Ï4"e Jaargang. Dinsdag 9 Mei 1916. BUITENLAND. Dr. D. Bos. f FEUILLETON. DE TREKVOGELS ABONNEMENTSPRIJS: Per 8 maanden voor Amersfoortl.OO. Idem franco per post1-50. Per week (met gratis verzekering tegen ongelukken) - O.IO. Afzonderlijke nummert 0.O5. Wekelijksch bijvoegsel „De HollatuiscJie Huisprouto" (onder redactie van Théitoe Hoven) per mnd. 50 cis. Wekelrjksoh bijvoegsel „Pak me ttue" per 3 mnd. 40 cis. Bureau: UTRECHTSCHESTRAAT 1. Intercomm. Telefoonnummer 66. PRIJS DER ADVERTENTIEN: Van 1—5 rogels f 0.50. Elko rcgol meer - 0.10, Dienstaanbiedingen 25 cents bij vooruitbetaling. Groote lottere naar plaatsruimte. Voor hando) en bodrijt bestaan zoor voordeoligo bopali i en tot het horhaald advorteeron in dit Blad, bij abonnement. Eene ohculairo, bcvattondo do voorwaarden, wordt op aanvraag toegezonden. vond hij de waarheid ervan, de kraoht er toe in het vaste, onwrikbare geloof aan zijn vrijzinnig en democratisch ideaal, dat hij zag en volgde ook buiten, ook boven de partij. Want niet alleen in de engere po litiek werkte hij aan de doorvoering vans zijn beginsel. Hij stond midden in het volle maatschappelijk leven, waarvan hij de eischen en nooden kende. Door onderwijs verbetering streefde hij er naar ons volk in al zijn lagen kennis en kraoht te geven, door bevordering van het eigen initiatief werkte hij staag om onzen middenstand te ontruk ken aan de dooder.de zelfgenoegzaamheid eenerzijds, de maatschappelijke omklem ming anderzijds. Hoeveel ondernemingen van algemeen nut wist hij niet tot stand te brengen, hoeveel bij velen vaag-levende denkbeelden om te zeten in een kern gezonde werkelijkheid. Middenstandscrediet zoo goed als vak onderwijs, ontwikkelingscursussen voor vol wassenen evenzeer als verkeersbelangen, verbetering van de toestanden ten platte- lande door electriciteits- en drinkwaterver zorging naast hooger handelsonderwijs trokken zijn belangstelling. En zijn belang stelling trekken beteekende zijn werkkracht winnen. Honderden in den lande weten wat zij hem danken, duizenden weten het niet, doch wanneer zij de oorzaken nagaan, die geleid hebben om hun maatschappe lijke kracht te verhoogen, hun welvaart en zelfstandigheid te. vermeerderen, dan zullen zij telkens een dier oorzaken vinden het werk van Bos. Want waarlijk niet vruchteloos is dit leven heengegaan. Bos heeft geholpen om ons volk beter en sterker te maken, voor maatschappelijke kwalen maatschappelijke genezing te brengen. Hij heeft zijn taak niet kunnen afwerken. In 1913, toen de Concentratie goeddeels onder zijn leiding bij de stembus had be werkt, dat het rechtsche ministerie Heems kerk moest heengaan, dat een nieuw ka binet komen moest met als taakalgemeen kiesrecht te brengen en staatspensioen, droeg de Koningin hem de vorming van een ministerie op. Dr. Bos oordeelde den tijd gekomen voor een daadwerkelijke samenwerking van vrijzinnigen en sociaal democraten uit deze groepen trachtte hij een ministerie saam te stellen. De sociaal democraten weigerden de regeeringsverant- woordelijkheid mee te aanvaarden, dr. Bos legde de hem verleende opdracht neer. Als kamerlid werkte hij voort aan zijn levenstaak, lichamelijk toen reeds lijdende, geestelijk krachtiger dan ooit. Als voor zitter der Staatscommissie werkte hij de Onderwijsbevrediging uit, door geen be zwaren weerhoudenals leider van, de Vrijzinnig-democratische partij stond hij èn in de Kamer èn in „De Vrijzinnig- Democraat" èn in de redevoeringen en ge schriften voor de doorvoering van zijn denkbeelden. De wereldoorlog kwam. Bos stond vooraan om ons volk door de moei lijke tijden heen te helpen, het door