moet spreken zooniet
„Zooniet?"
„Zal Osmaart het doenwil niet, dat
Emiel onschuldig vast zitwil niet, clat
Manda ziek wordt!"
En hevig met het hoofd schuddende mank
te hij naar de schuur, waar hij alles eert
weinig reinigde.
Wordt vervolgd.
