'bereikte de heer Pool in 1890 den hoofd
officiersrang. Zoowel in den rang ven ma
joor als in dien van luitenant-kolonel dien
de hij gedurende een tweetal jaren, het
laatst bij het garnizoensbataljon van Suma
tra's Westkust.
In October 1894 verliet overste Pool den
Indischen militairen dienst met pensioen.
Nederland en de oorlog»
Interneerinyadepot Bergen.
De commandant van het interneerings-
depót te Bergen (Noord-Holland) is van zijn
functie ontheven en wordt vervangen door
ilen majoor van het Nederlandsch-Indische
leger Kruisheer. In genoemd depót bevin-
Iden zich thans 5 geinterneerde Duitsche
officieren, benevens een 150-tal onderoffi
cieren en minderen van de Duitsche zee- en
landmacht.
Turfprfjzen.
Door 'den Minister van Landbouw enz. is
fot de Burgemeesters de volgende circu
laire gericht:
In verband met klachten, welke mij be
reikten nopens abnormale prijsstijging van
turf, heb ik in den loop der maand October
j.l. overieg gepleegd met de voornaamste
vereenigingen van verveners en enkele
daarbij niet aangesloten verveners. Dit over
leg leidde er toe, dat door mij tot bedoelde
vereenigingen en firma's op 29 October j.l.
een schrijven gericht werd, (waarvan uit
treksel bijgevoegd wordt).
Daar de in den brief bedoelde inventari
satie van de Arbeidsinspectie thans is vol
tooid en mij enkele klachten over verdere
Prijsstijging bereiken, ben ik voornemens
ver te gaan tot de vaststelling van maxi
mumprijzen voor turf, geldende voor het
materiaal, dat zich op de veenplaats bevindt.
Deze prijzen zullen gesteld worden op 30
pet. boven de normale prijzen.
Ik verwacht van deze vaststelling daling
van de detailprijzen, voor zoover deze thans
overmatig zijn. Mochten echter in eenige
gemeente 8ë turfprijzen abnormaal hoog
blijven, dan ben ik bereid verdere maatre
gelen te nemen. Ik zal u van de door mij
vast te stellen maximumprijzen ten spoedig
ste mededeeling doen.
Mochten na de vaststelling van de maxi-
mumpriizen de detailprijzen in uwe gemeen
te abnormaal hoog blijven of gebrek aan
turf bestaan, dan zal ik zulks gaarne ten
spoedigste vernemen, ten einde te overwe
gen welke maatregelen genomen kunnen
worden.
Met het oog op het bovenstaande ware
het wenschelijk, dat door u thans reeds
wordt nagegaan, welke de normale detail
prijzen in uwe gemeente zijn en met hoe
veel deze verhoogd dienen te worden, wan
neer de prijzen van het materiaal op de
veenplaats 30 pet. duurder zijn d8n in ge
wone tijden. Door dit thans reeds na te
gaan, zult u in staat zijn, mij na vaststel
ling van de maximumprijzen zoo spoedig
mogelijk de verlangde mededeeling te doen.
Winter- en voor j aars werk
zaamheden in den tuinbouw.
Het navolgende is bepaald
Aan niet-beroepsmilitairen, die hoofd of
leider zijn van een tuinbouwbedrijf en aan
hen, die als zoodanig werkzaam 2ijn, kan
met inachtneming van de gres van toelaat
bare afwezigheid voor bijzondere ver
loven door compagnies- (eskadrons-, bat
terij-, fort-, detachements-) commandanten
ten behoeve van winter- en voorjaorswerk-
zaamheden een verlof worden verleend,
waarvan de duur naar noodzakelijke
behoefte, hoogstens 3 werkdagen per week
mag bedragen.
De v/interwerkzaamheden val
len in het tijdvak van T December15 Febr.
en omvatten:
iii\ de b'o o m- en f r u i t k w e e k e-
rnj e n het snoeien, stekken, verplanten van
'diverse gewassen, zoomede het rooien, pak
ken en verzenden daarvan;
in de bloemisterij: het in bloemrek
ken van heesters en planten cn het z.g.
