Maandag 22 Mei 1916.
"feuilleton.
DE TREKVOGELS
_BJJ STEN LAN D._
N° 276 14de Jaargang.
PRIJS DER A D VER TEN TI ËN:
Van 1—5 regels.. f 0.5 O.
Elko rogel mcor«0.10.
Dienstaanbiedingen 2.1 ccuts bij vooruitbetaling.
Grooto lettors naar plaatsruimte.
Voor handel en bodrijt bestaan zeer voordeoligo bcpalingon
tot het horhaald advert oorou Ln dit Blad, bij abonnomunt»
Eeno oirculairo, bevattende de voorwaarden, wordt op
aanvraag toegezonden.
Hoofdredactie: j Mf Q j, VAN SCHAARDENBURG. E EEMLANDER
ABONNEMENTSPRIJS:
Per 8 maanden voor Amersfoort f 1.00.
Idem franco per po3t 1.5©«
Per weok (met gratis verzekering tegen ongelukken) 0.10.
Afzonderlijke nummers 0.05.
Wekolijkscb bijvoegsel „Da HoJlandschs Huisvrouuf' (onder
vodactie van Thérèse Hoven)^per 8 mnd. SO ets.
Wckelijksoh bijvoegsel „Pak via per 8 mnd. 40 Ct8.
Bureau: UTRECHTSCH ESTRAAT 1.
Intercomm. Telefoonnummer 66.
Be Beteekenis der aanstaande
Statenverkiezing.
Is over het algemeen de belangstelling
ivoor de Statenverkiezingen veel geringer
dan bij Raads- of Kamerstembus, in de pro
vincie Utrecht is dit verschijnsel al bijzon
der opvallend.
Verwonderen doet dit niet. Politieke strijd
>as er zelden bii de prov. stembus. Utrectlt
^ïeeft nu eenmaal den naam na Limburg en
Brabant de meest clericale provincie te zijn.
Het heeft dien naam te danken aan de sa
menstelling der Prov. .Staten. Behalve de
Stad Utrecht zelve vaardigt geen enkel dis
trict linksche Statenleden af.
Toch wil dit geenszins zeggen dat 100 pCt.
van de bevolking dezer provincie clericaal
Is. Verre van datl Maar de rechtsche partijen
profiteeren van de toevallige districtsverdee.
ling, welke hun overal 'n grootere of kleinere
meerderheid geeft, om alle zetels maar voor
zich zelf te bewaren. Alsof er geen andere
partijen waren! Alsof niet de meest welva
rende gemeenten der provincie 'n linksche
meerderheid hadden! Alsof niet in het Ka
merdistrict Amersfooit de kiezers zich in
meerderheid voor links uitspraken! En zoo
doet zich. het ongehoorde feit voor dat de
tweede en meest vooruitstrevende gemeente
der provincie niet één vertegenwoordiger
van hare meerderheid in de Staten heeft!
'Ja, nu wordt zelfs iemand gecandideerd die
kort geleden nog door den Raad bijna één-
slemmig gedisqualificeerd werd!
Maar op 't oogenblik willen wij niet over
de onbillijkheid en inhaligheid der rechtsche
partijen spreken. Men weet het nu eenmaal:
als zij in de minderheid zijn, dan roepen zij
om evenredige vertegenwoordiging, maar
eoodra ze de meerderheid hebben willen zij
daar niets meer van weten.
Wij wenschten in dit tweede artikel de
p o i i t i e k e beteekenis der Statenverkie
zingen te beschouwen. En deze is zeer groot,
nu de verkiezingen 'n aanvulling vormen van
die van 1913.
Toen hebben de kiezers duidelijk uitge
sproken dat ze de politiek der rechterzijde
schadelijk achtten voor de gezonde ontwik
keling van ons volk.
Dezellde gronden die toen de kiezers tot
bet besluit brachten om links te stemmen,
gelden thans ook bij de Staten-verkiezing.
De stembusuitslag van 1913 heeft reeds
zee: goede gevolgen gehad. In de eerste
■plaats hebben wij er het krachtige ministerie
nan te danken, dat op zoo bewonderenswaar
dige wijze in de allermoeielijkste omstandig
heden onze neutraliteit handhaafde, ons land
i oor de grootste rampen behoedde. Reeds
daarom zouden de kiezers «zich moeten uit
spreken voor de partijen waarop dit ministe
rie steunt, 'n Uitspraak der kiezers voor de
oppositie zou de positie van het kabinet na
tuurlijk zéér verzwakken.
