„DE EEMLAN DER".
Vrijdag 18 Februari 1916.
BUITENLAND.
FEUILLETON.
DE STERKSTE.
N* 198
14" Jaargang.
Bureau: UTRECHTSCH ESTRAAT 1.
Intercomm. Telefoonnummer 66.
Uitgever»! VALKHOFP ft Co.
Politiek Overzicht
De val van Erzeroem.
AMERSFOORTSCH
Hoofdredacteur! Mr. D.J. VAN SCHAARDENBURG.
ABONNEMENTSPRIJ 8:
VerS maanden voor Amersfoort t 1»00#
Idem franco pet post 1-JO»
Per week (met gratis verzekering tegen ongelukken) O.IO.
Afsonderltjke nummers ®.05o
Wekelijks bijvoegsel „da Holland ach* Huisvrouw" (onder redaotie
van Thérèse van Hovod) per 3 tnnd. 50 ets.
Wekelijkscb bijvoegsel wPak ou nut" per 8 mnd. 40 c(8.
PRIJS DER AD VERTENTIËN:
Van l-S regels0.30.
Elke regel meer0.10#
Dienstaanbiedingen 25 oentH b(J vooruitbetaling
Groote letters naar plaatsruimte#
Voor handel en hedrijf bestaan zeer voordeolige bepalingen
tot het herhaald adverteeren in dit Blad. by abonnement.
Eene circulaire# bevattende de voorwaarden, wordt ow
aanvraag toegezonden.
De grillege oorlogsfortuin heeft ditmaal
hare gunst geschonken aan een veldheer,
dien zij voor goed den rug scheen te heb
ben toegekeerd. Na de rampen zonder tal,
y die grootvorst Nikolaas Nikolajewitsch als
opperbevelhebber over Rusland heeft ge
bracht, en die zijne verwijdering naar het
Kaukazische oorlogstooneel ten gevolge
hadden, lacht thans daar de fortuin hem
toein een door gezwollenheid van
toon zich onderscheidend telegram heeft
hij aan den czaar bericht: „God heeft d^ dap
pere troepen van het leger in den Kaukasus
100 grooten bijstand verleend, dat Erzeroem
na een aanval zonder wederga in vijf dagen
genomen is".
Dezelfde methode van oorlogvoeren, die
In Europa op het oostelijke oorlogstooneel
voor het Russische leger zoo noodlottige ge-
vólgen heeft gehad, heeft aan de Kaukazisch
Armenische grens de Russische wapenen
tot de overwinning geleid. Met niets ontzien
de volharding is- de veldtocht tegen Erze
roem, die in de eerste dagen van Januari
begonnen werd, doorgezet tot aan het ein
de toe. Ontzettend zijn de bezwaren geweest,
die in het barre jaargetijde in het hoogge
bergte van den Kaukasus overwonnen zijn
moeten worden. Maar het einde kroönt het
werk: Erzeroem is eergisteren in Russische
handen gekomen. s
Wel is waar is het den Russen ten goede
gekomen, dat zij geene Duitsche en Oos-
tenrijksche legers tégenover zich hadden
onder een veldheer als Hindenburg, en ook
niet de bloem van de Turksche strijdmacht
Eenige weken geleden schreef de corres-
^pondantie Heer und Politik over het Rus
sische offensief ïn den Kaukasus, waarvan
toen de eerste berichten kwamen: „Bij deze
onderneming wordt het Russische legerbe
stuur in de eerste plaats door de gedachte
geleid, dat misschien hier de vurig begeer
de overwinningen behaald kunnen worden.
Het Russische legerbestuur weet, dat Tur
kije voorshands voor gewichtiger dingen
heeft te zorgen dan hier een succes te be
halen, dat, zelfs al nam het een grooten om
vang aan, in laatste instantie zonder invloed
moet zijn op de ontwikkeling van den oor
logstoestand. Even gewichtig als een op
dringen van onze vijanden op Gallipoli tegen
Konstantinopel geweest zou zijn, even onbe
langrijk is het of tusschen Erzeroem en Aras
de Russen of de Turken een klein geluk of
een tegenslag hebben. Aan de Russisch-
Turksche grens in den Kaukasus wordt de
wereldstrijd niet beslist".