„broeien" van bloembollen
in de groenteteelt: het aanleggen
van broeibakken, cultuurwerkzaamheden in
bakken en kassen
de voorjaar s-w erkzaamheden
vallen in het tijdvak van 15 Februari—1 Mei
en betreffen
voor de boom- en fruitkweek e-
r ijhet veredelen (enten) van diverse ge
wassen, voortzetting van het snoeien, stek
ken, verplanten, zoomede van het rooien,
pakken en verzenden dezer gewassenbe
mesten en spitten;
voor de bloemisterij: het kunst-
ma'.ig in bloei brengen, het zaaien, verspe
nen en stekken, het uitolanten en verpotten
van overwinterende voorjoarsgewassen;
voor de groenteteelt: voortzetting
der zeer noodzakelijke cultuirrwerkzaamhe-
den in kassen en bakken; oogsten en ver
zenden der vroegste voorjonrsgroenten; be
mesten en spitten zaaien en uitplanten van
groenten op den kouden grond.
Verzoeken om verlof.
De Minister van Oorlog heeft het navol
gende bepaald
Van bijzondere verloven als
bedoeld onder 2o en 3o van L. O. 1913, B.
3C3 zijn uitgesloten
lo. do landweermannen, behoorende tot
de behangen, aan welke in haar geheel on
bepaald verlof is verleend, doch die op eigen
verlangen onder de wapenen blijven of ko
men
-o. de miliciens, die voor eerste oefening,
-r' de landstormrrianh'én, die korter dan 8 :A
maand onder'de wapenen zijn;
ƒ0. zu, die de opleiding tot een rang of
een hoogeren rang volgen.
Engeland en de N. O. T.
Bij de besprekingen in het Engclsch La
gerhuis over de werking der N. O. T. heeft
de onder-minister van buitenlandsche zaken,
Cecil, o.a. gezegd, dat er een regeling was
getroffen, krachtens welke de boeken der
margarinefabrieken in ons land op gezette
tijden worden nagezien door Engelsche ac
countants, die zullen onderzoeken wat er ge
daan is met de producten van die fabrieken.
Naar wij vernemen, heeft men hier echter
niet te doen met eene tusschen deEngelsche
regeering en de N. O. T. getrokken rege
ling. Integendeel heeft de N. O. T. steeds
principieel bezwaar gemaakt tegen het aan
vaarden van de medewerking der Engelsche
regeering bij de door de N. O. T. uit te
oefenen contróle, hetzij in den vorm van
accountant's onderzoek, hetzij op andere
wijze. Het bedoelde onderzoek is dan ook
een maatregel, door de Engelsche regeering
op eigen gelegenheid genomen, welke zich
hoofdzakelijk uitstrekt tot fabrikanten, die
grondstoffen uit Engeland betrekken (als:
margarinefabrieken, olieslagerijen, spinne
rijen, enz.) en waaraan de fabrikanten zich
vrijwillig onderwerpen.
Zelfs hebben eenige fabrikanten die groo-
te hoeveelheden grondstoffen uit Engeland
aangevoerd krijgen, zelve om toepassing van
dezen maatregel gevraagd.
Uitvoerverbod.
Met 10 December is verboden de uitvoer
van giaphiet en daaruit vervaardigde artike
len, als grondstof en bewerkt, tenzij gebruikt
als onderdeel van eenig vervaardigd artikel
waarvan graphiet geen hoofdbestanddeel is.
Boter.
Pe minister van Landbouw, Nijver
heid en Handel, heeft bepaald dat gedu
rende de week van 1219 December a.s.
voor 65 der boter productie certification
tot uitvoer zullen- worden verleend en 35
voor binnenlandsch verbruik zal moeten
worden beschikbaar gesteld, alsmede dat de
bewijzen van toelating tot uitvoer van bo
ter, afgegeven door de Rijkscommissie van
toezicht op de botervereeniging, op grond
van die certificatiën zullen gelden tot Dins
dag 28 December a.s., des voormiddags 12
uur.