credietvoorziening, ontwikkeling der ge- mobiliseerden, een heffing-ineens naast een oorlogswinstbelasting sterk te houden voor den tijd van vrede. In zijn mooie werk „Vrijzinnige gedachten in moeilijken tijd" schetste hij de oorzaken van den ontwrich- tenden strijd, trok hij de lijnen voor de toe komst. Zwakker werd zijn lichaam, telkens weer werd hij gedwongen tot een rust van dagen, van weken. Wat hij moet geleden hebben. Maar de rustelooze werkte voort. Ons volk mocht niet inslapen, politiek noch maat schappelijk. Werkend en strijdend moest nu reeds de nieuwe tijd worden voorbereid. Enkele weken geleden slechts sprak hij nog in e*n openbare vergadering in den Haag voor de invoering van algemeen vrouwenkiesrecht. De vrouwen van Neder land moeten meearbeiden ook aan ons staatsbestuur, we 'kunnen geen krachten missen. Hij maakte plannen voor de naaste toe komst, schouwde vèr vooruit ook wat ge daan moest worden, welke weg voeren zou naar het doel. Thans rust de rustelooze werker voor altijd. Overweldigend veel heeft hij gedaan, veel meer nog wilde hij doen. De vrijzinnig- democraten, die hun leider verliezen, de vrijzinnigen in het algemeen, die hun voor man zien heengaan, zullen naar hun beste krachten, gesterkt door zijn voorbeeld, trach ten dat vele af te werken. En In moeilijke dagen zal de herinnering aan zijn nobele kracht, aan zijn rustelooze energie ook hen stalen en sterken. Bn velen zullen in wat zij aan hem dan ken de heilige plicht vinden om him kracht te geven aan den arbeid, die ook de zijne wasde verheffing van ons volk, geestelijk en maatschappelijk. P. D. A. C. K. De oorlog. B e r lij n, 8 Mei. (W. B.) Bericht van het opperste legerbestuur uit het groote hoofd kwartier van heden voormiddag. De in de laatste dagen op den Linker Maas oever hoofdzakelijk door de dappere Pom- meranen, onder groote bezwaren maar met matige verliezen uitgevoerde operatiën had den succes. Ondanks den hardnekkigen te genweer en de woedende tegenstooten van den vijand, werd een geheel loopgraafstuk aan de noordelijke helling van hoogte 304 geno.nen en onze linie tot op de hoogte zelf vooruitgebracht. De vijand leed buitenge woon zware bloedige verliezen, zoodat slechts 40 officieren en 1280 manschappen als ongewonde gevangenen in onze handen vielen. Ook aanvallen, die tot ontlasting tegen on ze stellingen aan de westelijke helling van den Mort-homme werden verricht, werden met zware verliezen overal afgewezen. Op den oostelijken over ontsponnen zich ann beide zijden van de hofstede Thioumont verbitterde gevechten, waarin de vijand ten oosten van de hoeve na krachtige tegen weer werd terug geworpen. Zijn aanval viel ineen met een verlies van 300 gevangenen. Bij de hier geschilderde gevechten werden wederom versche Fransche troepen vastge steld. Wanneer men de na volledige aan vulling voor de tweede maal in het vuur ge brachte troependeelen meetelt, dan heeft de vijand in het Maasgebied 51 divisiën laten aanrukken, hetgeen ruim het dubbele is van de tot dusver aan onze zijde tot dusver in den strijd gebezigde troepen. Van de overige fronten zijn, behalve ge slaagde patrouille-ondernemingen, b.v. in de streek van Thierval en Flireix, geene bij zondere gebeurtenissen te berichten^ Twee Fransche tweedekkers vielen brandend neer na een luchtstrijd bove nde Cote de Froide Terre. P a r ij s 8 M e i. (Havas). Namiddag-com muniqué. Op den linker Maasoever duurden de ge vechten in den loop van den nacht met hard nekkigheid voort in de streek van hoogte 304. De woedende Duitsche pogingen, die voor het Fransche verzet gebroken werden, hebben aan de Duitschers