„DE EEMLANDER". Zaterdag 15 Januari 1916. BUITENLAND. Na 169 Eerste Blad. 14"' Jaargang. Bureau: UTRECHTSCH ESTRAAT 1. Politiek Overzicht Montenegro en de wereldstrijd. Hoofdredacteur: Mr. D.J. VAN SCHAARDENBURO. Uitgevers: VALKHOFF Ca ABONNEMENTSPRIJS: ^er 8 maanden voor Amersfoort Idem franco per poet ot gra •i t 1.60» - 1.50. Per week (mot grati9 verzekering tegen ongelukken) - O.IO. Afzonderlijke nummers Wekelijks bijvoegsel nde EoUandacht Huisproiue" (onder redactie van Thérèse van Hoven) per 8 mnd. 50 ets. Wekelijksch bijvoegsel n&ak P©r 3 mnd. 40 ets» Intercomm. Telefoonnummer 66. PRIJS DER ADVERTENTIEN: Vim 1—5 rogols.. 0i5()t Elke regol moerlt o.ia Dionstaanbiedingea SS ceutu by vooruitbetaling. Grooto lottora near plaatsruimte. Voor bondol on bedrijf bestaan zoor voordoeli-e bepalingen tot het horhnald edvortooron ia dit Blad, bij abounomonfc Eone oiroulnire, bevattond» do voorwaarden, wordt „aanvraag toegezonden. °B In een telegram uit Lugano, de Zwitsersch haliaansche grensplaats, is de terugkomst van den koning van Italië uit het veld in Rome, waar hij langdurige conferentiön heef» gehad met al zijne ministers, in ven band gebracht met den wensch van zijne ge malin, om haren vader, den koning van Mon tenegro, voor verlies van zijn troon te be hoeden. Er zijn in de berichten, die dit tele- grajn bracht, wel dingen, die zonderling klin ken: zoo b.v. de mededeeling, dat beoogd wordt een afzonderlijken vrede voor Monte negro te krijgen. Het zou zeker vreemd zijn, als Italië, dat nog niet lang geleden zich heeft aangesloten bij de op 14 September 1914 in Londen tusschen de Entente-mo- gendheden gesloten overeenkomst om niet anders dan gezamenlijk vrede te sluiten, zich er voor spande om voor Montenegro een afzonderlijken vrede te bereiken. Maar wat de hoofdzaak betreft, bevat het bericht iets wat geheel beantwoordt aan den loop, dien de gebeurtenissen nemen op dat onderdeel van het gebied, waarover de wereldstrijd zich uitstrekt. Er is inderdaad alle reden voor koningin Elena van Italië, om zich bezorgd te maken ovtr den troon van haren vader, koning Nikita van Mon tenegro. Het bulletin van het Oostenrijk- sche hoofdkwartier van 13 Januari bevatte dit bericht: „De in het Lovcengebied ope- reerende strijdkrachten stonden gisteren avond op 6 K.M. afstand ten westen van Cettinje." Met andere woorden: De vijand, die den inval in het gebied van Montenegro heeft gedaan, stond den 12en Januari voor de poorten van de hoofdstad. En hij is daar niet blijven staan. Hij is nu meesier van de stad. Dit is de vrucht van het succes, dat de troepen van het OostenrijkschCHongaarsche leger een paar dagen geleden hebben be haald door de verovering van den Lovcen- berg na een driedaagschen stormaanval. Hier is eene overwinning behaald van mili taire, maar niet minder van politieke be- teekenis. De Lovcenberg is een berg, die in het zuiden van de baai van Cattaro op rijst en de havenstad van dien naam en hare omgeving beheerscht. Maar ook in het geheele gebied van de oude Zwarte bergen ziin de beide toppen van den Lovcen, de Stirownik en de Jeserki Vhr, zichtbaar. Op den Jeserki Vhr ligt eene kleine kapel 1657 Meter boven den zeespiegel, waarin Peter II Petrovic begraven ligt, die zich behalve als heerscher, ook als dichter naam gemaakt heeft en wiens neef en opvolger, Danilo I, die van 1651 tot 1860 heeft geregeerd, zich zelf met toestemming van het volk en van Rusland en Oostenrijk tot eersten wereldlij ken „vorst en heer van Montenegro en de Brda" heeft uitgeroepen. Hier kon hij naar het oosten, noorden en zuiden zijn gebied overzien en naar het westen lag aan zijne voeten het Oostenrijksche kustland Dalma- tië en de Adria. Vroeger ging