rir"s* «3:
r srw
binnenland.
postenrijksche landweer sterkere
.verkenningsafdeelingen. Verde
ni6UWS' k 8 Dec. (Tel.-agcnt-
,cLp)eCo—iqué van den groeten gene-
'f6 ?"n oTteCkomenomp hê« «Ten
over te&aa" k jj wer(j door het van
Me'n^ever tegen hem'gerichte geweervuur
VeFenVva" "-re batterijen dwong een
vernieling van di tvl,eg" g. s vvlur.
der gashoudend voorwerp door ons
L n n e c (W B.) Officieel be-
Weenen, o Uec. u f
den namiddag ging vijand o er t
aanval op het ««rddgTj.
vanhtderbeErgSgeU&teVhet haar in een deel
tuigen beschoten.
Rome, 8 Dec. (R.) Officieel commu-
niqNa"eene intensieve voorbereiding viel de
vijandelijke infanterie onze .tellingen in de
Ledro- en Terragnolo-dalen aan, zn
onmiddellijk en volledig ,e"«gesla^ nterie
hoeveelheid materieel in onze handen v.e
herlijn, 8 D e c. (W. B.) Bericht van
hef opperste legerbestuur ui. helt groote
hoofdkwartier van heden voormrddag.
Bii lnek zijn 80 kanonen en eel oorlogs
materieel buit gemaakt. Gisteren zrjn meer
d wfeTe n?8 DeTfW. B.) Officieel be-
dene punten de vijandelijke liniën, Ipek
tStffeSStt verplaatsbare
veldkanonnen, eenige duizenden S^ara"ntal
von Kövess ingeleverde gevangenen s
derom meer dan 2000 man; daaronder be-
vinden zich 300 Montenegnjnem De
nauten nemen overal deel aan de gevechten
tegen de overblijfselen van het Servische
}e<rer.
S o f i a, 8 D e c. (W. B.) Oflicieel bericht
V<1De'Tervoleing van de Franschen op de
b, oevers van de Wardar wordt onop
houdelijk door onze troepen voortgezet De
van Kisjewo tegen Ochrida vooruittrekken^
r' colonnes bereikte de linie Cernavoda-
Besocan-Valmer (15 K.M. ten noorden van
v,. Ochridameer. In Monastic werden onze
troepen plechtig met groote praal onWangem
De geheele bevolking was uitgerukt om onze
zegevierende troepen met geestdriftig g -
■juich ie begroeten. Dc in Monas ïr w
twee dépóts met geweren, oorlogsmateriee
en handbommen, een dépot met uniformen
en dekens, automobielen, benzineen ve
onder materieel. In Dibra werden 1000 ge
weren, 120 kisten met patronen en,22 kisten
rookloos kruit buit gemaakt en 750 man ge-
vangen genomen.
In Dibra werdt ook een kamp met Oosten
rijk» ,i-Hongaarsche krijgsgevangenen aan
een uien. Die menscben hadden sedert tien
de ,;pen brood gekregen. 80 van hen
wr - ilf dood. Er werden dad
regelen genomen om hun geneer m.vdige
hulp en voedsel te verschaffen.
Athene, 8 Dec. (R.) Uit eene Griek
sche oificieele bron wordt bericht, dat een
Duitsch en een Bulgoarsch regiment giste
ren in Monastic zijn rrekomen. Uit dezelfde
bron wordt vernomen, dat de Engelsch-
Fransche troepen voortgaan met terug te
gann naar de Grieksche grens.
Cet tin je, 8 Dec. (R.) Montene-
griinsch communiqué van den 6en:
Onze troepen hebben tegen den vijand
een krachtige tegenaanval gedaan in de rich
ting van Jabuka en Mataroge. Het gelukte
ons de vijand tot achter zijne stellingen terug
te slaan. In alle richtingen waren voorpos-
tengevechten.
Saloniki, 8 Dec. (R.) Twee officieren
van den Griekschen generalen staf zijn hier
uit Athene aangekomen tot regeling van de
bijzonderheden met de Engelsch-Fransche
militaire autoriteiten betreffende de regeling
tussrhfm rif» FnfpnlP on
UV.IVMH.UV.II WCIICIICIIUC uc
tusschen de Entente en Griekenland.