Voor Brcukclcn, zat destijds één liberaal,
die in het district zeer gezien was. We hebben
geen gelegenheid ons te vergewissen of dit
nog het geval is.
-S
Mannen verlangen gewoonlijk de eerste
liefde van de vrouw: vrouwen begeeren
de laatste liefde van den man te zijn.
door
ANNA' HUBERT VAN BEUSEKOM.
95
We waren werkelijk geroerd door deze
nulde en zoo vriendelijk mogelijk dankend,
stuken we de rozen in ons ceintuur.
t Is toch een alleraardigst volk, die
Fr.p.schen. Zoo iets zou je als vreemdeling
nergens anders te beurt vallen," zei Ien,
terwijl we verder gingen, nageoogd door 't
oudje, dat ons nog eens goedig toeknikte
voor we óni den hoek van 't straatje ver
dwenen
„Helaas, dat in ons pension 't lersche ele
ment zoodanig overweegt, dat je van 't
F::.p -he haast niets meer merkt," zuchtte
»k
Je, dal is jammer, maar zou je er heusch
nog vóór zón. om in Valence naar iets an-
rie.s uit te zien? Beter eten zouden we al-
licr t krijgen, maar 't lijkt me toch heele-
m. ii geen stadje om er maanden lang te
ziiu-n koekeloeren, 't Is op „les Calvaux"
«lui 'ünd maal mooier dan hier!"
„Mee, ik zou liever niet meer willen ver-.
'n Ander resultaat van den uitslag in 1913
is geweest dat het bekende Concentratie-
program grootendeels in behandeling geno
men werd. Maar voor de doorvoering daar
van dat wil dus zeggen: invoering van 'n
ouderdomspensioen voor alle ouden van
dagen die het noodig hebben, 'n breede kies
rechtregeling ontdaan van alle onbillijkhe
den en onzuiverheden van het huidige stel
sel, 'n goed uitgevoerde algemeene voorzie
ning in hulp bij ziekte en invaliditeit voor on-
en min-vermogenden is het noodzakelijk
dat bij de verkiezingen de overwinning door
de vrijzinnigen behaald wordt.
Immers geen wet kan tot stand komen als
de Eerste Kamer zich er tegen verzet. De
meerderheid in die Eerste Kamer is thans
rechts. Iedere wet, door de Tweede Kamer
aangenomen, kan dus afgestemd worden. Al
le vooruitstrevende wetgevende arbeid is
dan ijdel. En als hare rechtsche meerderheid
weer voor 3 jaren bestendigd wordt, zal de
Kamer der hoogstaangeslagen grijsaards ze
ker niet schromen om al het werk van Kabi
net en Volksverteger.i 1 J'-ing, dat haar.
niet aanstaat, ongedaan :aken.
Nu zelfs, nu rechts zoo kort vóór de stem
bus alle reden had om het niet al te bont
te maken, heeft de Eerste Kamer zich niet
ontzien de regeering te dwarsboomen. Voor
al als de Standaard alarm blies, verwierp zij
wat zij maar verwerpen kon.
Dat is zoo evident, dat bij de behandeling
in de Tweede Kamer van de ouderdomswet,
welke voor duizenden kleine luyden 'n ze
gen kan zijn, door schrijvers en sprekers van
rechts spottend te verstaan werd gegeven:
de Eerste Kamer verwerpt het toch!
De invoering van de ouderdomswet en
van zoovele andere hervormingen nog, hangt
dus af van de samenstelling der Eerste Ka
mer. En over die samenstelling hebben thans
de kiezers te beslissen.
Dat wil dus zeggen, dat bij de Statenver
kiezingen de kiezers beslissen over het tot
stand komen van vele wetten, die van over
wegend belang zijn voor ons volk, en over de
handhaving en doorvoering van de beginse
len van vrijheid en recht, welke aan onze
staatsinstellingen ten grondslag liggen en
Nederland ten zegen zijn geworden.
