(T EMlUDN
WIJNHANDEL 1.1 SCHOTERMAN Zn.
"STADSNIEUWST
Utrechtschestreat ?4. Telel. 145
Uit den omtrek.
and met het onderteekenen van het beken-
Ie manifest, traden des avonds aldaar uls
Sprekers op in een stampvolle Harmonie-
%oal.
i De eerste zette rijn christelijke beginse
len uiteen en meende dat in het manifest het
ftllerbesle van zijn geestverwanten tot uiting
Is gekomen.
Ds. Schermerhoin sprak rijn teleurstel
ling uit over het verloop van den dag; niet
jjomdat drie maanden tegen hem geëischt is,
ifnaar omdat de 2aak te vlug afgehandeld
iiwerd. Spr. en zijn geestverwanten willen den
oorlog bestrijden, wijl zij anti-militaristen
»i in
Nadat door den heer D. A. Klomp nog ge
protesteerd was tegen de gevangenhouding
tier Duitsche deserteurs, werd de vergade-
ing gesloten.
Een bekentenis. De te Erica
(Dr.) in hechtenis genomen J. V. heeft be
kend den milicien Jan Jonker te hebben
idoodges token.
Smokkelaar doodgescho
ten. Gistere.uiochl '2 Loiuisker de smok
kelaar J. H. Geerdink uit Enschedé door de
grenswacht doodgeschoten. Hij laat een
*ouw met vier kinderen achter.
Onder de tram. Een tienjarig
kind uit de Boomstraat te Amsterdam ge
bakte gisteren op de MarnWstraat onder een
totorwagen van lijn 10 en werd op slag ge
dood.
Fabreksongeluk. In de Stoom-
leelfabriek Holland te Amsterdam, is Dins-
lag, door een nog niet bekende oorzaak,
vijdens het bedrijf het vliegwiel van de stoom
machine, die de oude Fabriek in beweging
brengt, gebroken. Persoonlijke ongelukken
kwamen niett voor. Het bedrijf zal door het
ongeval voor een aantal weken ernstige
stoornis ondervinden. Daar alleen met de
nieuwe fabriek, die geheel electrisch gedre-
ren wordt, kan worden gewerkt, zal de pro
ductie met ongeveer tweederde gedeelte
worden verminderd.
De watersnood.
De Koningin naar de
geteisterde streken.
Om 8 uur gisterenmorgen is H. M. de Ko
ningin per gewonen trein uit Amsterdam
naar de Anna Paulownapolder vertrokken. Te
Oudesluis, den ingang van den polder en het
verbindingspunt tusschen den Anna Pau-
Dwnapolder en de Zijpe kwam H. M. te 9
iur aan. Het was hier tijdens den watervloed
«en kritiek punt geweest. De »ch hier bc-
%'indendc sluis, die tusschen beide polders
ligt, was jaren lang niet gebruikt. Toen men
die wilde sluiten om het water te keeren,
bleek dit onmogelijk, waarop men de sluis
dichtgooide met stroobossen, zakken zand en
«Hes wat maar voor de hand lag. Hierdoor
werd het gevaar voor de Zijpe gekeerd. Ove
rigens zijn de dijken en wegen in deze om
geving overal opgehoogd en wordt aan die
versterkingen nog steeds doorgewerkt door
afdeelingen vesting-artillerie onder leiding
Van genieofficieren. Met belangstelling be
zichtigde H. M de verschillende werken on-
ider het uitspreken van de hoop, dat hierdoor
de nog gespaarde polders zouden blijven be
houden.
Van Oudesluis ging H. M. per motorboot
'den Anna Paulownapolder In, eerst naar het
dorp Anno Paulowna, waar een groot aantal
bewoners, die zich op de kleine sluis hadden
opgesteld, H. M. met gejuich begroette en
Öan door de Van Wijksvatnt naar de shris
ean den Zeedijk, waar het zeerwater doorge
broken en den polder binnengestroomd was.
