DE E EM LAN D E R".
Dinsdag 30 Mei 1916.
BUITENLAND.
FEUILLETON.
DE TREKVOGELS
N* 283
14'* Jaargang.
marie van versendaal.
-llooTareaacuei j Mf D j VAN schaardenburo.
Uitgevers: VALKHOFF ft Co
Bureau: UTRECHTSCH ESTRAAT I.
Intercomm. Telefoonnummer 66.
Kennisgevingen.
Waarom gaat rechts in 't vuur?
De Kermis.
AMERSFOORTSCH DAGBLA
ABONNEMENTSPRIJS:
{Par 8 maanden voor Amersfoort
Idem franco per post
f l.OO.
1.50.
AU0LU irsuw pet pun.
Per week (met gratis verzekering tegen ODgelukken) O.IO.
(Afzonderlijke nummers ©.«5.
•Wekelijksoh by voegsel „D* Hollandses* Hui*rrouu>" (onder
redaotie van Thérèse Hoven) per 8 mnd. 50 cts.
•VTekeiykseh by voegsel BPaJe me mar" per 8 mnd. 40 cts.
*r\'-
nVt-"
PRIJS DER ADVERTENTIEN:
Van 15 regels f 0.50.
Elke regel meer- 0.10.
Dienstaanbiedingen 25 cents by vooruitbetaling.
O root o letters naar plaatsruimte.
Voor handel en bodryi bestaan zoor voordeeltje bepalingen
tol het herhaald adverteetou in dit Blad, bij aboniiomeui.
Eeuo circulaire, bevattondo do voorwaarden, wordt op
aanvraag toegezonden.
Burgemeester en Wethouders van Amersfoort
friaken bekend, dat het bureau van den Burger
lijken Stand op Hemelvaartsdag voor
liet publiek geopend zal zijn des vóórmiddags
van 8è tot 9 uur, uitsluitend tot het doeti van
aangiften van geboorte of overlijden.
De hiervoor noodige aanvrage moet geschie
den aan het gemeentehuls, mondeling of schrif
telijk, uiterlijk tusschen 8 en 81 ura^ des vóór
middags van dien dag.
Amersfoort, den 29. Mei 1916.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
Da Secretaris, De Burgemeester,
A R. VEENSTRA. v. RANDWUCK.
REGEERINGSAARD APPELEN.
Da Burgemeester der gemeente Amersfoort
rn&akt bekend:
dat de prijs der regeeringsaardappelen (roode
Btar en Prisia) voor wedervarkoopers
|s vastgesteld op f 3.80 per H.L.
dat de prijs voorverbruikers bedraagt
27 cent per maat (of 4 K.G.)
f 4.90 per H.L.;
f 2.15 per A H.L
Amersfoort, 29 Mei 1916.
De Burgemeester voornoemd.
VAN RANDWIJCK.
Men mag er zich van verzekerd houden,
dat de rechtsche partijen bij de aanstaande
Statenverkiezingen alle macht zullen ontwik
kelen waarover zij besohikken dat ze alle
middelen en die zijn legio zullen aan
wenden om bij die verkiezingen de meerder
heid te behalen. -Waarom? Om zoodoende
een rechtsohe meerderheid in de Eerste
Kamer te kunnen behouden en' om die
meerderheid te doen blijven dienen als
„rem" tegen de uitvoering van het politiek
programma van het ministerie-Cort van der
Lindenop welk programma de invoering
van de ouderdomsrente en de herziening
der Grondwet als de meest urgente, een be
langrijke plaats innemen.
Bn het is helaas maar een al te treurige
waarheid, dat er bij het vrijzinnige kiezers
korps over het algemeen een groote lauw
heid bestaat, die soms tot onverschilligheid
ioverslaat.
Vooral komt dit euvel maar al te zeer
naar voren bij de Statenverkiezingen en
waarvan rechts profijt weet te trekken door
el haar troepen reeds bij de eerste stem
ming in 't vuur te brengen.
