Bl
„DE EEMLAN DER'
Dinsdag 28 December 1915.
BUITENLAND.
FEUILLETON.
N° 154
De goede denkbeelden winnen
veld.
DE STERKSTE.
14" Jaargang.
JP"'
B| l
Hoofdredacteur» Mr, O.J. VAN SCHAARDENBURG.
Uitgever»' VALKHOPP
Co.
ABONNEMENTSPRIJS:
Ut I maanden tooi Amersfoort t 1*0®*
Idem franoo pet post l»B®a
Per weeh (met gratis verzekering tegen ongelukken) O.IW.
Afzonderlijke nr-inmera
0.05.
YV'ekelyke bijvoegsel HollandicJi* HuUvwuc" (ondor redaotie
Tan Tbérdso van Hoven) por 8 mnd. 50 cts.
AdvertentiOn gelieve men liefst vóór 11 uur, familie*
•dveitentiea en beriohten vóór 2 uur In te zenden.
Bureau: U ÏRECHTSCH ESTRAAT I.
In ter comm. Telefoonnummer 66.
0.50
o.i o
PRLJ3 D12R ADVERTENTIËN:
Vaq 1-5 regels
F Ike rogol meer
Dienstaanbiedingen 25 cents btf vooruitbetaling.
Orooto lottere naar plaatsruimte.
Voor liandol sn bodrijf boetnnn ceci voordeotigo bepalingOO
tot bet herhaald advorteeron tn dit Blad, bij :ou»ent.
Cone circulaire, bevattend» da voorwaarvlori. rilt
aanvraag toegezonden.
'Aldus betitelde de Vaderlander zeer te
recht 'n artikeltje, waarin gewezen wordt op
'n kentering onder de R. Katholieken in hun
hbuding tegenover de openbare leeszalen.
„Met 44 tegen 26 stemmen hebben de
Provinciale Staten van Zuid-Holland in hun
ne zitting van Dinsdag 1.1. het voorstel van
Gedeputeerden, om subsidie te geven aan
de Openbare Leeszaal en Bibliotheek te
1 ^rdrecht, goedjjfkeurd.
Dit is in alle opzichten verblijdend, en nog
ie meer om de omstandigheden, waaronder
dit heeft plaats gehad. In de eerste plaats
ei heugen wij ons er over, dat dit voorstel
i.ior dit college, dat zoo overwegend Rechts
werd gedaan, en dat het aandurfde dit te
dóen tegenover de anti-revolutionairen, die
uok in deze materie aan het wachtwoord van
Dr. Kuyper hebben te gehoorzamen, en te
genover de Hetze van katholieke zijde tegen
ui voorstel gevoerd„De Maasbode" b.v.
bevatte den dag vóór de vergadering eene
krachtige aansporing aan alle geloofsgenoo-
ten om toch op post le zijn, om zoo verder
felijk voorstel te verwerpen.
Stond de zaak nu zóó, dat dit voorstel aan
genomen ware door eene combinatie van de
hristelijk-historischen met Links, het ge
beurde zou niet de waarde hebben, welke
hei thans voor ons heeltde christelijk-his-
tcrischen zijn nu eenmaal voorstanders \an
ue openbare leezalen, en de uitmuntende
redevoering daarover dooi dr. De Visser ge
houden in de Tweede Kamer, waarin hij het
Protestantsche vrije onderzoek hoog hield
tegenover de katholieke geestelijke voogdij,
zal niet licht worden vergeten.
Maar zoo stond de zaak niet. Thans werd
de subsidie verdedigd door een ka
tholiek, door een overtuigd katholiek cn wel
door niemand minder don den heer Kolk
man. Dit lid van Gedep., oud-minister, wel
dra weer lid van de Tweede Kamer, kwam
met de mededeeling dat men getracht had
katholieken tegen het voorstel op te zetten,
maar dat hij kath. was en dat hij er voor was.
Als hij tegen het neutraal onderwijs was en
steeds geweest was, was dat omdat daarbij
niet gegeven werd wat volgens zijn gods
dienstige begrippen vereischte was, maar in
de neutrale openbare neutrale leeszaal kun
nen wij vinden wat ons dierbaar is en laten
liggen wat ons verderfelijk voorkomt. Spr.
maakte vei der de zeer juiste opmerking, dat
men personen boven de 18 jaren niet kan
stellen onder een permanente 'voogdij, dan
zou hij als kath. vader zijn zoons ook niet
naar de academie kunnen zenden.
