Tijdgeestbriefjes
So-Easy
VQOBDEEJIG
J. E. VAN NIE
L. G. PONNE
Zomer-Expositie 1916
HAARSMA SCHAARS
Prima Kalkzandsteen
Huwelijks-
Electrised Inenten 1
~Wk HE HOEST.
VIGHY-CELESTINS
PASTILLES
U.UIIHL. bevat 100 vet en
heeft daardoor een VIJFDE DEEL
MEER WAARDE dan andere vetten.
ADVERTENTl ÉN.
J. TH. VAN NES. 30 Hof 30.
weder verkrijgbaar.
Pinee-nez
en Brillen
W. F. A. Groenhnizen,
FORTMAN! i HEHEHKAMP,
behangsel papieren
MODES
MAISON SIMONS, 25 LANGESTRAAT
Groote keuze Chapellerie's
Voile-Tulles en Nouveauté's
FORNUISKACHELS. WASCHMACHINES.
{MAillE-HUISHOIIDElllKE-tftTIKlLEH. tn alle swln lUERWiREIl. ui. ene.
B. RUITENBERG Hzn.,
Kalkzandsteenfabriek „Vogelenzang91
J. G. HOLTHUIS Jr., Rhenen,
Gunstige Honing a.d.Riln. gemakkelijke veriaHnrf per sèkK t^m of T I S
ONTVANGEN
Utrechtschestraat 18
AMERSFOORT
C. E. WOLFF te Maarssen.
Wyhert
Astha
Emser
Poncelet
Yalda
Alle soorten drop
verkrrgbaar bjj A. VAN DE WEG,
Tel. 217 Langestraat 23.
Sardines
Kreeft
Zalm
Appetlt siid
Sardelrings
Ansjovis
bij J. VAN GENDEREN,
Teleph. 104. Arnhemschestraat 35
Verkrijgbaar bij F. ¥F. VAH DER WILDE.
Hoe kook ik het zuinigst?
Junker Ruh Gasfornuizen
.weer genezen zijnde moest hij naar Kon-
ïtontinopel, doch zeide er thans genoeg van
te hebben. Onder Wouw is nog een Duit-
Icher geïnterneerd; deze was in uniform.
De kermis te Dordrecht.
P. en W. van Dordrecht adviseeren den Raad
het voorstel om de kermis af te schaffen te
verwerpen. Zij achten de bezwaren tegen
de kermis gezwegen van de principieele
onjuist of overdreven en wijzen er op, dat
het niet aangaat de aanzienlijke bate (op
brengst pl.m. ƒ60,000) noodeioos prijs te
geven. Waar het leven zijn gewonen gang
gaat, oordeelen zij, dat ook de kermis 1916
wel kan doorgaan, tenzij de omstandigheden
»ich ten ongunste mochten wijzigen.
Mond- en klauwzeer. We-
(felijksche mededeeling betreffende mond
en klauwzeer. Sedert de vorige opgave d.d.
8 Maart 1016 werden gevallen van mond
en klauwzeer geconstateerd: in Zuid-Holland
1 geval in elk der gemeenten Pynacker en
.Vrijenban; in Limburg 2 gevallen te Broek-
sittard en 1 geval in elk der gemeenten
Beek, Geulle, Vlestraten, Born en Sittard.
Behalve te Born, waar de zieke en de ver
dachte dieren zijn afgemaakt, werden alle
besmette hoeven geisoleerd zonder afma
king van vee.
Behalve bovenstaande gevallen bestaan
thans nog besmette haarden te Teteringen
(5), Zevenhoven (1), Wassenaar (1), Nieu-
werkerk a. d. lJsel (2), Berkel en Rodenrijs
(I), Weesperkarspel (1), Sloten (1), Bruinis-
se (2), Poortugaal (6); Vlaardingen (3), Maas
land (1), Pynacker (1), Wissekerke (1), Spy*
kenisse (1), Sluis (1), Beek (L.) (1), Meerssen
O).