Dit moge zoo zijn, maar het gaat toch ze
ker niet aan, daarom aan de verovering van
Erzeroem door de Russen alle beteekenis te
ontzeggen. Strategisch is Erzeroem de sleu
tel van Turksch Armenië, en het bezit van
deze onder leiding van Pruisische genie-offi
cieren tot eene uitgebreide wapenplaats uit
gebouwde vesting is voor Rusland van te
meer gewicht, omdat daardoor aan de Tur
ken de gelegenheid is afgesneden om in
vloed uit te oefenen op de volksbeweging fn
het noordelijke deel van Perzië tegen de
Russisch-Engelsche macht. Voor de ont
wikkeling van die beweging kan eene onder
steuning door Turksche troepen niet worden
gemist.
Uit de geschiedenis van Erzeroem ziet
men, dat deze stad, die in 1517 in het Taezit
va^ de Turken is gekomen, gedurende bijna
eene eeuw een voorwerp van strijd tusschen
de Turken en de Russen is geweest. In den
Russisch-Turkschen oorlog van 1828 en
1829 besliste de verovering van Erzeroem
op Juli 1829 den Russischen veldtocht in
Azië. Bij den vrede van Adrianopel (14 Sep
tember 1829) werd Erzeroem aan Turkije
teruggegeven. De Russen hadden echter de
sad erg verwoest en dientengevolge hadden
Vele bewoners haar verlaten. De bevolking,
die vóór den inval van de Russen op
100,000 geschat werd, daalde tot 15.000.
Den vroegeren bloei heeft Erzeroem nooit
teruggekregen; volgens een der laatste op
gave van de bevolking werd de stad door
39.000 menschen bewoond. In 1877, tijdens
den destijds tusschen Rusland en Turkije
heerschenden oorlogstoestand, mislukte den
9en»November eene poging van de Russen
pm zich door overrompeling van de stad
meester te maken. De belegering werd daar
na door de Russen begonnen, maar de ves
ting hield zich staande tot den wapenstil
stand van Adrianopel (Februari 1878); toen
werd aan de Russen de bezetting van de
stad toegestaan, die zij echter na den vrede
ven San Stefano weer ontruimden.
Twee malen is Erzeroem dus reeds in het
bezit van de Russen geweest, maar weer aan
de Turken teruggekomen. Deze historische
herinnering kan worden aangehaald tot sta
ving van de meening, dat met de verovering
van Erzeroem, waardoor zij voor de derde
maal In het bezit van de Russen is geko
men, over het lot van de stad nog niet voor
goed is beslist.
De oorlog#
B er 1 ij nT7 Febr. (W.-B.). Bericht van
van het opperste legerbestuur uit het groote
hoofdkwartier van heden voormiddag.
Er zijir geene gebeurtenissen van bijzon
dere beteekenis voorgekomen. Bij den op
ruimingsarbeid in de nieuwe stelling bij
Obersept werden nog acht Fransche mijn-
werpers gevonden.
P a r ij s, \7 Febr. (Havas). Namiddag-
communiqué.
Op het Fransche front is in den loop van
den nacht geene enkele gebeurtenis te ver
melden.
Avondcommuniqué.
Er was bombardement van de vijan
delijke verdedigingswerken in België en tus
schen Soissons en Reims. De Franschen be
zetten den trechter van een mijn, die de vij
and in Artois had laten springen.
Londen, 17 Febr. (R.) Communiqué
van het Britsche hoofdkwartier.
De vijand blies in den morgen twee mij
nen op, een in de buurt van Tosse 8 en de
andere ten zuiden van Loos. Hij trachtte den
trechter te bezetten, maar werd teruggesla
gen; wij houden den rand van den trechter
bezet.
Onze artillerie bombardeerde heden de
vijandelijke loopgraven bij de Hohenzollern-
redoute en ten oosten van Armentières. De
toestand is onveranderd tusschen den spoor
weg en het kanaal 7peren-Comines.
B erl ij n17 Febr. (W.-B.). Bericht van
van het opperste legerbestuur uit het groote
hoofdkwartier van heden voormiddag.
Op het noordelijk gedeelte van het ooste
lijke front was een levendige artilleriearbeid.