„Och" zoo denken vele vrijzinnige
kiezers, „voor de Staten komt het er zoo
Itauw niet op aan; die colleges hebben Im
mers toch bijna geen politieke beteekenis
Maar de velen, die zoo redeneeren, ver
geten dat thans vooral die beteekenis zeer
groot is in verband met de houding, welke
de Eerste Kamer in den laatsten tijd aan
neemt en het de Staten zijn die de leden
j an onze Eerste Kamer kiezen.
Dit nu mag bij deze verkiezing niet over
het hoofd worden gezien. Ja, met de tegen
woordige politieke constellatie moet hierop
vooral de nadruk worden gelegd.
Waarom toch gaat rechts in 't vuur?
Om haar tegenwoordige meerderheid in
de Eerste Kamer te behouden I
En welke bedoeling hebben de rechtsche
partijen daarmee
Niet minder dan om het Staatspensioen
en de Grondwetsherziening tegen te hou
den. Om te voorkomen dat de oude, afge
leefde arbeider en de kleine, zelfstandige
man een recht verkrijgt op een staatspensi
oen en waardoor hij de heeren van de „be
deeling" fier en vrij in de oogen zal kunnen
zien. Dat de arbeider niet langer een kna
ging in zijn hart zal voelen om zijn laatste
levensdagen in het armenhuis te moeten
slijten, of het genadebrood zal moeten eten
bij zijne kinderen, maar dat de Staat hem
een recht op uitkeering geeft, waardoor hij
niet langer zal overgeleverd zijn aan de ar
menzorg.
Tegen dat recht op een staatspensioen
zijn de rechtsche partijen! Dat 2al een te
groot gevoel van onafhankelijkheid geven,
waardoor schade aan hun politieken invloed
zal worden toegebracht en moet het nog
gezegd? „het gaat bij de rechtsche'par
tijen om de machtl" En al wordt dit door hen
steeds ontkend, het is eene maar al te naak
te waarheid, dat juist van rechtsche zijde
groot misbruik wordt gemaakt van de eco
nomische afhankelijkheid van een groot
deel van het volk, om zoodoende hun in
vloed te behouden.
Een treffend staaltje werd nog dezer da
gen in dit blad gepubliceerd, waar het hoofd
eener openbare school alhier een briefje
van een moeder ontving, waarin ze mede
deelde gedwongen te worden o m d e
twee 6 ponden brood per
week haar zoon Hendrik van de
openbare naar de bijzondere R. C. sohool in
de Breedestraat te doen.
Dit voorbeeld van machtsmisbruik door
de rechtsche partijen op de economische
zwakken uitgeoefend, zou met legio andere
kunnen worden aangevuld.
En nu gaat het bij deze Statenverkie
zingen vooral om de groote vraag om de in
voering van het Staatspensioen, waardoor
praktijken, als hiervoor aangestipt, al min
der en minder Invloed zullen gaan uitoefe
nen. Maar het gaat er mede om, of de
schandelijke onrechtvaardigheden, die voort
vloeien uit de wet-Talma, tevens zullen ver
dwijnen en er een ouderdomsrente voor in
de plaats komt voor een ieder die er be
hoefte aan heeft.
De rechtsche partijen het is in de
Tweede Kamer maar al te duidelijk geble
ken willen geen reoht op een staatspen
sioen, maar houden vast aan bedeeling.
Ieder onbevooroordeeld lezer zal dadelijk
voelen waarom zij den behoeftige willen
verwijzen naar armenzorg.
De houding van de rechtsche partijen in
de Tweede Kamer bij de thans in behande
ling zijnde wet op het Staatspensioen, laat
geen twijfel hoe de rechtsche meerderheid
in de Eerste Kamer zal handelen.
De Eerste Kamer zal dit is zoo goed
als zeker als hare meerderheid door den
uitslag van dere Statenverkiezingen be
stendigd blijft, de pensioenwet ver
werpen!
