STATENVERKIEZINGEN,
N* 2
5»——SS&^SEÏÏK!™* „DE fc EM LAN D E R".
Donderdag 8 Juni 1916.
BUSTEN LAND.
FEUILLETON.
DE TREKVOGELS
li" Jaargang.
De Statenverkiezingen-
A. M Tromn van Holst
J. v d Wa! Kzn.
A. A- Stoker
A. J. A. Thomas.
A. A. Stoker.
A. J. A. Thomas.
A. M. Trouiu van Holst.
J. van der Wal Kzn.
AMERSFOORTSCH
Uitgevers: VALKHOFF Co
ABONNEMENTSPRIJS:
(P.J 8 maanden voor Amersfoort f l.OO.
Idem franco per post1.50»
Per week (met gratis verzekering tegen ongelukken) 0.10.
(Afzonderlijke nummers - 0.05.
•Wekel\jksoh bijvoegsel nDe Hollandache Huisrrouuf* (onder
redactie van Thérèae Hoven) per 3 mnd. 80 cis.
(Wekelijksch bijvoegsel Pak me mei' per 8 mnd. 40 ets.
Bureau: U TRE C H TSCH EST RAAT i.
Intercomm. Telefoonnummer 66.
PRIJS DER ADVERTENTIËN:
Van 15 regelsf 0.511.
Hike regel meer«0.10,
Dienstaanbiedingen 25 cents bij vooruitbetaling.
Groote lettors naar plaatsruimte.
Voor handel en bedrijt bestaau zeor voordoolige bopalin.: n
tot het herhaald adverteeren in dit Blad, bij abonuouiu.it.
Eeue oirculaire, bevattende <lo voDrwaardon, wordt op
aanvraag toegezonden.
Bericht.
In verband met den oorlogstoestand en
de daaruit voortvloeiende belangrijke stij
ging van alle grondstoffen, in de eerste
plaats van papier, tot 250 p.Ct. van den
normalen prijs, wordt, in overeenstemming
met besluiten van de Vereeniging „De Ne-
derlandsche Dagbladpers" het navolgende
bericht r
le. Met ingang van 1 Juli a.s. zullen alle
groote en kleinere Dagbladen, die hun abon
nementsprijs nog niet verhoogd hebben,
dien verhoogen. Het Amersfoortsch Dag
blad heeft, waar elders vele plaatselijke
Dagbladen er reeds toe overgingen, tot
neden de abonné's niet met verhooging las-
„ig gevallen. Wij zijn thans echter genood
zaakt den abonnementsprijs op f 1,30 per
3 maanden te brengen, idem franco
per post f 1.60. Per week ,(met gratis ver
zekering tegen ongelukken) f 0.12K.
2e. De regelprijs der advertenties wordt
met 15 Juni a.s. als volgt:
15 regels f 0.80, elke regel meer f 0.15.
Dienstaanbiedingen 15 regels f 0.50.
De tarieven voor den handel blijven, al
thans voorloopig, onveranderd.
3e. Per kwitantie zullen voortaan 5 cents
incasso-kosten in rekening worden gebracht.
Kennisgevingen.
STEMMING.
Do Burgemeester der gemeente Amersfoort
b engt ter openbare kennis, dat de stemming
vervulling van vier plaatsen in dc Provirx-
t le Staten van Utrecht in het kiesdistrict
aersfoort zal plaats hebben op Donderdag
d n 15. Juni 1916, van des voormiddags aóht tot
des namiddegs vijf uur, in de gemeente Amers
foort.
Candida ten zijn
BICKER CAARTEN, A. J.
BURG, K. VAN DER
HOFLAND, J.
KLOOSTER, W. VAN
KROES, H.
OVEREEM, J.
POSTHUMA, J. C.
STOKER, A. A.
THOMAS, A. J. A.
TROMP VAN HOLST, A. M.
WAL Kz„ J. VAN DER
WEUKAMP, B. J. J.