Onze vliegeniers vielen Dun «burg en de
spoorweginrichtingen van W*jjka aan,
Weenen, 17 Febr. (W. B.) Officieel
bericht van heden middag.
Een nachtelijke vliegeraanval tegen ons
front aan de Strypa bleef zonder resultaat.
Aan de Kormynbeek, ten zuiden van Be-
restiany, werden de aanvallen van Russi
sche afdeelingen met gemak afgewezen.
Weenen, 17 Febr. (W. B.) Officieel
bericht van heden middag.
Het Italiaansche geschutvuur was giste
ren voornamelijk gerioht tegen plaatsen in
het Canaledal, in 't Rombongebied ej\ tegen
de brughoofden van Tolmein en Görz. Een
vijandelijke aanvalspoging tegen den Monte
San Michele werd afgewezen.
Bij Pola brachten de afweerbatterijen in de
buitenste afdeeling van de oorlogshaven een
Italiaansch vliegtuig naar beneden; de be
stuurder en de waarnemer werden gevangen
genomen.
Rome, 17 Febr. (R.) Officieel commu
niqué.
In de Rombonzöno sloegen wij In het
Plezzobekken een verrassenden aanval van
een sterke afdeeling van het 27e landweer
regiment terug; wij maakten daarbij gevan
genen, waaronder de commandeerende offi
cier.
De Italiaansche artillerie heeft tot zwijgen
gebracht de artillerie van den vijand aan het
front van Oslavija en in de buurt van Görz
en Savogna.
Een Italiaansch vliegtuig wierp borrttnen
op Natresina.
Berlijn, 17 Febr. (W.-B.). Bericht van
van het opperste legerbestuur uit het groote
hoofdkwartier van heden voormiddag.
In den Balkan is de toestand onveranderd.
Weenen, 17 Febr. (W. B.) Officieel
bericht van heden middag.
Van den Balkan is niets nieuws te berich
ten.
Weenen, 17 Febr. (W. B.) De
Südslavische Korrespondenz bericht uit
Athene, dat volgens de Grieksche bladen de
Entente haren druk op Griekenland in de
laatste dagen nog heeft verzwaard. Engel-
sche en Fransche troepenafdeelingen heb
ben in alle plaatsen in de buurt van Salonlki
huiszoeking gedaan naar verborgen wape
nen. Eenige Grieken, bij wie oude, onbruik
bare wapenen gevonden werden, werden ge
vangen genomen. Op het door de Entente
troepen bezette eiland Milos heerscht onder
de Grieksche bevolking zeer zware hongers
nood, omdat Milos van eiken toevoer is af
gesneden. Epidemische ziekten maaien de
bevolking weg. De stemming werd eindelijk
zoo, dat er een opstand dreigde uit te bar
sten. Eerst op de zeer besliste vertoogen van
de Grieksche regeering werd de invoer van
kleine hoeveelheden meel en suiker toege
staan.
W e e n e n, 1 7 F e b r. (W. B De Südsla
vische Korrespondenz bericht uit Athene,
dat volgens betrouwbare berichten van oog-
getuigen onder de op Korfu ge
lande Serven verschrikkelijke toestanden
heerschen. De Servische soldaten, wier aan
tal hoogstens 30,000 bedraagt, worden door
de Franschen als gevangenen behandeld. Zij
moeten in de open lucht op cje bloote aarde
slapen, zoodat binnen veertien dagen om
streeks 1400 stierven.
Konstantinopel, 17 Febr. (W. B.)
Communiqué van het hoofdkwartier.
Aan het Dardanellenfront werden een
vijandelijke monitor, die de kust van Alan-
dere wilde naderen, en een kruiser, die ter
hoogté van Karap Tepe kwam, door het
vuur van onze artillerie 'gedwongen zich te
verwijderen.
Van de overige oorlogstooneelen Is niets
te berichten.
Konstantinopel, 16 Febr. (W. B.)
Communiqué van het hoofdkwartier.
Aan het Kaukasusfront verloor de vijand
bij de positiegevechten, die ondanks het
koude weder en de sneeuw in de laatste
drie dagen plaats hadden, 5000 dooden en
60 man aan gevangenen.