Athene, 3 Dec. (R.) Rallis zal in bij
zonderheden de toestand bespreken met ge
neraal Sarrail. Daarna zullen de officieele
Kiifton!/iMwe(.->- J- O i
Het Engelsche gezantschap spreekt uit
drukkelijk het bericht van sommige bladen
tegen, dot de uitvoer van Engelsche goede- j
ren naar Griekenland zou zijn verboden. De
regeering bericht, dat geen enkel geladen
schip in Malta is achtergehouden.
Konstantinopel, 8 Dec. (W. B.)
Communiqué van het hoofdkwartier.
Aan het Dardanellenfront beschoot de
vijand ons bij Anaïarta, onder medewerking
van zijne schepen, met tusschenpoozen uit
velschillende richtingen O.nze artillerie ant
woordde en nam kampementen, loopgraven,
transporten met bedieningen bij den vijand
onder een werkzaam vuur. Bij Ariburun was
een vrij hevig gevecht met bomwerpers en
kanonnen. Onze artillerie antwoordde krach
tig; zi, bracht een deel van de vijandehjke
batterijen tot zwijgen, verjoeg vijandelijke
kruisers, die trachtten Ariburun te naderen,
vernielde vijandelijke loopgraven en een
deel van een bommenwerpersafdeeling. dij
Sedd ul Bahr was een tamelijk hevig vijan
delijk vuur met kanonnen, bomwerpers en
luchttorpedo's. Onze artillerie antwoordde
en bracht dit vuur tot zwijgen. t
Van de andere plaatsen is niets te berich
ten.
Petersburg, 8 Dec. (Tel.-agent-
schap). Communiqué van den grooten gene-
ralen staf.
Aan het front in den Kaukazus is geene
verandering. n, R,
Konstantinopel, 8 Dec. (W. B.)
Communiqué van het hoofdkwartier.
Aan het Kaukazische front waren slechts
verkenningsgevechten.
onstantinopei, 8 Dec. (\V. B-)
Het oorlogsperskwartier brengt een bericht
over voor de Turken zegevierende gevech
ten die van Juli tot October hebben plaats
gehad tusschen Lahadi en Aden. De Turken
ïukken in de nabijheid van den ïthenus aan
op Aden van de plaats Bsjech Othman.
Konstantinopel, 8 Dec. (W B.)
Communiqué van het hoofdkwartier van
gisteren avond.
Onze troepen aan het Irakfront verhin
derden door krachtige aanvallen den vijand
zich volledig in te richten in zijne verstrekte
stellingen ben Kut el Amara. Den 6en na
derden onze troepen, door een hevigen aan
val, die zes uren duurde, met succes de
hoofdstelling van den vijand. In dezen strij
namen wij vier machinegeweten en schoten
een vijandelijk transportschip door onze
kanonnen in brand.Wij constateerden, dat de
vijand ten gevolge van zijne nederlaag bij
Selmanpak eene menigte oorlogsmateneel
begroef en kanonnen, geweren en munitie in
de Tigris wierp.
Londen,8Dec. (R.) De minister Cham
berlain deelde in het lagerhuis mede, dat de
Britsche verliezen in den strijd in de buurt
van Ktesiphon zijn geweest 643 dooden,
3330 gewonden en 594 vermisten. De laat
ste berichten geven de totale verliezen op
den terugtocht op als beneden 300. De mi
nister bracht warme hulde aan het gedrag
van de troepen.
W e e n e n, 8 D e c. (W. B.) Oflicieel be
richt. Een van onze duikbooten bracht den
5en om 10 uur voormiddags voor Valona
een Italiaanschn kleinen kruiser met twee
schoorsteenen tot zinken.
W ashington, 7 Dec. (R.) Het staats-
departement heeft bericht ontvangen, dat het
schip Petrolite, van de Standard Oil, bescho
ten is door eene duikboot, kennelijk een
Oostenrijksche, tusschen Kreta en Tripoli.
Een matroos is gewond.
N e w-Y o r k 8 D e c. (R Een bericht uit
Rome meldt, dat hei Amerikaansche olie
tankschip Communipard ter hoogte van Tri
poli gezonken is. Er is geen bericht over het
lot van de bemanning en over de nationali
teit van de duikboot, die het schip in den
grond geboord heeft.