Rechts wil voor den 70-jarige geen recht
op een pensioen. Z ij wil hen die de dupe
zijn van de groote onrechtvaardigheden
van de wet-Talma verwijzen naar ar
menzorg
Waarom? Om zoodoende hun invloed
op den economisch zwakke te behouden
Daarvoor gaat rechts in 't vuur Met
alle man en macht
Evenwel, daarom niet alleen I
Toen in IQI3 door den uitslag van de
verkiezingen voor de Tweede Kamer het
rechtsch ministerie Heemskerk moest wij
ken voor het ministerie-Cort van der Lin
den, is de Eerste Kamer, met haar groote
rechtsche meerderheid, hare taak anders
gaan opvatten dan de constitutioneele be
grippen en de parlementaire praktijk haar
hadden toegekend en we zien dan ook
sedert dien de Eerste Kamer, vooral onder
leiding van Dr. Kuyper, worden een bolwerk
van de rechtsche partijen en zij maakt het
der regeering onmogelijk haar politiek pro
gramma uit te voeren. Bovendien zien we
dat het karakter van de rechtsohe partijen
nog meer en meer conservatief wordt, ja,
men kan zeggen, dat rechts op het oogen-
blik de verpersoonlijking is van de reactie.
Bij den steeds stijgenden volksinvloed op
de samenstelling van onze vertegenwoordi
ging, blijken de rechtsche partijen de spreek
buis te zijn geworden van het geld-conser-
vatisme. Men denke slechts aan hunne hou
ding in zake de belastingpolitiek.
De rechtsche partijen staan in dienst van
de reactie
Voor de macht van het conservatisme,
daarvoor ook gaat rechts thans in 't vuur I
We weten vooruit da-, men den kiezers
zal trachten diets te maken dat het zoo niet
is. Dat bij rechts de ware vooruitgang wordt
gevonden, dat de vrijzinnigen varen in het
zog der sociaal-democraten. En ze zullen
daarbij als immer weer speculeeren op
den godsdienstzin van ons volk. Reeds
schreef een anti-revolutionair blad, dat door
het omgaan van de Eerste Kamer.de Chris
telijke grondslagen van ons volk zullen wor
den ondermijnd, enz.
Het is noodig deze enormiteit, deze fatale
leugen in het juiste licht te stellen, opdat de
Kiezers niet door den listigen vogelaar in
fijn netten worden verschalkt.
Rechts gaat bij deze verkiezing in het
vuur voor de reactie
Laten allen, die prijs stellen op de vrij
zinnige beginselen in onze staatsinstellin
gen, die het democratisch idee daarin meer
en meer willen zien doorgevoerd, daartegen
den strijd aanbinden.
A. VAN NUNATTEN.
Vanavond zal beslist worden over het al
of niet afschaffen van de kermis.
Wij willen ons geenszins opwerpen als
voorstander van dat soort volksvermaak.
Alleen hebben wij willen wijzen op het zon
derlinge van de motiveering van B en W.
Hoe zeiden zij het alweer „De kermis
had geen reden van bestaan meer" is 't
niet
Zoo juist lezen wij in de bladen, dat de
kermis in den Dierentuin te 's-Gravenhage
bezocht is door 55 000 betalende be
zoekers
De Hagenaars schijnen zich er niet aan
te storen, dat B. en W. van Amersfoort de-
creteeren, dat de kermis geen reden van be
staan meer heeft.
Ook in den Haag is de officicele kermis
afgeschaft. Maar 'n particuliere is er voor in
de plaats gekomen.
Wat is 't verschil
Is 'n particuliere kermis uit moreel oog
punt minder afkeurenswaardig Als het col
lege niet uit zulke brave puriteinen bestond,
zouden wij hen voorstellen eens 'n kijkje in
den Dierentuin te gaan nemen.
Is misschien de ergernis weggenomen, dat
nu althans de overheid niet medeplichtig is
aan het immoreela volksvermaak Zeker,
de gemeentekas strijkt niet meer de staan
gelden op, die vloeien nu in de particuliere
kas van het Genootschap, maardé
10 pet. stedelijke belasting int de gemeente
wel. 10 pet. van ieder entreebillet, 10 pet.
van lederen rit in de caroussel, 10 pet. van
elk bezoek aan de sterke vrouw, 10 pet. van
eiken dans in de danstent (daarvan worden
straks de bizondere scholen betaaldr). Het
is 't zelfde geld, maar 't heeft 'n anderen
naam De eer is gered.