De m e e I p r ij s.
Door den Minister van Landbouw, Nij
verheid en Handel is tot den Burgemeester
de volgende circulaire gericht
Bij mijne circulaire van 24 April jl. no.
455 werd een meelprijs van 16 ets. per Kg.
vastgesteld voor die personen, die gewoon
zijn meel te koopen om daarvan voor hun
gezin brood te bereiden of te doen bereiden.
Naar mij thans is gebleken kan naar ver
houding tot den goedkoopen broodprijs van
12 ets. deze prijs lager worden gesteld. Ik
heb derhalve besloten met Ingang van 15
December e.k. dezen prijs te stellen op 14
ets. per K.G. In verbond hiermede zal, in
afwijking in zooverre van mijne circulaire
van 14 Juli jl. No. 636536 het meel, be
stemd voor den verkoop op meelkaerten,
door mij aan de gemeenten worden geleverd
tegen den prijs van 11.80 per 100 K.G.
VI e e s ch.
Naar men verneemt heeft de minister van
Landbouw voor de aanstaande week het ge
wichtspercentage bepaalt voor worst op 100,
voor alle andere soorten varkensvleesch en
bereide vleeschwaren op 200; voor rund-
vleesch op 75 en voor schapenvleesch op 50
en is voor de aanstaande week de prijs per
slachtgewicht, bedoeld in de regeling om
den uitvoer van rurvd- en schapenvleesch
vastgesteld op 0.80 per K.G.
De Frisia aangehouden.
Naar het Hbld. van een der passagiers
van de „Frisia" vernam, is het schip van
Woensdagmorgen tot Donderdagmiddag 4
uur in de Deal opgehouden.
De mail voor Nederland werd van boord
gehaald; die voor Duitschland en voor Tur
kije bleef onaangeroerd.
Drie passagiers werden als „vijandige
vreemdelingen" meegenomen; één hunner
kwam later terug: hij had kunnen bewijzen,
Braziliaan te zijn. Eene vrouw, die van
boord gehaald werd, was. naar het gerucht
wilde, eene „gezochte spion". en en
Donderdagavond wilde de kapitein voor
de Theems voor anker gaan. Dat werd niet
toegestaan. Doorvaren of terug naar de
reede van Deal. En toen er niet gauw ge
noeg beweging in het schip kwam, werd een
schot voorlangs afgegeven, waarop de „Fri
sia" terugging.
Vrijdagmorgen 7 uur kreeg het schip toe
stemming te vertrekken. Des avonds was
het te IJmuiden binnen.
De Nederlandsche Journalistenkring
en de zaak Schroder.
Op verzoek van een groot aantal leden
van den Ned. Journalistenkring heeft het
KBesluur van den i Kring bepaald, dat
de Kring een buitengewone algemeene ver
gadering zal houden op Zondag 19 Decem
ber, des namiddags 1 uur in hotel de l'Euro-
pe alhier, ten einde te bespreken de gevan
genneming van den heer J. C. Schroder,
hoofdredacteur van De Telegraaf.
De ciieetstweigerings-actie.
In de bekende zaak betreffende het
manifest inzake dienstweigering stonden Za
terdag voor de rechtband'te Assen terecht de
mede-onderteekenaars van het bekende ma
nifest dr. Louis A. Baehler, rustend predi
kant te Poterswolde on ds. J. B. Th. Hugen-
holtz, predikant der Ned. Herv. gemeente le
Vledcler, beschuldigd van opruiing en het
verspreiden van opruiende geschriften.
Cp de publieke tribune was veel belang
stelling.
Het eerst diende de zaak van dr. Baehler.
Op een vraag van den president, ver
klaart deze beklaagde, nadat een aantal ge
tuigen gehoordw aren, dat de exemplaren
werden gezonden naar personen, van wie
men kan verwachten, dat zij met den inhoud
van het manifest instemden. Men kon die
exemplaren aanvragen bij beklaagde. Deze
gaf dan aan 't depot van distributie op, hoe
veel exemplaren aan den aanvrager moes
ten worden gezonden.