buitengewoon hooge verliezen berokkend. Bovendien stel de een levendige tegenaanval de Fran- schen in staat de Duitschers te verdrijven uit de gangen ten oosten van hoogte 304, waar zij zich gisteren genesteld hadden, en 50 gevangenen te maken. Op den rechteroever van de Maas heb ben de Franschen in de streek ten zuiden van het bosch van Hodraumont in den loop van eene reeks nachtelijke gevechten de Duitschers geworpen uit het grootste ge deelte van de elementen der eerste linie, waar zij gisteren waren ingedrongen. Dertig gevangenen, waaronder twee officieren, zijn in onze handen gebleven. Het bevestigt zich, dat de oanvalsactie van gisteren op een front van meer dan twee Kilometers tus- schen het bosch Hodraumont en het fort Douaumont aan de Duitschers belangrijke offers heeft gekost. De nacht was rustig op de rest van het front, behalve in de streken van de bosschen van Remières en Jury (ten westen van Pont- è-Mousson), waar de Fransche artillerie zich zeer actief toonde. Twee Duitsche vliegtuigen zijn neerge veld in een luchtgevecht in de streek van Verdun. Een viel in de buurt van Ornes; de andere was, ernstig getroffen, gedwongen naar den grond" te komen ten zuiden van Lazannes. Avondcommuniqué. Links van de Maas werden het bosch van Avocourt en de geheele streek van hoogte 304 gebombardeerd met onverminderde he vigheid. Een Duitsche aanval in den namid dag op hoogte 287 ten westen van hoogte 304 werd door een courtinevuur van machi negeweren gestuit. Er was levendig artille rievuur Yechts van de Maas en in de Woë- vre. Londen, 8 Mei. (R.) Communiqué van het Britsche hoofdkwartier. Er was gisterennacht eenige werkzaam heid op verschillende punten van de linie. De vijand kwam na een hevig bombarde ment in onze loopgraven ten oosten van het bosch van Thlepval; hij veroorzaaktons eenige verliezen vóórdot hij er uit verdreven werd. De vijand liet eenige dooden en een gevangene in onze loopgraven. Wij deden met succes een inval in de vijandelijke loop graven ten noorden van het Thiepvalbosch. Wij ondernamen ook met succes een aanval bij Fromelles, waar wij in vijandelijke loop« graven drongen, die goed bezet waren, en belangrijke verliezen toebrachten. In deze beide gevallen waren onze verliezen zeer gering. Deze raids werden uitgevoerd door de Welsh en InnisRflling fuseliers. Er was gisterennacht en heden artillerie* actie op een vooruitstekend punt bij Y po ren. Londen, 8 M e i. (R.) Het War Office deelt mede, dat eén Australische en Nieuw- Zeelandsche troepenmacht in Frankrijk is oangekomen en een gedeelte van het front heeft overgenomen. B e r 1 ij n, 8 Mei. (W. B.) Bericht van het opperste legerbestuur uit het groote hoofd» kwartier van heden voormiddag. In het oosten is de toestand over 't alge meen onveranderd. Petersburg, 8 Mei. (Tel.-agent- schap.) Communiqué van den grooten gene- ralen staf. Onze artillerie veroorzaakte brand in II- lukst en verhinderde de blussching, door bi] de Duitschers eene ontploffing van munitie, dépots te bewerken. Gisterennacht om een uur lieten de Duit schers vuurhagels neerkomen op den sector ten zuiden van Illukst; zij trachtten een of fensief te beginnen zonder resultaat. De Duitschers bombardeerden ook den sector ten noorden van het Ilsenmeer. Ten zuiden van Wishnew verrichtten de Duitschers sedert den 7en een vuur, dat vani tijd tot tijd overging tot een ortilleriehagel. Twee Duitsche vliegtuigen wierpen acht bommen op Liahowitsch. Ten noordwesten van Kremenetz lieten wij een mijn springen en vernielden daardoor een mijngang van den tegenstander. In Galicië, ten suiden van Tzebrow, klom men