Verder worden do ingezetenen herinnerd aan
den inhoud va^i artikel 123 van het Wetboek
van Strafrecht, luidende
„Hij, die opzettelijk zich voor een ander uit
gevende, aan eene krachtens wettelijk voor
schrift uitgeschreven verkiezing deelneemt,
wordt gestraft met gevangenisstraf van ten
hoogste een jaar."
Amersfoort, dan 7. Juni 1916.
Do Burgemeester voornoemd,
v. RANDWLJCK.
MAXIMUMPRIJS SODA.
De Burgemeester der gemeente Amersfoort
maakt bekend
dat de maximum groothandelprijs voor soda
getlurer.de de maand Juni is vastgesteld op f 12
per 100 K.G.;
dat winkeliers dringend wordt verzocht (in
hun eig}en belang) om gevallen van overschrij
ding N van dezen groothandielprijs onmiddellijk
ter kennis van den Burgemeester (of van het
levensmiddelenbureau) te brengen onder opgave
van de namen der overtreders.
Amersfoort, 5 Juni 1916.
De Burgemeester voornoemd
VAN RANDWTJCK.
Bij de Statenverkiezingen van
Donderdag 15 Juni bevelen wij den
Kiezers dringend aan hun stem uit
te brengen op:
A. A. STOKER.
A. J. A. THOMAS.
A. M. TROMP VAN HOLST.
J. v. d. WAL Kzn.
IV.
In de meeste provincies van het land gaat
de strijd bij de Statenverkiezingen niet zoo
zeer om provinciale belangen als wel om de
samenstelling der Eerste Kamer, welker
leden immers gekozen worden door de Pro
vinciale Staten.
Voor het district Amersfoort geldt beide.
Hier toch komen ook wel degelijk plaatse
lijke overwegingen te pas. Meermalen reeds
wezen wij op het ongerijmde dat ons district
niet één lid naar de Staten zendt, die inder
daad 'n vertegenwoordiger van toongevend
Amersfoort mag heeten. Onze gemeente
heeft zich in de laatste jaren op buiténge-
wone wijze ontwikkeld,,maar van de mannen
aan wie dat voor het grootste deel te danken
is, neemt niet één 'n plaats in de Prov.
Staten in. Amersfoort mag zonder tegen
spraak de meest vooruitstrevende gemeente
der provincie heeten, maar van de partij
welke aan het roer zit, mag niet één
Amersfoort's belangen in dat college voor
staan.
Het'zijn allen oppositieklanten die Amers
foort moeten vertegenwoordigen.
En hoewel de rechtsche partijen 'n over-
groote meerderheid hebben in de Prov.
Staten, gaat hun uitsluitingszucht zóó ver,
dat zij ook nu weer die grove onbillijkheid
wenschen te bestendigen. Ja, zij schromen
zelfs niet om ditmaal als nieuwen candidaat
te stellen 'n man, die slechts enkele maan
den geleden als raadslid 'n motie van afkeu
ring moest in ontvangst nemen, waarvoor
niet alleen alle vertegenwoordigers der an
dere coalitie-groepen, maar zelfs een van z'n
eigen partijgenooten gestemd hadden. En
nu wil men hem als ArAersfoort's afgevaar
digde naar de Staten zenden
Dat is toch al te provoce erend I
En daartegen dienen alle Amersfoorters
te protesteeren, door Donderdag 15 Juni
hun stem uit te brengen op de candidaten
Wij erkennen dat op de lijst namen ont
breken, welke niet alleen haar ten sieraad
zouden gestrekt hebben, maw aan welke
ook zeer weinigen in Amersfoort hun stem
zouden hebben kunnen onthouden. Maar de
mannen, wier namen wij nu wel op de lijst
aantreffen, zijn toch békend om 'h\rn warme
belangstelling voor de ^ontwikkeling van
nieuw-Amersfoort en ipogen dus alle aan
spraak maken op onz£ stem.