Het ontwaakt geweten?
,Voor twee jaar verloor een logeetje van een
Ingezetene van Tiel een taschje inhoudende
ongeveer ƒ13 en een paar brieven.-Het ver
lorene bleef zoek. Gisteren vervoegde zich
een vrouw aan het bedoelde adres te Tiel
met de verloren tasch, waarin, behalve de
ƒ13, een klein bedrag, blijkbaar als vergoe
ding van rente bedoeld.
De ziektegevallen te Sche-
reningen. Omtrent ilen ziektetoestand
van de twee Polen, die Zondag j.l. als ver
dacht lijdende te zijn aan pokken van Sche-
veningen naar de barakken van het Ge
meente-Ziekenhuis te 's-Gravenhage werden
overgebracht, wordt van bevoegde zijde ver
nomen dat een der beide patiënten, van
wien het vaststaat dat hij geen pokken had,
hersteld is, en dat de behandelende genees-
heeren van meening zijn dat men, wat den
anderen Pool aangaat, te doen heeft met
een zeer licht geval van pokken.
Medegedeeld wordt voorts, dat zich geen
nieuwe verdachte gevallen hebben voorge
daan.
Verkoop opruiende ge
schriften. Op last van den officier van
•Justitie te den Haag is proces-verbaal opge
maakt tegen Joh. Reintjes, wegens 't verkoo-
pen en verspreiden van opruiende geschrif
ten. bestaande in de reeds voor 2 jaar uitge
geven brochure getiteld: „Naar de grenzen.
Naar het abattoir."
Van de spoorbrug ge va 1.1 en.
De brugwachter v. R., van de spoorwegbrug
over den Lfssel te Zutphen, is gistermorgen
bij het schoonmaken van de brug in da ri
vier gevallen en verdronken.
Marktberichten.
Eiermarkt te Amsterdam.
16 Maart 1916.
Kipeieren V. P. N. f 6.45—8.75.
Regepring f 6.50f 7,15.
Eendeieron V. P. N. f 7.20—7.25.
Regeoring f 0.00 (MO.
Ganseieron V. P. N. f 0.190.20.
Aanvoer V. P. N 24260.
Regeoring 196038.
Mtddenprijs per 100 v P. N. 7.18.
Regeering f 6.77.
Van den Hak op den Tak,
(Weekprantje).
r Wij ergeren ons vaak over de losbandigheid
onzer straatjeugd, die allerlei kattekwaad en er
ger dan dat uithaalt zoo kon men laatst, toen
er sneeuw lag, in verschillende bladen lezen over
meisjes en vrouwen, die in ergerlijke mate door
opgeschoten jongens werden mishandeld. Maar
opmerkelijk is het ten onzent, dat een politic-
agent,' die een straatbengel behoorlijk afstraft,
altoos een deel van Iv.-t publiek tegenover zich
heeft. In. andere landen, in Engeland b.v. is dat
anders.
Een Engelschïnan en een Hollander in een
straat in Oxford. Een straatjongen kiest de
ruitjes van een lantaarnpaal tot doelwit voor
Z*n steenen, en niet zonder succes
De Engelschman ziet geen politieagent, gaat
zelf. naar den knaap, vraagt z'n naam, schrijft
dien op en stelt n oogenblik later een passee-
renden geheimden rustbewaarder met een en
ander in kennis.
De Hollander stond puf.
„Als ge dat in Holland deedt dan nam het
publiek u dat beslist niet vriendelijk af."
„Maar dan zijn ze in Hollenden met
een bracht de Engelschman den vinger aan z'n
voorhoofd.
„Kijk, wij betalen de politie. Als we ze niet
helpen, kunnen we ze wel afdanken. Bovendien,
els 50 van die jongens eiken dag een paar ruiten
ingooien, dan voelen we dat 't volgend jaar op
ons belastingbiljet."