Beklaagde vertelt voorts, dat er in verband
met het opstellen van het manifest, drie ver
gaderingen zijn gehouden: een in Paters-
wolde en twee in Utrecht. Het manifest is
voornamelijk ontstaan, doordat men ver
ontwaardigd was over de catie ven den heer
Van Aalst en van professor Knappert. Be-
kl. en de verschillende onderteekenaars
hoopten le. dat het manifest indruk zou ma
ken bij de militaristisch gezinden in ons
land en 2e. dat de regeering zou inzien, dat
zij zou moeten overgaan, om vrijstelling van
den dienst te verleenen aan« hen ,die ge
moedsbezwaren tegen den dienst hebben.
Een der rechters vraagt bekl. wat hij voor
practisch gevolg van het manifest vernacht
te.
Beklaagde zegt, dat, wanneer de buiten
wereld zag, dat er een tegen-actie kwam te
gen de actie van den heeren Van Aelst en
prof. Knappert, dit reeds een practisch ge
volg van het manifest was.
Op de vraag, welke vervolgens aan be
klaagde wordt gedaan, of hij er niet aan ge
dacht had, dot het manifest onder de oogen
zou komen van jonge mannen, die nog niet
tot oordeelen bevoegd ware, antwoordde hij,
dat toch ook de regeering niet vraagt of de
19-jorigen, die hun militaire plichten moe
ten vervullen, reeds tot oordeelen bevoegd
zijn. (Daverend applaus op de publieke tri
bune).
#De president dreigt met ontruiming der
zaal.
Vijf getuigen a décharge verklaarden allen
in het manifest geen opruiing te hebben ge
lezen en zij achten dr. Baehler daartoe ook
niet in staat.
Het O. M. eischte Itegen dr. Baehler drie
maanden gevangenisstraf.
Tegen ds. Hugenhoïlz eischte het O. M.
twee maanden gevangenis
straf.
Aan het tc Assen Zaterdag gevoerde rechts
geding nog het volgende:
Na het verhoor van beklaagde Bühlcr kreeg
het 0. M.. waargenomen door mr. J. C. Roo
senburg. het woord. Spr. zal het requisitoir
niet lan.g maken, omdat de zaak volgens hem
duideïiik is. Het manifest zegt spr. wil
door dienstweigering den oorlog voorkomen.
Feuwen geleden hebben de grootste geesten
getracht liet grootc probleem op te lossen.
Men heeft congressen geh:ouden. zelfs een
Vredespaleis gebouwd en thans ziin we ver
der van den vrede dan ooit te voren. Spr.
gelooft ook niet. dot alle congresleden het
ooit tot vrede zullen brengen. Beklaagde en
ziin aanhangers willen echter wijzer zijn
Zij trachten dat gedaan te krijgen door dienst
weigering. Spr. vindt het iammer dal men
het zoekt langs den weg van revolutie en
niet langs dien der evolutie. Predikanten, die
geacht moeten worden de bevolking in het
goede voor te gaan. prediken verzet tegen
dc wet. In de legers wordt de oorzaak van
den oorlog gezien, wat niet iuisl is. zegt spre
ker. Bij de diplomatie Is de schuld en daarbii
niet alleen, maar hel geheel e volk draagt de
schuld. Spr. zegt: alleen aan het leger heb
ben wil te danken, dat wii tot heden buiten
den oorlog ziin gebleven. Fr 5 volslagen ge
brek aan vaderlandsliefde, dat beklaagde ken
merkt. zegt spr. Hii had moeten denken dat
een dergeliik manifest zeer gevaarlijk is en
het vaderland in groot gevaar heeft kunnen
brengen. Het volk is verstandiger geweest,
gaat spr. voort. Alle partijen en ook de S. D.
A. P. hebben vierkant partij gekozen tegen
dezen beklaagde.