Amersfoort is slechts 'n deel van het dis
trict. Ook Baarn behoort er toe. En ook
Baarn wordt in de ProV. Staten slechts ver
tegenwoordigd door leden van de partijen,
welke momenteel in den Raad de meerder
heid vormen, doch slechts de minderheid
der kiezers aohter zich hebben. Ook daar
wordt het vooruitstrevend element totaal ge
negeerd. En dit zou uitmuntende afgevaar
digden vinden in de candidaten
en
Als alle vooruitstrevender! uit Amersfoort
en Baarn en de verdere gemeenten van het
district elkaar krachtig ter zijde staan, dan
zal, ook al mochten wij de overwinning niet
terstond behalen, 'n luide stem geklonken
hebben tegen het grooie onrecht, dat rechts
hier begaat.
Allen dus Donderdag 15 Juni gestemd op
Politiek Overzicht
De nieuwe rede van den
rijkskanselier.
De Duitsche rijkskanselier heeft in de
Rijksdagzitting van Maandag bij de derde
lezing van de begrooting gelegenheid ge
vonden om weer eens eene redevoering in
grooten stijl te houden, eene rede die ge
kenmerkt werd door een breede en vurige
welsprekendheid en blijkens de beraadsla
gingen die den dag daaropvolgende in
den Rijksdag plaats hadden, op dit Huis,
althans op de overgroote meerderheid er
van, een uitmuntenden indruk heeft ge
maakt. In deze rede heeft de kanselier een
aantal punten op het gebied der binnen-
landsche en dat der buitenlandsche politiek
behandeld. Wat de eerste betreft heeft de
kanselier uiteen gezet waarom in deze tij
den de perscensuur noodig en in 's lands
belang was en verder heeft de kanselier het
noodzakelijk gevonden om eens krachtig af
te rekenen met anonieme bestrijders zij
ner politiek, die zich nu eens niet onder de
uiterste linkerfractics, doch juist onder de
uiterste rechterzijdè der staatkundige par
tijen bevinden, en toen de kanselier hier
mede bezig was, bleven van een deel der
rijksdagafgevaardigden, nl. de conservatie
ven en een deel der nationaal libe
ralen bijvalsbetuigingen geheel achter
wege. De heeren zetten zeer sombere
gezichten. Wat hieraan in de commis
sie-vergaderingen in voorafgegaan, kon niet
worden openbaar gemaakt, doch het was in
Duitschland een publiek geheim, dat de aan
leiding tot de meeningsverschillen in hoofd
zaak bestaat in de door Bethman fot stand
gebrachte duikbooten-politiek, van welker
verzachting de conservatieven niets hebben
willen weten. Dat is trouwens Dinsdag uit
de redevoering van graaf Westarp, die daar
bij een felle uitval deed aan het adres van
president Wilson, duidelijk gebleken. De
kanselier heeft echter het veld behouden en
heeft zoowel in de zitting van Maandag als
bij zijn dupliek van Dinsdag nog eens een
vurig beroep gedaan op de eensgezindheid
van het Duitsche volk met het oog op het
groote doel dat het voor oogen heeft: zege
vierend uit dezen oorlog te voorschijn tre
den. En als vrucht van dezen oorlog hoopte
de kanselier op een vermindering der be
staande partij-tegenstellingen, waarbij spe
ciaal een hartstochtelijk beroep werd ge
daan op de sociaal-democraten wat ver
klaarbaar is waar de tegenwerking des rijks
kanseliers voortdurend uit den rechlschen
hoek komt. Von Bethmann Hollweg deed
zich hierbij als een optimist kennen, maar
wat hij begeert zal wel tot de vrome wen
schen blijven behooren. Ondanks de woor
den des kanseliers hebben ook thans alle
sociaal-democraten, zoowel de oude als de
nieuwe groep, tegen de staatsbegrooting ge
stemd, de eerste heeft alleen het nieuwe oor-
logscrediet goedgekeurd. Maar geen hun
ner heeft de „oude leerstelling" dat tegen
de begrooting moet gestemd worden, als
„oud roest" weggeworpen*
Het andere deel van de rede des kanse
liers is gewijd geweest aan de buitenland
sche staatkunde. Hierbij heeft de kanselier
zich aangesloten aon het bekende interview
dat hij onlangs, daarmede een antwoord ge
vende op geruchtmakende uitlatingen van
Grey, aan een Amerikaanschen journalist
had toegestaan. Een der meest essentieele
zinsneden van bedoeld intervh w is toen de
verklaring van Bethmann geweest, dat
Duitschland bereid is vrede te sluiten met
zijn vijanden, indien dezen als grondslag der
onderhandelingen de werkelijke verhoudin
gen zullen aannemen zooals elke oorlogs
kaart die aanwijst, eene verklaring waarbij
de kanselier jammer genoeg geen nadere
preciseering gegeven heeft.