Dat is logisch en praktisch, niet waar? Daar
can de overzijde van het Kanaal heeft men meer
respect voor de politie en voor de bestaande
verordeningen.
„Spuwt niet op de trottoirs," leest ge in Lon-
,dcn in sommige drukke straten, 't Publiek ge
hoorzaamt.
Zelfs 'n sjappie, die wat veel whiskey had ge
zien, en wiens ingewanden zeer ontroerd waren,
zoodat hij geen meester neer was over den
inhoud van zijn maag, ging op den trottoirband
staan, om met de gevolgen van zijn hik-bewe-
gingen de voetgangers niet te bezoedelen. H:j
deponeerde z'n overvloed op de straat-
Wil men een fatsoenlijker straatjeugd, dan
moet men zelf hel voorbeeld van orde geven, in
huis en od straat, en niet alles verwachten van
dc school. Schooi en huis moeten elkaar steu
nen. Van de school gaan onze gedachten naar
den meester, den onderwijzer. Wat is diens taal'
in den loop van den tijd veranderd.
In vroegere jaren werd de onderwijzer voor
allerlei diensten gebruikt.
In het Noorden van ons land, wordt hij met
name in de dorpen dan ook heden ten dage nog
dikwijls „de Koster" genoemd.
Gewoonlijk toch was hem behalve het onder
wijzen der jeugd ook opgedragen als Koster der
Kerk, als klokkenluider enz. enz. te fungeeren.
Voor de oudste leerlingen der scholen was in
't bijzonder dot klokluiden, dat de meester gaar
ne zoo nu en dan aan hen toevertrouwde, een
heerlijke afwisseling in hun schoolleven en een
gezonde lichaamsbeweging.
Moer ook meer „geestelijke" diensten werden
door hen verricht.
Het gevolg daarvan was, dat de „schoolmees
ters", ook in de provincie Gelderland wel eens
buiten hun boekje gingen en weer tot de orde
moesten worden geroepen.
Wij lazen dezer dagen een sterk sprekend
staaltje daarvan.
De particuliere synode van Arnhem van 1593
zette den meester van Hien en Dodewaard te
recht.
Het geval wordt in de Handelingen dier sy
node aldus beschreven
„Met Antonio Nicolai, schoelmeister tot
Hijen ende Dornwerde, is daerin gehandelt, dat
hij neffens zijnen schoeldienst in den heiligen
ministeiio als kinder te doopen, echteluiden te
trouwen etc. niet anttenteren, ende overmitz hij
sick dessen onderwonden hadde, heeft den sy-
nodus hem scherpelick daerover gestrafft, also
dat hij rouwe ende boete bewesen, oock met
handtostinge beloelt sulcke partes ministerii
niet meer te willen gebruicken. Ende daermede
nochtans in gemelde Kercken het ministerium
niet gansch desolaet zij, heeft men hem toege-
laeten, dat hij' aen den Sondagen die psalmen
singen, die gebeden in den Catechismo regis
treert, Stem dat Oude ende Nieuwe Testament-
alles in duijtsch der gemeinle vorlesen mach."
Op het gebied van het schoolwezen is heel
wat veranderd. Het was de synode van Dor
drecht van de jaren 1618 en 1619, die op dat
gebied veel heeft tot stand gebracht.
Ze heeft in een reeks van bepalingen een
grondwet voor opvoeding en onderwijs neerge
legd, die bijna twee eeuwen lang zich heeft we
ten te handhaven in de Republiek der Vereenig-
de Nederlanden. Ze viel, toen de Groole Revo
lutie den strijd won. De zoo bekende Kerkver
gadering hield zich bezig met de opvoeding van
den mensch als Christen, aanvangende
met het kind en eindigende als het
graf zich ontsloot, om het uitgeleefde stof te
ontvangen. De huiselijke opvoeding als voorbe
reiding voor de school, de schoolopvoeding
zelf, die het burgerlijk en kerkelijk leven vcor
later in het oog hield, de catechisatie, de pre
diking in de kerk, aan dat alles schonk de Sy
node haar aandacht. Het noodzakelijk verband
tusschen huis, school. Kerk en Staat werd goed
in het oog gehouden.