Het O. M. verklaart het ten laste gelegde
wettig en overtuigend bewezen. Spr. noemt
deze zaak een hoogst ernstig feit. De hou
ding van beklaagde acht hii niet sympathiek.
Bovendien is beklaagde wederspanning cn
ongehoorzaam, zegt spr.. omdat hij, nadat
rechtsingang was verleend, is doorgegaan met
de verspreiding van het manifest. Hii eischt
schuldigverklaring van beklaagde aan het
len laste gelegde en zijn vcroordeeling tot
drie maanden gevangenisstraf.
Dr. Bahlbr verkreeg daarna liet woord te
zijner verdediging In d-e eerste plaats verse*
hij zich tegen een beschuldiging van lafheid
door den officier van justitie geuit. Daarna
tracht bekl. de bedoeling van opruiing le ont-
zenuwen. Het corpus delicti, zegt hii. noemt
zich zelf „manifest". Dit zelfstandig naam
woord is afgeleid van manifestum, dat open
baar beduidt. Er bestaat geen rechtskundige
spitsvoudigheid. die er met recht iels anders
dan een openbaar getuigenis van maken kan.
Voortgaande vraagt spreker: is getuigen te
genwoordig óók als staatsmisdriif aan te mer
ken In art. 131 van het Wetboek van Straf
recht staat geen woord over het misdadige
vau een openbaar getuigenis. Naar de letter
en naar den geest is het manifest volgens
bekl. geen opruiing. Zoowel naar zijn ge
schiedkundige afleiding als naar zijn tegen
woordig spraakgebruik is opruiing heel wat
anders dan waarvan het manifest getuigenis
geeft. Verder zegt hii: Al wil het manifest nie*
ageeren, maar slechts getuigen, het kan nie'
anders dan beschavend werken. Een verru
wende uitwerking van hel manifest is uitge
sloten. Spr. vindt zich zelf le beschaafd om
op le ruien.
Wil men getuigen verbieden cn beletten,
men belette en verbiede dan alle Evangelie
verkondiging. Men verklarc dan ook alle Bij
belgenootschappen voor verboden vereenigin
gen. omdat het Nieuwe Testament bevat een
overvloed van woorden, die degenen die- ze
zrvuden willen toepassen in zekere omstan
digheden tot dienr.i wei gering zouden kunnen
hfÊJigcn. Sar. haalt aan Matth. 9 vs. 9. Malth.
c, vs. 44. Matth. 20 vs. 25 en 26. 2 Cor. 10 vs. 3
en 4. Jac. 3 vs. 18. 1 Petrus 4 vs. 15 en 16.
Geen der aanstaande dienstweigeraars, zal
zicti op ons manifest beroepen, zegt spreker.
Maai* velen hunner zullen hun weigering
gronden op woorden van Jezus of «lieris apos-
Inlen. Ik sta hier. zegt hii. in de vrijheid,
waarmede Christus mii heefl vrijgemaakt, ook
van hel onwaardige juk der militaire dienst
baarheid. Op grond van zijn vaderlandslief
de eischt hii ten slotte vrijspraak.
In ile zaak tegen ds. Hugenhoïlz waren
gedagvaard 2 getuigen charge cn getuigen
u décharge. Getuige i» décharge E. Roder-
iuond. landbouwer te Ylcdder. verklaart geen
opruiing in hel manifest te hebben gelezen
en evenmin aansporing tot dienstweigering.
Hii heeft nimmer gehoord, dat beklaagde In
ziin gemeente daartoe iets zou hebben ge
daan en acht beklaagde ook niet in slaat tot
opruiing.
Beklaagde verklaart zijn sympathie te heb
ben betuigd met dc idéé en daarna ook ziin
naam onder 'i manifest te hebben geplnnts»
Aan enkele menschen in zijn gemeente cn een
naar studenten te Groningen heeft hii een
exemplaar ter lezing gegeven, Op een desbe
treffende vraag van den president verklaart
hii te hebben geweten, dat dienstweigering
strafbaar is. Beklaagde heeft alleen getuige
nis willen aflegen van ziin overtuiging, niet
met het opzet om op te ruiten, maar dat
meer personen ook tot getuigenis zouden
overgaan.