Kopenhagen, 7 Dec. (W. B.) Uit Go-
tenburg wordt bericht, dat het Zweedsche
stoomschip Swend, dat den 24en Novem
ber met eene lading kolen uit Engeland naar
Malmö is vertrokken, tot dusver niet is aan
komen. Men vreest, dat het stoomschip, dat
eene bemanning had van 15 man. op een
mijn gestooten en vergaan is.
Londen, 8 Dec. (R). Bericht van
Lloyds. Twee Italiaansche schepen, het
stoomschip Dimis en het zeilschip Pietro
Lofaro, zijn in den grond geboord. De be
manningen zijn gered.
ashington, 8Dec. (R.) Het staats-
departement heeft van den ambassadeur te
Rome bericht ontvangen, dat het stoom
schip Commanpaw, van de Standard Oil, is
opgebracht naar een haven, waarvan de
naam niet wordt genoemd.
New-York, 8 D e c. (R) De Evening
Post bericht uit Washington, dat men ver
wacht, dat eene in dringende termen ge
stelde nota van de regeering der Vereenig-
de Staten heden of morgen door den ambas
sadeur te Weenen zal worden aangeboden
aan de Oostenrijksche regeering. De nota
verlangt, dat het in den grond boren van
het schip volledig zal worden gedesavoueerd,
dat de commandant van de duikboot zal
worden gestraft, dat de familiën van de
Amerikaansche slachtoffers volledig zullen
worden schadeloos gesteld en dat verzeke
ringen zullen worden gegeven tegen eene
herhaling.
9 N o v. (R.) Het bericht van de Evening
Post over de nota betreffende h»t geval van
de Ancona wordt officieel bevestigd.
iicmai oarran. Daarna zullen de ollicieele
bijeenkomsten van de Grieksche en Fran-
sche militaire commissiën plaats hebben. In
de bevoegde kringen is men overtuigd, dat
eene bevredigende uitkomst zal worden be
reikt.
P a r ij s 8 Dec. (R.) De oorlogsraad der
geallieerden hield heden voormiddag eene
nieuwe bijeenkomst in het groote hoofdkwar
tier onder voorzitterschap van generaal
Joffre.
B e r 1 ij n 8 Dec. (W. B.) Officieel be
richt. In de Fransche Kamer moet, volgens
berichten in de neutrale pers, medegedeeld
zijn, dat Duitschland reeds in het vorige jaar
de lichting 1916, die nu naar het front gaat,
heeft opgeroepen en dat van de lichting
1917, die bij gedeelten werd opgeroepen, nu
het voorlaatste gedeelte is ingelijfd. Deze
mededeeling is onjuist. De lichting 1910 is
nog niet eens geheel in de recruten-dépots
ingelijfd, de lichting 1917 is in t geheel nog
niet opgeroepen.
Londen, 8 Dec. (R.) In het lagerhuis
vroeg Snowden aan eersten minister As-
quith, dat de regeering zich zou verbinden,
dat geene voorstellen, door onziidigen ot
door een der oorlogvoerenden gedaan voor
vredesonderhandelingen gegrond op de ont
ruiming der veroverde landstreken, zal wor
den verworpen zonder ter kennis van het
parlement te zijn gebracht.
Asquith antwoordde, dat de regeeringen
van Groot-Brittannie, Frankrijk, Italië, Ja
pan en Rusland wederzijds zijn overeenge
komen, dat zij niet afzonderlijk wede zullen
sluiten. Wanneer voorstellen van ernstigen
aard te berde gebracht worden door vijan
delijke regeeringen hetzij rechtstree.es oï
door een neutralen staat voor een algemee-
nen vrede, dan zullen die eerst besproken
worden door de regeeringen der geallieer
den. Totdat dit geval zich voordoet, kan ik
geene andere verbintenis op mii nemen.
Wanneer vredesvoorstellen te berde komen,
is het de wensch van de regeering op het
vroegst mogelijke tijdstip het parlement in
haar vertrouwen te nemen.
Budapest, 7 Dec. (W. B.) In de ver
gadering van het huis van afgevaardigden
van den Hongaarschen rijksdag heeft de al
gevaardigde graaf Andrassy de mogelijkheid
besproken van het sluiten van vrede. Hij zei-
de: Het is menschelijkp plicht wede te slui
ten op het oogenblik, waarop dit mogelijk is.