Men leze slechts deze bepaling
„Opdat de Christelijke jeugd van hare teedere
jaren aan naarstig in de fondamenten der ware
relegie onderwezen en met Godzaligheid ver
vuld mogo worden: zoo moet deze drieërlei
wijze van catechiseeren waargenomen. In de
huizen van de ouders, in de scholen van de
schoolmeesters en in de kerken van de predi
kanten, ouderlingen, lezers of ziekenbezoekers.
En opdat deze allen hun ambt naarstig mogen
doen, zullen de Christelijke Magistraten verzocht
worden eer» zoo heilig en noodig werk door
hunne autoriteit te bevorderen; ook zullen al
degenen, wien het opzicht en het bezoeken der
kerken en scholen bevolen is, vermaand wor
den, dat zij inzonderheid over dit stuk zorg wil
len dragen."
In de 161ste zitting stelde de Synode vast, dat
alle rectoren en schoolmeesters een bepaalden
eed hadden af te leggen en te onderteekenen,
alvorens ze hun schooldiensien zouden aanvan-
gen.
De 177ste zitting b sloot aan de Stalen Gene
raal te melden „En wat aangaat de lagere 1
scholen, verzoekt de Synode zeer ootmoedig, j
dat Uwe Hoog Mogenden gelieven te ordonnee-
ren, dat volgens het advies van geleerde man-
nen, die allerbest verstaan, wat tot onderwijzing I
van de jeugd beï\oort, een generale schoolorde
beraamd en gearresteerd worde, waardoor de
gebreken, die men doorgaans in de scholen 'oe-
speurt, mogen verbeterd, en zoo mogelijk een- i
parigheid gehouden worde in de onderwijzinge
van de jeugd."
Geeft ook deze Synodale bepaling niet een
duidelijk bewijs, dal de Kerk dier dagen oog had
voor de gebreken der school, en dot ze nood
zakelijke verbeteringen wenschte aan te bren
gen.
Het uitgangspunt van ons praatje was de „las
tige straatjeugd". Men meene echter niet, dot
de jongens en meisjes in vroeger tijd allemaal
brave Hendrikken en deugdzame Marie's wa
ren.
Geeft in onzen tijd de voetballende jeugd
voortdurend op den openbaren weg veel over
last, reeds onze voorgeslachten klaagden over
't zelfde euvel met't zelfde gevolg als wij.
Bewoners van Nieuwmarkt en Heerenmarkt
waren in 1651 komen klagen, dat de jongens
met hun kastiespel de ballen door de glazen
wierpen en eveneens met hun „keilen", de daar
toe benoodigde steentjes, niet zelden de goede
luyden bezeerden. De vroede vaderen maakten
er natuurlijk een keur tegen, maar even natuur
lijk had die keur in 't minst geen gevolg. Een
soortgelijke keur verscheen in 1662, toen er niet
alleen over 't glazen inwerpen en 't bezeeren
van de goede luyden geklaagd werd, maar ook
„dat zelfs twee diverse personen God betert
onlangs ieder een van haar oogen hadden ver
loren." En in 1677 klaagden de bewoners van
de Torensteeg, dat 't niet uit te houden was van
't schrikkelijk leven, dat de jongens dagelijks op
de Torensluis maakten. Waarop, behalve tot het
maken van een nieuwe keur. Mijne Heeren van
den Gerechte overgingen tot het ordonneeren
van Gerrit Sweeren, 's provoosten dienaar, om
al de jongens van de sluis af te jagen. De man
deed er zijn best toe, maar ais hij ze er aan
den eenen kant afgejaagd had, holden zij er aan
den anderen weer op.
't Rechte middel werd toen evenmin gevon
den als thans. Want, zelfs boven pleinen cn
speelplaatsen, schijnt vaak -de jeugd voor t
beter resonneeren van hun geluid? de nau
were straten te verkiezen.