Petersburg, 17 Febr. (R.) De Re-
geeringsbode raamt het garnizoen van Erze
roem op 100,000 man met 467 kanonnen
in de buitenforten, 374 kanonnen In de bln-
nenforien en 200 veldkanonnen.
Konstantinopel, 1 6 F e b r. (W. B.)
Communiqué van het hoofdkwartier.
Aan het Irakfront vloog een van onze
vliegtuigen over eene vijandelijke artillerie
stelling bij Koet el Amara en wierp met suc
ces twaalf bommen neer, die eene zeer groote
uitwerking hadden. Na zijne nederlaag in den
slag bij Batiha, ten westen van Korna, liet
de vijand op den weg van zijn' terugtocht een
groot aantal dooden achter. De verliezen,
die de vijand in den genoemden slag leed,
bedragen voor zóóver zij tot dusver vastge
steld zijn, 2000 man en 300 dieren.
Konstantinopel, 16 Febr. (W. B.)
Communiqué van het hoofdkwartier.
Bij Aden, In de bosschen tusschen Sjeik
Osman en Eluaile werd eene verkennings-
afdeeling van den vijand in een hinderlaag
'gelokt en in de pan gehakt. De overblij-
venden vluchtten in de richting van Sjeik
Osman, onder achterlating van hunne ge-
heele bagage.
Londen, 17 Febr. (R.) Het departe-
ment van Oorlog heeft de volgende tijding
uit Oost-Afrika ontvangen:
Op een verkenningstocht, den 12en Fe-
bruari naar den Sal ai tn-heuvel ondernomen
om de sterkte van de vijandelijke stelling te
bepalen, bleek, dat de heuvel sterk bezet was,
terwijl zich aanzienlijke Duitsche reserves in
de nabijheid bevonden. Ou?.n rliezen be
droegen 172 man, van wie er *9 tot de
tweede Zuid-Afrikaonsche brigc bc' «or
den, flie het eerst in een gevecht in het reu-
pel hout gewikkeld werd. De spoo' is
doorgelegd tot op 2X mijl afstond vnn Sa-
laita.
Londen, 17 Febr. (R.) Het departe
ment van Oorlog ontving uit Kameroen de
mededeeling, dat de operatiën daar feitelijk
geëindigd zijn.
Kameroen is volkomen veroverd, op en
kele geïsoleerde stellingen nn bij den Mam
heuvel. De Fransche troepen hebben de
grens ten Oosten van Ngola afgesloten De
colonne, die in de richting van Campo op
rukt, behoeft nog maar weinige mijlen af te
leggen om de zee te bereiken
De Duitsche commandant Zimmermann '\9
op Spaansch grondgebied ontkomen.
Londen, 18 Febr. (R.) De admiral»!eM
maakt het volgende bekend: In de Duitsche
pers verschijnen nog steeds onjuiste berich
ten, die ook naar neutrale landen zijn ge
seind, dat twee oorlogsschepen of twee mijn-
vegers op de Doggersbank zijn gezonken in
den naoht van 10 Februari. De admiraliteü
maakt daarom nogmaals bekend, dat van de
vier mijnvegers, die bezig waren met hel
het opruimen van mijnen, een, de Arabist
door den vijand in den grond geboord is.
De drie anderen zijn behouden en zonde*
schade In de haven teruggekeerd.
Par ij s, 17 Febr. (Havas). Deenschef
schepen merkten afdrijvende op den Zeppe
lin L 20, die boven de Deensche eilanden fn
nood verkeerende was gezien. Het lucht
schip vloog laag en langzaam; het trachtte
blijkbaar zijn basis, waarschijnlijk Helgoland,
te bereiken, maar was niet in staat tegen den'
wind te strijden en werd In den mist mee
gesleept.
Washington, 17 Febr# Lansing
heeft aan Bernstorff medegedeeld, dat da
laatste Duitsche formule voor de regeling
van het Lusitania-geschil voor de Vereenig-
de Staten aannemelijk zou zijn, voor zooveel
dit bijzondere geval betreft. Hij vroeg echter
de verzekering, dat Duitschland zijne politiek'
om bewapende koopvaardijschepen tot zin
ken te brengen niet zol uitbreiden tof pas
sagiersschepen, al voeren deze wapenenf
voor hunne verdediging.