Wilt ge weten wat het eeniga verschil is
tusschen 'n openbare en 'n particuliere ker
mis
Op de eerste kunnen allen zich komen
vermaken, op de laatste moeten de bezoe
kers 27>i cent entrée betalen en daardoor
worden de allerarmsten uitgesloten van het
gratis kijkgenot. Maar voor de anderen Is
't eenige versöhil, dat de kermis hun 'n paar
stuivers meer kost!
Och, wat zijn wij braaf!
Oe oorlog.
B e r 1 ij n, 2 9 Mei. (W. B.) Bericht van
het opperste legerbestuur uit het groote
hoofdkwartier van heden voormiddag.
Vijandelijke monitors, die de kust nader
den, zijn door artillerievuur verdreven. Duit-
sche vliegers bewierpen het vliegterrein te
Furnes met succes met bommen.
Op de beide Maasoevers duurt de artil-
leriestrijd met onverminderde hevigheid
voort. Twee zwakke Fransche aanvallen te
gen het dorp Cumières werden zonder moei
te afgewezen.
P a r ij s2 9 Mei. (Havas). Namiddag
communiqué.
Ten zuiden van Roye wierp de Fransche
artillerie Duitsche schanswerken der eerste
linie in de streek van Beuvreignes overhoop.
Aan den linker Maasoever was in den
loop van den nacht de wederzijdsche artil
lerie krachtig werkzaam. Gisterenavond oir
zeven uur werd een Duitsche aanval, komen
de uit het Ravenbosch, volkomen terugge
slagen door het Fransche sper- en infanterie-
vuur. Een tweede aanval, die omstreeks mid
dernacht in dezelfde streek werd onderno
men, mislukte eveneens.
Aan den rechteroever was de nacht be
trekkelijk rustig, behalve in de streek i
Vaux, waar een zeer levendige artillei ia-
Strijd was.
In Lotharingen joegen de Franschen een
sterken Duitschen verkenningstroep uiteen
in het bosch van Parrois.
Gisteren leverden Fransohe vliegers \ijf-
lien gevechten met Duitsche vliegtuigen, \\in
wie twee werden neergeveld. Aan den linker
Maasoever brachten Fransche auto-ka: .^n-
nen twee Duitsche vliegtuigen naar w
grond, die neervielen de eerste ten nooalen
van Avocourt, de tweede bij Forges.
Aan de Belgische en Engelsche fronten
geene verandering. Daar waren hevige Lum-
bardementen.
Avond-communiqué
Links van de Maas deden de Dultschers,
na een intens hevig bombardement niet
zwaar kaliber-geschut tegen de eerste en
tweede liniën tusschen Avocourt en Cumiè
res, twee hevige aanvallen. Beide mislukten
met zware verliezen voor den vijand. Vijan
delijke troepenverzamelingen ten westen van
hoogte 304 werden verstrooid. Een krach
tige vijandelijke aanval tusschen den Mort-
homme en Cumières, komende uit het Ra
venbosch, werd door ons courtinevuur ge
broken, behalve óp een frontstuk von 300
Meters, waar de Duitschers voet kregen in
de Fransche frontlinie.
Er waren hevige artillerie-operatiën ten
oosten en westen van Douaumont.
Londen, 29 Mei. (R.) Communiqué
van het Britsche hoofdkwartier.
De vijandelijke artillerie was zeer actief in
de laatste 24 uren op uitgekozen deelen van
het front, Inzonderheid tusschen het La Bas-
sée-kanaal en Atrecht. Er waren geene in-
fanterie-actiën in de laatste 24 uren Er
was veel luchtwerk, waarmee wij succes had
den. Er werden weinige Duitsche vliegtui
gen gezien.
Weenen, 29 Mei. (W. B.) Officii
bericht van heden middag.
Sterkere Russische strijdkrachten trat ht-
ten in de laatste dagen door loopgraven en
sappes ons Bessarabisch front te naderen.
Het vuur van onze kanonnen en mijnwer-
pers verijdelde de werkzaamheden van den
vijand.
Verder is er niets van belang gebeurd.
Petersburg, 29 Mei. (Tel.-agent*
schap.) Communiqué van den grooten gene-
ralen staf.
Ten oosten van Riga, in de streek van
Kurtenhof, bombardeerde de vijandelijke ar*
tillerie den spoorweg verscheidene malen.