Hel O. M. refereerde zich aan ziin requisi
toir tegen Dr Bühlcr genomen. Hij beschouwt
Ds. Hugenholtz niet als zoo'n hoofdman als
dr. Bühler cn eischt ten slotte een vcroor
deeling voor beklaagde tot twee maanden
gevangenisstraf.
Beklaagd? verklaart nogmaals geen opzet
lol opruiing te hebben gehad doch eenvou
dig voor zijn overtuiging te ziin uitgekomen.
Hii zegt: Omdat ik mijn vaderland liefheh, wil
ik de vaderlanders waarschuwen tegen het
militairisme. Waarom, zoo vraagt hii. mag
de een zijn denkbeelden ten gunsle van het
mililairisme verkondigen en wil de onze niet
ten gunste van het anti-militarlsmc? Beklaag
de gelooft niet tegen dc wetten van God ge
zondigd tc hebben. Hij meent God le dienen
en kan niet anders.
Dc uitspraak in beide zaken werd bepaald
op 20 December.
De ontsnapte Duitsche ofticieren
aangehouden.
Naar het Hbld. verneemt zijn de beide
Duitsche officieren, die Maandag j.l. uit het
inlcrnceringsdepól te Bergen wisten tc ont
snappen, in den nacht van Zaterdag op Zon
dag le Rotterdam gearresteerd. Zij zijn, na een
nacht op het hoofdbureau aldaar tc hebben
doorgebracht, gisteren naar Bergen terugge
voerd.
De aanhouding geschiedde door den hoofd
inspecteur der Amstcrdamsche recherche van
Soest en den inspecteur dier recherche Broelc-
hoff. De AmsterdamsHhe politie was te we
ten gekomen, dat heide officieren zich te Bot
terdam ophielden, met het gevolg, dat zii In
een woning daar ter slede werden aangehou
den.
De Duitsche deserteurs In Bergen
De „Tel." verneemt, dat de minister van
Oorlog aan de soc.-dem. Kamerfractie op
haar verzoek, om vrijlating der deserteurs,
verzekerd heeft, dat zij niet aan dc Duitsche
overheid zullen worden uitgeleverd, ook niet
na afloop van dop oorlog.
Een misrekening. Een smokke
laar te Ulft, die zeven vaatjes lijnolie over
de rens zou sturen, besloot ze In den Ouden
IJsel te werpen, verwachtende, dat ze dan
wel te Isselburg zouden aankomen. Hij ver
gat echter dat drijvende voorwerpen ge
woonlijk stroomaf gaan, zoodat vier der
vaatjes onder Ulft door de grenswacht wer
den opgevischt, terwijl de drie andere in
Doetinchem aandreven.
Een oru de heerlijkheid. De
heer H. W. van Hoytema, industrieel te Cu-
lemborg, is eigenaar geworden van de heer
lijkheid Lexmond, Achthoven en Lakerveld
voor de som van 27,000.
De heerlijkheid was eenmaal het eigen
dom van Reinoud graaf van Gelder, die ze
verpandde aan Huibert van Beusichem, van
wien hij in 1281 het kasteel van Culemborg
gekocht had.
Stikgassen op een post
kantoor. Zaterdagmiddag moesten op het
postkantoor te Rotterdam Indische zakken
ontsmet worden. Men had daartoe een ma
chine van den ontsmettingsdienst laten ko
men, waarmede de betrokken localen met
zwavelzuurdamp werden volgeblazen. De
dampen verspreiden zich echtter door het
gebouw, zoodat menigeen, die op het post
kantoor wezen moest, zich in de loopgraven
met stikgassen dacht en er de onaangena
me gevolgen van ondervond.
Brand aan boord van hat u.s.