van de zee uit slechts een bergpad in tallooze krommingen van Catta ro naar boven, naar Cettinje. In den moder- nen tijd is daarvoor een straatweg in de plaats gekomen. Rechts en links van den weg sluit zich op het Oostenrijksche gebied het eene vestingwerk bij het andere aan. Maar die worden allen beheerscht door het bergmassief van den Lovcen, vanwaar Mon tenegro zijne kanonnen dreigend had ge richt op de streek aan zijne voeten. Reeds voordat vèr dragend geschut in de oorlogvoering werd gebruikt, had de Lovcen als waarnemingspunt en wegversperring be- teekenis, die belangrijk steeg, toen de snel vuurkanonnen kwamen, die 't mogelijk maakten het terrein tot in de forten van Cattaro van boven af te beschieten. Deze groote beteekenis kwam inderiijd aan den Bag, toen de moeielijkheden tusschen Oos- tenrijk-Hongarije en zijne zuidelijke buren begonnen. De chef van den ftaliaanschen generalen staf vefklaarde toen aan Oosten rijk: „Gij kunt doen wat gij wilt^maar van den Lovcen blijft gij af!" Nu is de berg, dien iedere rechtgeaarde Montenegrin als een heiligdom beschobwt, In het bezit van het Oostenrijksch-Höngaar- »che leger. Met den Lovcen is de stelling genomen, die het versterkte Njegusch aan den weg van Cattaro naar Cettinje be heerscht. Een van de toegangspoorten naar Montenepo is daarmee in handen van de Oostenrijkers, die zich gehaast hebben daar- wm gebruik te maken. Den 12en Januari Monden zij onder den rook van de hoofd stad van het land. Eergisternamiddag heb ben zij Cettinje bezet. Ook op het oostelijke front maakt de vijand aanhoudend vorde ringen: Berane is in zijn bezit, waarmee de overgang over den Lim verzekerd is. Een rijke buit is den overwinnaar in handen ge vallen, waartoe het grootste gedeelte van Montenegro's zware artillerie behoort. Inderdaad koningin Elena heeft reden om zich bezorgd te maken over het lot, dat haren vader boven het hoofd hangt. Hij is uit zijne hoofdstad verdreven. Misschien zal hij het lot moeten deelen, dat in dezen we reldstrijd de koningen van België en Servië reeds heeft getroffen, en zullen wij binnen kort vernemen, dat het aantal koningen zon der land weder met één is vermeerderd. Daartoe echter bepaalt zich niet de betee kenis van het wapenfeit der inbezitneming van Cettinje door de Oostenrijkers, dat bijna onmiddellijk is gevolgd op de verove ring van den Lovcen. Het verlies van dit beheerschende punt aan de Adria betee- kent ook voor Italië een gevoeligen slag. Dikwijls is in het haliaansche parlement ver kondigd, dat Italië nooit zou kunnen toela ten, dat Oostenrijk in het bezit kwam van dit punt, want dat zou een slag tegen Italië zijn; het evenwicht aan de Adria zou er door gestoord worden. Nu is de Lovcen in Ooslenrijksch bezit overgegaan. Daar heeft Oostenrijk zijne oorlogsvaan geplant. Maar aan Italië is in zijn welhaast acht maanden durenden strijd tegen Oostenrijk niets ge lukt; het heeft geen stukje Oostenrijkschen grond van beteekenis kunnen veroveren; het nabijgelegen Görz is op onbereikbaren af stand gebleven, om van Triest en van Trente niet eens te spreken. Die tegenstelling maakt dit succes van Oostenrijk-Hongarije voor Italië des te grievender. De oorlog. B e r 1 ij n, 14 Jan. (W. B.) Bericht van het opperste legerbestuur uit het groote hoofdkwartier van heden voormiddag. Bij storm en regen bleef in het westen de gevechtsarbeid beperkt tot op zich zelf staande artillerie-, handgranaat- en mijnge- vechten. P a r ij s, 1 4 J a n. (Havas) Namiddag- comuniqué. Er was eene zwakke artilicrie-actie in den loop van den nacht. Ten zuiden van de Som me viel een van onze patrouilles eene vij andelijke patrouille aan, die vluchtte met achterlating van twee dooden en een ge