Nauwkeurig liet H. M. zich over den toestand
Inlichten.
De Westpolder is thans overstroomd tot
den spoordijk, die nu dienst doet als water-
keering. Alle doorlaten zijn daartoe thans
bekist en voortdurend wordt dijkwacht ge
houden langs den spoordijk. Uit het deel,
westelijk van de spoorlijn gelegen, hebben
vele gezinnen Teeds een goed heenkomen
gezocht, doodsbenauwd, dat het water hen
toch nog zal verrassen.
De weg langs de Van Ewijksvaart, wat de
eenige verbinding biedt tusschen Anna
Paulowna en de dorpen ten noorden daar
van gelegen, heeft men getracht zoo spoedig
mogelijk te herstellen. Voorloopigg is men
daarin geslaagd, door het gat te overbrug
den
Uit Ewijksluis ging H. M. oj*. het in den
zeedijk geslagen gat bezichtigen, dat inmid
dels door de werking van het zeewater veel
prootcr is geworden.
Omstreeks half twaalf was de Koningin
terug in Anna Paulowna. Daar stapte H. M.
in de gereedstaande auto, en reed zij aller
eerst terug naar Oudesluis, waar een bezoek
werd gebracht BBn de Ned. Herv. kerk. De
Vorstin onderhield zich daar met de uit den
Paulowna-polder gevluchte en in dit gebouw
ondergebrachte menschen; en ook hier bleek
boe zeer H. M. het lot van de arme polder
bewoners ter harte gaat. Zij vroeg naar den
omvang van het geleden verlies en sprak
woorden van troost tot allen, die hier bijeen
waren. Toen ging het in vliegende vaart door
den Wieringerweard naar het dorpje Wie-
ringerwaord. Langen tijd bleef de Koningin
bier praten met de gevluchte lieden uit den
polder, die in het hotel der Tamilie Boon een
Onderkomen vonden. De dorpelingen zoo
aneldt het Hbld. waren hier als overal
felders te hoop geloopen en keken vol be
langstelling naar de hooge bezoekster, die
een langen bontmantel droeg, de kap over
bet hoofd geslagen. Van Wieri-ngerwaard
*eed de Vorstin over de Kreik Barsinger-
horn en Schagen naar Schagerhrug. Öm
ball drie kwam de koninklijke auto weer te~
hi Schagen, en met den trein, die om
i.33 uit het stadje vertrekt, ging H. M. over
Haarlem naar Den Haag terug. De burge
meester van Anna PauJowna, de heer
tBpaans, maakte tot het verstrekken van in
lichtingen den geheelen tocht, die ruim 5
uren had geduurd, mede.
Om kwart over elven arriveerden te Anna
Poulowrva de Minister van Waterstaat, de
heer Lely, de hoofdingenieurs Duqois en de
Gel, met andere ingenieurs van 't bureau van
den rijkswaterstaat Na in V^erburg eene
conferentie gehouden te hebben met den
burgemeester en de leden van 't Polderbe
stuur, vertrokken de heeren naar de van
Ewiicksluis en van daar naar de doorbraak.
Bij de doorbraak wordt nacht en dag wacht
gehouden door mariniers en torpedisten, wijl
jutters van W'ieringen en Den Helder met
booten door de doorbraak in den polder
trachten te komen en het goed uit de huizen
hooven. De geheele polder is door militai
ren afgezet.
Prins Hendrik naar
Rotterdam
Over 's Prinsen bezoek aan Zuid-Holland
wordt het volgende gemeld
Gisterenmorgen te 10 uur arriveerde Z. K.
H. Prins Hendrik in gezelschap van zijn adju
dant per auto te Spijkenisse.
Ten Stadhuize werd de Prins ontvangen
door den burgemeester van Spijkenisse, den
heer D. C. Mees, die zich daar bij het gezel-
scha pvoegde, dat vervolgens per auto naar
de doorbraak in den Oostbroekpoldeex reed.