Be ben volkomen overtuigd, dat wij in staat
zijn den uitersten tegenstand van onze vijan-
den te overwinnen en den oorlog voort te
zetten, totdat de tegenstanders gedwongen
zullen zijn om den vrede te vragen Het zou
echter een geluk zijn, als het mocht geluk
ken, nog voordat dit laatste tijdstip intreedt,
vrede te sluiten.
Wanneer ik niettemin niet op kom voor de
vredesoclie, dan is de oorzaak hierin gele
gen, dat ik overtuigd ben, dat de factoren,
waarvan bij ons oorlog en wede afhangen,
't als het gelukkigste oogenblik zouden aan-
duiden, wanneer zij het zwaard weder in de
scheede konden steken. Bovendien weer
houdt mij van elke wedesactie de omstan
digheid, dat ik helaas op de andere zijde
geene aanwijzing bespeur, dat thans het
sluiten van den vrede mogelijk zou zijn. Alle
teekenen wijzen er veeleer op, dat onze te
genstanders zich in het tegenwoordige oor
logsresultaat nog niet geschikt hebben, dat
zij alles aanwenden om het oorlogsgeluk
misschien toch nog te keeren en dat de ver
klaringen van den Franschen minister-pre
sident en de uitingen in het Britsche lager
huis geringe waarschijnlijkheid bieden voor
het sluiten van wede onder de gegeven
omstandigheden.
B e r 1 ij n, 8 December. (K. N.). In de aan
staande openbare zitting van den Rijksdag
zal de Rijkskanselier buiten de agenda om
een redevoering houden, om verslag uit te
brengen over den militairen en politieken
toestand van het Rijk. Daarna zal de Rijks
dag overgaan tot de behandeling van de
door den afgevaardigde Scheidemann, toe te
lichten sociaal-democratische wedesinter-
pellatie, waarbij de Rijkskanselier nog een
maal het woord zal voeren. Het gerucht
I gaat dat de nieuwe credietaanvrage, ten be-
drage van tien milliard. Donderdag aan den
Rijksdag zal worden aangeboden.
S o f i a, 8 D e c. (W. B.) Over eene gis
teren gehouden betooging bericht de Bal-
kanska Paschta; Toen de deelnemers aan
kwamen voor het gebouw van den minister
raad, richtte de minister van financiën in hun
naam eene toespraak tot minister-president
Radoslawow, waarin hij diens verdienste
voor Buigariie's eensgezindheid en zijne
vaste, schrandere vaderlandsliefde en on
wrikbaar geloof aan de toekomst van Bul
garije prees.
Radoslawow antwoordde: De vereenlgtng
met Macedonië is eene volbrachte daad.
Wel moeten wij nog verder op dezen weg
voortgaan, maar het grootste stuk van den
doornenvollen weg ligt achter ons. De rest
zal met succes afgelegd worden. ij moeten
den koning danken, die onze eenheid tot
stand bracht; wij moeten ons allen om hem
scharen, opdat hij met succes zal kunnen
voltooien wat hij begonnen is.
S o f i a8 D e c. (Bulgaarsch agentschap).
De Spaainsche regeering heelt de bescher
ming op zich genomen van de Bulgaarsche
staatsburgers in Frankrijk.
Washington, 8 D e c. (R.) Aan het
Staatsdepartement is kennis gegeven, dat de
keizer persoonlijk belang stelt in het geval
van Boy-Ed en von Papen, omdat hij hen
zelf heeft benoemd. Er wordt echter te ken
nen gegeven, dat de keizer hunne terug-
I roeping zal gelasten.
I B e r 1 ij n, 8 D e c. (W.B.) Uit goede bron
wordt vernomen, dat bij den rijksdag een
tweede suppletoire begrooting voor het
dienstjaar 1915/16 is ingediend, waarin een
oorlogscrediet van tien milliard mark is op-
genomen.
I L o n d e n, 8 D e c. (R.) Lord Robert Cecil
diende een wetsontwerp in tot uitbreiding
van de beperkingen in den handel met den
vijand tot personen te wier aarzien, of
schoon zij niet verblijf houden of zaken
doen in het vijandelijke gebied, het raad
zaam wordt geacht de beperkingen toe ie
passen wegens hunne nationaliteit cl rela-
tiën.