gewonde op het terrein. In Champagne namen de Franschen onder vuur een Duitschen troep, die in beweging was in de loopgraafgangen op de Butte de Mesnil, en joegen dien uitteen. Het Duitsche communiqué van den 12en bevat verscheidene onjuistheden. Zoo wordt gezegd, dat de Franschen opnieuw de vlag van het Roode Kruis zouden hebben uitge stoken in de buurt van het station van Sois- sons. De waarheid is, dat de vlag van het Roode Kruis steeds waait op het hospitaal en nooit op de stationsgebouwen is uitge stoken. Ook wordt een Fransche aanval in Cham pagne, ten noorden van Mesnil bericht, die zou zijn mislukt. Inlichtingen uit geheel be trouwbare bron stellen ons in staat te ver zekeren, dat de Fransche tegenaanvallen in die streek volledig succes hadden en ons toelieten eene stelling te hernemen, waarin de vijand zich een oogenblik gevestigd had. Avondcommuniqué. Een levensmiddelenkonvooi is uiteen ge dreven ten oosten van Vailly. Er was eenige geslaagde mijnenstrijd ten zuidoosten van Berry-au-Bac. De zware artillerie vernielde een blokhuis in de streek van Forges. Londen, 14 Jan. (R.) Communiqué van generaal Douglas Haig. De loopgraven van den vijand te Given- chy werden hevig gebombardeerd; de borst weringen werden belangrijk beschadigd. De artillerie was werkzaam aan beide zijden in den omtrek van Kemmel.en heuvel 60. B e r 1 ij n, 14 Jan. (W. B.) Bericht van het opperste legerbestuur uit het groote hoofdkwartier van heden voormiddag. Op het oostelijke oorlogstooneel zijn geene gebeurtenissen van bijzondere betee kenis voorgekomen. Petersburg, 14 Jan. (Tel.-agent- schap). Communiqué van den grooten gene ralen staf. Er is volstrekt geene verandering op het geheele front. Weenen, 14 Jan. (Corr.-bureau). Van bevoegde zijde wordt het bericht Van de Agenzia Stefani, dat van de vier Oosten- rijksch-Hongaarsche vliegtuigen, die den lien over Rimini vlogen, een is neergeveld en in zee is gevallen, als een verzinsel ge kenschetst. Alle vliegtuigen van de actie te gen Rimini zijn behouden teruggekeerd. Rome, 14 Jan. (R.) Officieel communi qué. Wij hebben stellingen bezet aan den uit gang van Cresta tot bescherming van Lop- pio. Elders was artilleriestrijd, die in het voordeel was van de Italianen. Parijs, 14 Jan. (R.) Avondcommuni qué. De Fransche duikboot Foucault heeft een Oostenrijkschen kruiser, type-Novara, in de buurt van Cattaro in den grond geboord. Roms, 14 Jan. (R.) Officieus wordt be richt, dat het aanspoelen, van lijken van Oostenrijksche matrozen, niet behoorende tot de gezonken torpedojagers Lika en Tri- glav, bevestigt, dat nog een ander vijande lijk schip is verloren gegaan in het gevecht op 29 December ter hoogte van Durazzo. B e r 1 ij n, 14 Jan. (W. B) Bericht van het opperste legerbestuur uit het groote hoofdkwartier van heden voormiddag. In den Balkan is niets bijzonders gebeurd. Weenen, 14Jnn. (W. B.) Officieel be richt. De hoofdstad van Montenegro is in onze handen. Den geslagen vijand vervolgende, rukten onze troepen gisteren namiddag Cet tinje, de residentie van den koning van Mon tenegro, binnen. De stad is ongedeerd. De bevolking is rustig. Sofia, 13Jan. (W. B.) Volgens de hier ontvangen berichten stijgt aanhoudend de verontwaardiging in Griekenland over het eigenmachtige optreden van de Entente en hare geringschatting voor de Grieksche on zijdigheid en souvereiniteit. De verbittering is zoo gestegen, dat de gedachte Bulgarije, den tegenstander van 1913, in Saloniki te zien binnentrekken, haar afschrikkende ka rakter voor de Grieken verloor en dat de meerderheid van het voik de bondgenooten bij hun inmarsch in het Grieksche gebied als bevrijders zou begroeten. De stemming, die nog voor weinige maanden geheel