Vaardigt dan toch zulke mannen af, van
wie gij zeker weet dat zij Eerste Kamerleden
zullen aanwijzen, die niet tegen maar
mee werken bij het tot stand komen van de
wetten, welke voor onze verdere ontwikke
ling noodig zijnr
Weg met alle lauwheid! Zegt niet: het
loont hier toch niet, we zijn 'n hopeloos dis
trict in 'n hopelooze provincie!
Geen district is hopeloos en geen provin
cie is hopeloos, waar nog leven en liefde
voor'de beginselen van vrijheid en vooruit
gang heerscht.
Het Kamerdistrict Amersfoort was hope
loos en het is omgegaan.
De provincie Zeeland was hopeloos en op
één stem na hebben de vrijzinnigen er reeds
de meerderheid.
En zoo hopeloos is Utrecht niet. De stad
Utrecht kan 13 linksche leden afvaardigen.
anderen. We zijn er nu gewend en onze
heerlijke wandelingen met Quenoppe zou ik
er niei graag aan geven. O kjjk eens, wat
een prachtige aardbeien! Die moeten we
hebben,"- en ik trok Ina een winkeltje in,
waar behalve porselein en aardewerk groo-
te bakken aardbeien stonden.
„Cinq sous la livre," zei 't knappe, zwie-
rig-gekapte vrouwtje, een weegschaal naar
voren schuivend en ieder met een pond
van de verleidelijke vruchten in een zak, lie
pen we toen naar de halte waar de autobus
sloppen zou, en werden een oogenblik later
in pijlsnelle vaart naar Valencè terugge
voerd.
Het was nog geen twaalf uur toen we ons
al weer aan de voeten van Emile Augier en
zijn hertogin bevonden.
„Wat nu," vroeg Ien.
„Eten natuurlijk," zei ik, want mijn Maag
jeukte ondanks het dubbele ontbijt!
„Voel je iets voor een diner in een restau
rant, of zullen we taartjes gaan eten in dien
zelfden winkel, waar we met monsieur ge
weest zijn?"
„Ronduit gezegd voel ik meer voor een
degelijk diner, of zou dat erg duur zijn?"
„Dan nemen we iets la carte, maar denk
er aan, dat w'e ons kostelijke Calvausche
menu vandaag misloopen," zei Ina, die ook
honger had en met arendsblikken uitkijkend
naar een geschikte eetgelegenheid, begaven
we ons op weg en vonden op de Place Mo-
dier-de-Montjau een keurig restaurant. Aan
een net gedekt tafeltje, vlak bij de open
jleux, namen we plaats, even aangegaapt
Daartegenover staan de misschien rotsvaste
districten IJsselstein en Breukelen met 14
Statenleden. In Amerongen, w aar bij 'n vo
rige verkiezing de liberalefl slechts 'n 20-tal
stemmen achterbleef, en Amersfoort, beide
met 7 afgevaardigden, zou dus ten slotte
voor deze provincie de beslissing liggen.
Maar al was er geen kans, dan dient toch
ook hier krachtig getuigd te worden èn voor
het ministerie én voor onze beginselen.
Politiek Overzicht
De strijd om Verdun.
Op het oorlogstooneel benoorden Verdun
is, na slechts een paar dagen van betrek
kelijke rust, met de oude hevigheid de strijd
hervat. In de laatste dagen concentreert de'
strijd rich weer in het gebied tusschen de
Maas Naast de artilierie-duels, die nooit tot
rust ziin gekomen, worden weer infanterie-
gevechten gemeld.. De Fransche berichten
daarover zijn in den fegel naar hetzelfde
model ingericht. Zij melden, dat de Duitsche
aanvallen overal zegevierend zijn afgesla
gen. Maar soms vindt men er bij vermeld,
dat op_ één punt de Duitsche aanval niet
zonder succes is geweest. Zoo vond mén
den 19en vermeld, dat in het midden van
het front aan den linker Maasoever de Duit-
schers zich hebben kunnen meester maken
van een klein werk, gelegen ten zuiden van
hoogte 287. Hetzelfde bericht het avondcom-
muniqué van den 20en van „eenige elemen
ten van een vooruitgelegen loopgraaf" na
een strijd aan de westelijke en noordweste
lijke hellingen van den Mort-homme.
Dat kan waar zijn. Op zich zelf kan zulk
een klein succes van geene' beteekenis zijn.