Een *van onze luchteskaders bombardeer
de een eleclrische centrale van den vijand
te Komay, ten noordoosten van hot Naroc»*
meer.
door
ANNA HUBERT VAN BEUSEKOM.
81
Gisterenai ond kwam ik ineens op het
idee mezelf als meid te verkleeden
en dan zóó naar de Korenbloem te gaan
Om me te verhuren. De leende daartoe een
schoone japon, schort en muts van onze
Sien, streek mijn haar met water glad en
Iraaide dat toen in een allervreemdste toere-
loer boven op mijn hoofd bij elkaar en zette
daar de muts op. Ik kan mijn haar zelf niet
behoorlijk opmaken, maar voor deze gele
genheid was -t prachtig „in stijl". Ik zag er
uit als een geschoren schaap en die blauwe
japen maakte me zoo zie'' -hraaltjes, maar
riioeder vond me een echt ouderwetsch-de-
jgelijk loopkind en ik liet vader en Charles,
j(Charles zei dat ik een dief van mezelf was)
dus praten. Ze dachten dat 't maar een grap
je was en ik niet écht naar de Korenbloem
gaan zou, maar ik deed het wél. 't Schemerde
fil zoo n beetje en heel gewoon liep ik over
fctraat. Mijn vrees, dat ik op weg misschien
vei keering zou krijgen was gauw verdwe
nen mand lette op me. Alleen toen ik bij
l^e0rbr>' dle apen was, even moest
wachten *ei een werkman, me blijkbaar voor
een kennisje van hem aanziende: „Alida wat
bén je toch lang!" Zonder verderen tegen
spoed stond ik even later bij Ada op de
stoep en belde. Nelia deed open en zoo'n
beetje met m'n hoofd voorover zei ik: „Meis-
sie, ik komp op de advertensje." Toen keek
ze even wat verwonderd, maar met haar ge
wone kalverachtigheid herkende ze me niet,
deed de deur van 't spreekkamertje voor me
open, trok er 't lichtje aan, dat gelukkig
slecht brandde en zei toen: „Wacht uwe hier
maar effe, dan za k mefrou waarskouwe",
en geen minuut later kwam /mefrou" aan
zetten, heel soliede met papier en potlood
gewapend, terwijl ik in den uitersten hoek
bij t raam zedig met neergeslagen oogen
stond te wachten.
„Wel meisje", begon Ada met vriende
lijke waardigheid. Toen keken we elkaar
aanen proestten 't allebei tegelijk uit.
zrO Vic, hoe bespottelijk! Hoe kom je dóór-
toer Kind, wat zie je er uit", schaterde ze en
ik moest mee naar Paul, die in zijn studeer
kamer zat te werken. Eenig was 't dat in-ver-
baasde gezicht van onzen zwager te zien,
hem afsprong en zei: „Meheer ik heb kennis
aan uf Maar hij lachte toch even hard als
Ada, en toen ik vroeg: „En nou ga jij me ze
ker straks naar huis brengen", zei hij warem
pel van ja. We troffen echter een regeling,
want Ada en ik vonden 't niet comme il faut,
dat Dr. Paul Niekerk 's avonds in gezelschap
van een dienstmeisje in de maneschijn wan
delde. Paul liep dus een pas of tien achter
me, maar niet ver van de Korenbloem kwam
Oom Gerrlt Westhoff ons achterop geloo-
pen. Hij herkende mij niet, maar Paul wel en
toen zei Paul naar mij wijzend: „Kijk eens
Oom, ik loop dat meisje achterna" en Oom
antwoordde: „Bewaar me, wat heb je dóór
aan gezien", waarop Paul hem de situatie
uitlegde en ze mij samen op de hierboven
beschreven wijze naar huis brachten. Ik voor
mij vond 't heusch een eenig avontuurtje en
had er best een slechte geschiedenisbeurt
voor over, want ik had met dat al natuurlijk
geen gelegenheid gehad er mijn les naar
behooren in te stampen.
Weet je dal Boers, onze Fransche, naar
Indië gaat?