pro-En tente was, is in het tegendeel omgeslagen. De regeering had daarmee rekening moeten houden, als de Entente niet door militairen en economischen druk het kleine land be. lemmerde zijne belangen en eer te verdedi gen. Bijzondere ongerustheid brengt het stre ven van de Entente teweeg om door de uit breiding van hunne stellingen bij Saloniki naar het westen Griekenland geheel van den vierbond af te snijden, Zenitze aan de Wardar is reeds door de Franschen bezet. Algemeen heerscht het gevoel, dat de toe stand ondragelijk is en dat eene beslissing niet kan uitblijven, zoodra de opmarsch van de bondgenooten naar Saloniki begint. Londen, 14 Jan. (R.) De Times be richt uit Athene, dat de Oostenrijksche con sul te Korfu is gearresteerd, dingstukken, 21,000 bussen met conserven, 5000 zakken graan en 12,500 schoppen en spaden. In deze opgave zijn de water bakken en stereliseermachines niet inbegre pen. Konstantinopel, 13 Januari, des avonds. (W. B.) Communiqué van het hoofd kwartier. Den 12en openden een kruiser, negen torpedobooten en een monitor voor de zee straat tijdelijk een vuur tegen Tekke Burun en Sedd ijl Bahr. Een monitor vuurde even eens zonder succes in de richting van Reli- del Bahr. Een van onze vliegers wierp bom men op hem neer en noodzaakte hem, in vlammen gehuld, zich terug te trekken. In den namiddag van den 12en viel een door Boddicke bestuurde vliegtuig het vijfde vijandelijke vliegtuig van het Farman-type aan en bracht het in den omtrek van Sedd ul Bahr op den grond. Wij vonden den be stuurder dood en den waarnemer gewond. Het vliegtuig zal na kleine verbeteringen door ons gebruikt kunnen worden. Een an der van onze vliegtuigen viel een Engel- schen vlieger aan, die over Saros vloog, en noodzaakte hem op Imbros neer te dalen. De Engelschen publiceeren nog steeds of- ficieele berichten, waarin zij willen doen gelooven. dat de terugtocht bij Anafarta en Ari Burun vrijwillig en in volmaakte rust heeft plaats gehad. Onze tot nu toe vastgestelde buit, die nog volstrekt niet alles omvat, bewijst duidelijk, dat de terugtocht buitengewoon overhaast is geweest. De tot nu toe vastgestelde buit om vat 10 kanonnen, 2000 geweren en bajo netten, 6750 granaten, 4500 kisten muni tie, 13 bomwerpers, 45,000 bommen, 160 munitiewagens, 61 lichte wagens met toebe- hooren, 67 lichters en pontons, 2850 ten ten, 1850 draagbaren, een groote hoeveel heid benzine, petroleum, dekens en klee- Malta. 14 Jan. (R.) De stelling van de Amerikaansche regeering, dat open booten niet kunnen worden beschouwd als verschaf fende eene behoorlijke veiligheid voor de passagiers en de bemanning van getorpe deerde schepen, vindt eene illustratie in het verschrikkelijk lijden, waaraan de beman- ning heeft blootgestaan van het stoomschip Mac Farlane, dat den 30en December is ge torpedeerd op twee dagreizen ten oosten van Malta. Eerst op den achtsten dog werden 24 van deze schipbreukelingen half dood opge nomen door het schip, dot hen in Malta aanbracht. Tegenover 24 geredden staan 50, die worden vermist. Konstantinopel, 13 Januari, des avonds. (W. B.) Communiqué van het hoofd kwartier. Aan het Kaukasusfront viel de vijand ten zuiden van de Arasrivier, tusschen Tahir en Wali Baba, en ten noorden van de Aros tus schen Keutek en den Harmanpas in den nacht van 11 op 12 Jan. met eene aanzien lijke strijdmacht hevig onze vooruitgebrachte stellingen in het centrum aan; hij leed echter ten gevolge van onzen tegenaanval eene volkomen nederlaag. De vijand liet talrijke dooden en gevangenen achter en eene me nigte wapenen, waaronder twee machinege weren; hij werd in zijne oude stellingen terug geworpen. Jen westen van Olty, in de streek ArakGeudryi, werden twee aanval len van den vijand in denzelfden nacht met gemak afgeslagen. Petersburg, 14 Jan. (Tel.