Maar wanneer meer r an zulke kleine suc
cessen op elkaar volgen, -'an kunnen zij <e
zamen wel van beteekenis, ten slotte zelfs
van groote beteekenis worden. Met het oog
daarop verdient een artikel de aandacht,
waarin van Duitsche zijde wordt uiteengezet
hoe op dit oogenblik de stand van zaken is
aan den linker Maasoever. Daarin wordt ge
sproken van zwaarwichtige successen, die
de Duitsche troepen bij hoogte 304 hebben
bevochten, maar waarvan het Fransche pu
bliek niets weet, omdat men in de toonge
vende kringen te Parijs goed heeft gevonden
bet volk er onkundig van te laten. Hoe de
toestand "nu is, wordt aldus geschetst:
„Men moet bij de beoordeeling van den
toestand op bet strijdveld aan den linker
Maasoever niet uit het oog verliezen, dat de
toestand van den verdediger zeer bemoei
lijkt wordt door de bekrompen gelegenheid
voor den opmarsch der troepen. De voor-
deelen, die het terrein voor de Franschen
had, zoolang Verdun als eene operatiebasis
voor den aanval moest gelden, worden nood
lottig voor den s erdediger, die meer en
meer op het centrum van zijne stelling wordt
terug geworpen. Hoe kleiner de afstand van
zijne liniën van het kernwerk der vesting
wordt, des te grooter worden de moeieliik-
door een paar goedmoedige, oude heeren,
die met hun servetten hoog om den hals
geknoopt, hun soep zaten te lepelen
Een zeer klein, mieserig kellnertje met
wijdultstaande ooren en een bril op, kwam
ons met een buiging de spijskaart overhan
digen en na ernstige studie bleek een „di
ner complet a 2 francs 50" 't meest van
onze gading. In Holland heb ik met de
warmte nooit veel trek. maar bier was 't
juist andersom. Ien en ik aten als wolven:
eerst soep, toen een keurig-opgemaakten
schotel lamsvleesch met doperwtjes, wortel
tjes, topinambours (een soort aardappel
achtige knol), vervolgens een kippekluifje
met sla en een ommelette aux confitures
toe. Een half fleschje witten wijn met ijs-
water aangelengd smaakte er uitstekend bij.
Het was een vorstelijk diner voor onze In
den laatsten tijd niet verwende magen en
hoewel we 't akelig-materialistisch van ons
zelf vonden, bekenden we elkaar toch eer
lijk, dat we hier minstens twee maal in de
week zouden willen „bij-eten.
„Ik voel de Fransche draai weer over me
komen," zei Ien telkens.
,/t Zal van de wijn zijn," plaagde ik.
,,'t Kan me niet schelen, maar 't is zalig.
Gordon," wenkte Ien het kabouterachtige
kellnertje dat den koning te rijk was met zijn
halven franc fooi en ons al buigend den
kortsten weg naar 't pare Jouvet uitlegde,
waar we van plan waren onze aardbeien te
gaan eten.
Langs de roezige markt bereikten we den
Rhfinekant weer. Daar ligt 't werkelijk mooi-
aangelegde en schaduwrijke park, een ge-
heden, die zich in den weg stellen aan den
opmarsch, de ontplooiing en de ontwikke
ling van zijne troepen-massa's. Smalle vlok
ten en door kloven doorsneden boschper-
ceelen bemoeielijken het aanvoeren van re
serves en van alle strijdbenoodigdheden.