Hij won het pleidooi; waarlijk de gezonde
denkbeelden winnen veld.
ije oorlog.
B e r 1 ii n, 2 7 Dec. (XV. B.) Bericht van
het opperste legerbestuur «it het groote
hoofdkwartier van heden voormiddag.
De door de Franschen ten noordoosten
van Neuville voor onze stelling door opbla
zing verkregen trechter is door ons bezet.
Eene vijandelijke opblazing op de hoogte
van Combres richtte slechts geringe be
schadigingen aan.
Verder is er niets gebeurd.
Parijs, 2 7 Dec. (Hnvas). Namiddag
communiqué.
Er is niets te berichten.
Par ij s, 27 Dec. (R.) Avond-communt*
qué.
XX'ii bombardeerden met succes de stellin
gen van den ijand tusschen Grande dune
en de zee, vernielden borstweringen en blie
zen een blokhuis op. Wij lieten een mijn
springen in Artois ten noordwesten van
hoogte 140 en verijdelden de pogingen om
den krater te bezetten. Onze artillerie be
schadigde tusschen de Somme en Reims
Duitscho werken. In Champagne deden de
Duitschers, na een bombardement, een aan
val op onze liniën, die met gemak terug ge
slagen werd. De Fransche artillerie verricht
te goed werk in de Vogeezen, door 't ver
nielen van eene verdekt opgestelde batterij
machinegeweren.
Londen, 27 Dec. (R.) Officieel com
muniqué.
De vijand heeft hedenmorgen een mijn
doen springen tegenover onze linie ten zui
den van de Hohenzollern-vedoute. Wij ver
sterkten ons bij den rand van den krater.
Onze artillerie bombardeerde met goede
uitwerking vijandelijke loopgraven ten zuiden
\an spoorweg RijsselArmentiè'res. De vij
and antwoordde krachtig, maar richtte weinig
schade aan.
Elders heerschte slechts de gewone artil
lerie-actie.
Berlijn, 27 Dec. (W. B.) Bericht van
het opperste legerbestuur uit het groote
hoofdkwartier van heden voormiddag.
Er is niets nieuws te vermelden.
W e e n e n, 2 7 D e c. (W. B.) Officieel
bericht van heden middag.
Op het Russische oorlogstooneel is de
toestand onveranderd.
W e e n e n, 2 7 Dec. (XV. B.) Officieel
bericht van heden middag.
De actie van de Italiaansche artillerie te
gen het Tirolsche zuiderfront was gisteren
weer levendiger. Bij een gevecht, dat op de
oostelijke hoogtenreeks van het Etschdal ten
zuiden van Rovereto plaats vond, verloor de
tegenstander 200 man aan dooden en ge
wonden. Aan het Isonzofront was nu en dan
geschutvuur.
Rome, 24 Dec. (R.) Officieel commu
niqué.
Wij bombardeerden de stellingen bij Co-
logna en veroorzaakten daardoor ontploffin
gen en brand. Een aanvalspoging van den
vijand op den Monte sei Busi werd gestuit.
Berlijn, 27 Dec. (W. B.) Bericht van
het opperste legerbestuur uit het groote
hoofdkwartier van. heden voormiddag.
Van de oorlogstooneelen in den Balkan is
niets nieuws te berichten.
XX'eenen, 2 7 Dec. (XX7. B.) Officieel
bericht van heden middag.
Op het zuidoostelijke oorlogslooneel wa
ren geene bijzondere gebeurtenissen. In
Bjelopolje zijn tot dusver 5400 handvuur
wapenen ingeleverd.
Parijs, 2 7 Dec. (R.) Montencgriinsch
communiqué van den 2öen.
Onze troepen in het Sandsjok zetten het
offensief voort. Na hardnekkigen strijd, die
den gnnschen dag duurde, slaagden zij er in,
verscheidene dorpen te bezetten, die in han
den van den vijand waren, o.a. Godoesj,
Doneve en Dobria. De Oostenrijkers leden
zware verliezen.