In dezen polder werden enkele woningen be
zocht, die bij de overstrooming'tot aan het
dak in het water hadden gestaan, maar nu
weer zijn vrijgekomen. Na zijn bezoek aan
Spijkenisse begaf de Prins zich per auto naar
Ridderkerk.
Verder bezocht de Prins het overstroomde
gebied aan den West-Varkenoordschenweg
te Rotterda m.Z. K. H. kwam om helftwee per
auto en reed eerst naai" hét Stadhuis, waar
de burgemeester hem ontving. De burge
meester vergezelde den Prins op zijn rit naar
het overstroomde gebied. Daar waren aan
wezig P. M. Panthaleon baron van Eek, ver
tegenwoordiger der Staatsspoorwegen, de
directeur van gemeentewerken en de hoofd
commissaris van politie.
Na bezichtiging begaf de Prins zich naar
de woning van den burgemeester en gebruik
te daar ververschingen, waarnt hij naar Den
Haag terugkeerde.
Bij zjjn bezoek aan de geteisterde plaatsen
op Fijenoord gaf de Prins den wensch te
kennen ook de zwaar getroffen gezinnen van
Zettten en Smit te bezoeken. Hieraan werd
gevolg gegeven. De Prins betuigde zijn inni
ge deelneming.
Gift van H. M. de Koningin-
Moeder. H. M. de Koningin-MoedeT
heeft, naar aanleiding van den watersnood,
aan de Algemeene Vereenigde Commissie
ter leniging van rampen door watersnood in
Nederland een gift van ƒ5000 doen toe
komen.
Het bezoek van minister
Posthuma aan Noord-Holland.
Omtrent het bezoek, dat de minister van
Landbouw, Nijverheid en Handel, de heer
Posthuma, Dinsdag gebracht heeft aan de
door den watersnood geteisterde veestreken
van Noord-Holland, vernemen wij nog de
volgende bijzonderheden:
De Minister verliet des ochtends te 8.53
*s Gravenhage, vergezeld van den directeur-
generaal van den landbouw, den heer Van
Hoek, den inspecteur van den landbouw, den
heer Lohnis en den inspecteur van het Vee-
artsenijkundig staatstoezicht dr. Remmelts.
Te Amsterdam voegden zich bij de heeren
die den tocht met den minister medemaak-
ten nog een districtsveearts, de heer Klau
wers en de heer van Fore est, voorzitter van
de Hol!. Mij. van Landbouw.
De tocht had plaats met een boot van de
Visscherij-inspectie en de inspecteur der
visscherijen, de heer Brouwer, maakte den
tocht mede. Eerst ging de minister naar
Oostzaan en Landsmeer, waar de minister
den toestand in oogenschouw nam, onder
geleide van den burgemeester van Oost
zaan. Van verlies van vee bleek daar geen
sprake, wel varen kippen en eenden ver
loren gegaan.
Vervolgens begaf de minister met zijn ge
zelschap zich weder op de boot en is opge
varen naar Purmerend, dwars door het over
stroomde gebied heen. Aan boord werd ge
luncht.
In Purmerend had de burgemeester de
besturen van de «fdeelingen der Holland-
sche Maatschappij voor Landbouw Edam c.
a. en Purmerend bij elkander geroepen, en
in de raadszaal heeft de minister met dezen
vergaderd. De groote quaestie die daar be
sproken werd. was dat Purmerend nog te
vol zit met vee, terwijl bovendien in den
Purmer ook een groote hoeveelheid vee
schijnt te zijn binnengebracht en wanneer
nu onverhoopt wat gebeurde met den Pur
mer zelf, dan zou al het vee uit den Purmer,
vermeerderd met dat vee hetwelk daar reeds
overcompleet binnengebracht is, langs één
weg naar Purmerend moeten worden ver
voerd. En nu vreesden burgemeester en wet
houders van Purmerend dat er dan een dé-
bade zou komen dat niet te overzien was
en vroegen daarom oplossing van het vraag
stuk, wat in dezen gedaan kon worden.