Reusachtige troepenmassa's zijn op eene
kleine ruimte samengeperst en als uitmun
tend doelwit aan het vuur van de Duitsche
zware artillerie blootgesteld. Vandaar ook de
verschrikkelijke bloedige verliezen, de ont
zettende gaten, die in de Fransche gelede
ren worden geslagen en nog slechts met
moeite kunnen worden aangevuld. Hieraan
beantwoorden de brandpunten, waar het
Fransche front op den linker Maasoever
voornamelijk heeft te lijden onder den druk
van den Duitschen aanval: namelijk in het
westen tusschen "het bosch van Avocourt en
de zuidwestelijke heliing van hoogte 304, in
het noorden tusschen de zuidoostelijke hel
ling van deze hoogte en het zuidwestelijke
gedeelte van de den Mort-homme vormen
de hoogten 265. en 295 en eindelijk tus
schen de oostelijke helling van den Mort-
homme en het Bois des Caurettes in het oos
ten. Naar deze drie punten loopen de Fran
sche linfen in het smalle, vlakke terrein, dat
zich in het noorden van het Bois de Hesse
in de richting Avocourt—Esnes aansluit aan
de naar Haucourt en Béthincourt voerende
wegen; verder het van het zuiden over Mont-
zéville tusschen de hoogten 310 en 272
naar het noorden gerichte dal, dat eindigt
in het gebied tusschen hoogte 304 en den
Mort-homme, en eindelijk de vlakte, die in
het noordwesten ligt voor de Cóte Marre,
waarop de forten der binnenste linie Marre,
Bois Bourrus, Belle Epine, Charny en Bruyè-
res den Franschen opmarsch dekken. Al
deze middelpunten van verdediging liggen
reeds, zooals is te zien uit de berichten van
den Franschen gèneralen staf, in het bereik
van het vuur der Duitsche artillerie.'
Men ziet hieruit, dat de strijd ten noorden
van Verdun toch niet geheel zonder uitwer
king blijft. Maar hij duurt lang, ontzettend
lang. Den 21en Februari is deze strijd be
gonnen: hij duurt nu dus reeds volle drie
maanden. En naarmate de strijd langer
duurt, neemt hij steeds meer het karakter
aan van een uitputtingsstrijd en krijgt de
vraag meer kracht, of niet de wederzijdsche
uitputting zal maken, dat men ten slotte
geene uitkomst in de eene of andere rich
ting zal zien.
Dc oorlog.
P a r ij s, 2 0 Mei. Namiddagcommuniqué
In België werden Duitsche afdeelingen, die
het Yscr-kanaal beproefden over te steken
tusschen Steenstraete en het Sas, door het
infanterie- en artillerie-vuur der Franschen
tot staan gebraoht.
In Champagne lieten de Duitschers groote
gaswolken opstijgen voor het front der Fran
schen aan den weg St. Hllaire—St. Soupiet
en aan den weg SouaiSomme Py,
Ten gevolge van ons vuur konden de Duit
schers den aanval, dien zij zicK hadden
voorgenomen, niet ten uitvoer brengen.
schenk van Théophile Jouvet aan de stad.
Langs de wit blinkende trappen en terras
sen van de Belvédère daalden we langzaam
naar beneden. De zon brandde er zóó fel, dat
je de hitte door je schoenzolen heen voel
de, maar beneden ons lokte het groote stee-
nen bassin met het heerlijk-kabbelende wa
ter! We wasenten er onze vruchten en
zochten toen een koel plekje in 't gras in
de schaduw van een geurend jasmijnbosch-
te. Doodstil was het er. Geen blad bewoog
en geen mensch was er te bekennen, joodat
we na 't eten der vruchten zonder eenigen
omslag onze hoeden afzetten en ons tot een
zalig dutje schikten, terwijl het water in 't
bassin een slaapliedje murmelde. Ina kwam
daarvan zóó onder den indruk, dat ze wer
kelijk heelemaal in den dut raakte. Ze snurk
te zelfs heel onwelluidend, en ook ik ver
viel van lieverlede in een behaaglijken zwij-
mel-toestand, waaruit ik werd opgeschrikt
door Ien, die in eens overeind kwam en met
holle stem informeerde:
„Zeg, Willy hoe laat is "t?"
Het v as in die bedrijven kwart voor twee
geworden, dus bleek het noodig op te bre
ken, als we nog iets van Valence zien wil
den voor we naar madame Rouchaud gin
gen.
We zetten dus haastig onze hoeden weer
op, streken de kreukels uit ons goed en on
dernamen een wandeling door 't tamelijk
uitgestrekte park met zijn kleurige, goed on
derhouden bloembedden en bloeiende hoo
rnen .Bij de waterpartij v/as het één weelde
van irissen, die in statige bossen van wit,
lichtgeel en dieppaars in het rimpellooze
Ten Westen van de Maas werden de Fran
sche stellingen hevig beschoten tusschen het
bosch van Avocourt en den Mort-Hommc.
Infanterie-aanvallen hadden niet plaats.