onze grenadiers door een mijntrechter naar een vijandelijken post; zij bewierpen hem met granaten en verstrooiden de werk* soldaten. W e e n e n8 Mei. (W. B.) Officieel com muniqué van hedep middag. Van het Russische en het zuidoostelijke oorlogstooneel zijn geene bijzondere ge beurtenissen te berichten. Enkele deelen van het brughoofd van Görz, in de streek van San Martino, stonden gisteren tijdelijk onder een levendig ge schutvuur. Ten wetten van de kerk van dezo plaat^werd een deel van de vijandelijke stellingen door groote mijnopblazingen ver nield. De Italianen leden groote verliezen Aan de noordelijke helling van den Monle San Michele namen onze troepen kleine vijandelijke steunpunten. Kennisgeving. Do Burgemeester en Wethouders van Amers- loort. Gelet op art. 264 der Gemeentewet, Doen te weten, dat het le gedeelte van het primitief kohier der inkomstenbelasting, over het dienstjaar 1916, goedgekeurd door Gedeputeer de Staten van Utrecht, in afschrift gedurende rijf maanden op de Secretarie der gemeente jroor een ieder ter lezing ligt. Amersfoort, den Ssten Mei 1916. Burgemeester en Wethouders voornoemd. De Burgemeester, VAN RANDWUCK. Dr. D. Bos, het lid van de Tweede Kamer voor Winschoten, de leider van de Vrij- rinnig-Democratisohe Partij is Zaterdag in den namiddag te 's-Grqvenhage plotseling overleden. Zifn vrienden wisten, dat hij reeds langen lijd ernstig lijdende was, maar zij hoopten •teeds nog op volledig herstel, meenden dat een paar maanden rust den vriend en leider de gezondheid zouden hergeven. De hoop is ijdel gebleken Dr. Bos is heengegaan, midden uit zijn werk. Geen politieke vraagstukken schier zijn ean de orde of Bos werkte er aan mee, druk te er zijn stempel op. De Oorlogswinst- belasting, welke door de Tweede Kamer wordt behandeld is met geringe "wijzigingen overgenomen van het ontwerp der commis sie, waarvan hij voorzitter was de Ouder- domsrentewet is èn in opzet èn door de op name erin van de bedeelden voor een be langrijk deel onder zijn invloed ontworpen; de Onderwijsbevrediging, die in de eerst volgende periode onze politiek zal beheer- schen is de belichaming van wat hij zich als ideaal stelde. Dr. Bos heeft geweikt zoolang zijn krach ten het toelieten, neen, wie met hem moch ten werken, weten dat hij langer heeft ge werkt, veel langer. Zijn arbeid liet hem niet los. Zoo veel zoo overweldigend veel wilde hij, de 53-jarige, nog volbrengen. De verheffing van ons volk, de innerlijke versterking vraagt nog zoo veef, wat hem den demo craat van beginsel en practijk klaar voor oogen stond. „Bevrediging op sociaal ge bied" noemde hij zijn laatste bijdrage in het nummer van „De Vrijzinnig Demo craat" van 15 Aprilhij stippelde er een lan in uit om door samenwerking van nks en rechts te komen tot een stelsel van sociale wetgeving, waaraan ons volk ®oo dringend behoefte heeft. Door samenwerking te komen tot daden, zoo is steeds het politiek program van Dr. Bos geweest. Geen partijman was hij in den slechten zin van het woord, ook in den tegenstan der zocht hij steeds het goede. En telkens weer vond hij het ook, vond hij evenzeer de geneigdheid tot samenwerking, waar an deren slechts prikkel tot strijd ontdekten. Meen niet, dat gemis aan beginselvast heid hem tot deze politiek bracht. Veeleer door ANNA HUBERT VAN BEUSEKOM. 