Ter bespreking van de te nemen maat
regelen zijn toen ln Purmerend achterge
bleven de voorzitter van de Hollandsche
Maatschappij van Landbouw, de heer Van
Foreest, de inspecteur van het Veeartsenij-
kundig Staatstoezicht dr. Remmelts en de
districtsveearts de heer Klauwers. De zaak
bleek n.i. niet zoo eenvoudig, want men heeft
bij dit vee dat zich in Purmerend en den
Purmer bevindt te doen met slachtrijp vee
en met melk- en Jok vee. De heeren zuhen
dus heden wederom over deze zaak verga
deren met de vertegenwoordigers van het
afdeelmgsbestuur van de Hollandsche Maat
schappij van Landbouw aldaar.
De minister is daarop naar Amsterdam te
ruggevaren en is bij het Tolhuis gaan zien
hoe het vee daar was ondergebracht. Alles
bleek hem daar buitengewoon mooi in orde;
dc inrichting is geschied door de militaire
verplegingscommissie in de steling Amster
dam, die in het Tolhuis haar hoofdkwartier
heeft. Als een aardige bijzonderheid ken
worden vermeld dat de minister zelf lid is
geweest van die commissie vóórdat hij mi
nister werd. Zoo profiteert men thans bij de
ze ramp van de organisatie die voor oorlogs
tijd was opgezet en aan welker voorberei
ding de minister zelf destijds een werkzaam
aandeel heeft genomen.
Met den trein van 5.15 is de minister daar
op naar Den Haag teruggekeerd.
Dreigende toestand te Purmerend
Gisterenmiddag begon het water te
Purmerend onrustbarend te stijgen, de wind
stak krachtig op, hooge golven beukten de
dijken; de Wijde-Wormerdijk dreigde ieder
cogenblik door te breken. De bewoners
vluchtten allerijl.
De spoordijk Purmerend—Amsterdam Is
op verschillende plaatsen verzakt. Deze dijk
stond reeds dagen lang midden in het wa
ter. Het water stroomt thans bij de Purmer-
brug over den weg tusschen Purmerend en
de Purmer, in de Where, de gracht langs de
Wheerwal.
Militairen zijn naar Purmerend ontboden
om den weg op tft hoogen en te behouden,
daar anders Purmerend van het verkeer met
den Purmer wordt afgesloten.
Alle bewoners van het nieuwe stadsge
deelte van Purmerend en van het lager gele
gen gedeelte van de oude stad zijn door
het water gedwongen te vluchten en bij de
bewoners van de hooger gelegen deelen
een onderdak te zoeken.
Ook uit den Wijden Wormer komen voort
durend vluchtelingen te Purmerend aan. De
meeste bewoners van dezen polder vluchten
echter naar den veïligen Beemster.
Gisterenavond half negen stond een vier
de gedeelte van Purmerend onder water. De
stormwind joeg het water de stad in. De
Purmer-steenweg en de Nekkerstraat ston
den bloot aan woeste golven. Deze wegen
zijn gevaarlijk en brokkelen af. Het water
was sinds 's middags één uur 40 c.M. geste
gen.
Om half twee in den afgeloopen nacht had
de Kalverdijk bij den Nekkerstraatweg, voor
welks doorbraak men vreesde, het nog ge
houden.
Die, welke den Purmerpolder afsluit, hield
het evdheens.
Op het kritieke punt bij
den W ij den Wormer.
Hedenmorgen seint men ons:
Op het oogenblik (half negen) is de Wijde
Wormerdijk nog steeds behouden. Er is den
heelen nacht aan gewerkt. Vele boeren uit
den Beemster hebben assistentie verleend.
Een nooduraterkeering.