1 n e w-y o r k, 7 D e c. (Havas). De aanhou
dende daling van den Duitschen wisselkoers
en het feit, dat de dollar nu rijf mark waard
is, In plaats van vier voor den oorlog, too-
nen aan, hoe rampzalig de toestand van de
Duitsche financiën is.
Washington, 8 Dec. (R.) Het jaar-
lijksche rapport van den secretaris der
schatkist, dat aan het congres is aangebo
den, begint met de uiteenzetting van den
merkwaardigen voorspoed, die in het ge
heele land bestaat. De spoorwegontvangsten
zijn buitengewoon toegenomen; de ijzer- en
staalindustrie verkeert in phenomenale om
standigheden; het land is weer met groote
oogsten gezegend. Zelfs de katoenstaten, die
in 1914 leden, hadden nu weer voorspoed.
De financieele toestand is nooit zoo krach
tig en gunstig geweest.
Mexico.
N e w-Y o r k, 8 Dec. (R.) Volgens een
telegram uit San Antonio (Texas) heeft het
consulaat van Carranza aldaar bericht ont
vangen, dat 15 Mexicaansche vrouwen ver
leden Zondag te Casas Grandes als spion
nen zijn doodgeschoten door de autoritei
ten van generaal Villa.
Kameroverzicht
Tweede Kamer,
In 'de zitting van Woensdag werd aan den
heer T e e n s t r a verlof verleend den Mi.
nister van Landbouw te interpelleeren in
zake de bestrijding van mond- en klauw-
zeer.
Daarna worden voortgezet de algemeene
beschouwingen over de Staatsbegroting
De heer Rutgers (a.-r.) huldigt de Re-
geenng voor het gevoerde buitenlandsch
beleid, ook voor de krachtige protesten naar
Oost en West gericht. Hij vraagt, of de Re
geering gereed is om in samenwerking met
andere neutralen haar taak te vervullen, als
de vrede komt. Zij overwege daarom de
bijeenroeping van een conferentie van neu
tralen. Er staat ons een nieuwe belangrijke
ontwikkelingsperiode te wachten na den oor-
log en vele mannen en vrouwen werken
daaraan reeds nu. Reeds thans moet de aan
dacht gewijd aan internationale maatregelen,
die mogelijk zullen zijn en struikelblokken
zullen vormen voor den oorlog.
Spr critiseert vervolgens de houding van
den Minister van Landbouw in zake de
steenkolenvoorziening en de samenstelling
van het steenkolenbureau. De dientengevol-
ge ontstane moeilijkheden konden niet
uitblijven. Hij critiseert de belemmering van
vrijen invoer van steenkolen. De maatregel
van inbeslagneming veroorzaakte verminde
ring van invoer van Engelsche kolen, gezwe
gen nog van het politieke belang, dat wij
niet aangewezen zijn op de kolenvoorzienine
uitsluitend uit één land.
Wat de werkloosheidsverzekering betreft,
moet de noodmaatregel alleen gelden voor
oe door de crisis getroffenen, en geen uit
gangspunt zijn voor een wettelijke regeling,
al zitten er elementen in die later bruikbaar
zullen zijn.
Spr. betoogt daarna, dat de Minister van
Financiën In zake de ouderdomsvoorziening
het bestand met de rechterzijde verbrak en
provoceerend en denigreerend handelde en
daardoor een struikelblok plaatste op den
weg naar de totstandkoming zijner financiee
le hervormingen.
De heer de Visser (C.-H.) wijst op de
weigering der Regeering, om over te gaan
tot gedeeltelijke demobilisatie en op den
aandrang der Regeering tot het behoud der
eenheid tegenover het buitenlandsch gevaar;
spr. wijst voorts op het wagenwijd openzet
ten van de deur van den politieken strijd,
door in de grondwetsherziening het passief
vrouwenkiesrecht op te nemen en op het
alles-op-losse-schroeven-zetten ten aanzien
van de arbeidersverzekering. Hij hoopt, dat
de ontketening van den partij-strijd niet van
nadeeligen invloed zou zijn als ons land in
een oorlog werd gewikkeld ter handhaving
der neutraliteit.
De heer van Vuuren (V.-L.) maakt
enkele opmerkingen van financieelen aard
en bespreekt de economische maatregelen,
waarvan hij de nadeelen in het licht stelt;
bevordering van smokkelarij en consenten-
handel.