In zijn rede van Maandag heeft de kanse
lier, op zijn vroegere verklaringen voortbou
wend, er op gewezen dat de oorlogskaart
sindsdien al weer verbeterd is. „Wij kunnen
zoo zeide hij boeken de overgave van
Koet-el-Amara door het Engelsche lege de
nederlagen en geweldige verliezen der V m-
schen voor Verdun." het mislukken van het
Russische Maart-offensief", het krachtig op
dringen van onzen bondgenoot in Itali" de
versterking der linies voor Saloniki. Met een
juichend en dankbaar hart hebben wij dezer
dogen den zeeslag bij Jutland beleefd Zoo
ziet de oorlogskaart er alweer anders uit;
de vijand wil daarvoor nog de oogen geslo
ten houden, dus moeten wij, willen wij
en zullen wij ook verder vechten tot de defi
nitieve overwinning.
Wij hebben het onze gedaan om den vre
de den weg te banen. De vijanden h-ben
ons afgewezen met hoon en spot. Daardoor
is thans een verder spreken over vrede,
wanneer wij die besprekingen moeten inlei
den, nutteloos en zelfs schadelijk."
Voor hen die verlangend naar den dage
raad des vredes uitzien, moeten deze woor
den des rijkskanseliers eene teleurstellende
werking hebben. Wij zijn nog geen stap na
der tot den vrede. De houding der geal
lieerden, die niet de minste neiging too-
nen tot het openen van vredesbesprekingen,
en zelfs fel daartegen zich verzetten, is oor
zaak dat thans ook de rijkskanselier onver
zoenlijker is dan ooit. Tegenover von Beth
mann Hollweg's beroep op de werkelijke
verhoudingen aangegeven door de „oorloge
kooit", wordt in het kamp der geallieerden
er op gewezen, dat de oorlogskaart zich ver
der uitstrekt dan het vasteland van Europa,
namelijk over den geheelen aardbol en dat,
afgezien nog van de verovering van uit
gebreide koloniale gebieden der Duilschers,
op dien aardbol de vloot dec. geallieerden,
met Engeland als de krachtigste hoeksteen,
nog altijd kan bogen op de heerschappij
ter zee. De kanselier heeft in een schoon
klinkende slotperoratie, die gevolgd werd
door een geestdriftige Rijksdag-apotheose,
de Duitsche marine gehuldigd om haar dap
per optreden tegen de Britsche slagvloot en
deze gebeurtenis een veelbelovend licht ge
noemd voor de toekomst, doch daarmede
is aan den toestand van het oogenblik nog
niets \eranderd. De blokkade van Duitsch
land werkt ongestoord verder en doet zicK
bij onze Oostelijke buren pijnlijk gevoelen;
de kanselier heeft het zelf willen toegeven,
al zal dan volgens hem de vijand, die op
economische moeilijkheden in Duitschland
rekent, daarin bedrogen uitkomen.
Zoo is thans naar alle kanten het aspect
duisterder dan ooit. Duitschland blijft vecK*
ten om de, niet nader omschreven, „vruch--
ten des oorlogs" binnen te halen, terwijl d«
geallieerden nog altijd hopen eene verbe
terde editie van de oorlogskaart te verkrij
gen. Frankrijk, waar tot dusver nog de ge
ringste zinspeling op vredesbesprkingen al
Beoordeel de menschen naar het geen zij
'doen, ook wel naar hetgeen zij verzwijgen,
maar nooit naar wat zij zeggen.
door
ANN HUBERT VAN BEU$EKOM.