In de gisteren gehouden vergadering van
Gedep. Staten van Noord-Holland is beslo
ten, ten einde den watersnood in de provin
cie zooveel mogelijk te beperken en te
tTachten verdere inundatie te voorkomen, on
der toezicht en zoo noodig vanwege de pro
vincie een noodwaterkeering te doen aan
brengen, die, wanneer het plan daarvoor uit
voerbaar blijkt, zal loopen langs de Oostzijde
van de Zaan, vervolgens tot het station van
Purmerend, de spoorbaan OostzaanPurme
rend volgende, van daar gaan zal tot den
Ringdijk van den Purmer en verder langs
den ringdijk lot nabij Edam, en van Edam
naar zee. Die waterkeering zal de aan het
dichten der gaten in den Waterlandschen
Zeedijk verbonden bezwaren verminderen.
In afwachting van de zoo spoedig mogelijk
bij de Provinciale Staten in te dienen voor
stellen, zal met de uitvoering van een en
ander terstond worden begonnen.
Uit de Zaanstreek.
De Zuidwester storm, die gisterenavond
kwam opzetten, heeft het water in den Oost-
zaner polder opgejaagd in de richting waar
uit het was gekomen. Dientengevolge zakte
het peil in den polder in twee uur tijds 6 c.M.
zoodat voor het oogenblik het gevaar voor
den Westzaner* polder weer is afgewend.
Toch laat men zich hierdoor niet in slaap
wiegen en wordt aan de verhooging van den
ringdijk van den polder Westzaan met kracht
voortetewerkt
Hedenmorgen seint men ons uit Edam:
Door den aflandschen wind en doordat
veel water naar Purmerend is opgedreven, Is
de waterstand hier nog lager dan gisteren.
M on nik en d a m.
Monnikendam hoopt binnenkort weder ln
het genot te worden gesteld van kook- en
lichtgas. Een groote hoeveelheid zand is aan
gevoerd, waarmede de drie brugopeningen
in de stadvesting wor denafgedamd. Daar
na zullen door locomobiel en centrlfugaal-
pomp de stadsgrachten worden afgepompt
en vele ingezetenen kunnen alden hun wo
ning weder in gebruik nemen.
In OverijsseL
De di jk van de Reest is door den diuk van
het water bezweken, als gevolg waarvan het
Hesselinger binnenland geheel ondergeloo-
pen is-
Een beroep op de lend-
b o invers.
Zooals reeds werd medegedeeld is door
het bestuur van het Ned. Landbouw-coioité
een circulaire gericht tot alle provinciale en
gewestelijke landbouwvereenigingen, maat
schappijen en bonden, houdende eene op
wekking tot het organiseeren van inzamelin
gen onder de landbouwende bevolking ten
behoeve van.de door den watersnood getroT-
fenen. Nader kunnen wij mededeeien, dat het
Ned. Landbomv-comité de lijst geopend heeft
met een gift van f 10,000.
Schadevergoeding.
Door den directeur-generaal der S.S. is
aan den stationschef te Feijenoord een be
drag van 500 gulden doen ter hand stellen,
ter verdeeling onder het in den Varkenoord-
schen polder wonende personeel, dat bij ile
doorbraak van den spoordijk schade leed.
Deelneming van het
buitenland.
Verschillende vertegenwoordigers van
vremde mogendheden hebben den minister
van Buitenlandsche zaken warme deelne
ming betuigd bij gelegenheid van de ram
pen, die als gevolg van de overstroomingen
Nederland hebben getroffen. De Fransche
gezant deed namens de Fransche republiek
5000 francs aan den minister overhan
digen voor de slachtoffers bestemd.
Z. M. de Koning van Engeland heeft
op 17 dezer aan H. M. de Koningin tèlegra-
fisch zijn diep medegevoel uitgesproken
met de door de overstrooming veroorzaak
te rampen. Op dezelfde wijze heeft Hare
Majesteit haren hartelijken dank voor de
betoonde belangstelling aan den Koning be
tuigd.
Geen huipaanvaajding uit
het buitenland.
Men meldt ons uit Den Haag:
De Nederlandsche regeering neemt het
standpunt in, dat waar in de oorlogvoerende
landen zoovele en ernstige nooden aan
spraak hebben op de openbare offervaardig
heid, Nederland voor de leniging van den
watersnood geen stoffelijke hulp uit die lan
den zal mogen aanvaarden uit inzamelin
gen.