-agent- schap). Communiqué van den grooten gene ralen staf. In den loop van de gevechten op het Kau- kazische front maakten wij meer dan 300 Askari's gevangen en namen vier kanonnen en eene groote hoeveelheid munitiecaissons. Een afdeeling Koerden, die offensief op trad in de streek noordwestelijk van de stad Ardjech, werd in westelijke richting terugge dreven. Konstantinopel, 13 Jan. (W. B.) Het agentschap Milli verneemt, dat de Turksche troepen zijn binnengetrokken in Kevumansjah. Zij werden door de bevolking van de stad met vreugdebetuigingen ont vangen. De stad prijkt in vlaggentooi. Uit de omstreken stroomen de stammen toe om de Turken welkom te heeten. Washington, 14Jan. (R.) Het stoats- departement heeft toestemming veileend tot het vertrek van het haliaansche stoomschip Giuseppe Verdi met de twee kanonnen, na dat de verzekering was gegeven, dat de stukken niet anders dan voor verdediging zouden worden gebruikt. Konstantinopel, 14 Jan. (W. B.) In het telegram van gelukwensching, dat keizer Wilhelm naar aanleiding van de over winning aan de Dardanellen aan den sultan heeft gezonden, wordt gezegd, dat hij met groote voldoening het bericht vernam, dat 't vijandelijke leger gedwongen was Gallipoli geheel te ontruimen. Hij wenscht den sultan geluk met deze groote overwinning, die een eind maakt aan de hevige aanvallen van schaamtelooze vijanden. De keizer kondigt aan, dat hij als teeken van zijne bewondering een sabel aan den sultan zal zenden om de herinnering aan deze groote overwinning te vereeuwigen. De keizer drukt ten slotte de overtuigig uit, dat de goddelijke bijstand de definitieve overwinning zal verzekeren. De keizer heeft ook een telegram van ge lukwensching gezonden aan Enver Pacha. In zijn antwoord drukt de sultan zijn donk uit en zijne levendige voldoening over den toegezegden eeresabel, die een schitterend symbool zal zijn van de wapenbroederschap, welke steeds de beide dappere verbonden le gers zal vereenigen. Milaan, 14 Jan. (R.) Kardinaal Ivler- cier is hier gisterenavond aangekomen en bij kardinaal Ferrari afgestapt. Hij cele breerde hedenmorgen een mis in de kathe draal en vertrok vervolgens naar Rome. Hij werd door de menigte vol eerbied gegroet. B e r 1 ij n, 14 Jan. (W. B.) De vraag van Bassermann betreffende de gevangenneming van den Duitschen consul te Saloniki, is in den Rijksdag door den gezant von Stumm, directeur van de politieke afdeeling van het ministerie van buitenlandsche zaken, beant woord. Den 30en December werden de Duit sche, Oostenrijksch-Hongaarsche, Turksche en Bulgaarsche consulaten te Saloniki door de Entente-troepen bezet. De consuls en hun personeel werden gearresteerd, op een Fransch oorlogsschip gebracht en blijkbaar naar Frankrijk vervoerd. Deze ongekende inbreuk op het volken recht is een nieuwe schakel in den eindeloo- 2en keten van schendingen van het volken recht, waaraan juist die mogendheden zich in dezen oorlog hebben schuldig gemaakt. die zich steeds voordoen als de beschermers van de neutraliteit en onafhankelijkheid van de kleine staten. De keizerlijke regeering heeft bij de Grieksche een protest ingediend en haar verantwoordelijk gesteld voor de veiligheid van de gearresteerde consulaire beambten. De Grieksche regeerir^ he 'lt krachtig bij de Fransche geprotesteerd te gen de schending van de souvereiniteit en de uitlevering van de gearresteerden ver» langd. Het is den rijkskanselier niet 1> -!.en;l, of dit protest beantwoord is Op de vraag van Müller-Meiningen (vrij« zinnig^ over de behandeling van postzen. dingen ran Duitsche krijgsgevangenen in Frankrijk antwoordde kol. Friedrich, dat