37
Het was zoo prettig, dat wij nog wat op
Les Calvaux bleven en ze hoopte maar, dat
we Germnine ook zouden onlmoeten en .baar
neef Claude Bertrands, die met zijn vrouw
en dochtertje begin Juli eenige weken kwam
doorbrengen op een boerderij vlak bij, die
heni toebehoorde. Dan zouden we eerst eens
prettige tochten kunnen maken en stellig den
Chalamel beklimmen, want Claude was dol
op uitstapjes en altijd voor een pretje tc vin-
iden en al pratend wandelden we met ons
•drietjes naar ..Le Merle", zooals het buiten
verblijf heet, plukten er een groot bouquet
!w itte rozen, die er overvloedig bloeiden, en
■gingen dat brengen naar het kleine kerkhof,
beneden tegen den heuvelrug, waar onder
een hoog-opgeschoten cypres Jeanne's inoe-
jtier begraven ligt.
Dien .lag was 't juist tien jaar geleden,
jüa: ze stierf.
„Nerioden jaar was Germnimr hier en nu
kan ik er tenminste wat bloemen neerleg
gen. Het bezwaart ons soms zoo, dat moeder
hier zóó dicht bij en toch zóó verlaten ligt.
Vader .komt hier nooit," .zei Jeanne zeer
zacht en ze spreidde de rozen over den he
mosten steen en plukte een takje van den
cypres, om aan Germaine te sturen...
Aan Germaine. die op 't oogenblik een
zw'are typhus-patiënte verpleegde en Jeanne
geschreven had, toch vooral niet te vergeten
een paar bloemen neer te leggen „dans
notre petit coin vert..."
En gearmd, mèt Jeanne in ons midden,
liepen we toen weer naar Les Calvaux terug,
vol aandacht luisterend naar alles wat ze
zich nog van haar moeder te herinneren
wist.
Ho of dstuk VIII.
Den 21sten Juni net op Saint-.Tean, als
dc herders bij hnn nieuwe bazen in dienst
treden en er 's avonds op de bergen groote
houtvuren worden aangestoken werd ik
meerderjarigl
Het w as de eerste maal, dat ik mijn feest
dag niet thuis vierde en ik had <Ina dan ook
gesmeekt het feit voor de Bertrands te ver
zwijgen; maar toen -de postbode tegen half
twaalf met eenige postpakketten en een veer
tiental brieven en briefkaarten voor made
moiselle "W. Westhoff kwam aanzetten, be
greep men toch wel, -dat er iets bizonders
aan 't handje was en zei ik 't maar uit
mezelf, vóór ik me met mijn bezending naar
boven spoedde, waar ik op mijn gemak alles
lezen en uitpakken kon. Ien, uiterst beschei
den, zooals altijd, liet me dadelijk alleen,
nadat ze geholpen had de pakjes op mijn
bed uit -te stallen, quasi om den facleur 't
door mij onderteekende bcwijsje van den
aangcleekendcn-bricf-van-lhuis terug te bren
gen, dat ik in de gauwigheid meegenomen
hnd Dion aangeleekenden brief opende ik
echter niet 't eerst. Ik móest eerst weten wat
Qtto van Eeck te schrijven had. Otto, die nog
niets van zich bod laten hooren en wiens
brief boven op 't stapeltje lag.
Deze was in den ouden, dwazen toon ge
steld, gedeeltelijk in 't Vlaamsch Ia Otlo;
Geern gezien Yriendinneken,
Van harte wensch ik u een profijtelijk en
gelukzalig nieuw levensjaar toe en tevens
dank ik u vcor uw treffelijk schrijven ter
occasie van mijn doctoraal. Hoe gaat het u
getweeën in uwe doeninge daarginds in't
schoone Fransozen-land? Klapt gii de zoete,
dóórlandsche tale steeds vlijtiglijk en ver-
amuseert gij u nog goed?"
Daarop vertelde hij in 'gewoon Hollandsch
van zijn plan om. net als Jaap, nog vóór. de
groote vacantie le promoveeren, drukte me
op 't hart toch vooral goed te eten en niet
als een „geknakte lelie" in Holland terug te
keeren en hoopte, dat ik „SonPrintcmps" van
Rachïlde net zoo mooi aou vinden als hij.