Reclames.
- per anker f 34
per flesch - 0.85
plas f 1.50 per nnker neciiii*..
Prov. Centraal Comité tot Hulp-
verleening bij rampen.
Gistermorgen vergaderde het Utrechtsche
Provinciale Centrale Comité tot hulpverlee
ning bij rampen van elgemeenen aard. Het
Comité heelt zich geconstitueerd als volgt
Mr. F. A. C. Graaf van Lynden van San-
denburg, Commissaris der Koningin, voor
zitter.
Mr. S. P. van Eeghen te Amsterdam, als
vertegenwoordiger van de Algemeene Ver
eenigde Commissie ter leniging van rampen
door Watersnood in Nederland.
Dr. C J. Mijnlieff te Amsterdam, al, ver
tegenwoordiger van den koninklijken natio-
nalen Bond voor Reddingwezen en eerste
hulp bij ongelukken „Hel Oranje-Krui,''
en van het „Prins Hendrikfonds."
Dr. J. W. Jorissen te Amersfoort, geweste
lijk commissaris voor de Provincie Utrecht
van het Nederlandsche Roode Kruis.
Jhr. rar. J. W. H. Rutgers van Rozenburg,
wethouder der gemeente Baam.
Jhr. L. Rutgers van Rozenburg, burge
meester der gemeente Eemnes.
H. Ch. baron van Tuyll van Serooskerken,
burgemeester der gemeente Hoogland.
L. van Duyn, burgemeester der gemeente
Bunschoten.
Mr. C. W. J. Loten van Doelen Grothe, lid
van Gei Staten.
Mr. A. van Doomipck, griffier der Prov.
Staten, secretaris-penningmeester.
Besloten werd dat in elk der vier getrof
fen gemeenten plaatselijke commissies sul
len worden ingesteld tot het opmaken van
voorloopige lijsten der geleden schade.
Voor zooveel na de reeds getroffen maat
regelen oogenblikkelijke hulp nog noodig
mocht blijken, zal die hulp door tusschen-
komst van bovengenoemd provinciaal comité
worden verleend.
Harderwijk. In de spoedeischer.de ver
gadering van den Raad der gemeente Har
derwijk op Dinsdag 18 Januari, deelde de
burgemeester mede, dat volgens het rapport
ven den gemeente-architect de door den
storm aan de gemeentewerken aangebrachte
schade ongeveer 8000.bedraagt Het
voorstel van B. en W. om voorloopig
3000.te noteeren voor de herstellings
werken, werd z.h.s. aangenomen.
Uitbreid in gswcxkeo
Gasiabri-eh.
B. en W. schrijven aan den Raad
In uwe vergadering" van 15 December 1914
werd besloten tot uitbreiding van het buizennet
der Gasfabriek en Waterleiding, aanleg van het
kabelnet voor het Electriciteitsbcdrijf Berg-Zuid
en tot uitbreiding" van het Gasbedrijf.
Omtrent het laatstgenoemde (uitbreiding van
het gasbedrijf) werd in het rapport ven den
Directeur, <Ld. 5 November 1914, dat wij bij ons
voorstel d.d. 3 Dep ember 1914, Afd. I, No.
1099/1026, aan U hebben overgelegd o. a. ge
schreven
„Voor ik overga tot de uiteenzetting van de
„uitbreidingsplannen, meen ik goed te doen, er
„op te wijzen, dat met deze plannen nog lang
T/ni«t het einde is bereikt, en na de uitvoering
„van deze werken behalve natuurlijk de altijd
„weerkeevende vernieuwing van den inbouw van
„ovens, de kleinere wijzigingen, vernieuwingen
„en uitbreiding van toestellen en inrichtingen
„het kolen- en cokestransport verbetering be
hoeven."