Janina, 27 Dec. (Havas.) Het wordt
met zekerheid bevestigd, dat in Albanië een
incident is voorgevallen tusschen Grieksche
en Bulgaarsche soldaten. Aan den anderen
kant loopt het gerucht, dat er tamelijk ern
stige muiterijen zouden zijn voorgekomen
onder de Grieksche troepen in Macedonië.
D u r a z z o, 2 7 D e c. (Havas.) Pr ins Alex
ander van Servië en verscheidene Servische
ministers drukten met ontroering aan den
Franschen gezant de gevoelens van dank
baarheid uit, die zij bewaren jegens Fi ank
rijk voor de hulp verleend om de Servische
troepen van levensmiddelen te voorzien.
Kopenhagen, 27 Dec. (W. B.) De
Berlijnsche correspondei l van de National
Tidende is door den gezant ran Grieken
land (e Berlijn ontvangen, die hem naar aan
leiding van een door dit blad uit Londen
ontvangen telegram verklaarde, dat hem van
eene verandering in de stemming van den
koning niets bekend is. De koning volgt se
dert het begin ran den oorlog eene politiek,
die evenmin pro-Duitsch als pro-entente,
maar zuiver Grieksch is. Hierin is geene ver
andering gekomen.
Londen, 27 Dec. (R.) De Daily Chro
nicle brengt een interview van den gewezen
minisler-president Goenaris. Hij zeide, dat
zijne houding is aanvaard door de kiezers.
De Entente en de centrale mogendheden er
kennen het recht van Griekenland om on
zijdig le blijven; maar de onzijdigheid zal
slechts gehandhaafd blijven, zoolang de on
schendbaarheid en de onzijdigheid van
Griekenland gehandhaafd worden. XVanrreer
die geschonden worden, zal Griekenland tre
den uit zijne stelling van gewilde onverschil
ligheid.
Konstantinopel, 26 Dec. (W. B.)
Communiqué van het hoofdkwartier.
Aan het Dardanellcntront dwong in den
nacht van de 24en op den 25en onze artil
lerie een torpedoboot, die de landingsplaats
bij Ariburun beschoot, zich te verwijderen.
Bij Sedd ul Bahr wierp de vijand een vrij
groote menigte bommen en lucht torpedo's.
Onze artillerie vernielde een vijandelijken
mijnwerper en veroorzaakte belangrijke
schade in de eerste en tweede linie van de
vijandelijke loopgraven.
Onze artillerie trof vier malen een vijan
delijken kruiser, die verscheidene keeren
Altsjitepe en omgeving beschoot. Onze zee
straat-batterijen beschoten werkzaam de lam
dingsplnatsen van Sedd ul Bahr, troepenver-
znmelplaqtsen bij Mortoliman, vijandelijke
loopgraven in de omgeving van Kerevisdere,
reservetroepen ten westen van Eski Kissarlik
en eene batterij houwitsers. Zij brachten
merkbare schade aan en brachten twee ge>
pantserde booten tot zinken.
Bij Mortoliman voerde een van onze
watervliegtuigen welgeslaagde verkennings
vluchten uit over Tenedos en het eiland
Mavro en de vijandelijke stellingen bij Sedd
ul Bahr en trof een torpedoboot ten zuiden
van Sedd ul Bahr met een bom.
Verder is er niets van bcteckenis gebeurd
Delhi, 26 Dec. (R.) Generaal Towns-
hend rapporteert: Gisteren deed de vijand
een krachtigen aanval op een deel van onze
stelling. Hij werd teruggeslagen met verlie
zen van 700 a 800 man. Onze verliezen zijn
beneden de 200.
Londen, 27 Dec. (R.) Officieel be
licht.
Generaal Townsend, de bevelhebber van
de Iroepen bij Kut aan de Tigris deelt mede:
Den 24en en 25en December is hevig ge
streden om het bezit van het fort ten noor
den van het schiereiland Kut, waar de vijand
zich had genesteld. De vijand werd er her
haaldelijk uitgeworpen en hok ten slotte ai'.
Zijn verliezen worden geschat op 900 man
aan dooden en gewonden. Wij verloren 190
man.
Konstantinopel, 26 Dec. (W. B.)
Communiqué van het hoofdkwartier.