Clio. Volgens door Lloyds ui* Valparaiso
ontvangen telegram Is aan boord van het al
daar van Amsterdam aangekomen stoomschip
..Clio", van de Kon. Ned. Stoomb.-Maatschap-
pii. 9 dezer brand uitgebroken. Brug. kaarten-
kamer, twee reddingsbooten en een deel van
het dek ziin verbrand. Er zal eene voorloo-
pige reparatie plaats hebben, die een opont-
liout van 14 dagen zal veroorzaken.
Hoog water.
Men meldt uit Maastricht:
De Maas blijft wassen, In de laatste 24 uur
nog 63 c.M., zoodat ze Zondagmiddag om 4
uur 3 98 M. of 45.94 M. boven N. A. P. stond.
Ze is buiten haar oevers getreden en het wa
ter spoelt over de wegen naar Borgharen,
Heil gein. Heer, Scha ra en Ljmmel. In Lim-
mel. Borgharen en Hcugem stroomt het zelfs
de laaggelegen huizen binnen, 't Is één groote
waterplas zoover het oog reikt. Te Wiik-
Maastridht staan vele kelders onder water-
Uit Grave wordt aan de N. R. Ct. ge
meld
De Maas voor deze gemeente is zoo sterk
wassende, dat men verwacht, dat alle lande
rijen in de bedding van de Beersche Maas
gelegen, spoedig onder water zullen komen.
De boeren in deze streek zijn, niettegen
staande den Zondag, met alle man en macht
bezig de ingekuilde aardappelen en knolra
pen in veiligheid te brengen.
De peilschaal te Grave teeken tthans 10.27
boven N. A. P.
Reclame.
plus f 1.50 per :tukci* acc^ns.
ülffl'llltl I, Ü.SttOTEHCo.
Utrechlschestraat 34. Tclef. 145:
Kunsf en Wetenschap
Een nieuw t o o 11 e c l-o r s a u 11. Wij
fotMien een nieuw orcan» le heerocton on
iiel Et-bied vnn Ji' l looucel-lcvcii. Ken orEmui.
dai den naam „Tooneelleven" draagt en «laf
't metst *\an nllc organen op dit gebied ge
ëigend kan ziin het toonecllevcn in ziin vol»,
len omgang te wcerspiogtlcn. Hot is een or-
ge an namelijk van de tooneelspelcre zeU. «lig
zich. zooals men weet. georganiseerd heb
ben in de Ncd. Tooneclkunstenaars-vereeni.
ging en die tot nu toe geen ander commu
nicatiemiddel bezaten dan een op ongeregel
de tijden verschijnend correspondentieblad.
Reeds lang is de behoefte aan een regelma«
tig en meer omvattend orgaan gevoeld, thans
is het streven dor verecniglng naar een eigen
blad met succes bekroond.
Aan de Inleiding van het bestuur, dat te
vens dc redactie in handen heeft ontkenen
wij het volgende:
..Wij, onze Vereeuiging. groeien, worden
sterker. Groeien óók naar binnen Dc steeds
•sterker gevoelde behoefte te gaan meespre
ken over de kunst die we liefhebben is daur-
van wèl 'n (bewijs.
't Begin is nog zwak. Nog niet klinkt do
eigen-slem. de zelf-gcdachtc. Maur dat do
geest werkt, dat er in gedachten en gevoe
lens gewroet wordt, zien we toch. Zoo voor
uil en verder, nu.
Of dc begeerte naar 't nieuwe, liet zèlf-zicu
en zélf-zeggen sterk genoeg is. zal de crvi-
iin>g ons loeren. Willen de loden, dan komt
'I orgaan iedere maand en zal vertolken hou
zii het Toone.cl-leven zien.
Ieder heefl het recht lot meespreken; be
schouwingen en studies over tooncelkunsl.'
tooneel-spcelkuttst. rol-opvatting en techniek,
zoowel als opstellen over de economische
vraagstukken liet tooneclbcdrüf betreffende,
zullen ons welkom zijn."