De heer B e u m e r (A.-R.) vraagt 't oor
deel der Regeering over de motie-Helsdin-
gen (bezoldiging der ambtenaren enz.).
Spreker meent, dat het geld voor de ver
leden jaar toegezegde salarisverhoogingen
er wel is.
De heer DuymaervanTwist (A.-R.)
betoogt met enkele voorbeelden, dat aan
een zuiver beheer in zake de leger-uitgaven,
nog veel ontbreekt.
De heer de Geer (C.-H.) wenscht in za
ke de economische maatregelen geen critiek
maar wel een waarschuwend woord te doen
hooren. Hij betreurt met het oog op onze
internationale positie de afbreking van het
bestand en wenscht dat de Regeering terug-
kome op haar besluit ten aanzien van de in-
validiteitswet-Talma en zich verder beperke
tot grondwetsherziening ter oplossing van
het kiesrecht- en onderwijsvraagstuk.
De heer S a n n e s (S.-D.) verdedigt het
uitvaardigen van uitvoerverboden en het
stellen van maximum-prijzen.
De heer van Wijnbergen (R.-K.) be
spreekt de wenschelijkheid van het verlee-
nen van duurte-toeslagen tot verhooging
van loonen \an arbeiders en ambtenaren.
Spr. hoopt verder dat de regeeiing onom
wonden zal verklaren of een ontwerp tot
verhooging van de onderwijzerssalarissen in
bewerking is. Thans wreekt zich de poging
der Regeering om rekening te houden met
de omstandigheden en toch te willen optre
den naar de eiscnen der concentratie.
De heer Koster (V.-D.) bepleit bèzuinl-
gingen aan verschillende departementen
waar veel te royaal met het geld wordt om-
gesprongen en voor de onnoodigste dingen
veel te veel omslag gemaakt wordt.
De Min. v a n B i n n e n 1. Z a 1: e n (da
heer Cort van der Linden) verklaart te zul
len behandelen de verhouding van de regt e-
ring tot de Staten-Generaal, de buitenlan-L
sche politiek, de economische politiek, da
bestaande nooden en de binnenlandse!.2
politiek.
De zitting wordt geschorst tot Donder
dag 11 uur.
Uit dc Pert
Het opperbevelltebberschap.
De oud-minister Staal wijdt in Het V
d e r 1 a n d (naar aanleiding van de daar»
over in het voorloopig verslag van de Twee»
de Kamer over hoofdstuk VTI1 der Staats-
begrooting gemaakte opmerkingen) eenige
beschouwingen aan het opperbevelhebber
schap. De bezwaren en bedenkingen zoowel
tegen het benoemen van den chef van den
generalen staf als van den commandant van
het veldleger tot opperbevelhebber kunnen
naar generaal Staal's meening worden
opgeheven, als het opperbevelhebberschap
wordt opgedragen aan den Koning.
„Het hoofdkwartier van den koning-op
perbevelhebber wordt dan gevormd door de
chefs van den generalen staf en van rlcn
marinestaf, met het reeds in vredestijd or.-
der hen werkende personeel (dat dan na
tuurlijk de noodigc uitbreiding kan oncW-
gnari) en de opperbevelhebber vindt te zij
ner beschikking in die twee genoemde auto
riteiten de beste adviseurs, die hij maar
wenschen kan.
Het is te voorzien, dat tegen de hiervo. i
geschetste regeling bedenkingen zullen wor
den aangevoerd. Een paar er van wil ik 1
dadelijk zelf ter sprake brengen.
In de eerste plaats zou de regeling eere
wijziging noodig maken van art. 77 der
Grondwet, welke laatste zinsnede de bepa
ling bevat: ^Vlle koninklijke besluiten en
beschikkingen worden door een der hoof
den van' de ministerie.ele departementen
mede onderteekend". Dit zou natuurlijk niet
aangaan voor wat betreft de besluiten r-n
beschikkingen, welke door den koning als
opperbevelhebber worden genomen, en in
verband daarmede zou voor deze laatstbe
doelde in het artikel een uitzondering moe
ten worden gemaakt.
De tweede bedenking is, dat de regeling
niet in de wet vastgelegd kon worden, on\«
dat zich omstandigheden kunnen voordoen,
bijv. tijdelijke physieke ongeschiktheid, min
derjarigheid, waoronder de koning niet met
het bevelhebberschap kan worden belast.