KEUVELAAR.
Vlasakkerweg 44, Teleph. 169
Oudste LVSTAI.LATIE-BÜREAE van
ELECTKI8CHE INSTALLATIES
voor Licht en Kracht.
Verschillende Villa's en FaV>rleks-
inslallatles in bedrijf te bezichtigen.
Begrootiugen kosteloos.
Directe levering van magazijn.
- ELECTR. BROOD-, KOEK- EN BESCKUITBAKKERIJ. -
Naar de nieuwste eischen ingericht. - - Prima grondstoffen
„DE GULDEN KORENAAR".
Onze Zaansche, Kenken Des
sert-, Madeira en Lange Be
schuit, munten uit door Broosheid
en Fijne Smaak, en staan tevens
onder coniróle van het Station voor
Maalderij en Bakkerij te Wageningen.
Steeds VEKSCI1 cn VERPAKT
verkrijgbaar.
Aanbevelend: H. KONING A ZONEN,
Arnhem9chestraat 24 Telefoon 91.
Loupen, Leesglazen,
Barometers, Koorts-
Thermometers, enz.
Verband-en Ziekenverpleging»
artikelen. Alle soorten Scharen,
Messen en bübeboorende zaken b|j
Instrumentmaker, - Langestraat 42
ELECTRISCHE SLIJPERIJ.
Langostraut 63, over de Krommeslraat
MAGAZIIREH t TAPIJTfH EK BEDOEK
J Beliaiigerij en Stoileerdcrij.
Matrasscnlabrick.
Enorme voorraad nieuwe
Langestraat 45. Telef. 410. Hoogeweg 14. Telef. 378.
Beleefd aanbevelend.
Tel. 243. Utrechtsche straat 21
Dames- Heeren- en Militaire Kleermaker.
Telefoon Interc. No. 39.
(Waalf oi-rraat.)
geschenken. Opnieuw ontvangen Spiegels, Schil
derijen, Serviczon» Portmanteaux, Thcotafols.
Bloem en Vogelstanders, Japansche- en Boboem-
sche Vazon en Vazenstellen, 2, 3, of 5 deelig
Theebladen, Presenteertrommèls. NikkelenThee
stellenPotten, Koffiekannen,Theelichtjes Blooni j
pollen, Beelden, TeksteD, Glaasjes, Karaffen
Advooaat-, Water-, Wasch-, Olio en Azijn
stellen. Messen. Lepels. Vorken. Koffie-, Thee
en Suikerbussen, Broodtromraols, Koekstellen,
Klokgarnituren.
Toiletzeepen, Eau de Cologne, alles voor j
oude prijzen. Voordeeligst adres voor Huwelijks
en Verjarinpsadeaux in de „Goedkoepe Ba
zar" van Speelgoed, Porcelein-, Glas-, Aarde
werk. Fijne Luxe, Leder, Nikkel, Koper en
Staalwaren, K romniestrant ."SO.
Een ruime ltcuze
Vertegen woor«liger van
per flesch 45 cent.
Stooyestraat 12. - - Telepb. No. 29
Ter bcanlffoordlug ran deze Traas wordt op Maandag 20
Maart (e 8 nar en op Dinsdag 21 Haart ie 2) nar en Ie 8
nar in de zaal van „AMICITIA" een kookvoordracht met
demonstratie gebonden op de bekende
Braden van verschillend» soorten vleesch zonder vet
en zonder l>oler. Koken van vlscU zonder water. Bakken
van verschillende soorten gebak.
Het gasverbruik kan van opgestelde experiment
meiers worden afgelezen.
Vltuoodiglngen z(Jn voor belangstellenden gratis Ter-
krUgbaar
aan het kantoor der Gasfabriek
bij de firma B. BROM, Langestraat 27
J. KOOL, Utrechtschestraat 33
J. E. VAN NIE, H