Washington, 17 Febr. (R.) De se
nator Sterling heeft eene motie voorgesteld,
verklarende dat het door de Duitsche admi
raliteit gegeven bevel om zonder waarschu
wing bewapende handelsschepen in den
grond te boren, in strijd is met de rechten,
die ten allen tijde aan de onzijdigen zij«
I toegekend.
Velen kennen 's levens ernst slechts In
de sombere gedaante der wanhoop.
ROMAN VAN ANNA WAHLENBERG.
Geautoriseerde vertaling door
B. NORTAKKER.
42
„Het nieuwe leven dat ie ginds zult voeren",
xei Birger ..vol arbeidsvreugde, vrede en
misschien geluk, weegt bii de beslissing toch
meer dan het beetje gezelligheid dat ie hier
kunt verspreiden en dat in zekere mate ook
door anderen gedaan kan worden
„Ja. ik voel me kalmer a!s ie spreekt. O,
spreek verder, spreek verder I"
Hii vroeg haar te gaan zitten, en nam zelf
raast haar plaats. En hij sprak. Hii zei haar
dat indien alles geregeld werd voor de ach-
terbliivenden en zij een goede verpleegster
.gehuurd h^d. haar onrust zou bedaren, en
*1 het smartelijke verdwijnen.
En ze zat stil te luisteren, meegevoerd door
*iin woorden, niet in staat langer te strijdeD.
maai- met haar oogen nog steeds strak op
■fin gezicht, verlangend en zoekend.
Ja. ze'zou vertrekken, alles doen wat hii
b&ki raadde. En haar blik kreeg innigheid en
llöed. ze schonk hem haar blind vertKAi-
wen, én gaf zich lijdelijk over aan het lot
dat voor haar geordend Werd.
Hif zag dat zii wachtte.
En nu had hij immers het teeken gekre
gen. dat hij had willen hebben om zeker te
ziin vap haar'gevoelens. Zii wilde vertrekken
Maar toch aarzelde hif.
Een wonderlijk gevoel maakte zich van
hem meester, ze leek hem plotseling zoo
vreemd.
Ze was ziin troost en steun geweest. Tot
haar was hii gevlucht met zijn zorg cn ver
driet. Ze had boven alle andere vrouwen ge
slaan. Haar moed en opofferende liefde, haar
heerschappij over zich zelf en haar omgeving
had een soort stralenkrans rondom haar
hoofd geweven. En die had zijn vriendschap
veranderdv in aanbidding en hem in ziin
droom versterkt. Maar nu vluchtte zii met
haar onrust en angst bii hem. Ze was een
gewone, zwakke vrouw geworden. En. 't wa*
hem of hii haar zoo gemaakt had. 't was hem
of hii de vleugels van een vlinder, de kroon-
bladen van een bloem gcpl"'-' had. En hij
zweeg.
„En ie vader" vroeg ze. ...schikt hii er
zich in dat ie vertrekt
Hii vertelde haar hun—gesprek in de onl-
vangkamcr van de school, maar toen hii bii
ziin vaders laatste uiting kwam. werd ziin
stem traag en heesch. llij kon die woorden
niet herhalen en brak af.
„Zie ie Karin" zei hij kortaf „hii
houdt toch van me."
Zii knikte, „ik wist het".
„Maar laat hii ie toch gaan vroeg ze
verder.
„Ja", zei hii aarzelend, „daarover hebben
we aan het einde van ons gesprek niet ge-1
sproken. Hii gelooft misschien niet, dat lk
yast besloten ben. Maar Een schaduw
van verdriet vloog over Birger's gezicht, dat
dadelijk daarop ziin energieke uitdrukking
hernam
„Maar er is niets aan le doen." vervolgde
hii „ik ga toch het is beslist. Ik zou
een verrader ziin jegens me zelf. indien ik
niet ging. een lafaard. Men moet den moed
hebben te handelen om het beste in zich te
verdedigen, oip zich te ontwikkelen."
En om de mogelijkheid van geluk te ver
overen". vervolgde hii in zijn gedachten, want
hij vermoedde, dat indien Karin Orwell niet
in ziin leven gekomen was. liii vader nog
minder had kunnep weerstaan. Maar dat zei
hii niet. hij kon nog niet zeggen, wat zii voor
hem beleekende.