De krijgslieden van den sjeik der Senoessi
zeiten in verscheidene colonnes hunne aan
vallen legen de Engelschen in Egypte met
succes voort. De streek van Siva is geheel
van Engelschen gezuiverd. Eene colonne,
die aan de kust vooruitrukt, viel de plaats
Matiich aan, die 240 KM. ten oosten van
Solum ligt. In den strijd werd de comman
dant van Matrlch met 300 Engelsche sol
daten gedood; de rest van de vijanden
vluchtten naar het oosten. De muzelman-
sche krijgers maakten bij Solum en Matrlch
op de Engelschen buit twee veldkanonnen,
eene mdnigte artillerie, munitie, tien auto
mobielen, waarvan drie gepantserd, en - ne
menigte oorlogsmaterieel.
Londen, 27 Dec. (R.) Met betrekking
tol het Turksche communiqué van heden
deelt het XX'ar Office mede, dat van den 14en
tot den 24en December geen strijd geweest
is tusschen onze troepen en de Arabieren
aan de westelijke grens van Egypte. Den
25en werd de Arabische hoofdmacht, die op
omstreeks acht mijlen afstand van Merse
Matru stond, aangevallen en verstrooid met
gering verlies voor onze troepen.
Petersburg, 27 Dec. (Tel.-agent-
schap). Over de laatste operatiën van onze
torpedobooten aan de Bulgaarsche kust
wordt uit bevoegde bron medegedeeld, dat
de in die streek aanwezige torpedobooten
twee vijandelijke zeilschepen zijn tegengeko
men en in den grond hebben geboord. Zij
bombardeerden bovendien Bulgaar l:e !,ust»
posten.
Verscheidene vijandelijke duik booten vie.
len de torpedoboot Gromby nnn, die belton*
dig twee mijnen, die tegen haar werden af
geschoten, ontweek en den aanval door hel
vuur van hare artillerie afsloeg. Et is rel ir,
om to onderstellen, dat een van de vijande
lijke duikbooten is gezonken.
XV a s h i n g t o n, 2 7.D e c. (R.) De Ame-
rikaansche consul te Port Soid bevestigt, 'lat
de Jasakumaru in den grond is geboord zon*
der dot eene waarschuwing voorafging. I let
schip deed geene poging om to ontsnapi n„
Londen, 27 Dec, (R.) Bericht v.nv
Lloyds.
Het Fr ansche stoomschip X'ille de la Cio nt
is in den ochtend r an den 24en tot zink n
gebracht. Een gedeelte ran de bemanning
en van de passagier is gered door het stoom
schip Mcroc. Tochtig personen van tie i e-
manning en van de passagiers zijn omge.
komen.
Het Engelsche stoomschip Yeddo uit Glas
gow is in den grond geboord. De bemanning
is gered.
Ook het Engelsche stoomschip Cottingham
is tot zinken gebracht; zeven mannen zijn
gered, terwijl van de Ministre Beernacrt, die
ook in den grond is geboord, zeven mannen
gered zijn.
2 8 D e c. De passagiers en de bemanning
van de Ville de la Ciotat zijn in Malla aan
land gebracht.
Londen, 27 Dec. (REen officieel
bericht gewaagt heden van het vertrek des
Indische troepen uit Frankrijk'. De prins van
XVoles zegt daarin dIndische troepen vóór
hun vertrek uit Frankrijk in naam van den
koning dank voor de bewezen diensten, die
nu op een ander oorlogsveld zullen worden
aangewend.
Londen, 27 Dec. (R.) Men bericht,
dat de einduitkomsten van de wervingscartw
pngnc van lord Derby heden in een kabi
netsraad zijn besproken. Eerste minister
Asquith zal kort na het reces eene verkla
ring daarover afleggen.
Ottawa, 26 Dec. (R.) Men berichtje
dat in de aanstaande begrooting geen belas-
tingverhooging zal worden voorgesteld, om
dat de opbrengst van het tegenwoordige
tariet beschouwd wordt als voldoende ott»
alle uitgaven van Canada voor den oorlog le
bestlijden.
Sofia, 27 Dec. (Bu.gaarsch Agent*
schap). Met bijzondere plechtigheid werd Ire*
den de Sobranje door den koning geopend.