Fanny van Ende heeft een allermalst ge
dicht op haar gemaakt. Jammer dat ik 't niet
heelemaal ken. 't Eindigt zoo:
„Adieu", zegt Boers
En zet dan koers
Naar warmere gewesten.
W ij wenschen haar het beste.
En hopen, dat ze zeggen zal,
Als ze daarginder stapt aan wal*
„Enfin j'y suis, j'y reste-."
Kind, 't zal toch zoo'n opluchting zijn als
ze gaat! Ze kan niet eens meer „groote repe
titie" houden en de With, die we na haar
vertrek krijgen, is een leuk mensch, dat hee
lemaal niet vit en niet veel werk opgeeft.
Wat een bof dus, hèl
O maar van een bof gesproken! Hoe vindt
je 't volgende voorval? Den dag na Ada's
verjaardag kwam Antje, die toen nog niet
ziek was, binnenloopen tegen etenstijd:
„Mevrouw, 'k wou een ei voor de sla koken."
Maar er bleken geen eieren meer te zijn.
De laatste waren aan de koffie opgegaan en
toen zei Ada, dat Antje er in de buurt maar
een paar moest gaan halen en dat zij dan
wel zoolang op 't eten zou letten, want Nelia
was nog met Sijs en Pepi uit. Maar wat ge
beurt erf Net wil Antje weggaan en staan
Ada en ik bij de open keukendeur aardbeien
schoon te maken, als een van de Indische
loopeenden komt aanscharrelen en vlak
voor 't stoepje een ei deponeert! Willy, we
stonden gewoon te gópen van verbazing en
keken elkaar aan, of we onze oogen niet ge
loofden. 't Was of er tooverij in 't spel was!
Antje werd er heelemaal bleek van en zei:
„Gossie hoe eng!" maar Ada en ik schater
den 't uitf 'tWas het allereerste ei, dat het
eendeh-vrouwtje gelegd heeft en Paul had
juist eenige dagen te voren tot Ada's veront
waardiging gezegd, „dat die doodeters maar
eens in de soep moesten." Hij is nu echter
heelemaal bekeerd, want na dat eene ei ko
men er vrij geregeld en de kinderen mogen
ze beurt voor beurt geklutst met suiker eten,
een verbazende tractatie. Sijs heeft 't hare
vandaag verbeurd, omdat ze vreeselijk stout
geweest is. Eerst heeft ze een erge driftbui
gehad en alles bij elkaar gegild omdat Ada
zei, dat ze zelf haar poppenrommel op moest
ruimen en dat anders de groote pop voor
een heele week zou worden opgeborgen.
Toen ze eindelijk opgeruimd had, is ze uit
wraak alle rolgordijnen in de serre hemel
hoog gaan optrekken en heeft ons een
oogenblik in doodsangst gebracht door een
mes van de tafel te pakken en daarmee door
de kamer te hollen
Ze is toen een kwartier in den hoek gezel
en nu weer zoet voor zoolang 't duurt en op
haar eentje in de zandhoop bezig, terwijl de
jongens gebaad worden. Joos en Pepi heb
ben een zandtaart gebakken, die al midden
op de gedekte tafel staat en dienen moet ors
vader te foppen, want het is net een „heuzi*
ge." Het is hier heerlijk warm weer de laat*
ste dagen en moeder heeft jou oude wit-ge-
borduurde jurk voor mij laten vermaken. Jij
droeg die toch niet meer en voor mijn gar*
derobe is 't een heele aanwinst. Aanstaan*
den Zaterdag geven de van Endes een bui
tenpartij naar Meerenstein. Dan doe ik m'n
nieuwe witje aan en steek net als Fan,
voor dien eenen avond mijn haar op. Pijnl
maar ik ben nu ook al haast vijftien en zo®
langl
Na 't eten ga ik met de jongens den tuin
spuiten.
Dat vinden ze dol en ik ook. Joosje zei
daarnet: „Zeg, tante Vic, je kan nou nog de
1 i 11 e e k e n zien, waar we gisteren ge
spoten hebben." En nu gaan we eten, want
ik hoor Paul thuiskomen. Adjuus hoor.
Schrijf weer eens gauw een leuken, langen
brief. Een zoen van
P VIC
(Wordt vervolgd.)