Onder aanhaling van deze woorden heelt de
Directeur op 11 'December 1015 aan de Com
missie van Biistaad een rapport aangeboden
waarvan een afdruk, hierbij gaaf, in welk rap
port voorstellen worden gedaan omtrent verbe
teringen en vernieuwingen, i»hr. tc brengen in
J de stokerijhet kolen- en het cokestrans
port JU. de exhaustcr-instaltatir, de ammoniak-
wnSschers en enkele IcBriekslc dingen roet af
sluiters.
De Commissie voor de Bedrijven kan zich.
'fr. g. mrde*
deetmg, daarmede vereenigen.
In onze vergadering van -4 dezer bedt een en
ander ook een punt van overweging uitgemaakt,
waarbij wij tot de conclus e kwamen, dat de
argumenten in meergenoemd rapport en de be
rekeningen daarbij gemaakt, de wens „Lelijkheid
en noodzak*'Tl beid-van de uitvoering" der voor
gestelde werken tóó duidelijk naar voren bren
gen, dat wij afgescheiden vaat de bijzondere
tijds omstandigheden U moeten voorstellen
ons machtiging te verieenen tot de "uitvoering
daarvan over te gaan.
De financieele zijde van dit voorstel behoeft
voorts, naor wij meenen, geen bezwaar te zijn om
tot uitvoering over te gaan, gezien de door den
Directeur overgelegde renlabimeits-bcrekening.
Aan het rapport ven den Directeur ontleen en
wij:
„In mijn rapport d-d. 5 November 1911 betref
fende dc uitbreiding ven het buizonnet der gas
fabriek, den bouw der watergasfabriek en enkel®
toestellen voor de koolgesfebr'ck, heb ik woor
delijk het volgende geschreven
„Vóór ik overga tot de uiteenzetting van de
uitbreidingsplannen, meen ik goed te doen, «r
op te wijzen, dat mei deze plannen nog buig niet
het einde is bereikt, er na de uitvoering von
deze werken behalve natuurlijk de altijd wecr-
keerende vernieuwing van den inbouw van ovens,
de kleinere wijzigingen, vernieuwingen en uit
breiding ven toeste 1 n en inrichtingen het
kolen- en cokestransport verbetering behoeven.
„Slechts meen ik thans reeds hierop te moeten
wijzen, om toch vooral niet de meening bij uwe
Commissie te vestigen, dat met de hierna vol
gende voorstellen, von den zomer van 1915, in
de eerstvolgende jeren niet zal behoeven te wor
den gebouwd."
Tot zoover dat rapport
Ik mag dus aannemen, dat uwe Convin
op verdfcre pionnen voldoende voorbereid is.
De watergasfabriek helpt ons thans dcu
dezen winter heen, vaordoor de koolgnsfobrick
belangrijk wordt ontlast Het spreekt echter
vanzelf, dat deze fabriek nu verder geheel, wat
de .capaciteit Betreft, moet worden "eLracht en
gehouden in overeenstemming met de maxi
mum-dagproductie der koolgasfebriek van
20,000 M8. en een menggas-productie von 28,500
M3. maximum per dag.
Alle aanwezige of reeds bestelde toestellen
zijn nu hiervoor berekend, behalve e
L De stokerij;
H. Het kolen- en cokestransport
III. De exhauster-installatie, de aromonuik-
wasschers en enkele fabrieksleidingen met af
sluiters.
Ik veroorloof mij thans deze punten éen voor
ten te bespreken.
L De s t o k e r ij.
In tegenstelling met de overige toestellen kh
in de stokerij de bouw van ovens gelijken tr
houden mei de in elk volgend jaar te verwach
ten productie.
De 10 ovens, waarover de fabriek beschikt,
zijn vooreert voor de koolgasproductie voldoen -
de, mits fn Behoorlijken toestand verkeerend.
Van de ovens zijn Nos. 5, 6, 9 en 10 nog geheel
in orde.
Oven No. 8 moet ven een nieuwen bovenbouw
worden voorzien.