de vertragingen van zulke postzendingen eersl in Frankrijk intreden en veelal berusten op willekeur van een groot deel der Fransche commandeerende officieren en van het on» dergeschikte personeel. Het schijnt, dat de tiendaagsche blokkade, die in Duitschland slecl ts voor de vertrekkende brieven van gevangenen bestaat, in Frankrijk ook op de aankomende brieven wordt toegepart en nog verder verscherpt en tot alle postzen. dingen uitgestrekt wordt. Als tegenmaat regel heeft Duitschland voor aankomende brieven aan gevangenen eveneens eene tien daagsche blokkade verordend. Wanneer r'a vertragingen in Frankrijk verder nog moch ten gehandhaafd blijven, zal het Duitsche legei'fsluur nadrukkelijke \crgeldingsmaat- regelen nemen. Liebknecht (socialist) stelt voor, twee via- gen, die verleden Woensdag tijdig door hem zijn ingediend, thans in behandeling te ne men. De voorzitter verleent hem daarvoor niet het woord. Liebknecht roept uii: „Gij wilt de waarheid verstikken en het volk be driegen", waarvoor hij door den voorzitter tot de orde wordt geroepen. P a r ij s, 13 Jan. (Havas). Bij de aan vaarding van het voorzitterschap in het nieu we zittingjaar hield Paul Deschanel in de Fransche Kamer een rede, waarin hij van den heldenmoed der geallieerde legers ge waagde. De soldaten weten, zeide hij, dal de vrede, waarvan de Duitsche rijkskanse lier onlangs in den Rijksdag sprak, het be gin zou zijn van een oorlog zonder einde, waarvoor toekomstige geslachten hun bloed zouden moeten storten; zij weten, dat zij hun leven geven, om dat van hunne zonen te sparen. Uit hun heilige smart zal een nieuw Frankrijk geboren worden, een Europa, ge grondvest op het evenwicht en het recht. Deschanels rede werd met geestdriftige ovaties begroet. P a r ij s, 14 Jan. (R.) Officieel w ardt medegedeeld over de einduitkomsten van de 5 pets. oorlogsleening, dat de inschrijvingen bedragen 15.130 millioen. De gestorte en nog te storten contante gelden bedragen 6.368 millioen. Het buitenland heeft vooi een milliard ingeschreven, waarvan 602 mH. lioen uit Engeland komen. Londen, 13 Jan. (R.) In antwoord op eene vraag, die in het lagerhuis werd ge daan, zeide de secretaris van den Board of trade, dat het aantal faillissementen in het Vereenigde Koninkrijk in 1913 was 3393, ir 1914 2287, in 1915 2411. Ottawa, 14 Jan. (R.) Het park ment .an Canada is gisteren geopend door dep hertog van Connaught. De eenige maatre gelen, die in de troonrede worden aangekon. digd, zijn een wetsontwerp tot bevordering van de effectieve medewerking van Canad» in de verdediging van het rijk en een 1 ?sluif om de verlenging van den levensduur van het Canadeesche parlement met een jaar te verkrijgen. België. Havre, I4Jan. (R.) De koning der Bel- gen heeft de leden van de oppositie Goblet d'Alviella, Paul Hymans en Vandervelde uit- genoodigd in het kabinet zitting te nemen. Duitschland. Leipzig, 14 Jan, (W. B.) Voor dt tweede en derde strafkamer van het Reichs- gericht is een spionnageproces gevoerd te gen den Deen Fronde Prondsen, uit Kopen hagen, die, volgens de dagvaarding, van No vember 1914 tot 16 April 1915 in het bonds- gebied spionnage had uitgeoefend. De zit ting was niet openbaar. De beklaagde werd tot twaalf jaren tuchthuisstraf en tien jaal ■erlies van eer veroordeeld. Zwitserland. P a r ij s, 1 4 J a n. (Havas). De Zwitsersche pers spreekt min of meer openlijk van eene ernstige zaak, die ook in het publiek is door gedrongen. Een groep Zwitsersche afge vaardigden zou in handen van den presi dent van het eedgenootschap gesteld heb- ben eene aanklacht van hoogverraad tegen twee hoofdofficieren van hel ZwiUer.chn

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1916 | | pagina 1