De prinsen Boris en Cyrillus woonden de
plechtigheid bij. Een talrijk publick vulde de
galerijen. De troonrede, die door den koning
werd voorgelezen, werd langdurig toege
juicht.
Kopen h age h, 27 Dec. (XV. B.) D|
Berlingske Tidende bericht uit Stockholm!
Gisterennacht is het telegrafische verkeetj
tusschen Rusland en Zweden weder geopend,
nadat het sedert den 4en December onder
broken was. De oorzaak van de onderbre#
Die mensch is het meest te benijden, die
aiemand benijdi!.
-OMAN VAN ANNA WAHLENBERG.
Geautoriseerde vertaling door
B. NORTAKKER.
Vroeger zou zulk een jong meisje ge
ïmponeerd zijn door al het nieuwe en
merkwaardige, dat zich voor haar oogen
uitbreidde» en zich overweldigd gevoeld heb
ben door de eer, dat zulk een vdorname
persoonlijkheid als rector Simon Eneveldt
zich verwaardigde met haar te spreken.
Maar Blenda trad op als was ze gewoon in
alle kringen te verkeeren, en als gelijke met
voorname persoonlijkheden te verkeeren.
Welk een verbluffende zekerheid f Ze werd
zenuwachtig, toen ze zag hoe Blenda een
der teer ingeLonden gedichtenverzamelin
gen in de hand nam, die zij, haar moeder,
altijd met de uiterste zorgvuldigheid afstof
te. En hoe ze er over sprak. Ze had die ge
lezen, hield er van, maar niet onvoorwaar
delijk. Een paar gedichten \ond zij duister.
Nee, nu Icq* mevrouw Ahrling zich niet
hmger stil houden. Ze trok haar dochter
waarschuwend aan haar iapon, maar op een
discrete wijze, zoodat de anderen het niet
konden merken.
Blenda wendde zich echter haastig om en
keek haar aan met hoor vrij. zedige oogen.
„Is er iets, moeder?"
Ze was onmogelijk, ze sprak luid, en had
den wenk niet eens begrepen.
„Wees voorzichtig met het boek!" zei
mevrouw Ahrling. „Het is een heel kostbare
band".
„Maar, moedertje, ik heb heel schoone
handen. Zie maar, zie maar, oom Simon, zie
maar Birger."
En nadat ze het boek nonchalant op de
plaats had gezet, maakte ze van de gelegen
heid gebruik, om hen alle drie beurt om
beurt haar werkelijk mooie en goed ge
vormde handen te laten zien.
De oude rector lachte. Birger keek een
beetje strak, en mevrouw Ahrling zweeg
met een verschrikten blik op haar zwager.
Hij nam de zaak van den vroolijken kont
op, maar hoe lang zou hij dat doen? Wie
wist, wanneer Blenda de grenzen over
schreed en zijn ergernis wekte in plaats
van hem te amuseeren?
Hoe kon ze toch zoo geworden zijn? Als
kind was ze wel levendig geweest, maar
schuw en stil bij vreemden. En in het ande
re thuis, dat zij daarna had gehad, kon ze
onmogelijk zoo veel menschen hebben ge
troffen, dat zij daar die zekerheid van op
treden vandaan had. Was het de nieuwe
tijd, die zijn stempel pp haar zette, sport en
kameraadschappelijke omgang? Wat wist
zij arme oude rouw daarvan, die niet me-er
meetelde en die tot een vervlogen tijd be
hoorde? Ja, een ding wist zij, n.l. dat zij
haar eigen kind niet kende.
In d« drie jaren, dat zij haar niet had ge
zien, had zij zich op een merkwaardige wij
ze ontwikkeld.
Een uur later, toen moeder en dochter
alleen in de kamer van mevrouw Ahrling
zaten, gaf Blenda hoar tevredenheid te ken
nen.
„Maar moeder, oom Simon is bepaald
aardig. Te oordeelen, naar de wijze, waarop
u voor hem kruipt, zou men meenen dat hij
een echte brombeer was, gewoonweg ge
vaarlijk. Maar dat is hij heelemaal niet."
„Nee, dat is hij ook niet", gaf haar moe
der toe. „Hoewel men toch voorzichtig moet
zijn en niet al te vrijmoedig."