Het is echter ook niet noodig ze in de wt
vast te leggen, mits men ze slechts moge'. ,k
make en zoo mogelijk toepasse. Het gev .1,
dat een vorstin de kroon draagt, geeft p
zichzelf m. i. volstrekt peen aanleiding cm
van de regeling af te wijken. De Konin«r"i,
die In vredestijd het hoogste gezag draaet,
js ook volkomen bij machte het opperbevel
hebberschap waar te nemen en de verch -
ging te leiden met behulp van goede adw-
seuTS (den chef van den generalen en van
den marinestaf).
Een derde bedenking zou kunnen zijn: aal
het in een constitutioneele monarchie eigen
aardige bezwaren kan opleveren, om het
gezag van den Koning uit te breiaen lot
een feitelijk oppergezag, dat in art. 60 on»
zer Grondwet hem wel wordt toegekend,
doch volgens onze grondwetsuitleggers
slechts in den zin van „opperbestuur r.oo-
ols dat geldt voor al de andere departemen
ten .Ten eersta zal ieder Nederlander wel
de vaste overtuiging hebben, dat onze
Oranjevorsten met behulp van het te ver-
leenen oppergezag aan absolutistische nei
gingen gehoor zullen geven, maar overwe-
gend acht ik in deze, dat ln oorlogsgevnl
zulk een bijzonder groote krocht uitgaat v.
het feit, dot de Koning de leider van de de
fensie is.
Men lette op hetgeen Duitschland te zien
geeft: op het grootere élan, dat bij de Rus
sische troepen waargenomen wordt, sedert
de Tsaar persoonlijk het bevel over de le
gers op zich nam, en men stelle daartegen
over, wat men ziet bij de Engelschen en hij
dc Franschen, welke laatsten nu eenmaal
in hun Republiek geen leider vinden, die vnit
het eerste oogenblik af de geestdrift hoog
weet op te voeren, en die eerst na den slag
aan de Marne aan hun Joffre zijn gaan ge-
looven en dit slechts zullen blijven doen,
zoolang zij het vertrouwen ln zijne strate-
gie behouden".
Alle bedenkingen, welke men voorts zou
kunnen maken, moeten aldus vervolgt de
schrijver ln oorlogsgeval wijken voor dl'
eene: dat alsdan alles aankomt op t red»
den van de onafhankelijkheid. En naar zijns
vaste overtuiging is de beste waarborg voot
goede kansen dat dit doel zal worden be
reikt, het toevertrouwen van de leiding aan
den Oranjevorst, die bij zijne inhuldiging
(art. 52 der Grondwet) de volgende eed nf
belofte aflegde: „Ik zweer (beloof) dat Ik da
onafhankelijkheid en het grondgebied deï
Rijks met al Mijn vrmogen zal verdedigen
en bewaren". Eene belofte, die vrijwel zon
der beteekenis blijft, als Hem het gezag
wordt onthouden, om ze daadwerkelijk na 'e
komen.
Ten slotte uit het artikel van. genei aal
Staal nog het volgende
Rij de mobilisatie van onze weermacht
in het vorige jaar heeft de Regeering al»
opperbevelhebber van zee- en landmacht
aangewezen den opperofficier die function*
neerde als chef van den generalen stat.
Onder de bestaande omstandigheden kon
zij niet anders, en volgaarne wil ik erken
nen dat, voor zoover ik bedoelden opper-
otficier ken, de gedane keuze door mij aW
een uiterst gelukkige wordt beschovrwd, ter*
wijl eenige van de hiervoren gemelde be
zwaren tegen zulk een benoeming zich lit
dit geval niet voordeden, aangezien de titu*
laris ouder o( hooger in rang was dandj
commandant van het veldleger en de chet
van den marinestaf.
Hij liet echter de plaats van chef van dei)
generalen staf leeg en dat vind Ik wel de»
gelijk een bezwaar, dat zich m. L zou h
ben doen gevoelen bijaldien het tot een oor-
k>£ pelcomen ware.
intusschen schijnt de mobibsane vieetf,
te zullen verloopen en er zou dan ook vo
mij geen aanleiding geweest zijn de dco»
mii behandelde aangelegenheid thans reed*