Van ovens Nos. 2 en 7 moet de Boven- en de
onderbouw worden gerepareerd en de retorten
ven No. 2 doorloopend worden gemoakt, terwijl
ovens Nos. 1, 3 en 4 geheel nieuw moeten wor
den ingebouwd. Het middelste ovcnhlók Blijk
dus vrijwel geheel te moeten worden vernieuwd
Het heeft dan ook langen tijd dienst gedaan. Dc
kluizen zullen nog wel met succes hersteld kun
nen worden.
Behalve deze werken zal aen gedeelte der
mondstukken, klimpijpen, enz. moeten worden
vernieuwd en de verankering goed nagezien.
Het heelt veel studie vereischt om te lcomen
tot mijn besluit om door te gaan met de hori
zontale ovens met doorloopende retor
ten» waarvan na dit werk den het geheële mid
delste blok en No. 10 zal zijn voorzien.
De Directeur zet vervolgens uKeen waarom
hij tot dit besluit gekomen Is, en vervolgt dan
„Mijn advies luidt dus: dot de horizontale
ovens met doorloopende retorten voor Amers
foort de voorkeur verdienen.
Voor de herstelling van de oude ovens» zoo
als boven omschreven, is f 19.006.— noodig.
Alle ovens staan thans op de balans (met Inbe
grip van uitbreiding 1915) voor circa f 30,000,
wat zeker zeer laag genoemd mag worden.
II. Kolen- en cokestransport.
Een voorloopige berekening heeft mij aange
toond, -dat by de tegenwoordige koolgasproduc
tie Bet mechanische kolen- en cokestransport
reeds rendabel is, m. a. w. dat de te Bereiken
besparingen rente en afschrijving (B pet.)
jaarlijks reeds dekken.
Zoodra de productie grooter wordt, sal h®t
mechanische transport de winst verhoog en, daar
de uitgaven aan rente en afschrijving, arbeid»»
loon, stroom en onderhoud, tezamen niet noe
menswaard stijgen, doch "de besparingen even
redig met de verwerkte hoeveelheid kolen en
cokes grooter worden.
Verder is in de renlabiliteitsberekening geen
rekening gehouden met het volgende
I. De bestaande inrichtingen voor kolen e»
cokes geven thans scer hooge onderhoudskos
ten, zoodat bijv. de biekers, de stooraBfe en het
smal-spoormateriaal bij steeds stijgende Belas
ting toch ook zouden r oeten worden verrueuwd
oi ten koste van veel geld gerepareerd.
2. Thans is de inrichting voornamelijk g»«
maakt voor den aanvoer van Engeisrtie kolen
per schip. Het nieuwe plan maakt den aanvoer
en het lossen van Duitsche kolen in de geheel#
loods even gemakkelijk. Daar au Dnitsch#
kolen goedkooper zijn dan Engelschc, doch roJ*
de iets mindere gasopbrengst, de een weinig
zachtere cokes en nog enkele andere verschik»,
len, dit prijsverschil lang niei op heffe©» lol dK
middellijk op de exploitatie-cijfers gunstig wer
ken.
3. Door de gedachte inrichtingen wordt het
mogelijk, cokes over de kolenbaan te Breng#»
m het schip en in den waggon, waardoor ooV
arbeidsloon wordt gespaard, aangezien dit than#
door arbeiders geschiedt.
Alhoewel deze kophaohntgave ven f fCKMKKJ.-*
(volgens b'jgeande begrooUruy da win* der f#"
hriek dus niet zou drukken, is het de vr**g «i
de tijd thans vél geschild h.
Reeds eerder heb ik opgemerkt, dat. Bij f#»
brek aan buiterJandsche concurrentie» betw
jol zijn, ie wachten tot na den ooriog. Qm echt#f
•e allen tijde gereed te zijn om onmlJdelUJk x»S
•den oorlog met de uitvoering tc kunr.m begmJ
nen cn nu reeds voorloopige plannen en Bagro^i