In de Vogeezen mislukte een coup de main
op een kleinen Franschen post non de Linge,
Luitenant Navarre schoot zijn elide Duit
sche vliegtuig neer, dat binnen onze liniën
viel, bij Chattencourt. De beide inzittenden
werden krijgsgevangen gemaakt. Denzelfden
dag kwam een ander vliegtuig, dat werd aan
gevallen door luitenant Nungesser, neer in
het bosch van Forges. Dit is het vijfde vlieg»
tuig, dat deze vlieger naar den grond heeft
gebrecht.
Nog drie andere Duitsche vliegtuigen, di
door onze vliegers werden aangevallen, zijn
binnen hunne liniën neergekomen.
In den afgeloopen nacht wierpen Duitsche
vliegtuigen tal van bommen op Duinkerken
en Bergues. Te Duinkerken werden e n
vrouw gedood en 27 personen gewond. T
Bergues zijn vijf dooden en elf gewonden.
Als represaille-maatregel steeg onmiddel
lijk een Fransch eskader op om de vijande
lijke kantonnementen te Vijfwegen, Zarren
en Handzoime te bombardeerer
Een Belgisch eskader bombardeerde het
vliegkamp van Ghistelles. De meeste bom
men troffen doel.
Avondcommuniqué.
Links van de Maas vielen de Duitschers,
na een uiterst hevig bombardement, in den
namiddag op een breed front aan in- de ge-
heele Mort-homme-streek. Ten oosten van
den Mort-homme drong de vijand een oogen
blik in oTTze eerste linie; maar een soherpe
tegenaanval drong hem onmiddellijk terug.
Aan de westelijke en noordelijke heltin- n
van den Mort-homme gélukte het den Duit
schers na eene reeks vruchtelooze aanvallen,
die door ons artillerie- en infanterievuur
moorddadig werden gemaakt, op het einde
van den dag eenige elementen van een
vooruitgelegen loopgraaf te nemen
Vijandelijke contingenten, die naar Ie
tweede linie drongen, werden.door een
krachtig artillerievuur gedwongen in wan
orde terug te gaan met achterlating van
talrijke dooden.
Er was groote. artillerie-actie in de streek
van Avocourt en van hoogte 304. Reohts
van de Maas en in de Woëvre was bij tus-
sohenpoozen bombardement.
Onze artillerie beschoot tan noordwesten
van Roye vijandelijke aanvullingsdepóts en
verwekte verscheidene branden.
Twee sterke Duitsche verkenningen ten
noorden van Soissons werden door ons vuur
uiteengejaagd. In Champagne schonk een
bij verrassing ondernomen aanval ons ge
legenheid te dringen in de vijandelijke liniën
ten noorden van Ville-sur-Tourbe; de ge-
heele bezetting van een loopgraaf werd ge
dood of gevangen genomen.
Een Duitsch vliegtuig werd beschoten en
neergeveld in de streek van Verdun.
Londen, 20 Mei. (R.) Communiqué
van het Britsche hoofdkwartier.
Na een hevig bombardement deed de vij-
water weerspiegelden. Zoo koel en frisch
leek 't daar, terwijl aan de overzijde van de
Rhone, hoog op de rotsen, de ruïnes de
Crussol te blakeren lagen in de middaghit
te. Glimlachend om ons onbekookte plan
van dien ochtend zagen we elkaar aan.
„Wat een hijsch zou dat geweest zijn,
zuchtte Ien.
„We zouden er nooit zonder zonnestekc,
gekomen zijn. Ik heb er tenminste vrede
mee, dat we ten halve gekeerd zijn, verze
kerde* ik en in onze hoogst vergenoegde
stemming schonken we 't overschotje van
onze aardbeien aan een troepje kinderen
en begaven ons wederom stadwaarts.
Juist toen we de Place de la République
bereikten trok er een bonte kermistroep
voorbij, door luidschallende muziek bege
leid. Vooraan gingen drie olifanten, waarop
Oostersch-gekleede vrouwen onder troonhe
mels zaten, kameelen en paarden volgden
en een blinkende zegekar vol clowns er
acrobaten sloot den optocht, welke zich ii
overgroote belangstelling verheugde. Eer
gedrang ontstond er bijna, zoodat we ge
noodzaakt waren een oogenblik te wachten
voor we onzen weg konden vervolgen noa
de Cathédrale Saint Apollinaire, waarvan d<
hooge, vierkante toren hoog boven de hu:
zer.massa uitstak.
<WV