Ilij had 't Voor mij besteld en ik moest hem
eens schrijven, of het Fransche buitenleven
in dat boek beschreven, niet veel geleek op
dat van Les Calvaux. Verder had hij maar
een bijdrage geleverd bij 't pakket lekker
nijen van mijn familie en hij eindigde zijn
epistel met: ,.0p een vroolijk weerzien hoopt
uw verkleefde vriend
Otto van Eeck."
Ik weet zelf niet floed waarom, maat in een
dwaze opwelling bergde ik den brief van
mijn „verkleefden" vriend gauw in mijn
particuliere lade van dc commode, zeer
veilig onder ccn stapeltje zakdoeken en
opende toen pas «den brief van thuis, waaruit
vier biljetten van 50 francs tc voorschijn
kwamen: Voor een reisje door Pro
vence! zooals vader er bij schreef.
Bijna gaf ik een schreeuw van blijdschap.
Een reisje door Provence was werkelijk 't
allerheerlijkste verjaarscadeau, dat me te
beurt kon vallen, maar ik begreep er niets
van hoe vader en moeder achter dezen
hartewensch waren gekomen. Zoo'n extra
uitgaaf bij mijn buitenlandsche reis- en ver
blijfkosten; hoe kwamen tze er toe?. Doch
uit den verdwenen brief bleek alles. Ina
had er over aan haar moeder geschreven en
mevrouw van Bevclandt was naar mijn
ouders gegaan en had weten te bewerken,
>dal wij beidjes, nu we zóó dicht bij het
wereldberoemde, historische gedeelte van
Frankrijk zalen, dit zouden mogen bezoeken.
Nog niet lang geleden had Jeanne ons op
een warmen middag buiten op 't grasveldje
zitten vertellen van een uitstapje door de
Midi. twee jaar geleden gemaakt met een
Engelsch meisje, dat op Les Calvaux en
pension was. Ze had ons toen een doos vol
briefkaarten laten zien van Avignon. Aries en
Nfmes en ons erg opgewarmd voor een reisje
daarheen. Misschien zouden we er Marseille
nog wel bij kunnen waarnemen, want zoo'n
blik op de Middellandsche Zee, was werkelijk
éénig en men kon heel goed derde klasse
reizen, daar de afstanden telkens moar klein
waren. Als we dan in de beste hotels op
de bovenste verdieping logeerden, zou
't heusch zqoveel niet kosten. Sinds de op
richting van de Touring-Club .de France was
't reizen in 't Zuiden zeer gemakkelijk en
kreeg ,men voor weinig geld een heel goed
onderdak, zoodat een uitstapje van een
week, stellig niet meer dan een 150 of 175
francs per persoon zou kosten, als we geen
buitensporige uilgaven deden en Ina, opge*
wonden door Jeanne's ■verhalen, Het den vol
genden dag uit Valence een Baedeker komen,
hoewel ik 't haar sterk afried zeggend, dat
ik toch niet om extra-geld ivoor zoo iets zou
durven vragen.
Gelukkig dat fen 't nu op zoo'n slimme
manier had Ingepiktl Twee honderd francs
extral "Wat 'n som!
En bezield (door een echt feestelijk, meer
derjarig gevoel, riep ik over de trapleuning
na.ar beneden:
„Zeg, Ien. kom eens gauwl Hier heb ik geld
voor een reisje door Provence!"
Ien, die dadelijk kwam- aanhollen, was niet
minder in de wolken idan ik en we 'dansten
van louter vreugde over 't portaal onze
slaapkamer binnen, schopten een gelukkig
bijna lecge ilampetkan om en stelden tons aan
als een paar dolle Trekvogels.
Evodlc, die Zebbel-maar-raakje's kanier
aan kant deed, kwam ijlings toeschieten on
trok zich lachend miet een „pardon mesde-
moiselles," terug.
„En je postpakketten, ondankbaar ikindt En
je andere brieven, moet je die niet lezen,
riep Ina.
'OSkrd* vervolgd.?