14 „Beste Wil, je bent nog in Holland terwijl ik dit schrijf, want 't is op school onder de oersaaie Duitsche leesles van Fischer de repetitie, is uitgesteld tol de volgende week gelukkig dat ik me verstout je met inktpot lood een woordje te krabbelen? Wé sprin gen natuurlijk van verlangen naar je eerste nieuws f Zoo gauw jullie weg waren zijn we op mevrouw van Bevelandt's verzoek met z'n allen taartjes gaan eten bij Willemse. Ze wisten daar gewoon niet wat hun overkwam op dat vroege morgenuur, maar dc taartje* waren net versch uil den oven dus je begrijpt, dat we mevrouw Van Beveltjidl's tractatie eer aan deden. Ik ben er bijna te Iaat door op school gekomen, maar haalde 't nog net gelukkig, Want 'i z^u ditmaal voor den derden keer ge weest 7r- in <\<>7.e maand. Nu schei ik uit, want na Marie Welters zal aan Victorine West- fcoff d- onvergelijkelijke e^r te beurt vallen de rol '-an Maria Stuart te mojan voorlezen. Ik vind 't een akelig valsch mensch en begrijp niet dat Schïüer zoo'n poeha van baar gemaakt heeft. Nu adjuïHj Reizen jullie maar prettig en pas- I •©er zonder ongevallen crenzen. Je Vic." I We zaten net heel gezellig ieder met een blad van de krant ik brandde van verlangen om 't einde van 't feuilleton te weten, waarvan het juist ontvangen nummer de ontknooping bracht toen er driftig geluid werd met de tafelbel. „Dinner is ready 1 Samuel where are you?" hoorden we madame met nadruk roepen en wij haastten ons naar de eetkamer, waar madame Bcrtrands en madame Cébléracque reeds aan tafel gezeten waren. Madame zelf had haar roode peignoir voor een kikkergroen gewaad verwisseld, waarover een kinderlijk- onschuldige witte fichu gespeld was. Een reus achtige gouden broche met een camée in het midden troonde onder haar onderkin en haar luttele haren waren in een net scheidinkje ge kamd en nu saamgevat tot een knolletje van wat grootcr omvang. „Wilt u naast mij komen zitten, made moiselle Willy en mademoiselle Ina naast madame Cébléracque? Ik zal maar vast bellen dan kan Evodie opdoen. Mijn man zal zoo dadelijk wel komen. Hij is nóóit op tijd. Ah, voila monsieur Trop-Tard," vervolgde ze met 'n zuurzoet glimlachje toen monsieur met een doodongelukkigen trek op zijn steenrood-ver- brand gezicht aan het andere korte tafel-einde vlak over zijn eebtgenoote plaats nam. „Ik kom toch altijd dadelijk als er gebeld wordt," zei hij verongelijkt, terwijl Evodie 't eten binnenbracht Toen sprak hij hardop een gebed uit, sneed eenige boterhammen van het brood, dat naast hem lag en presenteerde dat uit een groezelig mandje, waarop „donne- nous noire pain quotidien" geborduurd stond, terwijl madamé met veel omhaal en een: „U fcoudl Torb var. schapcnvleesch," tegen fna, het I .♦cnateirboutje, waarvan het zielige wiebel- staartje rechtstandig de hoogte in stak, begon aan te snijden. Het was een wonderlijk menu, dat wc te go*- nieten kregen. Asperges gewoon fijn gekookt met een griezelig zuur sausje er oyer en aardappelen in de schil zonder boter. „Nous appelons a: pommes dc terre en robe de chambre. Prenez-en, mesdomoisclles. C'est Irès bon," drong monsieur goedig aan, want Ien en ik keken eenigszins vervaard, wisten eerst niet goed wat 't was. Madame Bertrands knikte bemoedigend en madame Cébléracque zat ons met vinnige oogjes stil-misprijzend aan te kijken, doopte toen een stukje brood in 't glas water voor zich en at dat op met een gezicht of ze oesters en champagne nuttigde. Ik zag dat Ien er lach ora kreeg, keek maar gauw een anderen kant uit en om niet te wor den aangestoken begon ik vol vuur een ge sprekje met monsieur over Quenoppe en Aiglon, prikte in een aardappel en at er van. Toen riep madame Cébléracque ineens met een klapje van haar dorre hand op tafel: „Dites, mademoiselle, n'est-ce-pas que c'est bon, les pommes de terre en robe de chambre," waarop ik er uitflapte: „Si si madame, mals je les aime mieux dés- ha billécs avee du heurrel" Ik