Het eerste nummer geeft reeds ongeveer
aan, hoe „Tooneel-lcven" worden zaL Het
bevat berichten over behaalde successen in
zake vak-actie, over wantoestanden, levert
kritiek, wa*"* de tooncelspclers kritiek op le
veren kunnen, zooals: op dagbladkritiek en
op inrichting van theaters, terwijl het verder,
een artikel van den voorzitter der vereen,
A. v. d. Horst bevat, dat tot titel heeft:
Strindberg over Hamlet, een van Louis
S a a 1 b o r n over moderne tooncelkunsl en
Kandinsky als tooncelhervormer. een van v.
Gasteren over: Wat vormt den looncel-
speler, een ingezonden van Benard Ca n-
ler enz. liet blad is weinig tevreden mét
het werk van den architect bij de gemeente
werken le Gravciahage, den heer Gort, die
ook de Utrecht schc sdhouwburgplanmn
beo ft yojojJ vrëid-
Uit den omtrekT
Verbouwing Schouwburg te
Utrecht. De raads-schouwburgcommissie
te Utrecht heeft aan den Rood de veifcou-
wlng voorgesteld van den tegenwoordigen
schouwburg, woarvan de kosten met Inbe
grip van 65.000 voor tooneeluitvoering,
décors enz. in totaal 375.000 zullen be<
dragen, waarbij komt 25.000 voor den ar
chitect. Het plan bestaat om de werkzaam
heden begin aanstaande jaar te doen oanvnn-
gen. Naar schatting zal de verbouwing 10
maanden duren.
De verbouwde schouwburg kan in Novem
ber 1917 gereed zijn. De voorgevel zal, even
als thans, tegenover de Drieharingstrnnt ko
men, zes meter naar voren, terwijl ook de zij
gevel aan de zijde van de voormalige Rijn
straat eenigszins naar voren komt. Overigens
blijft de oppervlakte dezelfde. In 't geheel zal
de schouwburg 940 plaatsen bevatten.
De muziekschool te Utrecht.
Zaterdagavond is in „Tivoli" te Utrecht een
groot feest'concert gegeven ter herdenking
van het 40-jarig bestaan van de Muziek
school van het departement Utrecht van de
Maatschappij voor Toonkunst De zaal was
eenvoudig, maar smaakvol versierd, terwijl
Johan Wagenaar, de directeur der school, bij
zijn opkomst een grooten bloemkrans aan
zijn lessenaar vond hangen. Een talrijk audi
torium, waaronder de commissaris der Ko-<
ningin en vele andere autoriteiten, woonden
de uitvoering bij.
Leo Ruygrok, Cotharina van Rennes, Wil
lem Pijper, Bern. Wagenaar leidden hun
eigen composities, die op het programma
stonden, terwijl het Utrechtsch Stedelijk Or-
chest, versterkt met leerlingen der Muziek
school, onder leiding van Wagenaar, de Cy
rano de Bergerac en de Doge van VenetRL
door -Wagenaar zelf gecomponeerd, ten ge-
hoore brachten.
De avond werd begonnen met Hol s BrklK-t
rungen, als hulde aan den vroegeren direo
teur.
Ten slotte werden tal van bloemstukken
en kransen aangeboden. Het publiek brachy
Wagenaar een hartelijke ovatie en juichte de
componisten en solisten geestdriftig toe.
Zaterdagmiddag werd in het hotel de FEuropa
te Utrecht de jaarlijksche algemeene vergade»
ring gehouden van den „Stichtschen Usbond
onder voorzitterschap van den heer mr. C. dg
Wilde Jr.
De secretaris, mr. R. van Woelderen, bracht
de notulen der vorige jaarvergadering uit, welke
onder dankzegging werden goedgekeurd.
De voorzitter bracht ter sprake, dat In sort*
mige kringen de bedoeling en het streven voi(^
den Bond nog wordt misverstaan. De bond w®
verbinding tusschen al de banen, die in de pro»
vincie te maken zijn, als middelen, waarovei^
het verkeer, per schaats of per slede, kan plaata
vinden. De bond laat hare banen onderhouden^
door betaalde baanvegers, die ook voorzien zijït