Karin wond haar zakdoek om haar vinger
Ze wond die er om en liet die weer los.
..'t Is jammer voor ie vader", zei ze.
Hij gaf geen antwoord.
„Als wij vertrekken" vervolgde ze
..dan hebben we heel wat me«e te dragen, iii
zoowel als ik. Birger."
.iJa. Karin, geloof ie dat iemand zich vrij
kan maken zonder anderen te -doen lijden en
zelf tc liiden 7"
Ze keek om zich heen. Ze keek naar de
meubelen en kleinigheden, die de sfeer van
haar huis vormden, die zoo veel herinnerin
gen opwekten en de gestalten opriepen, die
zich er dagelijks tusschen bewogen hadden
en van wie ze zou scheiden.
En ais een stom vao dit alles, dat zoo lang
met haar leven was samengegroeid, hoorde
ze uit de woonkamer het getik van haar
hoonmooders breipennen. Het klonk als
het tikken van «en klok, zoo regelmatig.
Zou het ook zoo blijven, als zii er niet meer
was
Een luide telefoonbel deed haar opschrik
ken. Ze stond op. ging in de aangrenzende
kamer, en antwoordde.
Birger gaf eerst geen acht op de antwooi-
dcn. Maar toen luisterde hij. llaar slem klonk
opgewonden.
„Nog niet thuis, maar telefoneer dan naar
uw kennissen. Ook niet op school geweest.
Den geheelen dag niet. Een ongeluk?
Nee, ik heb haar op straat ontmoet, toen
ik naar school ging. Ze vertelde, dat ze een
boodschap moest doen en ik meende dat zii
eenige uren vrii had."
Birger stond op en trad nader. Ze spraken
over Blenda.
Nog niet thuis reeds van morgen weg.
En Karin had liuar in de stad ontmoet, daf
begon er wonderlijk uit te zien.
Het gesprek duurde nog een paar minuten
zonder dat eenige inlichtingen van gewicht
gegeven werden, toen werd afgebeld.
JKarin. Orwell stond in de deur. zoo bleek,
dat zelfs haar lippen geen kleur meer had
den. Maar haar oogen schitterden.
..Je hebt het gehoord", zei ze. ..'t Was
mevrouw Ahrling. Blenda is weg. wist ie dut
niet
..Niet. ^at ze zoo lang weg is 1"
Ze liep od hem toe. en het scheen hém. dat
haar schitterende oogen nog grooter wer
den.
„Wat kan er gebeurd ziin. Birger
„Vervelende kwesties op school. J® wed
wel."
„Niets anders. Birger."
Er was angst in haar stem. en de hand
die ze op de ziine legde trilde.
Hii maakte een ongeduldige beweging.
„Niet veel anders tenminste." zei hii „Ilaat*
gevoel is wat fladderend; cn gaat nu eens
naar den een. dan naar den ander. En err»
beetje excentriek is ze ook. maar dat gaal
wel over. Vanavond Is ze wel weer thuis.**
Een paar seconden bleef Karin nadenken#
alsof ze iets in zich zelf overlegde. Toen lieu
ze naar de gang. bleef slaan en keek om.
„Toen ik haar ontmoette" zei ze. „was
het hier op straat, ze liep in de richting vsm
de lol. heeft ze kennissen in de nabijheid wo*
nen
„Nee."
..'t Is niet gezegd dat ze eeuig doei had."1
„Wacht eens," zei hii. „ik heb haar cent
hooren zeggen, dat ze, zoodra ze tiid hn<Ü
een vrouw wilde opzoeken, die lang bij haafj
familie gediend had en nu getrouwd is mei
eeÉ^ daglooner in de Jarvabuurt. Maar wal
wilde ze daar nu doen
Karin Orwell ging naar de gang cn Birgen
noordc dat ze een mantel van den standaari^
nam fn hetzelfde oogenblik stond Ml naas»
haar.
„Je wilt haar toch niet gaan zoeken
„Ja."
Hii hield haar hand tegen, dio naar eea
hoed greep, en maakt® haar hall dichtgel
maakten mantel los.
Wordi wrvolyd.