schrikte zelf een beetje van deze onom wonden verklaring maar gelukkig lachten zc allemaal. Zelfs madame Cébléracque vertrok één spiertje van haar rhnpelsnuilje en terwijl ze met veel vertoon van hóór aardappelen at, gaf Ien me een trapje-van-goedkeuring onder de tafel. Madame begon nu over haar dochters te Marseille en haar kennissen te Chabeuil, waar bij verscheiden aardige jonge mfcisjes waren,1 met wie ze ons in kennis beloofde te brengen en juist toen Evodie een weezoet stijfselpud- dinkje had binnengebracht en madame Céblé racque om een tweede glas water vroeg, weer klonk er een hevig gekraak en verdween Ina lot onze niet geringe emotie ineens niet een doffen slag onder tafel. „Doe je je pijn," riep ik in 't Hollandsch dwars door de verschrikte Fransche kreten van de Bertrands en madame Cébléracque. „Nee, nee," klonk 't gesmoord en Ien kwam langzaam boven, vuurrood en zich wendend tol madame, heel haar gezicht vertrokken van den lach, overhandigde ze haar al buisend een gebroken stoelpoot met een beleefd: „Pemiettez-moi, madame, de vous offrir u n e jambe de voire chaise liet kwam er zóó komiek uit, dat we 't alle maal uitschaterden. „U ne jambe, u n e ja m b e", proestte monsieur zijn bril afvegend, „nous disons: le pie-d dime chaise", mademoiselle 1" Daar op putte hij zich uit in excuses, 't Was een gelijmde stoel, die natuurlijk geheel bij vergis sing tusschen de andere terecht was gekomen en zelf droeg hij het ongeluksmcubel de kamer uit ter voorkoming van verdere ongevallen. Madame vond dat overdreven, maar hij deed 't toch, bijgevallen door madame Cébléracque, die maar betuigde: „Oui, yous avcz raison, c'est trop dangereux.'' Hel diner was na dit incident spoedig afge- loopen. Evodie kwam afruimen, monsieur en madame ginsen de bibliotheek voor de Zon dagschool inrichten, hetgeen bestond In het openen der blinden, 't .wegmoffelen van de uit gestalde groentenmanden en bakken wasch- goed en 't uitleggen van plankcti over eenige 1 stoelen tot verkrijgen van meerdere ritplaat- sen. Ina en Ik hielpen zoo'n beetje nice, be keken terwijl de spreuken, bijbelsche platcrt en aardrijkskundige kaarten aan den muur e» deelden de gezangboekjes rond. „Ah merci, vous êtes blen aimablcs", dankt* monsieur hoffelijk, terwijl hij bij 't raam ceit stoel aanschoof voor madame Cébléracque, dio gewapend mei haar breikous binnen kwam ca zich behagelijk in haar hoekje zette. Ondcö 't mompelen eener dankbetuiging plantte zo beide voeten die, o gruwel, in vuile witlinnen schoenen' slaken, op dc stoof, door Ina aanga* bracht, snoepte toen een pepermuntje uit een lucifersdoosje, dat In de breikous gerold zaX en begon na deze kleine hartversterking te breien of haar leven.er van afhing. Wc had*- den al onze zclfbeheersching noodig om ons goed te houden, draaiden ons pardoes om en bekeken met studie de kaart van Palestina, maar dit kalmeerde ons niet genoeg en ten. einde raad stamelde ik iets van: „Nous allon* arranger notre chambre on haul", en glipt» de deur uil, gevolgd door Ien, die 't niet ver* der brengen kon dan de eerste trappen-heLft en hand in hand^ opzij van de staande klok lachten we toen maai' eens goed uit Bij 't betreden van onze kamer trof ona dadelijk een verrassing in den vorm van: het tweede bed! 1 't Was een armzalig ijzeren kribje, smal en kort, maar Ina liet er zicH dadelijk met een plof Invallen, wou mij goe* dig den twijfelaar afstaan, doch kon er zicli niet recht in uitstrekken zonder zich gedeelte lijk tusschen de spijlen door te werken. r (Wordt vervolgdj

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1916 | | pagina 1