En Blenda kreeg zulk een ernstig verma
nenden blik, dat zij moest lachen.
„Wees maar niet bang, moedertje," zei
ze. „Ik weet wel wat ik doe. Maar Birger?
Hem begrijp ik niet. Is hij altijd even stil en
gesloten als vandaag?"
„Meestal tenminste."
„Dat is jammer. Ik dacht dat ik een kleine
flirtation met hem kon beginnen."
„Blenda."
„Denkt u dat dit niet gelukken zal?"
Ze zag er bij die vraag heel onschuldig uit.
„Ik begrijp dien toon niet, Blenda."
Mevrouw Ahrling wendde geërgerd het
hoofd af, maar op hetzelfde oogenblik was
haar groote dochter naast haar op de knieën,
en voelde zij een zachte wang tegen de hare.
„Wees niet boos, moedertje/' zei Blenda
„ik heb alle mogelijke achting zoowel
voor Birger als voor oom Simon, t is alléén
zoo mijn manier van spreken om nu en dan
wat dwaasheden te zeggen. Iets prettigs moet
men toch hebben, weet u."
„Ja, maar Birger moet je met rust laten,"
zei haar moeder met een energieken klank
in de stem.
„Waarom?" vroeg Blenda plagend. Ze was
heelemaal niet van plan haar moeders ge
voelens te sparen.
„Omdat hij van zoo iets in 't geheel geen
verstand heeft. Hij geeft niets om meisjes."
„En de meisjes op school dan?"
„Met die studeert hij, dat is alles."
„Hoe wonderlijk
En ze zweeg alsof ze in gepeins verzon
ken was over het raadsel Birger Enefeldt. Ze
maakte knoop na knoop in haar lange horlo
geketting, en liet haar moeder een ander on
derwerp beginnen.
Toen de avond voorbij, was, nam Blenda
haastig afscheid, volgens de instructie van
haar moeder, want de heeren Enefeldt gin
gen gewoonlijk vroeg ter ruste. Daarop ging
ze naar mevrouw Ahrlings kamer om haar
hoed op. te zetten, dien ze daar gelaten had;
onderwijl ontspon er zich een klein dispuut
tusschen moeder en dochter.
Mevrouw Ahrling had een mantel om ge
daan. Ze wilde Blenda wegbrengen. Maar
deze vond dit niet noodig. Ze wa9 niet bang.
Wat zou haar overkomen op dat korte eindje
van de verlichte straat? Het was immers nog
niet laat.
Haar moeder was echter koppig. Ze bleef
doorgaan met haar goed aan te trekken en
trok haar handschoenen aan, toen ze Blenda
in de vestibule volgde. Maar daar bleef ze
staan. Bij de voordeur wachtte doktor Birgef
Enefeldt, in zijn overjas, en met den hoed ix|
de hand. Hij stond op de wacht. „Als Blond®
klaar is, gaan we," zei hij.
Hij had den geheelen avond niet veel gó»
zegd, en de jonge gast niet veel aandacht
geschonken. Maai waar sprake was .aa
zijn plicht, verzuimde hij niet.
Ze liepen samen door de leege straat, hij?
even zwijgend als te voren. Maar ook Blend*
sprak niet veel. De man naast haar had zot*
iets kalms en zekers in zijn wijze van doci\
dat hij haar niettegenstaande zijn terugga»
trokken en stillen aard, respect afdwong.
Misschien was het zooals haar moeder zelj
Hij was missohien een zeer ongeschikt ob»
ject voor een flirtation.
m.
De deur tusschen mevrouw Ahrlings ka»
mer en de eetkamer stond nu dikwijls op in»
En op de sofa daarbinnen schemerde een
licht gewaad, en onder de japon slingerde
een goed geschoeide voet heen en weer, en
een donker gelokt meisjeshoofd, gebogen)
over een boek, gesteund door twee smalls»
witte handen, was zichtbaar.
Blenda beweerde dat zij veel gemekkelij»
ker bij haar moeder kon studeeren dan iw
het pension, niettegenstaande dat de deu#
openstond, en zij gestoord moest worden
door iedereen die door de eetkamer liepi
Maar zij zelf was hnt, die de deur open litrt*
staan. De lucht werd dan frisscher, zal
Wordt vervolgd*